|
The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Apəlaham lʋlʋɣʋ tʋ ntɛ́ Tafiiti, Tafiiti lʋlʋɣʋ tʋ Yesu Kilisiti lʋlʋɣʋ looŋa ntɛ́ cənɛ. 2 Apəlaham lʋla Ɩsaaka, na Ɩsaaka náá lʋlɩ Yakɔpʋ, na Yakɔpʋ náá lʋlɩ Yuta na ɩ newaa. 3 Yuta ná lʋla Falɛsɩ na Sela. Pɛlɛ pa too kɛlɛ Tamaa. Falɛsɩ ná lʋla Hɛsəlɔŋ, na Hɛsəlɔŋ náá lʋlɩ Alam, 4 na Alam náá lʋlɩ Aminatapɩ, na Aminatapɩ náá lʋlɩ Naasɔŋ, na Naasɔŋ náá lʋlɩ Saləma. 5 Saləma ná lʋla Poosi, Poosi too kɛlɛ Lahapɩ. Poosi ná lʋla Opɛtɩ, Opɛtɩ too kɛlɛ Luuti. Opɛtɩ ná lʋla Sesee, 6 na Sesee ná lʋləna wulaʋ sɔsɔ Tafiiti. Tafiiti ná lʋla Salʋmɔŋ, Salʋmɔŋ too kɛlɛ Yulii alʋ. 7 Salʋmɔŋ ná lʋla Lʋpʋwam, na Lʋpʋwam náá lʋlɩ Apiya, na Apiya náá lʋlɩ Asafɩ, 8 na Asafɩ náá lʋlɩ Yosafatɩ, na Yosafatɩ náá lʋlɩ Yolam, na Yolam náá lʋlɩ Osiyasɩ. 9 Osiyasɩ ná lʋla Yowatam, na Yowatam náá lʋlɩ Akasɩ, na Akasɩ náá lʋlɩ Ɩsekiyasɩ, 10 na Ɩsekiyasɩ náá lʋlɩ Manasee, na Manasee náá lʋlɩ Amoŋ, na Amoŋ náá lʋlɩ Yosiyasɩ. 11 Yosiyasɩ ná lʋləna Cekoniyasɩ na ɩ newaa kɛ waatʋ wei pa kuu Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma na pá pona Papiloni tɔ. 12 Pa pona Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kɛ Papiloni təna, ɩlɛna Cekoniyasɩ náá lʋlɩ Selatəyɛlɩ, na Selatəyɛlɩ náá lʋlɩ Solopapɛɛlɩ, 13 na Solopapɛɛlɩ náá lʋlɩ Apiyuti, na Apiyuti náá lʋlɩ Ɩliyakim, na Ɩliyakim náá lʋlɩ Asɔɔ. 14 Asɔɔ ná lʋla Satɔkɩ, na Satɔkɩ náá lʋlɩ Akim, na Akim náá lʋlɩ Ɩliyuti, 15 na Ɩliyuti náá lʋlɩ Ɩlasaa, na Ɩlasaa náá lʋlɩ Mataŋ, na Mataŋ náá lʋlɩ Yakɔpʋ. 16 Yakɔpʋ ná lʋla Yosɛɛfʋ wei ɩ kɛ́ Malɩ paalʋ tɔ, na Malɩ ɩnɩ ɩ lʋləna Yesu wei pa yaa sɩ Mesii tɔ. 17 Ye mpʋ, ɩsɩɩ pa kɛɛsʋɣʋ sɩ ɩnɛ ɩ lʋla ɩnɛ na ɩnɛ ɩ́lɛ́ ɩ lʋlɩ ɩnɛ tɔ, pə kpaɣaʋ hatoo Apəlaham haləna pə́ tala Tafiiti tɔ, lʋlʋɣʋ loosi kpɛnta naanʋwa na liɣiti. Na pə kpaɣaʋ Tafiiti haləna pə́ tala waatʋ wei pa kuu Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma na pa pona Papiloni tɔ, lʋlʋɣʋ loosi wɛ naanʋwa na liɣiti tɔtɔ. Na lʋlʋɣʋ loosi naanʋwa na liɣiti tɔtɔɣɔ pə kpaɣaʋ hatoo pa ponaʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kɛ Papiloni tɔ, haləna pə́ sɩɩna Mesii lʋlʋɣʋ. 18 Ɩsəna pa lʋla Yesu Kilisiti tɔɣɔlɔ. Ɩ too Malɩ wei ɩ kɛ́ Yosɛɛfʋ amʋsaɣa tɔ, ɩ haɣa hɔɣɔ na Feesuɣu Naŋŋtʋ toma na pə́cɔ́ ɩ́ saa. 19 Ɩ paalʋ Yosɛɛfʋ ka kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ kɛ́, ɩlɛ ɩ taa tisiɣi sɩ ɩ́ kuli Malɩ waalɩ kɛ́ yəlaa samaa taa. Ɩlɛna ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ ká kisi-ɩ mukaɣa tɛɛ. 20 Ɩ hʋʋkaɣa ɩ taa kɛ́ mpʋ, ɩlɛna Tacaa ɩsɔtaa tillu kɔɔ ɩ kiŋ kɛ toosee taa, na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Tafiiti lʋlʋɣʋ tʋ Yosɛɛfʋ, taa nyana nyá amʋsaɣa Malɩ kpaɣaʋ. Pə taɣa pʋlʋ, hɔɣɔ ŋka ɩ haɣaa tɔ, Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ kɛ ka lɩɩnaa. 21 Ɩ ká lʋlɩ apalʋ pəyaɣa, na ń yaa-kɛ sɩ Yesu. Pə taɣa pʋlʋ, pəyaɣa ŋkɛ kaa waasəna ka yəlaa kɛ pa ɩsaɣatʋ taa. 22 Pə tənaɣa mpʋ pə lapa na pə́cɔ́ tɔm nti Tacaa ka yɔɣɔtəna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔ tɔ tə́ lá tampana sɩ: 23 Ɩ́ nyənɩ, pɛɛlɔ wei ɩ ta nyənta apalʋ tɔ ɩ ká haɣa hɔɣɔ, na ɩ́ lʋlɩ apalʋ pəyaɣa, na paa yaa-kɛ sɩ Ɩmaniyɛlɩ. (Hətɛ tənɛ tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ Ɩsɔ wɛ tá kiŋ.) 24 Yosɛɛfʋ fema, ɩlɛna ɩ́ lá nti Tacaa ɩsɔtaa tillu ka heela-ɩ tɔ. Ɩ kpaɣa ɩ amʋsaɣa Malɩ. 25 Ama ɩ ta nyəmɩ-ɩ haləna ɩ́ tɛ pəyaɣa lʋlʋɣʋ. Na Yosɛɛfʋ yaa-kɛ sɩ Yesu. 1 Pa lʋla Yesu kɛ́ Yuta Pɛtəlɛhɛm taa kɛ́ wulaʋ sɔsɔ Helɔtɩ pɔɔlɛ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtʋlʋŋasɩ tɔm nyəntaa napəlɩ pa lɩɩna ilim təlɩɩlɛ na pá tala Yosalɛm. 2 Na pá pɔɔsɩ sɩ: Leɣe pəyaɣa ŋka pa lʋla nɔɔnɔɔ na káá la Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ tɔ ka wɛɛ? Tə na ka ɩsɔtʋlʋŋa lɩɩ ilim təlɩɩlɛ kɛ́ na tə́ kɔɔ sɩ tə sɛɛ-kɛ. 3 Wulaʋ Helɔtɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pə́ pɛkəlɩ-ɩ sɔsɔm. Pə pɛkəla Yosalɛm nyə́ma tənaɣa mpʋ tɔtɔ. 4 Ɩlɛna ɩ́ koti kɔtəlaa sɔsaa təna, na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛɣɛ timpi pə wɛɛ sɩ paa lʋlɩ Mesii tɔ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔ-ɩ sɩ, Yuta Pɛtəlɛhɛm kɛ́. Mpi tɔ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ŋmaawa sɩ: 6 Yuta taa Pɛtəlɛhɛm nyá, tampana n ta kɛ Yuta acalɛɛ sɔsɔɔna taa səkpete paa pəcɔ. Mpi tɔ, nyá taa kɛ́ wulaʋ ká lɩɩna, wei ɩ ká tɔkɩ ma Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kɛ teu tɔ. 7 Tənaɣa Helɔtɩ yaa nyəntaa mpɛɣɛ kpeeŋa na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛɣɛ pə təna sɩ ɩ nyəŋ waatʋ wei maɣamaɣa ɩsɔtʋlʋŋa lɩɩwa tɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hʋla-wɛɣɛ Pɛtəlɛhɛm mpaaʋ na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ polo na ɩ́ pɛɛkɩ pəyaɣa ŋkɛɣɛ teu. Waatʋ wei ɩ́ na-kɛ ɩ́ heeli-m na ma maɣamaɣa má polo na má sɛɛ-kɛ. 9 Nyəntaa tɛma wulaʋ tɔm ntəɣɩ nɩɩʋ ɩlɛna pá tɛɛ. Na ɩsɔtʋlʋŋa ŋka kaa lɩɩwa ilim təlɩɩlɛ na pá na-kɛɣɛ mpʋ tɔ ka tɔŋaɣa pa nɔɣɔ tɔɔ, haləna ká tala timpi pəyaɣa ŋkɛ ka wɛɛ tɔ, ɩlɛna ká səŋ. 10 Nyəntaa loosa ɩsɔtʋlʋŋa ŋkɛ, ɩlɛna pa laŋa hʋlʋmɩ pə tɩɩ fɛɩ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sʋʋ təyaɣa taa na pá ná pəyaɣa na ka too Malɩ. Ɩlɛna pá həntɩ atɛ na pá sɛɛ-kɛ. Na pá hɛtɩ pa wontu na pá ha-kɛɣɛ wʋla na tulaalʋ kʋfəɣətʋ na tulaalʋ miili. 12 Pə waalɩ kɛ́ Ɩsɔ heela nyəntaa mpɛɣɛ toosee taa sɩ pá taa məlɩ Helɔtɩ cɔlɔ. Ɩlɛna pá cɔlɔ mpaaʋ na pá kpe. 13 Nyəntaa tɛɛwa ɩlɛna Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ́ kɔɔ Yosɛɛfʋ kiŋ kɛ toosee taa na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń kpaɣa pəyaɣa na ka too, na ń se na ń polo Icipiti, na ń caɣa təna. Haləna waatʋ wei maa heeli-ŋ sɩ ń məlɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Helɔtɩ ká pɛɛkɩ pəyaɣa ŋkɛ sɩ ɩ kʋɣʋ-kɛ. 14 Tənaɣa Yosɛɛfʋ kʋlaa na ɩ́ kpaɣa pəyaɣa na ka too, na pá tɛɛ Icipiti kɛ ahoo anɩ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ caɣa təna haləna Helɔtɩ sɩ. Ɩlɛna pə́ la nti Tacaa ka yɔɣɔtəna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔ tɔ sɩ: Ma ləsa ma pəyaɣa kɛ Icipiti. 16 Helɔtɩ nawa sɩ nyəntaa puɣusa-ɩ, ɩlɛna pə́ salɩ-ɩ sɔsɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tilaa sɩ pá kʋ Pɛtəlɛhɛm ɩcatɛ na acalɛɛ nna a cɔɔna-tɛ tɔ pə apalʋpiya təna. Haləna nsi sɩ pɩɩsɩ tala naalɛ naalɛ tɔ, na ɩ́ kɛɛsəna saa wei nyəntaa heela-ɩ sɩ ɩsɔtʋlʋŋa lɩɩwa tɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Selemii ka kpaalaa tɔ sɩ: 18 Pa nɩɩwa kapuka kɛ Lama. Wula na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ mɔla. Lasɛɛlɩ wiina ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ piya. Ɩ ta tisi sɩ pá puɣusi-ɩ kɛ́ sɩ fɛɩ tɔ pə tɔɔ. 19 Helɔtɩ səm waalɩ Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ kɔma Yosɛɛfʋ kiŋ kɛ toosee taa kɛ Icipiti, 20 na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń kpaɣa pəyaɣa ŋkɛ na ka too na ɩ́ məlɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ taa. Mpa pa pɛɛkaɣa sɩ pá kʋ pəyaɣa ŋkɛ tɔ pa səpa. 21 Tənaɣa Yosɛɛfʋ kʋlaa na ɩ́ kpaɣa pəyaɣa na ka too na pá məlɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ taa. 22 Ama Yosɛɛfʋ nɩɩwa sɩ Aaselayusi tɔɣɔ kawulaɣa kɛ Yuta kɛ ɩ caa Helɔtɩ lonte. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-ɩ na tɛtʋ ntɩ tə taa pote. Ɩsɔ tasa-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ hʋlʋɣʋ kɛ ɩ toosee taa, ɩlɛna ɩ́ lɔɣɔ ɩ təɣɩ Kalilee tɛtʋ taa, 23 na ɩ́ caɣa ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Nasalɛtɩ tɔ tə taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Paa yaa-ɩ sɩ Nasalɛtɩ tʋ. 1 Pə kɔma na pə́ kɛɛsɩ ɩlɛ, Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ kɔma Yuta wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛlɛ na ɩ́ niki waasʋ lapʋ. 2 Na ɩ́ tɔŋ sɩ: Ɩ́ laɣasɩ tɔntɛ, ɩsɔtaa Kawulaɣa wʋsa kɔntɛ kɛ́. 3 Yohaanɩ tɔm kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtaɣa saa wei ɩ yɔɣɔtaa sɩ: Nɔɣɔlʋ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa sɩ: Ɩ́ taɣanɩ Tacaa mpaaʋ. Ɩ́ hɛɛ-ɩ-kʋ na kʋ siɣisi. 4 Yohaanɩ taka yooyoonaa hʋntʋ kunti, na ɩ́ ləla tɔnʋɣʋ tampala kɛ ɩ tənaɣa taa. Ɩ tɔɣɔnaɣa ntɛ́ cələŋ na taalɛ tɩɩŋ nim. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yosalɛm nyə́ma na Yuta tɛtʋ təna nyə́ma na Yaatanɩ nɔɣɔ tɛtʋ təna nyə́ma sʋʋ pote kɛ ɩ kiŋ. 6 Na pá kuliɣi pa ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ yəlaa taa, na Yohaanɩ sɔɔkɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm kɛ Yaatanɩ pɔɣɔ taa. 7 Yohaanɩ nawa Falisanaa paɣalɛ na Satusee nyə́ma paɣalɛ na pá puki ɩ cɔlɔ sɩ ɩ́ sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Akala piya mɛ, awe kpaala-mɛ na ɩ́ seeki Ɩsɔ pááná nna a kɔŋ tɔ? 8 Ɩ́ la mpa pa yela ɩsaɣatʋ tɔ pa kʋlapəlɛ. 9 Ɩ́ taa tɛləsəɣɩ lɔlɔ sɩ mə caa kɛlɛ Apəlaham. Ma heeliɣi-mɛ sɩ ye pəlɛ pə tɔɔ ɩlɛ, Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ lá na pɛɛ anɛ á pəsɩ Apəlaham piya. 10 Pa tɛma laalɛ tʋɣʋ kɛ tɩɩŋ sɩ pa huɣu-ɩ na ɩ tɛɛ kɛ́ te. Tʋɣʋ ŋku kɩɩ lʋləɣɩ pee kʋpana tɔ, paa hu-kʋ na pá tʋ kɔkɔ. 11 Ma ɩlɛ, lʋm kɛ ma sɔɔna-mɛɣɛ Ɩsɔ lʋm sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ laɣasa tɔntɛ. Ama ma waalɩ wei ɩ kɔŋ tɔ, pʋntʋ kəla-m toŋ təcaɣacaɣa. Ma ta tala má hɩɩsɩ ɩ nɔɔhɛɛ taa ntaŋkpala mʋsʋɣʋ maɣamaɣa. Ɩ́lɛ́ ɩ ká sɔ-mɛ na Feesuɣu Naŋŋtʋ na kɔkɔ. 12 Ɩ tɔka ɩ kʋfalʋɣʋ kɛ ɩ niŋ taa. Ɩ ká fala pə təna təcaɣacaɣa, na ɩ́ suu pee kɛ ɩ kpou taa. Ama ɩ ká tʋ lɔɔtʋ kɛ kɔkɔ ŋka kaa teŋ tɔ ka taa. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu lɩɩna Kalilee na ɩ́ kɔɔ Yaatanɩ kɛ Yohaanɩ cɔlɔ sɩ Yohaanɩ ɩ́ sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm. 14 Ama Yohaanɩ ta tisi. Haləna ɩ́ tɔ sɩ: Pə nəɣəsəna ɩsɩɩ náá sɔna má, na ń məlɩ na ń kɔŋ ma kiŋ na? 15 Tənaɣa Yesu cɔ Yohaanɩ sɩ: Yele na pə́ lá mpʋ. Pə wɛɛ sɩ tə yoosi pə təna mpi Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ tə́ la tɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ tisaa. 16 Pa tɛma Yesu kɛ́ Ɩsɔ lʋm sɔʋ ɩlɛna ɩ́ lɩɩ lʋm taa. Tənaɣa ɩsɔtɔnʋɣʋ hɛta kpakpaa, na Yesu ná Ɩsɔ Feesuɣu ɩsɩɩ alukuku na kʋ tiiki ɩ tɔɔ. 17 Ɩlɛna pá nɩɩ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa sɩ: Ɩnɛɣɛlɛ ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa, ma laŋlɛ hɛɛna-ɩ sɔsɔm. 1 Pə waalɩ kɛ́ Feesuɣu pona Yesu kɛ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa sɩ Ɩlɔɣɔʋ ɩ́ maɣasɩ-ɩ. 2 Yesu tɛma nɔɣɔ hɔkʋɣʋ kɛ ilim na ahoo kɛ kʋyɛɛŋ nɩɩlɛ. Ɩlɛna nyɔɣɔsɩ kpa-ɩ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩlɔɣɔʋ kpəntəna-ɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa yɔɣɔtɩ na pɛɛ anɛ á pəsɩ tɔɣɔnaɣa. 4 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ pə taɣa tɔɣɔnaɣa tike kɛ yʋlʋ ká hikina weesuɣu. Ama tɔm təna nti tə lɩɩkəna Ɩsɔ nɔɣɔ taa tɔ tə kiŋ tɔtɔɣɔ. 5 Pəlɛ pə waalɩ, Ɩlɔɣɔʋ pona Yesu kɛ́ ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ taa na ɩ́ kpaasɩ-ɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ comcom nɔɣɔ taa, 6 na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa, lɩɩ cənɛ na ń ŋmaa atɛ. Pə taɣa polo, pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩsɔ ká heeli ɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ nyá tɔm sɩ pá paasəna-ŋ teu. Na paa teeli-ŋ pa niŋ taa sɩ pə́ taa kɔɔ na pəlɛ natəlɩ tə co-ŋ. 7 Ama Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa tɔtɔ sɩ, n kaa maɣasɩ nyá Caa Ɩsɔ sɩ n naa ɩ waalɩ. 8 Ɩlɛna Ɩlɔɣɔʋ tasa Yesu kɛ́ ponaʋ kɛ pʋɣʋ ŋku kʋ kʋla sɔsɔm tɔ kʋ tɔɔ na ɩ́ hʋlɩ-ɩ antulinya kawulasɩ təna na sɩ teeli, 9 na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ye n ka həntɩ-m atɛ na ń sɛɛ-m, maa ha-ŋ mpʋ ɩnɩ pə təna. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Satanɩ, tɛɛ. Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, n ká sɛɛ nyá Caa Ɩsɔ, na ɩ tike ɩ təmlɛ kɛ n ká la. 11 Tənaɣa Ɩlɔɣɔʋ yela Yesu. Ɩlɛna ɩsɔtaa tillaa kɔɔ na pá paasəna-ɩ. 12 Yesu nɩɩwa sɩ pa tʋ Yohaanɩ kɛ saləka, ɩlɛna ɩ́ tɛɛna Kalilee. 13 Ɩ yela Nasalɛtɩ, ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ caɣa Kapənahum. Ɩcatɛ nte tə wɛ Kalilee lʋm nɔɣɔ kɛ Sapulɔŋ na Nɛfətali pa tɛtʋ taa tɔ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: 15 Sapulɔŋ tɛtʋ na Nɛfətali tɛtʋ, na teŋku tɔɔ tɔɔ, na Yaatanɩ waalɩ, na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa Kalilee. 16 Pə yəlaa mpa pa caɣa səkpɛtʋɣʋ taa tɔ, pɩɩ na-wɛ tənyaɩɩ ɩsɩɩ kɔkɔ. Na mpa pa caɣa səm səkpɛtʋɣʋ ɩcatɛ taa tɔ, pɩɩ ná pa tɔɔ tənyaɩɩ. 17 Pə kpaɣaʋ waatʋ ɩnɩ tɔ Yesu sʋʋ waasʋ lapʋ na ɩ́ tɔŋ sɩ: Ɩ́ laɣasɩ tɔntɛ, ɩsɔtaa Kawulaɣa wʋsa kɔntɛ. 18 Yesu tɔŋaɣa Kalilee teŋku nɔɣɔ nɔɣɔ, ɩlɛna ɩ́ ná tiina kpalaa kɛ naalɛ. Simɔŋ wei pa yaa sɩ Piyɛɛ tɔ na ɩ neu Antəlɩɩ, na pá tʋɣɩ puluɣu kɛ teŋku taa. 19 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔɔ na má la-mɛ na ɩ́ puuki yəlaa ɩsɩɩ ɩ́ puukuɣu tiina tɔ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa yela pa puluŋ na pá təŋɩ-ɩ kpakpaa. 21 Ɩ tasa pote kɛ pəcɔ, ɩlɛna ɩ́ ná Sepetee pəyalʋ Saakɩ na ɩ neu Yohaanɩ na pa caa Sepetee pa wɛ kpɩɩlʋɣʋ taa na pá taɣanəɣɩ pa puluŋ. Tənaɣa Yesu yaa-wɛ, 22 na pá yele pa caa na kpɩɩlʋɣʋ na pá təŋɩ-ɩ kpakpaa. 23 Yesu cɔɔwa Kalilee tɛtʋ təna na ɩ́ sɛɣɛsɩ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa, na ɩ́ kpaalɩ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ. Na ɩ́ waasəɣɩ yəlaa taa kʋtɔntʋnaa na acamaa təna. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa nɩɩ Yesu taŋ kɛ Silii tɛtʋ təna taa. Na pá kɔna-ɩ yəlaa təna mpa kʋtɔməŋ na wʋsasɩ paɣalɛ tɔŋna kʋnyɔŋ tʋɣʋ tɔ. Alɔɣɔhilaa na timle nyə́ma na kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ nyə́ma, na ɩ́ waasɩ-wɛ. 25 Samaa sɔsɔ təŋaɣa-ɩ kɛ́. Pa lɩɩna Kalilee na Acalɛɛ Naanʋwa tɛtʋ, na Yosalɛm na Yuta na acalɛɛ nna a wɛ Yaatanɩ waalɩ tɔ. 1 Yesu nawa samaa, ɩlɛna ɩ́ kpa pʋɣʋ tɔɔ na ɩ́ caɣa. Tənaɣa ɩ ɩfalaa kpətəna-ɩ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ-wɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ sɩ: 3 Mpa pa fɛɩna kalampaanɩ tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, mpɛ pa tənna ɩsɔtaa Kawulaɣa. 4 Mpa pa wɛ laŋwakəllɛ taa tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, Ɩsɔ ká hɛɛsɩ pa laŋa. 5 Mpa pa wɛna yʋlʋtʋ tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, mpɛ paa tɔɣɔna tɛtʋ təna, ɩsɩɩ Ɩsɔ ka heeluɣu-wɛ tɔ. 6 Mpa pa nyɩɩləɣɩ sɔsɔm sɩ pá tɔŋ ɩsɩɩ Ɩsɔ caa tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, Ɩsɔ ká səna-wɛɣɛ teu na pá tɔ mpʋ. 7 Mpa pa wɛna lɛlaa pətɔɔtəlɛ tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, Ɩsɔ ká nyənɩ mpɛ pa pətɔɔtəlɛ. 8 Mpa pa lotu taa hʋwɛɛ tewa tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, paa na Ɩsɔ. 9 Mpa pa tɔɣɔnəɣɩ yoou kɛ lɛlaa hɛkʋ tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, Ɩsɔ ká yaa-wɛɣɛ ɩ piya. 10 Mpa pa lakɩ Ɩsɔ kʋcacaam na pá naasəɣɩ-wɛɣɛ pə tɔɔ tɔ pa nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, mpɛ pa tənna ɩsɔtaa Kawulaɣa. 11 Paa yəlaa ka tʋʋkɩ-mɛ, yaa pa naasəɣɩ-mɛ, yaa paa looli ɩsaɣatʋ na pá suu-mɛ, sɩ ɩ́ kɛ́ ma ɩfalaa tɔ pə tɔɔ. Ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. 12 Waatʋ ɩnɩ mə laŋa ɩ́ hɛɛ sɔsɔm, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə kasəyaɣa ká tɔɔ sɔsɔm kɛ ɩsɔtaa kɛ́. Mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa kɛ paa naasa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋpəma. 13 Mɛɣɛlɛ antulinya tɔm. Ama ye tɔm mpɩ pə lɔŋ kɔma na ɩ́ sɩ́, pepeɣe paa la na pə́cɔ́ pə tasa lɔŋ lapʋ? Pə kaa waasɩ pʋlʋ tɔtɔ ye pə taɣa lɔʋ na yəlaa fɛlɩ nɔɔhɛɛ. 14 Mɛɣɛlɛ antulinya kɔkɔ. Ɩcatɛ nte pa ŋmawa pʋɣʋ tɔɔ tɔ tə fɛɩ ŋmɛsʋɣʋ. 15 Paa mʋsəɣɩ fətəla na pá pamɩ-ɩ tɔkʋ tɛɛ. Ama pa pusiɣi-ɩ timpi taa ɩ́ wɛɛ pɩɩ naa yəlaa tənaɣa təyaɣa taa tɔɣɔ. 16 Mpʋ ɩnəɣɩ mə kɔkɔ ká naakɩ teu kɛ yəlaa na pə́cɔ́ pá ná mə təma kʋpana, na pá sá mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ. 17 Ɩ́ taa hʋʋ sɩ ma kɔma sɩ ma kʋɣɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa takəlasɩ. Ma ta kɔɔ kʋɣʋ. Ama ma kɔma pə tampana hʋlʋɣʋ kɛ́. 18 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ye ɩsɔtaa na atɛ pə wɛɛ, kʋsəsɩɩtʋ taa pəle kʋlʋmtəlɛ titiliya yaa tə suka wɛ ḿpʋ́ɣʋ́ pə kaa saalɩ. Haləna pə təna pə́ kɔɔ na pə́ yoosi na pə́cɔ́. 19 Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ́ ta tɔkɩ kʋsəsɩɩtʋ taa səkpetu na ɩ́ sɛɣɛsɩ lɛlaa sɩ pɛlɛ pá taa tɔkɩ-tɩ tɔ, paa yaa-ɩ ɩsɔtaa kawulaɣa taa səkpelu. Ama ye wei ɩ́ tɔka tə təna na ɩ́ heeliɣi lɛlaa sɩ pá la mpʋ, pʋntʋ ntɛ́ sɔsɔ kɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa. 20 Ma heeliɣi-mɛ sɩ ye ɩ ta təŋ ɩsəna Ɩsɔ caa tɔ na pə́ kəlɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa pa təŋʋɣʋ tɔ, ɩ́ kaa sʋʋ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa. 21 Ɩ́ nɩɩwa nti pa heela mə lɔŋtaa nyə́ma tɔ sɩ: N kaa kʋ yʋlʋ. Ye wei ɩ́ kʋwa, paa pona-ɩ hʋʋlɛ. 22 Ama ma, ma heeliɣi-mɛ sɩ, wei ɩ́ tɔka ɩ tɔɣɔntəlɛ na ɩ taa, paa pona-ɩ hʋʋlɛ. Na ye wei ɩ́ tʋʋwa ɩ tɔɣɔntəlɛ sɩ: Kʋmɛlɛŋ, paa pona-ɩ Kotuɣu sɔsɔɔʋ taa. Na ye wei ɩ́ tɔma ɩ tɔɣɔntəlɛ sɩ: Pə lakɩ-ŋ kɛ́. Ɩ nəɣəsəna kɔkɔ ŋka ka wɛ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ ka taa sʋʋʋ. 23 Ye n pona nyá kʋhaham kɛ kɔtaɣa təlatɛ, na ń tɔɔsɩ sɩ nyá tɔɣɔntəlɛ wɛna-ŋ natəlɩ, 24 sɩɩ nyá kʋhaham kɛ təkɔtəlɛ tənɛ, na ń polo na nyá na nyá tɔɣɔntəlɛ ɩ́ taɣanɩ-tɩ. Ɩlɛna ń məlɩ na ń ha nyá kʋhaham mpɩ. 25 Ye n wakəla nɔɣɔlʋ na ɩ́ yaa-ŋ nɔnɔɣɔ, la kookalɩ na nyá na-ɩ ɩ́ taɣanɩ mə tɔm kɛ mpaaʋ taa na ɩ́ ta tata hʋʋlʋ kiŋ. Pə́ taa kɔɔ na hʋʋlʋ náá tʋ-ŋ toŋtʋnaa niŋ taa na pɛlɛ pá təkɩ-ŋ. 26 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, n ka tɛm pə təna mpi pa pɛla-ŋ tɔɣɔ fɛlʋɣʋ paasi n ka lɩɩʋ təna. 27 Ɩ́ nɩɩwa ɩsəna pa yɔɣɔtaa sɩ: N kaa la wasaŋkalətʋ tɔ. 28 Ama má heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ, ye wei ɩ́ nyəna lɛlʋ alʋ na ɩ́ nyɩɩlɩ-ɩ, ɩ tɛma wasaŋkalətʋ lapʋ kɛ ɩ nyamlɛ taa kɛ́. 29 Ye nyá ntɔɣɔŋ ɩsəlɛ ká hu-ŋ, ləsɩ-tɛ na ń lɔ-tɛɣɛ pooluŋ. Sana ń laŋ nyá tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pʋlʋ kʋlʋməm na mpi paa pɛtɩ nyá tɔnʋɣʋ tənaɣa tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ. 30 Ye nyá niŋ ntɔɣɔŋ ká hu-ŋ, sɛtɩ-ɩ na ń lɔ pooluŋ. Sana ń laŋ nyá tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pʋlʋ kʋlʋməm na mpi paa pɛtɩ nyá tɔnʋɣʋ tənaɣa tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ. 31 Pa tɩɩ yɔɣɔta mpʋ tɔtɔ sɩ: Ye yʋlʋ tɔɣɔnəɣɩ ɩ alʋ, ɩ́ ŋmaa-ɩ kisuɣu takəlaɣa. 32 Ama má kpaaləɣɩ-mɛ sɩ, ye yʋlʋ tɔɣɔna ɩ alʋ na pə ta kɛ́ wasaŋkalətʋ tɔɔ, ɩ pona alʋ ɩnəɣɩ wasaŋkalətʋ taa kɛ́. Ye ɩsɩɩ ɩ́lɛ́ ɩ tasa saaʋ. Na ye pa kisa alʋ na nɔɣɔlʋ náá təŋ na ɩ́ kpaɣa-ɩ, pʋntʋ lapa wasaŋkalətʋ kɛ́. 33 Ɩ́ nɩɩ ɩsəna pa yɔɣɔta ta caanaa caanaa tɔ sɩ: Ń tuuwa sɩ n ká la mpi, n kaa yele-wɩ. Ama n ka la pə təna mpi n yɔɣɔtəna tuunaʋ kɛ Tacaa ɩsɛntaa tɔɣɔ. 34 Ama má heeliɣi-mɛ sɩ, ɩ́ taa tɩɩ tuuna pʋlʋɣʋ paa pəcɔ. Paa ɩsɔtaa. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ kumte ntɛ́. 35 Paa atɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ nɔɔhɛɛ təsɩɩlɛ ntɛ́. Paa Yosalɛm, pə taɣa pʋlʋ, Wulaʋ sɔsɔ ɩcatɛ kɛ́. 36 Taa tɩɩ tuuna nyá nyʋɣʋ tɔtɔ. Mpi tɔ, n kaa pəsɩ na ń la na nyá nyʋɣʋ taa nyɔɔlaɣa kʋlʋmaɣa hʋlʋmɩ yaa ká pili. 37 Ye n ká tisi sɩ nn, n tisi sɩ nn. Ye aaɩ kɛ́, n tisi sɩ aaɩ. Nti yʋlʋ sɔɔsəɣɩ tə tɔɔ tɔ tə lɩɩkəna Ɩlɔɣɔʋ kiŋ kɛ́. 38 Ɩ́ nɩɩwa ɩsəna paa yɔɣɔtaa sɩ: Ye wei ɩ́ yɔka lɛlʋ ɩsəlɛ, paa yɔkɩ ɩ nyəntɛ, na wei ɩ́ hola lɛlʋ kete, paa holi ɩ nyəntɛ tɔ. 39 Ama ma heeliɣi-mɛ sɩ, ɩ́ taa fɛlɩ ɩsaɣatʋ kɛ ɩsaɣatʋ. Ye nɔɣɔlʋ mapa nyá ntɔɣɔŋ ləkpaɣasaɣa, kɛɛsɩ-ɩ lɛŋka. 40 Ye nɔɣɔlʋ pona-ŋ tɔm hʋʋʋ sɩ ɩ lɛɛkəɣɩ nyá capa, tɛɛsɩ-ɩ nyá kpaɩ kɛ cɛlʋɣʋ. 41 Ye toŋ tʋ sʋka-ŋ səɣəla na təlasɩ sɩ ń tɔ ɩsɩɩ kilomɛɛtəlɩ kʋlʋm, ɩlɛ n tɔ kilomɛɛtələnaa naalɛ. 42 Ha wei ɩ sələməɣɩ-ŋ tɔ. Taa pɛ wei ɩ caa ń kəntɩ-ɩ tɔ. 43 Ɩ́ nɩɩwa ɩsəna paa yɔɣɔtaa sɩ: N ká sɔɔlɩ nyá taapalʋ na nyá taa kpana nyá kolontu tɔ. 44 Ama ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ sɔɔlɩ mə kolontunaa na ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ kɛ́ mpa pa tʋɣɩ-mɛɣɛ kʋnyɔŋ tɔ pa tɔɔ. 45 Ɩlɛ ɩ́ kpaɣa mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ wɛɛtʋ ntɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́lɛ́ ɩ lakəna na ilim lɩɩkɩ asaɣaa na kʋpama pa təna pa tɔɔ, na ɩ́ kpɛntəɣɩ mpa pa kɛɛsaa na mpa pa ta kɛɛsɩ tɔ na ɩ́ haakɩ tɛʋ. 46 Ye ɩ́ sɔɔla mpa pa sɔɔla-mɛ tɔ pa tike, pepeɣelɛ mə tɛɛwa ɩlɛ? Lampuu mʋlaa maɣamaɣa ɩɩ lakɩ mpʋ? 47 Ye ɩ́ sɛɛkɩ mə taapalaa tike, ɩlɛ ɩ́ tɛɛ lɛlaa kɛ we? Ma ta nyɩ ɩsɔnaa maɣamaɣa ɩɩ lakɩ mpʋ? 48 Ɩ́ té təkpataa ɩlɛ, ɩsɩɩ mə ɩsɔtaa Caa teu təkpataa tɔ. 1 Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa lakɩ yəlaa ɩsɛntaa kɛ́ mə Ɩsɔsɛɛlɛ kʋlapʋtʋ sɩ pá na na pá sa-mɛ. Ye ɩ́ lakɩ mpʋ sɩ yəlaa ɩ́ na, mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ kaa tasa-mɛɣɛ haʋ. 2 Pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei n haakɩ liɣitee kɛ kʋnyɔntʋnaa tɔ n kaa kpaalɩ sɩ yəlaa ɩ́ kena-ŋ. Pə maɣamaɣa kɛ cɛsəlaa lakɩ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa na hapɛɛ tɔɔ sɩ pá sa-wɛ. Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ. Pa kasəyaɣa kɛ pa hikiɣi ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa. 3 Ama nyá, ye n haakɩ kʋnyɔntʋnaa kɛ liɣitee, taa yele na nyá taapalʋ wei ɩ wɛ nyá kɔŋkɔŋ taa maɣamaɣa tɔ ɩ́ ná. 4 Saa ɩnɩ nyá kʋcɔɔʋ kaa wɛɛ mpi yəlaa təna nawa tɔ, na nyá Caa wei ɩ naakɩ mukaɣa tɛɛ tɔ ɩ ká fɛlɩ-ŋ. 5 Waatʋ wei ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ tɔ, ɩ́ taa la ɩsɩɩ cɛsəlaa mpa pa sɔɔla ɩsɔ səŋʋɣʋ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa na hapɛɛ nɔɔsɩ na pá sələməɣɩ sɩ yəlaa təna ɩ́ na-wɛ tɔ. Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ pa kasəyaɣa kɛ pa hikiɣi ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa. 6 Ama nyá, ye n caa Ɩsɔ sələmʋɣʋ, sʋʋ nyá naŋ taa na ń təkɩ nyá tɔɔ, na ń sələmɩ nyá Caa wei ɩ wɛ tənaɣa ɩŋmɛlaʋ tɔ. Na nyá Caa wei ɩnɩ ɩ naakɩ mpi n lakɩ ɩŋmɛlaʋ tɔ ɩ ká ha-ŋ nyá kasəyaɣa. 7 Ye ɩ́ sələməɣɩ, ɩ́ taa lʋləsəɣɩ tɔm paɣalɛ kɛ yem ɩsɩɩ ma ta nyɩ ɩsɔnaa lakʋɣʋ tɔ. Pa hʋʋ sɩ pa tɔm taɣaləŋ tɔɔ kɛ́ paa hiki. 8 Ɩ́ taa kɛɛna-wɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə Caa tɛma nyəm kɛ mpi pə tɔm caala-mɛ tɔ na pə́cɔ́ ɩ́ sələməɣɩ. 9 Ɩsəna ɩ́ ká sələmɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Ta Caa wei nyá n wɛ ɩsɔtaa tɔ, nyá hətɛ ɩ́ wɛɛ katɛ. 10 Tɔɣɔ nyá Kawulaɣa. Yele na nyá luɣu nyəntʋ la atɛ cənɛ ɩsɩɩ tə lapʋ ɩsɔtaa tɔ. 11 Haa-tʋɣʋ saŋa tɔɣɔnaɣa. 12 Hʋ́lɩ́-tʋɣʋ suulu kɛ timpi tə pəntəna-ŋ tɔ. Ɩsɩɩ ta hʋ́lə́ɣɩ́ mpa pa pəntəɣəna-tʋ tɔɣɔ suulu tɔ. 13 Taa yele na tə́ sʋʋ maɣasʋɣʋ ɩsaɣaʋ taa. Ama ləsɩ-tʋɣʋ Ɩsaɣaʋ niŋ taa. Mpi tɔ, nyaɣalɛ kawulaɣa tɔɣɔlʋ, na pəsʋlʋ na teeli tʋ kɛ tam tɔɔ. Ami. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ye mə tɔɣɔntəlɛnaa wakələna-mɛ na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu, mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ká hʋ́lɩ́-mɛɣɛ suulu tɔtɔ. 15 Ama ye ɩɩ hʋləɣɩ mə tɔɣɔntəlɛnaa kɛ suulu kɛ timpi timpi pa wakələɣəna-mɛ tɔ, mə Caa kaa hʋ́lɩ́-mɛɣɛ suulu tɔtɔ. 16 Ye ɩ́ hɔka nɔɔsɩ, ɩ́ taa wakəlɩ mə ɩsɛntaa ɩsɩɩ cɛsəlaa lakʋɣʋ tɔ. Pa sɔŋəɣɩ pa ɩsɛntaa sɩ yəlaa təna ɩ́ ná sɩ pa hɔka nɔɔsɩ. Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ maa cɛsəɣɩ. Pa kasəyaɣa kɛ pa hikiɣi ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa. 17 Ama nyá, ye n hɔka nɔɣɔ, saŋ nyá ɩsɛ təcɛɩcɛɩ, na ń sɛɣɛlɩ nyá nyɔɔsɩ. 18 Yəlaa ɩ́ taa nyɩ sɩ n hɔka nɔɣɔ. Ama nyá Caa wei ɩ wɛ ɩŋmɛlaʋ tɔ ɩ tike ɩ ka nyəna. Nyá Caa wei ɩ naa mpi n lakɩ ɩŋmɛlaʋ tɔ ɩ ká ha-ŋ nyá kasəyaɣa. 19 Ɩ́ taa kaakɩ mə wɛnaʋ kɛ atɛ cənɛ timpi pukasɩ na kɔkɔtaɣa wakələɣɩ na ŋmɩɩlaa ká wakəlɩ nɔnɔɔsɩ na pá ŋmɩɩlɩ tɔ. 20 Ama ɩ́ kaakɩ mə wɛnaʋ kɛ ɩsɔtaa timpi pukasɩ na kɔkɔtaɣa fɛɩ sɩ pə́ wakəlɩ pʋlʋ, na ŋmɩɩlaa kaa tʋlɩ na pá ŋmɩɩlɩ tɔ. 21 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kpaŋtʋ ləmaɣasɛɛ ɩ́ wɛ timpi, tənaɣa ɩ akalʋɣʋ wɛɛ. 22 Yʋlʋ tɔnʋɣʋ pilimile fətəla kɛlɛ ɩsɛ. Ye nyá ɩsɛ ɩ́ naakɩ teu, pə waasəɣɩ nyá tɔnʋɣʋ tənaɣa. 23 Ama ye nyá ɩsɛ ɩ́ yʋlʋmaa, nyá tɔnʋɣʋ pilimile təna wɛ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ kɛ́. Ye ɩsəna n naakɩ mpʋ tɔ pə pəsa səkpɛtʋɣʋ ɩlɛ, pʋwɛ, nyá səkpɛtʋɣʋ tɔm fɛɩ yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔɣɔlɛ. 24 Yʋlʋ kʋlʋm kaa pəsɩ na ɩ́ kpɩ yəlaa naalɛ na ɩ́ lakɩ pa təma. Ye ɩ kpəpa mpʋ, ɩ ləmaɣasɛɛ kɔŋ a wɛɛ lɛlʋ tɔɔ na ɩ́ yele lɛlʋ. Yaa ntanyɩ, ɩ paasəna lɛlʋ na ɩ́ kisi lɛlʋ. Mɛ ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ kpɩ Ɩsɔ na liɣitee na ɩ́ təŋ mpʋ. 25 Ɩ́ tá ná mpi pə tɔɔ ma heela-mɛ sɩ ɩ́ taa nəɣəsəɣɩ mə tɔɣɔnaɣa na mə kʋnyɔnyɔɔm mpi pə wɛɛ sɩ ɩ́ ká tɔkɩ na ɩ́ nyɔɔkɩ na ɩ́ hiki weesiŋ na mə tɔnəŋ tɔɔ kʋtakəm tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ ta na taa sɩ weesuɣu kəla tɔɣɔnaɣa na yʋlʋ tɔnʋɣʋ kəla wontu kʋsusuutu. 