1:1 huda hemmidin burun putun alemni yaratti. 2 u chaghda yer xari xekilsiz we qupquruq halette bolup, sularni qarangghuluq qaplighanidi. hudaning rohi su ustide lerzan perwaz qilip yuretti. 3 huda: yoruqluq bolsun! degenidi, yoruqluq peyda boldi. 4-5 huda yoruqluqning yahxi ikenlikini kordi. xuning bilen, u yoruqluqni qarangghuluqtin ayridi we yoruqluqni kunduz, qarangghu luqni bolsa keche dep atidi. keche-kunduz otup, bu tunji kun boldi. 6 andin, huda: sularning yuqiri-towen ikkige ayrilip turuxi uchun ularning arisida bir pasil bolsun! dep emr qildi. 7 xuning bilen, bir pasil peyda bolup, uning astidiki sularni ustidiki sulardin ayridi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 8 huda bu pasilni asman dep atidi. keche-kunduz otup, bu ikkinchi kun boldi. 9 andin, huda: asmanning astidiki sular bir yerge yighilsun we quruq tupraq korunsun! dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 10 huda quruq tupraqni yer, yighilghan sularni bolsa dengiz dep atidi. huda bularning yahxi ikenlikini kordi. 11 andin, huda yene: yerde her hil osumlukler; uruqluq we mewilik bolup, oz turliri boyiche unup chiqsun! dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 12 xuning bilen, yer yuzide her hil uruqluq we mewilik osumlukler oz turliri boyiche unup chiqti. huda bularning yahxi ikenlikini kordi. 13 keche-kunduz otup, bu uchinchi kun boldi. 14 huda yene: asmanda yoruqluq beridighan jisimlar bolsun. ular keche bilen kunduzni perqlendurup, kun, pesil we yillarni ayrip turuxta belge bolsun. 15 bu jisimlar nur chechip, yer yuzini yorutup tursun! dep emr qildi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 16 huda yoruqluq beridighan ikki chong jisimni yaratti, quyaxni kunduzni baxquridighan, ayni kechini baxquridighan qildi. hemde huda yene yultuzlarnimu yaratti. 17-18 yer yuzini yorutux, kunduz bilen kechini baxquridighan qilix we yoruqluqni qarangghuluqtin ayrix uchun, huda yoruqluq beridighan jisimlarni asmangha orunlaxturdi we ularning yahxi ikenlikini kordi. 19 keche-kunduz otup, bu totinchi kun boldi. 20 huda yene: su her hil janliqlar bilen tolsun, asmanda her hil ucharqanatlar uchsun! dep emr qildi. 21 buning bilen, huda suda yaxaydighan ajayip-gharayip janliqlarni, her hil chong-kichik beliqlarni we asmandiki her hil ucharqanatlarni oz turliri boyiche yaratti. huda bu janliqlarning yahxi ikenlikini kordi. 22 huda bu janliqlargha beht ata qilip: suda yaxighuchi janliqlar kopiyip, dengiz-okyanlarni toldursun, ucharqanatlar yer yuzide ulghaysun! dedi. 23 keche-kunduz otup, bu bexinchi kun boldi. 24 huda yene: yer yuzide her hil janiwarlar oy haywanliri we chong-kichik yawayi haywanatlar peyda bolsun! dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 25 xuning bilen, huda yer yuzide her hil janiwarlarni oz turliri boyiche yaratti we ularning yahxi ikenlikini kordi. 26 andin, huda: bizning obrazimizdek, yeni rohiy jehettin bizge ohxaydighan insanlarni yaritayli. ular her hil janiwarlarni dengiz-okyandiki beliqlar, asmandiki ucharqanatlar, barliq oy haywanliri we chong-kichik yawayi haywanatlarni baxquridighan bolsun! dep emr qildi. 27 buning bilen, huda insanni oz obrazidek yaratti, uni ozige ohxaydighan qilip yaratti, xundaqla ularni er we ayal qilip yaratti. 28 huda ulargha beht ata qilip mundaq dedi: perzent korup kopiyinglar, yer yuzini qaplap, dunyani boysundurunglar. xundaqla, dengiz-okyandiki beliqlar, asmandiki ucharqanatlar, xuningdek putun janiwarlarni baxqurunglar. 29 men silerge putun yer yuzidiki her hil ziraet we mewilerni ozuqluq qilip berdim. 30 barliq chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlar qatarliq her hil mehluqlargha bolsa ot-chop we koktatlarni ozuqluq qilip berdim. hudaning emri bilen xundaq boldi. 31 huda yaratqanlirining hemmisige qarap, ularning yahxi ikenlikini kordi. keche-kunduz otup, bu altinchi kun boldi.

2:1 xundaq qilip, alem putkul mewjudatliri bilen yaritilip boldi. 2 yettinchi kuni kelgende, huda yaritix ixini tamamlap bolghan bolup, u kuni aram aldi. 3 u yettinchi kunni behtlik kun qilip, uni muqeddes kun dep jakarlidi, chunki bu kun huda yaritixni tamamlap aram alghan kun idi. 4-5 perwerdigar hudaning alemni yaritixi jeryanida mundaq ixlar boldi: perwerdigar huda alemni yaratqanda, yer yuzide ot-chop we ziraetler yoq idi, chunki huda tehi yamghur yaghdurmighanidi, xundaqla yer teriydighan ademmu yoq idi. 6 emma, yerdin su chiqip, putun zeminni sughardi. 7 andin, perwerdigar huda yerning topisidin adem atini yasidi we uning burnidin hayatliq nepisini puwlidi. buning bilen, adem atigha hayatliq berildi. 8 perwerdigar huda xerqtiki erem degen jayda bir ba berpa qilip, ozi yaratqan ademni u yerge orunlaxturdi. 9 perwerdigar huda u yerde yene mewiliri xerin we chirayliq her hil derehlerni osturdi. baghning otturisida alahide ikki tup dereh bar idi. biri hayatliq beridighan dereh bolup, yene biri yahxi bilen yamanni bilduridighan dereh idi. 10 erem degen yerdin bir derya eqip kelip, baghni sughiratti. baghdin chiqqan su totke bolunetti. 11 birinchisi pixon deryasi bolup, altun chiqidighan hawilah degen yerni aylinip otidu. 12 u yerning altuni sap. u yerdin yene kem uchraydighan hux puraqliq dewirqay we yolluq heqiq chiqidu. 13 ikkinchisi gihon deryasi bolup, kux degen yerni aylinip otidu. 14 uchinchisi dijle deryasi bolup, assurning xerqidin eqip otidu. totinchisi firat deryasidur. 15 perwerdigar huda adem atini erem baghqa ixlep uni perwix qilsun, dep u yerge qoyghanidi. 16 perwerdigar huda adem atigha emr qilip: baghdiki mewilerni halighiningche ye. 17 emma, yahxi bilen yamanni bilduridighan dereh ning mewisini hergiz yeme. chunki, uni yeseng, choqum olisen! dedi. 18 keyin, perwerdigar huda: ademning yalghuz yaxixi yahxi emes, uninggha layiq bolghudek bir yardemchi hemrah yaritay dedi. 19 buning bilen, perwerdigar huda yerdiki topidin yaratqan her hil haywanat we ucharqanatlarni adem atining aldigha ulargha isim qoysun, dep kelturdi. adem ata ulargha qandaq isim qoysa, xundaq atilip keldi. 20 adem ata barliq ucharqanat we haywanlargha isim qoydi. wehalenki, ularning arisida ozige layiq bolghudek birer yardemchi hemrah yoq idi. 21 xunga, perwerdigar huda adem atini qattiq uhlitiwetti. u uhlawatqanda, huda uning bir tal qowurghisini elip, u yerni uning goxi bilen etip qoydi. 22 perwerdigar huda alghan qowurgha songikidin bir ayal yasap, uni adem atining aldigha elip keldi. 23 adem ata huxal halda mundaq dedi: mana emdi songiki mening songikimdin, goxi mening goxumdin elinghan, manga ohxax hildiki biri boldi! u ayal dep atalsun, chunki u erdin elinghan. 24 bir ademning ata-anisidin ayrilip, ayali bilen birlixip bir ten boluxi ene xu sewebtindur. 25 u chaghda, adem ata bilen uning ayalining her ikkilisi yalinga bolup, nomus qilixmaytti.

3:1 yilan perwerdigar huda yaratqan haywanlarning ichide eng hiyligiri idi. u ayaldin: huda baghdiki herqandaq derehning mewisini yeyixinglarni rasttinla meni qildimu? dep soridi. 2 ayal: baghdiki derehlerning mewilirini yesek bolidu. 3 peqet baghning otturisidiki derehning mewisini yesek bolmaydu. huda bizning bu derehning mewisini yeyiximizni, hetta uninggha qol tegkuzuximiznimu meni qildi. eger bu ixni qilsaq, olimiz, dep jawas berdi. 4 yilan ayalgha jawaben mundaq dedi: yalghan! hergiz olmeysiler! 5 huda silerning uni yesenglar, kozunglarning echilip, ozige ohxax yahxi bilen yamanni bilidighan bolup qalidighanliqinglarni bilidu. 6 ayal bu derehning mewisining chirayliq we xerin ikenlikini korup, uni yese qanchilik eqilliq bolup ketidighanliqini oylap, mewidin uzup yedi we uni yenida turghan erigimu berdi. umu yedi. 7 ular mewini yeyixi bilenla kozliri echilip, ozlirining yalingachliqini bilip nomus qilixti. xunga, ular enjur yopurmaqlirini bir-birige chetip, bedenlirini yepiwelixti. 8 xu kunning salqin chuxken waqtida, ular perwerdigar hudaning baghda mengip yurgen xepisini anglap, derehzarliqning arisigha yoxurunuwelixti. 9 lekin, perwerdigar huda adem atigha: sen qeyerde? dep warqiridi. 10 adem ata: men sening baghda mengip yurgenlikingni anglap, yalingachliqimdin nomus qilip, sendin qorqup yoxurunuwaldim, dep jawas berdi. 11 huda uningdin: yalingachliqingni sanga kim eytti? yaki men yeme, degen mewini yedingmu? dep soridi. 12 adem ata: sen manga hemrah bolsun, dep bergen ayal u mewidin manga bergenidi. xuning uchun yedim, dep jawas berdi. 13 perwerdigar huda ayaldin: neme uchun mundaq qilding? dep soridi. meni yilan azdurdi, xunga yedim, dep jawas berdi ayal. hudaning adem ata bilen hawa anini jazalixi 14 xuning bilen, perwerdigar huda yilangha: bu qilmixing uchun jazagha tartilisen! barliq haywanatlar ichide peqet senla munu lenetlerge qalisen: hazirdin baxlap, yer beghirlap mengip, omurwayet topa yeysen. 15 seni ayal bilen duxmen qilimen. uning ewladi bilen sening ewladingmu duxmenlixip otidu. uning ewladi sening bexingni yanjiydu, sen uning tapinini chaqisen dedi. 16 keyin, perwerdigar huda ayalgha: hamilidarliqingning azabini hessilep axurimen. tughutungning tolghiqinimu ziyade qilimen. xundaqtimu, eringge kuchluk ixtiyaq baghlaysen, u seni baxquridu, dedi. 17 perwerdigar huda adem atigha: ayalingning sozige kirip, men yeyixni meni qilghan mewini yegenliking tupeylidin, yermu lenitimge uchridi. sen emdi omurwayet japaliq ixlex bilenla ozuqlinisen. 18 yerdin tiken we qamghaq unidu, sen bolsang yerdiki ziraetlerni yeysen. 19 bax- kozung terge chomgendila toyghudek birnerse yeyeleysen, taki olup topigha aylinip ketkuche ixtin bax koturelmeysen. topidin yaritilding, xunga yene topigha qaytisen! dedi. 20 adem ata ayaligha hawa ibraniy tilidiki hayatliq degen soz bilen ahangdax degen isimni qoydi, chunki u insanlarning anisi idi. 21 perwerdigar huda adem ata bilen uning ayaligha haywanning terisidin kiyim qilip, kiydurup qoydi. 22 andin, perwerdigar huda mundaq dedi: adem ata bizge ohxax yahxi bilen yamanni bilidighan bolup qaldi. emdi uning hayatliq beridighan dereh ning mewisini yep qoyuxidin saqliniximiz kerek. bolmisa, u menggu yaxaydu! 23 xuning bilen perwerdigar huda ularni erem baghdin qoghlap chiqirip, yerge, yeni ozliri esli yaritilghan tupraqqa ixleydighan qilip qoydi. 24 andin, huda adem atini hayatliq beridighan derehke yeqinlaxmisun dep, erem baghning xerq teripige kerus dep atilidighan mehluqlarni we bisi ot chechip, u yan bu yan qozghilip yaltirap turidighan bir qilichni orunlaxturdi.

4:1 adem ata ayali hawa ana bilen bille boldi. hawa ana hamilidar bolup, bir oghul tughdi. u: perwerdigarning yardimi bilen bir oghulgha ige boldum dedi we ismini qabil ibraniy tilidiki ige boldum degen soz bilen ahangdax qoydi. 2 keyin, u yene bir oghul tughup, ismini habil qoydi. ikkiylen chong bolghandin keyin, habil padichi boldi, qabil bolsa dehqan boldi. 3 hosul mezgili kelgende, qabil yerning mehsulatidin elip perwerdigargha teqdim qildi. 4 habilmu qoy padisi ichidin tunji tughulghan qozilardin soyup, taza semiz yeridin perwerdigargha teqdim qildi. perwerdigar habilni we uning sowghitini qobul qildi. 5 biraq, qabilni we uning sowghitini qobul qilmidi. buningdin intayin hapa bolghan qabilning chirayi tutulup ketti. 6 xu chaghda, perwerdigar qabilgha: nemixqa hapa bolisen? chiraying nemixqa tutulup ketti? 7 eger durus ix qilghan bolsang, senimu qobul qilghan bolattim! biraq, yamanliq qilsang, gunah huddi ixik aldida etilmaqchi bolup turghan yawa itqa ohxax, sening wujudungni chirmiwalidu. u seni oz ilkige almaqchi bolsimu, lekin sen uni yengixing lazim! dedi. 8 keyin, qabil inisi habilgha: yur, dalada seyle qilip keleyli! dedi. ular daladiki waqtida, qabil inisigha qol selip, uni olturuwetti. 9 perwerdigar qabildin: ining habil qeni? dep soridi. bilmeymen, men inimning baqquchisimidim? dep jawas berdi u. 10 perwerdigar keynidinla uni: bu neme qilghining? iningning intiqam elix uchun dad-peryad qiliwatqan qeni manga korunup turidu. 11 sen emdi lenetke uchraysen. buningdin keyin, bu yerde turalmaysen! chunki, sen iningni olturdung, yerge qan toktung. 12 sen yerge ixligen teqdirdimu, yer sanga hosul bermeydu. sen emdi sersan bolup, yer yuzide sergerdanliqta yurisen, dep eyiblidi. 13 buni anglighan qabil perwerdigargha mundaq dedi: men bundaq eghir jazani koturelmeymen. 14 sen meni bu yerdin qoghlap, huzurungdin heydewatisen! men emdi oy-makansiz, sersan bolup, yer yuzide sergerdanliqta yurimen. meni korgenla kixi olturuwetidu! 15 lekin, perwerdigar: yaq, seni olturgen kixi yette hesse qattiq jazalinidu, dedi. xuning bilen, perwerdigar qabilni olturmekchi bolghanlarni agahlandurux uchun, uning pexanisige alahide belge qoyup qoydi. 16 buning bilen, qabil perwerdigarning huzuridin chiqip, erem baghning xerq teripidiki nod degen jayda olturaqlixip qaldi. 17 qabil ayali bilen bille boldi. ayali hamilidar bolup, bir oghul tughdi. uning ismini hanuh qoydi. qabil bir xeher bina qilip, xeherni oghlining ismida atidi. 18 hanuhtin irad toreldi, iradtin mehuyail toreldi, mehuyaildin metuxail toreldi, metuxaildin lamik toreldi. 19 lamik ikki hotun aldi. birining ismi ade, yene birining ismi zille idi. 20 ade yabalni tughdi. yabal kochmen malchilarning bowisi boldi. 21 uning inisining ismi yubal idi. yubal chiltar we ney chalghuchilarning piri boldi. 22 zille tubal-qayin degen bir oghulni tughdi. tubal-qayin tu, tomur jabduqlarni yasighuchilarning piri boldi. tubal-qayinning neime isimlik bir singlisi bar idi. 23 lamik ikki ayaligha po etip, mundaq dedi: ey ade bilen zille, sozumge qulaq selinglar! ey ayallirim, kongul qoyup anglanglar! manga cheqilghan bir ademni olturdum. meni urghan bir yaxni olturdum. 24 qabilni olturguchi yette hesse jazalansa, meni olturguchi yetmix yette hesse jazalinidu. 25 adem ata yene oz ayali bilen bille bolux netijiside, ayali bir oghul tughdi. hawa ana: huda manga qabil olturuwetken habilning ornigha bir oghul berdi dedi. xunga, u ismini set ahang jehette huda berdi qoydi. 26 settin bir oghul tughulup, ismi enox qoyuldi. mana xu chaghdin baxlap, ademler perwerdigargha ibadet qilixqa baxlidi.

5:1 towendikiler adem atining ewladliridur: huda ademni ozige ohxaydighan qilip yaratti. 2 ularni er we ayal qilip ayrip, ulargha beht ata qildi hemde ularni adem dep atidi. 3 adem ata 130 yexida ozige ohxaydighan yene bir oghul perzent korup, uning ismini set qoydi. 4 adem ata setni tapqandin keyin, yene 800 yil hayat kechurup, yene kop oghul-qiz perzentlerni kordi. 5 u 930 yexida alemdin otti. 6 set 105 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini enox qoydi. 7 keyin, u yene 807 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 8 u 912 yexida alemdin otti. 9 enox 90 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini qenan qoydi. 10 keyin, u yene 815 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 11 u 905 yexida alemdin otti. 12 qenan 70 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini mahalalil qoydi. 13 keyin, u yene 840 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 14 u 910 yexida alemdin otti. 15 mahalalil 65 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini yaret qoydi. 16 keyin, u yene 830 yil hayat kechurup, yene oghul- qiz perzentlerni kordi. 17 u 895 yexida alemdin otti. 18 yaret 162 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini hanuh qoydi. 19 keyin, u yene 800 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 20 u 962 yexida alemdin otti. 21 hanuh 65 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini metuxelah qoydi. 22 xuningdin keyin, hanuh 300 yil jeryanida huda bilen yeqin yaxidi. u yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 23 u yer yuzide jemiy 365 yil yaxap, 24 putun hayatini huda bilen yeqin otkuzup, bir kuni kozdin ghayib boldi. chunki, huda uni oz yenigha elip ketkenidi. 25 metuxelah 187 yexida bir oghul perzent kordi. uning ismini lamik qoydi. 26 keyin, u yene 782 yil hayat kechurup, yene oghul- qiz perzentlerni kordi. 27 u 969 yexida alemdin otti. 28-29 lamik 182 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini nuh ahang jehette yenggillitix dep qoydi. u: perwerdigarning yerge lenet oquxi bilen, biz japaliq ixlargha qalghan. emdi bu bala bizning eghirimizni yenggillitidu dedi. 30 nuhni tapqandin keyin, lamik yene 595 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 31 u 777 yexida alemdin otti. 32 nuh 500 yaxqa kirgendin keyin, sam, ham, yapet isimlik u oghul perzent kordi.

6:1 insanlar dunyada kopiyixke baxlighanda, qizlarmu koplep tughulghanidi. 2 hudaning oghulliri xu qizlarning chirayliqliqini korup, ozliri halighan qizlarni hotunluqqa elixqa baxlidi. 3 buni korgen perwerdigar: men insanlargha bergen hayatliq rohi ularda menggu yaximaydu. chunki, ular oluxke tegixlik. kelguside ularning omri bir yuz yigirme yaxtin axmisun! dedi. 4 hudaning oghulliri insanlarning qizliri bilen bille bolup, ewlad tapqan chaghda we keyinki waqitlarda, yer yuzide neghilim dep atilidighan, diwige ohxaydighan ademlermu bar idi. ular qedimki zamanning baturliri we dangliq kixiliri idi. 5 perwerdigar insanlarning rezillikini, niyitining herqachan yamanliqini korup, 6 ozining ademni yaratqanliqigha puxayman qildi. u intayin echinghan halda: 7 men yaratqan insanlarni yer yuzidin yoqitimen. xundaqla, barliq chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlarnimu yoq qilimen. ularni yaratqanliqim uchun epsuslinimen! dedi. 8 lekin, perwerdigar nuhtin hursen idi. 9-10 nuhning ix-izliri towendikiche: nuhning sam, ham, yapet isimlik u oghli bar idi. nuh oz zamanida birdinbir durus, qusursiz adem bolup, hudagha yeqin yaxighanidi. 11 baxqa insanlar bolsa hudaning neziride gunahqa patqan bolup, yer yuzi ular seweblik zorawanliqqa tolghanidi. 12 huda dunyagha nezer selip, kixilerning qilmixlirining rezillikidin dunyaning intayin buzulghanliqini kordi. 13 xuning bilen, huda nuhqa: dunya insanlarning zorawanliqigha tolup ketti. xunga, men ularni yoqitimen! dunya bilen qoxup putunley yoqitimen! 14 sen yahxi xemxad yaghichidin ozungge bir keme yasa. yasighan kemining ichide oyler bolsun. su kirmesliki uchun, ichi-sirtini momla. 15 kemining uzunluqi bir yuz ottuz u metir, kengliki yigirme ikki metir, egizliki on u metir bolsun. 16 kemining eng ustide lempe bolsun, lempe bilen yagha tam ariliqida ellik santimetir egizlikte boxluq qaldur. kemini yuqiri, ottura we towen u qewet qilghin. kemining ixikini yenigha achqin. 17 men yer yuzini topan bilen gherq qilip, asman astidiki putkul janliqlarni yoqitimen. yer yuzidiki tiniqi barliki mehluqlarning hemmisini yoqitimen, 18 lekin, sen bilen aldin bir ehde tuzey. sen ayaling, oghulliring we kelinliringni elip kemige chiq. 19 sen yene kemige yer yuzidiki her hil haywanlarning herbir turining erkek-chixisidin bir juptin elip, ularni saqlap qal. 20 her hil chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlar saqlinip qelix uchun, sening aldinggha bir juptin kelidu. sen ularni kemige kirguzgin. 21 ozunglar we haywanatlar uchun her hil ozuq-tuluklerni eliwal, dedi. 22 nuh herbir ixta huda buyrughandek qildi.

7:1 perwerdigar nuhqa: bu dunyadiki kixiler arisida sening birdinbir durus kixi ikenlikingni bayqidim. xunga, sen putun ailengdikilerni elip kemige chiqqin. 2 men halal dep bekitken haywanatlarning her hilining erkek-chixisidin yette juptin, haram lirining her hilining erkek-chixisidin bir juptin eliwal. 3 ucharqanatlarning her hilining erkek-chixisidinmu yette juptin eliwal. xundaq bolghanda, topan ahirlaxqandin keyin, her hil haywanat, ucharqanatlar hayat qelip, yer yuzide ularning uruqi qayta kopiyeleydu. 4 ozum yaratqan putkul janliqlarni yer yuzidin putunley yoqitix uchun, yette kundin keyin, uda qiriq keche-kunduz qattiq yamghur yaghdurimen, dedi. 5 nuh perwerdigarning buyruqlirini bir-birlep ijra qildi. 6 topan yer yuzini basqanda, nuh alte yuz yaxta idi. 7 u topan balasidin qutulup qelix uchun, ayali, oghulliri we kelinlirini elip kemige chiqti. 8-9 halal we haram dep bekitilgen her hil chong- kichik haywanatlar we ucharqanatlarmu hudaning nuhqa eytqinidek nuhning aldigha kelip, jupliri bilen kemige kirdi. 10 yette kundin keyin, yer yuzini topan besixqa baxlidi. 11 nuh alte yuz yaxqa kirgen yili ikkinchi ayning on yettinchi kuni, yer astidiki hemme bulaqlar yerilip, asmandin cheleklep quyghandek qattiq yamghur yaghdi. 12 yamghur qiriq keche-kunduz tohtimay dawamlaxti. 13 del yamghur baxlanghan kuni, nuh, ayali, sam, ham, yapettin ibaret u oghli we kelinliri kemige chiqti. 14 her hil yawayi haywanatlarning chong-kichikliri, oy haywanliri we ucharqanatlar, 15 jumlidin, tiniqi barliki putkul mehluqlar oz jupliri bilen nuhning aldigha bir juptin kelip, kemige chiqti. 16 hayat kechuruwatqan barliq janliqlar hudaning emri boyiche oz jupliri bilen kemige kirgendin keyin, perwerdigar kemining ixikini taqap qoydi. 17 yamghur qiriq kun dawamlaxti. topan ulghayghanseri keme yerdin koturuldi. 18 su tehimu egizlep, keme su yuzide leylep qaldi. 19 topan yer yuzini qaplap, hetta egiz ta choqqilirimu korunmey qaldi. 20 su orlep taki eng egiz ta choqqiliridin yette metir egizlep ketkuche dawamlaxti. 21 netijide, yer yuzidiki hayat kechuruwatqan putkul janliqlar, yeni herqandaq ucharqanatlar, chong-kichik haywanatlar we insanlar putunley yoqitildi. 22 demek, yer yuzidiki hayatliq nepisi bar bolghanlarning hemmisi oldi. 23 huda yer yuzidiki hemme janliqlarni, yeni insanlar, chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlarni yoqatti. peqet nuh bilen uning kemisidiki janliqlarla hayat qaldi. 24 topan yer yuzini bir yuz ellik kun basti.

8:1 xundaq bolsimu, huda nuhni we kemide uning bilen bille bolghan barliq haywanatlarni untup qalmidi. u yer yuzide xamal chiqarghanidi, su pesiyixke baxlidi. 2 yer astidiki bulaqlar yepilip, asmandin yeghiwatqan qattiq yamghurmu tohtighanidi. 3 bir yuz ellik kun ichide su asta-asta azaydi. 4 yettinchi ayning on yettinchi kuni, keme ararat ta tizmiliridiki bir taghning ustide olturup qaldi. 5 su dawamliq pesiyip, oninchi ayning birinchi kuni ta choqqiliri korunuxke baxlidi. 6 qiriq kundin keyin, nuh derizini echip, 7 bir qaghini qoyup berdi. bu qagha taki yerdiki su qurup ketkuche, kemining etrapida aylinip yurdi. 8 xuning bilen bir waqitta, nuh suning yer yuzidin yanghan yaki yanmighanliqini bilix uchun, bir kepterni qoyup bergenidi. 9 lekin, yer yuzini tehiche su qaplap turghachqa, kepter qonghudek jay tapalmay qaytip keldi. nuh qolini sunup, uni tutup kemige ekiriwaldi. 10 yene yette kundin keyin, u kepterni yene qoyup berdi. 11 kechqurun, heliqi kepter tumxuqida yengi zeytun yopurmiqini chixligen halda nuhning yenigha qaytip keldi. nuh xuningdin suning yer yuzidin asasiy jehettin yanghanliqini bildi. 12 yene yette kundin keyin, u kepterni yene qoyup berdi. bu qetim kepter qaytip kelmidi. 13 nuh alte yuz bir yaxqa kirgen yili birinchi ayning birinchi kuni, topan yer yuzidin putunley yenip boldi. nuh kemining qapqiqini echip, opchorisige qarap, yer yuzining quruxqa baxlighanliqini kordi. 14 ikkinchi ayning yigirme yettinchi kuni, yer yuzi putunley qurup boldi. 15-16 huda nuhqa: ayaling, oghulliring we kelinliringni kemidin elip chiq. 17 yeningdiki barliq mehluqlar, yeni ucharqanatlar we chong-kichik haywanatlarni elip chiq. ular yer yuzide yene kopiyip, zemingha taralsun, dedi. 18 xuning bilen, nuh ayali, oghulliri we kelinlirini elip kemidin chiqti. 19 yer yuzidiki barliq janliqlar, yeni chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlar oz turliri bilen top-top boluxup kemidin chiqixti. 20 nuh perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasap, halal dep bekitilgen haywanat we ucharqanatlarning her turidin tallap soyup, qurbanliq supitide koyduruwetti. 21 perwerdigar qurbanliqtin memnun bolup, konglide: insanlarning qilmixliri uchun yerge qayta lenet oqumaymen. insanlarning kichikidin tartip niyitining putunley yamanliqini bilimen. xundaq bolsimu, yer yuzidiki barliq janliqlarni hergiz bu qetimqidek qayta yoqitiwetmeymen. 22 yer yuzi bir kun mewjut bolsa, uningda terim-yighim, issiq-soghuq, qix-yaz, keche-kunduzmu mewjut bolidu! dedi.