26 Ɩ́ nyənna sumasɩ na ɩ́ na. Sɩɩ haləɣɩ, pəyele sɩɩ kʋŋ. Sɩɩ nyəkəɣɩ tɔɣɔnaɣa kɛ kpeeŋ taa. Paa na mpʋ mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩnɩ ɩ caləɣəna-sɩ. Na mə tá kəlɩ sumasɩ kɛ tɔm napəlɛ? 27 Paa mə taa yʋlʋ ká kʋ ɩ təɣɩ ɩsəna pʋntʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tuusi ɩ təɣɩ wʋlɛ kʋlʋmtəlɛ maɣamaɣa? 28 Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ nəɣəsəɣɩ mə tɔɔ kʋtakəm? Ɩ́ nyənna tawa nyɩɩtʋ tʋkʋɣʋ hɛtʋ nti tɔ na ɩ́ ná. Nyɩɩtʋ ntɩ tɩɩ lakɩ təmlɛ təlɩ. Pə́cɔ́ tɩɩ lʋʋkɩ pɔɔŋ. 29 Paa na mpʋ ma heeliɣi-mɛ sɩ wulaʋ Salʋmɔŋ na ɩ toŋ təna ɩ ta suu wontu na ɩ́ tala paa tə taa kʋlʋmʋɣʋ kɛ kacɔka. 30 Ye Ɩsɔ lakɩ kacɔka kɛ tawa taa nyɩɩtʋ nti tə wɛ saŋa na cele ɩsəntɔ pa tika-tɩ tɔ, ɩ kaa la-mɛɣɛ kacɔka na pə́ kəlɩ mpʋ? Ɩ́ polo ɩ́ tɛɛ, ɩɩ tɛŋ Ɩsɔ na mə taa təcaɣacaɣa tɔ se. 31 Ɩlɛ ɩ́ taa pɛkəlɩ mə tɩ sɩ: Tɩɩ tɔɣɔ-we? Yaa, tɩɩ nyɔɔ-we? Yaa, tɩɩ takɩ-we? 32 Ma ta nyɩ ɩsɔnaa pɛɛkəɣəna təlɛɣɛ tam. Mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ nyəmá mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ. 33 Ɩ́ sɔ nyʋɣʋ na Ɩsɔ Kawulaɣa na tɔntɛ nte Ɩsɔ caa tɔ tə pɛɛkʋɣʋ, na Ɩsɔ ká ha-mɛ tɔtɔɣɔ pə təna mpi pə kaasaa tɔ. 34 Ɩlɛ ɩ́ taa nəɣəsəɣɩ cele nyəntʋ. Cele nyəntʋ təlɛɣɛ cele kɛ́. Nti tə maɣana-ŋ saŋa tɔ, paasəna təlɛ tə tike. 1 Ɩ́ taa footi lɛlaa, pə́ taa kɔɔ na Ɩsɔ hʋʋna-mɛ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩsəna ɩ́ footiɣi mə tɔɣɔntəlɛnaa tɔɣɔ Ɩsɔ ká hʋʋna-mɛ. Na ɩsəna ɩ́ maɣasəɣɩ mə tɔɣɔntəlɛnaa tɔɣɔ Ɩsɔ ká maɣasɩ-mɛ. 3 Ɩsənaɣa pə lapa na ń naakɩ nyɩɩliim wei ɩ wɛ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsəpəle taa tɔ, na ń kaa na kpátʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyá nyəntɛ taa tɔ? 4 Na ɩsənaɣa nyá pəsəɣɩ na ń tɔ nyá tɔɣɔntəlɛ sɩ: Səŋ təkpi na má ləsɩ nyá ɩsəlɛ taa nyɩɩliim, na pəyele kpátʋ́ɣʋ́ kaɣa nyá nyəntɛ taa? 5 Cɛsʋlʋ nyá, ləsɩ kpátʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyá maɣamaɣa nyá ɩsəpəle taa tɔ, ɩlɛna pə́cɔ́ ń ná teu təcɛɩcɛɩ na ń ləsɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsəlɛ taa nyɩɩliim ɩnɩ. 6 Ɩ́ taa kpaɣa mpi pə kɛ́ Ɩsɔ nyəm tɔ na ɩ́ pɛtɩ hasɩ, sɩ́ taa kɔɔ na sɩ́ kʋlɩ mə tɔɔ na sɩ́ cəlɩ-mɛ. Ɩ́ taa pɛtɩ mpi pə tewa tɔɣɔ afanaa kiŋ, paa fɛlɩ. 7 Ɩ́ sələməɣɩ, paa ha-mɛɣɛ. Ɩ́ pɛɛkəɣɩ, ɩ́ hikiɣi kɛ́. Ɩ́ makɩ, pa tʋləɣɩ-mɛɣɛ. 8 Sələmʋlʋ kɛ pa haakɩ. Pɛɛkəlʋ hikiɣina. Matʋ kɛ pa tʋləɣɩ. 9 Wulee mə taa awe pəyaɣa sələma-ɩ kakalaɣa na ɩ́ kpaɣa pəlɛ na ɩ́ cɛlɛ-kɛ? 10 Yaa wulee mə taa awe pəyaɣa sələma-ɩ tinte na pʋntʋ cɛlɛ-kɛɣɛ cimte ye? 11 Ye asaɣaa mɛ mɩɩ pəsa mə piya kɛ kʋpantʋ lapʋ, mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ kaa la kʋpantʋ kɛ mpa pa sələməɣɩ-ɩ tɔ? 12 Ɩsəna mə caakɩ sɩ lɛlaa ɩ́ la-mɛ tɔ, mɩɩ la-wɛɣɛ mpʋ tɔtɔ. Ye ɩ́ lapa mpʋ, ɩ́ təŋa kʋsəsɩɩtʋ təna na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa tɔm təna ntɛ́. 13 Ɩ́ sʋʋna nɔnɔɣɔ ŋka ka wɛ təfəkɩɩ tɔ. Asaala tete nɔnɔɣɔ walaa kɛ́, na pə mpaaʋ kɛ paɣalɛ təŋəɣɩ. 14 Ama nɔnɔɣɔ ŋka ka wɛ təfəkɩɩ tɔ ka wɛ wahala kɛ́, pə́cɔ́ weesuɣu nyəŋka ntɛ́. Yəlaa pəcɔ tike təŋəɣəna pə mpaaʋ. 15 Ɩ́ la laakalɩ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa. Pa kɔŋ mə kiŋ na pá cɛsəɣɩ ɩsɩɩ pa kɛ́ heeŋ, sɛsɛ ɩlɛ sʋnsʋməŋ kpitikpitinaa ntɛ́. 16 Pa kʋlapʋtʋnaa kiŋ kɛ ɩ́ ká nyəna-wɛ. Yʋlʋ kaa kooli tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ lɛsɛŋ tɔ kʋ pee kɛ sɔsɔʋ tɔɔ se. Pə́cɔ́ paa kooliɣi tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ fiki tɔ kʋ pee kɛ kɔlɔŋ tɔɔ. 17 Tʋɣʋ kʋpaŋkʋ lʋləɣɩ pee kʋpana kɛ́, na tʋɣʋ ɩsaɣaʋ náá lʋlɩ pee asaɣɛɛ. 18 Tʋɣʋ kʋpaŋkʋ ɩɩ lʋləɣɩ kpaɩ pəle se. Pə́cɔ́ kpaɩ tʋɣʋ naa lʋləɣɩ pəle kʋpantɛ tɔtɔ. 19 Tʋɣʋ ŋku kɩɩ lʋləɣɩ pee kʋpana tɔ, pa sɛtəɣɩ-kʋɣʋ na pá tʋ kɔkɔ. 20 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká nyɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋcɛsaa mpɛ na pa kʋlapʋtʋnaa kiŋ. 21 Pə taɣa pa təna mpa pa yaa-m Tacaa Tacaa tɔ pa təna paa sʋʋna ɩsɔtaa Kawulaɣa taa. Ama mpa pa lakɩ ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ luɣu nyəntʋ tɔ pa tike paa sʋʋna. 22 Kʋyakʋ ŋkʋ kʋ wule paɣalɛ ká tɔ-m sɩ: Tacaa Tacaa, nyá toŋ taa kɛ́ tə kpaaləna Ɩsɔ kʋheelitu. Nyá toŋ taa kɛ́ tə tɔɣɔnna alɔɣaa. Na nyá toŋ kɛ tə lapəna piti təma paɣalɛ. 23 Tənaɣa maa cɔ-wɛ təfoo sɩ: Ma ta nyɩ-mɛɣɛ paa pəcɔ. Ɩ́ tɛɛ ɩ́ fɛɛ-m, ɩsaɣalataa mɛ. 24 Wei ɩ nɩɩkɩ tɔm nti ma yɔɣɔta ɩsəntɔ na ɩ́ tɔkəɣɩ-tɩ tɔ, pʋntʋ nəɣəsəna laɣatʋ wei ɩ ŋma ɩ kutuluɣu kɛ pətolaɣa taa tɔ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ nɩɩna heelim sɔsɔɔm na pə́ casəɣɩ kutuluɣu ŋkʋ, na pusi su na sɩ lɩɩ. Kutuluɣu ta hoti. Mpi tɔ, pa sɩɩ kʋ kite kɛ pətolaɣa taa kɛ́. 26 Ama wei ɩ nɩɩkɩ tɔm nti ma yɔɣɔta ɩsəntɔ na ɩɩ tɔkəɣɩ-tɩ tɔ, pʋntʋ nəɣəsəna ɩsɩɩ kʋmɛlɛŋ ŋku kʋ ŋma kutuluɣu kɛ kanyəŋa taa tɔɣɔ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ nɩɩna heelim sɔsɔɔm na pə casəɣɩ kutuluɣu, na pusi su na sɩ lɩɩ. Tənaɣa kutuluɣu hotaa na pə təna pə pəsɩ ncaalɛ təkpataa. 28 Yesu tɛma sɛɣɛsʋɣʋ, ɩlɛna pə́ cɛ samaa laŋa kɛ teu. 29 Mpi tɔ, ɩ sɛɣɛsaɣa-wɛɣɛ na toŋ ɩ ta nyá. Ɩ fɛɩ ɩsɩɩ pa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa lɛlaa. 1 Yesu lɩɩna pʋɣʋ tɔɔ na ɩ́ tii, ɩlɛna samaa sɔsɔ tʋ ɩ waalɩ. 2 Tənaɣa tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ kpətəna-ɩ na ɩ́ sopi ɩ tɛɛ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, ye n ka tisaɣa n taa waasɩ-m? 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋsa niŋ na ɩ́ tokina asilima kʋtɔŋ tʋ ɩnɩ na ɩ́ cɔ-ɩ sɩ: Teu ma tisaa, alaafəya ɩ́ la. Tənɛ ɩnəɣɩ pə waa apalʋ ɩnəɣɩ kpakpaa. 4 Ɩlɛna Yesu kpaalɩ-ɩ teu sɩ: Taa heeli nɔɣɔlʋ. Ama tɛɛ kpakpaa na kɔtʋlʋ na-ŋ. Ɩlɛna ń yiɣisi ɩsɩɩ Moisi ka kɛɛsʋɣʋ tɔ na pá ná sɩ pə waa-ŋ. 5 Yesu sʋʋkaɣa Kapənahum, ɩlɛna Lom yoolaa nyʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ kpətəna-ɩ na ɩ́ wiina-ɩ 6 sɩ: Tacaa, ma yom nɔɣɔlʋ hənta təyaɣa. Kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ tɔkəna-ɩ na ɩ́ saləməɣɩ teu. 7 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Maa polo na má waasɩ-ɩ. 8 Tənaɣa yoolaa nyʋɣʋ tʋ ɩnɩ ɩ pəsənaa sɩ: Tacaa, ma ta tala sɩ ń sʋʋ ma təyaɣa. Ama yɔɣɔtɩ kʋyɔɣɔtʋ kɛ tɔm kʋlʋm na ma yom hiki alaafəya. 9 Má ɩsəntɔ ma see ma sɔsaa kɛ́. Pə́cɔ́ ma wɛna ma səkpema na pɛlɛ pá lakɩ ma luɣu nyəntʋ. Má heela pa taa wei sɩ ɩ́ polo cənɛ, ɩ́lɛ́ ɩ puki kɛ́. Má heela wei sɩ ɩ́ kɔɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɔɔ tɔtɔ. Pə́cɔ́ ye ma heela ma yom sɩ ɩ́ la pənɛ, ɩ lakɩ kɛ́. 10 Yesu nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna ɩ́ pəsəna mpa pa təŋaɣa-ɩ tɔ pa tɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Ma ta nata yʋlʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma taa na ɩ́ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ kɛ́ ɩsəntɔ. 11 Ma heeliɣi-mɛ tɔtɔ sɩ, paɣalɛ ká lɩɩna ilim təlɩɩlɛ na ilim tətʋlɛ, na pá na Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ paa caɣa tɔɣɔʋ kɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa. 12 Ama mpa paa kɛ́ Kawulaɣa nyə́ma tɔ paa lɔ-wɛɣɛ awalɩ kɛ́ səkpɛtʋɣʋ taa, timpi paa casəɣɩ kapusi na pá nyasəɣɩ pa təɣɩ kela tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela yoolaa nyʋɣʋ tʋ sɩ: Kpe, ɩsəna mpi n tɛma nyá taa na Ɩsɔ tɔ pɩɩ la ḿpʋ́ɣʋ́ teitei. Waatʋ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa kɛ pə waa yoolaa nyʋɣʋ tʋ yom. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pola Piyɛɛ təyaɣa, na ɩ́ maɣana watʋ wɛna Piyɛɛ yɔsɔ na ɩ́ həntaa. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tokina kʋtɔntʋ niŋ na ɩ watʋ ya kpakpaa. Ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ caləsɩ-wɛ. 16 Taanaɣa taanaa ɩlɛna pá kɔna Yesu kɛ alɔɣɔhilaa paɣalɛ. Na ɩ́ yɔɣɔtɩ kʋyɔɣɔtʋ na alɔɣaa se, na ɩ́ waa kʋtɔntʋnaa təna tɔtɔ. 17 Ɩ lapa mpʋ sɩ pə́ la nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Ɩ ləsa tá ɩcantʋ na ɩ́ lɔ, na ɩ́ mʋ ta kʋtɔməŋ. 18 Yesu ná samaa kotina-ɩ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ pá tɛsɩ teŋku na waalɩ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kpətəna Yesu na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, maa təŋəɣɩ-ŋ nyá təpote təna taa. 20 Yesu cɔ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ ɩnɩ sɩ: Sɔɔŋ wɛna ɩ lona na sumasɩ wɛna sɩ tana. Ama Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma fɛɩna nyʋɣʋ tətʋlɛ maɣamaɣa. 21 Tənaɣa Yesu ɩfalaa taa nɔɣɔlʋ ná tɔma-ɩ sɩ: Tacaa yele na má polo na má pi ma caa na pə́cɔ́. 22 Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Təŋɩ-m na ń yele na sətaa pi pa sətaa. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ taa. 24 Tənaɣa heelim sɔsɔɔm kʋla teŋku tɔɔ na lʋm hola waasəɣɩ kpɩɩlʋɣʋ. Ama pə pamna Yesu tooki. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa polaa na pá feesi-ɩ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, ya-tʋ, tə lepaɣa. 26 Ɩlɛna Yesu cɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ sɔɣɔntʋ kpaa-mɛ? Ɩ́ tá tɛ Ɩsɔ na mə taa na pə tɔɔ suwe? Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ kaləna heelim na lʋm, na pə təna pə hɛɛ təli. 27 Ɩlɛna piti kpa pa təna na pá pɔɔsəɣɩ sɩ: Aweɣe ɩnɛ ɩnɩ na pə́ kpɛŋna heelim na teŋku lʋm na pə́ nɩɩkəna-ɩ? 28 Yesu tɛsa teŋku kʋteŋ lɛŋkʋ tɔɔ kɛ́ Katalee nyə́ma tɛtʋ taa. Ɩlɛna apalaa naalɛ lɩɩna pəlaaŋ taa na pá səŋəɣɩ-ɩ. Apalaa mpɛ paa hii alɔɣaa kɛ́, na pa nyaŋ wɛ sɔɣɔntʋ. Yəlaa cɔlaɣa pa mpaaʋ ŋkʋɣʋ. 29 Tənaɣa pa sʋʋ kiisuɣu sɩ: Ɩsɔ Pəyalʋ, ta na-ŋ suwe? N kɔma sɩ n tʋɣɩ-tʋɣʋ wahala na pə waatʋ maɣamaɣa ta tata? 30 Pə pamna afanaa kaləkʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ kɩɩ wɛ pə cɔlɔ təna na kʋ tuliɣi. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ alɔɣaa wiina Yesu sɩ: Ye n ká tɔɣɔnɩ-tʋ, yele na tə́ sʋʋ afanaa kaləkʋ kʋnɛ kʋ taa. 32 Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo. Ɩlɛna pá se apalaa naalɛ ɩnɩ ɩ waalɩ na pá tɛɛna afanaa taa. Ɩlɛna afanaa tʋ casəlɛ kɛ yem kɛ kpakpaa, na pá tii kalakala na pá tʋ lʋm na pá sɩ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ afanaa tiikilaa ná loma kpakpaa na pá polo ɩcatɛ taa, na pá kɛɛsɩ pə təna mpi pə lapa tɔ, na ɩsəna alɔɣaa mpɛ pa tɔm lapa tɔ. 34 Tənaɣa ɩcatɛ nyə́ma təna lɩɩwa sɩ pa səŋəɣɩ Yesu. Pa na-ɩ, ɩlɛna pá tɛɛkɩ-ɩ sɩ ɩ́ lɩɩ pa tɛtʋ taa. 1 Yesu sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na ɩ́ tɛsɩ teŋku na ɩ́ polo ɩ maɣamaɣa ɩ ɩcatɛ taa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna-ɩ kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ tʋ na ɩ́ hənta ɩ kpatəlɛ tɔɔ. Yesu nawa apalaa mpɛ pa naani, ɩlɛna ɩ́ heeli kʋtɔntʋ sɩ: Ma pəyalʋ, tɔkɩ nyá tɩ, nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa. 3 Tənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa napəlɩ pa hʋʋ pa taa sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ kpakəɣɩ ɩ tɩ na ɩ́ kɛɛsəɣəna Ɩsɔ. 4 Yesu nyəmá nti pa hʋʋkɩ tɔ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ hʋʋkɩ hʋwɛɛ asaɣɛɛ kɛ mpʋ? 5 Na nti tə yɔɣɔtʋɣʋ kəla təlɛʋ: Nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa, yaa kʋlɩ na ń tɔ? 6 Tɔʋ, maa hʋ́lɩ́-mɛ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma pəsəɣɩ na má hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ kɛ atɛ cənɛ. Tənaɣa Yesu tɔma kʋtɔntʋ sɩ: Kʋlɩ na ń kpaɣa nyá kpatəlɛ na ń kpe. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ kʋlaa na ɩ́ kpe. 8 Samaa ná mpʋ, ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. Na pá saŋ Ɩsɔ kɛ́ mpi pə tɔɔ ɩ ha yəlaa kɛ pəsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taka kɛ mpʋ tɔ. 9 Yesu lɩɩ təna na ɩ́ tɛɛkɩ, ɩlɛna ɩ́ na apalʋ wei pa yaa sɩ Matiyee tɔ, na ɩ́ caɣa lampuu təmʋlɛ. Ɩlɛna ɩ́ yaa-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń təŋɩ-m. Tənaɣa Matiyee kʋlaa na ɩ́ hu Yesu waalɩ. 10 Yesu na ɩ ɩfalaa na lampuu mʋlaa na asaɣaa paɣalɛ pa kpɛnta Matiyee tɛ na pá tɔkɩ. 11 Falisanaa na mpʋ, ɩlɛna pá pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mə caa na lampuu mʋlaa na yəlaa asaɣaa pa kpɛntəɣɩ na pá tɔkɩ? 12 Yesu nɩɩ pa kʋpɔɔsʋtʋ, ɩlɛna ɩ́ cɔ sɩ: Pə taɣa alaafəya nyə́ma nyɩɩləɣəna fɛtaa. Ama kʋtɔntʋnaa kɛ́. 13 Pa ŋmaawa sɩ: Kʋpantʋ kɛ ma sɔɔlaa, pə taɣa kɔtasɩ. Ɩ́ polo na ɩ́ pɛɛkɩ ŋmaatʋ tɔm tənɛ tə hʋwɛɛ. Mpi tɔ, ma kɔmaɣa sɩ ma yaakɩ asaɣaa, pə taɣa kʋpama. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ ɩfalaa kpətəna Yesu na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ta na Falisanaa tə hɔkəɣɩ nɔɔsɩ na nyá ɩfalaa ɩɩ lakɩ mpʋ? 15 Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ ká pəsɩ na ɩ́ la na akpaɣalʋ taapalaa wɛɛ laŋwakəllɛ taa na ɩ́ na-wɛ pá wɛɛ? Aaɩ, pəlɛ pə fɛɩ lapʋ kɛ paa pəcɔ. Pɩɩ kɔɔ na pə́ kɛɛsɩ kʋyakʋ nakʋlɩ, ɩlɛna pá ləsɩ-ɩ pa hɛkʋ. Pəlɛɣɛ paa hɔkɔ nɔɔsɩ. 16 Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ ka tɔ ɩ wontuɣu kʋpənʋɣʋ na saaliya kʋfalaɣa tɔ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, saaliya ŋkɛ kaa hɔ-kʋ na pʋ́ʋ́ɣʋ́ kəlɩ ɩsɩɩ kɩɩ wɛɛ tɔ. 17 Pə́cɔ́ nɔɣɔlʋ kaa suu sʋlʋm kʋfam kɛ sʋlʋm huluŋ kʋpəŋ taa, tɔfɔ huluŋ ká ya na sʋlʋm ti na huluŋ náá wakəlɩ yem. Ama huluŋ kʋfaŋ taa kɛ́ pa suuki sʋlʋm kʋfam, ɩlɛna pə təna pə caɣa teu. 18 Yesu tɔŋna-wɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ heeluɣu, ɩlɛ Yuta nyə́ma sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ kɔmaɣalɛ, na ɩ́ hoti Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ tɔ sɩ: Ma pɛɛlɔ hɛɛ nɔɔnɔɔ, kɔɔ na ń tənɩ nyá niŋ kɛ ɩ tɔɔ, ɩ ká hiki weesuɣu. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa kʋlaa na pá təŋɩ-ɩ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ nɔɣɔlʋ, wei hatoo pɩɩsɩ naanʋwa na naalɛ taa ɩ tɔŋna tɔɣɔlʋɣʋ na pə́ wɛ-ɩ toŋ tɔ, ɩ kpətəna Yesu na ɩ waalɩ tɔɔ, na ɩ́ tokina ɩ capa ntompəle. 21 Mpi tɔ, alʋ ɩnɩ ɩ ka tʋ ɩ taa kɛ́ sɩ: Ye ma pəsaa na má tokina paa Yesu capa maɣamaɣa pɩɩ waa-m. 22 Tənaɣa Yesu pəsa ɩ waalɩ na ɩ́ na-ɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Taa nyá, n tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔɣɔ pə waasa-ŋ ma pu. Tənaɣa pə waa-ɩ kpakpaa kɛ tənɛ ɩnɩ. 23 Yesu tala Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔ ɩnɩ ɩ təyaɣa taa na ɩ́ maɣana həsɩ hʋllaa na samaa kɔkɔtɛ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔma sɩ: Ɩ́ lɩɩ cənɛ, pɛɛliya ta sɩ. Ama ka too kʋtoo kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa woŋa-ɩ. 25 Pa tɛma samaa kɛ ləsʋɣʋ, ɩlɛna Yesu sʋʋ naŋ taa, na ɩ́ tɔkɩ pɛɛliya niŋ taa na ká kʋlɩ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɔm yawa pa tɛtʋ təna taa. 27 Yesu lɩɩ təna na ɩ́ tɛɛkɩ na ɩ́ tala tiili, ɩlɛna yʋlʋmaa napələɣɩ naalɛ tʋ ɩ waalɩ na pá kiisiɣi sɩ: Tafiiti Pəyaɣa nyənɩ tá pətɔɔtəlɛ. 28 Yesu tala təyaɣa taa, ɩlɛna yʋlʋmaa mpɛ pá kpətəna-ɩ. Tənaɣa ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ tɛma-m na mə taa sɩ ma pəsəɣɩ na má la mpʋ? Ɩlɛna pá cɔ-ɩ sɩ: Ɛɛ, Tacaa. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tokina pa ɩsɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Pə́ la ɩsɩɩ ɩ́ tɛma mə taa tɔ. 30 Ɩlɛna pa ɩsɛ kuli. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kpaala-wɛ na toŋ sɩ: Tɔʋ, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ nɩɩ yoo. 31 Ama pa lɩɩwa na pá yasɩ Yesu tɔm kɛ tɛtʋ təna taa. 32 Pɛlɛ pa lɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa, ɩlɛna pá kɔna Yesu kɛ ɩlɔɣɔhilu kamumuka. 33 Tənaɣa ɩ tɔɣɔna ɩlɔɣɔʋ, na kamumuka sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ kɛ kpakpaa. Piti kpa samaa na pá tɔŋ sɩ: Tə ta keesita ɩsəntɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ taa. 34 Ama Falisanaa ná tɔma sɩ: Alɔɣaa wulaʋ toŋ kɛ ɩ tɔɣɔnəɣəna alɔɣaa lɛlaa. 35 Yesu cɔɔkaɣa acalɛɛ na acalisi təna na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa. Na ɩ́ lakɩ waasʋ kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm. Ɩ waakaɣa kʋtɔməŋ təna na acamaa təna. 36 Yesu nyənaɣa samaa na pətɔɔtəlɛ kpaa-ɩ. Mpi tɔ, yəlaa panɛ pa kawaɣa, pa fɛɩna apalʋtʋ. Pa nəɣəsəna heeŋ wei ɩ fɛɩna tiikilu tɔ. 37 Tənaɣa ɩ heela ɩ ɩfalaa sɩ: Kʋmtʋ tɔɔwa sɔsɔm. Ama kʋntaa fɛɩ paɣalɛ. 38 Ɩlɛ ɩ́ wiina kʋmtʋ tʋ sɩ ɩ́ sɔɔsɩ kʋntaa kɛ ɩ kʋmtʋ taa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yaa ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ kɛ ɩ́ kiŋ, na ɩ́ ha-wɛɣɛ pəsʋɣʋ sɩ pá tɔɣɔnɩ alɔɣaa na pá waa kʋtɔməŋ təna na acamaa təna. 2 Tillaa mpɛ pa naanʋwa na naalɛ həla ntɔ. Kancaalaɣa nyəŋ ntɛ́ Simɔŋ wei pa yaa sɩ Piyɛɛ tɔ, na ɩ neu Antəlɩɩ, na Sepetee pəyalʋ Saakɩ na ɩ neu Yohaanɩ, 3 na Filipʋ na Paatelemii, na Tomaa na lampuu mʋlʋ Matiyee, na Aləfe pəyalʋ Saakɩ na Tatee, 4 na Selotɩ tʋ Simɔŋ, na Yutaasɩ Ɩsəkaleeu wei ɩ tʋ Yesu kɛ ɩ kolontunaa niŋ taa tɔ. 5 Yesu tila yəlaa naanʋwa na naalɛ ɩnɩ na ɩ́ sɛɣɛsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ taa polo tɛtʋ nti tə ta kɛ Yuta nyə́ma nyəntʋ tɔ tə taa, ɩ́ taa sʋʋ Samalii acalɛɛ taa. 6 Ama ɩ́ polo Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma mpa pa lepa ɩsɩɩ heeŋ tɔ pa cɔlɔ. 7 Ɩ́ ká lakɩ waasʋ na ɩ́ heeliɣi mə mpaaʋ taa sɩ: Ɩsɔtaa Kawulaɣa wʋsa kɔntɛ. 8 Ɩ́ waa kʋtɔntʋnaa, na ɩ́ feesi sətaa, na ɩ́ waasɩ asilima kʋtɔŋ nyə́ma, na ɩ́ tɔɣɔnɩ alɔɣaa. Mə hika faalaa kɛ́, ɩ ha tɔtɔɣɔ faalaa. 9 Ɩ́ taa tʋ mə sipanaa taa kɛ́ liɣitee, paa nna. 10 Ɩ́ yele mə mpaaʋ huluŋ. Ɩ́ taa tənɩ tokonaa, ɩ́ taa lɛɛ ntaŋkpala, ɩ́ taa tɔkɩ kpátʋ́ɣʋ́. Mpi tɔ, təmlɛ latʋ na ɩ caləsʋɣʋ kɛ́. 11 Ye ɩ́ sʋʋ ɩcatɛ yaa ɩcaliya nakəlɩ ka taa, ɩ́ pɛɛkɩ wei ɩ luɣu wɛɛ sɩ ɩ ká mʋ-mɛ tɔ, na ɩ́ caɣa təna haləna mə tɛɛʋ. 12 Ye ɩ́ sʋʋ təyaɣa nakəlɩ ka taa ɩlɛ ɩ́ tɔ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya. 13 Ye təyaɣa ŋkɛ ka nyə́ma ɩ́ mʋ-mɛ, pɩɩ la-wɛ ɩsɩɩ ɩ́ kooluɣu tɔ. Ama ye pa kisa-mɛ, mə koolee ɩ́ məlɩ mə tɔɔ. 14 Ye pa kisa-mɛɣɛ mʋɣʋ yaa mə tɔm nɩɩʋ kɛ təyaɣa nakəlɩ yaa ɩcatɛ natəlɩ tə taa, ɩ́ lɩɩ na ɩ́ kpiisi-wɛɣɛ mə nɔɔhɛɛ mʋsʋɣʋ na ɩ́ tɛɛ. 15 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, Sɔtɔm na Kɔmɔɔ tɛtʋ kaa na wahala kɛ Hʋʋlɛ wule na pə́ kəlɩ ɩcatɛ ńtɛ́. 16 Ɩ́ nyənɩ, ma tiliɣi-mɛ ɩsɩɩ heeŋ kɛ sʋnsʋməŋ hɛkʋ. Ɩ́ la laɣatʋ ɩsɩɩ tomaa, na təpamm ɩsɩɩ alukukunaa. 17 Ɩ́ la laakalɩ, yəlaa ká yaa-mɛɣɛ puloonaa taa. Paa ma-mɛɣɛ akpatɛɛ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa. 18 Paa yaa-mɛɣɛ nɔnɔɔsɩ kɛ tɛtʋ tɔkəlaa na awulaa sɔsaa pa kiŋnaa kɛ ma tɔɔ. Ɩlɛna pə́cɔ́ ɩ́ hʋ́lɩ́ ma tɔm tampana kɛ pa na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa ɩsɛntaa. 19 Waatʋ wei paa pona-mɛɣɛ puloonaa taa kɛ́ mpʋ tɔ, ɩ́ taa nəɣəsɩ nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ na ɩsəna ɩ́ ká yɔɣɔtɩ-tɩ tɔ. Pə waatʋ ɩ́ talaa, pɩɩ tʋ mə luuŋ tɛɛ kɛ́ kpakpaa kɛ nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ tɔ. 20 Mpi tɔ, pə taɣa mə kiŋ kɛ mə kʋyɔɣɔtʋtʋ ka lɩɩna. Ama mə Caa Feesuɣu ká yɔɣɔtəna na mə nɔɔsɩ. 21 Yəlaa ká kʋlɩ na pá hʋ́lɩ́ pa taalʋnaa yaa pa newaa sɩ pá kʋ-wɛ. Cɛcɛnaa ká la pa piya kɛ mpʋ tɔtɔ. Piya səlɛ sɩɩ kʋlɩ sɩ nyə́ma tɔɔ sɩ pá kʋ-wɛ. 22 Yəlaa təna taa ká kpana-mɛɣɛ ma tɔɔ. Ama wei ɩ́ nyaɣa apalʋtʋ na ɩ́ tala tənaɣa, pʋntʋ nyʋɣʋ kɛ pɩɩ ya. 23 Ye pə kɔma na pá tʋ-mɛɣɛ kʋnyɔŋ kɛ ɩcatɛ natəlɩ tə taa, ɩ́ se na ɩ́ polo lɛntɛ taa. Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ɩ́ kaa tɛ Ɩsɛɣɛlɩ acalɛɛ kɛ cɔɔʋ na pə́cɔ́ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kɔɔ. 24 Təmlɛ kpɛləməlʋ ta kəlɩ ɩ hʋllʋ. Pə́cɔ́ ɩfalʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ wei ɩ kəla ɩ caa tɔ. 25 Ye pə lapa təmlɛ kpɛləməlʋ ɩsɩɩ wei ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ tɔ, pə maɣanaa kɛ́. Na ye pə lapa ɩfalʋ ɩsɩɩ ɩ caa pə maɣanaa tɔtɔɣɔ. Pa ta kisi təyaɣa Caa kɛ tʋʋʋ sɩ Pesepule, kacaŋfana təyaɣa nyə́ma na? 26 Ye mpʋ ɩlɛ, ɩ́ taa nyana yəlaa. Pə təna mpi pə ŋmɛlaa tɔ, ɩsɩɩ pə tɛma na pə́ kuli pə tɔɔ. Pə təna mpi pə lapa mukaɣa tɛɛ tɔ, ɩsɩɩ pa tɛma na pá nyɩ-wɩ. 27 Pə tɔɔ kɛ́ tɔm nti ma ŋmɛsəɣɩ na má heeliɣi-mɛɣɛ ahoo tɔ, ɩ́ kpaalɩ-təɣɩ ilim taa. Na nti pa wɛləta mə ŋkpaŋŋ taa tɔ, ɩ́ kpaalɩ-tɩ na nɔɣɔ sɔsɔɣa. 28 Ɩ́ taa nyana mpa pa pəsəɣɩ na pá ləsɩ yʋlʋ weesuɣu tike, na pə waalɩ paa pəsəɣɩ pʋlʋ tɔ. Ama ɩ́ se Ɩsɔ, ɩnɩ ɩ pəsəɣəna na ɩ́ kʋ yʋlʋ. Pəyele ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ tʋ-ɩ tənaaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa. 29 Pə taɣa sumpɩʋpɩʋnaa naalɛɣɛ pa pɛɛtəɣɩ santii kʋlʋm taa? Pəyele kʋlʋm nyʋɣʋ ɩɩ leki na pə́ tá lɩɩna mə Caa kiŋ. 30 Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ na mə nyʋɣʋ taa nyɔɔɔsɩ, Ɩsɔ nyəmá sɩ təna sɩ nyʋɣʋ kɛ́. 31 Ye mpʋ ɩ́ taa nəɣəsɩ. Ɩ́ kəla sumpɩʋpɩʋnaa təcaɣacaɣa. 32 Ye yʋlʋ ta ŋmɛsɩ sɩ ɩ kɛ́ ma nyəŋ, ma maɣamaɣa maa tisi ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ɩsɛntaa sɩ pʋntʋ kɛ́ ma nyəŋ tɔtɔ. 33 Ama wei ɩ́ kpɛɛsa yəlaa ɩsɛntaa sɩ ɩ ta nyɩ-m, ma maɣamaɣa maa tɔ ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ɩsɛntaa sɩ ma ta nyəmɩ-ɩ tɔtɔ. 34 Ɩ́ hʋʋ sɩ hɛɛsʋɣʋ kɛ ma kɔna antulinya taa? Aaɩ, yoou kɛ ma kɔnaa. 35 Ma kɔmaɣa sɩ ma yoosiɣi cɛcɛ na ɩ pəyaɣa, na pɛɛlɔ na ɩ too, na poolu na paŋ alʋ nyəŋ. 36 Yʋlʋ təyaɣa nyə́ma maɣamaɣa ká pəsəna ɩ kolontunaa. 37 Ye wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ caa yaa ɩ too na pə́ kəlɩ ma, ɩ ta tala ɩ́ la ma ɩfalʋ. Na ye wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ pəyalʋ yaa ɩ pɛɛlɔ na pə́ kəlɩ ma, ɩ ta tala ɩ́ la ma ɩfalʋ. 38 Ye wei ɩ ta səɣəlɩ ɩ səm tesika na ɩ́ təŋɩ-m, pʋntʋ kaa pəsɩ na ɩ́ la ma ɩfalʋ. 39 Wei ɩ́ nyəna ɩ weesuɣu təcututu, ɩ tɛŋna səpʋ. Ama wei ɩ́ lapa ɩ təɣɩ awusa kɛ ma tɔɔ, pʋntʋ ká hikina weesuɣu. 40 Ye wei ɩ́ mʋ-mɛ, maɣa ɩ mʋwa. Na ye wei ɩ mʋ-ma, pʋntʋ mʋ wei ɩ tila-m tɔɣɔ. 41 Ye wei ɩ mʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ sɩ ɩ kɛ́ Ɩsɔ nyəŋ tɔ pə tɔɔ, pʋntʋ ká hiki kasəyaɣa ŋka Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ká mʋ tɔ. Na ye wei ɩ́ mʋ yʋlʋ wei Ɩsɔ nyənəɣɩ kʋpaŋ tɔ sɩ ɩ kɛ́ kʋpaŋ tɔ pə tɔɔ, pʋntʋ ká hiki kasəyaɣa ŋka paa ha yʋlʋ kʋpaŋ tɔ. 42 Tampana kɛ má, ma heeliɣi-mɛ, wei ɩ́ ha lʋm sasala anɛ a maɣamaɣa kɛ piya sənɛ sɩ taa nakəlɩ kɛ ka kɛ́ ma ɩfalʋ tɔ pə tɔɔ, pʋntʋ kaa laŋ pə kasəyaɣa. 1 Yesu tɛma ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ kɛ pə tənaɣa kɛɛsʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ təna na ɩ́ tɛɛ sɩ ɩ sɛɣɛsəɣɩ na ɩ́ lakɩ waasʋ kɛ acalɛɛ taa. 2 Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ wɛ saləka taa na ɩ́ nɩɩ pa yɔɣɔtəɣɩ nti nti Kilisiti lakɩ tɔ pə tɔm. Ɩlɛna ɩ́ tili ɩ maɣamaɣa ɩ ɩfalaa taa napəlɩ, 3 sɩ pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyaɣalɛ wei ɩ tɔm paa tɔma sɩ ɩ ká kɔɔ tɔ, yaa nɔɣɔlʋ wɛɛ ɩ kɔŋ tə taŋ ɩlɛ? 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo na ɩ́ kɛɛsɩ Yohaanɩ kɛ nti ɩ́ nɩɩkɩ na nti ɩ́ naakɩ tɔ sɩ, 5 yʋlʋmaa naakɩ, kaakalasɩ tɔŋ, na tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ nyə́ma naakɩ nyʋɣʋ, ntamaa nɩɩkɩ, sətaa ná feŋ. Pə́cɔ́ kʋnyɔntʋnaa ná tɔŋna Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ nɩɩʋ. 6 Wei ɩ naani kaa lɩɩ ma tɔɔ tɔ pʋntʋ nɩɩ leleŋ kɛ́. 7 Yohaanɩ ɩfalaa mpɛ pa kɔma na pá kpe, ɩlɛna Yesu sʋʋ samaa kɛ Yohaanɩ tɔm pɔɔsʋɣʋ sɩ: Pepeɣe ɩ́ ka pola wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛ́ naʋ ye? Heelim makɩ na pə́ ciɣitiɣi səsəncaŋa ŋka tɔ? Anɩ pə taɣa təlɛ. 8 Ɩlɛ pepe naʋ kɛ ɩ́ polaa? Yaa yʋlʋ wei ɩ suu kacɔka wontu tɔ? Tɔʋ mpa pa suuki kacɔka wontu tɔ awulaa tɛɛsɩ taa kɛ́ pɛlɛ pa wɛɛ. 9 Ɩlɛ pepe maɣamaɣa kɛ ɩ́ ka tɩɩ pola naʋ? Yaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ? Tampam, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. Halɩ ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ tɩɩ kəla mpʋ. 10 Ɩ tɔm kɛ pa tɩɩ ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Nyənɩ, ma tillu ntɔ ma tɛləsəɣɩ nyá nɔɣɔ tɔɔ, sɩ ɩ́ taɣanɩ nyá mpaaʋ na ń kɔŋ. 11 Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ, yʋlʋpiya təna taa nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ kəla Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ tɔ. Ɩlɛ paa na mpʋ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa səkpelu maɣamaɣa tɛɛ-ɩ. 12 Hatoo pə kpaɣaʋ waatʋ wei Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ lakaɣa waasʋ na pə tana saŋa tɔ, ɩsɔtaa Kawulaɣa hikuɣu kɛ́ ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ tɔm kɛ́. Na mpa pa sɛɛsa ɩsɛ tɔ mpɛ pa hikiɣina-kɛ. 13 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa təna na Moisi kʋsəsɩɩtʋ kpaala Kawulaɣa ŋkɛ ka tɔm, haləna pə́ tala Yohaanɩ kɔntɛ. 14 Ɩɩ caa ma tɔm mʋɣʋ tɔɣɔ, tɔfɔ ma heeliɣi-mɛ sɩ Yohaanɩ ɩnəɣəlɛ Ilii wei paa tɔma sɩ ɩ ká məlɩ tɔ. 15 Ye ɩ́ kɛ́ nɩɩlaa ɩ́ nɩɩ. 16 Pepeɣe maa kɛɛsəna kʋfalaŋ yəlaa panɛ? Pa nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ piya cakʋɣʋ kataasɩ taa na sɩ tɔŋ təma sɩ: 17 Anɩ tə mapa-mɛɣɛ soo sɩ ɩ́ paa, na ɩ́ kisi. Pə́cɔ́ tə wii səm wula, pə ta cɛ mə laŋa na ɩ́ wii. 18 Tɔʋ, Yohaanɩ ná kɔma, ɩɩ tɔkɩ, ɩɩ nyɔɔkɩ sʋlʋm, na pá yɔɣɔtəɣɩ ɩ́lɛ́ sɩ ɩ kɛ́ ɩlɔɣɔhilu. 19 Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma kɔma na má tɔkɩ na má nyɔɔkɩ, ɩlɛna pá taɣanəɣɩ maɣa tɔm tɔtɔ sɩ ma kɛ́ hilitu na sʋlʋnyɔɔlʋ. Aaɩyee sɩ lampuu mʋlaa na asaɣaa pa ceu kɛ́. Ama Ɩsɔ laɣatʋ hʋla pə teu. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ acalɛɛ nna a taa ɩ wiisa piti təma paɣalɛ lapʋ tɔ a nyə́ma kɛ kalənaʋ na toŋ. Mpi tɔ, pa ta laɣasɩ tɔntɛ. Ɩ tɔma-wɛɣɛ sɩ: 21 Haɩ, Colasɛŋ nyə́ma mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Haɩ Pɛtɛsaita nyə́ma mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Piti təma nna pa lapa-yɛɣɛ mə hɛkʋ taa tɔ, ye ɩsɩɩ ɩsəntɔ Tiii na Sitɔŋ pa acalɛɛ taa kɛ paa lapa-yɛ, ɩsəntɔ paa tɛma suuu kɛ ləyaɣa wontu ɩsɩɩ fɔlətɔnaa taka na pá pəlɩ pa tɔɔ kɛ́ tɔlʋma sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ pa caa pa laɣasɩ tɔntɛ. 22 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ paa hʋ́lɩ́ suulu kɛ Tiii na Sitɔŋ acalɛɛ nyə́ma kɛ Hʋʋlɛ kʋyakʋ wule na pə́ kəlɩ-mɛ. 23 Pə kaasʋɣʋ Kapənahum nyá tɔ, n hʋʋ sɩ n ká pɩɩ na ń kaləsəna hatoo ɩsɔtɔnʋɣʋ na? Ama paa tisi-ŋ kɛ́ təfɛ kɛ tuu tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa. Pə taɣa pʋlʋ piti təma nna pa lapa nyá taa tɔ. Ye Sɔtɔm kɛ paa lapa-yɛ, ɩsəntɔ ɩ ka tapəna saŋa. 24 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ paa hʋ́lɩ́ Sɔtɔm kɛ suulu kɛ Hʋʋlɛ wule na pə́ kəlɩ-mɛ. 25 Waatʋ ɩnəɣɩ Yesu yɔɣɔtaa sɩ: Haɩ, ma Caa, ɩsɔtaa na atɛ pə tʋ, ma sɛɛ-ŋ. N ŋmɛsa tɔm tənɛɣɛ laɣatʋnaa, ɩlɛna ń kuli-təɣɩ piya. 26 Ma Caa, pɔpɔtʋ fɛɩ ma sɛɛ-ŋ. Nyá ɩnɩ nyá luɣu tɩɩ lapəna mpʋ. 27 Ama ma Caa cɛla-m pə tənaɣa. Ye pə taɣa ma Caa tike nɔɣɔlʋ ta nyɩ Pəyalʋ. Na pə́ taɣa Pəyalʋ tike, nɔɣɔlʋ ta nyɩ Cɛcɛ tɔtɔ. Aŋha, ye Pəyalʋ nɔkəna sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ wei pə paasi. 28 Mɛ mpa ɩ kawa na mə səɣəla nɩɩ-mɛ tɔ, mə təna ɩ́ kɔɔ ma cɔlɔ na má yele na ɩ́ hɛɛsɩ. 29 Ɩ́ yele na má tɔkɩ-mɛɣɛ teu na má sɛɣɛsɩ-mɛɣɛ ma laɣatʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma wɛna suulu na má wɛ təpamm, na mə maɣamaɣa ɩ́ ká hɛɛsɩ. 30 Mpi pə tɔɔ tɔ, ye ma tɔka-mɛ ɩ́ nɩɩkɩ leleŋ kɛ́, na səɣəla nna maa sʋkɩ-mɛ tɔ a fɛɩ yuŋ. 1 Pə waalɩ kɛ́ Yesu tɛɛkaɣana tɔɣɔnaɣa pee taalɛ natəlɩ tə kiŋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ nakʋlɩ kʋ wule. Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ kpa ɩ ɩfalaa, ɩlɛna pá sʋʋ tɔɣɔnaɣa pee pɛlʋɣʋ na pá tɔkɩ. 2 Falisanaa ná mpʋ, ɩlɛna pá yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Nyənɩ, nyá ɩfalaa lakʋɣʋ mpi pə fɛɩ lapʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ yee? 3 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ tá kala mpi Tafiiti lapa waatʋ wei nyɔɣɔsɩ pɩɩ ɩ́ na mpa paa wɛ ɩ cɔlɔ tɔ? 4 Ɩ sʋʋ Ɩsɔ təyaɣa taa na ɩ́ kpaɣa potopotonaa mpa paa sɩɩ Ɩsɔ tɔ na ɩ́ na ɩ yəlaa pá tɔɣɔ. Pəyele potopotonaa ɩsɩɩ mpʋ tá kɛ́ mpa yəlaa təna ka tɔɣɔ tɔ. Ama kɔtəlaa tike ka wɛnna mpaa sɩ pá tɔɣɔ-wɛ. 5 Yaa ɩ́ ta kala Moisi Kʋsəsɩɩtʋ taa sɩ kɔtəlaa ta nyɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kɛ waatʋ wei pa tɔŋna təmlɛ lapʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa tɔ. Pəyele nɔɣɔlʋ ɩɩ nyənəɣɩ-wɛ ɩsɩɩ pa wakələɣɩ-kʋ. 6 Ma heeliɣi-mɛ sɩ pʋlʋpʋ wɛ cənɛ na pə́ kəla Ɩsɔ təsɛɛlɛ. 7 Pa yɔɣɔta Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Kʋpantʋ kɛ ma sɔɔlaa, pə taɣa kɔtasɩ. Ye ɩ́ ka cɛkəna tɔm tənɛ tə hʋwɛɛ ɩ́ taa tʋ yəlaa panɛɣɛ kʋpəntʋɣʋ kɛ yem kɛ́ mpʋ. 8 Yʋlʋ Pəyaɣa maɣalɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ Sɔsɔ. 9 Yesu lɩɩ təna, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile natəlɩ tə taa. 10 Pə pamna ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna. Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa paa wɛ təna tɔ pa caakaɣa pa hiki timpi paa waana Yesu tɔ. Ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ta mpaaʋ taa, paa waasɩ yʋlʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa ɩsəna? 11 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Mə taa awe wɛna heu kʋlʋm təkoŋ na heu ɩnɩ ɩ́ hoti pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ kʋ taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule, na ɩ́ yele-ɩ ləsʋɣʋ sɩ pə kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ? 12 Na yʋlʋ na heu kɛ we? Tɔʋ, ye mpʋ pa pəsəɣɩ na pá waasɩ yʋlʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule mɛɛ. 13 Ɩlɛna Yesu tɔ ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ ɩnɩ sɩ: Tɔʋ, loosi nyá niŋ. Nkpaləkpɛkaɣa tʋ loosa ɩ niŋ, ɩlɛna ɩ niŋ məlɩ teu təmammam ɩsɩɩ lɛləŋ. 14 Tənaɣa Falisanaa polaa na pá caɣa na pá maɣasɩ ɩsəna paa la na pá kʋ Yesu tɔ. 15 Yesu nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ se təna na yəlaa paɣalɛ təŋɩ-ɩ. Ntɛna ɩ́ la na pa təna mpa paa kɛ́ kʋtɔntʋnaa tɔ pá hiki alaafəya. 16 Ama ɩ kpaala-wɛɣɛ teu sɩ: Ɩ́ taa yele na pá nyɩ ma tɔɔ. 17 Pə lapa mpʋ sɩ pə́ la nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtʋɣʋ tɔ sɩ: 18 Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ, ma təmlɛ tʋ wei ma ləsaa tɔɣɔlɔ. Wei ma sɔɔlaa na ma laŋlɛ hɛɛna sɔsɔm tɔ. Maa tʋ ma Feesuɣu kɛ ɩ taa. Ɩ ka heeli hʋʋnaʋ tɔm kɛ piitimnaa. 19 Ɩ́ na nɔɣɔlʋ pa kaa yoo. Pəyele pa kaa nɩɩ ɩ taŋ. Pa kaa na-ɩ na ɩ́ lakɩ faaci kɛ samaa taa kɛ ɩcatɛ patəma taa. 20 Ɩ kaa tɛɛsɩ ɩsəkpʋlʋɣʋ tʋ ɩsəlɛ kɛ naŋtʋɣʋ. Ɩ kaa tɛɛsɩ teesuɣu kɛ fətəla wei ɩ kɔkɔ tɔŋna fiɣinuɣu tɔ. Haləna ɩ́ tɛ siɣisuɣu tɔm nyʋɣʋ kɛ kʋsʋɣʋ. 21 Kateŋa təna yəlaa ká tekiɣi-ɩ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna Yesu kɛ ɩlɔɣɔhilu wei ɩɩ naakɩ pəyele ɩɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔ. Ɩlɛna Yesu la na ɩ́ sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ na naʋ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ piti kpa yəlaa təna na pá tɔ sɩ: Yaa Tafiiti Pəyalʋ ɩnəɣəlɛ? 24 Ama Falisanaa ná kɔma na pá nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Alɔɣaa sɔsɔ wei pa yaa sɩ Pesepule tɔ ɩ toŋ kɛ apalʋ ɩnɛ ɩ tɔɣɔnəɣəna alɔɣaa lɛmpa. 25 Yesu ná cɛkəna pa taa hʋwɛɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ye kawulaɣa ɩ́ wɛɛ na ka taa yəlaa fɛɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, nɔɔnɔɔ ka yawaɣa. Na ɩcatɛ ɩ́ wɛɛ na tə taa yəlaa yaa ye təyaɣa wɛnna na ka taa nyə́ma fɛɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, nɔɔnɔɔ ka yawa. 26 Ye Satanɩ tɔɣɔnəɣɩ ɩ tɩ, ɩlɛ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ kawulaɣa nyə́ma yooki pa taa pa tike ntɛ́. Na saa ɩnɩ ɩ kawulaɣa nyʋɣʋ ntɛ́ ka ɩsəna? 27 Ye ɩlɔɣɔʋ Pesepule toŋ kɛ ma lookina alɔɣaa ɩsɩɩ mə hʋʋkʋɣʋ tɔ, ɩlɛ awe toŋ kɛ mə pəyalaa ná lookina pa nyə́ma? Tənaɣa mə pəyalaa mpɛ pa maɣamaɣa paa kʋna mə tɔm. 28 Ama ye Ɩsɔ toŋ taa kɛ́ ma lookina alɔɣaa, ɩlɛ Ɩsɔ Kawulaɣa wɛ mə tɛɛ mə tɛɛ kɛ́. 29 Nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ sʋʋ yʋlʋ toŋtʋ təyaɣa sɩ ɩ kuuki ɩ wontu na ɩ́ ta tɛmɩ-ɩ ŋmɩɩsɩ kɛ hɔkʋɣʋ. Ama ɩ kpaa-ɩ kɛ́ na ɩ́ hɔkɔ təkeŋkeŋ na pə́cɔ́ ɩ́ sʋʋ wontu kuuu kɛ təyaɣa taa. 30 Wei ɩ fɛɩ ma tɔɔ tɔ, pʋntʋ kɛ́ ma kolontu kɛ́. Na wei ɩɩ səŋna-m tɔɔsʋɣʋ tɔ ɩ yaasəɣɩ kɛ́. 31 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ paa yəlaa kʋwakələm ka tɔɔ ɩsəna, yaa paa yɔɣɔtɩ ɩsaɣatʋ ɩsɩɩ we, Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu. Ama wei ɩ ka yɔɣɔtɩ ɩsaɣatʋ kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔɔ tɔ, pa kaa hʋ́lɩ́ pʋntʋ kɛ suulu. 32 Ye wei ɩ yɔɣɔta Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma tɔɔ kɛ́ ɩsaɣatʋ, paa hʋ́lɩ́ pʋntʋ kɛ suulu. Ama wei ɩ́ yɔɣɔta Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔɔ kɛ́ ɩsaɣatʋ, pʋntʋ kaa na suulu, paa saŋa, paa cele. 33 Tʋɣʋ ɩ́ lʋləɣɩ pee kʋpana kɛ pa tɔŋ sɩ kʋ kɛ́ tʋɣʋ kʋpaŋkʋ. Na tʋɣʋ ɩ́ lʋləɣɩ pee asaɣɛɛ kɛ pa tɔŋ sɩ kʋ kɛ tʋɣʋ ɩsaɣaʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tʋɣʋ lʋlʋɣʋ kiŋ kɛ pa nyəŋna-kʋ. 34 Akala piya mɛ, ɩsənaɣa mɛ mpa ɩ́ kɛ́ asaɣaa tɔ ɩ́ ká pəsɩ na ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔm kʋpantʋ? Pə taɣa pʋlʋ, ɩsəna yʋlʋ lotu taa tɔɔwa tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtaɣa hʋ́lə́ɣɩ́. 35 Yʋlʋpaŋ kʋpantʋ lɩɩkəna tuu ɩ lotu taa kʋpantʋ kiŋ kɛ́. Ɩlɛna ɩsaɣaʋ ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ ɩsaɣatʋ lɩɩna tuu ɩ lotu taa ɩsaɣatʋ kiŋ. 36 Ma heeliɣi-mɛ sɩ Hʋʋlɛ wule paa pɔɔsɩ yəlaa na paa heelina pa maɣamaɣa pa nɔɔsɩ kɛ paa tɔmaɣa kpaɩ nyəŋka ŋka pa yɔɣɔta yem tɔ. 37 Pə taɣa pʋlʋ, nyá yɔɣɔtaɣa taa kɛ́ paa nyəna sɩ nyá tɔm tewa yaa tə səpa. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa napəlɩ na Falisanaa napəlɩ pa tɔma Yesu sɩ: Tacaa, tə caa sɩ ń la-tʋɣʋ piti təmlɛ natəlɩ na tə́ ná. 39 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Kʋfalaŋ yəlaa asaɣaa mpa paa tɛŋ Ɩsɔ na pa taa tɔ pa caa pá ná piti təmlɛ natəlɩ. Ɩlɛ pa kaa na natəlɩ, ye pə taɣa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Yonaasɩ nyəntɛ. 40 Pə taɣa pʋlʋ, ɩsɩɩ Yonaasɩ caɣaʋ tinte sɔsɔɔlɛ lotu taa kɛ́ kʋyɛɛŋ tooso kɛ́ ilim na ahoo tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má maa caɣa tɛtʋ tɛɛ kɛ́ kʋyɛɛŋ tooso kɛ ilim na ahoo. 41 Ye pə tala Hʋʋlɛ wule Ninifi nyə́ma ká kʋ kʋfalaŋ yəlaa panɛ pa tɔm. Pə taɣa pʋlʋ, kʋyaŋku pɛlɛ pa nɩɩ Yonaasɩ waasʋ tɔ pa yela pa ɩsaɣatʋ kɛ kpakpaa kɛ́. Pəyele pʋlʋpʋ wɛ cənɛ na pə́ tɛɛ Yonaasɩ ɩnɩ. 42 Na ye pə tala Hʋʋlɛ wule tɔtɔ, ilim mpətəŋ tɔɔ wulaʋ alʋ nyəŋ ká kʋ kʋfalaŋ yəlaa panɛ pa tɔm kɛ mpi pə tɔɔ ɩ́lɛ́ ɩ ka lɩɩna tuu tɛtʋ pooluŋ taa na ɩ́ kɔɔ sɩ ɩ nɩɩkɩ ɩsəna Salʋmɔŋ yɔɣɔtaɣana nyəm tɔ. Pə́cɔ́ pʋlʋpʋ wɛ cənɛ na pə́ tɛɛ Salʋmɔŋ təcaɣacaɣa. 43 Waatʋ wei pá loowa ɩlɔɣɔʋ, wʋlaɣa taa kɛ́ ɩ cɔɔkɩ sɩ ɩ́ hɛɛsɩ. Ɩ laŋəɣɩ 44 ɩlɛna ɩ́ taɣanɩ ɩ taa sɩ: Maa məlɩ təyaɣa ŋka ka taa ma lɩɩwa tɔɣɔ. Ɩ takɩ kɛlɛ ka taa, ɩlɛ ɩ ká maɣana pa hasa-kɛ na pá taɣanɩ pə tənaɣa teu, na nɔɣɔlʋ fɛɩ ka taa. 45 Pəlɛ tɔ ɩ puki kɛ́ na ɩ́ caa alɔɣaa lɛlaa mpa pa kəla ɩnəɣɩ ɩsaɣatʋ tɔɣɔ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa, na pá kɔɔ na pá caɣa təyaɣa ŋkɛ ka taa. Ɩlɛna lɔŋ nyəntʋ náá məlɩ na tə́ lá sana na nɔɔnɔɔ nyəntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na kʋfalaŋ yəlaa asaɣaa panɛ. 46 Yesu tɔŋna samaa kɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛ ɩ too na ɩ newaa apalaa nyə́ma pa talaa kɛlɛ, na pá səŋa awalɩ na pá caa pa yɔɣɔtəna-ɩ. 47 Ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɣɔlʋ tɛləsa Yesu sɩ: Nyá too na nyá newaa pa səŋna ntɛɣɛ awalɩ na pá caa pa yɔɣɔtəna-ŋ. 48 Tənaɣa Yesu nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Aweɣe ma too, na mpaɣa ma newaa ye? 49 Ɩlɛna Yesu hʋ́lɩ́ ɩ ɩfalaa kɛ niŋ na ɩ tɔ sɩ: Ɩɩ naa ma too na ma newaa ntɔ. 50 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa pa lakɩ mpi ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ caakɩ tɔ, mpɛɣɛlɛ ma newaa na ma toonaa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ ŋkʋ Yesu kʋla təyaɣa na ɩ́ polo lʋm nɔɣɔ na ɩ́ caɣa na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ. 2 Tənaɣa yəlaa kota ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Haləna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ kpa kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ caɣa. Na yəlaa náá səŋa lʋm nɔɣɔ. 3 Ɩlɛna ɩ́ la-wɛɣɛ faaci kɛ teu na ɩ́ sɛɛkɩ-wɛɣɛ ɩsɔnaa sɩ pá cɛkəna. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tuulu poləna tuutu. 4 Ɩ tuukaɣa ɩ mətutuuna ɩlɛna, lɛnna hoti mpaaʋ nɔɣɔ nɔɣɔ na sumasɩ tii na sɩ tɔɔsɩ-yɛ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ lɛnna hota kʋwaʋ tɔɔ timpi tɛtʋ ta lim tɔ. Ɩlɛna a təŋna nyɔʋ kɛ tɛtʋ wɛ tətaɣasam tɔ pə tɔɔ. 6 Ilim kɔma na pə́ haŋ na pə́ nyaɣa məhoo, ɩlɛna a wʋlɩ, kɛ a ta hiki tɛtʋ sɩ a ka hoosi kʋpaŋsɩ tɔ pə tɔɔ. 7 Pee lɛnna náá hoti sɔwa taa na alɛ a nyɔ ɩsɩɩ a ka kʋlɩ teu, ɩlɛna sɔwa fɛtɛ-yɛ na a kpisi lʋlʋɣʋ. 8 Ama pee lɛnna ná hota tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa na alɛ á lá teu, lɛnna náá lʋlɩ sɔsɔm sɔsɔm, lɛnna kɛ maɣana, lɛnna kɛ pəcɔ. 9 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ ɩlɛna ɩ́ cuɣusi sɩ: Ye ɩ́ kɛ́ tɔm nɩɩlaa ɩ́ nɩɩ. 10 Tənaɣa Yesu ɩfalaa pola ɩ kiŋ na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n tukiɣi-wɛɣɛ atuwa kɛ kʋtuku? 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔ-wɛ sɩ: Mɛ pə ha-mɛɣɛ sɩ ɩ́ nyɩ ɩsɔtaa Kawulaɣa tɔm kʋŋmɛsətʋ. Ama pə kaasa lɛlaa tɔ, pɛlɛ pa ta hiki tə nyəm. 12 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei ɩ wɛna tɔ paa sɔɔsɩ-ɩ na pə́ tɔləna-ɩ təhɔ. Ama wei ɩ fɛɩna tɔ paa lɛɛkɩ pəciimaɣa wei ɩ wɛna tɔ. 13 Pə tɔɔ kɛ́ ma tukiɣi-wɛɣɛ atuwa kɛ kʋtuku. Mpi tɔ, pa nyənəɣɩ paa naa, pa keŋ ŋkpaŋŋ pəyele paa nɩɩkɩ, paa cɛkəɣəna. 14 Tə maɣamaɣa kɛ Ɩsayii ka ná lɔŋ na ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ɩ́ ka nɩɩ teu yaa, ama ɩ́ kaa cɛkəna. Ɩ́ ká nyənɩ teu yaa, ama ɩ́ kaa na. 15 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa panɛ pa ləmaɣasɛɛ səpa. Pa təka pa ŋkpaŋŋ, pa wiisa pa ɩsɛ sɩ pa ɩsɛ ɩ́ taa na, pa ŋkpaŋŋ ɩ́ taa nɩɩ. Sɩ pá taa cɛkəna pə yaasi. Pə́ taa kɔɔ pá pəsəna ma tɔɔ. Na má lá na pə́ waa-wɛ. Ɩsɔ yɔɣɔtəna mpʋ yoo. 16 Ye mɛ ɩlɛ, mə nɩɩ leleŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə ɩsɛ naakɩ na mə ŋkpaŋŋ nɩɩkɩ. 17 Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana təfoo sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa paɣalɛ na Ɩsɔ yəlaa taa paɣalɛ nyɩɩla teu sɩ pá ná mpi ɩ́ naakɩ ɩsəntɔ tɔ, pa ta na. Pa nyɩɩlaa sɩ pá nɩɩ nti ɩ́ nɩɩkɩ ɩsəntɔ tɔ, pa ta nɩɩ. 18 Tɔʋ, pənɛntɛ ɩ́ yele na má kilisi-mɛɣɛ ɩsɔ wei ma sɛɛ-mɛɣɛ mpʋ tɔ ɩ hʋwɛɛ ɩlɛ. 19 Mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na pá ta cɛkəna-tɩ tɔ pa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ mpaaʋ kpeeŋa tɛtʋ nti tə tɔɔ mətutuuna hotaa tɔ. Ɩsaɣatʋ tʋ təŋəɣɩ kpakpaa kɛ́ na ɩ́ ləsɩ tɔm nti pa nɩɩ mpʋ tɔɣɔ pa taa. 20 Lɛlaa ná wɛ ɩsɩɩ kʋwaʋ tɔɔ timpi pee lɛnna hotaa tɔ. Pɛlɛɣɛlɛ mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na pá mʋ-təɣɩ kpakpaa na laŋhʋlʋmlɛ. 21 Paa yeki sɩ tə́ sʋʋna-wɛɣɛ teu. Pa tɔkəɣɩ-təɣɩ tətantaa. Saa wei wahala nɔɣɔlʋ ɩ ká tala, yaa Ɩsɔ Tɔm tɔɔ kʋnyɔŋ tʋɣʋ ka kɔɔ, ɩlɛna pá lɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ taa kɛ́ kpakpaa. 22 Lɛlaa ná nəɣəsəna wena a hota sɔwa taa tɔ. Mpi tɔ, pa tɛŋ Ɩsɔ Tɔm nɩɩʋ ɩlɛna atɛ cənɛ kʋlapʋtʋ nəɣəsɛɛ na wɛnaʋ kʋnyɩɩlʋɣʋ puɣusi-wɛ na pə́ kʋ tɔm ntəɣɩ pa taa, na tə́ caŋ tə́ kpisi lʋlʋɣʋ. 23 Pə kaasa pee lɛnna ná hota tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa. Aŋhaa, alɛ a wɛnna ntɛ́ ɩsɩɩ yəlaa mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na pá cɛkəna-təɣɩ teu na pá lʋləɣɩ pee tɔ. Lɛlaa kɛ sɔsɔm sɔsɔm, lɛlaa kɛ maɣana, na lɛlaa kɛ pəcɔ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ ɩsɔ sɛɛʋ tɔtɔ sɩ: Ɩsɔtaa Kawulaɣa nəɣəsəna ɩsəna tɔɣɔlɔ. Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ tuuna ɩ haləm na ɩ́ tɛɛ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kolontu kɛɛsa ahoo hɛka kɛ waatʋ wei yəlaa təna tookaɣa tɔ, ɩlɛna ɩ́ tuu nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ kɛ kʋtɔɣɔʋ hɛkʋ na ɩ́ tɛɛ. 26 Pə kɔma na kʋtɔɣɔʋ kʋlɩ na kʋ pɩɩ, ɩlɛna pá tuti nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ təlɛ tɔtɔ. 27 Tənaɣa taalɛ ńtɛ́ tə tʋ pəyalaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Tacaa pə taɣa kʋtɔɣɔʋ kɛ n ka tuu nyá taalɛ taa? Pə lapa ɩsəna na nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ siti pə hɛkʋ taa? 28 Tənaɣa pa caa cɔ-wɛ sɩ: Ma kolontu nɔɣɔlʋ ɩ lapəna mpʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ pəyalaa mpɛ pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Tə́ polo na tə́ kpɛsɩ nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ ntɩ? 29 Ɩlɛna apalʋ ɩnɩ ɩ́ cɔ-wɛ sɩ: Aaɩ, ɩ́ taa kpɛsɩ. Ye ɩ́ tɔma sɩ ɩ́ kpɛsəɣɩ-tɩ, ntanyɩ pɩɩ kpɛŋna kʋtɔɣɔʋ na pə́ kpɛsɩ. 30 Ɩ́ yele na pə təna pə́ kpɛntɩ pɩɩʋ kɛ mpʋ, haləna pə tala kʋm. Pə́ tala kʋm ɩlɛ maa heeli kʋntaa sɩ pá caaləna nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ kɛ sɛtʋɣʋ na pá hɔkɔ-tɩ təcapɩ təcapɩ, na pá tʋ kɔkɔ. Ɩlɛna pə́cɔ́ paa kpaɣa kʋtɔɣɔʋ na pá tʋ ma kpou taa. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ kɛɛsʋɣʋ sɩ: Ɩsɔ Kawulaɣa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tuukuɣu sɔɔɣa pile kɛ ɩ haləm taa tɔ. 32 Wontu pee təna taa ńtɛ́ tə kələna wɛɛʋ təminimini. Ama tə tɛŋ nyɔʋ tɔ tə pɩɩkɩ tʋɣʋ kɛ́ na tə́ kəlɩ tuusi lɛnsɩ. Haləna sumasɩ kɔŋ na sɩ́ tʋɣɩ tana kɛ kʋ piliŋasɩ tɔɔ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Ɩsɔtaa Kawulaɣa nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ alʋ maɣasʋɣʋ mʋlʋm kɛ cɛmsɛ təpam, na ɩ́ kpaɣa kʋkʋsʋm kɛ pəcɔ na ɩ́ tʋ na ɩ́ huɣuti, na pə təna pə́ kpa təfʋʋ tɔɣɔ. 34 Tɔmnaa panɛ, Yesu yɔɣɔtaɣa-wɛɣɛ samaa taa tɔ na atuwa kɛ́. Ɩ ta sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ natələɣɩ yem na ɩ́ ta kɛɛsəna pʋlʋ. 35 Ɩ lakaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ la nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Atuwa kɛ maa yɔɣɔtəna-wɛ. Maa heeli-wɛɣɛ tɔmnaa mpa paa wɛ ɩŋmɛsaʋ kɛ hatoo antulinya lapʋ waatʋ tɔ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yela samaa na ɩnɩ ɩ́ polo təyaɣa. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa polo ɩ kiŋ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Kilisi-tʋɣʋ haləm taa nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ ntɩ tə tɔm na tə́ nɩɩ. 37 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Kʋtɔɣɔʋ tuulu ntɛ́ Yʋlʋ Pəyaɣa ma. 38 Na antulinya ɩnɛɣɛlɛ taalɛ ńtɛ́. Na mpi pa tuuwa tɔɣɔlɛ mpa pa kɛ́ Ɩsɔ Kawulaɣa nyə́ma tɔ. Nyɩɩtʋ ɩsaɣatʋ ntɛ́ mpa pa kɛ́ Ɩsaɣatʋ tʋ nyə́ma tɔ. 39 Kolontu wei ɩ tuu nyɩɩtʋ ntɩ tɔɣɔlɛ Ɩlɔɣɔʋ. Na kʋmtʋ waatʋ kɛlɛ antulinya tɛm. Ɩsɔtaa tillaa ntɛ́ kʋntaa. 40 Ɩsɩɩ pa tɔɔsʋɣʋ nyɩɩtʋ na pá tʋ kɔkɔ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ la antulinya tɛm waatʋ. 41 Yʋlʋ Pəyaɣa má maa tili ma ɩsɔtaa tillaa, na paa ləsɩ ma Kawulaɣa taa kɛ́ mpa pa tusiɣi lɛlaa kɛ ɩsaɣatʋ lapʋ taa na mpɛ pa maɣamaɣa pa lakɩ mpi pə fɛɩ teu tɔ. 42 Na pá tʋ-wɛɣɛ kɔkɔ sɔsɔɔŋka taa timpi paa casəɣɩ kapusi na pá nyasəɣɩ pa təɣɩ kela tɔ. 43 Na saa ɩnɩ mpa pa nɩɩkəna Ɩsɔ tɔ, pɛlɛ paa tee kɔkɔ kɛ pa Caa Kawulaɣa taa ɩsɩɩ ilim. Ye ɩ́ kɛ́ nɩɩlaa ɩ́ nɩɩ. 44 Ɩsɔtaa Kawulaɣa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ pa ŋmɛsʋɣʋʋ liɣitihutaɣa pʋlʋɣʋ tɛtʋ tɛɛ, na nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ hii-wɩ, na ɩ́ taɣanɩ-wəɣɩ ŋmɛsʋɣʋ kɛ teu. Ɩlɛna ɩ́ tɛɛna laŋhʋlʋmlɛ na ɩ́ polo ɩ́ pɛɛtɩ pə təna mpi ɩ wɛna tɔ na ɩ́ kɔɔ ɩ́ yana tɛtʋ ntɩ tɔ. 45 Ɩsɔtaa Kawulaɣa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ paɣatʋlʋ wei ɩ pɛɛkəɣɩ lɩɩtʋ kʋpantʋ tɔ. 46 Waatʋ wei ɩ suliɣina nakʋlɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛtɩ pə təna mpi ɩ wɛna tɔ na ɩ́ yana-kʋ. 47 Ɩsɔtaa Kawulaɣa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ pa pɛtʋɣʋ tiina puluɣu kɛ lɩɩlɛ taa na pə́ kpa tiina kɛ yem yem tɔ. 48 Puluɣu suɣi ɩlɛna tiina kpalaa hɔ-kʋ na pá lɩɩna kpeeŋa, na pá caɣa na pá tɔɔsɩ mpi mpi pə wɛ teu tɔ na pá tʋ tɔkʋ taa. Pə kaasəɣɩ mpi pə fɛɩ teu tɔ, ɩlɛna pá mələna na pá pɛtɩ lʋm taa. 49 Mpʋ tɔtɔɣɔ pɩɩ la antulinya tɛm wule. Ɩsɔtaa tillaa ka kɔɔ na pá tɔɔsɩ kʋpama. 50 Pə kaasəɣɩ asaɣaa ɩlɛna pá tʋ kɔkɔ sɔsɔɔŋka taa. Tənaɣa paa casəɣɩ kapusi na pá nyasəɣɩ pa təɣɩ kela. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ cɛkəna tɔm ntɩ tə təna na? Ɩlɛna pɛlɛ pa cɔ sɩ: Ɛɛ, tə cɛkənaa. 52 Tənaɣa ɩ tɔma-wɛ sɩ: Ye Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ pəsa ɩsɔtaa Kawulaɣa taa ɩfalʋ, ɩ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ təyaɣa tʋ kʋpaŋ wei ɩ ləsəɣɩ ɩ wontu təsɩɩlɛ kɛ kʋfatʋ na nti tə taaŋaa tɔɣɔ waatʋ waatʋ tɔɣɔ. 53 Yesu tɛma-wɛɣɛ ɩsɔnaa panɛɣɛ sɛɛʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ təna 54 na ɩ́ polo ɩcatɛ nte tə taa ɩ ka pɩɩwa tɔ, na ɩ́ sʋʋ təna Yuta nyə́ma təkotile taa na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ. Tənaɣa ɩ nyəm lapa mpa paa wɛ təna tɔɣɔ piti, na pá tɔŋ sɩ: Leɣe ɩnɛ ɩ hika nyəm pənɛ ɩnɩ pə taka? Leɣe ɩ hikina piti təma lapʋ toma? 55 Pə taɣa kaafənta pəyalʋ ɩ́lɛ́ taa? Pə taɣa Malɩ lʋləna-ɩ? Pə taɣa ɩ newaa ntɛ́ Saakɩ na Yosɛɛfʋ na Simɔŋ na Yuti? 56 Pəyele ta na ɩ newaa alaa nyə́ma tə wɛnna. Leɣe ɩ hikina toma anɛ ɩnɩ? 57 Pə tənaɣa mpʋ pə lapa pa laŋa kɛ kpɩɩsəŋ, na pá kpisi Yesu tɔm mʋɣʋ. Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ta laŋ sam kɛ tiili ye pə taɣa ɩ maɣamaɣa ɩ ɩcatɛ taa, na ɩ təyaɣa nyə́ma hɛkʋ. 58 Yesu tá pəsɩ na ɩ́ lá piti təma kɛ mawaa nɔɣɔlʋɣʋ tənaɣa pa ta tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani tɔ pə tɔɔ. 1 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ Kalilee kʋfənɛɛ Helɔtɩ nɩɩ Yesu taŋ. 2 Ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtɩ ɩ təmlɛ nyə́ma kiŋ sɩ: Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ ɩ́lɛ́ ɩ taɣanna fem. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ lakɩ piti təma. 3 Kʋpam Helɔtɩ ɩnɩ ɩ ka tɔmna sɩ pá kpa Yohaanɩ na pá hɔkɔ-ɩ na pá tʋ-ɩ saləka taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ Helɔtɩ lapa mpʋ, ɩ ka kpaɣa ɩ taalʋ Filipʋ alʋ Helɔtiyatɩ kɛ́, 4 na Yohaanɩ yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Pə ta mʋna sɩ ń la Helɔtiyatɩ kɛ alʋ. 5 Tənaɣa Helɔtɩ nyɩɩlaa sɩ ɩ kʋɣɩ Yohaanɩ. Ama ɩ nyaŋaɣana Yuta nyə́ma. Mpi tɔ, pɛlɛ pa maɣamaɣa pa nyənaɣa-ɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Helɔtɩ lʋlʋɣʋ acima wule Helɔtiyatɩ pɛɛlɔ polaa na ɩ́ paakɩ mpa pa yaa tɔɣɔʋ tɔ pa ɩsɛntaa. Tənaɣa pə lapa Helɔtɩ kɛ leleŋ. 7 Haləna ɩ́ yɔtɔtɩ na ɩ́ tuu sɩ: Paa mpiɣi n sələma-m maa ha-ŋ-wɩ. 8 Ɩlɛna ɩ too sɛɣɛsɩ-ɩ sɩ: Polo sɩ ɩ́ ha-ŋ Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ nyʋɣʋ kɛ nyənaɣa taa. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ laŋlɛ wakəlaa. Ama ɩsɩɩ ɩ ka tɛma tuunaʋ kɛ ɩ mʋʋlaa ɩsɛntaa ɩlɛ, pə fɛɩ sɩ ɩ ká kisi. 10 Tənaɣa ɩ kʋsa yʋlʋ na ɩ́ polo ɩ́ sɛtɩ Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ nyʋɣʋ kɛ saləka taa. 11 Na pá tʋ-kʋɣʋ nyənaɣa taa na pá cɛla pɛɛliya ŋkɛ, na ká polo ká cɛla ka too. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ ɩfalaa kɔma na pá kpaɣa-ɩ na pá polo pa pi. Ɩlɛna pá polo pá kɛɛsɩ Yesu kɛ́ ɩsəna pə lapa tɔ. 13 Yesu nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na ɩ́ tɛɛ ɩ tike kɛ kpeeŋa. Samaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá lɩɩna acalɛɛ taa na pá maləɣɩ lʋm na pá təŋəɣɩ Yesu waalɩ. 14 Yesu lɩɩna kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ ná yəlaa kɛ sɔsɔm kɛ mpʋ, ɩlɛna pa tɔm lapɩ-ɩ pətɔɔtəlɛ na ɩ́ waa pa kʋtɔntʋnaa. 15 Pə kɔma taanaɣa, ɩlɛna Yesu ɩfalaa polo na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Cənɛ kɛ́ nyɩɩtʋ taa kɛ́ na ilim tɛma. Tɔɣɔnɩ yəlaa panɛ na pá polo acalɛɛ taa na pá ya kʋtɔɣɔʋ na pá tɔɣɔ. 16 Tənaɣa Yesu cɔwa ɩ ɩfalaa sɩ: Yəlaa ɩ́ taa nɔkɩ tɛɛʋ, mɩɩ hana-wɛɣɛ tɔɣɔnaɣa kɛ mə maɣamaɣa. 17 Tənaɣa Yesu ɩfalaa cɔwa sɩ: Ntɔŋ potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛɣɛ tə wɛna yaa. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩfalaa sɩ: Ɩ́ kɔna potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛ ɩnɩ. 19 Ɩlɛna Yesu heeli yəlaa sɩ: Ɩ́ caɣa atɛɣɛ nyɩɩtʋ tɔɔ. Tənaɣa ɩ kpaɣa potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛ ɩnɩ, na ɩ́ teki ɩsɛ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ. Ɩlɛna ɩ́ faɣa-wɛ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa sɩ pá tala samaa ɩnɩ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɣaa na pá haɣa na pə́ kpisi hɔɣɔlasɩ, haləna ɩ ɩfalaa koti-sɩ na sɩ su tɔkʋŋ naanʋwa na naalɛ. 21 Pəyele mpa pa tɔɣɔ mpʋ tɔ pa nyɔɔŋ tala ɩsɩɩ iyisi kakpasɩ. Alaa na piya pa paasi. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa kɛ pə waalɩ kɛ́ kpakpaa sɩ: Ɩ́ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na ɩ́ tɛɛ-m nɔɣɔ na ɩ́ tɛsɩ kʋteŋ lɛŋkʋ. Ɩlɛna ɩnɩ ɩ́ saalɩ təna na ɩ́ paasəna samaa yasʋɣʋ. 23 Yesu tɛma samaa kɛ yasʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ kpa pʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ kɛ́ ɩ tike sɩ ɩ sələməɣɩ, haləna ahoo caŋ na a yu-ɩ tənaɣa ɩ tike. 24 Saa ɩnəɣɩ mpʋ tɔ na kpɩɩlʋɣʋ náá tɛma pote kɛ pooluŋ kɛ lʋm hɛkʋ taa na lʋm hola taŋ-kʋ. Mpi tɔ, heelim makɩ tuluŋa kɛ́ na pə́ mələɣəna-wɛ na waalɩ waalɩ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma lʋm tɔɔ na ɩ́ puki ɩ ɩfalaa kiŋ. Waatʋ ɩnɩ tɔ pə wʋsəna kampaaŋ koou kɛ mpʋ. 26 Pa ná ɩ tɔŋ lʋm tɔɔ, ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛɣɛ sɔsɔm sɩ asənaalɩɩ kɛ́, na pá sʋʋ kapusi mapʋ. 27 Ama ɩ tɔma-wɛɣɛ kpakpaa sɩ: Ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ, maɣa, ɩ́ taa nyá. 28 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma Yesu sɩ: Tacaa, ye nyaɣa tampana, tɔ sɩ má tɔ lʋm tɔɔ na má kɔɔ nyá kiŋ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ɛɛ, kɔɔ. Tənaɣa Piyɛɛ lɩɩ kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ sʋʋ lʋm tɔɔ kɛ́ tɔntɛ na ɩ́ puki Yesu kiŋ. 30 Ama Piyɛɛ kɔma na ɩ ləmaɣasɛɛ polo heelim kiŋ, ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-ɩ. Tənaɣa pə sʋʋ-ɩ tisuɣu kɛ lʋm tɛɛ na ɩ́ kiisi sɩ: Haɩ, Tacaa, ya-m. 31 Ɩlɛna Yesu siisi kpakpaa na ɩ́ kpa ɩ niŋ taa na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n lapa sika. Ama n ta tɛ nyá taa na Ɩsɔ na pə́ tɔɔ yoo. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa naalɛ pa kpa kpɩɩlʋɣʋ taa, ɩlɛna heelim hɛɛ təli. 33 Tənaɣa Yesu ɩfalaa mpa paa wɛ kpɩɩlʋɣʋ taa tɔ pa luŋa akula kɛ ɩ tɛɛ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tampana n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa. 34 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɛɛsa tɛsʋɣʋ kɛ lʋm, ɩlɛna pá tala Kenesalɛtɩ tɛtʋ taa. 35 Təna nyə́ma nyəmá sɩ Yesu, ɩlɛna pá heeli na pə tɛləsɩ təmaɣa pa tɛtʋ təna taa sɩ Yesu kɔma. Ɩlɛna pá kɔna-ɩ kʋtɔntʋnaa mpɛ pa təna. 36 Na pa wiikaɣana-ɩ sɩ ɩ́ yele na pá tokina ɩ kpaɩ ntʋmpee maɣamaɣa. Na pa təna mpa pa tokina ɩ kpaɩ ɩnɩ tɔ pə waa-wɛ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa lɩɩna Yosalɛm na pá kɔɔ pá maɣana Yesu, na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: 2 Pepe tɔɔ kɛ́ nyá ɩfalaa naa təŋəɣɩ ɩsəna ta caanaa sɩɩwa sɩ pá lakɩ tɔ? Pə taɣa pʋlʋ, paa saŋəɣɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ sɛɛtʋ taa pə wɛɛ sɩ yʋlʋ ká la na pə́cɔ́ ɩ́ tɔɣɔ tɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ná pɔɔsa-wɛ tɔtɔ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mɛ mə yeki Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ təŋʋɣʋ na ɩ́ təŋəɣɩ mə maɣamaɣa mə kʋsɛɣɛsətʋ? 4 Ɩsɔ ka yɔɣɔtaa sɩ: Se nyá caa na nyá too, na tɔtɔ sɩ: Ye wei ɩ tʋʋ ɩ caa yaa ɩ too, ɩsɩɩ pa kʋ-ɩ. 5 Ama mɛ mə sɛɣɛsəɣɩ sɩ yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ heeli ɩ caa yaa ɩ too sɩ: Mpi ma ləsa ma wɛnaʋ taa na má tena-mɛ tɔ pə pəsa kʋhaham mpi pə kɛ́ Ɩsɔ nyəm tɔ. 6 Saa ɩnɩ pə fɛɩ sɩ ɩ teŋ ɩ caa tɔtɔ. Ɩ́ tá ná timpi ɩ́ wakələɣɩ Ɩsɔ Tɔm na ɩ́ təŋəɣɩ mə maɣamaɣa mə kʋsɛɣɛsətʋ tɔ. 7 Cɛsəlaa mɛ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka nawa mə tɔm kɛ́ təkelekele na pə́cɔ́ ɩ́ ŋmaa-təɣɩ ɩ takəlaɣa taa sɩ: 8 Nɔɣɔ taa kɛ́ yəlaa panɛ pa saŋɩ-m yem. Paa caa-m paa pəcɔɣɔ hatoo pa taa. Ɩsɔ yɔɣɔtəna mpʋ. 9 Pa sɛɛkɩ-m yem kɛ́. Pa kpaɣa yəlaa kʋyɔɣɔtʋtʋ na pá sɛɣɛsəɣɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ nyəntʋ. 10 Pəlɛ pə waalɩ Yesu yaa samaa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ nɩɩ tɔm tənɛ na ɩ́ nyɩ sɩ 11 mpi pə sʋʋkɩ yʋlʋ nɔɣɔ taa tɔ pɩɩ lakɩ-ɩ ɩsaɣaʋ. Ama mpi pə lɩɩkəna yʋlʋ nɔɣɔ tɔ mpɩ pə lakəna-ɩ ɩsaɣaʋ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pola ɩ kiŋ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Ntɔŋ n yɔɣɔta mpʋ tɔ n nawa sɩ pə ta la teu kɛ Falisanaa? 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ye ɩ ta sɔ tʋɣʋ ŋku, paa kpɛsɩ-kʋɣʋ na pá pɛtɩ. 14 Ɩ́ yele pɛlɛ, pa kɛ́ mpa pa hʋ́lə́ɣɩ́ lɛlaa kɛ mpaaʋ na pə́cɔ́ mpɛ pa maɣamaɣa pa ɩsɛ ɩɩ naa tɔɣɔ. Ye yʋlʋm hɔŋ yʋlʋm lɛlʋ, pa təna paa kpɛntɩ na pá hoti pʋ́ʋ́ɣʋ́ taa kɛ́. 15 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma Yesu sɩ: Kilisi-tʋɣʋ ɩtuule tənɛ tə hʋwɛɛ. 16 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Pə kpɛŋna-mɛ mə ta cɛkəna-təɣəlɛ? 17 Ɩ́ ta nyɩ sɩ pə təna mpi pə sʋʋkɩ yʋlʋ nɔɣɔ taa tɔ, pə tiiki ɩ hiluɣu taa na pə tɛ tɔ pə lɩɩkəna ɩ tapʋɣʋ? 18 Ama mpi yʋlʋ nɔɣɔ ná yɔɣɔtəɣɩ tɔ hatoo ɩ lotu taa kɛ́ pə lɩɩkəna, na mpʋ pə lakəna yʋlʋ kɛ ɩsaɣaʋ. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yʋlʋ lotu taa kɛ́ ɩsaɣatʋ hʋwɛɛ caaləɣɩ na a pukina-ɩ yʋlʋkʋlɛ na wasaŋkalətʋ na asilima lapʋ taa, na ŋmɩɩləm na kaloolaɣa na yəlaa caɣanaʋ taa. 20 Mpi pə lakɩ yʋlʋ kɛ ɩsaɣaʋ tɔɣɔlɛ. Ama sɩ ń tɔɣɔ na ń tá saŋ nyá niŋ ɩsɩɩ yʋlʋ ká la Ɩsɔ sɛɛʋ taa na pə́cɔ́ ɩ́ tɔɣɔ tɔ, pəlɛ pɩɩ lakɩ yʋlʋ kɛ ɩsaɣaʋ. 21 Yesu lɩɩ təna, ɩlɛna ɩ́ polo tɛtʋ nti tə wɛ Tiii na Sitɔŋ pə cɔlɔ tɔ tə taa. 22 Pə pamna Kanaaŋ alʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ tɛtʋ ntɩ tə taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ kɔma Yesu kiŋ na ɩ́ wiina-ɩ na nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Tafiiti Pəyalʋ Tacaa, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ. Ma pɛɛlɔ hiina alɔɣaa na pə tɔka-ɩ teu. 23 Ama Yesu ta cɔ alʋ ɩnɩ sɩ pʋlʋ. Tənaɣa Yesu ɩfalaa polaa na pá tɔ Yesu sɩ: Tɔɣɔnɩ-ɩ, ɩ kələɣɩ ta ŋkpaŋŋ təkʋɣʋ na ɩ́ təŋəɣɩ-tʋ. 24 Tənaɣa Yesu heela-ɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa mpa pa lepa ɩsɩɩ heeŋ tɔ pa waalɩ kɛ́ ma kɔma. 25 Ama alʋ ɩnɩ ɩ kʋlaa na ɩ́ kɔɔ ɩ́ sopi Yesu tɛɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Haɩ, Tacaa, waasɩ-m. 26 Ɩlɛna Yesu náa cɔ alʋ ɩnɩ sɩ: Pə ta mʋna sɩ pá kpaɣa piya tɔɣɔnaɣa na pá tʋ hasɩ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ tɔma sɩ: Haɩ, ma cɛ, paa na mpʋ hasɩ təŋəɣɩ na sɩ tɔɔsəɣɩ mpi sɩ nyə́ma tɔkɩ na pə́ pʋtətəɣɩ atɛ tɔ mɛɛ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Pʋwɛ, alʋ nyá, nyá naani tɔɔwa yoo. Mpi n caa tɔ n ka na-wɩ. Tənaɣa ɩ pəyaɣa hika alaafəya kɛ kpakpaa. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋla təna na ɩ́ polo Kalilee teŋku nɔɣɔ, na ɩ́ kpa pʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ na ɩ́ caɣa. 30 Na yəlaa samaa samaa kɔɔ ɩ kiŋ na pá kpɛŋna kʋtɔntʋnaa kɛ paɣalɛ mpa pa tɔŋ tala tɔ na yʋlʋmaa na acamaa na kamumusi na kʋtɔməŋ lɛləŋ nyə́ma tɔtɔ. Pa pona kʋtɔntʋnaa mpɛ na pá sɩɩ-wɛɣɛ Yesu kiŋ, ɩlɛna Yesu la na pá hiki alaafəya. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa yəlaa kɛ piti kɛ́ ɩsəna kamumusi sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ na acamaa hiki toma na tala tɔntaa náá tɔŋ teu na yʋlʋmaa náá sʋʋ naʋ tɔ. Tənaɣa pa sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ kɛ́ sam. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yaa ɩ ɩfalaa na ɩ́ tɔ sɩ: Yəlaa panɛ pa tɔm wɛ-m pətɔɔtəlɛ. Ɩ́ nyənɩ, kʋyɛɛŋ tooso kɔlɔ pa wɛ ma kiŋ cənɛ na pa kʋtɔɣɔʋ tɛma. Pəyele ma luɣu fɛɩ sɩ má yele na pá kpena nyɔɣɔsɩ, pá taa kɔɔ na pá kpisi tɔnəŋ kɛ mpaaʋ taa. 33 Tənaɣa ɩ ɩfalaa pɔɔɔsa-ɩ sɩ: Nyɩɩtʋ taa cənɛ, leɣe tɩɩ hiki tɔɣɔnaɣa na tə́ cɛla samaa ɩnɛ ɩ taka? 34 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Potopotonaa ɩsənaɣa ɩ́ wɛna? Ɩlɛna pɛlɛ sɩ: Potopotonaa naatosompɔɣɔlaɣa na tiinisi kɛ pəcɔ. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela samaa sɩ: Ɩ́ caɣa atɛ. 36 Tənaɣa Yesu kpaɣa potopotonaa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ na tiina anɩ, na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ na ɩ́ cəlɩ, na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa na pɛlɛ pá tala samaa. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɣaa na pá haɣa. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa koti hɔɣɔlasɩ nsi sɩ kpisaa tɔ na pə su tɔkʋŋ naatosompɔɣɔlaɣa. 38 Pəyele mpa pa tɔɣaa tɔ pa wɛ yəlaa iyisi liɣiti (4000) kɛ́, alaa na piya pa paasi. 39 Yesu tɛma samaa ɩnəɣɩ yasʋɣʋ ɩlɛna ɩ́ kpa kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ tɛɛ Makataŋ tɛtʋ taa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa na Satusee nyə́ma pa kɔma Yesu kiŋ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: La piti təmlɛ natəlɩ na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ nyá toŋ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ. Pa kuukaɣa Yesu nɔɣɔ kɛ kʋkuu kɛ́. 2 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ilim ɩ́ kɔma tʋɣʋ na ɩsɔtʋlʋŋasɩ sɛɛwa, ɩ́ tɔŋ sɩ: Cele ɩsɔtaa ká cɛ tənaŋŋ. 3 Na ye tanaŋ təhulu kɛ́ pə sɛɛwa na pə́ wɛ təsutii, ɩ́ tɔŋ sɩ Tɛʋ ká kɔɔ saŋa. Mpi tɔ, ɩsɔtɔnʋɣʋ sɛɛwa na pə́ wɛ səkpɛtʋɣʋ. Pə lapa ɩsəna na ɩ́ nyəŋ mpi mpi pə lakɩ ɩsɔtɔnʋɣʋ taa tɔ, na ɩɩ nyəŋ mpi pə lakɩ kʋyɛɛŋ ɩnɛ ɩ taa tɔ. 4 Kʋfalaŋ yəlaa asaɣaa mpa paa tɛŋ Ɩsɔ na pa taa tɔ pa pɛɛkəɣɩ sɩ pá la-wɛɣɛ piti təmlɛ. Ama pa kaa na piti təmlɛ natəlɩ se. Ye pə taɣa Yonaasɩ nyəntɛ. Ɩ yɔɣɔta mpʋ, ɩlɛna ɩ́ yele-wɛ na ɩ́ tɛɛ. 5 Yesu ɩfalaa kɔma na pá tɛsɩ lʋm kʋteŋ lɛŋkʋ tɔɔ, ɩlɛna pá sɔɔ potopotonaa kpaɣaʋ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ la laakalɩ na Falisanaa na Satusee nyə́ma pa kʋkʋsʋm. 7 Ɩlɛna Yesu ɩfalaa sʋʋ təmaɣa tɔm sɩ: Tə ta kpaɣa potopotonaa tɔɣɔ ɩ yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. 8 Yesu nɩɩ nti pa tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tɔŋ sɩ ɩ́ fɛɩna potopotonaa tɔ pə tɔɔ? Ama ɩ́ ta tɛ Ɩsɔ na mə taa na pə tɔɔ yoo. 9 Haləna saŋa ɩ́ tá cɛkəna kɛlɛ? Ɩ́ tá tɔɔsɩ potopotonaa kakpasɩ wei ma faɣaa na apalʋnyɔɔŋ iyisi kakpasɩ tɔɣɔ tɔ ɩ tɔɔ? Na tɔkʋŋ ɩsəna pə kpisaa na ɩ́ kpaɣa tɔ, ɩ́ sɔɔ ɩ́lɛ́ ɩ nyʋɣʋ na? 10 Na ɩ́ ta tɔɔsɩ tɔtɔɣɔ potopotonaa naatosompɔɣɔlaɣa wei ma faɣaa na apalʋnyɔɔŋ iyisi liɣiti (4000) tɔɣɔ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ tɔɔ? Na tɔkʋŋ ɩsəna pə kpisaa na ɩ́ kpaɣa tɔ, ɩ́ sɔɔ ɩ́lɛ́ ɩ nyʋɣʋ na? 11 Ɩsənaɣa pə lapa na ɩ́ ta cɛkəna sɩ pə taɣa potopotonaa tɔm kɛ ma yɔɣɔtəɣɩ? Ɩ́ taa yele na Falisanaa na Satusee nyə́ma kʋkʋsʋm sʋʋ-mɛ. 12 Waatʋ ɩnəɣɩ Yesu ɩfalaa cɛkənaa sɩ pə taɣa kʋkʋsʋm maɣamaɣa tɔm kɛ Yesu yɔɣɔtaɣa. Ama Falisanaa na Satusee nyə́ma pa kʋsɛɣɛsətʋ kɛ ɩ tɔŋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pola Sesalee Filipʋ tɛtʋ taa kɛ́ tiili. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Yəlaa tɔŋ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kɛ́ awe? 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ sɩ: Pa tɔŋ sɩ n kɛ́ Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ. Lɛlaa sɩ Ilii kɛ́, na lɛlaa sɩ n kɛ́ Selemii yaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa taa nɔɣɔlʋ. 15 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Na mɛ se, mə hʋʋkɩ sɩ ma kɛ́ awe? 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: N kɛ́ Ɩsɔ weesuɣu tʋ Pəyalʋ Mesii. 17 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Yohaanɩ pəyaɣa Simɔŋ, n nɩɩ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, pə taɣa yʋlʋ cəpəna-ŋ tampana anɛ. Ama ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔɣɔ. 18 Na má, má heeliɣi-ŋ təfoo sɩ nyá hətɛ yɔɣɔtəɣɩ sɩ, Pəlɛ, na pəlɛ nyá nyá tɔɔ kɛ́ maa sɩɩ ma yəlaa kpekəle. Na səm kaa pəsɩ na pə la-wɛɣɛ pʋlʋ cəcəka. 19 Maa cɛlɛ-ŋ ɩsɔtaa Kawulaɣa saafʋnaa. Na mpi n kaa ha mpaaʋ kɛ atɛ cənɛ tɔ, pə kaa na mpaaʋ kɛ ɩsɔtaa. Na mpi n ká ha mpaaʋ kɛ atɛ cənɛ tɔ, pɩɩ hiki mpaaʋ kɛ ɩsɔtaa. 20 Ɩlɛna Yesu kpaalɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ taa heeli nɔɣɔlʋ sɩ ma kɛ́ Mesii. 21 Pə kpaɣaʋ waatʋ ɩnɩ tɔɣɔ Yesu sʋʋ ɩ ɩfalaa kɛ heeluɣu təfoo sɩ: Pə wɛɛ sɩ má polo Yosalɛm na nyʋɣʋ nyə́ma na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pá tʋ-m kʋnyɔŋ kɛ tənaɣa sɔsɔm. Paa kʋ-m, na maa fe pə kʋyɛɛŋ tooso wule. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ yaa Yesu na ɩ́ lɩɩna kpeeŋa na ɩ́ təkɩ-ɩ-tɩ, sɩ: Aaɩ Tacaa, Ɩsɔ ɩ́ taa yele na təlɛ tə́ kɔɔ. 23 Tənaɣa Yesu pəsaa təkpɛʋ na ɩ́ tɔ Piyɛɛ sɩ: Satanɩ tɛɛ ma tɔɔ. Ɩsaɣatʋ taa kɛ́ n caa n tusi-m. Nyá hʋwɛɛ ta kɛ Ɩsɔ nyəna, yəlaa nyəna kɛ́. 24 Pəlɛ pə waalɩ, ɩlɛna Yesu pəsəna ɩ ɩfalaa tɔɔ sɩ: Ye wei ɩ caa sɩ ɩ́ təŋɩ-m pʋntʋ ɩ́ la ɩ təɣɩ awusa na ɩ́ səɣəlɩ ɩ səm tesika na ɩ́ təŋəɣəna-m. 25 Pə taɣa pʋlʋ, ye wei ɩ́ pɛɛkəɣɩ ɩ weesuɣu təcututu ɩ tɛŋna səpʋ. Ama wei ɩ́ lapa ɩ təɣɩ awusa kɛ ma tɔɔ, pʋntʋ ká hikina weesuɣu. 26 Ye yʋlʋ pəsaa na ɩ́ hiki antulinya nyəm təna ɩlɛna ɩnɩ ɩ sɩ, ɩ kawaaɣa ntɛ́ we? Pʋlʋpʋ wɛɛ mpi yʋlʋ ká kpaɣa na ɩ́ laɣasəna ɩ weesuɣu tɔ? 27 Mpi tɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má, maa kpaɣa ma Caa teeli na má na ma ɩsɔtaa tillaa tə kɔɔ na má fɛlɩ paa wei kɛ́ ɩsəna ɩ kʋlapʋtʋ wɛɛ tɔ. 28 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, mpa pa wɛ cənɛ tɔ pa taa lɛlaa ká ná Yʋlʋ Pəyaɣa má na má kɔŋ ɩsɩɩ wulaʋ sɔsɔ na pə́cɔ́ pá sɩ. 1 Kʋyɛɛŋ naatoso tɛɛwa, ɩlɛna Yesu kpaɣa Piyɛɛ na Saakɩ na ɩ́lɛ́ ɩ neu Yohaanɩ na pá polo pʋɣʋ kʋkʋlʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ kɛ́ pa tike. 2 Tənaɣa ɩ laɣasa pa ɩsɛntaa kɛ́ kpakpaa, na ɩ ɩsɛntaa tee kɔkɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa tooso ɩnɩ ɩ na Moisi na Ilii, na pá na Yesu pá yɔɣɔtəɣɩ. 4 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma Yesu sɩ: Tacaa, ɩsɩɩ tə wɛʋ cənɛ ɩsəntɔ tɔ pə wɛ teu napələɣɩ te. Ɩlɛ ye n caakɩ maa siki coka tooso. Nyaɣa lɛntɛ, Moisi kɛ lɛntɛ, na Ilii kɛ lɛntɛ. 5 Piyɛɛ tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ ɩlɛ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ laɩlaɩ nɔɣɔlʋ ɩ kɔmaɣalɛ na ɩ́ takɩ-wɛ. Na pá nɩɩ pə yɔɣɔtəɣɩ ŋmʋntʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɛɛ sɩ: Ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa ŋka ma laŋlɛ hʋlʋməna sɔsɔm tɔɣɔlɔ. Ɩ́ nɩɩna-kɛ. 6 Yesu ɩfalaa nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛɣɛ sɔsɔm na pá hoti pa nɔɔsɩ tɔɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu polaa na ɩ́ tokina-wɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ kʋlɩ, ɩ́ taa nyá. 8 Tənaɣa pa kʋsa ɩsɛ na pá nyənɩ, ɩlɛna pá maɣana Yesu tike təkoŋ. 9 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tiikaɣana pʋɣʋ tɔɔ ɩlɛna Yesu kpaalɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ taa heeli nɔɣɔlʋɣʋ mpi ɩ́ nawa mpʋ tɔ. Haləna kʋyaŋku Yʋlʋ Pəyaɣa má maa sɩ na má fe tɔ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ná tɔŋ sɩ Ilii ká caaləna kɔntɛ? 11 Tənaɣa ɩ cɔ-wɛ sɩ: Tampana pə wɛɛ sɩ Ilii ká kɔɔ na ɩ́ taɣanɩ pə tənaɣa teitei na pə́cɔ́. 12 Ama ma heeliɣi-mɛ sɩ Ilii tɛma kɔntɛ. Ama yəlaa ta nyəmɩ-ɩ, ɩlɛna pá lana-ɩ ɩsɩɩ pa sɔɔlaa tɔ. Na mpʋ tɔtɔɣɔ paa la Yʋlʋ Pəyaɣa má ma maɣamaɣa kɛ nyaŋ. 13 Tənaɣa ɩ ɩfalaa nyəmá kpakpaa sɩ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ tɔm kɛ ɩ yɔɣɔtəɣɩ. 14 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala timpi samaa ka kotaa tɔ, ɩlɛna apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ polo ɩ luŋ Yesu tɛɛ, 15 na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Haɩ, Tacaa, nyənɩ ma pəyaɣa pətɔɔtəlɛ. Timle wɛnna-kɛ. Tɔm paɣalɛ pə pɛtəɣɩ-kɛɣɛ kɔkɔsɩ taa na lʋm taa. 16 Ma kɔna-kɛɣɛ nyá ɩfalaa ntɔ, na pá kpisi ka waasʋɣʋ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩɩ tɛŋ Ɩsɔ na mə taa, pə́cɔ́ ɩ́ kɛ́ kʋtakɛɛsəŋ kɛ́. Wɛɛ ɩsənaɣa má na-mɛ tɩɩ caɣa na má tɔkɩ mə kʋnyɔŋ? Ɩ́ kɔna-m pəyaɣa ŋkɛɣɛ cənɛ. 18 Ɩlɛna Yesu kaləna ɩlɔɣɔʋ wei ɩ ka wɛ pəyaɣa ŋkɛ ka waalɩ tɔ na toŋ na ɩ́ tɔɣɔnɩ-ɩ. Ɩlɛna pəyaɣa hiki alaafəya kɛ kpakpaa kɛ tənɛ ɩnɩ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pɔɔsa-ɩ pa tike sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ tə ta pəsɩ na tə loo ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ? 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ ta tɛ́ Ɩsɔ na mə taa na pə tɔɔ tɔɣɔ. Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ. Ye mə taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ ka tɩɩ tala ɩsɩɩ sɔɔɣa pile kɛ yasəlaɣa, ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔ pulaɣa kanɛ sɩ ká kpɛsɩ na ká laɣasɩ, kaa kpɛsɩ kɛ́. Pʋlʋ kaa wɛɛ mpi ɩ́ ká kpisi tɔ. 21 Ɩlɔɣɔʋ ɩsɩɩ mpʋ, ye pə taɣa Ɩsɔ sələmʋɣʋ na Ɩsɔ sələmʋɣʋ, na nɔhɔkʋtʋ na nɔhɔkʋtʋ, pʋlʋ ɩɩ tɔɣɔnəɣɩ-ɩ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ pə pamna Yesu ɩfalaa kota təntəmlɛ kɛ Kalilee tɛtʋ taa. Tənaɣa Yesu heela-wɛ sɩ: Paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa yəlaa niŋ taa, 23 na pɛlɛ pá kʋ-m. Ama wɛɛ tooso wule maa fe. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm tənɛ tə wakəla ɩ ɩfalaa laŋa kɛ sɔsɔm. 24 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala Kapənahum, ɩlɛna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ lampuu mʋlaa polo pa pɔɔsɩ Piyɛɛ sɩ: Mə Caa naa fɛləɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ lampuu yɛɛ? 25 Ɩlɛna Piyɛɛ sɩ: Ɩ fɛləɣɩ. Saa wei Piyɛɛ sʋʋkaɣa təyaɣa ɩlɛna Yesu caalɩ-ɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Simɔŋ, n hʋʋ suwe? Le nyə́ma fɛləɣəna antulinya ɩnɛ ɩ awulaa kɛ lampuunaa na patantənaa ye? Tɛtʋ piya yaa mʋʋlaa? 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ cɔwa sɩ: Mʋʋlaa fɛləɣəna. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Tampana kɛ te, pə fɛɩ sɩ tɛtʋ piya ɩ́ fɛlɩ lampuu se. 27 Paa na mpʋ tɩɩ caa sɩ pə la yəlaa panɛ pa taa kɛ́ pʋlʋ, ɩlɛ polo pɔɣɔ taa na ń tʋ kulaɣa. Kancaalaɣa tinte nte n ká kpa tɔ, wiili tə nɔɣɔ taa, n ká maɣana liɣitee nyəɣəlʋɣʋ. Ləsɩ-kʋ na ń kɔɔ na ń fɛlɩ ma na-ŋ tá lampuu. 1 Waatʋ ɩnəɣɩ Yesu ɩfalaa pola ɩ kiŋ na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Aweɣelɛ sɔsɔ kɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa? 2 Tənaɣa Yesu yaa peiya na ɩ́ sɩɩ-kɛɣɛ pa ɩsɛntaa, 3 na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ye ɩ́ tá laɣasɩ na ɩ́ pəsɩ ɩsɩɩ peisi, ɩ́ kaa sʋʋ ɩsɔtaa Kawulaɣa. 4 Wei ɩ pasəɣɩ ɩ tɩ na ɩ́ pəsɩ ɩsɩɩ peiya kanɛ tɔ, ɩnəɣəlɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa taa sɔsɔ. 5 Na wei ɩ ká mʋ peiya ɩsɩɩ kanɛɣɛ ma nyʋɣʋ tɔɔ tɔ, maɣa pʋntʋ mʋwa. 6 Ye wei ɩ́ lapa na piya nsi sɩ mʋ ma tɔm kɛ ɩsəntɔ tɔ sɩ taa nakəlɩ pəntɩ, pə nəɣəsəna pá tʋ pʋntʋ luɣu tɛɛ kɛ́ namlɛ sɔsɔɔlɛ na pá tʋsɩ-ɩ teŋku taa. 7 Ama antulinya ɩnɛ ɩ tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Mpi tɔ, mpi pɩɩ la na yəlaa hoti ɩsaɣatʋ taa tɔ pə wɛɛ kɛ́. Mpi pɩɩ tusi yəlaa kɛ ɩsaɣatʋ taa tɔ pə kaa laŋ. Ama wei ɩ́ lapa na ɩ tɔɣɔntəlɛ la ɩsaɣatʋ, pʋntʋ ká ná. 8 Ye nyá niŋ yaa nyá nɔɔhəlɛ tusiɣina-ŋ ɩsaɣatʋ lapʋ taa, sɛtɩ-tɛ na ń lɔ pooluŋ. Sana kɛlɛ sɩ ń sʋʋ weesuɣu kʋpaŋkʋ taa na niŋ kʋlʋməŋ yaa nɔɔhəlɛ kʋlʋmtəlɛ, na mpi n ká wɛɛna nyá niŋ naalɛ yaa nɔɔhɛɛ naalɛ na pá pɛtɩ-ŋ kɔkɔ tam nyəŋka taa tɔ. 9 Ye nyá ɩsəlɛ tusiɣina-ŋ ɩsaɣatʋ lapʋ taa, hɔɣɔsɩ-tɛ na ń lɔ pooluŋ. Sana ń hiki weesuɣu kʋpaŋkʋ na ɩsəlɛ kʋlʋmtəlɛ, na mpi n ká wɛɛna ɩsɛ naalɛ na pá pɛtɩ-ŋ kɔkɔ ŋka ka wɛ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ. 10 Ɩ́ la laakalɩ na piya sənɛ sɩ taa nakələɣɩ nyənʋɣʋ kɛ yem. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma heeliɣi-mɛ sɩ tampana tɔɔ sɩ ɩsɔtaa tillaa səŋa tam kɛ́ ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ɩsɛntaa kɛ́. 11 Mpi pə lepa tɔ pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ yapʋ tɔɔ kɛ́ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kɔma. 12 Awe wɛna heeŋ nɩɩnʋwa (100) na ɩ taa kʋlʋm le, na ɩ́ kaa yele pɔɣɔlaɣafɛi nɩɩnʋwa ɩnɛɣɛ pulaɣa tɔɔ na ɩ́ tɛɛ na ɩ́ sʋʋ kʋlepu ɩnɛɣɛ pɛɛkʋɣʋ? 13 Ye ɩ kɔma na ɩ́ hii-ɩ, pɔpɔtʋ fɛɩ, ɩ laŋlɛ hʋlʋməɣəna-ɩ kɛ́ na pə́ kəlɩ pɔɣɔlaɣafɛi nɩɩnʋwa wei ɩ ta le tɔ. 14 Mpʋ tɔtɔɣɔ mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩɩ caa sɩ piya sənɛ sɩ taa nakəlɩ ɩ́ le. 15 Ye nyá tɔɣɔntəlɛ pəntəna-ŋ, polo na ń yaa-ɩ mə naalɛ na ń hʋlɩ-ɩ timpi ɩ pəntəna-ŋ tɔ. Ye ɩ nɩɩna-ŋ, pə lapa n waasa-ɩ kɛlɛ. 16 Ama ye ɩ kisaa, n yaa nɔɣɔlʋ yaa napələɣɩ naalɛ na ɩ́ na-ɩ na pə́cɔ́ pə́ lá ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Paa tɔm nti tɩɩ wɛɛna seliya nyə́ma kɛ naalɛ yaa tooso. 17 Ye saa ɩnɩ ɩ tasa kisuɣu, ɩlɛ n heeli Yesu sɛɛlaa kpekəle. Na ɩ́ kisa Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛ nɩɩnaʋ tɔtɔ, ɩlɛ n nyənɩ-ɩ ɩsɩɩ ma ta nyɩ Ɩsɔ yaa ɩsɩɩ lampuu mʋlʋ. 18 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, pə təna mpi ɩ́ kaa ha mpaa kɛ atɛ cənɛ tɔ, pə kaa na mpaa kɛ ɩsɔtaa. Na pə təna mpi ɩ́ ká ha mpaaʋ kɛ atɛ cənɛ tɔ, pɩɩ ná mpaaʋ kɛ ɩsɔtaa. 19 Ma tasəɣɩ-mɛɣɛ heeluɣu sɩ: Ye mə taa naalɛ lapa nɔɣɔ kʋlʋmaɣa na pá sələmɩ pʋlʋ, ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ká ha-wɛɣɛ-wɩ. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa naalɛ yaa tooso ɩ́ kota timpiɣi ma pʋlʋ lapʋ tɔɔ, ma wɛ pa hɛkʋ kɛ́. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ pola Yesu kiŋ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, ye ma tɔɣɔntəlɛ pəntəɣəna-m tam na má suma, tɔm ɩsənaɣa pə́ talaa ma kaa su? Tɔm naatosompɔɣɔlaɣa na? 22 Tənaɣa Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ma heeliɣi-ŋ sɩ pə taɣa tɔm naatosompɔɣɔlaɣa se. Ama tɔm nɩɩtoso na naanʋwa naanʋwa kɛ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa kɛ́. 23 Pə tɔɔ kɛ́ ɩsɔtaa Kawulaɣa nəɣəsəna ɩsɩɩ wulaʋ sɔsɔ nɔɣɔlʋ wei ɩ caakaɣa sɩ ɩ́ mʋ ɩ kəma kɛ ɩ təmlɛ nyə́ma kiŋ tɔ. 24 Ɩ caɣaa na ɩ́ tɔŋna ɩ kəma kɛ mapʋ, ɩlɛna pá kɔna-ɩ apalʋ nɔɣɔlʋ. Apalʋ ɩnɩ ɩlɛ ɩ wɛna-ɩ kəmlɛ kɛ liɣitee nyəɣətʋ iyisi iyisi. 25 Ɩ ta nyɩ ɩsəna ɩ ká la na ɩ́ hiki liɣitee anɩ na ɩ́ fɛlɩ tɔ. Ɩlɛna wulaʋ tɔ sɩ: Ɩ́ kpa kəmlɛ tʋ ɩnɩ na ɩ alʋ na ɩ piya na ɩ wontu təna na ɩ́ pɛɛtɩ, na má hiki ma liɣitee. 26 Tənaɣa apalʋ ɩnɩ ɩ hota wulaʋ tɛɛ na ɩ́ wiina-ɩ sɩ: Haɩ, tacaa, la-m suulu, ye ma hikaa maa fɛlɩ-ŋ pə təna təcɩʋcɩʋ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ ɩnɩ ɩ nyəna təmlɛ tʋ pətɔɔtəlɛ na ɩ́ cɛpɩ-ɩ, na ɩ́ yele-ɩ na ɩ́ tɛɛ. 28 Təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ tɛɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ sulina ɩ təmlɛ taa taapalʋ nɔɣɔlʋ, ɩ́lɛ́ ɩ ka wɛna ɩnəɣɩ kəmlɛ kɛ liɣitee nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200). Tənaɣa təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ́ ləla ɩ taapalʋ luɣu tɛɛ təkem, sɩ ɩ́ fɛlɩ-ɩ ɩ kəmlɛ kɛ ɩ́ fɛlɩ-ɩ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ taapalʋ ɩnɩ ɩ hota ɩnɩ ɩ tɛɛ na ɩ wiina-ɩ sɩ: Haɩ, la-m suulu, ye ma hikaa maa fɛlɩ-ŋ. 30 Ama təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ kisaa na ɩ́ kpa ɩ taapalʋ ɩnɩ na ɩ́ pona na ɩ́ təkɩ saləka taa, sɩ ɩ́ fɛlɩ ɩnəɣɩ ɩ kəmlɛ. 31 Wulaʋ sɔsɔ ɩnɩ ɩ təmlɛ nyə́ma lɛlaa ná mpʋ, ɩlɛna pa laŋa wakəlɩ sɔsɔm, haləna pá polo pá heeli-təɣɩ pa caa. 32 Tənaɣa pa caa ɩnɩ ɩ yaa təmlɛ tʋ ɩnɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Təmlɛ tʋ ɩsaɣaʋ nyá, nyá wiina-m na má cɛ-ŋ təkpatakpata. 33 Pə nəɣəsəna ɩsɩɩ nyá tɔtɔ nyaa nyənɩ nyá taapalʋ pətɔɔtəlɛ ɩsɩɩ má nyənʋɣʋ nyá nyəntɛ tɔ. 34 Tənaɣa pááná kpa pa caa ɩnəɣɩ sɔsɔm na ɩ́ kpa təmlɛ tʋ ɩnɩ na ɩ́ tʋ-ɩ naasəlaa niŋ taa sɩ ɩ́ fɛlɩ ɩ kəmlɛ təna təcɩʋcɩʋ na pə́cɔ́ ɩ́ lɩɩ. 35 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ ma Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ ká la-mɛ. Ye ɩɩ hʋləɣɩ mə tɔɣɔntəlɛnaa kɛ suulu na lotu kʋlʋmtʋ. 1 Waatʋ wei Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ sɛɣɛsʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ Kalilee tɛtʋ na ɩ́ tɛɛ Yuta tɛtʋ nti tə wɛ Yaatanɩ waalɩ tɔ tə taa. 2 Tənaɣa samaa kɛ sɔsɔm təŋa-ɩ na ɩ́ waa pa kʋtɔməŋ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa napəlɩ pa polaa sɩ pa kuuki Yesu nɔɣɔ, ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tá mpaaʋ taa yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔɣɔnɩ ɩ alʋ kɛ natəlɩ tə tɔɔ? 4 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ ta kala nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa tɔ? Pa ŋmaawaɣa sɩ: Hatoo kancaalaɣa, antulinya ɩnɛ ɩ latʋ lapa-wɛɣɛ apalʋ na alʋ kɛ́. 5 Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Mpʋ pə tɔɔ kɛ́ apalʋ ká yele ɩ caa na ɩ too na ɩ́ na ɩ alʋ pá caɣa na pa naalɛ pá pəsɩ yʋlʋ kʋlʋm. 6 Saa ɩnɩ apalʋ na alʋ pa ta kɛ yəlaa naalɛ tɔtɔ. Ama pa pəsa yʋlʋ kʋlʋm kɛ́ təkoŋ. Ye mpʋ ɩlɛ, yʋlʋ ɩ́ taa yasɩ mpi Ɩsɔ kpɛntaa tɔ. 7 Ḿpɣʋ́ɣʋ́ Falisanaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ Moisi naa ha mpaa sɩ apalʋ pəsəɣɩ na ɩ́ la ɩ alʋ kɛ kisuɣu takəlaɣa na ɩ́ tɔɣɔnɩ-ɩ? 8 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Mə laŋkpɩɩsəŋ tɔɔ kɛ́ Moisi ka ha-mɛɣɛ mpaaʋ sɩ ɩ́ tɔɣɔnɩ mə alaa. Ama hatoo kancaalaɣa pə taa wɛɛ mpʋ. 9 Ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ, ye yʋlʋ tɔɣɔna ɩ alʋ na pə́ tá kɛ́ sɩ alʋ ɩnɩ ɩ́ lapa wasaŋkalətʋ tɔ pə tɔɔ, ɩlɛna apalʋ tɛɛ na ɩ́ kpaɣa alʋ lɛlʋ, pʋntʋ lapa wasaŋkalətʋ kɛ́. 10 Tənaɣa Yesu ɩfalaa tɔma sɩ: Ye ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛ apalʋ na alʋ pa hɛkʋ, ɩlɛ pə kəla teu sɩ yʋlʋ ɩ́ caɣa ɩtantɛ ɩlɛ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Yəlaa təna ɩɩ pəsəɣɩ na pá mʋ sɛɣɛsʋɣʋ kʋnɛ. Ama mpa Ɩsɔ ná ha pə toma tɔ pɛlɛ pa pəsəɣɩ. 12 Mpi pə kaɣatəɣɩ yəlaa kɛ alaa kpaɣaʋ tɔ pə wɛ ŋkaŋka kɛ́. Lɛlaa kiŋ ɩlɛ, pa lʋləɣɩ-wɛɣɛ mpʋ na pá fɛɩna pa tɩ. Lɛlaa ɩlɛ, yəlaa lapəna-wɛɣɛ kataasɩ. Pə kaasɩ lɛlaa ná kisa alaa kpaɣaʋ kɛ kʋkisu kɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa tɔɔ. Ye wei ɩ ká pəsɩ na ɩ́ mʋ sɛɣɛsʋɣʋ kʋnɛ, ɩ́ mʋ-kʋ. 13 Yəlaa pukaɣana piya kɛ́ sɩ Yesu ɩ́ tənɩ sɩ tɔɔ kɛ́ niŋ na ɩ́ sələməna-səɣɩ Ɩsɔ. Tənaɣa ɩ ɩfalaa kaləna sɩ kɔntaa. 14 Ɩlɛna Yesu tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ yele na piya kɔɔ ma kiŋ, ɩ́ taa kaɣatɩ-sɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa pa wɛ ɩsɩɩ piya tɔ mpɛ pa tənna ɩsɔtaa Kawulaɣa. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ təna niŋ kɛ sɩ tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ təna na ɩ́ tɛɛ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ nɔɣɔlʋ pola Yesu kiŋ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, kʋpantʋ ntiɣi pə wɛɛ sɩ maa la na má hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ? 