9:1 huda nuh we uning oghullirigha beht ata qilip mundaq dedi: siler neslinglarni kopeytinglar, uruq-ewladinglar putun dunyagha tarqalsun. 2 yer yuzidiki barliq chong-kichik haywanatlar, ucharqanatlar we beliqlar silerdin qorqup, silerning baxquruxunglarda bolidu. 3 burun silerge ozuqluq uchun koktatlarni berginimdek, emdi silerge hemme haywanatlarnimu berimen. 4 lekin, siler qeni bar goxni hergiz yemenglar, chunki jan qandidur. 5 buningdin baxqa, qan tokulux bolsa, choqum hesas alimen. herqandaq bir haywan adem olturse, uningdinmu hesas alimen. kimdekim adem olturse, unimu olumge mehkum qilimen. 6 men ademni ozumge ohxaydighan qilip yarattim, xuning uchun, kimki baxqa bir ademning qenini tokse, uning qenimu baxqilar teripidin tokulidu. 7 siler neslinglarni kopeytinglar. silerning uruq-ewladinglar putun dunyani qaplisun. 8-10 andin, huda nuh we uning oghullirigha mundaq dedi: men emdi siler we silerning uruq-ewladliringlar bilen hemde yer yuzidiki barliq haywanatlar, yeni siler bilen bille kemidin chiqqan herbir oy haywanliri, yawayi haywanatlar we ucharqanatlar bilen ehde tuzimen. 11 silerge wede berimenki, putkul janliqlar hergiz topan bilen qayta yoqitilmaydu, yer yuzini haras qilidighan topan ikkinchi kelmeydu. 12-13 men siler we barliq janliqlar bilen mengguluk bir ehdini tuzdum. bu ehdining belgisi asmanda korunidighan hesen-husendur. 14-15 meyli qachan bolmisun, yamghurdin keyin asmandiki bulutlar arisida hesen-husenni korginimde, ozumning siler we putkul janliqlar bilen tuzgen ehdemni esimge alimen. topan barliq janliqlarni qayta yoqatmaydu. 16 hesen- husenning bulutlar arisida peyda boluxi ozumning siler we yer yuzidiki putkul janliqlar bilen tuzgen mengguluk ehdemni esimge kelturidu. 17 hesen-husen mening barliq janliqlar bilen tuzgen ehdemning belgisi bolsun. 18 kemidin chiqqan nuhning oghulliri: sam, ham we yapetler idi. ham qananliqlarning bowisi. 19 dunyagha tarqalghan hemme helqler nuhning bu u oghlining ewladliridur. 20 nuh dehqan bolup, uzumzarliq yetixturgen birinchi kixi idi. 21 bir qetim, u xaras ichip mest bolup qelip, kiyim-kecheklirini seliwetip, chedirida yatatti. 22 qananning atisi bolghan ham, atisining qipyalingachliqini korup qelip, bu ixni ikki qerindixigha axkarilap qoydi. 23 sam bilen yapet uchisigha bir uzun chapan yepinchaqlap, chedirning ichige keyniche mengip kirip, chapanni atisigha yepip qoydi. ular yuzini aldi terepke qilip, atisining yalinga tenige qarimidi. 24 nuh oyghinip, kenji oghli hamning qilghanlirini bilip, 25 uning oghli qanangha lenet oqup mundaq dedi: qanangha lenet yaghqay! u qerindaxlirining eng towen quli bolghay. 26 perwerdigar sam etiqad qilghan huda medhiyilengey! qananning ewladi samning ewladigha qul bolghay. 27 huda yapetni gullep yaxnatqay. uning ewladi samning ewladi bilen bille inaq yaxighay. qananning ewladi yapetning ewladigha qul bolghay. 28 topandin keyin, nuh yene 350 yil omur kordi. 29 u 950 yexida alemdin otti.

10:1 nuhning oghulliri sam, ham, yapetlerning ewladliri towendikiche: topandin keyin, u ucheylendin perzentler toreldi. 2 yapetning oghulliri: gomer, mago, maday, yawan, tubal, mexek we tiraslar idi. 3 gomerning ewladliri: axkinazlar, righatlar we togarmahlar idi. 4 yawanning ewladliri: elixa, tarxix, kittim, rodanim helqliri idi. 5 ular dengiz boylirida we arallarda yaxaydighan milletlerning atisi boldi. yapetning ewladliri oz qebililiri we dletliri ichide yaxap, oz tillirida sozlixidighan milletlerdin bolup qaldi. 6 hamning oghulliri: kux, misir, liwiye we qananlar idi. 7 kuxning ewladliri bolsa: sibalar, hawilahlar, sabitalar, raamilar we sebitikahlar idi. raamining ewladliri bolsa: xibalar we dedanlar idi. 8 kuxning nimrod isimlik bir oghli bolup, u yer-yuzidiki eng kuchluk baturgha aylandi. 9 u perwerdigarning aldida batur owchi bolghanidi. xunga, kixiler arisida perwerdigar seni nimrodtek batur owchi qilsun! degen soz tarqalghanidi. 10 deslepte, uning padixahliqi babil, erek, akad, kalneh degen jaylarni oz ichige alatti. bu tot jay babilonda idi. 11-12 u bu yerdin assur rayonigha kengiyip, ninewi, rihubot-ir, kalah we resen degen xeherlerni bina qildi. resen xehiri ninewi bilen kalah xehirining otturisida bolup, u katta xeher idi. 13 misirning ewladliri: ludlar, anamiylar, lehabiylar, naftuhiylar, 14 patruslar, kasluhiylar we kritlar idi. filistinlikler bolsa, kasluhiylarning keyinki ewladliri idi. 15 qananning tunji oghlining ismi sidon idi, yene bir oghlining ismi hit idi. ularning isimliri keyin her milletlerning isimlirigha aylinip, ular xu milletlerning bowiliri boldi. 16 qanan yene yebuslar, amorlar, girgaxlar, 17 hiwilar, arkiylar, sindiylar, 18 arwadiylar, simariylar we hamatiylarning bowisi boldi. keyin, qananliqlarning qebililiri nahayiti keng tarqaldi. 19 ularning zemin chegrisi sidonning jenubidin girarning yenidiki gaza xehirigiche, xerqte sodom, gomora, adma we siboimning yenidiki laxa xehirigiche baratti. 20 hamning bu ewladliri herqaysisi oz qebililiri we dletliri ichide yaxap, oz tillirida sozlixidighan milletlerdin bolup qaldi. 21 sam yapetning akisi bolup, u eberlerning atisi boldi. 22 samning oghulliri elam, assur, arpahxad, lod we arram idi. ularning isimliri keyin her milletlerning isimlirigha aylinip, ular xu milletlerning bowiliri boldi. 23 arramning ewladliri: uslar, hullar, geterler we maxlar idi. 24 arpahxad xalahning atisi, xalah bolsa eberning atisi idi. 25 eberdin ikki oghul toreldi. birining ismi pele ahang jehette bolunux idi, chunki u yaxighan dewrde insanlar bolunuxke baxlidi. yene birining ismi yoqtan idi. 26 yoqtanning ewladliri: almodadlar, xelepler, hazarmawitlar, yerahlar, 27 hadoramlar, uzallar, diklahlar, 28 obaliylar, abimaellar, xibalar, 29 ofirlar, hawilahlar we yobablar idi. mana bularning hemmisi yoqtanning ewladliri bolup, 30 ular mexadin sefgharning xerq teripidiki taghqiche bolghan jaylarda yaxaytti. 31 samning yuqirida tilgha elinghan ewladliri, herqaysisi oz qebililiri we dletliri ichide yaxap, oz tillirida sozlixidighan milletlerdin bolup qaldi. 32 yuqiridikiler nuhning ewladliridur. bular oz zeminidiki herbir qebililer boyiche hatirilengen. topandin keyin, dunyadiki putun milletler nuhning oghulliridin tarqaldi.

11:1 deslepte, yer yuzide birla til bar idi, insanlar peqet bu tildila sozlixetti. 2 ular xerq terepke kochuwatqinida, babilondiki bir tuzlenglikke kelip orunlaxti. 3 ular ozara: hix quyup, otta pixurayli! dep meslihetlexti. buning bilen, ular quruluxta taxning ornigha hix, layning ornigha qara may ixlitidighan boldi. 4 andin, ular: bir xeher bina qilayli! xeherde asmangha taqaxqudek bir munar yasap, oz namimizni chiqirip, terep-terepke tarqilip ketiximizdin saqlinayli! deyixti. 5 perwerdigar insanlarning bina qiliwatqan xeher we munarini korgili chuxti. 6 perwerdigar: ular birlixip bir qowm bolup, bir tilda sozlixidiken. bu peqetla ular qilmaqchi bolghan ixning baxlinixi! buningdin keyin, ular neme qilixni halisa, xuni qilalaydu. 7 biz chuxup, ularning tilini qalaymiqanlaxturuwetip, ularni bir-birining meqsitini uqalmaydighan qilip qoyayli, dedi. 8 buning bilen, perwerdigar ularni putun dunyagha tarqitiwetti. ular xeher bina qilix quruluxini tohtatti. 9 xunga, bu xeherning nami babil ahang jehette qalaymiqanchiliq dep ataldi. chunki, perwerdigar u yerde insanlarning tillirini qalaymiqanlaxturuwetip, ularni dunyaning herqaysi jaylirigha tarqitiwetkenidi. 10 samning ewladliri towendikiche: topan otup ikkinchi yili, sam 100 yexida arpahxadni tapti. 11 keyin, u yene 500 yil hayat kechurup yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 12 arpahxad 35 yexida xalahni tapti. 13 keyin, u yene 403 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 14 xalah 30 yexida eberni tapti. 15 keyin, u yene 403 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 16 eber 34 yexida pelegni tapti. 17 keyin, u yene 430 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 18 pele 30 yexida raghuni tapti. 19 keyin, u yene 209 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 20 raghu 32 yexida seruhni tapti. 21 keyin, u yene 207 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 22 seruh 30 yexida nahorni tapti. 23 keyin, u yene 200 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 24 nahor 29 yexida terahni tapti. 25 keyin, u yene 119 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 26 terah 70 yil omur korup, ibram, nahor we haranlarni tapti. 27 terahning ewladliri towendikiche: terah ibram, nahor we haranlarni tapti. haran bolsa lutni tapti. 28 haran kaldanilarning zemini bolghan oz yurti ur xehiride atisi terahtin burun alemdin otti. 29 ibram sarahqa oylendi, nahor bolsa haranning qizi milkagha oylendi. haranning yene iskah degen balisimu bar idi. 30 sarah tughmas bolghachqa, perzent kormigenidi. 31 terah oghli ibramni, newrisi lut haranning oghli ni we kelini, yeni ibramning ayali sarahni elip, kaldanilarning zemini bolghan ur xehiridin ayrilip, qanan degen rayongha ketmekchidi. biraq, ular haran degen xeherge kelgende, xu yerde olturaqlixip qaldi. 32 terah ikki yuz bex yil omur korup, haranda alemdin otti.

12:1 perwerdigar ibramgha mundaq dedi: sen yurtungdin chiqip, atang we baxqa uruq- jemetingdin ayrilip, men korsetmekchi bolghan yerge barghin. 2 men sening uruq-ewladingni kopeytip, ularni bir chong helq qilimen. men sanga beht ata qilip, namingni ulu qilimen. xundaq qilip, kixiler sen arqiliq beht tapidu. 3 sanga beht tiligenlerge beht ata qilimen, sanga lenet oqughanlargha lenet yaghdurimen. sen arqiliq hemme milletlerge beht ata qilimen! 4 ibram yetmix bex yexida perwerdigarning yolyoruqi bilen haran xehiridin ketti, lutmu uning bilen bille ketti. 5 ibram ayali sarah bilen jiyeni lutni we ozlirining haran xehiride tapqan bayliqi we qullirini elip, qanan rayonigha qarap yol aldi. ular qanan tewesige kirgendin keyin, 6 sepirini dawamlaxturup, xekem xehirige yeqin moreh degen jayidiki chong bir dus derihining yenigha keldi. u chaghda, qananliqlar xu zeminda yaxawatatti. 7 perwerdigar ibramgha korunup, uninggha: mana bu zeminni sening ewladinggha teqdim qilimen, dedi. xunga, ibram u yerde ozige korungen perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasap, ibadet qildi. 8 keyin, u jenubqa yotkilip, beytel xehirining xerqidiki taghliq rayongha bardi. ghers teripi beytelge, xerq teripi ay degen jaygha tutixidighan bu jaygha orunlixip, u yerdimu bir qurbanliq supisi yasap, perwerdigargha ibadet qildi. 9 keyin, u asta-asta qananning jenubidiki negib rayonigha yotkeldi. 10 qananda acharchiliq yuz berip, ehwal intayin eghir idi. xuning bilen, ibram misirgha berip, u yerde waqtinche turmaqchi boldi. 11 ular misirgha kirixke az qalghanda, ibram ayali sarahqa: sen bir guzel ayal. 12 misirliqlar seni korse, jezmen mening ayalim ikenlikingni bilip, seni hayat qaldurup, meni olturuwetidu. 13 sen ulargha ozungni mening singlim degin. xundaq deseng, ular seni dep, mening jenimgha zamin bolmay, manga yahxi muamile qilidu, dedi. 14 ibram misirgha kirgen waqtida, misirliqlar derweqe uning ayalining guzellikini bayqidi. 15 ordidiki birnechche emeldar uni korup, padixah aldida uning guzellikini teripligenidi. xuning bilen, sarah ordigha elip kirildi. 16 padixah sarahning sewebidin ibramgha yahxi muamile qildi. uninggha nurghun kala, qoy, exek, toge we er-ayal qullarni sowghat qildi. 17 lekin, padixah ibramning ayali sarahni elip ketkenliki uchun, perwerdigar padixahqa we uning ordisidikilerge apet yaghdurdi. ular qorqunchluq keselge giriptar boldi. 18 buni sezgen padixah ibramni chaqirtip, uninggha: bu manga neme qilghining? nemixqa sarahning oz ayaling ikenlikini eytmiding? 19 nemixqa uni singlim deding? xundaq deginingni anglap, men uni aldim. ayaling mana! uni elip ket! dedi. 20 buning bilen, padixah oz emeldarlirigha ibramni chegridin chiqiriwetixke emr qildi. ular uni ayali we uninggha mensup bolghan hemme nersiliri bilen qoxup yolgha saldi.

13:1 ibram ayali we ozige mensup bolghan hemme nersilirini elip misirdin chiqip, qananning jenubidiki negib rayonigha bardi. lutmu uning bilen bille bardi. 2 ibram bay bolup, uning nurghun mal-waranliri we altun-kumuxlirimu bar idi. 3 keyin, u negib rayonidin ayrilip, asta-asta ximalgha yotkilip, beytel xehirige qayta bardi. u beytel bilen ay xehirining ariliqigha, yeni u tunji qetim orunlixip, 4 qurbanliq supisi yasighan yerge qaytip kelip, u yerde perwerdigargha ibadet qildi. 5 ibram bilen mangghan lutningmu mal-waranliri we qulliri kop idi. 6 bu ikki ailining padiliri bek kop bolghachqa, otlaqlar yetixmey qalghanidi. 7 xunga, ibramning padichiliri bilen lutning padichiliri arisida talax-tartix chiqip qaldi. u chaghda, qananliqlar bilen periziler yenila qanan rayonida turatti. 8 xunga, ibram lutqa: biz bolsaq uruq-tughqan, arimizda yaki padichilirimizning arisida talax-tartix chiqmisun. 9 ayrilip yaxayli. mana, putun zemin sening aldingda turuptu. halighan yerni talla! ong terepni tallisang, sol terep manga qalsun, sol terepni tallisang, ong terep manga qalsun, dedi. 10 lut tot terepke nezer selip, iordan derya wadisidin zoarghiche sozulghan keng tuzlenglikni kordi. bu tuzlenglikning suyi mol bolup, huddi erem baghqa we misirning yerlirige ohxaytti. u chaghda, perwerdigar sodom bilen gomora xeherlirini tehi harabilikke aylandurmighanidi. 11 xunga, lut u yerni tallap, xerq terepke yotkeldi. u ikkiylen mana xundaq ayrildi. 12 ibram qananda olturaqlixip qaldi. lut iordan derya wadisidiki xeherlerge yeqinlixip, sodom xehirining etrapida chedir tikip orunlaxti. 13 sodomluqlar rezillikke tolghan bolup, perwerdigarning neziride ular eghir gunahkarlar idi. 14 lut ibramdin ayrilghandin keyin, perwerdigar ibramgha: sen turghan jayingdin xerq, ghers, jenus we ximal tereplerge qarap baq. 15 sen koruwatqan bu zeminlarni sanga we sening ewladliringgha teqdim qilimen. bu zemin menggu silerge mensup. 16 men sening ewladliringni heddi-hesabsiz kopeytimen. yer yuzidiki qumni hechkim saniyalmighangha ohxax, ularning saninimu hechkim saniyalmaydu. 17 ornungdin tur. bu zeminni kezip chiq. men uni sanga teqdim qildim! dedi. 18 buning bilen, ibram chedirlirini yighixturup, hibron xehirige yeqin mamrediki dus derehlikining yenida olturaqlixip, u yerde perwerdigargha atap qurbanliq supisi yasidi.

14:1 xu kunlerde, babilon begi amrafil, ellasar begi aryok, elam begi kedorlawmar, goyim begi tidal qatarliq tot be birlixip, 2 sodom begi bera, gomora begi birxa, adma begi xinas, siboim begi xemeber we bela zoar depmu atilidu begi qatarliq bex be bilen jeng qilixqa chiqti. 3 bu bex be qoxunlirini birlexturup, siddim wadisigha yighdi. siddim wadisi hazirqi oluk dengiz wadisidur. 4 ular on ikki yil kedorlawmar begining hokumranliqida bolup, on uchinchi yilgha kelgende, uninggha qarxi isyan koturgenidi. 5 xunga, on totinchi yili kedorlawmar be ozining we ittipaqdax beglerning qoxunlirini baxlap berip, axtarot-karnaim degen yerde reghalarni yengdi. keyin, ham degen yerde zuzlarni we xawa-kiryataim tuzlenglikide emlarning hemmisini tarmar qildi. 6 seir taghliq rayonida yaxawatqan horitlarnimu chol boyidiki el-paranghiche qoghlap berip tarmar qildi. 7 arqidinla, ular en-mixpat, yeni kadexqa qaytip, amaleklerning putun zeminini besiwelip, hazazun-tamarda yaxawatqan amorlarnimu tarmar qildi. 8 buning bilen, sodom, gomora, adma, siboim we bela, yeni zoar qatarliq bex beglikning begliri birlexme qoxunini baxlap, siddim wadisigha jeng qilixqa chiqti. 9 ular elam xehirining begi kedorlawmar, goyimning begi tidal, babilonning begi amrafil we ellasarning begi aryoktin ibaret tot be bilen jeng qildi. 10 siddim wadisining hemme yeride qara may bilen tolghan kolchekler bar idi. sodom begi bilen gomora begi qachqan waqtida, qoxunlirining bir qismi kolcheklerge chuxup ketip, qalghanliri taghqa qechip ketti. 11 tot be sodom bilen gomoraning putun bayliq we axliq- tuluklirini bulang-talang qilip ketti. 12 u chaghda ibramning jiyeni lut sodomda turatti. ular unimu mal-mulukliri bilen qoxup bulap ketti. 13 lekin, qutulup qalghan bir kixi bu ixlarni ibraniy bolghan ibramgha melum qildi. u chaghda, ibram amor qebilisidin mamre isimlik bir kixining dus derehlikining yenida turatti. mamre we ikki inisi exkol we anir ibramning ittipaqdaxliri idi. 14 ibram jiyeni lutning esirge chuxup qalghanliqini anglap, oz ademliridin u yuz on sekkiz neper jengchini chaqirip, tot begni dan degen jayghiche qoghlap bardi. 15-16 u yerde jengchilerni birqanche qisimgha bolup, kechisi hujum qilip, duxmenni meghlup qildi. ularni demexqning ximalidiki hoba degen jayghiche qoghlap, bulap ketken hemme mal-mulukni tartiwelip, oz jiyeni lutni we uning putun bayliqlirini, hotun-qizlirini we baxqa esirge chuxken ademlirini qayturup aldi. 17 ibram kedorlawmar we uning bilen ittipaqdax herqaysi beglerni meghlup qilip, ghelibe bilen qaytip kelgende, sodom begi uni qarxi elix uchun xawa wadisi han wadisi depmu atilidu gha chiqti. 18 ulu hudaning rohaniysi hem salimning begi malkisidiqmu nan we xaras elip, ibramning aldigha chiqip, 19 uninggha beht tilep: putun alemning yaratquchisi bolghan ulu huda ibramni behtlik qilghay! 20 seni duxmining ustidin ghelibe qildurghan ulu huda medhiyilengey! dedi. ibram gheniymet alghan nersilerning ondin birini malkisidiqqa teqdim qildi. 21 sodom begi ibramgha: gheniymetlerning hemmisi sanga mensup, lekin ademlirimni qayturup ber! dedi. 22 ibram uninggha: putun alemning yaratquchisi bolghan perwerdigar ulu huda aldida qesem qilimenki, 23 men sening herqandaq nersengni, hetta bir tal yipingni yaki kexingning boghquchinimu almaymen. bolmisa, sen keyin: men ibramni bay qilip qoydum! deyixtin yanmaysen. 24 xuning uchun, ademlirimning yegininila hesablaymen. uningdin baxqa hechnemini almaymen. lekin, mening ittipaqdaxlirim anir, exkol we mamrelerge gheniymetlerdin tegixlikini ayrip berseng boldi, dedi.

15:1 bu weqelerdin keyin, perwerdigar ibramgha korunup, uninggha: ibram, qorqma! men sanga qalqan bolup, nahayiti zor inam berimen, dedi. 2 lekin, ibram: i igem huda, mening perzentim bolmisa, sening bermekchi bolghan inamingning paydisi neme? mening birdinbir mirashorum demexqtin kelgen chakirim eliyezer bolidu. 3 sen manga perzent bermiding, xunga mening teelluqatimgha chakirim mirashor bolidu, dep jawas berdi. 4 arqidinla, u perwerdigarning ozige yene: chakiring eliyezer sening mirashorung bolmaydu, peqet ozungdin bolghan oghulla mirashorung bolidu degenlikini anglidi. 5 xundin keyin, huda uni taxqirigha elip chiqip, uninggha: asmangha qarap, yultuzlarni saniyalaydighan bolsang sanap baq, sening ewlading ene xu yultuzlardek san-sanaqsiz bolidu! dedi. 6 ibram perwerdigarning sozlirige ixendi. perwerdigar uning etiqadini korup, uni heqqaniy adem, dep hesablidi. 7 perwerdigar uninggha yene: seni bu zemingha ige qilix uchun, seni kaldanilarning zemini bolghan ur xehiridin elip chiqqan perwerdigar men bolimen, dedi. 8 lekin, ibram: i igem huda, men bu zemingha jezmen ige bolidighanliqimni nemidin bilimen? dep soridi. 9 perwerdigar uninggha: sen u yaxliq kala, ochke, qochqardin hem pahtek we yax kepterdin birdin elip, mening aldimgha kelgin, dep jawas berdi. 10 ibram bu haywanlarni hudaning aldigha apirip, quxlardin baxqisining qarnini yerip ikki parche qildi. goxlerni ikki terepke qatar qilip tizdi. 11 quzghunlar uchuxup kelip, goxlerge qonghanda, ibram ularni qoghliwetti. 12 kun patqanda, ibram uyqugha ketti. chuxide uni qorqunchluq qarangghuluq basti. 13 perwerdigar uninggha mundaq dedi: xuni bilip qoyghinki, sening ewladliring baxqa bir dlette musapir bolidu. xu dlettiki kixilerge qul bolup, tot yuz yil ular teripidin azas chekidu. 14 lekin, men ularni qul qilghuchi helqni choqum jazalaymen. ular u dlettin qaytqinida, nurghun bayliqlarni elip kelidu. 15 sen bolsang uzun omur korup, ejdadliringning qexigha ketisen. 16 sening ewladliring bu yerge qaytip kelguche, u yerde tot ewlad otup ketidu. chunki, bu yerde turuwatqan amorlarning gunahi chekige yetmiguche, ularni bir terep qilmaymen. 17 kun petip qarangghu chuxkendin keyin, is chiqip turghan ochaq we yenip turghan mexel tuyuqsiz peyda bolup, heliqi ikki qatar goxning otturisidin otup ketti. 18-19 mana xu chaghda, perwerdigar ibram bilen ehde tuzup mundaq dedi: men misir chegrisidin taki firat deryasighiche sozulghan bu zeminning hemmisini sening ewladliringgha teqdim qildim. bu zemin kenlar, kenizler, kadmonlar, 20 hitlar, periziler, reghalar, 21 amorlar, qananlar, girgaxlar we yebuslar dep tonulghan helqlerning zeminlirining hemmisini oz ichige alidu.

16:1 ibramning ayali sarah tughmas idi, biraq uning hejer isimlik misirliq bir dediki bar idi. 2 sarah ibramgha: perwerdigar meni tughmas yaritiptu, emdi siz mening dedikim bilen bir yastuqqa bax qoyung! belkim u manga bir oghul tughup berer, dedi. ibram sarahning bu sozige qoxuldi. 3 xuning bilen, sarah hejerni ibramgha kichik hotunluqqa berdi. bu weqe ibram qananda on yil turghanda yuz berdi. 4 ibram hejer bilen bille bolghandin keyin, hejer hamilidar bolup qaldi. u ozining hamilidar bolghanliqini sezip meghrurlinip, sarahni kozge ilmaydighan bolup qaldi. 5 sarah ibramgha qeyidap: hemmini qilghan sen! men hejerni sanga qoxup qoyghan. emdilikte, u ozining hamilidarliqini bilipla, meni kozge ilmaydighan boluwaldi. sening yaki mening toghra ikenlikige perwerdigar ozi hokum qilsun, dedi. 6 ibram: u sening dediking, u sening ilkingde. uninggha qandaq muamile qilix sening ihtiyaring, dep jawas berdi. buning bilen, sarah hejerni bozek qildi, xunga hejer ibramning oyidin qechip ketti. 7 perixtining suritide korungen perwerdigar hejerni choldiki bir bulaqning yenida kordi. bulaq xur degen yerge baridighan yolning boyida idi. 8 perixte uningdin: ey sarahning dediki hejer, sen qeyerdin kelding? nege ketiwatisen? dep soridi. men ayal hojayinim sarahning yenidin qechip chiqtim, dep jawas berdi hejer. 9 perixte uninggha: sen ayal hojayiningning yenigha qaytip berip, uninggha boysunghin, dedi. 10 perixte yene mundaq dedi: men sening ewladingni xundaq kopeytimenki, ularni hechkim saniyalmaydighan qilimen. 11 sen hamilidar bolup bir oghul tughisen, ismini ismail menisi anglighuchi huda qoyghin, chunki sening dad-peryading perwerdigargha yetti. 12 sening oghlungning mijezi bir yawa exekke ohxaydu. hemme yerge berip, kixiler bilen jedel chiqiridu. kixilermu uninggha qarxiliq korsitidu. u tughqanlirigha ochmenlik qilip yaxaydu. 13 hejer oz-ozige: men rasttinla manga ghemhorluq qilghan hudani kordum! dedi. xuning bilen, u ozige soz qilghan perwerdigarni el-roa, menisi meni korguchi huda dep atidi. 14 xunga, kixiler u bulaqqa beer-lahayroy menisi meni korguchi hudaning buliqi dep nam qoydi. bu bulaq hazirmu kadex bilen bered xehirining otturisididur. 15 hejer ibramgha bir oghul tughup berdi. ibram uninggha ismail dep at qoydi. 16 u chaghda, ibram seksen alte yaxta idi.

17:1 ibram toqsan toqquz yexida perwerdigar uninggha korunup: men hemmige qadir hudadurmen. sen dawamliq mening yolumda mengip, qusursiz adem bol. 2 men sen bilen tuzgen ehdemde ching turup, seni kop ewladliq qilimen, dedi. 3 ibram yerge bax qoydi. huda uninggha mundaq dedi: 4 mening sen bilen tuzgen ehdem mundaq: sen nurghun milletlerning atisi bolisen. 5 hazirdin baxlap sening isming ibram emes, ibrahim menisi nurghun ewladlarning atisi bolsun. chunki, men seni nurghun milletlerning atisi qilimen. 6 men sanga kop ewladlarni berimen. ularning arisidin yengi helq we padixahlarmu chiqidu. 7 men sen we kelgusidiki ewladliring bilen tuzgen mengguluk ehdemde turimen. men sening we ewladliringning hudasidurmen. 8 sen hazir qananda musapir bolup yaxawatisen. emma, bu putun zeminni sanga we sening ewladliringgha teqdim qildim. u sening ewladliringgha menggu miras bolsun. men ularningmu hudasidurmen! 9 huda yene mundaq dedi: emdi sen we sening ewladliringmu mening ehdemde ching turuxunglar kerek. 10 silerning aranglardiki herqandaq er kixi hetne qilinixi kerek. mana bu mening sen we sening ewladliring bilen tuzgen ehdemdur. 11-12 hazirdin baxlap, siler barliq oghul bowaqliringlarni, meyli oyunglarda tughulghan yaki chet elliklerdin setiwalghan qulliringlar tughqan bolsun, ularni tughulup sekkizinchi kuni hetne qilixinglar kerek. hetne qilix arimizda tuzgen ehdining belgisi bolup qalsun. 13 hemme erlerning hetnisini qilixinglar kerek. silerning teninglardiki belge arimizdiki tuzgen mengguluk ehdemning belgisi bolup qalsun. 14 hetne qilinmighan erni helqim qataridin chiqiriwetimen. undaq kixi mening ehdemni buzghan bolidu. 15 buningdin baxqa, huda ibrahimgha mundaq dedi: sening ayaling sarahning ismi hazirdin baxlap sare menisi ayal xahzade bolsun. 16 men uninggha beht ata qilip, uningdin sanga bir oghul teqdim qilimen. sare nurghun milletlerning anisi bolidu. uning ewladliridin padixahlarmu chiqidu. 17 ibrahim yerge bax qoyup, kulup, konglide yuz yaxliq boway qandaqmu perzent korelisun?! sare bolsa toqsan yaxqa kirgen tursa, qandaqmu hamilidar bolalisun? dep oylidi 18 we hudagha: ismailni behtke erixturseng boldighu! dedi. 19 lekin, huda mundaq dedi: yaq, hejer emes, ayaling sare sanga bir oghul tughup beridu. uning ismini ixaq menisi kulke qoy. men uning we uning ewladliri bilenmu mengguluk ehdemde ching turimen. 20 ismailgha kelsek, u toghrisidiki telipingnimu anglidim. men uninggha beht ata qilip, uning neslini nahayiti kopeytimen. u on ikki padixahning atisi bolidu. men uning ewladlirini ulu bir milletke aylandurimen. 21 biraq, mening ehdem bolsa keler yili muxu waqitta sare sanga tughup beridighan oghul ixaq bilen baghlinixliq. 22 huda ibrahimgha bu sozlerni qilip bolup, uning yenidin ayrildi. 23 mana xu kuni, ibrahim hudaning emrige emel qilip, oghli ismail we ailisidiki hemme erlerni, jumlidin ailiside tughulghan we setiwalghan qullarni hetne qildurdi. 24 ibrahim hetne qilinghanda, toqsan toqquz yaxta, 25 ismail hetne qilinghanda, on u yaxta idi. 26-27 ikkisi, ailisidiki hemme erler, jumlidin ailiside tughulghan we chet elliklerdin setiwelinghan qullar bilen bille xu kun ichide hetne qilindi.

18:1 keyin, perwerdigar mamrediki dus derehlikide ibrahimgha qayta korundi. kun tiklexken waqitta, ibrahim chedirining ixiki aldida olturatti. 2 u bexini koturup qariwidi, udulida u kixining ore turghanliqini kordi-de, xu haman ularning aldigha yugurup yerge engixip, tezim qilip, 3 ulargha: janablar, eghir kormisenglar oyimizge kirip, mehman bolup qaytqaysiler. 4 herqaysinglar dereh sayiside dem elip turghaysiler, men put-qolliringlarni yuyuxqa su, 5 ghizalinixinglargha biraz yemeklik elip keley. aram elip, yolunglarni dawamlaxturghaysiler. kelgenlikinglardin huxal boldum, dedi. rehmet, eytqiningizche bolsun, dep jawas qayturuxti ular. 6 ibrahim derhal chedirgha yugurup kirip, sarege: derhal bir halta eng yahxi undin nan pixurghin! dedi. 7 arqidinla, u yene kala padilirining ichige kirip, semiz bir torpaqni tallap, chakirigha tapxurdi. u derhal torpaqni soyup, teyyarlidi. 8-9 andin, ibrahim qaymaq, sut we goxni u mehmanning aldigha qoydi. ozi bolsa, ularning hizmitide bolux uchun dereh sayiside kutup turdi. tamaq yewatqanda, ular ibrahimdin: ayaling sare qeyerde? dep soridi. chedirda, dep jawas berdi u. 10 mehman siyaqidiki perwerdigar uninggha: keler yili bu chaghda, men choqum qaytip kelimen. xu chaghda, ayaling sare bir oghulgha ana bolidu, dedi. sare ularning keynidiki chedir aghzida ularning sozlirini anglap turatti. 11 u chaghda, ibrahim bilen sare ikkilisi qerip qalghanidi. sarening adet koruximu tohtap ketkenidi. 12 xunga, sare ichide kulup, oz- ozige: men qerip qaldim, erimmu qerip qalghan tursa, emdi manga bundaq huxalliq qeyerdin kelsun?! dedi. 13 xunga, perwerdigar ibrahimgha: sare nemixqa kulup turup, oz-ozige: men xunche qerip ketken tursam, yene qandaqmu hamilidar bolalay?! deydu? 14 perwerdigar qilalmaydighan ix yoq emesmu! eytqinimdek, keler yili del muxu chaghda qaytip kelimen. u chaghda, sare choqum bir oghulgha ana bolidu, dedi. 15 sare qorqup: men kulmidim! dep tandi. yaq, sen rasttinla kuldung, dedi perwerdigar. ibrahimning hudadin sodom ghehiri heqqide yalwurughi 16 erxtin chuxken bu mehmanlar u yerdin ayrilip, sodom xehiri terepke yuzlendi. ibrahimmu ularni uzitix uchun bille mangdi. 17 perwerdigar oz-ozige mundaq dedi: men qilidighan iximni ibrahimdin yoxursam bolmaydu. 18 chunki, uning ewladliri choqum ulu we ku-qudretlik bir helq bolidu. men u arqiliq dunyadiki hemme helqlerge beht ata qilimen. 19 men uni oz baliliri we ewladlirigha mening yolumni tutuxni, durus we heqqaniy boluxni buyrusun, dep tallidim. xundaq qilsa, menmu uninggha bergen wedem boyiche hemme ixni qilip berimen. 20 xuning bilen, perwerdigar: men sodom bilen gomora xehiridikilerning heddidin axqan gunahliri ustidin qilinghan eghir erzlerni anglidim. 21 men choqum chuxup, anglighanlirimning emeliyet yaki emeslikini oz kozum bilen kormekchimen, dedi. 22 andin keyin ikki kixi sodomgha ketip qaldi. biraq, perwerdigar bolsa ibrahimning qexida qaldi. 23 ibrahim uninggha yeqinlixip: sen rasttin durus kixilerni gunahkarlar bilen qoxup halak qilamsen? 24 eger xeherde ellik durus kixi bolsa, sen putun xeherni haras qilamsen? bu ellik ademni qutquzuwelix uchun xeherni saqlap qalmamsen? 25 sen choqum durus kixilerni gunahkarlar bilen qoxup yoqatmaysen. hergiz undaq qilmaysen! undaq qilsang, durus kixiler gunahkarlar bilen bille teng jazagha uchraydu. bu mumkin emes! sen putun alemning soraqchisisen! jezmen adil hokum chiqirisen, dedi. 26 perwerdigar uninggha: eger sodom xehiride ellik durus kixi tapalisam, ularni dep putun xeherni saqlap qalimen, dep jawas berdi. 27 ibrahim yene mundaq dedi: i igem! baxlighanikenmen, dawamlaxturay. eghir kormiseng, mendek bir ajiz bendengning yureklik halda sendin yene sorixigha ruhset qilghaysen! 28 nawada xeherde peqet qiriq bex durus kixi bolsa, bex kixi kem bolghanliqi uchun putun xeherni haras qilamsen? perwerdigar uninggha: eger qiriq bex durus kixi tapalaydighan bolsam, bu xeherni haras qilmaymen, dep jawas berdi. 29 ibrahim yene: eger peqet qiriq kixi bolsichu? dedi. eger qiriq kixi bolsimu haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 30 ibrahim yene: i igem! hapa bolmisang, sendin yene birneme sorimaqchimen. mubada ottuz kixi bolsichu? dep soridi. eger ottuz kixi tepilsimu, haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 31 ibrahim dedi: i igem! sendin yureklik halda yene soriximgha ruhset qilghaysen. mubada yigirme kixi bolsichu? eger yigirme kixi tepilsa, men yenila haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 32 eng ahirida ibrahim: i igem! hapa bolmay, yene bir qetim soriximgha ruhset qilghaysen! eger peqet on kixi tepilsichu? dep soridi. peqet on durus kixi bolghan teqdirdimu, men bu xeherni haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 33 perwerdigar ibrahim bilen sozlixip bolghandin keyin, ketip qaldi. ibrahim bolsa oyige qaytip ketti.

19:1 xu kuni ahximi, heliqi ikki perixte sodomgha keldi. bu waqitta, lut xeher derwazisining aldida olturatti. lut ularni korupla, ornidin turup ularning aldigha berip, tezim qilip: 2 janablar, bizning oyge merhemet qilip, dastihinimgha dahil bolghaysiler. put-qolliringlarni yuyup, birer keche harduq elip, ete seherde yolunglargha rawan bolsanglarmu bolar, dedi. lekin, ular: yaq, biz kechini kochida otkuzimiz, dep jawas berixti. 3 lekin, lut bek ching tutuwalghachqa, ular ahir lutning oyige bardi. lut hizmetkarlirigha petir nan pixurup, tamaqlarni mehmanlarning aldigha qoyuxni buyrudi. tamaq teyyar bolghandin keyin, ular ghizalandi. 4 mehmanlar tehi yatmighanidi, sodomdiki putun qeri-yax erler kelip lutning oyini qorxiwaldi. 5 ular lutni chaqirip, uninggha: bugun kechte silerning oyge chuxken kixiler qeni? ularni elip chiq! biz ular bilen jinsiy munasiwet qilmaqchimiz, dedi. 6 lut sirtqa chiqip, ixikni taqiwetip, 7 ulargha: buraderler, bundaq rezil ixni qilmanglar! 8 qaranglar, mening tehi erge tegmigen ikki qizim bar. ularni silerge chiqirip berey, ularni neme qilsanglar qilinglar, lekin bu ikki kixige hergiz tegmenglar. ular bizning oyge kelgeniken, mening mehminim bolidu. xunga, men ularni qoghdixim kerek! dedi. 9 lekin, ular: yoqal! sen tehi yaqa yurttin kelip, bizge uni qil, buni qil degudek qanchilik adem sen? kozdin yoqal! bolmisa, korgulukungni ulardinmu eghir korisen, deyixip, lutni ittiriwetip, basturup kelip, ixikni buzup kirmekchi boldi. 10 lekin, heliqi ikki perixte qolini sozup, lutni oyning ichige ekiriwelip, ixikni taqiwaldi. 11 andin, taxqiridiki erlerning kozlirini kor qilip, ixikni tapalmaydighan qilip qoydi. 12 andin, heliqi ikki perixte lutqa: sening bu xeherde baxqa tughqanliring barmu? oghul-qizliring, kuyoghulliring yaki baxqa tughqanliring bar bolsa, ular bu yerdin derhal chiqip ketsun. 13 chunki, biz bu xeherni harabilikke aylanduruwetimiz. bu yer ustidin qilinghan eghir erzler perwerdigargha yetti. xunga, u bizni bu xeherni harabilikke aylanduruwetixke ewetti, dedi. 14 xuning bilen, lut taxqirigha chiqip, qizlirining layiqlirining aldigha berip, ulargha: siler bu yerdin derhal ketinglar. chunki, perwerdigar bu xeherni harabilikke aylanduruwetmekchi, dedi. lekin, ular uni chaqchaq qiliwatidu, dep oylaxti. 15 tang atqanda, perixtiler lutni aldiritip: derhal ayaling bilen ikki qizingni elip, bu yerdin chiqip ket! bolmisa, silermu bu xeher bilen teng halak bolisiler, dedi. 16 lut yenila arisaldi bolup turatti. lekin, perwerdigar uninggha rehim qilghachqa, heliqi ikki perixte lutning, ayalining we ikki qizining qollirini tutup, ularni yeteklep, xeherdin chiqirip qoydi. 17 xeherdin chiqix bilenla, perixtilerdin biri: siler jeninglarni elip qechinglar! keyninglargha qarimanglar, taghqa yetkuche tuzlenglikte tohtimanglar! bolmisa, olup ketisiler, dedi. 18 lekin, lut: janabliri, undaq bolmighay! 19 siler manga ich aghritip xapaet qilip, jenimni qutquzghanikensiler, bizni unche yiraq yerge ewetmenglar. u ta bek yiraq iken. belkim men u yerge yetip barmay turupla, balayiapetke uchrap tirik qalmasmenmikin. 20 awu kichik xeherni kordunglarmu? bu yerdin anche yiraq emes. u yerge qechiximgha ijazet beringlar. u kichik bir yer iken. men xu yerde aman qalay! dedi. 21 perixte mundaq jawas berdi: maqul! sanga ruhset qildim. u kichik xeherni harabilikke aylandurmay qoyay. 22 chapsanraq qa! chunki, sen u yerge yetip barmighuche, sodomni weyran qilalmaymen! bu xeher kichik bolghachqa, lut uni zoar menisi kichik dep atidi. 23 lut zoargha yetip barghuche, kun chiqqanidi. 24 tuyuqsiz perwerdigar sodom bilen gomora xeherlirige asmandin ot bilen gunggurtni yaghdurdi. 25 u bu ikki xeherni, putun tuzlenglikni we putun ahalini yerdiki giyahlar bilen qoxup harabilikke aylanduruwetti. 26 u chaghda, lutning ayali keynige burulup qariwidi, xu isketide qetip, taxtuzgha aylinip qaldi. 27 etisi tang seherde, ibrahim perwerdigar bilen sozlexken yerge bardi. 28 u sodom, gomora we putun tuzlenglikke nezer selip, yer yuzidin humdandiki isqa ohxax is-tutekning chiqiwatqanliqini kordi. 29 biraq, huda lut yaxighan tuzlengliktiki xeherlerni harabilikke aylandurghinida, ibrahimning telipini esige elip, lutni qutquzdi. 30 lut zoar xehiride turuxtin qorqti. xunga, u ikki qizini elip, taghqa chiqip, ongkurde yaxaydighan boldi. 31 bir kuni, chong qizi singlisigha: atimiz yaxinip qaldi. bu yerde dunyadiki qaide-yosun boyiche bizni nikahigha elip, perzent tapidighan ermu qalmidi. 32 atimizni mest qilip qoyup, uning bilen bir orunda yetip, uningdin perzent yuzi koreyli. xundaq qilsaq, ewlad qalduralaymiz, dedi. 33 u kuni kechisi, ular atisini mest qilip qoyup, chong qizi uning bilen bir orunda yatti. lut qattiq mest bolup, yuz bergen weqedin putunley hewersiz idi. 34 etisi, chong qizi singlisigha: tunugun men atam bilen bir orunda yattim. bugun ahxam, uni yene mest qilip qoyup, sen uning bilen bir orunda yatqin. xundaq qilip, her ikkimiz atimizdin perzent yuzi korup, ailimizni dawamlaxturayli, dedi. 35 xuning bilen, u kuni kechte ular lutni yene mest qilip qoyup, kichik qizi uning bilen bir orunda yatti. u yene qattiq mest bolghachqa, yuz bergen ixtin putunley hewersiz idi. 36 xundaq qilip, lutning bu ikki qizi oz atisidin hamilidar bolup qaldi. 37 chong qizi bir oghul tughup, uning ismini moas ahang jehette atamdin dep qoydi. u hazirqi moabliqlarning atisi boldi. 38 kichik qizimu bir oghul tughup, uning ismini binammi menisi helqimning oghli dep qoydi. u hazirqi ammonluqlarning atisi boldi.

20:1 ibrahim mamredin qananning jenubidiki negib rayonigha yotkilip, melum waqit kadex bilen xur ariliqidiki yerde olturdi. keyin girarda turghan waqtida, 2 kixilerge ayali sareni ozining singlisi, dep eytqanidi. xunga, girar padixahi abimelek sareni ordisigha ekeldurdi. 3 bir kuni kechisi, huda abimelekning chuxide korunup: pat arida jeningni alimen! chunki, sen ekelgen bu ayal baxqa kixining ayali, dedi. 4 sarege yeqinlaxmighan abimelek hudagha: men gunahsiz tursam, sen meni we mening helqimni halak qilamsen? 5 ibrahim ozi bu ayal mening singlim, degenghu! bu ayalmu ibrahimni mening akam, degen emesmu? men bu ixni pak wijdanim we insapim bilen qildim! dedi. 6 andin, huda uninggha mundaq jawas berdi: xundaq, sening bu ixni pak wijdaning bilen qilghanliqingni bilimen. xuning uchun, mening aldimda gunah qilip qoymisun, dep seni sarege cheqilip qoyuxungdin tosidim. 7 emdi bu ayalni ibrahimgha qayturup ber. ibrahim bolsa peyghember. u sanga dua qilidu, sen hayat qalisen. lekin seni agahlandurup qoyayki, eger bu ayalni erige qayturup bermiseng, putun helqing bilen qoxulup halak bolisen! 8 seherde, abimelek hemme emeldarlirini yighip, yuz bergen weqeni ulargha eytti. ular intayin qorquxup ketti. 9 abimelek ibrahimni chaqirtip, uningdin: bu neme qilghining? sen meni we memlikitimni bundaq gunah qildurghudek, sanga neme yamanliq qildim? sen manga qilmaydighan ixni qilding. 10 neme uchun bundaq qilding? dep suruxturdi. 11 ibrahim mundaq jawas qayturdi: men bu yerning ademlirini hudadin qorqmaydu, meni olturuwetip ayalimni bulap ketidu, dep oylighanidim. 12 emeliyette, uning mening singlim ikenliki rast, u ata bir, ana baxqa singlim. keyin, manga nikahlandi. 13 huda meni yurtumdin ayrip, baxqa yurtlarda musapir boluxqa chiqarghanda, men uninggha: biz barghanliki yerde, ozungning chin muhebbitingni manga korsitix uchun, meni akam degin, degenidim. 14 buning bilen, padixah abimelek sareni ibrahimgha qayturup berdi, xundaqla uninggha qoy-kala, er qullar we dedeklernimu teqdim qildi. 15 u ibrahimgha: qara, putun zeminim aldingda turuptu. sen qeyerde turuxni halisang, xu yerde turup qal, dedi. 16 u saregimu: men sening pakliqingni kopchilikke ispatlax uchun, akang ibrahimgha ming kumux tengge teqdim qilimen. buning bilen, sening yaman ix qilmighanliqing hemme kixige ayan bolidu, dedi. 17-18 ibrahimning ayali sare bilen munasiwetlik ixlar tupey lidin, perwerdigar abimelekning ordisidiki ayallarning hemmisini tughmas qiliwetkenidi. xunga, ibrahim hudagha dua qildi. huda padixah abimelekni, uning ayali we kenizeklirini eslige kelturup, ularni yene perzent koreleydighan qildi.

21:1 perwerdigar ozi wede qilghandek, sarege beht ata qildi. 2 sare hamilidar bolup, ibrahimning yaxinip qalghan waqtida bir oghul tughup berdi. bala derweqe huda belgiligen waqitta tughuldi. 3 ibrahim uninggha ixaq menisi kulke dep at qoydi. 4 huda buyrughandek, ixaq tughulup sekkizinchi kuni ibrahim uning hetnisini qildi. 5 ixaq tughulghan chaghda, ibrahim yuz yaxta idi. 6 sare ozige: huda meni hursen qildi. bu ixni anglighanlarmu men bilen bille hux kulidu! 7 kim sareni oz balisini emitixke muyesser bolidu, dep oylighan? xundaq bolsimu, ibrahimning qerighan waqtida, men uninggha bir oghul tughup berdim! dedi. 8 bala asta-asta chong bolup emchektin ayrilghan kuni, ibrahim mehman chaqirip, chong ziyapet otkuzup berdi. 9 xu kuni, sare misirliq hejerning oghli ismailning ixaqni bozek qiliwatqanliqini kordi. 10 xuning bilen, sare ibrahimgha: sen bu dedek ayalni oghli bilen qoxup heydiwet! chunki dedekning oghli hergiz mening oghlum ixaq bilen mirasqa ortaq bolup qalmasliqi kerek! dedi. 11 sarening bu gepi ibrahimni intayin qayghugha saldi, chunki ismailmu uning oghli idi. 12 lekin, huda ibrahimgha: ismail we dediking hejerning ixi toghruluq qayghurma. sarening deginidek qil. chunki, men sanga wede qilghan ewladliring ixaqtin kelip chiqidu. 13 hejerning oghligha kelsek, men uningghimu nurghun perzent berimen. ular bir milletke aylinidu, chunki umu sening oghlung, dedi. 14 etisi seherde, ibrahim hejerning murisige nan bilen bir tulum suni esip, ana-bala ikkisini yolgha selip qoydi. hejer balisi bilen u yerdin chiqip, beerxeba cholige kelip, u yerde adixip qaldi. 15-16 suyi tugep qalghanda, hejer balisini chatqalning sayisige qoyup, oz-ozige: oghlum oley dep qaldi. men qarap turup balamning olup ketixige chidimaymen! dep, bir oqya yetim yerge berip olturup, derd-peryad qilixqa baxlidi. 17 balining yigha awazi hudagha yetti. hudaning perixtisi asmandin hejerge: ey hejer, sen nemige qayghurisen? qorqma, balangning yighisi hudagha yetti. 18 ornungdin turup, balini qolunggha elip teselli ber. men uning ewladini ulu bir helq qilimen, dedi. 19 arqidinla, huda hejerning kozlirini nurlandurdi. hejer bir quduqni kordi. u quduqning yenigha berip, tulumgha su toldurup, balining ussuzluqini qandurdi. 20 bala chong bolghuche, huda uninggha yar boldi. u cholde yaxap, usta mergen bolup yetixti. 21 u paran cholide turatti. xu waqitlarda, anisi uninggha misirdin bir qizni hotunluqqa elip berdi. ibrahimning padixah abimelek bilen kelixim tuzughi 22 u chaghda, abimelek oz lexker bexi fikol bilen bille ibrahimning yenigha kelip, uninggha: sening qilghan hemme ixliringda huda sanga yar. 23 xunga, sen bu yerde hudaning aldida manga qesem qilip, wede ber: meni, perzentlirimni we ewladlirimni hergiz aldima. men ezeldin sanga sadiq bolghandek, senmu manga, yeni ozung musapir bolup turghan bu memliketke sadiq bol, dedi. 24 ibrahim ulargha: qesem qilip, wede berimen, dep jawas berdi. 25 andin, ibrahim abimelekning chakarliri tartiwalghan bir quduq toghrisida abimelekke naraziliq bildurdi. 26 abimelek: bu ixni kimning qilghinidin hewirim yoq iken. senmu bu ixni manga eytmapsen, buni birinchi qetim anglixim, dedi. 27 xuningdin keyin, ibrahim abimelekke qoy-kala teqdim qildi. ikkiylen kelixim tuzdi. 28 andin, ibrahim yette tuyaq chixi qozini bir terepke ayrip qoydi. 29 abimelek uningdin: nemixqa bundaq qilisen? dep soridi. 30 ibrahim uninggha: bu quduqni mening kolighanliqimni etirap qilghanliqingizni bildurux uchun, bu yette chixi qozini qobul qilghaysiz, dep jawas qayturdi. 31 xuning bilen, u yerning ismi beerxeba menisi qesem quduqi bolup qaldi. chunki, ular u yerde qesem qilghanidi. 32 ular beerxebada kelixim tuzgendin keyin, abimelek bilen fikol oylirige qaytip ketti. 33 ibrahim beerxebada bir tup soget tikip, u yerde perwerdigargha, yeni menggu hayat hudagha ibadet qildi. 34 ibrahim filistinliklerning zeminida heli uzun turdi.

22:1 bu weqelerdin keyin, huda ibrahimning etiqadini sinap, uni: ibrahim! dep chaqirdi. ibrahim: lebbey! dedi. 2 huda uninggha: sen oghlungni, yeni amraq yalghuz oghlung ixaqni elip, moraya rayonigha berip, men korsitidighan taghning ustide uni koydurme qurbanliq supitide manga atighin, dedi. 3 etisi seherde, ibrahim exekni egerlep, ixaq bilen ikki chakirini elip, koydurme qurbanliqqa ixlitidighan otunlarni teyyarlap, huda korsetken jaygha qarap mangdi. 4 uchinchi kuni, ibrahim u yerni yiraqtin kordi 5 we chakarlirigha: siler exek bilen bu yerde turup turunglar. balam ikkimiz u yerge berip, ibadet qilip keleyli, dedi. 6 ibrahim ixaqqa otunlarni koturtup, ozi qoligha pichaq bilen ot elip, ixaq bilen yurup ketti. 7 ixaq: ata, dep chaqirdi. ibrahim: he, oghlum? dedi. ot bilen otun bar, lekin koydurme qurbanliqqa ixlitilidighan qoza qeni? dep soridi ixaq. 8 ibrahim uninggha: ey oghlum! qurbanliq qilidighan qozini huda ozi yetkuzup beridu, dep jawas berdi. ikkiylen tohtimay mengiwerdi. 9 ular huda ibrahimgha korsetken jaygha kelgende, ibrahim qurbanliq supisi yasap, otunlarni ustige qoyup, oz oghlini baghlap, otun dwilengen supigha yatquzdi. 10 andin, oghlini boghuzlax uchun pichaqni koturdi. 11 biraq, perwerdigarning perixtisi erxtin: ibrahim! ibrahim! dep, waqiridi. lebbey! dedi u. 12 perixte uninggha: qolungni tart! baligha cheqilma! sening manga bolghan ihlasmenlikingni emdi kordum. chunki, sen oz oghlungni, yeni bir tal oghlungnimu mendin ayimiding, dedi. 13 ibrahim etrapigha qariwidi, mungguzi chatqalgha elixip qalghan bir qochqar uning kozige cheliqti. u berip qochqarni yexip, uni oz oghlining ornida qurbanliq qilip koyduruwetti. 14 xunga, ibrahim u yerni yahwe-yireh menisi perwerdigar teminleydu dep atidi. hazirgha qeder kixiler perwerdigar oz teghida teminleydu deyixidu. 15 perwerdigarning perixtisi ikkinchi qetim asmandin ibrahimgha: 16 perwerdigar deyduki: sen soyumluk bir tal oghlungni ayimighanikensen, men oz namim bilen qesem qilimenki, 17 sanga beht ata qilix bilen, nurghun ewladlarni berimen. ularning sani asmandiki yultuzlardek, dengiz sahilliridiki qumdek kop bolidu. sening ewladliring duxmen xeherlirini ixghal qilidu. 18 mening emrimge itaet qilghanliqing uchun, sening ewladliring arqiliq yer yuzidiki hemme helqler behtke erixidu dedi. 19 ibrahim chakarlirining yenigha qaytip kelip, ular bilen bille ozi olturaqlaxqan yerge, yeni beerxebagha qaytti. nahorning ewladliri 20 bir mezgildin keyin, ibrahim inisi nahorning ayali milkaning erige sekkiz oghul tughup bergenlikini anglidi. 21 ular: tunji oghul uz, keynidikiliri buz, arramliqlarning atisi bolghan kemuel, 22 kesed, hazo, pildax, yidlaf we betuel idi. 23 betuel bolsa ribeqaning atisi boldi. milka ibrahimning inisi nahorgha bu sekkiz oghulni tughup berdi. 24 nahorning kichik hotuni reumamu tot oghul tughup berdi. ular: tebah, gaham, tahax we maakah idi.

23:1 sare yuz yigirme yette yax omur kordi. 2 u qananning kiriat-arba, yeni hibron degen jayida alemdin otti. ibrahim uninggha hesret bilen yigha-zar qildi. 3 ibrahim ayalining jesitining yenidin chiqip, hitlarning yenigha kelip: 4 men silerning aranglarda bir musapir. ayalimni depne qilix uchun manga bir parche yer setip bergeysiler, dedi. 5-6 ular ibrahimgha: janabliri, qulaq salsila! bizning nezirimizde sili bir kuchluk qebile baxliqi, ayallirini eng yahxi yerliklirimizdin birige depne qilghayla. hechqaysimiz silidin qebrilik yer ayimaymiz, dedi. 7 ibrahim ulargha tezim qilip: 8 eger siler ayalimni bu yerge depne qiliximgha razi bolsanglar, soharning oghli efrondin 9 makpelah yezisidiki ongkurni manga setip berixni telep qilghaysiler. u ongkur uning etizining chetide. u silerning aldinglarda ongkurning bahasini kesip berse, u yerni setiwelip ailemge qebristanliq qilay deymen, dedi. 10 baxqa hitlar bilen bille xeher derwazisining aldida olturghan efron kopchilikning aldida: 11 janabliri, qulaq salghayla, men etizni ongkur bilen qoxup silige berdim. kopchilik aldida uni silige sowghat qildim. ayallirini u yerge depne qilghayla, dep jawas berdi. 12 lekin, ibrahim hitlarning aldida tezim qilip, 13 hemme ademge anglitip, efrongha: sozumge qulaq selip, pul toliximni qobul qilghaysiz. ayalimni u yerge depne qilmaqchimen, dedi. 14 efron jawas qayturup: 15 janabliri, u yer aran tot yuz kumux tenggige erziydu. sili bilen mening otturamda bu neme idi! ayallirini u yerge depne qiliwergeyla, dedi. 16 ibrahim efronning kopchilik aldida eytqini boyiche uninggha tot yuz tengge tolep berdi. 17 xundaq qilip, efron mamrening xerqiy teripidiki makpelah yezisidiki u yerni ibrahimning igidarchiliqigha otkuzup berdi. u yer etizliq, etizliqtiki ongkur we etizliq etrapidiki del-derehlerni oz ichige alatti. 18 xeher derwazisining aldigha toplanghan hitlarning hemmisi bu yerning emdi ibrahimgha mensup bolghanliqini etirap qildi. 19 xundaq qilip, ibrahim ayali sareni qanandiki xu ongkurge depne qildi. 20 hitlargha mensup bolghan bu etiz we etizliqtiki ongkur emdi ibrahimning qebristanliqi bolup, uning hususiy mulkige aylandi.