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n pɔɔsəɣɩ-m kʋpantʋ tɔɔ? Yʋlʋ kʋlʋm təkoŋ kɛna kʋpaŋ. Ye n caa sɩ ń hiki weesuɣu, təŋ mpi pa kɛɛsa kʋsəsɩɩtʋ taa tɔ. 18 Tənaɣalɛ apalʋ ɩnɩ ɩ pɔɔsa Yesu sɩ: Kasɩ ntiɣi pa kɛɛsaa ye? Ɩlɛna Yesu cɔ apalʋ ɩnɩ sɩ: Taa kʋ yʋlʋ, taa la wasaŋkalətʋ, taa ŋmɩɩlɩ, taa suu lɛlʋ kɛ tɔm. 19 Se nyá caa na nyá too. Sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ nyá tɩ. 20 Tənaɣa ɩfepu ɩnɩ ɩ tɔma sɩ: Ma tɔka kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə tənaɣa. Ɩlɛ pepeɣe pə kaasa má la tɔtɔ? 21 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ye n caa n te təkpataa, polo na ń pɛɛtɩ pə təna mpi n wɛna tɔ na ń tala kʋnyɔntʋnaa kɛ pə liɣitee, na cele ń sʋʋ toŋ kɛ ɩsɔtaa. Ń tɛma mpʋ pə lapʋ ɩlɛ n kɔɔ na ń təŋɩ-m. 22 Ama ɩfepu ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ laŋlɛ wakəlɩ tətɔɣɔtɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ka wɛna kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 23 Tənaɣa Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, liɣitee tʋ ɩsɔtaa Kawulaɣa sʋʋʋ wɛ katɛ kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 24 Ma tasəɣɩ-mɛɣɛ heeluɣu sɩ: Ɩsəna mpi pə wɛ yooyoo kɛ́ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋna pənyalaɣa pʋ́ʋ́ɣʋ́ na ɩ́ lɩɩ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛ liɣitee tʋ kɛ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa taa, halɩ pə tɩɩ tɛɛ mpʋ. 25 Ɩ ɩfalaa nɩɩ tɔm ntɩ ɩlɛna pə́ la-wɛɣɛ piti na pá tɔ sɩ: Ɩlɛ awe ka tʋləna ntɛɣɛ-tɩ ɩlɛ? 26 Tənaɣa Yesu nyəna-wɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Yəlaa kiŋ kɛ pə fɛɩ pəsʋɣʋ. Ama Ɩsɔ ɩ́lɛ́, pə təna təlɛʋ kɛ́. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Pepeɣe taa hiki ɩlɛ? 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, waatʋ wei Yʋlʋ Pəyaɣa ma maa caɣa ma teeli kumte tɔɔ kɛ́ aləsanna taa tɔ, mɛ mpa ɩ́ təŋa-m mə naanʋwa na naalɛ tɔ, ɩ́ ká caɣa mə kumlee tɔɔ tɔtɔ, na ɩ́ hʋʋna Ɩsɛɣɛlɩ kpeka naanʋwa na naalɛɣɛ tɔm. 29 Na pa təna mpa paa yele pa tɛɛsɩ, yaa pa taalʋnaa, na pa kɔɣɔnaa, na pa newaa, yaa pa caanaa, yaa pa toonaa, yaa pa piya, yaa pa tawa kɛ ma tɔɔ tɔ, paa hiki mpi mpi pa yela mpʋ tɔ pə tɔm nɩɩnʋwa (100). Pəyele paa hiki pa paa nyəm kɛ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ taa. 30 Mpa pa wɛ lɔlɔ kɛ́ kaɣana tɔ pa taa paɣalɛ ká məlɩ waalɩ. Na waalɩ nyə́ma taa paɣalɛ náá məlɩ lɔlɔ. 1 Ɩɩ naa ɩsəna ɩsɔtaa Kawulaɣa nəɣəsənaa tɔɣɔlɔ. Sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ kʋləna tanaŋ ahula tɛɛ təpam sɩ ɩ caa apaa nyə́ma na ɩ́ tʋ ɩ lɛsɛŋ taalɛ taa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tisaa sɩ: Ilim ɩ́ tɛma maa fɛlɩ-mɛɣɛ liɣitee nyəɣəlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ. Ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ tɛɛ na ɩ́ luŋ ma taalɛ taa. 3 Ilim kɔma na pə́ kpa pəcɔ ɩlɛna ɩ́ tasa lɩɩʋ na ɩ́ maɣana napəlɩ, pɛlɛ pa caɣa yem kɛ́ nɔnɔɣɔ tɛɛ. 4 Tənaɣa ɩ heela pɛlɛ sɩ: Ɩ́ tɛɛ ma lɛsɛŋ taa, maa fɛlɩ-mɛɣɛ ɩsəna pə nəɣəsənaa tɔ. 5 Ɩlɛna pɛlɛ pá tɛɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsɔ ɩnɩ ɩ kɔma na ɩ́ tasa lɩɩʋ kɛ ilim sikuɣu na ɩ́ hiki napələɣɩ mpʋ tɔtɔ. Pə kɔma na pə́ tala ilim hʋʋʋ ɩlɛna ɩ́ tasa lɛlaa kɛ hikuɣu na ɩ́ pona ɩ taalɛ taa tɔtɔ. 6 Pə kɔma taanaɣa ilim ɩlɛna ɩ́ lɩɩ na ɩ́ maɣana napəlɩ, pɛlɛ pa caɣa nɔnɔɣɔ tɛɛ. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ caɣa yem kɛ mpʋ? 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Tə ta hiki wei ɩ ká kpaɣa-tʋɣʋ təmlɛ tɔɣɔ. Tənaɣa ɩ tɔma sɩ: Ye mpʋ, ɩ́ polo ma lɛsɛŋ taalɛ taa yaa. 8 Ilim kɔma na pə́ tɛ ɩlɛna sɔsɔ ɩnɩ ɩ́ yaa ɩ təmlɛ tɔɔ nyənllʋ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔʋ, yaa apaa nyə́ma mpɛ na ń fɛlɩ-wɛɣɛ pa liɣitee. Caaləna mpa pa təkəna kpaɣaʋ tɔ na ń tɛɛsəna mpa pa caala kpaɣaʋ tɔ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa ɩ ka hika taanaɣa ilim tɔ pɛlɛ pa kɔma na pá hiki liɣitee nyəɣəlʋɣʋ nyəɣəlʋɣʋ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa pa caala təmlɛ taa kɛ́ sʋʋʋ tɔ pa hʋʋwa sɩ mpɛ pa nyəna ká kəlɩ panɛ pa nyəna. Ama liɣitee nyəɣəlʋɣʋ nyəɣəlʋɣʋ kɛ́ pa cɛla-wɛ. 11 Sɔsɔ ɩnɩ ɩ fɛlʋɣʋ-wɛɣɛ mpʋ tɔ pə ta maɣa-wɛ. 12 Ɩlɛna pá tɔ sɩ: Mpa pa kɔma nɔɔnɔɔ tɔ kalifu kʋlʋm kɛ pɛlɛ pa lapa təmlɛ, ɩlɛna ń məlɩ na ń kpɛntɩ-tʋɣʋ kʋfɛlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ na? Pəyele tá kana na ilim nyaɣa-tʋɣʋ hatoo tanaŋ tɛɛ. 13 Tənaɣa sɔsɔ ɩnɩ ɩ cɔ pa taa lɛlʋ sɩ: Ma taapalʋ, ma ta muɣuli-ŋ se. Ma na-ŋ tɩɩ sɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ń lapa ilim na pə tɛm maa fɛlɩ-ŋ liɣitee nyəɣəlʋɣʋ, yaa pə taɣa mpʋ? 14 Mʋ nyá liɣitee na ń tɛɛ ń fɛɛ-m. Má nɔkəna sɩ má cɛla wei pə təkənaa tɔtɔɣɔ teitei ɩsɩɩ ma cɛla nyá tɔ. 15 Ma fɛɩna mpaaʋ sɩ má lana ma liɣitee kɛ ɩsəna ma sɔɔlaa tɔ? Ma lapa kʋpantʋ tɔɣɔ pə wɩɩkɩ-ŋ yaa? 16 Tənaɣa Yesu tasaa sɩ: Waalɩ nyə́ma ká məlɩ lɔlɔ, na lɔlɔ nyə́ma náá məlɩ waalɩ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pukaɣa Yosalɛm, ɩlɛna ɩ́ yaa ɩ ɩfalaa kɛ kpeeŋa kɛ waatʋ wei pa wɛ mpaaʋ taa tɔ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: 18 Tɔʋ, tə kpaa Yosalɛm ɩsəntɔ tɔ, paa kpaɣa Yʋlʋ Pəyaɣa má na pá tʋ kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa niŋ taa. Paa tɔ sɩ pá kʋ-m. 19 Paa tʋ-m ma ta nyɩ ɩsɔnaa niŋ taa, na pɛlɛ pá paana-m na pá casa-m akpatɛɛ na pá ka-m səm tesika tɔɔ. Na kʋyɛɛŋ tooso wule maa fe. 20 Tənaɣa Sepetee pəyalaa na pa too pa pola Yesu kiŋ, ɩlɛna pa too luŋ Yesu tɛɛ na ɩ́ wiina-ɩ sɩ: La-m kʋpantʋ natəlɩ. 21 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-ɩ sɩ: Pepeɣe n caa má la-ŋ? Ɩlɛna alʋ cɔ-ɩ sɩ: Ma caa sɩ ń tɔ sɩ ma pəyalaa panɛ pa naalɛ paa caɣa nyá kiŋ kɛ waatʋ wei n ká tɔɣɔ nyá Kawulaɣa tɔ. Lɛlʋ kɛ nyá ntɔɣɔŋ tɔɔ, lɛlʋ kɛ nyá mpətəŋ tɔɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ tá nyɩ mpi ɩ́ sələməɣɩ tɔ yɛɛ? Ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔɣɔ wahala sɔsɔ wei maa tɔɣɔ tɔ? Tənaɣa pa tɔma sɩ: Tɩɩ pəsɩ. 23 Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tampana ɩ́ ká tɔɣɔ wahala sɔsɔ wei maa tɔɣɔ tɔ. Ama pə taɣa má ləsəɣəna mpa paa caɣa ma ntɔɣɔŋ tɔɔ, na mpa paa caɣa ma mpətəŋ tɔɔ tɔ. Mpa pa tɔɔ ma Caa taɣana lona anɩ tɔ pɛlɛ pa kɛna a nyə́ma. 24 Yesu ɩfalaa naanʋwa wei pə kaasaa tɔ pɛlɛ pa ná mpʋ, ɩlɛna pa taa wɩɩna Sepetee pəyalaa mpɛ pa naalɛ. 25 Tənaɣa Yesu yaa pa təna na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ nyəmá sɩ mpa pa kɛ́ yəlaa awulaa tɔ, pɛlɛ pa tɔkɩ kawulaɣa kɛ lɛlaa tɔɔ. Na mpa pɛlɛ pa kɛ́ kʋfeelaa tɔ, pɛlɛ pa ŋmakələɣɩ səkpema. 26 Ama pə fɛɩ sɩ pɩɩ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ mə kiŋ. Nti tɔɣɔlɛ sɩ, ye mə taa wei ɩ́ caa ɩ la sɔsɔ kɛ mə hɛkʋ, pʋntʋ ɩ́ pəsɩ mə pəyalʋ. 27 Na ye mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ caa ɩ la mə nɔɣɔ tʋ, pʋntʋ ɩ́ pəsɩ mə yom. 28 Mpʋ tɔtɔɣɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma ta kɔɔ sɩ má tɔɣɔ cɛcɛɛlɛ. Ama ma kɔmaɣa sɩ má pəsɩ yəlaa təna təmlɛ tʋ, na má ha ma weesuɣu na pə cɛ yəlaa paɣalɛ kɛ pa yomle taa. 29 Waatʋ wei Yesu lɩɩna Yeliko ɩcatɛ taa tɔ samaa tuutuuma təŋa ɩ waalɩ. 30 Pə pamna yʋlʋmaa naalɛ ka caɣa mpaaʋ nɔɣɔ. Pa nɩɩwa sɩ Yesu tɛɛna ntɛ́, ɩlɛna pá sʋʋ koou sɩ: Tafiiti Pəyalʋ, Tacaa, nyənɩ tá pətɔɔtəlɛ. 31 Tənaɣa samaa kaləna-wɛ na pá heeli-wɛ sɩ pa su. Ama pɛlɛ pa sɔɔsa koou kɛ sɔsɔm sɩ: Tafiiti Pəyalʋ, Tacaa, nyənɩ tá pətɔɔtəlɛ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu səŋaa na ɩ́ yaa-wɛ na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ caa ma la-mɛɣɛ-we? 33 Ɩlɛna pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, tə caa kɛ́ sɩ ń kuli tá ɩsɛ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɔm lapa Yesu kɛ́ pətɔɔtəlɛ na ɩ́ takɩ pa ɩsɛ na pá sʋʋ naʋ kɛ tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa na pá təŋ ɩ waalɩ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tala Petafasɩ kɛ Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ. Waatʋ ɩnɩ tɔ pa fɛɩ pooluŋ na Yosalɛm. Tənaɣa Yesu tila ɩ ɩfalaa naalɛ sɩ: 2 Ɩ́ polo ɩcatɛ nte tə wɛ mə nɔɣɔ tɔɔ tɔ tə taa. Ye ɩ́ tala tə taa kɛ́ kpakpaa ɩ́ ká ná pa tʋ kpaŋaɣa toto nɔɣɔlʋ na ɩ pile kɛ ɩ kiŋ, ɩ́ hɛtɩ-sɩ na ɩ́ kɔna-m. 3 Ye nɔɣɔlʋ ɩ́ pɔɔsa-mɛ sɩ pʋlʋ, ɩ́ cɔ pʋntʋ sɩ Tacaa caakəna. Ye ɩ́ cɔ mpʋ paa yele-mɛ na ɩ́ tɛɛna. 4 Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ la nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: 5 Ɩ́ heeli Siyɔŋ ɩcatɛ nyə́ma sɩ, ɩ́ nyənɩ, mə wulaʋ kɔŋ mə kiŋ, na ɩ́ caɣa kpaŋaɣa toto tɔɔ, na ɩ́ wɛ təpamm. Nn na ɩ́ caɣa kpaŋaɣa pəyaɣa tɔɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa mpa ɩ tilaa tɔ pa tɛɛwa na pá lá ɩsɩɩ ɩ́ kɛɛsa-wɛ tɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna kpaŋaɣa toto ɩnɩ na ɩ pile, na pá kpaɣa pa wontu na pá pɔ sɩ tɔɔ, na Yesu kpa na ɩ́ caɣa pə tɔɔ. 8 Na yəlaa paɣalɛ kɛ sɔsɔm náá pɔ pa wontu kɛ mpaaʋ taa. Lɛlaa náá cɛ akɔɔ na pá pɔ mpaaʋ taa. 9 Samaa wei ɩ ka wɛ Yesu nɔɣɔ tɔɔ na wei ɩ ka wɛ Yesu waalɩ tɔ pɛlɛ pa tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ na nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ sɩ: Paa wei ɩ́ tʋ Tafiiti Pəyalʋ kɛ teeli. Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ wei ɩ kɔŋna Tacaa toŋ tɔ ɩ waalɩ. Paa wei ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli kɛ ɩsɔtaa. 10 Yesu kɔma na ɩ́ sʋʋ Yosalɛm taa, ɩlɛna ɩcatɛ la yuŋ təkɛmm, na yəlaa pɔɔsəɣɩ sɩ: Aweɣe ye? 11 Ɩlɛna samaa cɔ sɩ: Kalilee Nasalɛtɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Yesu kɛ́. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ tɔɣɔnɩ pa təna mpa pa pɛɛtaɣaa na mpa pa yakaɣa tɔ. Na ɩ́ pəsɩ liɣitee yɔkəlaa taapələnaa kɛ alele na alukukunaa pɛɛtəlaa kpelasɩ tɔtɔ. 13 Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ sɩ: Paa yaa ma təyaɣa sɩ Ɩsɔ təsələməlɛ. Ama mə pəsəna-kɛɣɛ ŋmɩɩlaa təyaɣa. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋmaa na sɛkəllaa pa pola Yesu kiŋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ lá na pá hiki alaafəya. 15 Ɩsɩɩ Yesu lapa piti təma kɛ mpʋ, na pə kaasɩ na piya náá yɔɣɔtəɣəna nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa sɩ: Paa wei ɩ́ tʋ Tafiiti Pəyalʋ kɛ́ teeli tɔ, pə ta maɣa kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ntɛ́. 16 Tənaɣa pa pɔɔsa Yesu sɩ: N nɩɩkɩ nti pa yɔɣɔtəɣɩ tɔ? Ɩlɛna Yesu náá cɔ-wɛ sɩ: Ɛɛ, ma nɩɩkɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ ta kaləta Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ timpi pa ŋmaawa sɩ: Piya səkpesi na ahʋlʋmnaa nɔɔsɩ taa kɛ́ n yelaa na nyá sam lɩɩna tɔ yɛɛ? 17 Pə waalɩ kɛ́ ɩ yela-wɛ na ɩ́ lɩɩ na ɩ́ se pa ɩcatɛ, na ɩ́ polo ɩ́ sʋʋ kʋyaŋkuɣu Petanii. 18 Kʋ fema ɩlɛna Yesu kʋlɩ na ɩ́ mələɣɩ ɩcatɛ taa, ɩlɛna nyɔɣɔsɩ kpa-ɩ mpaaʋ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ loosa fiki tʋɣʋ kɛ mpaaʋ nɔɣɔ. Ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ maɣana hatʋ tike. Tənaɣa ɩ tɔma fiki tʋɣʋ sɩ: N kaa tasa pile lʋlʋɣʋ kɛ paa pəcɔ. Ɩlɛna tʋɣʋ ŋkʋ kʋ wʋlɩ tənaɣa kpakpaa təwoŋwoŋ. 20 Yesu ɩfalaa ná mpʋ, ɩlɛna pə la-wɛɣɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm. Ɩlɛna pá pɔɔsɩ Yesu sɩ: Ɩsənaɣa pə lapa na fiki tʋɣʋ ŋkʋ kʋ wʋlɩ kpakpaa kɛ mpʋ? 21 Tənaɣa Yesu cɔwa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ye ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani na ɩ́ tá lá sika, pə taɣa mpi ma lapa fiki tʋɣʋ kʋnɛ tɔ pə tike kɛ́ ɩ́ ká la. Ɩ́ pəsəɣɩ na paa pulaɣa kanɛ ɩ́ tɔ-kɛ sɩ ká kpɛsɩ na ká hoti teŋku taa, pə lakɩ kɛ́. 22 Ye ɩ́ wɛna naani pə təna mpi ɩ́ sələməɣɩ sɩ Ɩsɔ ɩ́ la-mɛ tɔ, ɩ lakɩ-mɛɣɛ-wəɣɩ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ niki sɛɣɛsʋɣʋ. Ɩlɛna kɔtəlaa sɔsaa na Yuta nyə́ma taa sɔsaa polo na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Kaŋkantɛ nteɣe n makɩ nyá taa na ń lakɩ ɩsəntɔ? Yaa awe tɩɩ ha-ŋ pə mpaaʋ? 24 Tənaɣa Yesu cɔwa Yuta sɔsaa mpɛ sɩ: Tɔʋ, ma maɣamaɣa maa pɔɔsɩ-mɛɣɛ tɔm kʋlʋmtʋ təkoŋ. Ye ɩ́ cɔ-m ɩlɛ, maa heeli-mɛɣɛ kaŋkantɛ nte ma makɩ ma taa na má lakɩ ɩsəntɔ tɔ. 25 Ɩsɔ yaa yəlaa tilina Yohaanɩ sɩ ɩ́ sɔɔkɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa maɣasa-təɣɩ pa taa pa tike. Ɩlɛna Yuta sɔsaa mpɛ pá tɔ sɩ: Ye tə tɔma sɩ Ɩsɔ tilina-ɩ, ɩ ká pɔɔsɩ-tʋ sɩ na pepe tɔɔ kɛ́ tə ta mʋ ɩ tɔm ɩlɛ? 26 Pəyele ye tə tɔma sɩ yʋlʋ tilina-ɩ kɔlɔ, tə wɛna samaa sɔɣɔntʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa təna pa nyəmá sɩ Yohaanɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta sɔsaa mpɛ pa pəsəna Yesu sɩ: Tə ta nyɩ. Tənaɣa Yesu ná cɔ-wɛ sɩ: Aŋhaa, má kaa heeli-mɛɣɛ kaŋkantɛ nte ma makɩ na má lakɩ ɩsəntɔ tɔ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa Yuta sɔsaa mpɛ sɩ: Ɩ́ na-weɣe tənɛ tə taa? Apalʋ nɔɣɔlʋ ka wɛnna pəyalaa kɛ naalɛ. Ɩlɛna ɩ́ heeli lɛlʋ sɩ: Akele polo na ń hala ma lɛsɛŋ taalɛ taa kɛ́ saŋa. 29 Tənaɣa pəyalʋ cɔ-ɩ sɩ: Ma kaa polo. Pəlɛ pə waalɩ ɩlɛna pəyalʋ kɔɔ ɩ́ laɣasɩ hʋwɛɛ na ɩ́ polo. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa caa ɩnɩ ɩ polaa na ɩ́ heeli lɛlʋ kɛ mpʋ tɔtɔ. Ɩ́lɛ́ sɩ: Tɔʋ yaa, paapa. Ama ɩ ta polo. 31 Pa naalɛ pa taa awe lapəna ntɛɣɛ ɩ caa luɣu tɛɛ nyəntʋ? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta sɔsaa cɔ-ɩ sɩ: Kancaalaɣa nyəŋ. Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, lampuu mʋlaa na wasaŋkalənaa ká tɛɛ-mɛɣɛ nɔɣɔ kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa taa. 32 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yohaanɩ ná kɔma sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́-mɛɣɛ mpaaʋ kʋpaŋkʋ na ɩ́ kisi ɩ tɔm mʋɣʋ. Ama lampuu mʋlaa na wasaŋkalənaa ná mʋ ɩ tɔm. Paa na mə kɔma na ɩ́ ná ḿpʋ́ɣʋ́ waalɩ waalɩ tɔ, ɩ́ tá tɔ sɩ ɩ́ laɣasəɣɩ mə taa hʋwɛɛ na ɩ́ mʋ ɩ tɔm. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa Yuta sɔsaa mpɛɣɛ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Ɩ́ nɩɩ, ma sɛɛkɩ-mɛɣɛ ɩsɔ lɛlʋ. Sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ ka sɔna lɛsɛŋ kɛ taalɛ təcu na ɩ́ ŋma koluŋa na ɩ́ cɔɔna. Na ɩ́ lá timpi ɩ ká nyaasəɣɩ pə lʋm tɔ. Na ɩ́ ŋma akele taŋkaʋ wei ɩ tɔɔ pa səŋəɣɩ na pá feŋiɣi tɔ. Ɩ tɛma mpʋ ɩlɛna ɩ́ caa yəlaa na ɩ́ sɩɩ tə taa, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ yɛla. 34 Pə kɔma na pə́ tala tɩɩŋ ɩnɩ ɩ kooluɣu waatʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋsɩ ɩ tillaa napəlɩ sɩ: Ɩ́ polo ma təmlɛ nyə́ma kiŋ na pá cɛlɛ-m ma tete. 35 Tənaɣa təmlɛ nyə́ma mpɛ pa kpa ɩ tillaa mpɛ na pá má lɛlʋ kɛ teu, na pá kʋ lɛlʋ, na pá yoo lɛlʋ kɛ pɛɛ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsɔ ɩnɩ ɩ taɣana tillaa lɛlaa kɛ kʋsʋɣʋ kɛ paɣalɛ na pə́ kəlɩ kancaalaɣa nyə́ma. Ɩlɛna təmlɛ nyə́ma tasa pɛlɛɣɛ lapʋ kɛ teitei ɩsɩɩ paa lapʋ kancaalaɣa nyə́ma tɔ. 37 Tənaɣa ɩ tɛɛsa ɩ pəyalʋ kɛ tiluɣu, na ɩ́ hʋʋkɩ sɩ paa nyá ɩ pəyalʋ ɩsəlɛ. 38 Ama təmlɛ nyə́ma ná kɔma na pá loosi ɩ pəyalʋ, ɩlɛna pá heeli təma sɩ: Ɩɩ loosiɣi kpancoou tʋ kɔŋna ntɛ? Ɩ́ kɔɔ na tə́ kʋ-ɩ na ɩ taalɛ pəsɩ tá nyəntɛ. 39 Tənaɣa pá kpa-ɩ, na pá ləsɩ-ɩ taalɛ na waalɩ na pá kʋ-ɩ. 40 Tənaɣa Yesu pɔɔsa Yuta sɔsaa mpɛ sɩ: Taalɛ tʋ ɩ́ kɔma na ɩ́ kɔɔ, ɩsənaɣa ɩ ká la təmlɛ nyə́ma panɛ? 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta sɔsaa cɔ Yesu sɩ: Ɩ kaa nyənɩ yəlaa asaɣaa panɛ pa pətɔɔtəlɛ. Ama ɩ kʋɣɩ-wɛɣɛ, na ɩ́ kpaɣa taalɛ na ɩ́ cɛla lɛlaa mpa pə́ tala pə waatʋ paa cɛlɛ-ɩ ɩ tete tɔ. 42 Tənaɣa Yesu pɔɔsa Yuta sɔsaa sɩ: Ɩ́ tá kaləta nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa tɔ yɛɛ? Pa ŋmaawaɣa sɩ: Pəlɛ nte tɛtʋ ŋmalaa ŋmaakaɣa na pá lɔ tɔ, ńtɛ́ tə tɔɔ kɔlɔ ŋmatʋ təna məlaa na tə́ səŋ. Mpi Tacaa lapa na tə́ nyənəɣɩ na pə́ wɛ-tʋɣʋ piti tɔɣɔlɛ. 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛ sɩ: Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ paa lɛɛkɩ-mɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa na pá cɛla-kɛɣɛ yəlaa mpa pa mʋna ka təmlɛ tɔ. 44 Ye pə cəpa wei na ɩ́ hoti pəlɛ ntɛ́ tə tɔɔ, tə pʋtətəɣɩ-ɩ kɛ́, ɩ kaa wɛɛ hiiu. Yaa pə cəpa yʋlʋ nɔɣɔlʋ na pəlɛ ńtɛ́ tə nyəkɩ-ɩ, tə taaləɣɩ-ɩ na atɛɣɛ. 45 Kɔtəlaa sɔsaa na Falisanaa pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá nyɩ sɩ mpɛɣɛ Yesu sɛɛna ɩsɔ ɩnɩ. 46 Tənaɣa pa sʋʋ mpaaʋ pɛɛkʋɣʋ sɩ pá kpa-ɩ. Ama pa nyamna samaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pɛlɛ pá nyənaɣa Yesu kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa ɩsɔnaa sɛɛʋ kɛ mpa pa nɩɩkaɣa ɩ tɔm tɔ sɩ: 2 Ɩɩ naa ɩsəna ɩsɔtaa Kawulaɣa nəɣəsənaa tɔɣɔlɔ. Wulaʋ nɔɣɔlʋ ɩ lapəna tɔɣɔnaɣa kɛ ɩ pəyalʋ alʋ kpaɣaʋ tɔɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tila ɩ təmlɛ nyə́ma sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ yaa mpa ma lapa tɔɣɔnaɣa tɔ. Tənaɣa pɛlɛ pa kisa kɔntɛ. 4 Ɩlɛna ɩ́ taɣanɩ kʋfama kɛ tiluɣu sɩ pá heeli mpa ɩ yaa tɔɣɔʋ tɔ sɩ: Ma kʋ naaŋ kataasɩ na wontu nim nyəntʋ, na pə təna pə tɛma pɩɩʋ na pə́ caɣaa. Pá kɔɔ na pá tɔɣɔ ma akpaɣalɛ tɔɣɔnaɣa. 5 Ama mpa pa yaa mpʋ tɔ pa taa nɔɣɔlʋ ta ke. Paa wei ɩ tɛɛ ɩ nyəŋkʋ kɛ́. Ɩnɛɣɛ ɩ́lɛ́ ɩ taalɛ, ɩnɛɣɛ ɩ́lɛ́ ɩ kʋyakʋ. 6 Pə́ kaasɩ lɛlaa na pɛlɛ pá kpa tillaa mpɛ na pá hʋ́lɩ́-wɛɣɛ kaŋkaŋsi na pá kʋ-wɛ. 7 Tənaɣa pə lapa wulaʋ kɛ pááná na ɩ́ tili ɩ yoolaa sɩ pá kʋ yʋlʋkʋlaa mpɛ, na ɩ́ sɔ pa ɩcatɛ. 8 Ɩ tɛma mpʋ ɩlɛna, ɩ́ heeli ɩ təmlɛ nyə́ma sɩ: Tɔʋ, akpaɣalɛ tɔɣɔnaɣa pɩɩwa. Pəyele mpa ma yaawa tɔ pa laŋaa. 9 Mpʋ tɔ ɩ́ polo nɔnɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ tɛɛ na pa təna mpa ɩ ká ná tɔ ɩ́ yaa-wɛ sɩ pá kɔɔ na pá tɔɣɔ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa tɛɛwa nɔnɔɔsɩ tɛɛ na pá koti pa təna mpa pa nawa tɔ, asaɣaa na pə kʋpama kɛ mpʋ, na yəlaa su acima kutuluɣu. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ sʋʋwa sɩ ɩ naa mpa pa pola tɔɣɔʋ tɔ. Ɩlɛna ɩ́ maɣana nɔɣɔlʋ, ɩ ta suu akpaɣalɛ wontu. 12 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ma taapalʋ, ɩsənaɣa ń sʋʋ cənɛ na ń tá suu akpaɣalɛ wontu? Apalʋ ɩnɩ ɩ ta cɔ sɩ pʋlʋ. 13 Tənaɣa wulaʋ heela ɩ təmlɛ nyə́ma sɩ: Ɩ́ hɔkɔ ɩ niŋ na ɩ nɔɔhɛɛ na ɩ́ polo ɩ́ pɛtɩ-ɩ səkpɛtʋɣʋ taa. Tənaɣa ɩ ká casa kapusi na ɩ́ nyasəɣɩ ɩ təɣɩ kela. 14 Ɩlɛna Yesu tɔ sɩ: Pa yaa paɣalɛ, ama pəcɔɣɔ pa ləsaa. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa caɣaa na pá sɛɣɛsɩ ɩsəna paa nyɩ Yesu kɛ́ katɔka na tɔm kʋpɔɔsʋtʋ na pá hiki-ɩ tɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tila pa ɩfalaa taa napəlɩ na Helɔtɩ kpekəle nyə́ma napəlɩ tɔtɔ sɩ pá polo na pá tɔ Yesu sɩ: Tacaa, tə nawa sɩ tampana kɛ n yɔɣɔtəɣɩ na ń sɛɣɛsəɣɩ teu, na ɩsəna mpi pə maɣamaɣa Ɩsɔ caa sɩ yəlaa ɩ́ la tɔ pə tampana kɛ n heeliɣi. Nn nyaŋna nti yəlaa hʋʋ tɔ, na nn paasəɣəna tɔɔ, pə́cɔ́ nn faɣasəɣɩ yəlaa. 17 Pə wɛ mpʋ tɔ, ta mpaaʋ taa pə mʋna pá fɛlɩ lampuu kɛ Lom wulaʋ sɔsɔ na? Heeli-tʋɣʋ nti n hʋʋkɩ tɔ. 18 Ama Yesu ná tɛma nyəm kɛ pa hʋwɛɛ asaɣɛɛ. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Cɛsəlaa mɛ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ nyəkɩ-m katɔka. 19 Ɩ́ hʋlɩ-m liɣitee wena ɩ́ fɛləɣɩ lampuu tɔ na má ná. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ləsa liɣitee nyəɣəlʋɣʋ na pá cɛlɛ-ɩ. 20 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Awe nyʋɣʋ fotoo na ɩ hətɛ kɛ pa ŋmaa pə tɔɔ cənɛ? 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔ-ɩ sɩ: Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ná cɔ-wɛ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ cɛla Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ mpi ɩ tɩ tɔ, na ɩ́ cɛla Ɩsɔ ɩlɛɣɛ mpi ɩ́lɛ́ ɩ tɩ tɔ. 22 Pa nɩɩ tɔm tənɛ ɩlɛna pə la-wɛɣɛ piti kɛ sɔsɔm. Na pá yele-ɩ na pá tɛɛ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ ŋkʋ kʋ maɣamaɣa Satusee nyə́ma napəlɩ pa kɔma Yesu kiŋ. Satusee nyə́ma mpɛ pa tɔŋaɣana sɩ paa pə la ɩsəna sətaa kaa tɛ na pá fe. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɔɔsa Yesu 24 sɩ: Tacaa, Moisi ka tɔma sɩ ye yʋlʋ ɩ́ səpa na ɩ́ fɛɩna pəyaɣa, ɩ neu hɔŋ ɩ alʋ kɛ leelu na ɩ́ hikina ɩ taalʋ sɔlʋ kɛ piya. 25 Tɔʋ, yəlaa naatosompɔɣɔlaɣa ka wɛ tá hɛkʋ, yʋlʋ na ɩ newaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ taalʋ kpaɣa alʋ ɩlɛna ɩ́ sɩ, ɩ fɛɩna pəyaɣa. Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ neu hɔ leelu. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ naalɛ nyəŋ səpa, pəyaɣa fɛɩ, na tooso nyəŋ tɔtɔɣɔ mpʋ. Haləna pə́ polo pə siɣili pa naatosompɔɣɔlaɣa ŋkɛ ka tənaɣa mpʋ təpaɩ, nɔɣɔlʋ ta hikina-ɩ pəyaɣa. 27 Pə waalɩ kɛ́ alʋ ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛsa səpʋ. 28 Tɔʋ, sətaa fem wule pa taa aweɣelɛ alʋ tʋ? Mpi tɔ, pa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ pa təna pa kpaɣana-ɩ alʋ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Satusee nyə́ma mpɛ sɩ: Ɩ́ ta nyɩ Ɩsɔ Tɔm na ɩ toŋ tɔɣɔ pə liɣitiɣi-mɛ. 30 Mpi tɔ, waatʋ wei sətaa ká fe tɔ, akpaɣalɛ tɔm kaa wɛɛ. Ama apalaa na alaa paa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillaa wɛʋ tɔ. 31 Ye sətaa fem tɔm ɩlɛ, ɩ́ ta kala nti Ɩsɔ heela-mɛ tɔ yɛɛ? Ɩ tɔmaɣa sɩ: 32 Ma kɛ́ Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ pa Ɩsɔ kɛ́. Ɩsɔ kɛ́ weesuɣu nyə́ma nyəŋ kɛ́, ɩ ta kɛ sətaa Ɩsɔ. 33 Yəlaa samaa wei ɩ nɩɩ Yesu sɛɣɛsʋɣʋ ŋkʋ tɔ, pə lapa-wɛɣɛ piti. 34 Waatʋ wei Falisanaa nɩɩwa sɩ Yesu lapa na Satusee nyə́ma ta hiki kʋcɔcɔtʋ ɩlɛna pá koti. 35 Ɩlɛna pa taa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ kɔɔ sɩ ɩ́ kuuki Yesu nɔɣɔ. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ: 36 Tacaa, Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ taa tɔm ntiɣilɛ sɔsɔɔntʋ? 37 Tənaɣa Yesu cɔ-ɩ sɩ: N ká sɔɔlɩ Tacaa nyá Ɩsɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ na nyá ləsaɣa sʋʋ-ɩ təmammam. 38 Kʋsəsɩɩtʋ taa sɔsɔɔntʋ ntɛ́, na ntɩ tə kələna tə təna. 39 Na kʋkələtʋ lɛntɩ tɔtɔɣɔlɛ, sɩ n ká sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ kɛ ɩsɩɩ nyá tɩ. 40 Tɔm naalɛ ɩnɛ ɩ tɔɔ kɛ́ Moisi kʋsəsɩɩtʋ təna na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa tɔm təna səŋaa. 41 Falisanaa kota mpʋ, ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ-wɛ sɩ: 42 Ɩ́ hʋʋ suweɣe Mesii tɔɔ? Awe lʋlʋɣʋ tʋ kɛ-ɩ? Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Tafiiti lʋlʋɣʋ tʋ kɛ́. 43 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ye pə wɛ mpʋ, ɩlɛ ɩsənaɣa pə lapa na Feesuɣu Naŋŋtʋ náá lá na Tafiiti yaa-ɩ sɩ Tacaa? Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Tafiiti yɔɣɔtaa sɩ: 44 Tacaa Ɩsɔ heela ma Sɔsɔ sɩ, caɣa ma kɔŋkɔŋ taa, haləna má kɔna nyá kolontunaa kɛ nyá nɔɔhɛɛ tɛɛ. 45 Ye Tafiiti ná yaa-ɩ ɩ Sɔsɔ, ɩlɛ ɩsənaɣa Mesii ná məlaa na ɩ́ kɛ́ Tafiiti lʋlʋɣʋ tʋ tɔtɔ? 46 Pa taa nɔɣɔlʋ ta pəsɩ na ɩ́ cɔ. Pə kpaɣaʋ kʋyakʋ ŋkʋ tɔ nɔɣɔlʋ ɩɩ nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ pɔɔsəɣɩ-ɩ tɔm. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela samaa na ɩ ɩfalaa sɩ: 2 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa təmlɛ ntɛ́ sɩ pá kɛ́ɛ́sɩ́ yəlaa kɛ Moisi kʋsəsɩɩtʋ. 3 Ɩ́ ká nɩɩna-wɛɣɛ teu na ɩ́ la pə təna mpi pa heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ la tɔ. Ama ɩ́ taa la ɩsɩɩ mpɛ pa maɣamaɣa pa lakɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nti pa sɛɣɛsəɣɩ tɔ, pə taɣa ntəɣɩ pa lakɩ. 4 Pa kpakəɣɩ səɣəla yuŋ nyəna na pá sʋkəɣɩ lɛlaa. Pəyele mpɛ paa caa sɩ pá tɩɩ taa-wɛɣɛ taaʋ maɣamaɣa. 5 Pa lakɩ pə tənaɣa sɩ yəlaa ɩ́ na-wɛ. Pə tɔɔ kɛ́ pa ŋmaakɩ Ɩsɔ Tɔm loosi na pá tʋɣɩ, na pá kɔɔkɩ pa kpaɩnaa təcɛŋcɛŋ. 6 Acima taa sɔsaa sɔsaa təcaɣalɛ kɛ pa pɛɛkəɣɩ na pá cakɩ. Na Yuta nyə́ma təkotilenaa taa teeli teeli təcaɣalɛ kɛ pa pɛɛkəɣɩ. 7 Pa sɔɔla pá sɛɛkɩ-wɛɣɛ samaa taa kɛ́ na pá luŋiɣi na pá yaakɩ-wɛ sɩ ta caa ta caa. 8 Ama mɛ, ɩ́ taa yele na pá yaa-mɛ sɩ ta caa ta caa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə təna ɩ́ wɛ teitei kɛ́, na mə Sɔsɔ ntɛ́ kʋlʋm. 9 Ɩ́ taa yaa atɛ cənɛɣɛ nɔɣɔlʋ sɩ mə caa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə Caa wɛ kʋlʋm kɛ́ təkoŋ, na ɩnəɣəlɛ wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ. 10 Ɩ́ taa yele sɩ pá yaa-mɛɣɛ sɔsɔ sɔsɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə Sɔsɔ wɛ kʋlʋm kɛ təkoŋ, ɩnəɣəlɛ Mesii. 11 Mə taa sɔsɔ ɩ́ pəsɩ mə təmlɛ tʋ. 12 Wei ɩ́ kpaasa ɩ tɩ paa tisi-ɩ, na wei ɩ tisiɣi ɩ tɩ paa kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ. 13 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ təkəɣɩ yəlaa kɛ ɩsɔtaa Kawulaɣa. Mə maɣamaɣa ɩɩ sʋʋkɩ, pəyele ɩɩ yeki sɩ mpa pɛlɛ pa luɣu wɛɛ tɔ pá sʋʋ. 14 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ lɛɛkəɣɩ leelaa kɛ pə təna mpi pa wɛna tɔ, na ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ na pə́ taɣaləɣɩ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ mɛɣɛ kʋpama. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká tɛ na ɩ́ ná katatəlaɣa naʋ napələɣɩ teu. 15 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ cɔɔkɩ kateŋa təna, na pə́ kpɛŋna teŋku tɔɔ sɩ ɩ́ hiki Ɩsɔ sɛɛlʋ kʋlʋm maɣamaɣa təkoŋ. Na ɩ́ tɩɩ hika-ɩ kɔlɔ, ɩ́ lapɩ-ɩ ɩsaɣaʋ. Haləna ɩ́lɛ́ ɩ́ nəɣəsəna tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa sʋʋʋ na pə kəlɩ ɩsɩɩ mɛɣɛ tɔm naalɛ. 16 Mpa mɛ ɩ́ hɔŋ lɛlaa pəyele mə ɩsɛ naa naa tɔ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ tɔŋ sɩ ye yʋlʋ tuuna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ ta tuu kɛlɛ. Ama ye ɩ tuuna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa wʋla ɩlɛ ɩ tuuwaɣalɛ. 17 Ama mə kʋmɛlɛntʋ na mə yʋlʋmlɛ tɔɔwa yoo. Pepe kəlaa? Wʋla yaa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ nte tə lapa wʋla ɩnəɣɩ katɛ pʋlʋ tɔ? 18 Ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tɔtɔ sɩ ye yʋlʋ ɩ́ tuuna kɔtaɣa təlatɛ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ ta tuuna kɛlɛ. Ama ye ɩ tuuna mpi pə maɣamaɣa pa lapa kɔtaɣa na pə wɛ kɔtaɣa təlatɛ ɩlɛ ɩ tuunaa kɛlɛ. 19 Yʋlʋmaa mɛ, pepe kəlaa? Kɔtaɣa təlatɛ yaa kɔtaɣa nyəm mpi kɔtaɣa təlatɛ lakɩ na pə́ pəsɩ katɛ pʋlʋ tɔ? 20 Ye yʋlʋ tuuna kɔtaɣa təlatɛ, ɩ kpɛŋna pə təna mpi pə wɛ kɔtaɣa təlatɛ taa tɔɣɔ na ɩ́ tuuna. 21 Yʋlʋ ɩ́ tuuna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ, ɩ kpɛŋna Ɩsɔ wei ɩ cakɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ ntɛ tə taa tɔɣɔ na ɩ́ tuuna. 22 Yʋlʋ ɩ́ tuuna ɩsɔtɔnʋɣʋ, ɩ kpɛŋna Ɩsɔ kumte na Ɩsɔ wei ɩ caɣa tə tɔɔ tɔɣɔ na ɩ́ tuuna. 23 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ye ɩ hika nyɩɩtʋ nti pa yaa sɩ mantɩ na fenuwili na kumɛŋ, ɩ́ ləsəɣɩ pə hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋm na ɩ́ cɛləɣɩ Ɩsɔ. Pə kaasɩ na ɩ́ lɔɔkəna mə lumasɩ waalɩ kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ taa sɔsɔɔntʋ. Təlɛɣɛlɛ siɣisuɣu na kʋpantʋ na tampana təŋʋɣʋ. Pə́cɔ́ təlɛɣɛ pə mʋna ɩ́ sɛɛsəna ɩsəlɛ. Ɩlɛ ɩ́ taa sɔɔ hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ. 24 Mpa mɛ ɩ́ hɔŋ lɛlaa, pəyele mə ɩsɛ naa naa tɔ, ye ɩ na mə lʋm taa kɛ́ kacɔka ɩ́ ləsəɣɩ kɛ́. Ama ye yooyoo ɩlɛ, ɩ́ kpɛntəna na ɩ́ li. 25 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Iyisi na nyənasɩ waalɩ kɛ́ ɩ́ nyaaləɣɩ təlailai, na sɩ taa suna mə kʋŋmɩɩləm na mə ɩsaɣatʋ hʋwɛɛ. 26 Falisanaa yʋlʋmaa mɛ, pə wɛɛ sɩ iyaɣa taa kɛ́ ɩ́ ká nyaalɩ na ɩ́ kpɛnna waalɩ, na pə təna pə́ la tənaŋŋ. 27 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ pəlaaŋ wei pa hʋləsaa na ɩ nyənʋɣʋ wɛ teu, na ɩ taa suna mʋwa na kʋsɔɣɔtʋ ntɩ tə təna tɔ. 28 Mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ́ wɛɛ, yʋlʋ ɩ́ nyəna-mɛɣɛ ɩsɛntɔɔ, ɩ tɔŋ kɛ́ sɩ ɩ́ kɛ́ kʋpama. Ama mə taa ɩlɛ, cɛsʋɣʋ na ɩsaɣatʋ pə maɣaləna. 29 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa, cɛsəlaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Ɩ́ taɣanəɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pəlaaŋ kɛ teu təmammam, na ɩ́ lakɩ kacɔka kɛ mpa pa təŋa tampana tɔ pa pəlaaŋ. 30 Na ɩ́ tɔŋ sɩ: Ye tɩɩ wɛ waatʋ wei ta caanaa kʋkaɣa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpɛ tɔ, tə taa təŋ-wɛ na tə́ kʋ-wɛ. 31 Na ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ hʋləɣəna sɩ ɩ́ kɛ́ mpa paa kʋwa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpɛ tɔ pa piya. 32 Mpʋ tɔ, pa akpaa kɛ ɩ́ təŋəɣɩ, na mpi pɛlɛ paa caalaa na pá sɩɩ tɔ mpəɣɩ ɩ́ tɛɛsəɣɩ. 33 Tʋmaa piya mɛ, akalanaa mɛ. Ɩ́ tɔŋ tɔ, ɩ́ tá kɛ́ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa sʋʋlaa ntɛ? 34 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ nɩɩ yoo. Maa tili Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa na laɣatʋnaa na ɩsɛkullaa kɛ mə kiŋ. Ɩ́ ká kʋ lɛlaa kɛ kʋkʋɣʋ, na ɩ́ ká lɛlaa kɛ səm tesikasɩ tɔɔ. Ɩ́ ká ma lɛlaa kɛ akpatɛɛ kɛ mə təkotilenaa taa na ɩ́ təŋ na ɩ́ pɛɛkɩ-wɛɣɛ acalɛɛ taa. 35 Mpa paa kʋwa yem kɛ tulum tɔ, mə nyɔɔŋ taa kɛ́ pa kʋlaa ɩsaɣatʋ ká məlɩ. Pə kpaɣaʋ yʋlʋpaŋ Apɛɛlɩ kʋɣʋ na pə́ polo Palasii pəyalʋ Sakalɩ wei ɩ́ kʋ katɛ taa katɛ na kɔtaɣa təlatɛ pə hɛkʋ tɔ ɩ nyəm tɔ. 36 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, kaɣana nyə́ma nyɔɔŋ taa kɛ́ pɩɩ tɛna. 37 Hei Yosalɛm, Yosalɛm, nyá taa kɛ́ pa kʋɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na nyá taa tɔtɔɣɔ pa yooki Ɩsɔ tillaa kɛ pɛɛ na pá kʋɣɩ. Tɔm paɣalɛ kɛ ma sɔɔlaa sɩ ma kpeɣeliɣi nyá taa yəlaa təna təkotokoto ɩsɩɩ kantuɣu papʋɣʋ kʋ piya tɔɔ tɔ. Ama pa kisaa. 38 Tɔʋ, mə təyaɣa ká təkɩ kaaʋ təkpataa, nɔɣɔlʋ kaa paasəna-kɛ. 39 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ, pə kpaɣaʋ saŋa tɔ ɩ́ kaa tasa-m keesuɣu. Haləna pə tala wʋlɛ nte ɩ́ ká tɔ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ səna Tacaa tillu tɔ. 1 Yesu lɩɩna Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ tɔŋna tɛɛʋ, ɩlɛna ɩ ɩfalaa kpətəna-ɩ na pá hʋlɩ-ɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ ŋmatʋ. 2 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ntɔŋ ɩ́ nawa pə təna ɩsəntɔ? Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, pə kaa kaasɩ pəlɛ lɛntɛ na tə́ təna lɛntɛ tɔɔ, paa tusi pə təna. 3 Yesu kɔma na ɩ́ caɣa Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ, ɩlɛna ɩ ɩfalaa faɣasɩ na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Heeli-tʋɣʋ kʋyaŋku mpʋ ɩnɩ pɩɩ la tɔ. Nmaatəlɛ nteɣe pɩɩ hʋ́lɩ́ na tə nyəna nyá kɔntɛ na antulinya tɛm. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ tolisi-mɛ. 5 Mpi tɔ, paɣalɛ ká kɔɔ na pá ha pa təɣɩ ma hətɛ sɩ mpɛɣɛlɛ Mesii. Halɩ paa tolisi paɣalɛ. 6 Ɩ́ ká nɩɩ yooŋ taŋ kɛ mə cɔlɔ mə cɔlɔ. Paa heeliɣi-mɛɣɛ pooluŋ yooŋ tɔmnaa. Ama ɩ́ taa yele na mpʋ ɩnɩ pə́ cɛ mə laŋa. Pə wɛɛ sɩ mpʋ ɩnɩ pəlɛ pɩɩ la kɛ́. Ama waalɩ waalɩ kɛ́ antulinya náá kɔɔ na ɩ́ tɛŋ. 7 Tɛtʋ kateŋa lɛŋka ká yoona lɛŋka nyə́ma, kawulaɣa lɛŋka ká kʋlɩ lɛŋka tɔɔ. Nyɔɣɔsɩ ká la tiiliwɛ tiiliwɛ, tɛtʋ ka sele tiiliwɛ tiiliwɛ tɔtɔ. 8 Pənɛ ɩnɩ pə təna pə wɛna ɩsɩɩ alʋ lʋlʋɣʋ na pə caalɩ-ɩ wɩɩʋ kɛ səŋŋsəŋŋ tɔ. 9 Yəlaa ká kʋlɩ na pá hʋ́lɩ́ sɩ pá tʋ-mɛɣɛ kʋnyɔŋ, na paa kʋ-mɛ. Kateŋa təna yəlaa taa ká kpana-mɛɣɛ ma tɔɔ. 10 Yəlaa paɣalɛ ká lɔ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔm kɛ waatʋ ɩnɩ, na paa lɩɩ təma waalɩ, na pa taa kpana təma. 11 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa ká lɩɩ paɣalɛ na pá tolisi yəlaa kɛ sɔsɔm. 12 Ɩsaɣatʋ ká tɔɔ sɔsɔm sɔsɔm, haləna yəlaa paɣalɛ sɔɔlʋɣʋ ká pasa. 13 Ama ye wei ɩ nyaɣa apalʋtʋ na ɩ́ tala tənaɣa, pʋntʋ nyʋɣʋ kɛ pɩɩ ya. 14 Pə wɛɛ sɩ paa kpaalɩ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ antulinya təna taa kɛ́ na paa piitim mpi pə́ nɩɩ. Ye pə tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ kɛ antulinya ka tɛ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ ná acaalətʋ taa acaalətʋ nti tə tɔm Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Taniyɛɛlɩ ka yɔɣɔtaa tɔɣɔ katɛ taa. Wei ɩ kaləɣɩ tɔ ɩ́ cɛkəna-təɣɩ teu. 16 Mpʋ ɩnɩ tɔ, mpa paa wɛ Yuta tɔ pá se na pá kpa pɔ́ɔ́ŋ. 17 Ye pə maɣana wei na ɩ́ wɛ kutuluɣu tɔɔ na ɩ́ tiiwa, ɩ taa tɔ sɩ ɩ sʋʋkɩ təyaɣa na ɩ́ kpaɣa ɩ pʋlʋ. 18 Na wei pɩɩ maɣana ɩ wɛ taalɛ tɔ ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ kpeŋ ɩ tɛ na ɩ́ kɛlɩ ɩ kpaɩ. 19 Ahusitonaa na asɔŋ tɔm ká la waɩyo kɛ́ waatʋ ɩnɩ. 20 Ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na mə kʋseu kʋnɛ kʋ taa pamsəna watʋ waatʋ yaa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule. 21 Pə taɣa pʋlʋ, waatʋ ɩnɩ wahala ká la sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ. Pa ta nata wahala ɩnɩ ɩ taka kɛ hatoo antulinya kancaalaɣa na pə́ kɔɔ saŋa, na pa kaa tasa ɩ taka kɛ́ naʋ. 22 Na ye pə taɣa ɩsɩɩ Ɩsɔ hʋʋwa sɩ ɩ ká pasa kʋyɛɛŋ ɩnɩ tɔɔ, nɔɣɔlʋ kaa tʋlɩ-tɩ. Ama ɩ pasa pə kʋyɛɛŋ ɩnəɣɩ yəlaa mpa ɩ ləsaa tɔ pa tɔɔ. 23 Na ye yʋlʋ tɔma-mɛ sɩ: Ɩ́ nyənɩ, Mesii wɛ cənɛ yaa cənɛ, ɩ́ taa nɩɩ. 24 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Mesiinaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlɛsəlaa pɔpɔtʋnaa ká lɩɩ na pá lá kɔkɔlɔ nyəmnaa na piti təma. Halɩ ye paa pəsaɣa pa puɣusiɣi mpa pa maɣamaɣa Ɩsɔ ləsaa tɔɣɔ. 25 Tɔʋ, ma laalaa na má kpaalɩ-mɛɣɛlɛ. 26 Mpʋ tɔ ye pa kɔma na pá heeli-mɛ sɩ: Ɩ́ nyənɩ, ɩ wɛnna ntɛɣɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa, ɩ́ taa polo. Yaa sɩ, ɩnɩ ɩ ŋmɛləna ntɛɣɛ cənɛ, ɩ́ taa nɩɩ. 27 Yʋlʋ Pəyaɣa ma ma kɔntɛ ká la kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ nyəɣəsʋɣʋ hatoo tɛʋ kite tɛɛ na pə́ kaləsəna kʋ nɔɣɔ tɔ. 28 Timpi pʋlʋ səpa na pə́ həntaa tɔ tənaɣa yepelekunaa kotiɣi. 29 Wahala kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ tɛɛkɩ kpakpaa tɔ, ilim ká sɩ təkpitii, ɩsɔtʋ kaa tasa hʋlʋmʋɣʋ. Ɩsɔtʋlʋŋasɩ ká lɩɩna ɩsɔtaa na sɩ hoti. Pɩɩ ciɣiti ɩsɔtaa kɔkɔlɔnaa. 30 Waatʋ ɩnəɣɩ paa nɩɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma taŋ kɛ ɩsɔtɔntʋɣʋ taa. Kateŋa təna taa yəlaa ká kpa pa laŋa na pá wii sɔsɔm. Paa na Yʋlʋ Pəyaɣa má ma səŋa ɩsɔŋmʋntʋɣʋ tɔɔ na má tiiki na ma toma kɛ sɔsɔm na ma teeli. 31 Akantəlɛ sɔsɔɔlɛ ká wii, ɩlɛna má tili ma ɩsɔtaa tillaa kɛ antulinya hɔɣɔləŋ təna taa. Pə kpaɣaʋ ilim təlɩɩlɛ na pə tətʋlɛ tɔ, na pə́ polo pə ntɔɣɔŋ na pə mpətəŋ tɔɔ, sɩ pá cɔɔ pá koti mpa ma ləsaa tɔɣɔ antulinya təna taa. 32 Ɩ́ nyənna fiki tʋɣʋ na ɩ́ cɛkəna. Saa wei kʋ nɛɣɛtəɣɩ na kʋ hatʋ yɛɣɛləɣɩ tɔ, ɩ́ nyəmá kpakpaa sɩ hɛɛsʋɣʋ talaa kɛlɛ. 33 Mpʋ tɔtɔɣɔ waatʋ wei ɩ́ ká ná pə tənaɣa mpʋ pə lakɩ tɔ, ɩ́ nyɩ sɩ pə wʋsaa kɛlɛ, pə caa lapʋ ntɛ́. 34 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, yəlaa mpa pa wɛ ɩsəntɔ tɔ pa kaa sɩ pa təna na pə́cɔ́ pə tənaɣa mpʋ pə́ la. 35 Ɩsɔtɔnʋɣʋ na atɛ ká mʋkɩ yem. Ama ma kʋyɔɣɔtʋtʋ kaa saalɩ paa pəcɔ. 36 Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ nyəmá pə waatʋ yaa pə wʋlɛ tɔ, paa ɩsɔtaa tillaa na Pəyaɣa má ma maɣamaɣa. Ama Tacaa tike təkoŋ nyəmna. 37 Ɩsəna pɩɩ lapa Nowee pɔɔlɛ taa tɔ, mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa pɩɩ lana kʋyaŋku Yʋlʋ Pəyaɣa má maa kɔɔ tɔ. 38 Kʋpam, kʋyɛɛŋ wei ɩ taa lʋm taa waasəta tɛtʋ tɔɔ tɔ, pə tɔkaɣa kɛ́ na pə́ nyɔɔkɩ, na pə́ haa təmaɣa alaa, na pə́ kpakəɣɩ mpʋ yoo, haləna kʋyaŋku Nowee sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ taa tɔ. 39 Pa caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ yem kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́, pa ta hʋʋ pʋlʋ tɔɔ. Haləna lʋm sɔsɔɔm kɔɔ na pə́ tɔɣɔ pa təna təpaɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ la kʋyaŋku Yʋlʋ Pəyaɣa má maa kɔɔ tɔ. 40 Pɩɩ pana apalaa naalɛ ká wɛɛ taalɛ. Pɩɩ kpaɣa lɛlʋ na pə́ yele lɛlʋ. 41 Pɩɩ pana alaa naalɛ wɛ nama tɔɔ na pá naŋəɣɩ. Pɩɩ kpaɣa lɛlʋ na pə́ yele lɛlʋ. 42 Ɩ́ feŋ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ ta nyɩ kʋyaŋku mə Sɔsɔ ka kɔɔ tɔ. 43 Ɩ́ nyɩ teu sɩ ye nyəm ka nyəŋaɣa na təyaɣa caa nyɩ waatʋ wei ŋmɩɩlʋ ká kɔɔ ahoo tɔ, ɩ ka caɣana ɩ ɩsɛ kɛ́. Ɩ kaa yele-ɩ na ɩ́ sʋʋ ɩ təyaɣa. 44 Pə tɔɔ kɛ́ mɛ tɔtɔ mɩɩ taɣanɩ mə təɣɩ mpʋ. Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kɔŋ kɔntɛ kɛ waatʋ wei ɩ́ kaa hʋʋ tɔɣɔ. 45 Aweɣe təmlɛ tʋ kʋpaŋ na laɣatʋ? Ye pə taɣa wei ɩ caa yelina-ɩ təmlɛ nyə́ma lɛlaa sɩ ɩ́ nyənəɣɩ-wɛ, na pə́ talaa ɩ cɛlɛ-wɛɣɛ pa kʋtɔɣɔʋ tɔ? 46 Cɛcɛ ɩnɩ ɩ́ kɔma na ɩ́ məlɩ na ɩ́ maɣana təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ ɩsəlɛ sɛɛna təmlɛ ńtɛ́ tə lapʋ, ɩ nyʋɣʋ lapa leleŋ kɛ́. 47 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, təyaɣa caa ka tʋ təmlɛ tʋ ɩnəɣɩ ɩ kʋpam təna tɔɔ feŋuɣu kɛ́. 48 Ama pə́ cəpa təmlɛ tʋ ɩnɩ na ɩ́ tʋ ɩ taa sɩ: Ma caa kaa kɔɔ lɔŋ se. 49 Ɩlɛna ɩ́ sʋʋ ɩ taapalaa kɛ mapʋ, na ɩ́ tɔkɩ, na ɩ́ na sʋlʋnyɔɔlaa lɛlaa pá sʋʋ sʋlʋm nyɔɔʋ na pə́ kʋɣɩ-wɛ. 50 Pɩɩ kɔɔ na kʋyakʋ ŋku na ɩsəma waatʋ ɩ taa tʋ ɩ taa sɩ təyaɣa tʋ ka tala tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ ká sʋʋ təkpʋʋʋ. 51 Na ɩ́ la təmlɛ tʋ ɩnɩ təkaŋkaŋ, na ɩ́ mələna-ɩ na ɩ́ pɛtɩ-ɩ cɛsəlaa tɔɔ. Tənaɣa ɩ ka casəɣɩ kapusi na ɩ́ nyasəɣɩ ɩ təɣɩ kela. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ɩsɔtaa Kawulaɣa ká nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛlaa naanʋwa wei ɩ kpaɣa fətəlanaa na ɩ́ tɛɛ akpaɣalʋ səŋʋɣʋ tɔ. 2 Pa taa kakpasɩ kɛ kʋmɛlɛməŋ na kakpasɩ kɛ laɣatʋnaa. 3 Kʋmɛlɛməŋ ná kpaɣa fətəlanaa, ɩlɛna pá yele nim cosuɣu sɩ pa tɔkəɣɩ pa tɔɔ. 4 Ama laɣatʋnaa ná kpaɣa pa fətəlanaa, ɩlɛna pá cosi nim kɛ kpaləpanaa taa na pá tɔkɩ pa tɔɔ tɔtɔ. 5 Akpaɣalʋ fɛɩ ɩ́ kɔɔ lɔŋ, ɩlɛna tom caŋ na pə́ kɛlɩ-wɛ na pá too pa naanʋwa ɩnɩ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə kɛɛsa ahoo hɛka, ɩlɛna pá nɩɩ pə kiisaa sɩ: Akpaɣalʋ ntɛ́, ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ səŋɩ-ɩ. 7 Tənaɣa pɛɛlaa mpɛ pa fema na pá nyɔɔsəɣɩ pa fətəlanaa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋmɛlɛməŋ tɔma laɣatʋnaa sɩ: Ɩ́ pasa-tʋɣʋ mə nim, ta fətəlanaa caa tem. 9 Ɩlɛna laɣatʋnaa náá cɔ-wɛ sɩ: Ye tə pasa-mɛ pə kaa tala tá. Ɩ́ polo pɛɛtəlaa cɔlɔ na ɩ́ ya. 10 Waatʋ wei kʋmɛlɛməŋ tɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ nim yapʋ tɔ, ɩlɛna akpaɣalʋ tala. Na ɩ́ na mpa pa sɔɔlʋ ka pɩɩwa mpʋ tɔ pá sʋʋ akpaɣalɛ kʋtɔɣɔʋ tətɔɣɔlɛ taa, na pá təkɩ nɔnɔɣɔ na pá kaləsɩ təkem. 11 Pə lapa laasaɣa ɩlɛ kʋmɛlɛməŋ ɩnɩ ɩ́ məlaa kɛlɛ, na ɩ́ tɔŋ sɩ: Tacaa Tacaa, tʋlɩ-tʋ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ akpaɣalʋ ná cɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ma ta nyɩ-mɛ. 13 Tənaɣa Yesu tasa-wɛɣɛ kpaalʋɣʋ sɩ ye mpʋ ɩ́ feŋiɣi. Mpi tɔ, ɩ́ ta nyɩ kʋyaŋku na ɩsəna waatʋ pɩɩ la tɔ. 14 Pɩɩ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ kʋlʋɣʋ sɩ ɩ tɛɛ yɛla, na ɩ́ yaa ɩ təmlɛ nyə́ma na ɩ́ tʋ pa niŋ taa kɛ́ ɩ wɛnaʋ tɔ. 15 Ɩ yaa kancaalaɣa nyəŋ na ɩ́ cɛlɛ ɩlɛɣɛ wʋla nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500). Na ɩ́ yaa lɛlʋ ɩlɛna ɩ́ cɛla ɩlɛɣɛ wʋla nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200). Pə tala tooso nyəŋ, ɩlɛna ɩ́ cɛla ɩlɛɣɛ wʋla nyəɣətʋ nɩɩnʋwa (100). Ɩ kɛɛsəna paa wei ɩ pəsʋɣʋ kɛ́ na ɩ́ cɛlɛ-ɩ. Ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ tɛɛ. 16 Tənaɣa wei ɩ ka cɛla nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) tɔ ɩ tɛɛ kpakpaa na ɩ́ sʋʋ taatʋɣʋ, na pə́ sɛɛ-ɩ nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) tɔtɔ. 17 Wei paa cɛla nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200) tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ taata mpʋ tɔtɔ, na pə́ sɛɛ-ɩ nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200) tɔtɔ. 18 Ama wei paa cɛla nyəɣətʋ nɩɩnʋwa tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ polaa kɛ́ na ɩ́ huli pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ atɛ na ɩ́ ŋmɛsɩ pa caa liɣitee anɩ. 19 Pə leelaa, ɩlɛna pa caa ɩnɩ ɩ́ kɔɔ. Ɩ tala mpʋ, ɩlɛna ɩ́ yaa-wɛ sɩ pá hʋlɩ-ɩ ɩsəna pa lapa pa liɣitee na pə lɩɩ mpi tɔ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ wei cɛcɛ ka cɛla nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) tɔ ɩ́lɛ́ ɩ kɔma na ɩ́ hʋlɩ-ɩ nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) wei pə sɛɛ-ɩ tɔ. Na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, n ka cɛla-m nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500), na pə́ sɛɛ-m nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa tɔtɔ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔma-ɩ sɩ: Pə wɛ teu, n kɛ́ təmlɛ tʋ kʋpampaŋ. Ɩsəna mpi n lapəna pəcɔ nyəm kɛ teu kɛ ɩsəntɔ tɔ, maa cɛlɛ-ŋ sɔsɔm. Kɔɔ na má na-ŋ tə́ yɔɔlɩ. 22 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ təmlɛ tʋ wei pa cɛla nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200) tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɔma na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, n ka cɛla-m nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200), na pə sɛɛ-m ŋmʋnʋɣʋ (200) tɔtɔ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa caa ɩnɩ ɩ tɔma ɩ́lɛ́ tɔtɔ sɩ: Pə wɛ teu, n kɛ́ təmlɛ tʋ kʋpampaŋ. Ɩsəna mpi n lapəna pəcɔ nyəm kɛ teu kɛ ɩsəntɔ tɔ, maa cɛlɛ-ŋ sɔsɔm. Kɔɔ na ma na-ŋ tə́ yɔɔlɩ. 24 Pə tala wei paa cɛla nyəɣətʋ nɩɩnʋwa (100) tɔ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, ma nyəmá nyá tɔɔ sɩ n kɛ́ yʋlʋ katɛ tʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, timpi n ta tuu tɔɣɔ n kʋŋ, na timpi n ta ŋmɩɩsɩ tɔɣɔ n cɛkɩ. 25 Sɔɣɔntʋ lapa-m, ɩlɛna má polo na má pi nyá liɣitee kɛ atɛ kɛ teu təkulakula. Mʋ nyá cɛɛ. 26 Tənaɣa ɩ caa tɔma-ɩ sɩ: Ama n kɛ́ təmlɛ tʋ ɩsaɣaʋ na felentu kɛ́. N ka nyəmá mpʋ sɩ timpi ma ta tuu tɔɣɔ ma kʋŋ, na timpi ma ta ŋmɩɩsɩ tɔɣɔ ma cɛkɩ ɩlɛ, 27 pepe tɔɔ kɛ́ n taa tʋ ma liɣitee anəɣɩ panci taa? Ma kɔma ɩsəntɔ tɔ maa maɣana pə sɛɛ a tɔɔ na má kpɛntɩ na má mʋ. 28 Tɔʋ, ɩ́ lɛɛkɩ nyəɣətʋ nɩɩnʋwa (100) ɩnəɣɩ ɩ niŋ taa, na ɩ́ sɔɔsɩ nyəɣətʋ nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) tʋ. 29 Pə taɣa pʋlʋ, timpi pə wɛɛ tɔɣɔ pə sɔɔsəɣɩ teu sɩ pə́ tɔɔləna pɛlɛ. Ama wei ɩ fɛɩna pʋlʋ tɔ, paa pəciiu maɣamaɣa kɛ ɩ wɛna, paa lɛɛkɩ kɛ́. 30 Ɩ́ kpaɣa təmlɛ tʋ yem ɩnɩ na ɩ́ pɛtɩ-ɩ awalɩ kɛ́ səkpɛtʋɣʋ taa. Tənaɣa ɩ ká casəɣɩ kapusi na ɩ́ nyasəɣɩ ɩ təɣɩ kela. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yɔɣɔtaa sɩ: Waatʋ wei Yʋlʋ Pəyaɣa má, maa kɔɔ ɩsɩɩ wulaʋ sɔsɔ na ɩsɔtaa tillaa təna tɔ, maa caɣa ma teeli kumte tɔɔ. 32 Na atɛ piitimnaa təna ká koti ma ɩsɛntaa. Maa faɣasɩ yəlaa ɩsɩɩ tiikilu faɣasʋɣʋ heeŋ na pə́ŋ tɔ. 33 Maa sɩɩ heeŋ kɛ ma ntɔɣɔŋ tɔɔ na pə́ŋ kɛ ma mpətəŋ tɔɔ. 34 Wulaʋ Sɔsɔ má, maa heeli mpa pa wɛ ma ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ sɩ: Mɛ mpa ma Caa yelaa na ɩ́ nɩɩ leleŋ tɔ, ɩ́ kɔɔ na ɩ́ tɔɣɔ Kawulaɣa ŋka paa sɩɩ-mɛɣɛ hatoo antulinya lapʋ waatʋ tɔ. 35 Pə taɣa pʋlʋ, nyɔɣɔsɩ ka kpa-m tɔ mə hana-m tɔɣɔnaɣa. Lʋkɔtʋ kpa-m tɔ mə hana-m lʋm na má nyɔɔ. Maa kɛ́ mʋʋlʋ tɔ mə kpaɣana-m na ɩ́ pona mə tɛ. 36 Maa wɛ kpɛtɛ tɔ mə hana-m wontu. Pə wɩɩkaɣa-m tɔ mə fɛpəna-m. Paa təka-m saləka taa tɔ mə kɔŋaɣana na ɩ́ naa-m. 37 Kʋpama ká cɔ-m sɩ: Tacaa, leɣe tə na-ŋ na nyɔɣɔsɩ wɩɩ-ŋ na tə́ ha-ŋ tɔɣɔnaɣa, na lʋkɔtʋ wɛna-ŋ na tə́ ha-ŋ lʋm? 38 Leɣe tə na-ŋ na ń kɛ́ mʋʋlʋ na tə́ kpaɣa-ŋ na tə́ pona ta tɛ? Yaa n wɛ kpɛtɛ na tə́ suu-ŋ wontu? 39 Leɣe tə na-ŋ na pə́ wɩɩkɩ-ŋ, yaa pa təka-ŋ saləka taa na tə́ polo nyá wiiluɣu? 40 Wulaʋ ma maa cɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, timpi ɩ́ lapa ma taapalaa panɛ pa səkpema taa nɔɣɔlʋɣʋ kʋpantʋ tɔ, maɣa ɩ́ lapa. 41 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Wulaʋ má, maa heeli mpa pa wɛna ma mpətəŋ tɔɔ tɔ sɩ: Mpusi nyə́ma mɛ ɩ́ tɛɛ na ɩ́ fɛɛ-m. Ɩ́ polo kɔkɔ ŋka pa taɣana Ɩlɔɣɔʋ na ɩ ɩsɔtaa tillaa pa tɔɔ na kaa teŋ tɔ ka taa. 42 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nyɔɣɔsɩ ka kpa-m tɔ ɩ́ ta ha-m na má tɔɣɔ. Lʋkɔtʋ kpa-m tɔ ɩ́ tá ha-m lʋm sɩ má nyɔɔ. 43 Maa kɛ́ mʋʋlʋ, ɩ́ ta kpaɣa-m na ɩ́ pona mə tɛ. Maa wɛ kpɛtɛ tɔ ɩ́ ta ha-m wontu sɩ ma suu. Pɩɩ wɩɩkaɣa-m tɔ ɩ́ ta fɛ-m. Waatʋ wei ma wɛ saləka taa tɔ ɩ́ ta wiili-m. 44 Na pɛlɛ paa cɔ-m sɩ: Tacaa, leɣe tə na-ŋ na nyɔɣɔsɩ yaa lʋkɔtʋ pə wɛna-ŋ, yaa n kɛ́ mʋʋlʋ, yaa n wɛ kpɛtɛ, yaa pə wɩɩkɩ-ŋ, yaa n wɛ saləka taa, na tə ta paasəna-ŋ? 45 Ɩlɛ maa cɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, timpi ɩ́ tá la səkpema panɛ pa taa nɔɣɔlʋɣʋ kʋpantʋ tɔ, maɣa ɩ́ tá la. 46 Panɛ ɩnɩ paa polo saləka tam nyəŋ taa, na kʋpama náá polo weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ taa. 1 Yesu tɛma tɔm tənɛ tə tənaɣa yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa sɩ: 2 Ntɔŋ ɩ́ nyəmá teu sɩ pə kaasa kʋyɛɛŋ naalɛ na pá tɔɣɔ Tɛɛʋ acima na? Tɛɛʋ acima anɩ a tɔɔ kɛ́ paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa yəlaa niŋ taa na pá ka-m səm tesika tɔɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Yuta nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma pa kota kɔtəlaa wulaʋ wei pa yaa sɩ Kayifi tɔ ɩ təyaɣa. 4 Na pá caɣa na pá maɣasɩ na pá sɩɩ ɩsəna paa kpa Yesu təhɛɛ na nɔɣɔlʋ ta na tɔ, na pá kʋ-ɩ. 5 Pa yɔɣɔtaɣa pa taa sɩ: Tə taa kpa-ɩ acima waatʋ, tɔfɔ pɩɩ la yoou kɛ yəlaa taa. 6 Yesu ka wɛ Petanii kɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ tʋ Simɔŋ təyaɣa taa. 7 Tənaɣa alʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɔma ɩ kiŋ na ɩ́ tɔka tulaalʋ kʋpampaŋ na pá lapa ɩ akpaləpiya kɛ liɣitee pəlɛ kʋhʋlʋməlɛ tɔ. Yesu caɣaa na ɩ́ tɔŋna tɔɣɔʋ, ɩlɛna alʋ ɩnɩ ɩ́ pəlɩ tulaalʋ ɩnəɣɩ Yesu nyʋɣʋ taa. 8 Yesu ɩfalaa ná mpʋ tɔ pə ta maɣa-wɛ, na pá tɔ sɩ: Pa wakəlʋɣʋ tulaalʋ ɩnɛɣɛ ɩsəntɔ tɔ suweɣelɛ? 9 Ye paa pɛɛta-ɩ pə taa la liɣitee kɛ sɔsɔm na pá ha kʋnyɔntʋnaa? 10 Yesu cɛkənaa sɩ pa yɔɣɔtəɣɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ pəsəɣɩ alʋ ɩnɛ ɩ laŋlɛ kɛ mpʋ? Mpi ɩ lapa-m mpʋ tɔ pə tewaɣa halɩ. 11 Mə na kʋnyɔntʋnaa ɩ́ wɛnna tam. Ama má na-mɛ tə kaa wɛɛ təma kiŋ kɛ tam. 12 Ma pim tɔɔ kɛ́ ɩ pəla tulaalʋ kɛ ma tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ mpʋ. 13 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, paa timpiɣi paa heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɛɣɛ antulinya təna taa, paa kɛɛsɩ alʋ ɩnɛ ɩ lapa mpi tɔ pə tɔm na pá tɔɔsəɣɩ ɩ tɔɔ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ wei pa yaa sɩ Yutaasɩ Ɩsəkaleeu tɔ, ɩ kʋlaa na ɩ́ polo na ɩ́ maɣana kɔtəlaa sɔsaa, 15 na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ye ma tʋ Yesu kɛ́ mə niŋ taa pepeɣe ɩ́ ka ha-m? Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa kala liɣitee nyəɣətʋ kɛ hiu na naanʋwa na pá cɛlɛ-ɩ. 16 Pə kpaɣa kʋyaŋku tɔɣɔ Yutaasɩ sʋʋ kʋyakʋ kʋpaŋkʋ kɛ pɛɛkʋɣʋ sɩ ɩ́ tʋ Yesu kɛ́ pa niŋ taa. 17 Pə tala potopotonaa mpa pa taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ pə acima kʋyakʋ kancaalaɣa nyəŋkʋ wule. Ɩlɛna Yesu ɩfalaa polo na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Leɣe n caa sɩ tə́ polo na tə́ la-ŋ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ? 18 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ polo ɩcatɛ taa kɛ́ akele tɛ na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Ma wʋlɛ talaa, nyá tɛɣɛ má na ma ɩfalaa tɩɩ tɔɣɔ Tɛɛʋ acima. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa lapa nti ɩ kɛɛsa-wɛ tɔ. Pa polaa na pá lá Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ. 20 Pə kɔma ɩsɩɩ taanaɣa ɩlɛ, ɩ́ na pa naanʋwa na naalɛ pa caɣa tɔɣɔʋ ntɛ́. 21 Pa tɔŋna tɔɣɔʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Yesu yɔɣɔtɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, mə taa nɔɣɔlʋ ká la-m kɔlɔmɔtɔ. 22 Tənaɣa ɩ ɩfalaa ɩsɛntaa nyəŋa sɔsɔm na tɔm tənɛ. Ɩlɛna pá sʋʋ-ɩ pɔɔsʋɣʋ kɛ kʋlʋm kʋlʋm. Ɩnɛ sɩ: Matɔŋ pə taɣa má, Tacaa? 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma na wei ta niŋ kpɛnta sʋsʋɣʋ kɛ nyənaɣa taa tɔ pʋntʋ ká lana-m kɔlɔmɔtɔ. 24 Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma səkɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pa kɛɛsa ma tɔm kɛ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. Ama wei ɩ ká la Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa kɔlɔmɔtɔ kɛ mpʋ tɔ ɩ tɔm ká la waɩyo kɛ́ sɔsɔm. Pʋntʋ ɩnɩ, ye pa taa lʋlɩ-ɩ, pəlɛ pɩɩ lapa sana. 25 Pə kpɛŋna Yutaasɩ wei ɩ lakɩ-ɩ kɔlɔmɔtɔ tɔ na ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ: Matɔŋ pə taɣa má, Tacaa? Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ntəɣəlɛ mpʋ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei pa tɔkaɣa tɔ Yesu kpaɣa potopoto na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, na ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ mʋ na ɩ́ tɔɣɔ, ma tɔnʋɣʋ ntɛ́. 27 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Yesu kpaɣa kɔpʋ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ na təmlɛ. Ɩlɛna ɩ́ cɛlɛ-wɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ nyɔɔ-wəɣɩ mə təna. 28 Ma caləm ntɛ́ mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ Ɩsɔ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tampana tɔ. Mpɩ pə kpemna yəlaa paɣalɛ tɔɔ sɩ pə́ hɩɩsɩ ɩsaɣatʋnaa. 29 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, saŋa waalɩ ma kaa tasa sʋlʋm pənɛɣɛ nyɔɔʋ. Haləna kʋyaŋku má na-mɛ tɩɩ nyɔɔ sʋlʋm kʋfam kɛ ma Caa Kawulaɣa taa tɔ. 30 Pa tɛma mpʋ ɩlɛna pá yoo acima yontu, ɩlɛna pá tɛɛ Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Saŋa ahoo anɛ a maɣamaɣa ɩ́ ká yele-m mə təna na ɩ́ se. Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Maa kʋ tiikilu na heeŋ ká ya yem yem. 32 Ama waatʋ wei maa fe ɩlɛna, má tɛɛ-mɛɣɛ nɔɣɔ kɛ Kalilee. 33 Tənaɣa Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Paa pa təna paa yele-ŋ na pá se, má, ma kaa la mpʋ. 34 Ama Yesu tɔma-ɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo maa cɛsəɣɩ, n ka kpɛɛsɩ tɔm tooso kɛ́ ahoo anɛ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m na pə́cɔ́ kampaaʋ koo. 35 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma-ɩ sɩ: Paa ma na-ŋ tɩɩ sɩ tɩɩ sɩ kɛ́, ma kaa kpɛɛsɩ sɩ ma ta nyɩ-ŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa yɔɣɔta mpʋ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala timpi pa yaa sɩ Kɛtəsemanee tɔ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ caɣa cənɛ na má polo Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ hatoo cənɛ. 37 Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa Piyɛɛ na Sepetee pəyalaa naalɛ. Tənaɣa ɩsənyəŋlɛ na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ sʋʋ-ɩ kpaʋ. 38 Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ma laŋlɛ wakəlaa kɛ́ tətɔɣɔtɔɣɔ pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Ɩ́ caɣa cənɛ na má na-mɛ tə́ feŋiɣi. 39 Ɩ tuusa ɩ nɔɣɔ tɔɔ kɛ́ pəcɔ, ɩlɛna ɩ́ luŋ na ɩ́ sələmɩ sɩ: Ma Caa, ye pə wɛ pəsʋɣʋ kɛɛlɩ wahala sɔsɔ ɩnɛɣɛ ma nyʋɣʋ tɔɔ. Paa na mpʋ mpi n nɔkaa tɔ pəlɛ pə la, pə́ taa la ma luɣu nyəntʋ. 40 Ɩ tɛma mpʋ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ ɩ ɩfalaa tooso ɩnɩ ɩ kiŋ na ɩ́ maɣana pa tɔŋna tom. Ɩlɛna ɩ́ tɔ Piyɛɛ sɩ: Ɩ́ kpisa caɣaʋ ntɛ́ sɩ má na-mɛ tə́ feŋ paa pəcɔ maɣamaɣa. 