24:1 ibrahim qerip ketkenidi, perwerdigar herqandaq ixta uninggha beht ata qilip keldi. 2 melum bir kuni, u ailisidiki ghojidargha: qolungni yotamning astigha qoyup turup, 3 perwerdigar, yeni putun alemning yaratquchisi bolghan hudaning aldida qesem qilip, oghlum ixaqni bu yerdiki imansiz qananliqlardin oylendurmey, 4 choqum yurtumgha berip, tughqanlirim arisidin bir qiz elip beridighangha wede bergin, dedi. 5 lekin, chakar uningdin: eger u qiz oz yurtidin bu yerge kelgili unimisichu? u chaghda, oghlingizni elip yurtingizgha qaytip ketemdim? dep soridi. 6 ibrahim mundaq jawas berdi: oghlumni hergiz u yerge aparma! 7 perwerdigar, yeni erxtiki huda meni yurt we uruq-jemetimdin ayrip, bu zeminni ewladlirimgha teqdim qilixqa qesem qilip wede bergen. xunga, u oz perixtisini sening aldinggha ewetip, oghlumgha u yerdin bir qiz tepixinggha yardem qilidu. 8 mubada u qiz sen bilen kelixke unimisa, bu qesemdin haliy bolisen. lekin, oghlumni hergiz u yerge aparmighin! 9 buning bilen, heliqi chakar qolini hojayini ibrahimning ikki yotisining astigha qoyup turup, ibrahimning tapxuruqini beja kelturuxke qesem berdi. 10 chakar hojayinining togiliridin onni tallap, ulargha her hil qimmet bahaliq sowghatlarni artip, yolgha chiqti. ular arram-naharaim rayonigha berip, nahor turghan xeherge yetip kelgendin keyin, 11 xeherning sirtidiki bir quduqning yenida togilerni chokturdi. bu, kun petip qalghan cha bolup, qizlar quduqqa su alghili chiqidighan waqit idi. 12 chakar mundaq dep dua qildi: i perwerdigar! sen hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudasen. hojayinimgha mehir-xepqet korsitip, iximni ong qilghaysen. 13 men hazir quduq yenida turimen. xeher qizliri bu yerge sugha kelidu. 14 men ularning birige: komzikingizdiki sudin ichiwalsam qandaq? deymen. eger u: iching! togiliringizgimu su ekelip berey dese, bu qiz hizmetkaring ixaqqa tallap bergining bolsun. buningdin sening hojayinimgha mehribanliq qilghanliqingni bileleymen. 15 uning duasi ayaghlaxmayla, ribeqa komzikini muriside koturup, quduqning yenigha keldi. u betuelning qizi idi. betuel bolsa ibrahimning inisi nahor bilen uning ayali milkaning oghlidur. 16 ribeqa tehi yuzi echilmighan, intayin chirayliq, pak qiz idi. u quduqning yenigha berip, komzikige su tartip chiqti. 17 ibrahimning chakiri qizning aldigha yugurup berip, uningdin: manga suyingizdin azraq bersingizchu, dep soridi. 18 qiz uninggha: mana, iching, depla, derhal murisidiki komzekni qoligha elip, heliqi chakargha berdi. 19 chakar suni ichip boluxigha, ribeqa uninggha: togiliringizgimu su ekelip berey, ularmu ichip qansun, dedi. 20 ribeqa derhal komzektiki suni oqurgha quyghandin keyin, yene yugurup berip quduqtin su tartip kelip, hemme togilerni qanghudek sughirip berdi. 21 chakar perwerdigar yolini ochuq qilghan-qilmighanliqini bilix uchun, jimjit kozitip turdi. 22 togiler suni ichip bolghandin keyin, u bex yerim gramliq altun halqini qizning burnigha, we yene yigirme u gramliq bir jup altun bilezukni bilikige selip qoydi. 23 andin: siz kimning qizi bolisiz? silerning oyunglarda biz qonghudek yer barmu? dep soridi. 24 qiz uninggha: nahor bilen milkaning oghli betuelning qizi bolimen. 25 bizning oyde siler qonghudek yer bar hemde malliringlargha yem-hexekmu kengri, dep jawas berdi. 26 buning bilen, heliqi chakar sejde qilip, perwerdigargha ibadet qilip, 27 mundaq dedi: perwerdigar hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudagha medhiyiler oqulsun! u hojayinimgha mehribanliq korsitip we qilghan wedisige sadiq bolup, meni udul hojayinimning oz tughqinining yenigha baxlidi. 28 heliqi qiz anisining yenigha yugurup berip, yuz bergen putun ixni ailisidikilerge sozlep berdi. 29 ribeqaning laban isimlik bir akisi bar idi. u yugurup chiqip, quduqning yenidiki ibrahimning chakirining yenigha bardi. 30 u singlisining halqa we bilezuk seliwalghinini korgen we singlisidin chakarning degen sozlirini anglighanidi. u quduqning tuwide togilerning yenida turghan ibrahimning chakirining aldigha berip, 31 uninggha: perwerdigar behtlik qilghan adem, nemixqa taxqirida turisiz? men bilen yurung, oyge barayli! men silerge oy teyyarlap qoydum, togilergimu jay teyyarlap qoydum, dedi. 32 u oyge kirdi. laban bolsa togilerdiki mallarni chuxurup, ulargha chop saldi. andin, ibrahimning bu chakiri we hemrahlirigha put-qollirini yughili su elip keldi. 33 tamaqlar kelturulgende, chakar: men sizge deydighinimni dep bolmighuche ghizalanmaymen, dedi. qeni, gepingizni eyting, dedi laban. 34 u mundaq dedi: men ibrahimning chakiri. 35 perwerdigar hojayinimgha koptin- kop beriket ata qilip, uni intayin bay qildi. perwerdigar uninggha qoy-kala padiliri, altun-kumux, er-ayal qullar, toge we exeklerni berdi. 36 hojayinimning ayali sare yaxanghan waqtida, uninggha bir oghul tughup bergenidi. hojayinim putun bayliqini xu oghligha atidi. 37 hojayinim oz tapxuruqlirigha emel qilixim uchun, meni qesem qildurdi. u: sen oghlumni bu yerdiki qananliqlar arisidin oylendurmey, 38 mening yurtumgha berip, uni oz tughqanlirim arisidin oylep qoy degenidi. 39 men hojayinimdin: eger qiz bu yerge kelgili unimisa, qandaq qilimen? dep sorisam, 40 u: men hizmitide bolup kelgen perwerdigar perixtisini sening aldinggha ewetidu. u sening ixingni ong qilidu. sen oghlumgha oz yurtumdiki tughqanlirim arisidin hotun elip ber. 41 sen tughqanlirimning oyige barsangla, ular qizini bermigen teqdirdimu, qesemdin yenila haliy bolghan bolisen degenidi. 42 bugun men quduq yenigha kelginimde, hudagha dua qilip: i perwerdigar hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen huda, iximni ong qilghaysen. 43 men hazir quduq yenida turimen. birer qiz bu yerge sugha kelse, men uningdin: komzikingizdiki sudin azraq ichiwalsam bolamdu? dep soraymen. 44 eger u qiz qoxulsa we togilirimgimu su ekelip berse, u sen hojayinimning oghligha tallap qoyghan qiz bolsun dedim. 45 duayim ayaghlaxmayla, ribeqa komzikini muriside koturup, quduqning yenigha su alghili keldi. men uninggha: suyingizdin azraq ichiwalsam bolamdu? degenidim. 46 u derhal murisidiki komzekni qoligha elip: mana, iching! togiliringizgimu su ekelip berey dedi. suni ichtim, u togilergimu su ekelip berdi. 47 andin, men uningdin: siz kimning qizi bolisiz? dep soriwidim, u: nahor bilen milkaning oghli betuelning qizi bolimen dedi. xunga, men uning burnigha halqa, qollirigha bilezuk selip qoydum. 48 xu waqitta, sejde qilip, hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudagha medhiye oqup, ibadet qildim. chunki, u meni udul hojayinimning oz tughqinining oyige elip kelip, uning qizini hojayinimgha kelinlikke tepiximgha imkaniyet yaritip bergenidi. 49 emdi siler ozunglarning hojayinimgha sadiqliq we mehir- xepqet korsetmekchi bolghanliqinglarni yaki undaq qilixni halimaydighanliqinglarni manga eytinglar. buningdin men qandaq qiliximni bileleymen. 50 laban bilen betuel chakargha: bu ix perwerdigarning orunlaxturuxiken, biz neme deyeleymiz? 51 mana ribeqa, uni elip ketsingiz bolidu. u perwerdigarning orunlaxturghinidek, hojayiningizning kelini bolsun, dep jawas berdi. 52 ibrahimning chakiri bu sozni anglap, sejde qilip, perwerdigargha ibadet qildi. 53 arqidin, u kiyim-kechek, altun we kumuxtin yasalghan zibuzinnet buyumlirini chiqirip, ribeqagha sundi. uning akisi bilen anisighimu qimmet bahaliq sowghatlarni sowgha qildi. 54 xundaq qilip, ibrahimning chakiri hemrahliri bilen bille yep- ichip, u yerde bir keche qondi. etisi seher turup, ribeqaning oyidikilirige: hojayinimning yenigha qaytiximgha ruhset qilghaysiler, dedi. 55 lekin, ribeqaning akisi bilen anisi uninggha: ribeqa biz bilen on kunche turup, andin keyin barsun, dedi. 56 lekin, u: bizni kechikturmigeysiler. perwerdigar hemme iximizni onguxluq qilghaniken, hojayinimning yenigha qaytiximgha ruhset qilghaysiler, dedi. 57 biz qizdin sorap koreyli, u neme deydiken, dep jawas berixti ular. 58 xuning bilen, ular ribeqani chaqirip, uningdin: sen bu kixi bilen ketixni halamsen? dep soridi. halaymen, dep jawas berdi u. 59 xuning bilen, ular ribeqani uning inikanisi, ibrahimning chakiri we uning hemrahliri bilen qoxup yolgha saldi. 60 ular ribeqagha beht tilep, mundaq dua qildi: ey singlimiz, minglighan, on minglighan insanlarning anisi bolghaysen! ewladliring duxmenlirining xeherlirini ixghal qiliwalghay! deyixti. 61 ribeqa we uninggha hemrah bolidighan dedekler seperge teyyarlinip, togilerge mindi. ibrahimning chakiri ribeqani elip, yolgha rawan boldi. 62 xu waqitta, ixaq beer-lahayroy degen yerdin ayrilip, ozi olturuwatqan qananning jenubidiki negib rayonigha qaytip keldi. 63 bir kuni kun petix waqtida u dalada hudani chongqur seghinip, bexini koturup qariwidi, toge karwinining keliwatqanliqini kordi. 64-65 ribeqa ixaqni korux bilenla, togidin chuxup, ibrahimning chakiridin: dalada biz terepke qarap keliwatqan awu kixi kim? dep soridi. u mening kichik hojayinim, dep jawas berdi chakar. buning bilen, ribeqa yuzini yaghliqi bilen yepiwaldi. 66 chakar ozining qilghan ixlirini ixaqqa bir-birlep sozlep berdi. 67 ixaq ribeqani anisi sare hayat waqtida turghan chedirgha baxlap kirip, nikahigha aldi. anisi wapat bolghan bolsimu, u ribeqaning muhebbitidin ozige teselli tapti.

25:1 ibrahim keturah isimlik yene bir ayalni kichik hotunluqqa aldi. 2 u ibrahimgha zimran, yoqxan, medan, midiyan, ixbak we xuahtin ibaret alte oghul tughup berdi. 3 yoqxan xiba bilen dedanning atisi boldi. dedanning ewladliri axurim, letuxim we leummim helqliri boldi. 4 midiyanning oghulliri efa, efer, hanuh, abidah we eldalar idi. yuqiridikilerning hemmisi keturahtin dunyagha kelgen ewladlar idi. 5 ibrahim putun mal-muluklirini ixaqqa atiwetkenidi. 6 lekin, u ozi hayat waqtida ikki kichik hotundin bolghan oghullirighimu sowghatlarni berip, andin bu oghullirini ixaqtin yiraq tursun dep, xerqiy zemingha ewetti. 7-8 ibrahim uzun omur korup, yuz yetmix bex yexida ejdadlirining qexigha ketti. 9 uning oghulliri ixaq bilen ismail uni makpelah yezisidiki ongkurge depne qildi. bu ongkur mamre degen yerge yeqin bolup, burun hit qebilisidin bolghan soharning oghli efronning etizliqi idi. 10 ibrahim hitlardin setiwalghan etizliq del xu idi. ibrahimning ayali saremu muxu yerge depne qilinghanidi. 11 ibrahim wapat bolghandin keyin, huda uning oghli ixaqqa beht ata qildi. ixaq xu waqitta beer-lahayroy dep atalghan quduqning yenidiki jayda turuwatatti. 12 sarening dediki misirliq hejer ibrahimgha tughup bergen ismailning ewladliri towendikiche: 13 aldi bilen tunji oghli nebayot, andin keyin qalghan oghulliri kedar, adbeel, mibsam, 14 mixma, duma, massa, 15 hadad, tema, yetur, nafix we qedema tughuldi. 16 ular on ikki qebilining baxliqliri bolup, ular yaxighan yeza we qixlaqlar ularning isimliri bilen ataldi. 17 ismail yuz ottuz yette yexida ejdadlirining qexigha ketti. 18 uning ewladliri olturaqlaxqan jay hawilah rayonidin xur degen yerge qeder idi. xur misirning xerqiy teripide bolup, assurgha baridighan yolda idi. ular ibrahimning baxqa ewladliri bilen chiqixalmidi. 19 ibrahimning oghli ixaqning ix-izliri towendikiche: 20 ixaq qiriq yexida ribeqagha oylendi. ribeqa bolsa paddan- arramning arran degen yeridin bolghan betuelning qizi we labanning singlisi idi. 21 ribeqa perzent kormigenliki sewebidin, ixaq uning uchun perwerdigargha dua qildi. perwerdigar uning duasini qobul qilip, ribeqa hamilidar boldi. 22 bala qoxkezek bolup, ular tughuluxtin ilgiri, anisining qorsiqida qattiq soquxti. ribeqa: manga neme bolghini? dep perwerdigardin soridi. 23 perwerdigar uninggha mundaq jawas berdi: sening qorsiqingdin ikki helq chiqidu. tughulupla ayrim bolidu. biri yene biridin kuchluk bolup, chongi kichikige hizmet qilidu. 24 uning ay-kuni toxup, qoxkezek tughdi. 25 awwal tughulghini qizghu bolup, putun bedini haywanningkidek tukluk idi. xunga, uning ismini esaw menisi tukluk dep qoydi. 26 keyin tughulghinining qoli esawning tapinini ching tutuwalghanliqi uchun, ismini yaqup menisi tapinigha esiliwalghuchi dep qoydi. ular tughulghanda, ixaq atmix yaxqa kirgenidi. 27 ikki bala chong boldi. esaw usta owchi bolup, dalada yuruxni yahxi koretti. lekin, inisi yaqup jimjit yuridighan adem bolup, hemixe oyde turatti. 28 ixaq esawni yahxi koretti. chunki, u esaw owlap kelgen ow goxige amraq idi. ribeqa bolsa yaqupni yahxi koretti. 29 bir kuni, yaqup qizil purchaq xorpisi qaynitiwatatti. owdin echirqap qaytip kelgen esaw 30 yaqupqa: qorsiqim bek echip ketti. qizil purchaq xorpisidin tezrek bersengchu! dedi. xu sewebtin, u idom menisi qizil depmu ataldi. 31 yaqup uninggha: tunji oghulluq miras hoququngni manga otunseng, sanga bu xorpidin berey, dep jawas qayturdi. 32 boldi! boldi! qorsiqim echip oley dep qaldim. tunji oghulluq miras hoquqining manga neme keriki? dedi esaw. 33 yaqup uninggha: sen awwal mening aldimda tunji oghulluq miras hoququngni manga otungenlikingge qesem qilip ber, dedi. esaw qesem qilip, tunji oghulluq miras hoquqini yaqupqa otunup berdi. 34 andin, yaqup uninggha nan bilen purchaq xorpisini berdi. esaw ghizalanghandin keyin, ornidin turup chiqip ketti. bu uning tunji oghulluq miras hoquqigha etibarsiz qarighanliqidindur.

26:1 ibrahimning zamanida, qananda bir qetim acharchiliq yuz bergenidi. keyin, yene bir qetim acharchiliq boldi. ixaq girar xehiridiki filistinliklerning padixahi abimelekning aldigha bardi. 2 perwerdigar ixaqqa korunup, uninggha mundaq dedi: sen misirgha barmay, men tur degen jayda turup qal. 3 sen bu yerde tursang, men sanga yar bolimen hemde seni behtlik qilimen. men bu zeminni sanga we sening ewladliringgha teqdim qilimen. atang ibrahim bilen tuzgen ehdemde ching turimen. 4 men sanga asmandiki yultuzlardek nurghun ewlad berimen hemde bu putkul zeminni ulargha teqdim qilimen. sening ewladliring arqiliq yer yuzidiki putkul helqler beht tapidu. 5 chunki, ibrahim manga itaet qilip, putun qanun we emr-permanlirimgha riaye qildi. 6 xuning bilen, ixaq girarda turup qaldi. 7 uning ayali ribeqa intayin guzel idi. yerlik kixiler uningdin ayali ribeqani kim dep sorisa, u uni oz singlim, dedi. chunki, u yerlik kixilerning ozini olturuwetip, ribeqani elip ketixidin qorqatti. 8 ixaq u yerde birmezgil turdi. bir kuni, filistinliklerning padixahi abimelek derizisidin sirtqa qarawatqanda, ixaqning ribeqa bilen quchaqlixiwatqanliqini korup qaldi. 9 padixah abimelek ixaqni chaqirtip, uningdin: u sening ayaling iken, neme uchun uni singlim degeniding? dep soridi. ixaq jawas berip: eger men uni ayalim degen bolsam, uni elix uchun silerning meni olturuwetixinglardin qorqqanidim, dedi. 10 abimelek uninggha: bu neme qilghining? eger helqim ichide biri sening ayaling bilen bir orunda yatqan bolsa, sen putun helqimizni gunahqa tiqqan bolatting! dedi. 11 andin, padixah abimelek oz helqige buyruq chuxurup: kimdekim bu kixige yaki ayaligha cheqilsa, jenidin juda qilinidu, dedi. 12 ixaq u yerde dehqanchiliq qilatti. perwerdigar uninggha beriket bergechke, u yili birge yuz hesse hosul aldi. 13 u barghanseri ronaq tepip, katta bay boldi. 14 filistinlikler uning nurghun qoy-kala padiliri we qulliri barliqini korup, uninggha heset qilixqa baxlidi. 15 xunga, ular uning atisi ibrahim hayat waqtida chakarlirigha qazdurghan quduqlarni topa bilen tinduruwetti. 16 keyin, abimelek ixaqqa: sen bizdin kuchiyip ketting. dlitimizdin chiqip ket! dedi. 17 buning bilen, ixaq u yerdin ayrilip, girar jilghisigha berip, u yerge orunlixip, birmezgil turdi. 18 ibrahim hayat waqtida, birmunche quduqlarni qazdurghanidi. biraq, u alemdin otkendin keyin, filistinlikler uning hemme quduqlirini topa bilen tinduruwetkenidi. ixaq ularni qayta qazdurup, yenila deslep atisi qoyghan isimliri bilen atidi. 19 ixaqning chakarliri girar jilghisida bir quduq qezip, su tapti. 20 biraq, girarning padichiliri ixaqning padichiliri bilen majiralixip, hemmisi: bu bizning suyimiz deyixti. xunga, ixaq u quduqni esek menisi majira dep atidi. 21 ixaqning chakarliri yene bir quduq qazghanidi. ular yene bu quduq uchun majiralaxti. xunga, ixaq bu quduqni sitna menisi ochmenlik dep atidi. 22 ixaq u yerdin ayrilip, yene bir quduq qazdurdi. bu qetim majira chiqmidi. xunga, u bu quduqning ismini rihubot menisi azade yer dep atidi. u: perwerdigar ahir bizni azade yerde yaxaxqa muyesser qildi. biz bu yerde choqum ronaq tapimiz dedi. 23 ixaq u yerdin ayrilip, beerxebagha kochup bardi. 24 u kuni kechte perwerdigar uninggha korunup: men atang ibrahim etiqad qilghan huda, qorqmighin! men sanga yar. men hizmetkarim ibrahimning sewebidin, sanga beht ata qilimen we ewladliringni kopeytimen dedi. 25 ixaq u yerde qurbanliq supisi yasap, perwerdigargha ibadet qildi. xundin keyin ixaq u yerge orunlixip qaldi hemde uning chakarliri u yerde yene bir quduq qazdi. 26 padixah abimelek ahuzzat degen meslihetchisi bilen lexker baxliqi fikolni elip, girardin ixaqni ziyaret qilip keldi. 27 ixaq ulargha: burun siler manga ochmenlik qilip, meni dlitinglardin qoghlap chiqarghanidinglar. emdi neme uchun yene men bilen koruxkili keldinglar? dedi. 28 ular jawaben: biz perwerdigarning sanga yar ikenlikini bilduq. xunga, biz bir- birimizge qesem berip, kelixim tuzsek bolghudek. 29 biz sanga ziyan-zehmet yetkuzmigendek, seningmu bizge ziyan-zehmet yetkuzmeslikke wede berixingni telep qilimiz. burun biz sanga hemixe yahxi muamile qilip, seni u yerdin aman-esen ketkuzgeniduq. emdi perwerdigarning sanga beht ata qilghanliqi eniq boldi, dedi. 30 ixaq ziyapet teyyarlap, ularni mehman qildi. 31 ular seher turup, ozara qesem berixip, kelixim tuzuxti. ixaq ular bilen dostane hoxlixip, ularni uzitip qoydi. 32 u kuni, ixaqning chakarliri kelip, uninggha ozliri qazghan quduq toghrisida hewer berip: biz su taptuq! dedi. 33 u quduqni xeba menisi qesem dep atidi. xunga, u xeher hazirghiche beerxeba menisi qesemlexken quduq dep atilip kelmekte. 34 esaw qiriq yexida imansiz hitlardin ikki qizni hotunluqqa aldi. bu ikki qiz beerning qizi yudit bilen elonning qizi basimat idi. 35 ular ixaq bilen ribeqaning aramini qoymidi.

27:1 ixaq qerip ketti, kozimu kormes bolup qaldi. u tunji oghli esawni chaqirip, uninggha: oghlum, dedi. mana men, dep jawas berdi esaw. 2 ixaq mundaq dedi: qara, men qerip kettim, olumum yiraq emes. 3 sen oqyayingni elip, dalagha chiqip ow owlap kelip, 4 men yahxi koridighan lezzetlik tamaq pixurup manga yeguz. xuning bilen, men oluxtin ilgiri sanga ahirqi heyrlik duayimni qilay. 5 ribeqa ixaqning qilghan sozlirini anglap, esawning owgha chiqip ketken waqtidin paydilinip, 6 yaqupqa mundaq dedi: men baya dadangning akang esawgha: 7 sen ow owlap kelip, lezzetlik tamaq pixurup manga yeguz. xuning bilen, men oluxtin ilgiri perwerdigar aldida sanga heyrlik dua qilay degenlikini anglidim. 8 oghlum, gepimge qulaq selip, mening deginimni qil. 9 qoy padisigha berip, semiz oghlaqtin ikkini elip kel. men uni dadang yahxi koridighan temde pixuray. 10 sen ekirip yeguzseng, u wapat boluxtin burun sanga heyrlik dua qilidu, dedi. 11 lekin, yaqup anisigha: sizge melum, esawning putun bedini tukluk, mening tenim bolsa tuksiz. 12 mubada dadam tenimni tutup qalsa, mening uni aldighanliqimni bilip qalidu. u chaghda, uning heyrlik duasini elix bu yaqta tursun, eksiche qarghixigha uchraymen! dedi. 13 anisi uninggha: ey oghlum, lenet bolsa manga bolsun! mening deginimni qil. oghlaqlarni elip kel, dedi. 14 xuning bilen, yaqup oghlaqlarni ekelip, anisigha tapxurdi. anisi tamaqni dadisi yahxi koridighan tem bilen pixurdi. 15 andin, esawning oyde saqlighan eng yahxi kiyimlirini achiqip, yaqupqa kiydurdi. 16 uning ikki qoli we boynining tuksiz jaylirini ochke yungi bilen yogep, 17 lezzetlik tamaq bilen yaqqan nanni uninggha tutquzdi. 18 yaqup atisining yenigha kirip: ata, dedi. oghlum, sen qaysi oghlum bolisen? dedi atisi. 19 yaqup uninggha: men chong oghlingiz esaw. tapxuruqingizni orundap boldum. qopung, men owlap kelgen ow goxige eghiz tegip, andin manga heyrlik duayingizni qilghaysiz, dep jawas qayturdi. 20 oghlum, nemanche tez owlap kelding? dep soridi ixaq. perwerdigaringiz bolghan huda teliyimni ongdin kelturup, manga yardem qildi, dep jawas qayturdi yaqup. 21 ixaq yaqupqa: oghlum, yenimgha kel, tutup korey, sen rasttin esawmu, emesmu? dedi. 22 yaqup yenigha bardi. ixaq tutup korup: awazing yaqupning, qolung bolsa, esawningkige ohxaydiken, dedi. 23 u uning yaqup ikenlikini perq etelmidi. chunki, yaqupning qoli esawningkige ohxax tukluk turatti. u yaqupqa dua qilidighan chaghda, 24 yene bir qetim: sen rasttin esawmu? dep soridi. xundaq, dep jawas berdi yaqup. 25 ixaq uninggha: goxni ekel, uni yegendin keyin, sanga dua qilay, dedi. yaqup goxni elip kirdi we uninggha xaras tutti. 26 ixaq yep-ichip bolghandin keyin: oghlum, aldimgha kelip, meni soy, dedi. 27 yaqup aldigha berip soydi. ixaq yaqupning kiygen kiyimlirining puriqini purighandin keyin, sozige ixinip, uninggha heyrlik duasini qildi: oghlumning tenidiki hux puraq, del perwerdigarim beriket bergen tupraqning puriqigha ohxaydiken. 28 huda asmandin sanga hasiyetlik yamghur yaghdurup, tupriqingni munbet qilghay. u sanga mol axliq-tuluk, esil xarablarni teqdim qilghay. 29 baxqa ellermu hizmitingde bolghay, helqler sanga tizlinip hormet bildurgey. qerindaxliringgha hakim bolghaysen. anangning ewladliri sanga egilgey. sanga lenet oqughanlargha lenet yaghqay, sanga beht tiligenler beht tapqay. 30 yaqup ixaqning duasini elip chiqip turuxighila, akisi esaw owdin qaytip keldi. 31 esawmu goxni lezzetlik pixurup, atisining aldigha elip kirip: ata, qopung, men owlap kelgen ow goxige eghiz tegip, manga heyrlik duayingizni qiling, dedi. 32 sen kim bolisen? dep soridi ixaq. chong oghlingiz esaw bolimen, dep jawas berdi esaw. 33 ixaqning putun ezasini titrek basti we uningdin soridi: undaqta, hazir manga ow goxini elip kelgen kim? sen kelixtin burun men uni yep, uninggha heyrlik dua qilghanidim. bu beht menggu uninggha mensup bolup ketti. 34 bu gepni anglighan esaw intayin echinip, un selip yighlap turup: ata, mangimu heyrlik dua qilghaysiz! dedi. 35 ining kirip meni aldap, sening behtingge olturuptu, dedi ixaq. 36 esaw: bu uning meni ikkinchi qetim aldixi. uning yaqup dep atilixi ejeblinerlik emes iken! u mening tunji oghulluq miras hoququmni tartiwalghanidi. emdi manga mensup bolghan heyrlik duanimu tartiwaptu. ata, men uchun heyrlik duayingiz qalmidimu? dedi. 37 ixaq mundaq jawas berdi: men uni sanga hojayin qiliwettim. uning putun qerindaxlirini bu idiomning menisi aldamchi dur. uning hizmitide bolidighan qiliwettim. men yene uninggha axliq-tuluk, esil xarablarni beghixlidim. ey oghlum, emdi men sanga yene nemini berimen? 38 esaw atisigha yene yalwurdi: ata, sizning peqet birla heyrlik duayingiz barmu? mangimu heyrlik dua qilghaysiz! dep un selip yighlap ketti. 39 andin, ixaq mundaq dedi: munbet tupraqtin nesiweng yoqtur. hasiyetlik yamghur sanga yaghmaydu. 40 sen qilichqa tayinip yaxaysen, iningning hizmitide bolisen. lekin, sen uninggha qarxi chiqqiningda, uning boyunturuqidin qutulisen. 41 esaw yaqupqa qarita konglige ochmenlik pukti. chunki, atisi heyrlik duasini yaqupqa qilghanidi. u ichide: atam alemdin otuxke az qaldi. olumini uzitiwetipla, yaqupni olturuwetimen dep oylidi. 42 ribeqa baxqilardin esawning pilanini anglap qelip, yaqupni chaqirtip: gepimge qulaq sal! akang esaw seni olturup, derdini chiqarmaqchi. 43 ey oghlum, sen mening deginimni qil: derhal haran rayonigha, akam labanning yenigha qechip ket. 44 akang esawning achchiqi yanghuche, xu yerde tur. 45 u sening qilghanliringni untup qalghanda, men adem ewetip seni qayturup kelimen. neme uchun bir kunning ichide her ikkinglardin ayrilip qalghudekmen, dedi. 46 ribeqa ixaqqa: men esawning imansiz hitlardin alghan axu ikki ayalidin toyup kettim. eger yaqupmu hitlardin qiz alsa, uningdin olginim yahxi, dedi.

28:1 ixaq yaqupni yenigha chaqirip, uninggha dua qilip, mundaq buyrudi: sen qananliq qizlargha oylenme. 2 paddan-arram rayonigha berip, anangning atisi betuelning oyige bar. u yerde anangning akisi labanning qizliridin birni al. 3 hemmige qadir huda sanga beht ata qilip, kop perzent berip, ularni nurghun millet qilghay! 4 u ibrahimgha bergen wedisi boyiche sanga we sening ewladliringgha beht ata qilghay. sen hazir musapir bolup yaxawatqan yerni, yeni huda ibrahimgha wede berip bermekchi bolghan zeminni sanga teqdim qilghay! 5 xuning bilen, ixaq yaqupni paddan-arram rayonigha, bowisi arramliq betuelning oghli labanning yenigha yolgha saldi. laban ribeqaning akisi bolup, ribeqa bolsa esaw bilen yaqupning anisi idi. 6-7 esaw ixaqning yaqupqa dua qilip, uni paddan-arramgha oylinixke ewetkenlikidin, xundaqla ixaq uninggha dua qilghanda, qananliq qizlargha oylenmeslikni tapilighanliqi hemde yaqupning ata-anisining buyruqi bilen paddan-arramgha ketkenlikidin hewer tapti. 8 esaw buningdin atisi ixaqning qananliq ayallarni yahxi kormeydighanliqini chuxendi. 9 xunga, u ibrahimning oghli ismailning yenigha berip, ayallirining ustige taghisi ismailning qizi mahalatni aldi. mahalat nebayotning singlisi idi. 10 yaqup beerxebadin ayrilip, harangha qarap yolgha chiqti. 11 kun patqanda, u bir yerge yetip kelip, xu yerde qondi. u bir taxni bexigha qoyup, yerde yetip uyqugha ketti. 12 u chuxide yerdin taki asmanghiche taqixidighan bir pelempeyni kordi. hudaning perixtiliri pelempeyde yuqiri-towen mengip yuretti. 13 u yene perwerdigarning pelempeyning usti terepte turup, uninggha: men perwerdigar, bowang ibrahim we atang ixaq etiqad qilip kelgen huda bolimen. men hazir sen yatqan zeminni sanga we sening ewladliringgha ata qilimen. 14 ularning sani yerdiki qumdek kop bolup, xerqtin gherbke, jenubtin ximalgha tarqilip, putun zeminni qaplaydu. yer yuzidiki putkul milletler sen we sening ewladliring arqiliq beht tapidu. 15 men sanga yar bolimen. sen qeyerge barsang, seni xu yerde qoghdaymen hemde seni bu yerge qayturup kelimen. sanga bergen wedemni ixqa axurmighuche, seni hergiz taxlimaymen! dewatqanliqini kordi. 16 yaqup uyqusidin oyghinipla: men bilmeptikenmen, perwerdigar heqiqeten bu yerde iken! dedi. 17 u qorqup ketip: bu nemidegen qorqunchluq jay, bu baxqa yer emes, del hudaning oyi, erxke chiqidighan derwaza iken! dedi. 18 etisi tang seherdila, yaqup ornidin turup, bexigha qoyghan heliqi taxni hatire qilix uchun tiklep, ustige ya qoyup, uni hudagha atidi. 19 bu yerning burunqi ismi luz bolsimu, yaqup uni beytel menisi hudaning oyi dep atidi. 20 andin u hudagha qesem qilip: eger sen manga yar bolup, sepirimde meni qoghdap, manga yemek- ichmek, kiyim-kechek yetkuzup berip, 21 meni yurtumgha aman-esen qaytursang, xu waqitta sanga menggu egiximen. 22 men hatire qilip tax tiklep qoyghan bu jay insanlar sanga ibadet qilidighan muqeddes jay bolsun. manga beghixlighanliringning ondin birini sanga teqdim qilimen, dedi.