41 Ɩ́ feŋ na ɩ́ sələmɩ, tɔfɔ ɩ́ ká hoti waatʋ wei maɣasʋɣʋ kɔŋ-mɛ tɔ. Pááná wɛɛ, ama tɔnʋɣʋ ɩɩ pəsəɣəna. 42 Ɩ tasa tuusuɣu, ɩlɛna ɩ́ tasa Ɩsɔ kɛ́ sələmʋɣʋ sɩ: Ma Caa, ye pə fɛɩ pəsʋɣʋ sɩ wahala sɔsɔ ɩnɛ ɩ́ hatələna-m, nyá luɣu nyəntʋ ɩ́ la. 43 Ɩ tasa ɩ ɩfalaa kiŋ kɛ məlʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ maɣana pa tɔŋna tom tɔtɔ, pa kpisa pá caɣana pa ɩsɛ. 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tasa-wɛɣɛ yeluɣu na ɩ́ tuusi na ɩ́ tasa Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ tɔm tooso nyəm kɛ tɔm kʋlʋmtʋ ntɩ. 45 Tənaɣa ɩ məla ɩ ɩfalaa kiŋ na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔŋna tom na ɩ́ hɛɛsəɣɩ yaa? Ɩɩ naa, pə talaa kɛlɛ. Paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa asaɣaa niŋ taa. 46 Ɩ́ kʋlɩ na tə́ tɛɛ. Ɩ́ nyənɩ kɔlɔmɔtɔ tʋ tala cənɛ. 47 Yesu tɔŋna yɔɣɔtaɣa kɛ mpʋ ɩlɛ, ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ Yutaasɩ talaa kɛlɛ. Na ɩ waalɩ kɛ́ yəlaa samaa tuutuuma, na pá tɔka laɣalɛɛ na kpatəŋ. Kɔtəlaa sɔsaa na Yuta nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma pa tilina yəlaa mpɛ. 48 Yutaasɩ wei ɩnɩ ɩ lakɩ Yesu kɛ́ kɔlɔmɔtɔ kɛ mpʋ tɔ ɩ ka kɛɛsa samaa ɩnəɣɩ ɩsəna ɩ ka la tɔ. Ɩ heela-wɛɣɛ sɩ: Ye ma polaa na má waɣala wei ɩlɛ, ɩnəɣəlɛ, ɩ́ kpa-ɩ. 49 Tənaɣa Yutaasɩ kpətəna Yesu kɛ kpakpaa na ɩ́ sɛɛ-ɩ sɩ: Fɔɔ Tacaa. Ɩlɛna ɩ́ waɣalɩ-ɩ. 50 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ma taapalʋ, la nti n kɔma lapʋ tɔ. Tənaɣa ɩ́ na mpa tɔ, pɛlɛ pa tʋ niŋ kɛ Yesu tɔɔ na pá kpa-ɩ. 51 Ɩlɛna Yesu na mpa paa wɛɛ tɔ pa taa nɔɣɔlʋ kpɛɛ ɩ laɣatɛ na ɩ́ lo kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ tʋ ŋkpaŋʋɣʋ na ɩ́ kɔɔlɩ təfeŋ. 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Suu nyá laɣatɛ kɛ tə suɣute taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye wei ɩ́ kpaɣa laɣatɛ, pʋntʋ ká səna laɣatɛ. 53 N ta nyɩ sɩ, má sɔɔlaa, maa yaa ma Caa na ɩ́ ha-m ɩsɔtaa tillaa kɛ iyisi naatoso (6000) kɛ loosi naanʋwa na naalɛɣɛ cənɛɣɛ kpakpaa yɛɛ? 54 Ama ye ma lapa mpʋ nti paa kɛɛsa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ tɩɩ la tɔ, ɩsənaɣa pɩɩ la na təlɛ tə́ lá ɩlɛ? 55 Tənaɣa Yesu pɔɔsa samaa ɩnɩ sɩ: Ɩ́ kɔŋɩ-m kpaʋ na ɩ́ nɔkɩ na ɩ́ kpakəɣɩ laɣalɛɛ na kpatəŋ tɔ, maɣa ŋmɩɩlʋ ɩsaɣaʋ kɛ? Kʋyɛɛŋ təna Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ ma caɣaa na má sɛɣɛsəɣɩ, ɩ́ tá kpa-m. 56 Ama pə təna ɩsəntɔ pə lapaɣa sɩ pə́ la nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka yɔɣɔtaa na tə́ wɛ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. Tənaɣa ɩ ɩfalaa təna yela-ɩ na pá se na pá tɛɛ. 57 Mpa pa kpa Yesu tɔ pa pona-ɩ kɔtəlaa wulaʋ Kayifi tɛ na pá maɣana Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma pa kotaa. 58 Piyɛɛ təŋaɣa Yesu kɛ́ táálə́ḿ tɔɔ, haləna ɩ́ tala kɔtəlaa wulaʋ taɣa tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ sʋʋ na ɩ́ caɣa təmlɛ nyə́ma kiŋ sɩ ɩ naa sɩ pɩɩ tɛna-we. 59 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Kotuɣu sɔsɔɔŋkʋ nyə́ma pa pɛɛkaa sɩ paa tɔm suuu pa suu Yesu na pá hiki mpaaʋ na pá kʋ-ɩ. 60 Paa na yəlaa paɣalɛ kʋlaa na pá suuki-ɩ pɔpɔtʋ tɔmnaa tɔ, pa ta hiki nti paa waana-ɩ tɔ. Waalɩ waalɩ kɛ́ yəlaa napəlɩ pa kʋla naalɛ 61 na pá tɔ sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ ka tɔma sɩ ɩnɩ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ yɔkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ na ɩ taɣanɩ-tɛɣɛ ŋmaʋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso taa. 62 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa wulaʋ kʋlaa na ɩ́ tɔ Yesu sɩ: N kaa yɔɣɔtɩ? Suweɣe yəlaa panɛ pa yɔɣɔtəɣəna-ŋ ye? 63 Ama Yesu suma. Tənaɣa kɔtəlaa wulaʋ tɔma-ɩ sɩ: Na Ɩsɔ wei ɩ wɛna weesuɣu tɔ, ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ Mesii heelɩ-tʋ təfoo. 64 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ntəɣɩ n yɔɣɔtaa. Ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ pə kpaɣaʋ pənɛntɛ tɔ ɩ́ ká ná Yʋlʋ Pəyaɣa má na má caɣa Ɩsɔ Toŋ təna tʋ kɔŋkɔŋ taa. Na ɩ́ ká na-m ɩsɔtaa ŋmʋntʋɣʋ tɔɔ na má tiiki. 65 Tənaɣa kɔtəlaa wulaʋ cəla ɩ wontu na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ kpa Ɩsɔ tɔɔ. Tə tasəɣɩ aseeta nyə́ma kɛ pɛɛkʋɣʋ sɩ tə lepe? Mə maɣamaɣa ɩ́ ná ɩsəna ɩ kpa Ɩsɔ tɔɔ tɔɣɔlɛ. 66 Tɔʋ, ɩ́ na-we? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɔma sɩ ɩ tɔm səpa, paa kʋ-ɩ kɛ́. 67 Tənaɣa pa sʋʋ ntaɣama tɔʋ kɛ ɩ ɩsɛntaa, na pá makɩ-ɩ ŋkuma, na lɛlaa náá mapɩ-ɩ kataasɩ. 68 Na pá tɔŋ sɩ: Mesii kpeɣe, heeli-tʋɣʋ wei ɩ mapa-ŋ tɔ. 69 Piyɛɛ ka caɣa awalɩ kɛ́ taɣa tɔɔ. Tənaɣa kɔtəlaa wulaʋ təmlɛ tʋ alʋ nyəŋ nɔɣɔlʋ kpətəna-ɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyá tɔtɔ n ka wɛ Kalilee tʋ Yesu ɩnɩ ɩ kiŋ. 70 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ kpɛɛsa yəlaa təna ɩsɛntaa sɩ: Ma ta nyɩ nti n yɔɣɔtəɣɩ mpʋ tɔ. 71 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Piyɛɛ kʋlaa na ɩ́ polo nɔnɔkeelasɩ. Ɩlɛna təmlɛ tʋ alʋ nyəŋ lɛlʋ náá na-ɩ na ɩ́ heeli mpa paa wɛ təna tɔ sɩ: Ɩnɛ ɩnɩ ɩ ka wɛ Nasalɛtɩ Yesu ɩnɩ ɩ kiŋ kɛ́. 72 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ taɣana kpɛɛsʋɣʋ sɩ: Na Ɩsɔ, ma ta nyɩ apalʋ ɩnɩ. 73 Pə lapa laasaɣa ɩlɛna mpa paa wɛ təna tɔ pá kpətəna Piyɛɛ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyá n ta laŋ yəlaa mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ. Nyá yɔɣɔtaɣa hʋləɣəna timpi n lɩɩnaa tɔ. 74 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ kpɛɛsaa təlalala na ɩ́ tuu na ɩ́ tɔ sɩ: Na Ɩsɔ, ma ta nyɩ apalʋ ɩnɩ. Tənaɣa kampaaʋ koo kpakpaa. 75 Ɩlɛna Piyɛɛ tɔɔsɩ nti Yesu ka yɔɣɔta-ɩ tɔ tə tɔɔ sɩ: Mpi pɩɩ takɩ kampaaʋ koou tɔ n tɛma tɔm toosoɣo kpɛɛsʋɣʋ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tukaa na ɩ́ lɩɩ, ɩlɛna ɩ́ wii ɩsɩɩ ɩ səkɩ ɩ səkɩ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ tanaŋ kʋpaŋkʋ tɛɛ kɔtəlaa sɔsaa təna na Yuta nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma caɣaa na pá maɣasɩ na pá sɩɩ sɩ pá kʋ Yesu. 2 Tənaɣa pa hɔka-ɩ na pá kpaɣa-ɩ na pá polo na pá cɛla Kʋfənɛɛ Pilatɩ. 3 Yutaasɩ wei ɩ lapa-ɩ kɔlɔmɔtɔ tɔ, ɩ nawa sɩ pa sɩɩwa sɩ paa kʋ Yesu kɛ́ tampana ɩlɛna ɩ laŋlɛ pəsɩ sɔsɔm. Tənaɣa ɩ kpaɣa liɣitee nyəɣətʋ hiu na naanʋwa ɩnɩ na ɩ́ polo ɩ́ cɛla kɔtəlaa sɔsɔ na nyʋɣʋ nyə́ma. 4 Na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ma lapa ɩsaɣatʋ, ma cɛla-mɛɣɛ yʋlʋ sɩ ɩ́ kʋ-ɩ tulum kɛ yem. Ḿpʋ́ɣʋ́ nyʋɣʋ nyə́ma cɔ Yutaasɩ sɩ: Tá paaye, pə kɛ́ nyá tɔm kɛ́. 5 Tənaɣa Yutaasɩ məŋna liɣitee anɩ na ɩ́ pɛtɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa, na ɩ́ tɛɛ na ɩ́ polo na ɩ́ tʋ ŋmənaɣa kɛ ɩ luɣu tɛɛ na ɩ́ sɩ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa ná tɔɔsa-yɛ na pá tɔ sɩ: Ta mpaaʋ taa pə fɛɩ pəsʋɣʋ sɩ tə́ kpaɣa liɣitee anɛ na tə́ tasa tʋɣʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ atakaa taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yʋlʋkʋlɛ liɣitee kɛ́. 7 Tənaɣa pa caɣaa na pá maɣasɩ, ɩlɛna pá kpaɣa liɣitee anɩ na pá yana tɛtʋ natəlɩ nti pa yaa sɩ cʋɣʋ təhulle tɔ, sɩ pa piŋ mʋʋlaa kɛ təna. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ haləna saŋa pa məŋna tɛtʋ ntəɣɩ hətɛ sɩ: Caləm tɛtʋ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Selemii ka kpaalaa tɔ sɩ: Pa kpaɣa liɣitee nyəɣətʋ hiu na naanʋwa. Liɣitee anəɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa tisaa sɩ pá fɛlɩ ɩ tɔɔ. 10 Pa kpaɣa-yɛ na pá yana tɛtʋ nti pa yaa sɩ cʋɣʋ təhulle tɔ, na pə maɣamaɣa kɛ Tacaa ka heela-m. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pona Yesu kɛ Kʋfənɛɛ ɩsɛntaa, na ɩ́lɛ́ ɩ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyaɣalɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ ɩnəɣɩ? Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ntəɣəlɛ n yɔɣɔta mpʋ. 12 Pəlɛ pə waalɩ waatʋ wei kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma tɔŋaɣa sɩ ɩ lapa pənɛ na pənɛ tɔ, ɩ ta cɔ sɩ pʋlʋ. 13 Tənaɣa Pilatɩ tɔma-ɩ sɩ: Nn nɩɩkɩ ɩsəna pa tɔŋʋɣʋ sɩ n lapa pənɛ na pənɛ tɔ? 14 Ama tə tənaɣa mpʋ Yesu tá cɔ-ɩ tə tɔɔ sɩ pʋlʋ. Ɩlɛna pə́ lá Kʋfənɛɛ kɛ piti kɛ́ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ. 15 Paa Tɛɛʋ acima wena Kʋfənɛɛ tʋləɣɩ saləka tʋ nɔɣɔlʋ wei samaa caa sɩ pá tʋlɩ tɔɣɔ. 16 Pə pamna saləka tʋ kpitikpiti nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Palapaasɩ tɔ ɩ wɛ saləka taa. 17 Samaa kota ḿpʋ́ɣʋ́ təna, ɩlɛna Pilatɩ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Aweɣe ɩ́ caa má tʋlɩ-mɛ, Yesu wei pa yaa sɩ Kilisiti tɔ? 18 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ɩ pɔɔsa-wɛɣɛ mpʋ, ɩ nyəmá təkelekele sɩ ɩsɛsɛɛmlɛ tɔɔ kɛ́ pa pona-ɩ Yesu. 19 Waatʋ wei Pilatɩ caɣa təhʋʋlɛ tɔ ɩ alʋ tilaa sɩ pá heeli-ɩ sɩ: Taa sʋsɩ nyá nɔɣɔ kɛ tampana təŋlʋ ɩnɩ ɩ tɔm taa. Pə hʋla-m ɩ tɔm kɛ tom taa kɛ́ ahoo anɛ, na pə́ pɛkəlɩ-m sɔsɔm. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa puɣusa samaa sɩ pá sələmɩ-ɩ na ɩ́ tʋlɩ-wɛɣɛ Palapaasɩ, na pə́ kaasɩ na ɩ́ kʋ Yesu. 21 Tənaɣa Kʋfənɛɛ taɣana-wɛɣɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Pa naalɛ pa taa aweɣe ɩ́ caa sɩ má tʋlɩ-mɛ yee? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔ-ɩ sɩ: Palapaasɩ kɛ tə caa sɩ ń tʋlɩ. 22 Ɩlɛna Pilatɩ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Na ɩsənaɣa má la Yesu wei pa yaa sɩ Kilisiti tɔ? Tənaɣalɛ pa təna sɩ: Kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩlɛ ɩsaɣatʋ ntiɣi ɩ lapa? Tənaɣa pa tasa kapusi mapʋ na toŋ sɩ: Kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 24 Pilatɩ kɔma na ɩ́ ná sɩ ɩ kaa pəsɩ-tɩ, pəyele yoou caa tiluɣu. Ɩlɛna ɩ́ caa lʋm na ɩ́ saŋ ɩ niŋ kɛ samaa ɩsɛntaa na ɩ́ tɔ sɩ: Apalʋ ɩnɛ, pə́ taa wɛɛ sɩ má kʋɣʋna-ɩ yoo. Pə kɛ́ mə tɔm kɛ́. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa təna cɔ-ɩ sɩ: Nnn, ɩ səm tɔm ɩ́ məlɩ tá na tá piya tá nyɔɔŋ taa. 26 Tənaɣa Pilatɩ tʋla-wɛɣɛ Palapaasɩ. Pə kaasa Yesu ɩlɛna, ɩ́ yele na pá casa-ɩ akpatɛɛ, na ɩ́ kpaɣa-ɩ na ɩ́ cɛlɛ-wɛ sɩ pá polo na pá kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 27 Pilatɩ yoolaa pona Yesu kɛ́ Kʋfənɛɛ təyaɣa taa, ɩlɛna pa samaa təna kotina-ɩ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa wɔɣɔsa ɩ wontu, ɩlɛna pá suu-ɩ capa kʋsɛɛm təkpaɩɩ. 29 Na pá lʋʋ sɔwa kɛ ntenuɣu na pá te ɩ nyʋɣʋ, na pá tʋ ɩ niŋ ntɔɣɔŋ taa kɛ́ kpátʋ́ɣʋ́, na pá paakəna-ɩ na pá luŋiɣi ɩ tɛɛ kɛ́ akula, na pá sɛɛ-ɩ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ fɔɔ. 30 Na pá tɔɔkɩ ɩ tɔɔ kɛ́ ntaɣama, na pá mʋɣɩ kpátʋ́ɣʋ́ na pá taɣanəɣɩ ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́ mapʋ. 31 Pa tɛma-ɩ paanaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna pá wɔɣɔsɩ capa ɩnɩ na pá məŋna-ɩ ɩ wontu na pá tɛɛna-ɩ kam kɛ səm tesika tɔɔ. 32 Pa lɩɩkaɣa ɩcatɛ ɩlɛna, pá tə sulina Silɛɛnɩ tʋ nɔɣɔlʋ, pa yaa-ɩ sɩ Simɔŋ. Tənaɣa yoolaa kpipa ɩ́lɛ́ na toŋ sɩ ɩ́ səɣəlɩ Yesu tesika ŋkɛ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tala timpi pa yaa sɩ Kɔləkɔta tɔ, nti tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ nyʋmpɔɣɔlaɣa tɛ tɔ. 34 Tənaɣa pa cɛla-ɩ sʋlʋm mpi pə taa pa sita tʋɣʋ nakʋlɩ kʋ cələm tɔ. Ama ɩ təŋaa ɩlɛna ɩ́ kisi-wəɣɩ nyɔɔʋ. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ, na pá tɔ tɛtɛ kɛ́ ɩ wontu tɔɔ na pá tala-tɩ. 36 Pa tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ ɩlɛna pá caɣa təna na pá taŋɩ-ɩ. 37 Pa ŋmaawa na pá pusi ɩ nyʋɣʋ tɔɔ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ Yesu kɔlɔ. Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ mpi pə tɔɔ pa kʋ-ɩ tɔ. 38 Pa kpɛŋna ɩ́ na ŋmɩɩlaa kɛ naalɛ na pá ka-wɛɣɛ səm tesikasɩ tɔɔ, lɛlʋ kɛ ɩ ntɔɣɔŋ tɔɔ, lɛlʋ kɛ ɩ mpətəŋ tɔɔ. 39 Yəlaa mpa pa tɛɛkaɣana təna tɔ pɛlɛ pa kpɛɛtəɣɩ nyɔɔŋ na pá tʋʋkɩ-ɩ sɩ: 40 Matɔŋ nyá tɔmna sɩ n yɔkəɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ na ń taɣanɩ kʋfatɛ ŋmaʋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso taa. Waasɩ nyá tɩ ɩlɛ. Ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa lɩɩ tesika tɔɔ na ń tii. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na nyʋɣʋ nyə́ma tɔtɔ. Pɛlɛ pa tɔŋna-ɩ paanaʋ na pá yɔɣɔtəɣɩ sɩ: 42 Ɩ yapa lɛlaa nyɔɔŋ ɩsənaɣa na ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ ya ɩ maɣamaɣa ɩ nyəŋkʋ. Ɩsɩɩ sɩ ɩnəɣəlɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulaʋ sɔsɔ na? Pənɛntɛ ɩ́ lɩɩ tesika tɔɔ na ɩ́ tii. Ɩlɛna tə na na tə́ tisi. 43 Ɩ tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani na ɩ́ tɔ sɩ ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ Pəyaɣa. Tɔʋ, tə́ ná sɩ Ɩsɔ ká sɔɔlɩ sɩ ɩ́ waasɩ-ɩ yaa ɩsəna. 44 Na pə kpɛŋna ŋmɩɩlaa mpa paa kama ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔlɔ tɔ na pɛlɛ pá tʋʋ-ɩ mpʋ tɔtɔ. 45 Pə kɔma na pə́ tala ilim sikuɣu, ɩlɛna səkpɛtʋɣʋ nyala ɩcatɛ tɔɔ haləna ilim kpili. 46 Ilim kpila mpʋ, ɩlɛna Yesu kiisina nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Eli Eli, lema sapatani? Na təlɛ tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ: Ma Ɩsɔ ma Ɩsɔ, pepe tɔɔ kɛ́ n lɔ-m? 47 Mpa paa səŋa təna tɔ pa taa lɛlaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ɩ yaana ntɛɣɛ Ilii. 48 Ɩlɛna pa taa nɔɣɔlʋ kpaɣa asewa na ɩ́ polo na ɩ́ lii kpaləkpam saŋ kɛ lʋm kʋnyəŋəm napəlɩ pə taa, na ɩ́ tʋʋ kpátʋ́ɣʋ́ nɔɣɔ taa na ɩ́ hʋlɩ Yesu sɩ ɩ́ nyɔɔ. 49 Ama lɛlaa ná tɔma sɩ: Ɩ́ yele na tə́ ná Ilii ká kɔɔ na ɩ́ waasɩ-ɩ yaa ɩsəna. 50 Tənaɣa Yesu tasa kiisuɣu kɛ sɔsɔm, ɩlɛna ɩ́ hɛɛ. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ ɩnəɣɩ kpakpaa, pʋʋɣʋ sɔsɔɔʋ ŋku kɩɩ kaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ, kʋ faɣa yem kɛ́ hatoo ɩsɔtaa na pə́ kaləsəna kʋ atɛ. Na tɛtʋ sele na kʋkpaməŋ ya pɔɣɔlɛɛ, 52 na pəlaaŋ tʋlɩ na Ɩsɔ yəlaa mpa pa səpa tɔ pa taa paɣalɛ fe. 53 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa lɩɩ pəlaaŋ taa, na waatʋ wei Yesu kɔma na ɩ́ fe tɔ pá sʋʋ Ɩsɔ ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ taa, na yəlaa paɣalɛ na-wɛ. 54 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lom yoolaa sɔsɔ na yoolaa mpa ɩ na-wɛ paa taŋa Yesu tɔ, pa nawa tɛtʋ seluɣu na pə təna mpi pə lapa tɔ, ɩlɛna pá nyá sɔsɔm na pá tɔ sɩ: Tampana, yʋlʋ ɩnɛ ɩ kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ kɛ́. 55 Alaa paɣalɛ ka wɛ təna na pá səŋa pooluŋ na pá nyənəɣɩ. Mpɛ ɩnɩ pa təŋaɣana Yesu kɛ́ hatoo Kalilee na pá caləsəɣɩ-ɩ. 56 Makətala Malɩ na Saakɩ na Yosɛɛfʋ pa too Malɩ na Sepetee pəyalaa too, paa wɛ alaa mpɛ pa taa. 57 Waatʋ wei taanaɣa taanaa tɔ, Alimatee apalʋ toŋ tʋ nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Yosɛɛfʋ tɔ ɩ kɔma. Ɩ maɣamaɣa ɩ ka təŋaɣa Yesu kɛ́. 58 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pola Pilatɩ kiŋ na ɩ́ sələmɩ-ɩ sɩ ɩ kpakəɣɩ sətʋ Yesu. Tənaɣa Pilatɩ tɔma sɩ pá cɛlɛ-ɩ. 59 Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa sətʋ na ɩ́ takɩ-ɩ kponkpontu toŋ nyəntʋ nti pa yaa sɩ lɛŋ tɔ tə pʋŋkahʋlʋŋa kʋfalaɣa. 60 Na ɩ́ polo na ɩ́ pimi-ɩ ɩ maɣamaɣa ɩ pəlaaʋ ŋku pa hula kʋkpamʋɣʋ taa tɔ kʋ taa. Na ɩ́ pilimi pɩɩʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ na ɩ́ suli pəlaaʋ nɔɣɔ. Ɩlɛna ɩ́ tɛɛ ɩ́ kpe. 61 Na Makətala Malɩ na Malɩ lɛlʋ pá caɣa tənaɣa pəlaaʋ ɩsɛntaa. 62 Kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tɔɔ sɔɔlʋ lapʋ tɛma na tɛʋ fe, ɩlɛna kɔtəlaa sɔsaa na Falisanaa kpɛntɩ na pá polo Pilatɩ kiŋ, 63 na pa heeli-ɩ sɩ: Tacaa, tə tɔɔsaa sɩ pɔpɔtʋ ɩnɩ ɩ ka yɔɣɔtaa sɩ ye pə lapa wɛɛ tooso ɩnɩ ɩ ká fe. 64 Tɔʋ, mpʋ tɔ, yele na pá taŋ pəlaaʋ haləna pə́ tala kʋyɛɛŋ tooso wule. Ɩ ɩfalaa ɩ́ taa kɔɔ na pá ŋmɩɩlɩ-ɩ na pá looli samaa sɩ ɩ́ fema sətaa taa. Ye pə lapa mpʋ, təlɛ tə pɔpɔtʋ ká kəlɩ kancaalaɣa nyəntʋ. 65 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tɔma-wɛ sɩ: Yoolaa mpa paa taŋ tɔɣɔlɔ, ɩ́ polo ɩ́ taŋ-kʋɣʋ teu teu. 66 Tənaɣa kɔtəlaa polaa na pá taɣanɩ pəlaaʋ tɔɔ pɩɩʋ ŋkʋɣʋ teu, na pá tʋ pa kʋyʋsʋm sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ taa tokina. Ɩlɛna pá sɩɩ yoolaa sɩ pá taŋ. 1 Kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tɛɛwa na pə fe cimaasɩ, ɩlɛna Makətala Malɩ na Malɩ lɛlʋ pá kʋlɩ tanaŋ təpam sɩ pa puki pəlaaʋ tɔɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛtʋ sela sɔsɔm kɛ kpakpaa. Mpi tɔ, Tacaa ɩsɔtaa tillu lɩɩnna ɩsɔ na ɩ́ tii, na ɩ́ polo ɩ́ kuli pɩɩʋ ŋkʋɣʋ pəlaaʋ nɔɣɔ na ɩ́ sɩɩ kpeeŋa, na ɩ́ kpa tə tɔɔ na ɩ́ caɣa. 3 Ɩ teu nəɣəsəna ɩsɩɩ tɛʋ nyəɣəsʋɣʋ tɔ, na ɩ wontu hʋlʋmaa ɩsɩɩ kpoŋkpomʋlʋm. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa taŋlaa kɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm na pá seliɣi, na pá səpa pa tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ yem təkpətɩɩ. 5 Tənaɣa ɩsɔtaa tillu tɔma alaa sɩ: Mɩɩ taa nyá, ma nyəmá sɩ Yesu wei pa kama səm tesika tɔɔ tɔɣɔ ɩ́ kɔma pɛɛkʋɣʋ. 6 Ɩ fɛɩ cənɛ, ɩ fema ɩsɩɩ ɩ ka yɔɣɔtaa tɔ. Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ ná timpi paa hɩɩsa-ɩ tɔ. 7 Ɩ́ polo lɔŋ na ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa sɩ, ɩ fema na ɩ́ tɛɛ-mɛɣɛ nɔɣɔ kɛ Kalilee. Tənaɣa ɩ́ ká na-ɩ. Nti ma wɛna sɩ ma heeliɣi-mɛ tɔɣɔlɛ. 8 Tənaɣa alaa mpɛ pa kʋla pəlaaʋ tɔɔ kɛ́ kpakpaa na pá tɛɛ, na sɔɣɔntʋ na laŋhʋlʋmlɛ pə kʋɣɩ-wɛ. Ɩlɛna pá polo na pá kaasɩ Yesu ɩfalaa kɛ laapaalɩ ɩnɩ. 9 Pa tɔŋna tɛɛʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Yesu suli-wɛɣɛ kpakpaa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ma sɛɛ-mɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpətəna-ɩ na pá tɔkɩ ɩ nɔɔhɛɛ, na pá həntɩ-ɩ atɛ na pá sɛɛ-ɩ. 10 Ɩlɛna Yesu heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ taa nyá. Ɩ́ polo ɩ́ heeli ma taapalaa sɩ pá polo Kalilee, tənaɣa paa na-m. 11 Alaa mpɛ pa wɛ mpaaʋ taa na pá kpeŋ mpʋ, ɩlɛ sɛsɛ yoolaa mpa paa taŋa pəlaaʋ tɔ, pa taa lɛlaa ná tɛma məlʋɣʋ kɛ ɩcatɛ taa kɛlɛ na pá kɛɛsɩ kɔtəlaa sɔsaa kɛ pə təna mpi pə lapa tɔ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa kotaa na pá lá nɔɣɔ kʋlʋmaɣa na pá ha yoolaa kɛ liɣitee tuutuuma, 13 na pá heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔ sɩ tom kpaɣa-mɛɣɛ ahoo na ɩ ɩfalaa kɔɔ na pá ŋmɩɩlɩ-ɩ. 14 Na ye Kʋfənɛɛ ɩ́ nɩɩ mpʋ, taa hɛɛsɩ ɩ laŋlɛ, ɩ kaa la-mɛɣɛ pʋlʋ. 15 Tənaɣa taŋlaa mʋ liɣitee anɩ na pá lá ɩsɩɩ pa heela-wɛ tɔ. Na tɔm tənɛ tə yɛkɩ Yuta nyə́ma hɛkʋ, haləna saŋa. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa naanʋwa na kʋlʋm ɩnɩ pa kʋlaa na pá polo Kalilee pulaɣa ŋka Yesu ka kɛɛsa-wɛ tɔ ka tɔɔ. 17 Pa na Yesu ɩlɛna, pá həntɩ-ɩ atɛ na pá sɛɛ-ɩ. Ama pa taa lɛlaa ka wɛna sika. 18 Tənaɣa Yesu kpətəna-wɛ na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ma niŋ taa kɛ́ pa tʋ ɩsɔtaa na atɛ. 19 Mpʋ tɔ, ɩ́ polo na ɩ́ la na kateŋasɩ təna taa yəlaa pəsɩ ma ɩfalaa. Ɩ́ sɔɔkɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm na ɩ́ yaakəna Caa na Pəyaɣa na Feesuɣu Naŋŋtʋ pa hətɛ. 20 Ɩ́ sɛɣɛsɩ-wɛ sɩ pá tɔkɩ pə təna mpi ma sɛɣɛsa-mɛ tɔ. Ɩ́ nyɩ teu sɩ má, maa wɛɛ mə waalɩ kɛ́ paa kʋyaŋkuɣu, haləna antulinya polo na ɩ́ kʋlɩ. 1 Ɩsɔ pəyalʋ Yesu Kilisiti Laapaalɩ Kʋpaŋ təcaallɛ ntɔ. 2 Pa ŋmaawa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii takəlaɣa taa sɩ: Nyənɩ, ma tillu ntɔ, ma tɛləsəɣɩ nyá nɔɣɔ tɔɔ sɩ ɩ́ taɣanɩ nyá mpaaʋ na ń kɔŋ. 3 Nɔɣɔlʋ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa sɩ: Ɩ́ taɣanɩ Tacaa mpaaʋ, ɩ́ siɣisi ɩ mpaɩsi. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ kɔɔ wʋlaɣa tɛtʋ taa na ɩ́ sɔɔkɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm. Na ɩ́ kpaaləɣɩ sɩ: Ɩ́ laɣasɩ tɔntɛ na pá sɔ-mɛɣɛ lʋm na Ɩsɔ hɩɩsɩ mə ɩsaɣatʋ. 5 Ɩlɛna Yuta tɛtʋ yəlaa təna, na Yosalɛm nyə́ma təna puki ɩ kiŋ, na paa wei ɩ́ kuliɣi ɩ ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ yəlaa taa, na Yohaanɩ sɔɔkɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm kɛ Yaatanɩ pɔɣɔ taa. 6 Yooyoo hʋntʋ kunti kɛ Yohaanɩ takaa, na ɩ́ ləla tɔnʋɣʋ tampala kɛ ɩ tənaɣa taa. Ɩ tɔɣɔnaɣa ntɛ́ cələŋ na taalɛ tɩɩŋ nim. 7 Na ɩ́ kpaaləɣɩ samaa taa sɩ: Ma waalɩ wei ɩ kɔŋ tɔ pʋntʋ kəla-m toŋ. Halɩ ma ta tɩɩ tala sɩ má sopi na má wɔɣɔsɩ ɩ nɔɔhɛɛ taa ntaŋkpala maɣamaɣa. 8 Ma ɩlɛ, lʋm kɛ ma sɔ-mɛ. Ama Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ ɩ́lɛ́ ɩ ká sɔ-mɛ. 9 Saa ɩnɩ ɩ taa Yesu lɩɩna Nasalɛtɩ kɛ Kalilee tɛtʋ taa, na ɩ́ polo na Yohaanɩ sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm kɛ Yaatanɩ pɔɣɔ taa. 10 Yesu lɩɩkaɣana lʋm taa, ɩlɛna ɩ́ ná ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlaa na Feesuɣu Naŋŋtʋ tii ɩ tɔɔ ɩsɩɩ alukuku. 11 Ɩlɛna pá nɩɩ pə yɔɣɔtəɣəna ɩsɔtaa sɩ: Nyaɣalɛ ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa, ma luɣu sʋʋ-ŋ sɔsɔm. 12 Pə tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa, ɩlɛna Ɩsɔ Feesuɣu pona Yesu kɛ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa. 13 Na ɩ́ caɣa tənaɣa wɛɛ nɩɩlɛ, na Satanɩ kɔɔ na ɩ́ maɣasəɣɩ-ɩ. Na ɩ́ wɛ taalɛ wontu hɛkʋ na ɩsɔtaa tillaa paasəna-ɩ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tʋ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ kɛ saləka, ɩlɛna Yesu náá polo Kalilee na ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ kpaalʋɣʋ. 15 Na ɩ́ tɔŋ sɩ: Pənɛntɛ pə tala mpʋ, Ɩsɔ Kawulaɣa kpɛɣɛtaa. Ɩ́ laɣasɩ na ɩ́ mʋ Laapaalɩ Kʋpaŋ. 16 Yesu malaɣa Kalilee teŋku kʋteŋ, ɩlɛna ɩ́ ná tiina kpalaa kɛ naalɛ. Simɔŋ na ɩ neu Antəlɩɩ, na pá tʋɣɩ puluɣu kɛ lʋm taa. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ təŋɩ-m na má la-mɛ na ɩ́ puuki yəlaa ɩsɩɩ ɩ́ puukuɣu tiina tɔ. 18 Tənaɣa pɛlɛ pa yela pa puluŋ na pá təŋɩ-ɩ kpakpaa. 19 Ɩ tasa pote kɛ pəcɔ, ɩlɛna ɩ́ ná Sepetee pəyalʋ Saakɩ na ɩ́lɛ́ ɩ neu Yohaanɩ, na pá caɣa kpɩɩlʋɣʋ taa na pá taɣanəɣɩ pa puluŋ. 20 Tənaɣa ɩ yaa pɛlɛɣɛ kpakpaa, ɩlɛna pá yele pa caa Sepetee na ɩ paa nyə́ma kɛ kpɩɩlʋɣʋ taa na pá təŋɩ-ɩ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pa pola Kapənahum ɩcatɛ taa na ɩ́ sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule na ɩ́ niki sɛɣɛsʋɣʋ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ cɛpa yəlaa laŋa. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ sɛɣɛsaɣa-wɛɣɛ na toŋ ɩ ta nyá. Ɩ fɛɩ ɩsɩɩ pa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tuta Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ apalʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́ hii ɩlɔɣɔʋ nɔɣɔlʋ. Tənaɣa apalʋ ɩnɩ ɩ koowa sɩ: 24 Nasalɛtɩ Yesu, n caa-weɣe tá kiŋ? N kɔma-tʋɣʋ wakəlʋɣʋ kɛ? Ma nyəma-ŋ teu, n kɛ́ Ɩsɔ Yʋlʋ Naŋŋtʋ wei ɩ tilaa tɔ. 25 Tənaɣa Yesu holina-ɩ sɩ: Hei, nyá, su na ń se apalʋ ɩnɛ ɩ waalɩ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ ɩ selisa apalʋ ɩnəɣɩ teu. Ɩlɛna ɩ́ má kapuka na ɩ́ se ɩ waalɩ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə cɛpa yəlaa təna laŋa kɛ sɔsɔm, na pá tɔŋ təma sɩ: Maamaaci wei kɛlɛ mpʋ? Toŋ sɛɣɛsʋɣʋ kʋfalʋɣʋ ntɛ́ yaa. Pʋwɛ. Pə kpɛŋna alɔɣaa, ɩ yɔɣɔtəɣɩ pɛlɛɣɛ na apalʋtʋ na pá nɩɩkəna-ɩ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu hətɛ yaa kpakpaa ɩnəɣɩ Kalilee tɛtʋ təna taa. 29 Pa lɩɩ Yuta nyə́ma təkotile taa, ɩlɛna pa na Saakɩ na Yohaanɩ pá polo Simɔŋ na Antəlɩɩ pa təyaɣa kɛ kpakpaa. 30 Na pá maɣana watʋ wɛna Simɔŋ yɔsɔ na ɩ́ həntaa. Yesu talaa, ɩlɛna pá heeli-ɩ alʋ ɩnɩ ɩ wʋsasɩ tɔm. 31 Tənaɣa Yesu pola ɩ kiŋ na ɩ́ tɔkɩ ɩ niŋ taa na ɩ́ kʋsɩ, na ɩ watʋ ya na ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ caləsɩ-wɛ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna-ɩ kʋtɔntʋnaa təna na alɔɣɔhilaa tənaɣa taanaɣa tɔɔ kɛ́ waatʋ wei ilim tʋwa tɔ. 33 Na ɩcatɛ təna koti təcəɣəcəɣɩ kɛ təyaɣa ŋkɛ ka nɔnɔɣɔ tɛɛ. 34 Ɩlɛna Yesu la na mpa kʋtɔməŋ cɔɔsaɣa tɔ pá hiki alaafəya. Na ɩ́ tɔɣɔnɩ alɔɣaa paɣalɛ. Ɩ ta tisi sɩ alɔɣaa ɩ́ yɔɣɔtɩ. Pə taɣa pʋlʋ, pɛlɛ pa nyəmá ɩ kɛ́ mpi tɔ. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei pə wʋsa fem na səkpɛtʋɣʋ wɛɛ tɔ, Yesu lɩɩwa na ɩ́ polo timpi yəlaa fɛɩ tɔ na ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ. 36 Ɩlɛna Simɔŋ pá sʋʋ-ɩ pɛɛkʋɣʋ. 37 Pa kɔma na pá na-ɩ, ɩlɛna pá heeli-ɩ sɩ: Yəlaa təna caakɩ-ŋ. 38 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tə́ polo pəcɔlɔ pəcɔlɔ acalɛɛ lɛnna taa na má lá pɛlɛɣɛ waasʋ tɔtɔ. Pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ ma kɔma. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ Kalilee tɛtʋ təna taa kɛ́ cɔɔʋ, na ɩ́ lakɩ waasʋnaa kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa mpa pa wɛna təna tɔɔ tɔ pa taa, na ɩ́ tɔɣɔnəɣɩ alɔɣaa. 40 Tənaɣa tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɔma Yesu kiŋ, na ɩ́ sopi ɩ tɛɛ na ɩ́ tɛɣɛ-ɩ niŋ na ɩ́ tɔ sɩ: Ye n ka tisaɣa n taa waasɩ-m? 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔnʋɣʋ tɔɔ kʋtɔŋ tʋ ɩnɩ ɩ tɔm lapa Yesu kɛ pətɔɔtəlɛ kɛ sɔsɔm, na ɩ́ kʋsɩ ɩ niŋ na ɩ́ tokina-ɩ na ɩ́ cɔ-ɩ sɩ: Teu, ma tisaa, alaafəya ɩ́ la. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ kʋtɔŋ tɛma tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa na ɩ́ məlɩ təmammam. 