29:1 yaqup sepirini dawamlaxturup, xerq tereptikilerning zeminigha keldi. 2 u daladiki bir quduqning yenida u top qoyning yatqanliqini kordi. padichilar qoylirini xu quduqtin sughiratti. quduqning aghzida bir yoghan tax yepiqliq turatti. 3 qoylarning hemmisi yetip kelgende, padichilar birlikte quduqning aghzidiki taxni domilitiwetip, qoylirini sughiriwelip, andin yene xu tax bilen quduqning aghzini yepip qoyatti. 4 yaqup bu padichilardin: buraderler, siler qeyerlik? dep soridi. biz haranliq, dep jawas qayturuxti ular. 5 siler nahorning oghli labanni tonumsiler? dedi u. tonuymiz! dep jawas berdi ular. 6 yaqup yene: u qandaqraq? dep soridi. ular: u nahayiti yahxi. ene qarang! uning qizi rahile qoylirini heydep keliwatidu, dedi. 7 yaqup ulargha: kun tehi tik tursa, qoy padisini yighidighan waqit bolmisa, nemixqa qoylarni tezrek sughirip, otlaqqa apirip baqmaysiler? dedi. 8 ular: biz qoylarning hemmisini yighip, padichilar bilen birlikte quduqning aghzidiki taxni domilitiwetmiguche, qoylarni sughiralmaymiz, dep jawas berixti. 9 yaqupning padichilar bilen paringi tehi tugimeyla, rahile padilirini heydep yetip keldi. 10 yaqup rahile bilen taghisi labanning qoy padisini korupla, quduqning aghzidiki taxni domilitiwetip, uning qoylirini sughirip berdi. 11-12 andin, u rahileni soyup, hayajan bilen yighlap ketti we rahilege: men sizning dadingizning jiyeni, yeni ribeqaning oghli bolimen, dedi. rahile yugurgen peti qaytip berip, atisigha eytti. 13 laban jiyeni yaqupning kelgenlikini anglax bilenla, uning aldigha yugurup chiqip, quchaqlap soyup koruxup oyige baxlap kirdi. yaqup uninggha yuz bergen putun ixni eytip berdi. 14 sen heqiqeten mening jan-jiger tughqinim! dedi laban. xundaq qilip, yaqup u yerde bir ay turdi. 15 bir kuni, laban yaqupqa: sen mening jiyenim bolsangmu, manga bikargha ixlep berseng bolmas. eytqin, qanchilik ix heqqi telep qilisen? dedi. 16 labanning ikki qizi bolup, chongining ismi leyah, kichikining ismi rahile idi. 17 leyahning kozliri nursiz idi, rahile bolsa guzel we kelixken qiz idi. 18 yaqup rahilege axiq bolup qalghanidi. xunga, u: eger siz rahileni manga bersingiz, men sizge yette yil ixlep berey, dep iltimas qildi. 19 laban uninggha: uni baxqa birige berginimdin sanga berginim ela! sen mening yenimda tur, dedi. 20 yaqup rahileni elix uchun yette yil ixlep bergen bolsimu, bu kunler uninggha birnechche kundekla bilindi. chunki, u rahileni bekmu yahxi koretti. 21 yette yil toxqanda, yaqup labangha: biz kelixken waqit toxti, qizingizni nikahimgha bergeysiz! dedi. 22 buning bilen, laban toy ziyapiti teyyarlap, xu yerdiki hemme kixilerni teklip qildi. 23 lekin, toy kechisi laban rahilening ornigha leyahni berdi. yaqup uning bilen bir orunda yatti. 24 laban dedekliridin zilpani leyahqa dedek qilip berdi. 25 peqet tang atqandila, yaqup ayalining leyah ikenlikini bildi. u labangha: bu neme qilghiningiz? men rahileni dep, sizge yette yil ixlidim. meni nemixqa aldidingiz? dedi. 26 laban uninggha: bu yerning aditi boyiche chong qiz yatliq qilinmighuche, kichik qiz yatliq qilinmaydu. 27 leyah bilen ikkinglarning bir heptilik toy murasimini otkuzgendin keyinla, rahilenimu nikahinggha alsang bolidu. biraq, uning uchun manga yene yette yil ixlep berixing kerek! dep jawas berdi. 28 yaqup maqul boldi. leyah bilen bir heptilik toy murasimini otkuzgendin keyin, laban rahilenimu uninggha hotunluqqa berdi. 29 laban dedekliridin bilhani rahilege dedek qilip berdi. 30 yaqup rahile bilenmu bir orunda yatti. u rahileni leyahtin yahxi koretti. xundaq qilip, u labangha yene yette yil ixlep berdi. 31 perwerdigar leyahning yaqup teripidin yahxi korulmigenlikini korup, uninggha perzent ata qildi. rahile bolsa tughmas idi. 32 leyah hamilidar bolup, bir oghul tughdi. u: perwerdigar mening derdimni koruptu, emdi erim meni yahxi koridighan bolidu dedi. xunga, u balining ismini ruben ahang jehette derdimni kordi dep qoydi. 33 u yene hamilidar bolup, ikkinchi oghlini tughdi. u: perwerdigar manga bu oghulnimu berdi, chunki mening yahxi korulmigenlikim uninggha yetiptu dedi. xunga, u balining ismini ximon menisi u anglidi dep qoydi. 34 u yene hamilidar bolup, uchinchi oghlini tughdi. u: emdi erim manga tehimu yeqinlixidu, chunki men uninggha u oghul tughup berdim dedi. xuning bilen, balining ismini lawiy ahang jehette yeqinlixix dep qoydi. 35 u yene hamilidar bolup, totinchi oghlini tughdi. u: emdi men perwerdigargha medhiye oquy dedi, xunga balining ismini yehuda ahang jehette medhiye dep qoydi. xuningdin keyin, u tughmidi.

30:1 rahile yaqupqa bala tughup berelmigechke, hedisige heset qilip, yaqupqa: mendinmu bala teping, bolmisa olginim yahxi! dedi. 2 yaqup rahilege achchiqlap: seni tughmas qilip qoyghan huda tursa, men neme qilalayttim? dedi. 3 rahile uninggha: siz mening dedikim bilha bilen bir orunda yeting. u manga bala tughup bersun, buning bilen menmu ana bolup qalay, dedi. 4 xundaq qilip, rahile dediki bilhani erige kichik hotunluqqa berdi. yaqup bilha bilen bir orunda yatti. 5 bilha hamilidar bolup, yaqupqa bir oghul tughup berdi. 6 rahile: huda adil hokum chiqirip duayimni anglap, manga bir oghul berdi! dedi. xunga, balining ismini dan ahang jehette adil hokum chiqirix dep qoydi. 7 bilha yene hamilidar bolup, yaqupqa ikkinchi oghulni tughup berdi. 8 rahile: men hedem bilen qattiq kurex qilip, ahir uni yengdim dedi. xunga, balining ismini naftali menisi kurixim dep qoydi. 9 leyah ozining tughuti tohtap qalghanliqini sezip, dediki zilpani yaqupqa kichik hotunluqqa berdi. 10 zilpa yaqupqa bir oghul tughup berdi. 11 leyah: men heqiqeten teleylik! dedi we balining ismini gad menisi teleylik qoydi. 12 zilpa yaqupqa ikkinchi oghulni tughup berdi. 13 leyah: men heqiqeten behtlik-he! ayallar meni behtlik ayal deyixidu! dedi. xunga, balining ismini axer menisi behtlik dep qoydi. 14 orma mezgilide, leyahning chong oghli ruben bughdayliqtin tughmasliq kesilige xipa bolidighan bir hil dora osumluk tepiwelip, leyahqa berdi. buni korgen rahile leyahqa: manga oghlung tepiwalghan dora osumluktin biraz bergin, dedi. 15 leyah uninggha: mening erimni tartiwalghining yetmemdu? emdi mening oghlum tepiwalghan dora osumluknimu tartiwelip, meni bala tughuxtin mehrum qilmaqchimusen? dep jawas qayturdi. rahile: eger sen oghlung tepiwalghan dora osumlukni manga berseng, bugun keche yaqup sen bilen bille bolsun, dedi. 16 xu kuni kun patqanda, yaqup bughdayliqtin qaytip kelginide, leyah aldigha chiqip uninggha: bugun ahxam choqum men bilen yeting. chunki, oghlum tepiwalghan dora osumlukning bedilige siz bilen bugun keche bir orunda bolux hoquqigha erixtim, dedi. xunga, u keche yaqup leyah bilen bille yatti. 17 leyahning duasi hudagha yetti. u yene hamilidar bolup, yaqupqa bexinchi oghulni tughup berdi. 18 leyah: huda manga ejir qildi, chunki men oz dedikimni erimge berdim! dedi. xunga, u balining ismini issakar ahang jehette ejir dep qoydi. 19 leyah yene hamilidar bolup, yaqupqa altinchi oghulni tughup berdi. 20 u: huda manga qimmetlik sowghat berdi. emdi erim manga yahxi muamile qilidu. chunki, men uninggha alte oghul tughup berdim dedi. xunga, u balining ismini zebulun ahang jehette sowghat dep qoydi. 21 uningdin keyin, u bir qiz tughdi we uning ismini dina dep qoydi. 22 keyin, huda rahileni yad etip, duasini ijabet qilip, uni perzent yuzi koridighan qildi. 23 u hamilidar bolup, bir oghul tughdi. u: huda manga oghul berip, meni nomustin halas qildi. 24 perwerdigardin yene bir oghul tileymen! dedi. xunga, oghlining ismini yusup ahang jehette yene bersun dep qoydi. 25 rahile yusupni tughqandin keyin, yaqup labangha: manga ruhset qiling. oz yurtumgha qaytay. 26 ayal we bala- chaqilirimni elip ketiximge ruhset qiling. ular mening sizge ixlep bergen ix heqqim bolsun. mening sizge qandaq tirixip ixliginim ozingizge melum, dedi. 27 laban uninggha: sen mendin huxal bolsang, mening yenimdin ayrilma. men hazir bay bolup kettim. perwerdigarning manga beht ata qilghanliqi sening yenimda bar bolghiningdin ikenlikini pal echix arqiliq tonup yettim. 28 eytqin, qanchilik heq sorisang, jezmen xunchilik berimen, dedi. 29 yaqup mundaq jawas berdi: mening qandaq jan tikip ixligenlikim, ejrim bilen qoy- kaliliringizning qandaq kopiyip ketkenliki ozingizge ayan. 30 men kelixtin ilgiri, sizning qol-ilkingizde anche yoq idi, hazir bayliqingiz xunche kopeydi. perwerdigar mening yeningizda bolghinimdin sizge beht ata qildi. emdi men oz ailemni oylixim kerek, dep jawas qayturdi. 31 emise, sanga neme berixim kerek? dep soridi laban. yaqup mundaq jawas berdi: manga ix heqqi kerek emes! eger towendiki bu teklipimge qoxulsingiz, charwiliringizni dawamliq baqay. 32 teklipim mundaq: bugun charwiliringizning arisigha kirip, taghil, chipar we qara qoylarni hemde chipar we taghil ochkilerni ayrip chiqay. bular mening ix heqqim bolsun. 33 kelguside sizge semimiylikimni mundaq korsetmekchimen: siz mening ix heqqimni tekxurup kelginingizde, eger mening charwilirimning ichide taghil we chipar bolmighan ochke yaki qara bolmighan qoylarni uchratsingiz, ularni oghrilap kelingen dep bileleysiz. 34 laban: sening teklipingge qoxuldum, deginingdek bolsun! dedi. 35 biraq xu kuni, laban esli yaqupqa tegixlik bolghan taghil we chipar erkek ochkiler bilen chipar we aq reng arilaxqan chixi ochkilerni hemde barliq qara qoylarni astirtin ayrip chiqip, oz oghullirigha baqturdi. 36 andin, u bu mallarni yaquptin u kunluk yiraqliqtiki bir jaygha elip ketti. yaqup labanning qalghan padilirini baqti. 37 buni bilgen yaqup terek, badam we chinar derehliridin kok xahlarni kesip, qowziqini taghil xekilde, yeni bir yolida qowzaq bar, yene bir yolida qowzaq yoq qilip soydi. 38-39 u bu xahlarni mallarning oqurlirigha, yeni mallarning aldigha sanjip qoydi. mallar su ichkili kelgende, xu yerde juplixip qalatti. mallar xahlarning aldida juplexse, taghil we chipar qozilarni tughatti. 40 yaqup ularni qalghanlardin ayrip qoydi. u qalghanlarni labanning taghil we qara qoylirigha qaritip qoyup uruqlandurdi. xundaq qilip, yaqup oz padilirini kopeytti hemde labanning padiliridin ayridi. 41 saghlam mallar juplexse, yaqup xahlarni ularning aldidiki oqurgha sanjip qoyatti, mallar xu xahlarning yenida juplixetti. 42 lekin, teni ajiz mallar juplexse, xahlarni sanjimaytti. uzun otmey, oruq mallar labangha qelip, semiz mallar yaqupqa otti. 43 xundaq qilip, yaqup barghanseri beyip, nurghun qoy padiliri, er-ayal qullar, toge we exeklerge ige boldi.

31:1 yaqup labanning oghullirining: atimizning putun mal-mulkini yaqup buliwaldi. uning putun bayliqi bizning atimizgha teelluq! degenlikini anglap qaldi. 2 yaqup ozimu labanning burunqidek dostane muamile qilmaywatqanliqini sezdi. 3 bu chaghda, perwerdigar yaqupqa: sen ata-bowang yaxighan yurtunggha, yeni uruq-tughqanliringning yenigha bar, men sanga yar bolimen dedi. 4 buning bilen, yaqup rahile bilen leyahqa adem ewetip, ularni ozi qoy baqidighan yerge kelip, ozi bilen koruxuxni buyrudi 5 we ulargha: dadanglarning manga burunqidek dostane muamilide bolmaywatqanliqini seziwatimen. lekin, atam etiqad qilip kelgen huda manga yar bolup kelmekte. 6 silerge melumki, men putun kuchum bilen atanglarning hizmitini qildim. 7 lekin, u meni aldap, ix heqqimni on qetim ozgertti. gerche u xundaq qilghan bolsimu, huda uning manga ziyan yetkuzuxige yol qoymidi. 8 laban: chipar mallar sening ix heqqing degende, putun mallar chipar qoza tughdi, taghil mallar sening ix heqqing degende, putun mallar taghil tughdi. 9 xundaq qilip, huda atanglarning mallirini manga elip berdi. 10 bir qetim, qoylar juplixidighan mezgilde, men bir chux kordum. chuxumde, juplixiwatqan erkek ochkilerning hemmisining taghil yaki chipar ikenlikini kordum. 11 hudaning perixtisi chuxumde: ey yaqup! dedi. men: lebbey! dedim. 12 u: qara, juplixiwatqan erkek ochkilerning hemmisi taghil we chipar. mening bundaq qiliximning sewebi, labanning sanga qilghanlirining hemmisini korup turdum. 13 men bolsam beytelde sanga korungen hudadurmen. sen u yerde bir taxni manga atap, hatire qilip tikliding, uning ustige ya quydung we u yerde manga qesem berding. emdi sen oz yurtunggha qaytip ketixke hazirlan! dedi. 14 rahile bilen leyah yaqupqa mundaq jawas berdi: biz beribir atimizdin birer nerse miras alalmaymiz. 15 u bizni talaning adimi, dep qaraydu. u bizni satti we bizning toyluqimiznimu yep ketti. 16 huda bizning dadimizdin sizge elip bergen bayliq esli dadimizgha emes, belki bizge we bizning perzentlirimizge mensup. huda sizge neme degen bolsa, xuni qiling! 17-18 buning bilen, yaqup qanangha, yeni atisi ixaqning yenigha berixqa hazirlandi. u ayalliri, bala-chaqilirini togige mindurup, putun mal-waranlirini heydep, ozining paddan-arramda toplighan mal- muluklirini elip qechip ketti. 19 rahile atisi labanning qoy qirqighili ketkenlikidin paydilinip, uning butlirini oghriliwaldi. 20 yaqup labangha uqturmay, oghriliqche yolgha chiqti. 21 u ozining barliq teelluqatlirini elip aldirap qechip, firat deryasidin otup, giliad edirliqigha qarap rawan boldi. labanning yaqupni qohlixi 22 u kundin keyin, labangha yaqupning qachqanliqi toghrisida hewer yetti. 23 u oz tughqanlirini elip, yaqupni qoghlidi hemde yette kundin keyin, giliad edirliqida yaqupqa yetixti. 24 xu kuni kechide huda labanning chuxide korunup, uninggha: ehtiyat qil! yaqupqa tosqunluq qilma dedi. 25 yaqup chedirini giliad rayonidiki bir taghning ustige qurghanidi. laban we uning tughqanlirimu yaqupqa yetixip, chedirlirini xu etrapta tikti. 26 laban yaqupqa: sen neme uchun meni aldap, qizlirimni esirge ohxax elip ketting? 27 neme uchun gep-soz qilmay, oghriliqche qachting? eger sen manga uqturup qoyghan bolsang, men seni choqum huxal- huramliq bilen chiltar chelip, nahxa eytip, daqa-dumbaq ichide uzitip qoymamtim? 28 eng bolmighanda, manga newrilirim bilen qizlirimni soyup uzitip qoyux pursitinimu bermiding. bundaq qilixing bekmu ehmeqliq boldi! 29 eslide edibingni beridighan kuchummu bar idi. lekin, tunugun keche atang etiqad qilip kelgen huda sanga tosqunluq qilmasliqimni eytti. 30 men oz yurtungni seghinghanliqingni, ailengge qaytmaqchi bolghanliqingni chuxinimen. lekin, mening butlirimni nemixqa oghrilap qachting? dedi. 31 yaqup uninggha: men sizni qizliringizni qolumdin zorluq bilen tartip ketermikin dep oylap, intayin qorqup qachqanidim. 32 lekin butliringizgha kelsek, butliringiz kimdin chiqsa, xu tirik qalmisun! tughqanliringiz guwah bolsun. qolimizda ozingizge tewe neme tapsingiz, xuni elip keting, dep jawas qayturdi. chunki, yaqup rahilening atisi labanning butlirini oghriliwalghanliqini bilmeytti. 33 laban aldi bilen yaqupning chedirigha kirip ahturdi. keyin, leyah we ikki dedekning chedirlirigha kirip ahturdi. biraq, hechneme tapalmidi. andin, u rahilening chedirigha kirdi. 34 rahile atisining butlirini togidiki hurjungha yoxurup qoyup, ozi ustide olturuwalghanidi. laban chedirni ahturup chiqip, hech nerse tapalmidi. 35 rahile atisigha: hapa bolmang dada, men ay korup qaldim. aldingizda ore turghudek halim yoq, dedi. labanning ahturmighan yeri qalmidi, lekin butlarni tapalmidi. 36 buning bilen, yaqup derghezepke kelip labangha mundaq dedi: siz mening keynimdin xunche qoghlap kelgudek, men zadi neme gunah qildim, qaysi qaide-nizamgha hilapliq qildim? 37 putun yuk- taqlirimni ahturup chiqtingiz, zadi birer nersingizni taptingizmu? qeni, uni chiqirip, sizningmu meningmu tughqanlirimizning aldida korsiting! kopchilik korup beqip, arimizda kimning heq, kimning naheqliqige hokum qilsun. 38 men sizning yeningizda bolghan yigirme yil ichide qoy, ochkiliringizdin bala taxlighinimu yoq, birersini yeginimmu yoq. 39 yirtqu haywanlar olturuwetken qoylarnimu sizge ekelip korsetmey, ozumning qoylirimdin seplep qoydum. kechisi bolsun, kunduzi bolsun, qoylarni oghri alsa, manga tolettingiz. 40 men hemixe kunduzi issiqning derdini tartsam, kechisi soghuqning derdidin kechiche kozumni yumalmidim. 41 yigirme yildin buyan sizge mana xundaq ixlep keldim. ikki qizingizni elix uchun on tot yil, padilar uchun alte yil ixlidim. xundaq bolsimu, ix heqqimni on qetim ozgerttingiz! 42 bowam ibrahim etiqad qilghan, atam ixaq ihlasmen bolup kelgen huda manga yar bolmighan bolsa, siz meni choqum quruq qol qayturghan bolattingiz. lekin huda mening derdimni, japaliq ejrimni korup, tunugun keche sizni eyiblidi. 43 laban yaqupqa jawaben: bu qizlar mening qizlirim, bu balilar bolsa mening newrilirim. qoylarmu mening qoylirim, koz aldingdiki nersilerning hemmisi mening. men qizlirim bilen newrilirimni elip qalalmighandikin, 44 bizning bir kelixim tuzginimiz tuzuktek turidu. tuzgen keliximimizni untup qalmasliqimiz uchun, bu yerge tax dwileyli, dedi. 45-46 xuning bilen, yaqup qoligha chong bir taxni elip, uni tiklep qoydi we tughqanlirigha tax yighdurup, dwe qilip qoydi. keyin kopchilik tax dwisining yenida tamaq yeyixti. 47 laban oz tilida bu yerni jegar- sahaduta dep atidi. yaqup oz tilida galead ikkili sozning menisi keliximni eslitidighan dwe dep atidi. 48 laban yaqupqa: buningdin keyin, bu tax dwisi ikkimizning otturisidiki keliximni eslitix hatirisi bolsun, dedi. mana bu, u yerning galead dep atilixining sewebidur. 49 laban yene: biz ayrilghandin keyin, perwerdigar ustimizdin kozitip tursun, dedi. xunga, bu jay mispah menisi kozitix munari ataldi. 50 laban keynidin: eger sen qizlirimgha yaman muamile qilsang yaki ularning ustige hotun alsang, baxqilar bilmigen teqdirdimu, esingde bolsunki, huda bizni kozitip turidu. 51 men ikkimizning otturisida bu taxlarni dwilidim hem bu taxni tuwruk qilip tiklidim. 52 bu bizge guwah bolsunki: men hergiz bulardin halqip otup, sanga ziyankexlik qilmaymen, senmu bulardin halqip otup manga ziyankexlik qilmaysen. 53 ikkimizning arisida ibrahim, nahor we ularning atisi etiqad qilghan huda hokum qilsun, dedi. xuning bilen, yaqup bu keliximge wapa qilix uchun, oz atisi ixaq ihlasmen bolup kelgen hudaning nami bilen qesem qildi. 54 andin, u taghda mal boghuzlap, qurbanliq qildi hemde tughqanlirini teklip qilip, ular bilen hemdastihan boldi. tamaqtin keyin, ular xu yerde qondi. 55 etisi tang seherde, laban newriliri we qizlirini soyup, ulargha beht tilep, oyige qaytti.

32:1 yaqup sepirini dawamlaxturuwatqanda, yol ustide uninggha hudaning perixtiliri uchridi. 2 yaqup ularni korup: bu yer hudaning dergahi iken! dedi we u jayning ismini mahanaim menisi ikki dergah dep atidi. 3 yaqupning akisi esaw idom, yeni seir rayonida turuwatatti. yaqup uning aldigha hewerchi ewetip, 4 ulargha mundaq buyrudi: akam esawgha mundaq denglar: keminiliri yaquptin salam! uningdin sizge mundaq hewer bar: men labanning yenida ta hazirghiche turup, emdi qaytip keldim. 5 mende kala, qoy, ochke, exek we qullar bar. yahxi bolup qalayli dep, aldingizgha hewerchilirimni ewettim! 6 yaqupning hewerchiliri qaytip kelip, uninggha: biz akingiz esaw bilen koruxtuq. u tot yuz ademni elip, siz bilen koruxkili yolgha chiqti, dep jawas berdi. 7 yaqup qorqunch we texwix ichide oz ademlirini ikki topqa boldi hemde qoy, ochke, kala we togilernimu ikkige ayridi. 8 u eger esawning ademliri bir topqa hujum qilsa, yene bir top qechip qutulup qalar dep oylidi. 9 andin, yaqup mundaq dua qildi: i bowam ibrahim bilen atam ixaq etiqad qilip kelgen huda, duayimgha qulaq salghaysen! i perwerdigar, sen meni yurtumgha hemde tughqanlirimning yenigha qaytixqa buyrughan we hemme ixlirimni ong qilip beridighanliqingni eytqaniding. 10 men sening mendek hizmetkaringgha korsetken barliq mehribanliqing we wapadarliqinggha layiq emesmen. burun men iordan deryasidin otkinimde, qolumda peqet bir hasila bar idi. emdi bu ikki top kixini baxlap qaytiwatimen. 11 meni akam esawning qolidin qutquzghaysen. men uning meni, hetta hotun, bala- chaqilirimnimu olturuwetixidin qorqimen. 12 hemme ixlirimni asan qilidighanliqing we manga dengiz sahilidiki qumdek heddi-hesabsiz nurghun ewlad beridighanliqing toghrisida qilghan wedengni esingde tutqaysen. 13-15 yaqup u yerde bir keche qonup, oz melining bir qismini, yeni ikki yuz ochke, yigirme teke, ikki yuz saghliq qoy, yigirme qochqar, botilaqliri bilen qoxup ottuz chixi toge, qiriq inek, on buqa, yigirme mada exek we on hangga exekni akisi esawgha sowghat qilixqa tallidi. 16 u bu mallarni ayrim-ayrim pada qilip, her bir top padigha hizmetchi teyinlep, ulargha: siler aldimda mengiweringlar. herbir top padining arisida belgilik ariliq qoyup heydenglar, dedi. 17 u yol baxlap mangghan hizmetchisige: akam esaw sanga uchrighanda, eger: hojayining kim? qeyerge barisen, aldingdiki bu mallar kimning? dep sorisa, 18 sen: bular hizmetkaringiz yaqupning. bu bolsa uning hojayini esawgha qilghan sowghiti. ozi keynimizde keliwatidu dep jawas bergin, dedi. 19-20 u ikkinchi, uchinchi we baxqa padilirini heydigenlerning hemmisige: siler esawgha uchrighanda: hizmetkaringiz yaqup keynimizde keliwatidu! deyixinglar kerek, dep buyrudi. yaqup ichide men bu sowghatlar bilen uning achchiqini yandursam, koruxken cheghimizda u belkim meni kechuruweter dep oylidi. 21 xuning bilen, u sowghat elip mangghuchilarni awwal yolgha seliwetip, kechini xu yerde otkuzdi. 22 xu kuni kechide, yaqup ornidin turup, ikki ayali, ikki kichik hotuni we on bir perzentini elip yabbuk deryasidin otti. 23 ularni sudin otkuzgendin keyin, hemme teelluqatlirinimu qarxi terepke otkuzuwetti. 24 ozi bolsa bu terepte yalghuz qaldi. andin, bir kixi kelip yaqup bilen tang atquche chelixti. 25 u kixi yaqupni yengelmeydighanliqigha kozi yetip, uning saghrisigha tegip qoydi. buning bilen, yaqupning songgichi ornidin chiqip ketti. 26 u kixi: tang atay dep qaldi, meni qoyup ber! dedi. sen manga beht ata qilmighuche, qoyup bermeymen, dedi yaqup. 27 u kixi uningdin: isming neme? dep soridi. ismim yaqup, dep jawas berdi u. 28 heliqi kixi yene: buningdin keyin isming yaqup emes, israil menisi huda bilen chelixti bolsun. chunki, sen huda we insan bilen chelixip xohret qazanding, dedi. 29 yaqup uningdin: eytqin, sening isming neme? dep soridi. heliqi kixi: ismimni sorima, depla, yaqupqa beht ata qildi. 30 yaqup: men huda bilen yuzmuyuz koruxken bolsammu, jenim saq qaldi! dedi. xuning bilen, u bu yerning namini peniel menisi hudaning yuzi dep atidi. 31 yaqup penieldin yolgha chiqqanda, kun chiqqanidi. uning songgichi ornidin chiqip ketkechke, aqsap mangatti. 32 xu sewebtin, israillar ta bugungiche haywanlarning saghrisining peyini yemeydu, chunki huda yaqupning saghrisigha tegken.

33:1 yaqup esawning tot yuz kixini elip keliwatqanliqini korup, perzentlirini leyah, rahile we ikki kichik hotunigha bolup berdi. 2 u ikki kichik hotunini baliliri bilen birinchi septe, leyahni baliliri bilen ikkinchi septe mangdurdi. eng keynide, rahile bilen yusupni mangdurdi. 3 yaqup ozi ularning aldida mangdi. u akisining aldigha kelgende, bexi yerge tegkudek yette qetim egilip tezim qildi. 4 esaw uning aldigha yugurup berip, quchaqlap soyup ketti, her ikkisi yighlixip koruxti. 5 esaw etrapigha qarap, ayallar we balilarni korup: yeningdiki bu kixiler kim bolidu? dep soridi. yaqup: huda keminilirige yahxiliq qilip, bu balilarni teqdim qildi, dep jawas berdi. 6 andin, ikki kichik hotuni balilirini baxlap aldigha otup, esawgha egilip tezim qildi. 7 keynidin, leyah we uning baliliri, ahirda yusup bilen rahilemu uning aldigha otup, egilip tezim qildi. 8 esaw yene: padilarni aldingda mangduruxtiki meqsiting neme? dep soridi. meqsitim yahxi bolup qalayli, dep ewetken sowghitimdur, dedi yaqup. 9 biraq, esaw: ukam, mening toqquzum tel. bu nersiler ozungde qalsun, dedi. 10 yaq, mening yuzumni qilsang, sowghitimni qobul qilghaysen. sen meni huxalliq bilen qarxi alding, didaringni korginimde, hudaning didarini korgendek boldum. 11 mening sanga elip kelgen sowghitimni qobul qilghaysen, huda manga mehribanliq qilip kelmekte. u manga ehtiyajliq bolghanlirimning hemmisini beghixlidi, dedi yaqup. yaqup esawdin sowghitini qobul qilixni qayta-qayta telep qilghachqa, esaw ahir nailaj qobul qildi. 12 emise mangayli! men sen bilen bille mangay, dedi esaw. 13 biraq, yaqup: sen bilisen, balilirim yol azabidin bek ajizlap ketti, bu mozay, qozilar tehi suttin ayrilmighan. xunglaxqa, ulardin hewer elixim kerek. eger yene bir kunla mangidighan bolsaq, hemme kala, qoylar halak bolidu. 14 sen aldimizda mengip tur. kala, qoy we balilar qanchilik mangalisa, menmu xunchilik mengip, sen bilen seirde koruxey, dep jawas qayturdi. 15 undaq bolsa, men ademlirimdin birnechchini sanga yardemge qaldurup ketey, dedi esaw. lekin, yaqup: uningmu hajiti yoq. ikkimizning yahxi bolup qalghini kupaye, dep jawas qayturdi. 16 xuning bilen, esaw xu kunila yolgha chiqip, seirge qaytti. 17 yaqup bolsa sukkot yezisigha berip, u yerde ozige oy, mallirigha lapas saldi. xunga, u yerning ismi sukkot menisi lapas dep ataldi. 18 yaqup paddan-arramdin qanan rayonidiki xekem xehirige aman- esen qaytip kelip, xeher etrapidiki tuzlenglikke chedirlirini tikti. 19 u bu yerni hamurning oghulliridin yuz kumux tenggige setiwaldi. xekem hamurning oghullirining biri idi. 20 u bu yerde qurbanliq supisi yasap, uninggha el-elohiy-israil menisi israil ibadet qilghan huda dep nam qoydi.

34:1 bir kuni, yaqupning leyahtin bolghan qizi dina yerlik qananliqlarning qizliri bilen koruxkili chiqti. 2 u yerning qebile baxliqi hiwilardin bolghan hamurning xekem isimlik bir oghli bar idi. u dinani korup, tutuwelip nomusigha tegdi. 3 uninggha koyup qelip, muhebbet izhar qildi. 4 u atisi hamurdin: qandaqla bolmisun, muxu qizni hotunluqqa elip ber, dep telep qildi. 5 yaqup qizining nomusining buzulghanliqidin hewer tapti. lekin, u chaghda uning oghulliri yaylaqta mal beqiwatqachqa, u dawrang salmay, ularning kelixini kutti. 6 xekemning atisi hamur yaqupning aldigha qizini sorap kelgende, 7 yaqupning oghulliri yaylaqtin yengila kelgenidi. ular bu ixtin hewer tepip, qattiq ghezepke keldi hem xekemning yaqupning qizining nomusigha tegixi putun israil qebilisini haqaretleydighan, yuz berixke tegixlik bolmighan set ix, dep qaridi. 8 hamur ulargha: oghlum xekem qizinglarni yahxi korup qaptu. uning uni nikahigha elixigha ruhset qilghaysiler. 9 biz ikki qebile quda bolayli. silerning qizliringlarni biz alayli, bizning qizlirimizni siler elinglar. 10 xundaq qilip, siler bizning yurtimizda halighan yeringlarda olturup, erkin oqet qilip, yer-zemin setiwalsanglar boluweridu, dedi. 11 arqidin, xekem ozi dinaning atisi we qerindaxliridin mundaq dep iltimas qildi: silerning koz aldinglarda mehir-xepqetke erixsem, mendin neme telep qilsanglar xuni berimen. 12 peqet mening dinani nikahimgha eliximgha ruhset qilsanglar, qanchilik toyluq telep qilsanglar qolum koksumde. 13 xekem yaqupning qizi dinaning nomusigha tegkenliki uchun, dinaning akiliri xekemge we uning atisi hamurgha hiyle-mikir sozler bilen jawas qayturdi. 14 ular: biz singlimizni hetne qilinmighan kixige bermeymiz. bundaq qilix bizge nomus. 15 peqet siler bir xertni qobul qilsanglar, silerning telipinglargha maqul bolimiz. siler bizge ohxax hemme erliringlarni hetne qildurunglar. 16 xundaq bolghanda, biz qizlirimizni silerge berimiz hem qizliringlarni alimiz we yurtunglarda turup qelip, bir qebile bolimiz. 17 eger siler bizning hetne qilix toghrisidiki xertimizni qobul qilmisanglar, singlimizni bu yerdin elip ketimiz, dedi. 18 ularning bu sozliri hamur we uning oghli xekemning quliqigha yaqti. 19 xekem yaqupning qizigha koyup qalghan bolghachqa, hetne qilduruxqa aldiridi. u ailisining eng hormetke sazawer ezasi idi. 20 xuning bilen, hamur we xekem xeher derwazisi aldidiki kixiler yighilidighan jaygha berip, yurt ehlige: 21 bu kixiler inaq ademler iken. ular bu yerde turup soda- setiq ixliri bilen xughullansa bolghudek. bu yurt keng, ular sighip ketidu. biz ularning qizlirini alsaq, ular bizning qizlirimizni alsa bolidu. 22 lekin, bu kixiler bizge ozgertkili bolmaydighan bir xertni qoyuwatidu, yeni bizning erlirimiz ularning erlirige ohxax hetne qilduruluxi kerek iken. eger biz bu xertni qobul qilsaq, ular biz bilen bille yaxap, bir qebile bolidiken. 23 biz ularni bu yerde turghuzup qelix uchun, bu xertke maqul bolayli. xundaq qilghanda, ularning malliri we putun teelluqatliri bizning bolmamdu? dedi. 24 hamur bilen xekemning teklipini xeher derwazisi aldida yighilghan putun halayiq quwwetlidi. buning bilen, xeherdiki erlerning hemmisi hetne qildurdi. 25 u kundin keyin, u yerdiki erler hetne qildurup, tehi saqaymighanda, yaqupning ikki oghli, yeni dinaning oz akiliri ximon bilen lawiy qoligha qilich elip, tosalghusizla xeherge kirip, xeherdiki putun erlerni qirip taxlidi. 26 hetta hamur bilen oghli xekemnimu olturuwetti. andin, ular xekemning oyidin dinani elip chiqti. 27 chong qirghinchiliqtin keyin, yaqupning baxqa oghulliri xeherni bulang-talang qilip, singlisi uchun intiqam aldi. 28 ular qoy, kala, exeklirini we xeherning ba-waranliridiki barliq nersilerni bulap ketti. 29 xundaqla, ular yene barliq bayliqlirini, hotun-qizlirini, balilirini hemde oyliridiki bar bisatlarni bulang-talang qildi. 30 yaqup ximon bilen lawiygha: siler meni balagha tiqtinglar. bugundin baxlap, qananliqlar, periziler we bu yerdiki baxqa qebililer manga ochmenlik qilidu. bizning adem sanimiz az, eger ular birlixip bizge hujum qilsa, putun ailimiz halak bolidu, dedi. 31 lekin, ular: undaqta, ular singlimizgha pahixe ayalgha qilghan muamilini qilsunmu?! dep jawas qayturuxti.

35:1 huda yaqupqa: sen akang esawdin qechip harangha mangghiningda, beytel xehiride sanga korungen huda men bolimen. sen emdi beytelge berip, u yerde turup qal we men uchun bir qurbanliq supisi yasa, dedi. 2 bu chaghda, yaqup oz ailisidikilerge we uning bilen bille turuwatqanlargha: siler butliringlarni taxliwetip, ozunglarni paklap pakiz kiyimlerni kiyinglar. 3 biz bu yerdin ayrilip, beytel xehirige barimiz. men u yerde hudagha atap bir qurbanliq supisi yasimaqchimen. chunki, men qiyinchiliqqa uchrap, musapir bolup yurgen waqtimda, huda manga yardem qilip, manga yar bolghanidi, dedi. 4 buning bilen, ular putun butlirini we quliqidiki halqilarni yaqupqa tapxurdi. yaqup bu nersilerni xekem xehirige yeqin jaydiki dus derihining tuwige komup qoydi. 5 yaqup we uning oghulliri yolgha chiqqan waqitta, huda etraptiki xeherlerning helqlirige qorqunch selip, ularning keynidin qoghlaxqa juret qilalmaydighan qilip qoydi. 6 yaqup putun ailisidikiler bilen qanan rayonining luz degen yerige, yeni hazir beytel dep atilidighan jaygha yetip keldi. 7 yaqup u yerde bir qurbanliq supisi yasap, u yerni el-beytel menisi beyteldiki huda dep atidi. chunki, u akisidin qechip harangha mangghanda, huda u yerde uninggha korungenidi. 8 beytelge kelgendin keyin, ribeqaning inikanisi debora wapat boldi. u beytelning jenubidiki chong bir dus derihining tuwige depne qilindi. u dereh allon-baqut menisi koz yexi derihi dep ataldi. 9 yaqup paddan-arram rayonidin beytelge qaytip kelgendin keyin, huda uninggha yene korunup, beht ata qilip: 10 buningdin keyin yaqup emes, israil atilisen, dedi. xuning bilen, huda uning ismini israilgha ozgertkenlikini tekrarlidi. 11 huda uninggha: men hemmige qadir hudadurmen. sen nurghun ewlad tepip kopeygin. nurghun helqler sening neslingdin barliqqa kelidu. sen nurghun padixahlarning bowisi bolisen. 12 men ibrahimgha we ixaqqa wede qilip bermekchi bolghan zeminni sanga we sening ewladliringghimu teqdim qilimen, dedi. 13 huda bu sozni qilip bolup, yaqup bilen sozlexken yerdin ayrildi. 14 yaqup huda ozige sozligen jayda bir hatire tax tiklidi. uning ustige hudagha atap xaras we ya tokti. 15 u huda ozige korungen bu jayni beytel menisi hudaning oyi dep atidi. 16 yaqup we ailisidikiler beyteldin yolgha chiqip, efrata xehirige az qalghanda, rahilening tolghiqi tutup, tughuti qiyin boldi. 17 tolghaq chidighusiz qattiq kelgende, tughut anisi uninggha: qorqma, yene bir oghul tughisen, dedi. 18 uning jeni tumxuqigha kelip, nepisi tohtay degende, balisigha binoni menisi qayghuluq oghlum dep isim qoydi. balining dadisi bolsa uninggha binyamin menisi ametlik bala dep isim qoydi. 19 rahile wapat bolup, efratagha, yeni hazir beytlehem dep atilidighan xeherge mangidighan yolning boyigha depne qilindi. 20 yaqup rahilening qebrisining ustige bir tax abide qoyghanidi. bu tax hazirghiche bar. 21 andin, israil yaqup oz sepirini dawamlaxturup, migdal-edir degen yerdin otup chedirini tikti. 22 israil u yerde turghan waqtida, uning tunji oghli ruben atisining kichik hotuni bilha bilen bir orunda yetip, zina qildi. israil buningdin hewer tapti. yaqupning on ikki oghli bolup, 23 leyahtin tughulghanliri: tunji oghli ruben, andin ximon, lawiy, yehuda, issakar we zebulunlardur. 24 rahiledin tughulghanliri: yusup we binyamindur. 25 rahilening dediki bilhadin tughulghanliri: dan we naftalidur. 26 leyahning dediki zilpadin tughulghanliri bolsa: gad we axerdur. bu oghullarning hemmisi paddan- arramda tughulghanidi. 27 yaqup atisi ixaqning yenigha, yeni mamre degen yerge keldi. mamre bolsa kiriat-arba, yeni hibronning yenida bolup, bu del ibrahim bilen ixaq turghan jay idi. 28 ixaq yuz seksen yax omur kordi. 29 u uzun yaxap, ejdadlirining qexigha ketti. uni oghulliri esaw bilen yaqup depne qildi.

36:1 towendikiler esawning ewladliridur. esawning yene bir ismi idom idi. 2 esaw birqanche qanan qizlirini emrige alghan bolup, ular hitlardin elonning qizi ade, hiwilardin zibionning oghli anahning qizi oholibama, 3 ismailning qizi, nebayotning singlisi basimatlardur. 4 adedin elighaz tughuldi. basimattin reul tughuldi. 5 oholibamadin yeux, yalam we korahlar tughuldi. esawning bu oghullirining hemmisi qananda tughuldi. 6 esaw ayalliri, perzentliri, ailisidiki putun ademliri, putun qoy-kala we qananda tapqan mal-muluklirini elip, inisi yaquptin ayrilip, baxqa yerge kochup ketti. 7 bu ikkiylenning qoy-kala we baxqa teelluqatliri nurghun bolghachqa, bu yer ulargha yetixmigenidi. 8 xunga esaw, yeni idom seir taghliq rayonigha berip turdi. 9 towendikiler edirliq rayoni seirdiki idomluqlarning atisi esawning ewladliridur. 10-13 esawning ayali ade bir oghul tughdi. uning ismi elighaz bolup, uningdin bex oghul toreldi. ular: teman, omar, zefo, gatam we kenazlardur. elighazning kichik hotuni timna bir oghul tughdi. uning ismi amalek idi. esawning ayali basimat bir oghul tughdi. uning ismi reul idi. reuldin tot oghul toreldi. ular: nahat, zerah, xamma we mizzalardur. 14 esawning ayali oholibama zibionning newrisi bolsa, anahning qizi bolup, u esawgha u oghul tughup berdi. ular: yeux, yalam we korahlardur. 15 esawning ewladliri towendiki qebililerning qebile baxliqliri boldi: esawning tunji oghli elighaz idom rayonidiki timan, omar, zefo, kenaz, 16 korah, gatam we amalek qatarliq qebililerning atisidur. yuqiridiki qebililerning nami esawning ayali adedin bolghan ewladlarning isimliridur. 17 esawning oghli reul bolsa idom rayonidiki nahat, zerah, xamma we mizza qatarliq qebililerning atisidur. yuqiridiki qebililerning nami esawning ayali basimattin bolghan ewladlarning isimliridur. 18 yeux, yalam we korahlar esawning ayali anahning qizi oholibamadin tughulghan bolup, ular oz namliridiki qebililerning atisidur. 19 yuqiridiki qebililer we qebile baxliqliri esaw, yeni idomning ewladliridur. 20-21 idom rayonida olturuxluq ahaliler towendiki qebililerge bolungen. ular: lotan, xobal, zibion, anah, dixon, ezer we dixanladin ibaret. bu qebililerning namliri qebile baxliqlirining isimliri bilen atalghan bolup, bu kixiler horitlardin bolghan seirning ewladliridur. 22 lotanning oghulliri: hori we himam bolup, timna bolsa lotanning singlisidur. 23 xobalning oghulliri: alwan, manahat, ebal, xegho we onamlardur. 24 zibionning oghulliri: ayya we anahtur. cholde atisining exeklirini beqiwetip, arxanglarni bayqighan del mana xu anah idi. 25 anahning baliliri: oghli dixon we qizi oholibamadur. 26 dixonning oghulliri: hemdan, exban, itran we keranlardur. 27 ezerning oghulliri: bilhan, zaawan we akanlardur. 28 dixanning oghulliri: uz we arrandur. 29-30 horitlardin bolghan qebile baxliqlirining isimliri lotan, xobal, zibion, anah, dixon, ezer we dixanlardur. keyinche, bu baxliqlarning isimliri seir rayonidiki horitlardin bolghan oz qebililirining namlirigha aylandi. 31 israillarning tehi padixahi bolmasta, towendiki padixahlar idomgha hokumranliq qildi: 32 beorning oghli bela. u turghan xeherning ismi dinhaba idi. 33 bela olgendin keyin, ornigha bosraliq zerahning oghli yobas chiqti. 34 yobas olgendin keyin, ornigha temani rayonidin kelgen huxam chiqti. 35 huxam olgendin keyin, ornigha bedadning oghli hadad chiqti. u midiyanlarni moabta tarmar qilghan. u turghan xeherning ismi awit idi. 36 hadad olgendin keyin, ornigha masriqaliq samla chiqti. 37 samla olgendin keyin, ornigha derya boyigha jaylaxqan rihubottin kelgen xaul chiqti. 38 xaul olgendin keyin, ornigha akborning oghli baal-hanan chiqti. 39 akborning oghli baal-hanan olgendin keyin, ornigha hadad chiqti. u turghan xeherning ismi pau idi. uning ayali mehetabel bolsa mezahabning qizi bolghan matridning qizi idi. 40-43 esaw idomdiki timna, alwa, yetet, oholibama, ela, pinon, kenaz, teman, mibsar, magdiyel we iram qatarliq qebililerning atisi bolup, bu qebililerning namliri oz qebile baxliqlirining isimliridin kelgen. yuqiriqi qebililer olturaqlaxqan jaylar xu qebililerning nami bilen ataldi.

37:1 yaqup oz atisi turghan qanan rayonida olturaqlixip qaldi. 2 towendikiler yaqup ailisining ix-izliridur. yusup on yette yaxqa kirgen chaghlirida, hemixe atisining kichik hotunliri bilha we zilpaning oghullirigha yardemlixip, qoy baqqili chiqatti. u akilirining qilghan yaman ixlirini atisigha melum qilip turatti. 3 israil yusupni baxqa oghulliridin bekrek yahxi koretti. chunki, yusup uning qerighan waqtida tapqan balisi idi. israil yusupke bir ala ton tikturup berdi. 4 atilirining uni ozliridin artuq koridighanliqini sezgen akiliri yusupke xunchilik ochmenlik qilattiki, hetta uninggha siliq gepmu qilmaytti. 5 bir kuni yusup chux korup, uni akilirigha eytip berdi. ular uninggha burunqidinmu o bolup ketti. 6 u: qulaq selinglar! korgen chuxumni silerge eytip berey. 7 biz hemmeylen etizda bughday baghlawatqudekmiz. mening baghlighan bughdiyim tiklinip tuz turghudek, silerning baghlighanliringlar meningkining etrapida bexini egip tezim qilip turghudek! dedi. 8 akiliri uningdin: sen padixah bolup, bizge hokumranliq qilmaqchimu? dep soridi. yusup chuxini akilirigha orup bergenlikidin, ular uninggha tehimu o bolup ketti. 9 keyin, yusup yene bir chux korup, unimu akilirigha eytip berip, ulargha: men yene bir chux koruptimen. chuxumde quyax, ay, we on bir yultuz manga tezim qilip turghudek! dedi. 10 yusup bu chuxni atisighimu eytip berdi. atisi uni eyiblep: qandaq chux bu? sen anang, akiliring we mening sanga bax egip tezim qiliximizni oylamsen? dedi. 11 buning bilen, yusupning akiliri uninggha intayin heset qilixidighan bolup qaldi. lekin, atisi bu ixni konglige pukup qoydi. 12 bir kuni, yusupning akiliri xekemdiki yaylaqqa atisining qoylirini baqqili barghanidi. 13 israil yusupke: akiliring xekemde qoy beqiwatidu. sen ularning yenigha berip yoqlap kelgin, dedi. maqul, baray, dep jawas berdi yusup. 14 atisi uninggha: sen akiliringning we padilarning aman-esen yaki emeslikini korup kelip, manga hewer qilghin, dedi. buning bilen, atisi hibron jilghisidin uni yolgha saldi. yusup xekemge berip, 15 dalada akilirini izdep yurgende, bir kixi uni korup: kimni izdeysen? dep soridi. 16 akilirimni izdewatimen. ularning qeyerde qoy beqiwatqanliqini eytip bersingiz, dedi u. 17 u kixi: ular ketip qaldi. ularning dotangha barmaqchi bolghanliqini anglidim, dedi. xuning bilen, yusup akilirining keynidin mengip, ularni dotandin tapti. 18 ular yusupni yiraqtin korup, u yetip kelguche meslihetlixip, uni olturuwetmekchi boluxti. 19 ular ozara: heliqi chux piri keptu. 20 mundaq qilayli! biz uni olturup, olukini suyi qurup ketken quduqqa taxliwetip, yirtqu haywan yep ketiptu, deyli. qeni, uning chuxining emelge axqinini bir koreyli, deyixti. 21 ularning suyiqestini anglighan ruben yusupni qutquzuwalmaqchi bolup: uni oltursek bolmaydu! 22 uni zehimlendurmey, choldiki suyi qurup ketken bu quduqqa taxliwetsekla boldi, dedi. uning bundaq deyixidiki meqset, keyin yusupni bir amal qilip ularning qolidin qutuldurup, atisigha qayturup berix idi. 23-24 yusup akilirining yenigha kelix bilenla, ular uni tutup, uchisidiki ala tonini salduruwelip, uni bir susiz quduqqa taxliwetti. 25 ular tamaqqa olturghinida, bir top ismail qebilisidin bolghan sodigerler karwinining giliadtin misir terepke ketiwatqanliqini kordi. ular togilirige dora-derman, melhem we murmekkilerni artip kelgenidi. 26 yehuda oz qerindaxlirigha: bizning oz inimizni olturup, jinayitimizni yoxuruximizning paydisi neme? 27 uni ozimiz qol selip olturginimizdin kore, ismaillargha setiwetkinimiz tuzuk. u qandaqla bolmisun bizning inimiz, bizning qan qerindiximiz, dedi. qerindaxliri buninggha qoxuldi. 28 xunga, midiyandin kelgen ismail qebilisidiki sodigerler u yerdin otkende, yusupning akiliri uni quduqtin chiqirip, yigirme kumux tenggige bahalixip, ismaillargha setiwetti. bu kixiler yusupni misirgha elip ketti. 29 yusup sodigerlerge setilghanda, ruben yoq idi. u qaytip kelgendin keyin, quduqning yenigha berip, yusupning yoqluqini korup, echinghan halda kiyimlirini yirtip, 30 qerindaxliri turghan yerge berip: yusup yoq turidu! oyge qandaq barimen? dedi. 31 buning bilen, ular ochkidin birni boghuzlap, yusupning ala tonini ochkining qenigha milep, 32 atisining aldigha apirip: biz bu ala tonni tepiwalduq, bu yusupningmu qandaq? dedi. 33 yaqup bu tonni tonup: bu mening oghlumningghu! u jezmen yirtqu haywanlargha yem boptu! dedi. 34 yaqup hesrette kiyimlirini yirtip taxlap, matem kiyimini kiyip, oghli uchun uzunghiche haza tutti. 35 uning qiz-oghullirining hemmisi uninggha teselli bersimu, qobul qilmidi. u: men taki olguche, oghlumgha haza tutimen! dedi. u oghli yusup uchun dawamliq hesret chekti. 36 xu ariliqta, midiyandin kelgen heliqi sodigerler yusupni misirgha apirip, uni padixahning bir emeldari yasawullar baxliqi potighargha setiwetkenidi.

38:1 xu kunlerde, yehuda oz qerindaxlirining yenidin ketip, adullam yezisidiki hira degen kixining yenigha chuxti. 2 yehuda u yerde imansiz qananliq xuaning qizi bilen tonuxup, uni nikahigha aldi. 3 qiz hamilidar bolup, bir oghul tughdi. yehuda uning ismini er qoydi. 4 qiz yene hamilidar bolup, ikkinchi oghlini tughdi. uning ismini onan qoydi. 5 keyin, uchinchi oghlini tughdi. uning ismini xalah qoydi. xalah tughulghanda, ular kezib degen yerde idi. 6 yehuda tunji oghli erge tamar isimlik bir qizni elip berdi. 7 erning qiliqi perwerdigarning neziride rezil bolghachqa, perwerdigar uning jenini aldi. 8 bu chaghda, yehuda erning inisi onangha: sen berip yenggeng bilen oylinip, akangning neslini dawamlaxtur. bu sening qilixqa tegixlik burchung, dedi. 9 lekin, onan tughulidighan bala ozining bolmaydighanliqini bilip, her qetim yenggisi bilen bir orunda yatqanda akisigha nesil qaldurmasliq uchun, meqsetlik halda menini yerge aqturuwetetti. 10 uning qilmixliri perwerdigarning neziride rezil bolghachqa, perwerdigar uningmu jenini aldi. 11 andin, yehuda kelini tamargha: oghlum xalah chong bolghuche, atangning oyide tul olturup turghin, dedi. u xalahningmu ikki akisidek olup ketixidin qorqup, xundaq degenidi. xunga, tamar atisining oyige qaytip ketti. 12 melum mezgildin keyin, yehudaning ayali bolghan xuaning qizi alemdin otti. qariliq tutux waqti otkendin keyin, u adullamliq dosti hira bilen bille timnah degen yerge bardi. u yerde uning hizmetchiliri qoy qirqiwatatti. 13 bireylen tamargha qeynatisining timnah degen yerge qoy qirqighili baridighanliqini eytqanidi. 14 buningdin hewer tapqan tamar tul hotunluq kiyimini seliwetip, baxqa kiyimlerni kiyiwelip, baxqilargha ozini tonutmasliq uchun yuzige chumperde tartip, timnah yoli ustidiki enaim xehirining derwazisigha berip olturdi. chunki, u yehudaning kichik oghli xalah chong bolup qalghan bolsimu, yehudaning ozini uninggha nikahlimaydighanliqini tonup yetkenidi. 15 yehuda uni korginide, pahixe ayal dep qaridi, chunki u yuzini yepiwalghanidi. 16 yehuda uning oz kelini ikenlikini bilmey, yolning chetige berip, uningdin: neme telep qilisen? dep soridi. men bilen bir orunda yatsingiz, manga neme berisiz? dedi tamar. 17 mallirimning ichidin bir oghlaq ewetip berimen, dep jawas berdi u. hop, oghlaqni ekelip berguche, birer nersingizni goruge qoyup keting, dedi tamar. 18 goruge neme telep qilisen? dep soridi u. tamar: boyningizgha esiqliq mohringiz bilen qolingizdiki hasingizni, dedi. xuning bilen, yehuda bu nersilerni tamargha berip, uning bilen bir orunda yatti, tamar hamilidar bolup qaldi. 19 tamar atisining oyige qaytip berip, yuzidiki chumperdisini eliwetip, tulluq kiyimlirini qayta kiyiwaldi. 20 yehuda dosti hirani u ayalgha bir oghlaq apirip berip, goruge qoyghan nersilirini qayturup kelixke ewetti. lekin, hira uni tapalmidi. 21 hira enaim xehiridiki kixilerdin: burun yol boyida turghan heliqi pahixe ayal nege ketti? dep soridi. ular: bu yerde pahixe ayal zadila bolup baqmighan, dep jawas berixti. 22 hira yehudaning yenigha berip, uninggha: uni tapalmidim. uning ustige, xu yerlik kixiler: bu yerde pahixe ayal bolup baqqan emes! deyixidu, dedi. 23 yehuda uninggha: boptu, u nersilerni alsa alsun, baxqilarning meshirisige qalmayli. her halda men oghlaqni ewettim. biraq, sen uni tapalmapsen, dedi. 24 u ayche otkendin keyin, bireylen yehudagha: kelining tamar buzuqchiliq qilip, hamilidar boptu, dedi. uni ekelip otqa taxlanglar! dep ghezep bilen buyruq qildi yehuda. 25 tamar oydin elip chiqilghanda, qeynatisigha adem ewetip: men bu nersilerning igisidin hamilidar boldum. qarap beqing! bu mohur we hasa kimning? dedi. 26 yehuda bu nersilerni tonup: buninggha men eyiblik! men eslide uni oghlum xalahqa elip berixim kerek idi, dedi. xuningdin keyin, yehuda uning bilen qayta bir orunda yatmidi. 27 tamar ay-kuni toxqanda, qoxkezekke hamilidar bolghanliqini bildi. 28 uning tolghiqi tutup, bir balining bir qoli chiqti. tughut anisi u qolni tutup, uninggha qizil yip baghlap qoyup: bu awwal tughulghini, dedi. 29 lekin, bala qolini tartip ekirip ketip, yene biri awwal tughuldi. xunga, tughut anisi: sen talixip, qandaqmu qerindixingning aldida chiqiwalding? dep, balining ismini pares menisi talixip chiqqan dep qoydi. 30 keynidin, qizil yip baghlap qoyulghini tughuldi. uning qoligha qipqizil yip baghlanghan bolghachqa, uninggha zerah menisi qipqizil dep isim qoydi.

39:1 ismail qebilisidiki sodigerler yusupni misirgha ekelip, misir padixahining bir emeldari yasawullar baxliqi potighargha satqanidi. 2 perwerdigar yusupke yar bolup, uning hemme ixlirini ong qildi. u misirliq hojayinining oyide turdi. 3 potighar perwerdigarning yusupke yar bolup, uning hemme ixlirini ong qilghanliqini bayqidi. 4 potighar uningdin razi bolup, uni xehsiy yardemchi qilip, aile ixliri we putun teelluqatini baxquruxqa teyinlidi. 5 xu waqittin baxlap, perwerdigar potigharning putun ailisige, mal-charwilirigha we teriqchiliqigha beht ata qildi. 6 potighar hemmini yusupning baxquruxigha tapxurup, ozining yemek-ichmikidin baxqa hech ix bilen kari bolmaydighan boldi. yusup kelixken, chirayliq yigit idi. 7 uzun otmey, uninggha hojayinining ayalining kozi chuxup qelip, uninggha: kel, men bilen bir orunda yat! dedi. 8 yusup ret qilip: oylap korung, hojayinim barliq teelluqatini mening baxquruxumgha tapxurdi. men bolghachqa, u putun aile ixlirigha bax qaturmaydu. 9 bu ailide men uninggha ohxax hoquqluq. sizdin baxqa hemmini manga tapxurdi. siz uning ayali tursingiz, men qandaqmu bundaq ehlaqsiz ixni qilip, hudaning aldida gunahkar bolay? dedi. 10 potigharning ayali her kuni xerin sozler bilen yusupni ozige tartsimu, yusup uning bilen bir orunda yatmaq tugul, uning bilen bir yerde olturuxnimu ret qilip keldi. 11 bir kuni, yusup oz ixi bilen oyge kirdi. u chaghda, oyde baxqa hizmetchiler yoq idi. 12 potigharning ayali yusupning tonigha esiliwelip: kelgin, bir orunda yatayli! dedi. biraq, yusup qechip, taxqirigha chiqip ketti. toni bolsa ayalning qolida qaldi. 13 u yusupning tonini taxlap qechip chiqip ketkinini korup, 14 chuqan selip, oy hizmetchilirini chaqirip, ulargha: qaranglar, erim ekelgen ibraniy qul bizge haqaret kelturdi. u mening hujramgha kirip, nomusumgha tegmekchi bolghanidi, men awazimning bariche warqiridim. 15 u mening warqirighinimni anglap, tonini elixqimu ulgurelmey, qechip chiqip ketti, dedi. 16 u yusupning tonini bermey, erining kelixini kutti. 17 eri kelgende, uninggha mundaq dedi: siz ekelgen heliqi ibraniy qul mening hujramgha kirip, manga haqaret kelturdi. 18 men warqirighanidim, u tonini elixqimu ulgurelmey, qechip chiqip ketti. 19 yusupning hojayini ayalining: sening qulungning manga qilghan muamilisi mana! degen sozini anglap, intayin ghezeplendi. 20 u yusupni tutup, orda zindanigha qamap qoydi. buning bilen, yusup u yerde qamaqta bolup qaldi. 21 lekin, perwerdigar yusupke yar bolup, uninggha mehir-xepqet korsetti. xunga, zindan baxqurghuchi uni yahxi korup qelip, 22 uni zindandiki baxqa jinayetchilerni baxqurux we zindan ixlirigha mesul boluxqa teyinlidi. 23 yusup mesul bolghan ixlargha zindan baxqurghuchi bax qaturmaydighan boldi. chunki, perwerdigar yusupke yar bolghachqa, u baxqurghan hemme ixlar onguxluq bolghanidi.

40:1 melum mezgil otkendin keyin, misir padixahining bax saqiyi bilen bax nawiyi padixahning aldida hataliq otkuzdi. 2 padixah ghezeplinip, 3 bu ikki yuqiri emeldarni yasawul mehkimisidiki zindangha, yusup bilen bir yerge qamidi. 4 yasawul begi yusupni bu ikki emeldarni kutuxke orunlaxturdi. ular zindanda birmezgil bille turdi. 5 bir kuni kechide bax saqiy bilen bax naway chux kordi. ikkiylenning korgen chuxlirining menisi ohximaytti. 6 etisi etigende, yusup ularni yoqlap kirginide, ularning konglining biaramliqini bildi. 7 u ulardin: siler bugun nemanchila perixan? dep soridi. 8 ular: ikkimiz ahxam chux korduq. lekin, chuximizning menisini yexip beridighan adem yoq, dep jawas berixti. yusup ulargha: chuxke tebir berix qabiliyiti hudadin kelidu. chuxunglarni manga eytip beringlar, dedi. 9 buning bilen, bax saqiy mundaq dedi: chuxumde aldimda bir tup uzum kochitining turghanliqini kordum. 10 kochette u tal nota xah bolup, kochet bihlax bilenla checheklep, mewe pixti. 11 qolumda padixahning xaras jami bolup, men uzumlerni uzup, xirnisini jamgha siqip, jamni padixahqa sundum. 12 yusup mundaq dedi: bu chuxning menisi mundaq: u nota xah u kunni korsitidu. 13 u kundin keyin, padixah sizge kengchilik qilip, esli mensipingizni beridiken. siz padixahqa burun bax saqiy bolghan waqtingizdikidek yene xaras tutidikensiz. 14 emma, ixliringiz onguxluq bolghanda, meni untup qalmay, manga hesdaxliq qilghaysiz. padixah aldida men uchun gep qilip, zindandin chiqiximgha yardem qilghaysiz. 15 men eslide ibraniymen, yurtumdin naheq tutup kelingenmen. misirdimu meni zindangha taxlighudek birer yaman ix qilghinim yoq. 16 yusupning bax saqiyning chuxige yahxi tebir bergenlikini korgen bax naway yusupke mundaq dedi: menmu bir chux koruptimen. chuxumde beximda u sewette nan barmix. 17 eng ustidiki sewette padixah yeydighan her hil undin pixurulghan nazunemetler barmix. lekin, ularni ucharqanatlar yewatqudekmix. 18 yusup mundaq dedi: bu chuxning menisi mundaq: u sewet u kunni korsitidu. 19 u kundin keyin, padixah kallingizni elip, jesitingizni derehke asidiken, teningizni bolsa ucharqanat yeydiken. 20 u kundin keyin, padixahning tughulghan kuni bolup, padixah oz emeldarlirigha ziyapet berdi. u bax saqiy bilen bax nawayni zindandin chiqirip, emeldarlarning aldigha elip keldi. 21 u bax saqiyning mensipini eslige kelturdi. 22 bax nawayni bolsa dargha asti. bu ixlar del yusupning tebiridek bolup chiqti. 23 lekin, bax saqiy bolsa yusupni esidin chiqirip, uni putunley untup qaldi.

41:1 ikki yildin keyin misir padixahi mundaq bir chux kordi: chuxide u nil deryasining boyida turuptu. 2 yette tuyaq saghlam hem semiz kala deryadin chiqip, qirghaqtiki qomuxluqta otlaptu. 3 arqidin, set we qotur yette tuyaq chiqip, qirghaqtiki u yette semiz kalining yenida turuptu. 4 bu yette qotur kala heliqi yette semiz kalini yewetiptu. bu chaghda padixah oyghinip ketiptu. 5 u qayta uyqugha ketip, yene bir chux kordi: u bir tup bughdayning toluq we yetilgen yette dane baxaq chiqarghanliqini koruptu. 6 keynidin, heliqi bughday yene issiq xamaldin solixip qalghan puchek yette baxaq chiqiriptu. 7 bu yette baxaq heliqi toluq yetilgen yette baxaqni yutuwaptu. padixah oyghansa, bu chuxi iken. 8 tang atqanda, padixah biaram bolup, adem ewetip, misirdiki putun tebirchiler bilen danixmenlerni chaqirtip, chuxlirini ulargha eytip berdi. lekin, uning chuxlirige hechkim tebir berelmidi. 9 bu chaghda, bax saqiy padixahqa mundaq dedi: bugun oylap baqsam, mening otkuzgen hataliqim esimge keldi. 10 bir qetim, janabliri bizge qattiq ghezeplinip, bax naway bilen meni yasawul mehkimisidiki zindangha qamitip qoyghanidila. 11 bir kuni kechide, biz ikkilimiz chux koruptuq. korgen chuxlirimizning menisi ohximaytti. 12 u chaghda, bir ibraniy yax biz bilen bir zindanda idi. u eslide yasawul begining hizmetkari iken. ikkimiz chuximizni uninggha eytip bersek, u chuximizge tebir bergenidi. 13 netijide, ixlar del uning tebiridek bolup chiqti. janabliri mening mensipimni eslige kelturup, bax nawayni dargha astila. 14 padixah yusupni chaqirip kelixke adem ewetti. ular derhal berip, uni zindandin chiqirip, cha-saqallirini chuxurtup, kiyimlirini yengguxlep, padixahning aldigha elip keldi. 15 padixah uninggha: men bir chux korgenidim. chuxumge hechkim tebir berelmidi. biraq angliximche, sen tebir bereleydikensen, dedi. 16 yusup: janabliri, men xehsen ozum chuxke tebir berelmeymen. lekin, huda ozlirige yahxi tebir beridu, dep jawas berdi. 17 padixah mundaq dedi: chuxumde men nil deryasining boyida turuptimixmen. 18 yette tuyaq saghlam hem semiz kala deryadin chiqip, qirghaqtiki qomuxluqta otlawatatti. 19 arqidin yene yette tuyaq set qotur we awaq kala deryadin chiqti. men burun misirda bundaq qorqunchluq kala korup baqmighanidim. 20 bu qotur kalilar heliqi semiz kalilarni yewetti. 21 lekin, yenila burunqidek set idiki, semiz kalilarni yewetkendek turmaytti. bu chaghda, men oyghinip kettim. 22 keynidin, yene bir chux kordum. chuxumde bir tup bughday yette dane toluq we yetilgen baxaq chiqardi. 23 keynidin, yene yette dane issiq xamaldin solixip ketken ajiz we puchek baxaq chiqardi. 24 bu dansiz baxaqlar heliqi toluq yetilgen baxaqlarni yutuwetti. men bu chuxni tebirchilerge eytip bergenidim, lekin hechkim tebir berelmidi. 25 yusup padixahqa mundaq dedi: bu ikki chuxning menisi birdur. huda ozi qilmaqchi bolghan ixlarni janablirigha aldin bilduruptu. 26 yette semiz kala yette yilni korsitidu. toluq yetilgen yette baxaqmu yette yilni korsitidu. bu ikki chuxning menisi ohxax. 27 keynidin chiqqan yette qotur kala bilen issiq xamaldin solixip ketken yette puchek baxaq bolsa yette qehetchilik yilni korsitidu. 28 demek, peqir heli ozlirige deginimdek, huda ozi qilmaqchi bolghan ixlarni janablirigha aldin korsitiptu. 29 putkul misirda misli korulmigen yette bayaxatchiliq yil bolidu. 30 keynidin, yette qehetchilik yil bolup, putkul misirni acharchiliq qaplap, ilgiriki bayaxat yillarni kixilerning yadidin chiqiriwetidu. 31 acharchiliq apiti xundaq qattiq boliduki, kixiler burunqi bayaxat yillarni untup ketidu. 32 janablirining ohxax ikki chux koruxliri hudaning bu ixlarni pat arida jezmen emelge axuridighanliqini bilduridu. 33 xuning uchun, janablirining dletni idare qilixqa eqil- parasetlik we yiraqni koreleydighan bir kixini qoyuxlirini 34 hem emeldarlarni tallap, yette bayaxatchiliq yillirida putun memlikettiki dehqanchiliq mehsulatlirining bextin birini yighiwelixlirini, 35 xundaqla ulargha kelgusidiki bayaxatchiliq yillirida her hil axliqni toplap, herqaysi xeherlerde axliq saqlax hoquqini berixlirini we axliq iqtisad qilix toghrisida emr chuxurux teklipini berimen. 36 keyni- keynidin kelidighan yette qehetchilik yilida bu zapas axliq putun memliket helqini teminlep, helqni a qelip olup ketixtin saqlap qalidu. 37 padixah we uning emeldarliri yusupning bu teklipini qollap- quwwetlidi. 38 xuning bilen, padixah emeldarlirigha: biz bu ixni baxquruxqa yusuptinmu layiq kixini tapalmaymiz. chunki, uningda hudaning rohi bar iken! dedi. 39 andin, padixah yusupke: huda bu ixlarni sanga uqturghaniken, sen choqum hemmeylendin eqilliq we yiraqni koreleysen. 40 men seni memlikitimni idare qilixqa teyinleymen. putun helqim sening emringge boysunidu. memlikitimde peqet mening hoququmla sendin yuqiri bolidu. 41 hazirdin baxlap, seni misirning bax wezirlikige teyinlidim, dedi. 42 buning bilen, padixah oz barmiqidiki mohurluk uzukni chiqirip, yusupning qoligha saldi we uchisigha kendir rehttin toqulghan esil ton kiydurup, boynigha altun zenjir esip qoydi. 43 u yene yusupni ordining wezirlik harwisigha olturghuzdi. harwining aldida yol baxlap ketiwatqan muhapizetchiler yol boyidiki kixilerni uninggha tezim qilixqa buyrudi. xundaq qilip, yusup bax wezirlikke teyinlinip, putun memliketni idare qildi. 44 padixah yusupke: men bolsam padixah. lekin, misirda sening ruhsitingsiz herqandaq ademning midir-sidir qilixigha ruhset yoq! dedi. 45-46 padixah yusupke misirche zafanat-paneah dep isim qoydi we uninggha on xehirining rohaniysi potigheraning qizi asenatni hotunluqqa elip berdi. yusup misir padixahining hizmitini qilixqa baxlighan waqtida, ottuz yaxta idi. u padixah ordisidin chiqip, misirning herqaysi jaylirini kozdin kechurdi. 47 yette bayaxatchiliq yili mezgilide dehqanchiliq mehsulatidin mol hosul elindi. 48 yusup axliqni toplap, herqaysi xeherlerde zapas axliq merkizi qurup, etraptiki jaylardin yighiwelinghan axliqni jughlidi. 49 yighilghan axliqning kopluki dengiz sahilidiki qumdek heddi-hesabsiz bolghachqa, uni hesablax mumkin emes idi. 50 qehetchilik yilliri yetip kelixtin ilgiri, yusupning ayali, yeni on xehirining rohaniysi potigheraning qizi asenat uninggha ikki oghul tughup berdi. 51 yusup huda putun derdimni we atamning ailisini konglumdin koturuwetti dep, tunji oghligha manasse ahang jehette untuldurghan dep isim qoydi. 52 u ikkinchi oghligha huda meni azas-oqubetlik yerde perzentke erixturdi dep, efraim ahang jehette ronaq tepix dep isim qoydi. 53 misirliqlar behrimen bolghan yette bayaxat yil ayaghlaxti. 54 yusup aldin eytqandek, yette qehetchilik yil arqa-arqidin keldi. etraptiki hemme dletlerdimu acharchiliq yuz bergenidi. lekin, misirning hemme yeride axliq tepilatti. 55 misirliqlar acharchiliqta qalay degende, ular padixahqa yalwurup, axliq telep qildi. padixah ulargha yusupning yenigha berixni we hemme ixta uning orunlaxturuxigha boysunuxni buyrudi. 56 acharchiliq barghanseri eghirlixip, misirning hemme yerini qaplaxqa baxlidi. xunga, yusup putkul axliq ambarlirini echip, zapas axliqlarni misirliqlargha setip berdi. 57 etraptiki dletlerdiki kixilermu kelixip, yusuptin axliq setiwaldi. chunki, hemme yerde acharchiliq bolup, ehwal intayin eghir idi.

42:1 qanan zeminidimu acharchiliq bolghanidi. yaqup misirda axliq barliqini anglap, oghullirigha: siler bir-biringlargha qarixipla turamsiler! nemixqa bir chiqix yoli tapmaysiler? 2 angliximche, misirda axliq bar iken. achliqtin olup ketmeyli. u yerge berip, biraz axliq setiwelip ekelinglar, dedi. 3 buning bilen, yusupning on ogey akisi misirgha axliq setiwalghili bardi. 4 lekin, yaqup yusupning inisi binyaminni ular bilen ewetmidi. chunki, yaqup uning birer yamanliqqa uchrap qelixidin qorqatti. 5 israilning oghulliri we baxqilar axliq setiwalghili misirgha berixti. chunki, qanandimu acharchiliq eghir bolghanidi. 6 yusup misirning bax weziri bolghachqa, herqaysi jaylardin kelgenlerge axliq setip berixke mesul idi. xunga, yusupning akiliri uning aldigha kelip, bexi yerge tegkuche uninggha egilip tezim qildi. 7 yusup akilirini korupla tonup qaldi, lekin tonumasqa seliwelip, ulardin jiddiy qiyapette: siler qeyerdin keldinglar? dep soridi. biz qanandin axliq setiwalghili kelduq, dep jawas berixti ular. 8 yusup akilirini tonughan bolsimu, lekin ular yusupni tonumighanidi. 9 u akiliri toghrisidiki kichik waqtida korgen chuxlirini esige elip, meqsetlik halda ulargha: siler jasus, memlikitimizning ajiz yerlirini charlighili keldinglar! dedi. 10 ular: yaq janabliri, keminiliri axliq setiwalghili keldi. 11 biz aka- ukilar rastchil ademlermiz, keminiliri hergiz jasus emes! dep jawas qayturuxti. 12 yusup ulargha: yaq, siler memlikitimizning ajiz yerlirini charlighili keldinglar! dep ching turuwaldi. 13 ular: i janabliri, keminiliri eslide bir atidin on ikki qerindax iduq. atimiz qananda turidu. eng kichik inimiz uning yenida qaldi, yene bir inimiz bolsa olup ketken! dedi. 14 yusup yene ching turup: yaq! men hazir eytqandek, siler rasttinla jasus. 15 silerning semimiy yaki semimiy emeslikinglarni sinax uchun padixahning nami bilen qesem qilimenki, kichik ininglar bu yerge kelmiguche, silerni hergiz qoyuwetmeymen. 16 silerdin biringlar berip, uni elip kelinglar. gepinglar ispatlanghuche, qalghanliringlar bu yerde zindanda turisiler. ininglarni ekelmisenglar, hemminglar choqum jasus bolup hesablinisiler! dedi. 17 xuning bilen, ularni zindangha qamap, u kun tutup turdi. 18 uchinchi kuni, yusup ulargha: men hudagha ihlasmen ademmen. eger siler mening xertimni qobul qilsanglar, bir qoxuq qeninglardin kechimen. 19 ozunglarning semimiy adem ikenlikinglarni ispatlax uchun, bir adiminglarni zindanda goruge qoyup, qalghanliringlar qaytip, alghan axliqlarni ailenglerdiki acharchiliqta qalghanlargha yetkuzup beringlar. 20 andin, kichik ininglarni bu yerge elip kelinglar. xundaq qilghandila, sozunglarning rastliqi ispatlinidu-de, olumdin aman qalisiler! dedi. ular bu xertni qobul qilip, 21 ozara: burun biz inimizgha ziyankexlik qilghachqa, emdi uning qisasigha qalduq! biz uning azabini korup turup, yalwursimu pisent qilmighaniduq. xunga, bu bala-qazagha yoluqtuq! deyixti. 22 ruben ulargha: men silerge: bu baligha tegmeyli desem, siler anglimidinglar. emdi xu qan qerzini toleydighan bolduq! dedi. 23 yusup ularning sozini chuxendi. akiliri bolsa buni bilmeytti, chunki yusup ular bilen terjiman arqiliq sozlexkenidi. 24 yusup ozini chetke elip, yighlap taxlidi. andin qaytip kirip, ximonni ayrip, ularning aldida uni baghlatti. 25 yusup hizmetchilirige akilirining tagharlirigha axliq toldurup, axliqqa toligen pullirini tagharlirigha selip qoyuxni we ulargha yolluq ozuq-tuluk teyyarlap berixni buyrudi. hemme teyyarliq putkendin keyin, 26 ular alghan axliqlirini exeklirige artip, yoligha rawan boldi. 27 qonalghu jaygha barghanda, ulardin biri exeklerge yem berix uchun taghirini echip, oz pulining tagharda turghanliqini kordi-de, 28 qerindaxlirigha: ular pulumni qayturuwetiptu. mana tagharning ichide turidu! dedi. ular hang-tang bolup, qorqqan halda ozara: bu, hudaning bizge qilghan neme ixidu? deyixti. 29 ular qanangha qaytip kelip, atisi yaqupning aldigha kirip, otken ixlarni bir-birlep sozlep berdi. 30 ular mundaq dedi: misirning bax weziri bizge qattiq gep qilip, bizni ularning dlitini charlighili kelgen, dep eyiblidi. 31 biz uninggha: biz jasus emesmiz, biz semimiy ademler. 32 bir atidin jemiy on ikki qerindax iduq, bir inimiz olup ketti. eng kichik inimiz qananda atimizgha hemrah bolup qaldi degeniduq. 33 biraq, u: silerning semimiy yaki semimiy emeslikinglarni sinaymen. bir adiminglarni qamaqta tutup turimen. qalghanliringlar qaytip, alghan axliqinglarni acharchiliqta qalghan ailenglerge yetkuzup beringlar. 34 andin, kichik ininglarni mening yenimgha elip kelinglar. xundaq qilsanglar, silerning jasus emes, belki semimiy adem ikenlikinglargha ixinip, qerindixinglarni qayturup berimen. bu yerde turup qelip, oqet qilsanglarmu bolidu dedi. 35 keyin ular axliqlarni tokkende, oz pullirining tagharda ikenlikini koruxti. ata-balilar pul qapchuqlirini korup, intayin qorqti. 36 yaqup ulargha: siler meni hemme oghullirimdin ayriwetemsiler? yusup yoq boldi, ximonmu tugexti. emdi binyaminnimu elip ketmekchi boldunglarmu? bala-qazaning hemmisi mening beximghila kelemdighandu! dedi. 37 ruben atisigha wede berip: eger men binyaminni qayturup kelmisem, mening ikki oghlumni olturuweting. kichik inimiz binyaminni manga amanet qiling. men uni choqum qayturup kelimen, dedi. 38 lekin, yaqup ulargha: bu oghlum siler bilen barmisun! uning bir qorsaqtin bolghan akisi olup ketip, yalghuz qaldi. mubada u yolda birer kongulsizlikke yoluqup qalsa, men hesret chekip olup ketimen, dedi.

43:1 qanandiki acharchiliq barghanseri eghirlaxti. 2 yaqupning ailisidikiler misirdin elip kelingen axliqni yep bolghandin keyin, yaqup oghullirigha: siler yene biraz axliq setiwelip kelinglar, dedi. 3 yehuda atisigha: biraq, u adem bizge: kichik ininglarni elip kelmiguche, yuzumge qarighuchi bolmanglar degen. 4 eger siz kichik inimizni biz bilen bille ewetsingiz, barimiz. 5 bolmisa barmaymiz, chunki u kixi bizge: kichik ininglani elip kelmiguche, yuzumge qarighuchi bolmanglar degen, dedi. 6 israil ulargha: siler nemixqa meni mundaq qiynaysiler? neme uchun u kixige: oyde yene bir inimiz bar dep eyttinglar? dedi. 7 ular mundaq jawas qayturdi: u kixi bizni we ailimizning ehwalini kochilap suruxturup: atanglar hayatmu? yene baxqa qerindaxliringlar barmu? dep soridi. biz uning soaligha jawas bermisek bolmaytti. biz uning: kichik ininglarni elip kelinglar deydighanliqini nedin bilettuq? 8 yehuda israilgha: binyaminni manga tapxurung. biz derhal yolgha chiqayli. xundaq qilghanda, biz, siz we balilirimiz achliqtin olmeymiz! 9 kichik inimgha men kepil, putun jawabkarliqni ustumge alay. men uni aman-esen qayturup kelip, oz qolingizgha tapxurmisam, omurwayet eyiblik bolup ketey! 10 eger biz waqitni keynige surmigen bolsaq, bu chaghqiche ikki qetim berip kelettuq, dedi. 11 israil ulargha: undaq bolsa, mundaq qilinglar. bax wezirge biraz melhem, hesel, dora-derman, murmekki, piste-badam qatarliq eng yahxi yerlik alahide mehsulatlardin sowghat algha beringlar. 12 yene bir hesse artuq pul algha berip, aldinqi qetim tagharliringlargha selip qoyghan pullarni qayturup beringlar. ehtimal bu ixta sewenlik korungen boluxi mumkin. 13 ininglarnimu u kixining yenigha tezdin elip beringlar. 14 hemmige qadir huda uning konglige insap berip, binyamin bilen ximonni silerge qoxup qayturghay. nawada teqdir balilirimni mendin ayriwetse, amalim qanche! dedi. 15 buning bilen ular teyyarlighan sowghatlirini, bir hesse artuq pul we binyaminni elip, yolgha chiqti. ular misirgha barghandin keyin, yusup bilen koruxti. 16 binyaminning ular bilen bille kelgenlikini korgen yusup ghojidarigha: bu kixilerni oyumge elip bar. ular chuxluk tamaqta men bilen bille bolidu. siler bir mal soyup, ziyapet teyyarlanglar, dedi. 17 ghojidar buyruqqa binaen ularni yusupning oyige elip bardi. 18 ular ghojidar teripidin yusupning oyige baxlap berilghanliqidin intayin qorquxup: bizni choqum aldinqi qetim tagharlirimizda qayturulghan pullar sewebidin bu yerge elip keldi. ehtimal ular bizge tuyuqsiz hujum qilip, exeklirimizni tartiwelip, bizni qul qilixi mumkin! deyixti, 19 hemde yusupning derwazisi aldigha berix bilenla, ular ghojidargha: 20 teqsir! aldinqi qetim biz bu yerge axliq alghili kelgeniduq. 21 oyge qaytix yolimizda qonidighan yerge kelip tagharlarni achsaq, pullirimizning tagharlirimizda oz peti turghanliqini korduq. hazir bu pullarni qayturup berix uchun ekelduq. 22 buningdin baxqa, biz yene axliq setiwalidighanghimu pul ekelduq. aldinqi qetim tagharlirimizgha pullarni kim selip qoydikin bilmiduq, deyixti. 23 ghojidar ulargha: qorqmanglar! qorqmanglar! pulliringlarni men tapxurup alghanidim. uni tagharliringlargha choqum huda, yeni atanglar etiqad qilip kelgen huda selip qoyghan ohxaydu, dedi. andin, u ximonni zindandin elip chiqip, ulargha tapxurup berdi. 24 ghojidar ularni yusupning oyige baxlap, putlirini yuyuxqa su, exeklirige bolsa yem berdi. 25 ular sowghatlarni teyyarlap, chuxte yusup kelgende uninggha teqdim qilixni kutup turdi. chunki, ular yusup bilen tamaqta bille bolidighanliqi toghrisidiki hewerni anglighanidi. 26 yusup oyge kelgende, ular baxlirini yerge tegkuche egip tezim qilip, sowghatlarni sundi. 27 yusup ular bilen salamlaxqandin keyin: siler manga yaxinip qalghan atanglar toghruluq gep qilghanidinglar. u kixi qandaq, hayatmu? dep soridi. 28 ular jawaben: momin keminilirining atisi hayat we yahxi turuwatidu, dep, baxlirini qayta yerge tegkuche egip tezim qildi. 29 yusup bir anidin bolghan oz inisi binyaminni korup: siler manga eytqan heliqi eng kichik ininglar muxumu? ey oghlum, sanga huda beht ata qilghay dedi. 30 yusup oz inisigha bolghan qaynaq mehir hessiyatini basalmay, kopchilikning aldida un selip yighliwetkudek bolup ketti. xunga, ularning yenidin chiqip, oz hujrisigha kirip birhazaghiche koz yexi qildi. 31 andin, u yuzini yuyup, hessiyatini besip, qaytip kirip, hizmetchilirige tamaq ekirixke buyrudi. 32 yusup ozi yalghuz bir dastihanda, qerindaxliri ayrim bir dastihanda olturdi. ziyapette bille bolghan misirliqlar yene bir dastihanda olturdi. chunki, misirliqlar ibraniylar bilen bir dastihanda olturuxni towen koretti. 33 yusup qerindaxlirini ozige qaritip, chong-kichik tertipi boyiche olturghuzdi. buni korgen aka-ukiliri hang-tang bolghinidin bir-birige qarixip qoyuxatti. 34 yusup ulargha oz dastihinidin tamaq bolup berdi. binyamingha bolsa baxqilarningkidin bex hesse artuq usup berdi. ular yusup bilen bille yep-ichip, intayin huxal boluxti.

44:1 yusup ghojidarigha: sen ularning tagharlirigha elip keteligudek axliq qachilap, pullirini oz tagharlirigha selip qoy. 2 ularning eng kichikining taghirigha mening kumux jamim bilen oz pulini selip qoy! dep buyruq qildi. ghojidar buyruqqa binaen xundaq qildi. 3 etisi tang seherde, yusupning qerindaxliri exekliri bilen yolgha selip qoyuldi. 4 ular xeherdin chiqip anche yiraqqa barmayla, yusup ghojidarigha: sen derhal ularning keynidin qoghlap berip, ulargha: siler nemixqa yahxiliqqa yamanliq qilisiler? 5 nemixqa hojayinimning kumux jamini oghrilap ketisiler? hojayinim u jamda hem xaras ichidu, hem pal achidu. siler eghir gunah otkuzdunglar! degin, dedi. 6 ghojidar ulargha yetixkende, yusupning sozini dedi. 7 ular: ghojam, bu neme degenliri? keminiliri bundaq ixtin neridur! 8 ozlirige melum, biz hetta otken qetimda tagharlirimizda pullarning barliqini korup, uni qanandin qayturup ekelgen tursaq, hojayiningizning altun-kumuxlirini yene oghrilamtuq? 9 eger ozliri qaysimizning taghiridin jamni tepiwalsila, xu olumge mehkum bolsun. qalghanlirimizmu ozlirining quli bolayli! deyixti. 10 ghojidar: bu sozunglargha qoxulimen. emma, jamni oghrilighan kixinila elip qalimen. qalghanliringlar qaytip ketsenglar bolidu, dedi. 11 buning bilen, kopchilik derhal oz tagharlirini yerge chuxurup achti. 12 ghojidar chongining taghiridin baxlap taki eng kichikiningkigiche inchikilep ahturdi. ahirda, kumux jamni binyaminning taghiridin tepiwaldi. 13 qerindaxlar umidsizlengen halda kiyimlirini yirtixip, yuk-taqlirini exeklirige artip, yene xu xeherge qaytip kelixti. 14 yehuda we qerindaxliri yusupning aldigha qaytip barghinida, yusup tehi oyide idi. ular ozlirini uning aldigha taxlap yerge atti. 15 yusup ulargha: silerning bu neme qilghininglar? manga ohxax yuqiri mertiwidiki bir kixining silerning yurux-turuxunglargha pal achalaydighanliqimni bilmeyttinglarmu? dedi. 16 yehuda jawaben: i aliyliri, biz bu ixqa neme deyeleymiz? uni almiduq, dep qandaqmu ozimizni aqliyalaymiz? huda keminilirining gunahini echip taxlidi. emdi jam chiqqan kixila emes, hemmimiz ozlirining quli bolghaymiz! dedi. 17 yusup ulargha: yaq! hergiz undaq qilmaymen. peqet jamni alghan kixi manga qul bolsun. qalghanliringlar atanglarning yenigha aman-esen qaytip ketinglar, dedi. 18 yehuda yusupning aldigha berip: i aliyliri, ozlirige ehwalni ochuq bayan qiliximgha ruhset qilghayla. ozliri padixah bilen barawer, keminilirige rehim qilghayla! 19 ozliri bizdin: silerning atanglar yaki baxqa qerindaxliringlar barmu? dep sorighanlirida, 20 biz: yaxinip qalghan atimiz we atimiz yaxinip qalghanda tapqan bir kichik inimiz bar. bu inimizning bir qorsaqtin bolghan akisi olup ketken. u ularning anisidin qalghan birdinbir bala, xunga atimiz uninggha bek amraq degeniduq. 21 ozliri biz keminilirige: uni elip kelinglar, oz kozum bilen korey dep tapilighandila. 22 lekin, biz bu balining atisidin ayrilalmaydighanliqini, eger ayrilsa, atimizning choqum olidighanliqini eytqinimizda, 23 ozliri biz keminilirige: kichik ininglarni elip kelmiguche, yuzumge qarighuchi bolmanglar! degenidila. 24 biz atimizning yenigha berip, ozlirining sozlirini yetkuzduq. 25 keyin, u bizni yene axliq ekelixke buyrughanda, 26 biz uninggha: inimiz biz bilen bille barmighuche, biz u kixining yuzige qariyalmaymiz. kichik inimiz biz bilen bille barmisa, bizmu barmaymiz degeniduq. 27 keminilirining atisi bizge: silerge melumki, ayalim rahile manga peqet ikki oghul tughup berdi. 28 ularning biri mendin juda boldi. u mendin ayrilghandin keyin, uni qayta kormidim. u choqum yirtqu haywanlargha yem boldi. 29 eger siler bu oghlumni mendin elip ketip, umu yolda birer kongulsizlikke yoluqup qalsa, qerighinimda hesret chekip, olup ketimen degenidi. 30 emdi oylap baqsila! eger biz bu balini elip ketmisek, keminilirining atisi bu balining qaytip kelmigenlikini korupla, hayatidin ayrilidu. chunki, uning hayati bu balining teqdirige baghliq. 31 atimiz bilen koruxkinimizde, inimiz yoq bolsa, u hesret chekip olup ketidu. uning oluxige biz sewebchi bolghan bolimiz. 32 keminiliri atamgha kepillik berip: eger balini qayturup kelmisem, omurwayet eyiblik bolup ketey degenidim. 33 xunga, i aliyliri, bu bala uchun keminiliri qelip, ozlirige qul bolsun. u bala bolsa akiliri bilen bille qaytip ketsun! 34 eger bu bala men bilen bille ketmise, men atamning yuzige qandaq qariyalaymen? men atamning bundaq bala-qazagha uchrixigha chidap turalmaymen! dedi.

45:1-2 yusup oz hessiyatini besiwelixqa amalsiz qelip, hizmetkarlirining taxqirigha chiqip turuxini buyrudi. u qerindaxliri bilen yalghuz qalghanda, ozining kim ikenlikini melum qildi- de, xundaq qattiq yighlidiki, uning awazini oyning sirtidikilermu anglidi we anglap qelip, bu hewerni tezdin padixahqa yetkuzdi. 3 yusup ibraniy tilida qerindaxlirigha mundaq dedi: men yusup bolimen! atam salametmu? bu gepni anglighan qerindaxliri hoduqup ketkinidin gep qilalmay turupla qaldi. 4 yusup ularni aldigha chaqirdi. ular uning aldigha kelgende, mundaq dedi: men silerning ininglar, yeni siler misirgha setiwetken yusup bolimen. 5 lekin, siler bu ix uchun ensirep, ozunglarni eyibke buyrumanglar. huda helqning hayatini saqlap qelix uchun, meni awwal bu yerge ewetken. 6 bu yerdiki qehetchilikke emdi ikki yil boldi. yene bex yilghiche teriqchiliq qilghilimu bolmaydu, hosul alghilimu bolmaydu. 7 xunga, silerning neslinglarni saqlap qelix hem hayatinglarni qutquzup qelix uchun, huda chong mojize korsitip meni bu yerge awwal ewetti. 8 demek, meni bu yerge elip kelgen siler emes, belki hudadur. u meni padixahning bax meslihetchisi we misirning bax wezirlikige olturghuzup, putun memliketni idare qilixqa muyesser qildi. 9 siler atamning yenigha tezdin berip, uninggha: oghlingiz yusup: huda meni putun misir dlitining bax weziri qilip tiklidi. siz emdi kechikmey, bu yerge tezdin yetip keling. 10 oghul-qizliringiz, newriliringiz, qoy-kaliliringiz we baxqa putun teelluqatingizni ekelip, goxen wilayiti etrapida manga yeqin olturung. 11 sizning putun aile we mal-waranliringiz bilen achliqtin muxkul ehwalgha chuxup qalmasliqingiz uchun, men sizni baqimen. chunki, qehetchilik yene bex yil dawamlixidu! dedi denglar, dedi. 12 yusup yene: mana, mening kim ikenlikimni siler hemminglar oz kozunglar bilen kordunglar, binyamin senmu, kordung. 13 atamgha misirdiki hormitimning qanchilik yuqiriliqini eytinglar we korgenliringlarning hemmisini yetkuzup, uni tezdin bu yerge elip kelinglar, dedi. 14 u inisi binyaminni quchaqlap, yene qattiq yighlap ketti. inisimu uning boynigha esilip qattiq yighlidi. 15 andin, u yighlighan peti akiliri bilen bir-birlep soyuxup koruxti. xuningdin keyin, qerindaxliri uning bilen sozlixixke baxlidi. 16 yusupning qerindaxlirining misirgha kelgenliki toghrisidiki hewer ordigha yetip kelgende, padixah we hizmetkarliri intayin huxal boluxup ketti. 17 padixah yusupke: qerindaxliringgha eyt, ulaghlirigha mal artip, derhal qanangha qaytip berip, 18 atang bilen barliq aile tawabiatlirini bu yerge elip kelsun. men ulargha misirning eng yahxi zeminini berimen. ular bu yerde bayaxat turmuxtin behrimen bolsun. 19 ulargha yene xunimu eytip qoy: ular atangni we hotun, bala-chaqilirinimu elip kelix uchun, misirdin harwa algha ketsun. 20 ular u yerdiki teelluqatini oylimisun, chunki misir zeminining eng yahxi nersiliri ularning bolidu, dedi. 21 israilning oghulliri bu sozge binaen ix qildi. yusup padixahning emri boyiche ulargha harwa we yolgha yeterlik ozuq teyyarlap berdi. 22 u yene herbir akisigha bir qurdin yengi kiyim sowghat qildi. binyamingha bolsa bex qur kiyim bilen u yuz kumux tengge berdi. 23 u atisigha on hangga exekke misirning eng yahxi mehsulatlirini, yene on mada exekke atisining misirgha kelix yolida istemal qilixigha axliq, nan we baxqa yemekliklerni artip berdi. 24 u qerindaxlirini yolgha selix aldida ulargha yolda jedel-majira chiqarmasliqni tapilidi. 25 ular misirdin chiqip, qanangha atisining yenigha qaytip bardi. 26 ular atisigha: yusup hayat iken! misirning bax weziri boptu! dedi. yaqupning tenliri jughuldap ketti. u ularning sozige ixenmidi. 27 lekin, u ulardin yusupning eytip bergen sozlirini anglap hemde yusupning ozini elip kelixke ewetken harwilirini korup, es- hoxigha keldi. 28 u: boldi! oghlum yusupning hayat ikenlikige emdi ixendim! kozumning ochuqida berip uni korey! dedi.

46:1 israil putun mal-muluklirini yighixturup, beerxebagha kelip, u yerde atisi ixaq etiqad qilghan hudagha atap qurbanliq qildi. 2 xu keche, uninggha bir ghayibane alamet korunup, huda uni: yaqup, yaqup! dep chaqirdi. lebbey, dep jawas berdi u. 3 huda uninggha: men huda, sening atang etiqad qilghan hudadurmen. sen misirgha berixtin qorqma. chunki, men u yerde sening ewladliringni ulu bir helq qilimen. 4 men sen bilen bille misirgha berip, andin ewladliringni choqum bu zemingha qayturup kelimen. sen alemdin otkende, yusup yeningda bolidu, dedi. 5 yaqup beerxebadin yolgha chiqti. uning oghulliri uni we hotun- balilirini misir padixahi ewetken harwilargha olturghuzup, 6 qananda tapqan mal-waranliri bilen teelluqatlirini elip, misirgha qarap mangdi. xundaq qilip, yaqup putun ewladlirini elip misirgha keldi. 7 oghul- qizliri we oghul-qiz newrilirimu bille bardi. 8 israil depmu atalghan yaqup bilen bille misirgha barghan ewladlirining isimliki towendikiche: yaqupning chong oghli ruben 9 we uning oghulliri: hanuh, pallu, hesron we karmi qatarliqlar. 10 ximon we uning oghulliri: yemuil, yamin, ohad, yakin, sohar we qananliq ayalidin bolghan xaul qatarliqlar. 11 lawiy we uning oghulliri: gerxon, kohat we merari qatarliqlar. 12 yehuda we uning oghulliri: xalah, pares we zerah qatarliqlar. yehudaning yene er we onan degen oghulliri bolup, ular qananda olup ketkenidi. paresning oghulliri: hesron bilen hamul. 13 issakar we uning oghulliri: tolah, puwa, yos we ximron qatarliqlar. 14 zebulun we uning oghulliri: sered, elon we yahlil qatarliqlar. 15 yuqiridikiler leyah paddan-arramda yaqupqa tughup bergen ewladlar bolup, qizi dina bilen jemiy ottuz u neper idi. 16 gad we uning oghulliri: sefon, haggi, xuniy, ezbon, eri, arodi we areli qatarliqlar. 17 axer we uning perzentliri: oghulliri yimna, yixwa, yixwi, beriya we qizi serah. beriyaning oghulliri: heber we malkel idi. 18 yuqiridikiler laban qizi leyahqa dedek qilip bergen zilpa yaqupqa tughup bergen ewladlar bolup, ular jemiy on alte neper idi. 19 yaqupning ayali rahile uninggha ikki oghul tughup bergen bolup, ular yusup bilen binyamin idi. 20 yusup misirda on xehirining rohaniysi potigheraning qizi asenattin manasse we efraim isimlik ikki oghul tapqanidi. 21 binyaminning oghulliri: bela, beker, axbel, gera, naman, ehi, rox, muppim, huppim we arid qatarliqlar. 22 yuqiridikiler rahile yaqupqa tughup bergen ewladlar bolup, jemiy on tot neper idi. 23 dan we uning oghli huxim. 24 naftali we uning oghulliri: yahsiil, guni, yeser we xillem qatarliqlar. 25 yuqiridikiler labanning qizi rahilege dedek qilip bergen bilha yaqupqa tughup bergen ewladlar bolup, jemiy yette neper idi. 26 demek, yaqupning kelinlirini hesabqa almighanda, yaqup bilen bille misirgha barghan oz ewladliri jemiy atmix alte kixi idi. 27 yusupning misirda tapqan ikki oghlini qoxqanda, yaqup jemetining misirdiki nopusi jemiy yetmix kixi boldi. yaqup we uning jemetining misirha yetip kelixi 28 yaqup yusup bilen goxen wilayitide koruxux uchun, yehudani uning yenigha yonilixni uqup kelixke ewetti. yaquplar goxenge kelginide, 29 yusup wezirlik harwisida olturup, atisining aldigha bardi. ular didar koruxux bilenla, yusup atisini quchaqlap uzunghiche yighlidi. 30 israil yusupke: men sening hayat ikenlikingni oz kozum bilen kordum. emdi olup ketsemmu razimen! dedi. 31 andin, yusup qerindaxliri we chong oydikilirige mundaq dedi: men padixahqa silerning qanandin bu yerge kochup kelgenlikinglarni melum qilay. 32 uninggha silerning charwichi ikenlikinglarni, mal-mulkunglarni elip kelgenlikinglarni eytay. 33 padixah siler bilen koruxup, kespinglarni sorisa, 34 uninggha: biz kichikimizdin tartip charwichiliq qilip kelgen. ata-bowilirimizmu charwichi idi denglar. xuning bilen, u silerni oz helqidin ayrip, goxenge orunlaxturidu, dedi. yusupning bundaq deyixidiki sewes, misirliqlar mal baqquchilarni peqet kozge ilmaytti.

47:1 buning bilen, yusup padixah bilen koruxkili berip, uninggha: atam bilen qerindaxlirim qanandin qoy-kala we putun mal- muluklirini elip bu yerge keldi. hazirche ular goxende turuwatidu, dedi. 2 andin keyin, yusup bex qerindixini tallap, padixah bilen koruxuxke elip keldi. 3 padixah yusupning qerindaxliridin: siler qaysi kesip bilen xughullinisiler? dep soridi. ular jawaben: janabliri, keminiliri ata-bowilirimizgha ohxax, mal beqix bilen tirikchilik qilimiz. 4 qananda qehetchilik eghir bolghachqa, mal baqidighan otlaqmu yoq. xu sewebtin, biz bu yerge kochup kelduq. janabliridin keminilirining goxen wilayitide turuxigha ijazet berixlirini soraymiz, dedi. 5 padixah yusupke: atang bilen qerindaxliring bu yerge keptu. 6 misirning zemini ularning aldida turuptu. ozliri memliketning eng yahxi yerini tallisun. goxende tursimu boliweridu. ularning arisida iqtidarliq kixiler bolsa, mallirimni baxquruxqa qoysangmu bolidu, dedi. 7 keyin, yusup atisi yaqupni ordigha baxlap kelip, misir padixahi bilen koruxturdi. yaqup padixahqa beht-saadet tilidi. 8 padixah uningdin: qanche yaxqa keldingiz? dep soridi. 9 yaqup uninggha: men bu dunyada musapir bolup, bir yuz ottuz yil yaxidim. bu japa-muxeqqetlik hayatimda tehi ata-bowilirimdek uzun omur kormidim, dep jawas berdi. 10 hoxlixix aldida, yaqup yene padixahqa beht tilep, andin chiqip ketti. 11 yusup padixahning emri boyiche atisi bilen qerindaxlirini misirgha orunlaxturdi. u remis xehirining yenidin dletning eng yahxi yerini ulargha zeminliqqa berdi 12 hemde atisi, qerindaxliri we ularning oydikilirige nopusning sanigha qarap, axliq yetkuzup berdi. 13 acharchiliq intayin eghirlixip ketkenliktin, hemme yerde axliq qalmighanidi. misirliqlar bilen qananliqlar achliqtin ajizlap ketti. 14 yusup axliq setip, ularning hemme pullirini yighiwelip ordigha tapxurdi. 15 misir we qanandiki helqning qolidiki pullar tugigende, misir helqi yusupning aldigha kelip, uningdin: pullirimiz tugep ketti. olumdin saqlinip qeliximiz uchun bir amal qilip, bizge axliq yetkuzup bergeyla, dep telep qildi. 16 yusup ulargha: eger pulunglar tugep ketken bolsa, melinglarni axliqqa tegixinglar, dedi. 17 buning bilen, ular mallirini yusupning aldigha elip kelixti. yusup ularning at, exek, qoy, kala we ochkilirige axliq tegixip berdi. xundaq qilip, yusup ularning mal-charwilirining bedilige xu yili ularni axliq bilen teminlidi. 18 keyinki yili, ular yene kelip: i aliyliri, heqiqiy ehwalni yoxurmaymiz. pullirimiz putunley tugidi. mallirimizmu ozlirige otup ketti. hazir bizning tenimiz we yerimizdin baxqa hech nersimiz qalmidi. 19 olumdin saqlinip qeliximizgha bir amal qilghayla! yerlirimizning aq taxlinip qalmasliqi uchun, ozimiz bilen yerimizni axliqqa almaxturup bergeyla. yerlirimiz padixahning bolsun. ozimizmu padixahning quli bolup, uning dehqanchiliqini qilayli. hayat qeliximiz uchun, yerlerni teriximizgha uruqluq bergeyla! dep telep qildi. 20 xundaq qilip, yusup padixah uchun misirning putun zeminini setiwaldi. acharchiliqning eghirliqidin misirliqlar yerlirini setixqa mejbur boldi. netijide, putun yer-zemin padixahqa otup ketti. 21 putun misir helqimu uning quli bolup qaldi. 22 peqet rohaniylarning yerlirila oz qollirida qaldi. ularning yerlirini setixi hajetsiz idi. chunki, ular padixahtin heqsiz axliq alatti. 23 yusup helqqe: men padixah uchun silerni we yer-zeminliringlarni setiwalghanikenmen, u yerge dehqanchiliq qilixinglar uchun uruq berey. 24 hosul waqtida, hosulning bextin birini padixahqa tapxurup, qalghinini ozunglargha we ailenglerge ozuq we uruqluq qilinglar, dedi. 25 ular: i aliyliri, ozliri hayatimizni qutquzup qaldila. bizge xepqet qilip, bizni qulluqqa qobul qilghayla, deyixti. 26 xunga, yusup misirliqlargha dehqanchiliq mehsulatliri hosulining bextin bir qismini padixahqa tapxurux kerek degen qanunni tuzup berdi. bu qanun bugungiche kuchke ige bolmaqta. peqet rohaniylarning yerlirila padixahqa otmidi. 27 israillar misirning goxen wilayitide olturaqlaxti. ular ronaq tepip, ahaliliri hessilep kopeydi. 28 yaqup misirda on yette yil yaxap, bir yuz qiriq yette yil omur kordi. 29 u olux aldida yusupni chaqirtip kelip, uninggha: eger sen mendin razi bolsang, qolungni ikki yotamning astigha qoyup, manga ghemhorluq korsitip, meni misirgha depne qilmasliqqa qesem qilghin. 30 men wapat bolghanda, meni misirdin elip chiqip, ata- bowam depne qilinghan yerge depne qilghin, dedi. yusup atisigha: tapxuruqingizni choqum orundaymen, dedi. 31 israil: undaq bolsa, manga qesem qilghin, dedi. xuning bilen, yusup qesem qildi. israil kariwatning bax teripide bax qoyup, hudagha medhiye oqudi.

48:1 birmezgildin keyin yusupke atisining aghrip qalghanliqi toghrisidiki hewer yetti. xunga, yusup ikki oghli manasse bilen efraimni elip atisining yenigha bardi. 2 yaqup oghli yusupning kelgenlikini anglap, yatqan ornidin kuchining bariche kuchep turup, aran olturdi. 3 yaqup yusupke: hemmige qadir huda qanandiki luz degen yerde manga korunup, manga beht ata qilghanidi. 4 u manga: men sening ewladliringni kopeytip, ularni nurghun millet qilimen we bu zeminni sening ewladliringgha menggu zeminliqqa berimen degenidi, dedi. 5 yaqup yene: ey yusup, men misirgha kelmeste, sen bu yerde ikki oghul tepipsen. bu ikki oghul, yeni efraim bilen manasse, ruben bilen ximongha ohxax mening oghullirim hesablansun. 6 baxqa bala tapsang, ozungning bolsun. ular kelguside mirashorluq qilidighan yer efraim bilen manassening zemini ichide bolsun. 7 bundaq qiliximdiki meqset, anang rahilening wejidindur. men paddan-arramdin qaytip kelginimde, anang qanan rayonidiki efratagha baridighan yol boyida meni hesrette qaldurup wapat boldi. men uni xu yerdila depne qilghanidim, dedi. efrata hazir beytlehem dep atilidu. 8 israil yusupning oghullirini korup: bu balilar kim? dep soridi. 9 yusup: mening oghullirim. men misirgha kelgendin keyin, huda manga bergen balilar, dep jawas berdi. israil yene: ularni yenimgha ekel, ulargha dua qilay, dedi. 10 israil qerip ketkenliki uchun, kozi torlixip yahxi kormeytti. yusup balilirini uning aldigha elip keldi. israil ularni quchaqlap, soyup qoyup, 11 yusupke: esli seni qayta korimen, dep oylap baqmighanidim. mana emdi huda manga sening oghulliringnimu korsetti! dedi. 12 yusup israilning tizidin ikki oghlini yerge chuxurup, ozi atisining aldida bexini yerge tegkudek egip tezim qildi. 13 yusup efraimni israilning sol yenigha, manasseni ong yenigha turghuzdi. 14 lekin, israil ikki qolini almaxturup, ong qolini kichik newrisi efraimning bexigha, sol qolini chong newrisi manassening bexigha qoyup, 15 yusupke beht tilep, mundaq dua qildi: bowilirim ibrahim bilen ixaq yeqin egexken huda bu ikki newremni behtlik qilghay. meni bugungiche yeteklep kelgen huda ulargha beht ata qilghay. 16 meni putun bala-qazalardin qutquzghan perixte ulargha beht ata qilghay. mening namim, ata-bowam ibrahim bilen ixaqning nami bu balilar arqiliq menggu dawamlaxqay. ular nurghun ewladliq bolup, yer yuzide gullep yaxnighay. 17 yusup atisining ong qolini efraimning bexigha qoyghinini korup, konglide narazi bolghanidi. xunga, u atisining ong qolini efraimning bexidin manassening bexigha yotkep qoymaqchi bolup, 18 atisigha: ata, bu ixingiz toghra bolmidi. chongi bu. ong qolingizni uning bexigha qoyghaysiz! dedi. 19 atisi ret qilip: ey oghlum, bilimen, bilimen. manassening ewladlirimu chong helq bolidu, lekin inisi uningdinmu kuchluk bolidu. inisining ewladliri ronaq tapqan kop hil helqlerge aylinidu! dedi. 20 u kuni, israil ulargha beht tilep, mundaq dua qildi: kelguside israilning ewladliri kixilerge heyrlik dua qilghanda, mundaq desun: huda silerni efraim bilen manassege ohxax behtlik qilghay! xundaq qilip, yaqup efraimni uning akisi manassedin yuqiri orungha qoydi. 21 keyin, israil yusupke: mening alemdin otuxumge az qalghanliqini bilisen. lekin, huda jezmen silerge yar bolup, silerni ata-bowiliringlarning zeminigha qayturup ketidu. 22 men sanga qerindaxliringgha qarighanda bir hesse artuq zemin berimen. u yerni men amorlarning qolidin qilich we oqyayim bilen tartiwalghanidim, dedi.

49:1 yaqup oghullirini aldigha chaqirip, ulargha mundaq dedi: hemminglar aldimgha kelinglar, silerge du kelidighan ixlarni eytip qoyay! 2 ey oghullirim, hemminglar kelip qulaq selinglar. atanglar israilning sozlirini kongul qoyup tingxanglar. 3 ey ruben, sen tunji oghlumsen, sen ku-qudritimsen. chong bolup tapqan tunji oghlumsen, oghullirim ichide eng ghururluqi we kuchluki sen. 4 biraq, sen kelkundek eqip, tutuq bermiding! sen kichik hotunum bilen bir orunda yetip, korpemni bulghighachqa, emdi katta kixi bolalmaysen. 5 ximon bilen lawiy ittipaqdax bolup, ularning qilichliri rehimsizlik qildi. 6 qoxulmaymen ularning yaman niyitige, qatnaxmaymen ularning suyiqestlik pilanigha, chunki ular derghezepte adem olturup, buqilarning peyini halighiniche kesti. 7 yaghsun lenetler ularning ghezipige, xundaqla rehimsiz ochmenlikige. tarqitiwetermen, chechiwetermen ularni israillarning arisigha. 8 ey yehuda, qerindaxliring seni mahtar. sen duxmenning gelini siqarsen. qerindaxliring sening aldingda bax qoyar. 9 yehuda duxminige yax xirdek etilidu. uni meghlup qilip, qaytip kelidu uwisigha. sozulup yatsa uwisida, kimmu uninggha tegixke juret qilar? 10 yehuda tutar padixahliq engguxtirini, uning ewladliri yurguzer hakimiyetni. keyin, putkul el qoxar tohpe uninggha, putkul helq tezim qilar uninggha. 11 heddi-hesabsiz bay bolghanliqidin u, ghajap qoyuxigha qarimay tehiyining, baghlap qoyar uni eng yahxi uzumge. kiyimlirini yuyar uzum xarabida, esil tonini yuyar uzum xerbitide. 12 uning kozliri musellestin qara. chixliri suttinmu aq. 13 zebulun turar dengiz boyida, u yer keme porti bolar, zemini sidon terepke sozular. 14 issakar goya kuchluk exek bolup, eghilning ichide yatar. 15 korgende u dem elix ornining yahxiliqini we yerining munbetlikini, artip yukning eghirini murisige, qul bolup, japaliq ixqa mejbur bolar. 16 dan israil qebilisidin biri bolar, u oz helqige adil hokum qilar. 17 u yilandek yol boylirida, zeherlik yilandek chighir yollarda, cheqip atning tuyiqini, arqisigha yiqitar atliqlarni. 18 i perwerdigarim, qutquzuxungni kutmektimen! 19 gad qaraqchilarning hujumigha uchrar. lekin, u keynidin hujum qilip, zerbe berer. 20 axerning zemini beeyni mol axliq ambiri bolup, padixahlarni u teminler has lezzetlik tamaqliri bilen. 21 naftali erkin ana keyiktur, u tughar soyumluk bala keyiklerni. 22 yusup mewilik derehtur. u bulaqqa yeqindur. uning xahliri halqip oter tamdin. 23 xiddetlik hujum qilar duxmen owchiliri uninggha, oqyalar dehxetlik etilar uninggha, 24 lekin uning yayi mezmut yenila, uning qolliri kuchluk yenila. tayanghachqa u yaqup etiqad qilghan qadir hudagha, yeni israilning padichisigha, qoram texigha. 25 atang ibadet qilghan huda sanga yardem qilar, hemmige qadir huda seni behtlik qilar. u sanga hasiyetlik yamghur yaghdurup, yerdiki bulaqlarni teqdim qilar. at-kaliliringni hem awutup, ewladliringni hessilep kopeyter. 26 atang hudadin erixken bu beht, qedimki ta choqqiliridinmu, edirliqlardiki bayliqlardinmu buyuktur. mana bu beht-saadet yusupning bexigha, yeni qerindaxliridin tallanghinigha qonar. 27 binyamin goya yirtqu chilbore. u etigini tutqinini yalmap, kechisi oljilarni boler. 28 israilning bu on ikki oghli israil helqining on ikki qebilisining bowiliri boldi. bu sozler yaqupning herbir oghligha qilghan layiq heyrlik duasidur. 29 yaqup oghullirigha mundaq dep tapilidi: ejdadlirimning qexigha ketidighangha az qaldim. siler meni ata- bowilirimning yenigha, yeni hitlardin bolghan efronning etizliqidiki ongkurge depne qilinglar. 30 bu ongkur qanandiki mamrening xerq teripidiki makpelah yezisida bolup, ibrahim u ongkur bilen yerni hitlardin bolghan efrondin yerlik qilix uchun setiwalghanidi. 31 ibrahim we ayali sare u yerge qoyulghan. ixaq we ayali ribeqamu u yerge qoyulghan. men leyahnimu u yerge depne qildim. 32 u yer bilen ongkur hitlardin setiwelinghan bolup, siler meni xu yerge qoyunglar. 33 yaqup oghullirigha bu sozlerni qilghandin keyin, yetipla, nepisi tohtap, ejdadlirining qexigha ketti.

50:1 yusup atisining jesitige ozini taxlap, hesret bilen yighlap, uning yuzini soydi. 2 keyin, yusup qol astidiki tewiplirigha atisining jesitini momlaxni buyrudi. 3 ular adetliri boyiche qiriq kun ichide jesetni chirixtin saqlax hizmitini tamamlidi. misirliqlar uninggha yetmix kun matem tutti. 4 qariliq tutux mezgili otkendin keyin, yusup padixahning emeldarlirigha: eghir kormisenglar, padixahqa mundaq denglar: 5 atam jan uzux aldida meni ozini qananda teyyarlap qoyghan yerlikke qoyuxumgha qesem qildurghanidi. xuning uchun, manga ijazet berse, u yerge berip atamni depne qilip kelsem, dedi. 6 padixah uninggha: barsun, atisigha bergen qesimi boyiche depne qilsun, dep jawas qayturdi. 7 buning bilen, yusup atisini depne qilghili ketti. padixahning barliq hizmetchiliri, orda emeldarliri we misirdiki kozge korungen erbablar yusup bilen bille berixti. 8 yusupning putun ailisi, qerindaxliri we atisining jemetlirimu uning bilen bille bardi. peqet yusupning kichik baliliri we qoy-kalilirila goxende qalghanidi. 9 uning bilen bille barghanlarning ichide yene jeng harwilirigha olturghanlar we atliqlarmu bar idi. xundaq qilip, ular goya chong bir qoxundek boldi. 10 ular iordan deryasining nerisidiki atad degen yerdiki hamangha kelgende, qattiq yigha-zar qilixti. yusupler u yerde yette kun haza tutti. 11 buni korgen qananliqlar: misirliqlarning depne murasimi nemidegen daghdughiliq deyixkenidi. xunga, bu yerge abel-mizraim menisi misirliqlarning haza tutuxi dep nam qoyuldi. 12 xundaq qilip, yaqupning oghulliri atisining tapxuruqi boyiche 13 uning jesitini qanangha apirip, mamrening xerqidiki makpelahtiki ongkurge depne qildi. bu ongkur ibrahim hit qebilisidin bolghan efrondin qebristanliq uchun setiwalghan etizliqta idi. 14 yusup atisini depne qilip bolup, oz qerindaxliri we depne murasimigha qatnaxqan barliq kixiler bilen bille misirgha qaytip keldi. 15 yusupning atisi olgendin keyin, uning qerindaxliri: eger yusup konglide burun uninggha yamanliq qilghinimiz uchun adawet saqlap, bizdin intiqam alimen dese, qandaq qilimiz? dep oylaxqanidi. 16 xunga, ular bir kixi arqiliq yusupke: atimiz jan uzux aldida, 17 bizge sanga buni eytip qoyuximizni tapilighan: akiliring sanga yamanliq qilip qoydi. ularning gunahini kechurum qiliwet. xuning uchun, sendin bizning hataliqimizni kechurum qilixingni soraymiz. biz bolsaq atang ibadet qilghan hudaning hizmetkarliri, dep soz yetkuzdi. yusup bu sozni anglap yighliwetti. 18 andin, yusupning qerindaxliri uning aldigha berip, bexi yerge tegkuche tezim qilip, mundaq dedi: biz sening qulung bolayli! 19 yusup ulargha: qorqmanglar! men hokum qilip jazalaydighan huda emesmen! 20 siler eslide manga ziyankexlik qilmaqchidinglar, lekin huda nurghun kixilerning hayatini saqlap qelix uchun, yaman ixinglarni yahxi ixqa aylandurdi. bugun mana xunche nurghun kixiler hayat qaldi. 21 siler qorqmanglar. men choqum silergimu perzentliringlarghimu ghemhorluq qilimen, dedi. yusup qerindaxlirigha mehribanliq bilen teselli berip, ularni hatirjem qildi. 22 yusup we uning atisining uruq-jemeti misirda olturaqlixip qalghanidi. yusup bir yuz on yexida alemdin otti. 23 uning omri xunchilik uzun boldiki, u hetta oghli efraimning uchinchi ewladini koruxke muyesser bolghan. yusup manassening oghli makirning oghullirinimu oz qoynigha alghan. 24 u qerindaxlirigha: men alemdin otuxke az qaldim. huda choqum silerge kongul bolup, silerni bu yerdin elip, ibrahimgha, ixaqqa we yaqupqa wede qilip bermekchi bolghan zemingha baxlap baridu, dedi. 25 yusup qerindaxlirigha yene: huda silerge ghemhorluq qilip, silerni u yerge elip ketken waqitta, mening jesitimni bille elip ketixke mening aldimda qesem qilinglar! dedi. 26 yusup bir yuz on yexida misirda alemdin otti. ular uning jesitini chirixtin saqlax uchun momlap, sanduqqa selip qoydi.