43 Ɩlɛna Yesu tɔɣɔnɩ-ɩ kpakpaa, na ɩ́ kpaalɩ-ɩ na toŋ sɩ: 44 Taa heeli nɔɣɔlʋ. Ama tɛɛ kpakpaa na kɔtʋlʋ na-ŋ. Ɩlɛna ń yiɣisi ɩsɩɩ Moisi ka kɛɛsʋɣʋ tɔ, na pá ná sɩ pə waa-ŋ. 45 Ama apalʋ ɩnɩ ɩ tɛɛwa, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ pə tɔm kpaalʋɣʋ kɛ paa timpi. Haləna ɩ kpaalʋɣʋ mpɩ pə tɔɔ Yesu tá pəsɩ na ɩ́ sʋʋ ɩcatɛ natəlɩ tə taa təkaa. Ama kpeeŋa tɔɔ kɛ́ ɩ cakaɣa kpaɩ taa, na yəlaa lɩɩkəna paa timpi na pá makəna-ɩ. 1 Wɛɛ lapa naalɛ, ɩlɛna Yesu məlɩ Kapənahum na yəlaa nɩɩ sɩ ɩ wɛ təyaɣa taa. 2 Mpʋɣʋlɛ pa kota sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ. Pə nyəkaa kɛ́ təkaŋŋ na pə́ kpɛŋna nɔnɔɣɔ na pə́ təkɩ, na Yesu tɔŋna-wɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa napəlɩ pa kɔma ɩ kiŋ na pa taa liɣiti səɣəla kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ. 4 Ama yəlaa samaa tɔɔ pa kpisa ɩsəna paa la na pá tana-ɩ Yesu kiŋ tɔ. Ɩlɛna pá kpa na pá wɛsɩ kutuluɣu ŋku kʋ taa Yesu ka wɛɛ tɔ kʋ lɔpʋtʋ, na pá tisi kpatəlɛ nte tə taa kʋtɔntʋ ɩnɩ ɩ ka wɛɛ tɔ na pʋ́ʋ́ɣʋ́ ŋkʋ. 5 Yesu nawa yəlaa mpɛ pa naani, ɩlɛna ɩ́ tɔ kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ tʋ ɩnɩ sɩ: Ma pəyalʋ, nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa. 6 Pə pamna Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa napəlɩ paa caɣa təna na pá hʋʋkɩ pa taa sɩ: 7 Pepe tɔɔ kɛ́ apalʋ ɩnɛ ɩ makɩ kaŋkantɛ na ɩ́ kpakəɣɩ ɩ tɩ na ɩ́ kɛɛsəɣəna Ɩsɔ? Awe pəsəɣɩ na ɩ́ hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ ye pə taɣa Ɩsɔ paasi? 8 Ama Yesu ná cɛkəna nti pa hʋʋkaɣa pa taa tɔɣɔ kpakpaa. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ hʋʋkɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mə taa? 9 Nti tə yɔɣɔtʋɣʋ kələna təlɛʋ. Má heeli kʋtɔntʋ sɩ Nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa, yaa Kʋlɩ na ń kɛlɩ nyá kpatəlɛ na ń tɔ? 10 Tɔʋ, maa hʋlɩ-mɛ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma pəsəɣɩ na má hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ kɛ atɛ cənɛ. Tənaɣa Yesu tɔma kʋtɔntʋ sɩ: 11 Ma heeliɣi-ŋ sɩ ń kʋlɩ na ń kpaɣa nyá kpatəlɛ na ń kpe. 12 Tənaɣa kʋtɔntʋ kʋla kpakpaa na ɩ́ kpaɣa ɩ kpatəlɛ na yəlaa nyənəɣɩ-ɩ mpʋ, na ɩ́ tɛɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa pa tənaɣa piti kɛ sɔsɔm, na pá saŋ Ɩsɔ na pá tɔŋ sɩ: Tuu tɔ, tə ta nata ɩsəntɔ ɩnɩ ɩ nəɣəsəlɛ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa Kalilee teŋku nɔɣɔ kɛ pote na yəlaa puki ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ-wɛ. 14 Yesu tɛɛkaɣa, ɩlɛna ɩ́ ná Aləfe pəyalʋ Lefii na ɩ́ caɣa lampuu təmʋlɛ. Ɩlɛna Yesu tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń təŋɩ-m. Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii kʋlaa na ɩ́ təŋɩ-ɩ. 15 Pəlɛ pə waalɩ Yesu caɣaa na ɩ́ tɔkɩ kʋtɔɣɔʋ kɛ Lefii tɛ. Ɩ́ na lampuu mʋlaa paɣalɛ, na asaɣaa paɣalɛ, na ɩ ɩfalaa pa tɔkaɣana. Yəlaa asaɣaa ɩsɩɩ mpʋ ka təŋaɣa-ɩ paɣalɛ tɔtɔɣɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa mpa pa kɛ́ Falisanaa kpekəle nyə́ma tɔ, pa nawa Yesu na asaɣaa, na lampuu mʋlaa pa caɣaa na pá tɔkɩ mpʋ. Ɩlɛna pá pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ Yesu na lampuu mʋlaa na yəlaa asaɣaa pa kpɛntəɣɩ na pá tɔkɩ? 17 Yesu nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Pə taɣa alaafəya nyə́ma nyɩɩləɣəna fɛtaa. Ama kʋtɔntʋnaa kɛ́. Ma kɔmaɣa sɩ ma yaakɩ asaɣaa, pə taɣa kʋpama. 18 Kʋyakʋ nakʋlɩ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ ɩfalaa na Falisanaa pa hɔka nɔɔsɩ. Tənaɣa yəlaa kɔma na pá pɔɔsɩ Yesu sɩ: Pə lapa ɩsəna na Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ ɩfalaa na Falisanaa nyə́ma ná hɔkəɣɩ nɔɔsɩ na nyá ɩfalaa naa toosiɣi pə tɔm. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ hʋʋ sɩ akpaɣalʋ taapalaa ká hɔkɔ nɔɣɔ na ɩ́ na-wɛ pá wɛɛ? Aaɩ, pəlɛ pə fɛɩ lapʋ kɛ paa pəcɔ. Ye ɩ wɛ pa hɛkʋ, paa tɔkɩ tam kɛ́. 20 Ama pɩɩ kɔɔ na pə́ kɛɛsɩ kʋyakʋ nakʋlɩ, ɩlɛna pá ləsɩ-ɩ pa hɛkʋ. Ɩlɛ pəlɛɣɛlɛ paa hɔkɔ nɔɔsɩ. 21 Nɔɣɔlʋ kaa kpaɣa saaliya kʋfalaɣa na ɩ́ tɔ wontuɣu kʋpənʋɣʋ. Tɔfɔ, saaliya ŋkɛ kaa hɔ wontuɣu ŋkʋ na pʋ́ʋ́ɣʋ́ tɛɛsɩ walʋɣʋ. 22 Nɔɣɔlʋ kaa suu sʋlʋm kʋfam kɛ sʋlʋm huluŋ kʋpəŋ taa. Tɔfɔ sʋlʋm kʋfam yasəɣɩ huluŋ kʋpəŋ ɩnəɣɩ, na sʋlʋm mpɩ na huluŋ pə́ wakəlɩ yem. Ama huluŋ kʋfaŋ taa kɛ́ pa suuki sʋlʋm kʋfam. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa faɣana tɔɣɔnaɣa pee taalɛ natəlɩ tə taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kʋlɩ kʋ wule. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa sʋʋ tɔɣɔnaɣa pee pɛlʋɣʋ na mpaaʋ. 24 Tənaɣa Falisanaa tɔma Yesu sɩ: Nyənɩ nyá ɩfalaa lakʋɣʋ mpi pə fɛɩ lapʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ yee. 25 Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ ta kaləta paa pəcɔɣɔ mpi Tafiiti lapa waatʋ wei pə caala-ɩ na nyɔɣɔsɩ pɩɩ ɩ́ na mpa pa wɛ ɩ cɔlɔ tɔ? 26 Ɩsəna ɩ sʋʋ Ɩsɔ təyaɣa taa na ɩ́ tɔɣɔ potopotonaa mpa paa sɩɩ Ɩsɔ tɔ. Apiyataa ka kɛna kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ saa ɩnɩ. Pəyele pə fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɔɣɔ potopotonaa mpɛɣɛ yem na pə́ tá kɛ́ kɔtəlaa. Ama Tafiiti ná tɔɣɔ-wɛ. Haləna ɩ́ ha ɩ taapalaa. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛ tɔtɔ sɩ: Yʋlʋ tɔɔ kɛ́ pa sɩɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ. Ama pa ta la yʋlʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tɔɔ. 28 Pə tɔɔ kɛ́ Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ sɔsɔ təsiɣisiɣi. 1 Pəlɛ pə waalɩ Yesu taɣana Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ məlʋɣʋ. Pə pamna ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna. 2 Na yəlaa mpa paa wɛ təna tɔ pá caɣaa na pá keŋna Yesu kɛ́ teu sɩ pa naa sɩ ɩ ká waasɩ apalʋ ɩnəɣɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa ɩsəna? Pa lakaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pá hiki nti paa waana-ɩ tɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ sɩ: Kʋlɩ na ń səŋ hɛkʋ taa. 4 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ mpa pa caɣa mpʋ tɔ sɩ: Ta mpaaʋ taa, kʋpantʋ kɛ pə mʋna pá la kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa ɩsaɣatʋ? Paa waasɩ yaa paa kʋ? Ama pa ta cɔ sɩ pʋlʋ. 5 Tənaɣa ɩ nyəna pa təna pa ɩsɛntaa na pa tɔm lapɩ-ɩ pááná, na pa taa hʋwɛɛ asaɣɛɛ wakəlɩ ɩ laŋlɛ kɛ sɔsɔm tɔtɔ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ ɩnɩ sɩ: Tɔʋ, loosi nyá niŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ loosa ɩ niŋ, ɩlɛna ɩ niŋ hɛtɩ. 6 Tənaɣa Falisanaa lɩɩna Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ kpakpaa, ɩlɛna pa na Helɔtɩ nyə́ma pá caɣa na pá maɣasɩ ɩsəna paa la na pá kʋ Yesu tɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu lɩɩ təna təfaʋ, na ɩ́ na ɩ ɩfalaa pá polo Kalilee teŋku nɔɣɔ, na samaa tuutuuma hu ɩ waalɩ. Samaa ɩnɩ ɩ ka lɩɩna Kalilee, na Yuta, 8 na Yosalɛm, na Ɩtumee tɛtʋ taa, na Yaatanɩ pɔɣɔ waalɩ, na Tiii na Sitɔŋ pə acalɛɛ cɔlɔ hɔɣɔlʋɣʋ. Yəlaa panɛ pa nɩɩ mpi mpi Yesu tɔŋna lapʋ tɔɣɔ pa kotaɣa ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm kɛ mpʋ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ pá taŋɩ-ɩ na kpɩɩlʋɣʋ, tɔfɔ samaa yuŋ ka nyəkɩ-ɩ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa nawa sɩ Yesu tɔŋna lapʋ na kʋtɔntʋnaa hikiɣi alaafəya. Ɩlɛna pa təna mpa pə wɩɩkaɣa tɔ, pá huliɣi sɩ pá hiki-ɩ na pá tokina-ɩ. 11 Ye alɔɣaa loosa Yesu, pa sʋʋkɩ kiisuɣu kɛ́ na pá luŋi-ɩ na pá tɔŋ sɩ ɩ kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ kɛ́. 12 Ama Yesu ná kaləna-wɛ sɩ pá taa yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kpa pʋɣʋ tɔɔ na ɩ́ yaa mpa ɩ caa tɔɣɔ ɩ kiŋ, na pɛlɛ pá polo. 14 Tənaɣa ɩ ləsa pa taa yəlaa naanʋwa na naalɛ na ɩ́ ha-wɛɣɛ hətɛ sɩ tillaa. Ɩ ləsa pɛlɛɣɛ sɩ pá wɛɛ ɩ kiŋ kɛ tam na ɩ́ tiliɣi-wɛɣɛ waasʋ lapʋ. 15 Na ɩ́ ha-wɛɣɛ alɔɣaa tɔɣɔnʋɣʋ pəsʋɣʋ. 16 Yəlaa naanʋwa na naalɛ wei ɩ ləsaa tɔ pa həla ntɔ. Simɔŋ wei Yesu ha hətɛ sɩ Piyɛɛ tɔ, 17 na Sepetee pəyalʋ Saakɩ na ɩ neu Yohaanɩ. Pɛlɛ pa naalɛɣɛ Yesu ka ha hətɛ sɩ Pʋwanɛɛsɩ, na təlɛ tə hʋwɛɛ ntɛ́ sɩ tɛʋ holuɣu piya. 18 Na pə́ kaasɩ Antəlɩɩ, na Filipʋ, na Paatelemii, na Matiyee, na Tomaa, na Aləfe pəyalʋ Saakɩ, na Tatee, na Simɔŋ wei ɩ ka lʋkaɣa tɛtʋ tɔkʋɣʋ tɔm taa tɔ, 19 na Yutaasɩ Ɩsəkaleeu wei ɩ hʋlaa sɩ Yesu kolontunaa ɩ́ kpa-ɩ tɔ. 20 Pəlɛ pə waalɩ Yesu məla təyaɣa, na yəlaa tuutuuma tasa kotuɣu pə tɩɩ fɛɩ. Haləna Yesu na ɩ ɩfalaa pa ta hiki tapacaɣalɛ sɩ pá tɔɣɔ tɔɣɔʋ maɣamaɣa. 21 Ɩ nyə́ma nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá kʋlɩ sɩ pá puki na pá kpa-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa tɔŋaɣa kɛ́ sɩ pə lakɩ-ɩ kɛ́. 22 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa mpa pa lɩɩna Yosalɛm na pá kɔɔ tɔ pɛlɛ pa tɔŋaɣa sɩ: Yesu nyəna Pesepule kɛ́. Ɩlɛna lɛlaa náá tɔŋ sɩ: Alɔɣaa wulaʋ toŋ kɛ Yesu tɔɣɔnəɣəna alɔɣaa lɛmpa. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yaa-wɛ na ɩ́ sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔnaa sɩ: Ɩsənaɣa Satanɩ ká tɔɣɔnɩ ɩ tɩ? 24 Ye kawulaɣa wɛɛ na ká fɛɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, nɔɔnɔɔ ka saaləɣɩ yem kɛ́. 25 Na yəlaa ɩ́ wɛ təyaɣa taa na pá fɛɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, nɔɔnɔɔ təyaɣa ŋkɛ ka saaləɣɩ yem kɛ́. 26 Mpʋ tɔtɔɣɔ ye Satanɩ wakələɣɩ ɩ tɩ na ɩ kawulaɣa nyə́ma yooki pa taa pa tike, ɩ kawulaɣa yaa kɛ́ na ɩ toŋ saalɩ yem təkpataa. 27 Nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ sʋʋ yʋlʋ toŋ tʋ təyaɣa sɩ ɩ kuuki ɩ wontu na ɩ́ tá tɛ toŋ tʋ ɩnəɣɩ hɔkʋɣʋ kɛ ŋmɩɩsɩ. Ama ɩ kpaa-ɩ kɛ́ na ɩ́ hɔkɔ-ɩ təkeŋkeŋ na pə́cɔ́ ɩ́ sʋʋ ɩ wontu kuuu kɛ təyaɣa taa. 28 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, paa yəlaa kʋwakələm ká tɔɔ ɩsəna, yaa paa pa yɔɣɔta ɩsaɣatʋ ɩsɩɩ we, Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu. 29 Ama wei ɩ ká yɔɣɔtɩ ɩsaɣatʋ kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔɔ tɔ pa kaa hɩɩsɩ pʋntʋ ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pʋntʋ səɣəla ɩsaɣatʋ tam nyəntʋ kɛ́. 30 Mpi pə tɔɔ Yesu yɔɣɔta mpʋ tɔ, pa tɔŋaɣa-ɩ kɛ́ sɩ ɩ nyəna ɩlɔɣɔʋ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu too na ɩ newaa apalaa nyə́ma pa kɔma na pá səŋ awalɩ na pá tili sɩ pá yaa-ɩ. 32 Pə pamna yəlaa samaa caɣaa na pá cɔɔna Yesu. Tənaɣa pa heela Yesu sɩ: Tə taa cɛ nyá nɔɣɔ tɔɔ, nyá too na nyá newaa pa wɛnna ntɛɣɛ awalɩ na pá caa-ŋ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Aweɣe ma too na mpaɣa ma newaa ye? 34 Yesu nyəna mpa pa təna pa caɣaa na pá cɔɔna-ɩ kotaɣa tɔ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ naa ma toonaa na ma newaa ntɔ. 35 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa pa lakɩ mpi Ɩsɔ caakɩ tɔ pʋntʋnaa ntɛ́ ma newaa na ma toonaa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa sɛɣɛsʋɣʋ kɛ Kalilee teŋku nɔɣɔ. Tənaɣa yəlaa kota ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Haləna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ kpa kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ caɣa. Na yəlaa náá caɣa atɛɣɛ lʋm nɔɣɔ na ɩnɩ ɩ wɛ kpɩɩlʋɣʋ taa kɛ́ lʋm taa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɣɛsa-wɛɣɛ tɔmnaa paɣalɛ na ɩsɔnaa sɛɛʋ taa. Haləna ɩ́ kɛɛsɩ-wɛ sɩ: 3 Ɩ́ nɩɩ teu, tuulu poləna tuutu. 4 Ɩ tuukaɣa ɩ mətutuuna, ɩlɛna lɛnna hoti mpaaʋ nɔɣɔ nɔɣɔ na sumasɩ tii na sɩ tɔɣɔ-yɛ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ lɛnna hota kʋwaʋ tɔɔ timpi tɛtʋ ta lim tɔ, na alɛ á təŋna nyɔʋ kɛ tɛtʋ wɛ tətaɣasam tɔ pə tɔɔ. 6 Ilim kɔma na pə́ haŋ na pə́ nyaɣa məhoo, ɩlɛna a wʋlɩ. Mpi tɔ, a ta hiki tɛtʋ sɩ á ka hoosi kʋpaŋsɩ. 7 Pee lɛnna náá hoti sɔwa taa na alɛ a nyɔ ɩsɩɩ a ká kʋlɩ teu, ɩlɛna sɔwa fɛtɛ-yɛ na á kpisi lʋlʋɣʋ. 8 Ama pee lɛnna ná hota tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ alɛ a nyɔwa na á kʋlɩ na á pɩɩ tɩɩŋ na á lʋlɩ pee. Lɛnna kɛ pəcɔ, lɛnna kɛ maɣana, lɛnna kɛ sɔsɔm sɔsɔm. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ye wei ɩ kɛ́ tɔm nɩɩlʋ pʋntʋ ɩ́ nɩɩ. 10 Pa kɔma na pá lɩɩna kpeeŋa, ɩlɛna mpa paa wɛ Yesu cɔlɔ tɔ na ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Kɛɛsɩ-tʋɣʋ ɩsɔnaa mpa n sɛɛ-tʋɣʋ mpʋ tɔ pa hʋwɛɛ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Mɛ, pə ha-mɛɣɛ sɩ ɩ́ nyɩ Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm kʋŋmɛsətʋ. Ama ɩsɔnaa sɛɛʋ taa kɛ́ kpaɩ nyə́ma ná nyəŋna pə tampana. 12 Pəcɔ pə tisi na paa pa nyəna teu, pá taa ná. Na paa pa nɩɩ teu, pá taa cɛkəna. Tɔfɔ tɔɔ paa kɔɔ na pá pəsəna Ɩsɔ tɔɔ na ɩ́ hɩɩsɩ-wɛɣɛ pa ɩsaɣatʋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ tá cɛkəna ɩsɔ wei ma sɛɛ-mɛɣɛ mpʋ tɔ yaa? Na ɩsənaɣalɛ ɩ́ ká cɛkəna ɩsɔnaa lɛlaa mpa paa sɛɛ-mɛ tɔ? 14 Pə wɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ Tɔm kɛ tuulu ɩnɩ ɩ tuuki. 15 Yəlaa wɛɛ, na ye pa nɩɩ Ɩsɔ Tɔm Satanɩ təŋ na ɩ́ hɔɣɔsɩ-təɣɩ pa taa kɛ́ kpakpaa. Pɛlɛ pa wɛnna ntɛ́ ɩsɩɩ pee nna a hota mpaaʋ nɔɣɔ nɔɣɔ tɔ. 16 Pee wena alɛ a hota kʋwaʋ tɔɔ tɔ, alɛɣɛlɛ mpa pa nɩɩ Ɩsɔ Tɔm na pá mʋ-təɣɩ kpakpaa na laŋhʋlʋmlɛ tɔ. 17 Ama paa yeki sɩ tə sʋʋna-wɛɣɛ teu. Pa tɔkəɣɩ-təɣɩ tətantaa. Saa wei wahala nɔɣɔlʋ ɩ ká tala, yaa Ɩsɔ Tɔm tɔɔ kʋnyɔŋ tʋɣʋ ká kɔɔ, ɩlɛna pá lɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ taa kɛ́ kpakpaa. 18 Lɛlaa ná nəɣəsəna wena a hota sɔwa taa tɔ. Mpi tɔ pa tɛŋ Ɩsɔ Tɔm nɩɩʋ, 19 ɩlɛna atɛ cənɛ kʋlapʋtʋ nəɣəsɛɛ na wɛnaʋ kɔtɔɩ puɣusi-wɛ. Na kʋnyɩɩləŋ lɛləŋ kʋ tɔm ntəɣɩ pa taa, na halɩ tə caŋ na tə kpisi lʋlʋɣʋ. 20 Pə kaasa pee lɛnna ná hota tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa. Aŋhaa, alɛ a wɛnna ntɛ́ ɩsɩɩ yəlaa mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na pá mʋ-təɣɩ teu na pá lʋləɣɩ pee tɔ. Lɛlaa kɛ pəcɔ, lɛlaa kɛ maɣana, na lɛlaa kɛ sɔsɔm sɔsɔm. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa-wɛ tɔtɔ sɩ: Yʋlʋ ká kpaɣa fətəla na ɩ́ pamɩ-ɩ nyənaɣa tɛɛ yaa ɩ́ sʋsɩ-ɩ kato tɛɛ? Pə taɣa ye ɩ wɛ timpi taa, pɩɩ na yəlaa təna tɔɣɔ paa sɩɩ-ɩ? 22 Kʋŋmɛləm napəlɩ pə fɛɩ sɩ pə kaa kuli pə tɔɔ, pə́cɔ́ mukaɣa tɛɛ pʋlʋ fɛɩ mpi pa kaa ləsɩ na paa wei ɩ́ ná tɔ. 23 Ye wei ɩ kɛ́ tɔm nɩɩlʋ pʋntʋ ɩ́ nɩɩ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Ɩ́ la laakalɩ na nti nti ɩ́ nɩɩkɩ tɔ. Maɣasəlaɣa ŋka mə maɣamaɣa ɩ́ maɣasəɣəna tɔ, ŋkɛɣɛ Ɩsɔ ká maɣasəna ɩ kʋcɔɔŋ na ɩ́ ha-mɛ. 25 Wei ɩ wɛna tɔɣɔ paa ha. Paa lɛɛkɩ wei ɩ fɛɩna tɔɣɔ pəciimaɣa wei ɩ wɛna tɔ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasaa tɔtɔ sɩ: Ɩsɔ Kawulaɣa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tuukuɣu pee kɛ ɩ taalɛ taa tɔ. 27 Paa ɩ tooki yaa ɩ wɛna ɩ ɩsɛ, paa ilim paa ahoo, ɩ kaa nyɩ ɩsəna pee anɩ a nyɔɔkɩ na á lakɩ məhoo tɔ. 28 Tɛtʋ maɣamaɣa lakəna na pə́ pɩɩkɩ. Pə caaləɣəna məhoo kɛ́, waalɩ kɛ́ pə tʋɣɩ nyɔɔŋ. Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ pee ná pɩɩkɩ təcasəlaa. 29 Pə pɩɩkɩ mpʋ, ɩlɛna pá cɛ na pá hɩɩsɩ na pá niki kʋm. 30 Yesu tasa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ sɩ: Pepeɣe tɩɩ kɛɛsəna Ɩsɔ Kawulaɣa ɩlɛ yee? Na ɩsɔ wei kɛ́ tɩɩ sɛɛ na pə́ kɛɛsɩ ka tɔm ɩlɛ yee? 31 Ka nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ sɔɔɣa pile. Pee nna pa tuuki tɔ a təna a taa ntɛ́ tə kələna wɛɛʋ təminimini. 32 Ama ye pa tuu-tɛ, tə pɩɩkɩ kɛ́ na tə́ kpa sɔsɔm na tə́ kəlɩ tuusi lɛŋsɩ. Na tə́ hɛlɩ piliŋasɩ kɛ sɔsɔm, haləna sumasɩ kɔŋ na sɩ tʋɣɩ tana kɛ sɩ hɔtʋ taa. 33 Yaasinaa paɣalɛ ɩsɩɩ mpʋ pə taka kɛ́ Yesu kpaɣaa na ɩ́ sɛɣɛsəna-wɛ. Ɩ maɣasa ɩsəna yəlaa mpa pa kotina-ɩ mpʋ tɔ paa pəsɩ na pá cɛkəna tɔ. 34 Ɩ ta sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ natələɣɩ yem na ɩ́ ta kɛɛsəna pʋlʋ. Ɩ́ na ɩ ɩfalaa pa kɔma na pá caɣa pa tike, ɩlɛna ɩ́ kilisi-wɛɣɛ pə təna. 35 Kʋyakʋ kʋnɛ ɩnɩ kʋ taanaɣa tɔɔ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Tə́ tɛsɩ na tə́ polo kʋteŋ lɛŋkʋ tɔɔ. 36 Pa tɛma yəlaa kɛ yasʋɣʋ, ɩlɛna Yesu ɩfalaa kɛlɩ-ɩ kpɩɩlʋɣʋ ŋku kʋ taa ɩ ka caɣaa tɔ, na kpɩɩləŋ lɛləŋ ka wɛ ɩ kiŋ təna. 37 Tənaɣa heelimuɣu sʋʋ mapʋ na lʋm huuki na pə́ watəɣɩ pa kpɩɩlʋɣʋ taa, haləna kʋlɛ kʋ caa suɣu. 38 Pə pamna Yesu ná tʋ ɩ nyʋɣʋ kɛ lefeli na ɩ́ tɔŋna tom na waalɩ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa feesa-ɩ sɩ: Tacaa, n suma yaa? Tə lepaɣa. 39 Ɩ fema ɩlɛna ɩ́ kaləna heelim. Na ɩ́ heeli lʋm sɩ: Su, hɛɛ təna. Tənaɣa heelim suma, na pə təna pə hɛɛ təli. 40 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ wɛna sɔɣɔntʋ kɛ mpʋ? Ɩ́ ta tɛ mə taa na Ɩsɔ kɛlɛ? 41 Sɔɣɔntʋ pɩɩ-wɛɣɛ sɔsɔm na pá tɔŋ təma sɩ: Aweɣelɛ ɩnɛ ɩnɩ na pə kpɛŋna heelim na teŋku lʋm na pə́ nɩɩkəna-ɩ? 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tala Kalilee teŋku kʋteŋ lɛŋkʋ kɛ Selasini nyə́ma tɛtʋ taa. 2 Yesu lɩɩna kpɩɩlʋɣʋ taa kɛ́ kpakpaa, ɩlɛna yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ lɩɩna pəlaaŋ taa na ɩ́ səŋɩ-ɩ. 3 Apalʋ ɩnɩ ɩ ka hii ɩlɔɣɔʋ kɛ́, na ɩ́ wɛ pəlaaŋ taa. Paa alukpala maɣamaɣa kɛ paa hɔkɔ-ɩ pɩɩ cakɩ. 4 Tɔm paɣalɛ kɛ pa kama-ɩ ŋkpasɩ na ɩ́ pɛlɩ, na pá hɔkɔ ɩ niŋ kɛ alukpala na ɩ́ pʋtətɩ pə təna. Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ ŋmakəlɩ-ɩ tɔ. 5 Pulasɩ taa na pəlaaŋ taa kɛ́ ɩ wɛ ilim na ahoo kɛ tam, na ɩ́ makɩ kapusi na ɩ́ hɛɛtəɣɩ ɩ təɣɩ pɛɛ. 6 Apalʋ ɩnɩ ɩ loosa Yesu kɛ́ pooluŋ, ɩlɛna ɩ́ kpaɣa asewa na ɩ́ polo ɩ́ luŋ ɩ tɛɛ 7 na ɩ́ kooki sɩ: Ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ Pəyalʋ Yesu, ma na-ŋ suwe? Ma wiina-ŋ, haɩ, nyənɩ Ɩsɔ, taa tʋ-m wahala. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ apalʋ ɩnɩ ɩ yɔɣɔta mpʋ, Yesu ka tɔma ɩ ɩlɔɣɔʋ kɛ́ sɩ ɩ́ se apalʋ ɩnɩ ɩ waalɩ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa apalʋ ɩnɩ sɩ: Pa yaa-ŋ suwe? Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Pa yaa-m sɩ Kʋpiŋ kɛ tə wɛ paɣalɛ tɔ pə tɔɔ. 10 Ɩlɛna apalʋ ɩnɩ ɩ́ wiina Yesu kɛ́ teu sɩ ɩ́ taa tɔɣɔnɩ-wɛɣɛ tɛtʋ ntɩ tə taa. 11 Afanaa kaləkʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ kɩɩ wɛ tənaɣa pʋɣʋ cɔlɔ na kʋ tuliɣi. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ alɔɣaa mpɛ pa wiina Yesu sɩ ɩ́ yele na pá sʋʋ afanaa mpɛ pa taa. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tisaa. Tənaɣa alɔɣaa mpɛ pa yela apalʋ ɩnɩ na pá sʋʋ afanaa mpɛ pa taa. Ɩlɛna pɛlɛ pá tʋ casəlɛ kɛ yem na pá tii kalakala na pá tʋ lʋm na pá sɩ. Afanaa mpɛ pa nyʋɣʋ tala ɩsɩɩ iyisi naalɛɣɛ (2000) mpʋ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ afanaa mpɛ pá tiikilaa ná loma kpakpaa na pá polo na pá taɣasɩ tɔm ntɩ, na tə́ yɛkɩ kpakpaa kɛ acalɛɛ taa na cacakəŋ tɛɛ, na yəlaa lɩɩ sɩ pa naakɩ mpi pə lapa tɔ. 15 Yəlaa kɔma Yesu kiŋ, ɩlɛna pá maɣana apalʋ wei ɩ kiŋ alɔɣaa kʋpiŋ ŋkʋ kɩɩ wɛɛ tɔ na ɩ́ caɣaa na ɩ́ suu wontu na pə́ cɛpa ɩ tɔɔ. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. 16 Mpa pa na tɔm ntɩ na pa ɩsəpəle tɔ pá kɛɛsa-wɛɣɛ ɩsəna pə lapa na ɩlɔɣɔhilu alɔɣaa se tɔ. Na mpi pə lapa afanaa tɔ. 17 Ɩlɛna yəlaa sʋʋ Yesu kɛ́ tɛɛkʋɣʋ sɩ ɩ́ lɩɩ pa tɛtʋ taa. 18 Yesu kɔma sɩ ɩ kpaa kpɩɩlʋɣʋ taa, ɩlɛna ɩlɔɣɔhilu ɩnɩ sɩ: Ma təŋəɣɩ-ŋ. 19 Ama Yesu kisaa na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Məlɩ nyá təyaɣa taa kɛ́ nyá nyə́ma kiŋ, na ń kɛɛsɩ-wɛɣɛ ɩsəna Tacaa nyəna nyá pətɔɔtəlɛ na ɩ́ la-ŋ tɔ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ tɛɛwa na ɩ́ niki mpi Yesu lapa-ɩ tɔɣɔ heeluɣu kɛ timpi pa yaa sɩ acalɛɛ naanʋwa tɔ pə tɛtʋ taa, na pa təna mpa pa nɩɩwa tɔ pa laŋa cɛpa. 21 Yesu taɣana tɛsʋɣʋ kɛ kʋteŋ ŋku kʋ tɔɔ ɩ ka wɛɛ tɔ na kpɩɩlʋɣʋ. Ɩlɛna yəlaa koti sɔsɔm, na ɩnɩ ɩ wɛ lʋm nɔɣɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma təkotile sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ kɔma ɩ kiŋ, pa yaa-ɩ sɩ Yailu. Ɩ ná Yesu, ɩlɛna ɩ́ hoti ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ, 23 na ɩ́ wiina-ɩ təkpɛɛ sɩ: Ma pɛɛliya caana ntɛɣɛ səm. La suulu na ń polo ń tənɩ nyá niŋ kɛ ka tɔɔ, na pə́ waa-kɛ na ká hiki weesuɣu. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu təŋa-ɩ na pá tɛɛ, na samaa sɔsɔ təŋaɣa-ɩ na pə́ nyəka teu. 25 Pə pamna alʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna, hatoo pɩɩsɩ naanʋwa na naalɛ taa kɛ́ ɩ tɔŋna tɔɣɔlʋɣʋ na pə́ wɛ-ɩ toŋ. 26 Ɩ ná wahalanaa kɛ fɛtaa tɛ, na halɩ ɩ́ caŋ na ɩ́ tɔɣɔ ɩ liɣitee təna, pə ta tɩɩ lapʋ sooci maɣamaɣa. Pə məlaa kɛ́ na pə́ sɔɔsəɣɩ kʋsɔɔsʋ. 27 Alʋ ɩnɩ ɩ nɩɩ Yesu taŋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ na ɩ́ sʋʋ yəlaa samaa taa, na ɩ́ polo na ɩ́ tokina Yesu capa na ɩ́lɛ́ ɩ waalɩ tɔɔ. 28 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ hʋʋwa ɩ taa kɛ́ teu kɛ́ sɩ: Ye ma pəsaa na má tɩɩ hiki ɩ tɔɔ wontu na má tokina te, pɩɩ waa-m. 29 Tənaɣa pə tɛma-ɩ kpakpaa ɩnɩ, na ɩ́ nɩɩ ɩ tɔnʋɣʋ taa sɩ ɩ hika alaafəya. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nɩɩ ɩ taa sɩ toma lɛnna lɩɩwa. Ɩlɛna ɩ́ pəsəna ɩ waalɩ kɛ́ samaa taa təna na ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Awe tokina ma wontu? 31 Ɩlɛna Yesu ɩfalaa cɔ-ɩ sɩ: A a, n naa yəlaa paɣalɛ nyəkəɣɩ-ŋ ɩsəntɔ na ń taɣanəɣɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ awe tokina-ŋ? 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyəna ɩ taa na ɩ waalɩ sɩ ɩ naa wei ɩ tokina-ɩ mpʋ tɔ. 33 Alʋ ɩnɩ ɩ nyəmá mpi pə lapa-ɩ tɔ, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ seluɣu na ɩ́ polo ɩ hoti Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ heeli-ɩ ɩ tampana. 34 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ma pu n tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔɣɔ pə waasa-ŋ. Tɛɛna laŋhʋlʋmlɛ, nyá kʋtɔŋ ɩ́ tɛ-ŋ təkpataa. 35 Yesu tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛ tillaa lɩɩna Yuta nyə́ma təkotile sɔsɔ Yailu ɩnɩ ɩ təyaɣa ntɛ́ na pá heeli-ɩ sɩ: Nyá pɛɛlɔ fɛɩ. Taa tʋ Tacaa kɛ kʋnyɔŋ kɛ yem. 36 Ama Yesu ta nyənɩ pa kʋyɔɣɔtʋtʋ sɩ tə́ kɛ pʋlʋ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ Yailu sɩ: Taa nyá. Ama nyaa tɛ Ɩsɔ na nyá taa te. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔɣɔna pa təna na pə kaasɩ Piyɛɛ na Saakɩ, na ɩ́lɛ́ ɩ neu Yohaanɩ pa tike. 38 Pa tala Yuta nyə́ma təkotile sɔsɔ ɩnɩ ɩ tɛ, ɩlɛna Yesu ná yəlaa wiliɣi na pá makɩ kapusi kɛ sɔsɔm na pə haŋa yem. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ təyaɣa taa na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ wiiki na pə́ haŋa mpʋ? Pəyaɣa kanɛ ka too kʋtoo kɛ́, ka ta sɩ se. 40 Tənaɣa təyaɣa nyə́ma woŋa-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔɣɔna pa təna na pá lɩɩna awalɩ. Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa pəyaɣa caa na ka too na ɩ ɩfalaa tooso ɩnɩ na pá sʋʋ timpi paa hɩɩsa pəyaɣa ŋkɛ tɔ. 41 Tənaɣa Yesu tɔka ka niŋ taa na ɩ́ tɔ sɩ: Talita kum. Tɔm tənɛ tə hʋwɛɛ ntɛ́ sɩ: Ma heeliɣi-ŋ sɩ ń kʋlɩ pɛɛliya nyá. 42 Tənaɣa pɛɛliya kʋla kpakpaa na ká sʋʋ tɔntɛ. Ka pɩɩsɩ ka wɛ naanʋwa na naalɛ. Pa ná mpʋ, ɩlɛna pə la-wɛɣɛ piti kɛ sɔsɔm. 43 Ama Yesu kpaala-wɛ sɩ pá taa yele na nɔɣɔlʋ nɩɩ-tɩ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ cɛla-kɛɣɛ kʋtɔɣɔʋ na ká tɔɣɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu lɩɩ təna na ɩ́ polo ɩcatɛ nte tə taa ɩ pɩɩwa tɔ, na ɩ ɩfalaa kɛ ɩ waalɩ. 2 Kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ talaa, ɩlɛna ɩ́ niki sɛɣɛsʋɣʋ kɛ Yuta nyə́ma təkotile taa. Yəlaa paɣalɛ nɩɩ ɩ tɔm, ɩlɛna pə́ la-wɛɣɛ piti kɛ́ sɔsɔm, na pá tɔŋ sɩ: Leɣe ɩ hika pənɛ ɩnɩ pə təna ɩsəntɔ? Na nyəm mpiɣilɛ pə ha-ɩ mpʋ? Na ɩsənaɣa ɩ lakɩ piti təma anɛ a taka kɛ́ mpʋ? 3 Pə taɣa Malɩ pəyalʋ kaafənta? Pə taɣa Saakɩ na Yosee na Yuti na Simɔŋ pa taalʋ? Pə taɣa tá na ɩ newaa alaa nyə́ma ntɔ cənɛ? Pə tənaɣa mpʋ pə lapa pa laŋa kɛ kpɩɩsəŋ na pá kpisi ɩ tɔm mʋɣʋ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ta laŋ sam kɛ tiili, ye pə taɣa ɩ maɣamaɣa ɩ ɩcatɛ taa, na ɩ lʋlʋɣʋ nyə́ma na ɩ təyaɣa nyə́ma hɛkʋ. 5 Ɩ ta pəsɩ na ɩ́ la piti təmlɛ natələɣɩ təna. Ye pə taɣa kʋtɔntʋnaa pəcɔ wei ɩ tɔɔ ɩ təna niŋ na pə́ waa tɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ laŋlɛ cɛpəna ɩsəna pa fɛɩna Ɩsɔ kɛ́ naani tɔ. Pəlɛ pə waalɩ Yesu cɔɔ acalɛɛ nna a wɛ pəcɔlɔ təna tɔ a tɔɔ na ɩ́ sɛɣɛsɩ. 7 Ɩlɛna ɩ́ yaa ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ na ɩ́ tili-wɛɣɛ naalɛ naalɛ. Na ɩ́ tʋ-wɛɣɛ toŋ sɩ pá tɔɣɔnɩ alɔɣaa. 8 Na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Kpátʋ́ɣʋ́ paasi, ɩ́ taa tɔkɩ pʋlʋ tɔtɔ. Ɩ́ taa kpaɣa tɔɣɔnaɣa, ɩ́ taa tɔkɩ huluɣu, na ɩ́ taa tɔkɩ liɣitee kɛ mə sipanaa taa. 9 Ɩ́ lɛɛ ntaŋkpala. Ɩ́ taa suu wontu na ɩ́ tənɩ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tasa-wɛ tɔtɔ sɩ: Ye ɩ́ tala ɩcatɛ taa na ɩ́ sʋʋ təyaɣa ŋka ka taa, ɩ́ caɣa təna haləna mə kʋlʋɣʋ. 11 Na ye pa ta mʋ-mɛɣɛ tiili yaa pa ta nɩɩna-mɛ, ɩ́ lɩɩ təna na ɩ́ kpiisi-wɛɣɛ mə nɔɔhɛɛ mʋsʋɣʋ, na pə́ hʋlɩ-wɛ sɩ ɩ́ kpaala-wɛ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa tɛɛwa na pá lakɩ yəlaa kɛ waasʋ sɩ pá laɣasɩ tɔntɛ. 13 Na pá tɔɣɔnɩ alɔɣaa paɣalɛ, na pá taa kʋtɔntʋnaa paɣalɛ kɛ nim na pə́ waa-wɛ. 14 Yesu hətɛ tɔŋna yaaʋ kɛ paa timpi. Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ Helɔtɩ nɩɩ Yesu taŋ. Na yəlaa lɛlaa náá tɔŋ sɩ: Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ ɩ́lɛ́ ɩ femna. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ wɛna piti təma lapʋ pəsʋɣʋ. 15 Ɩlɛna lɛlaa sɩ Ilii lɩɩna. Pə kaasɩ lɛlaa ná tɔŋ sɩ lɔŋtaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa taka nɔɣɔlʋɣʋ. 16 Helɔtɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Lʋm Sɔlʋ Yohaanɩ wei ɩ nyʋɣʋ ma yelaa na pá sɛtɩ tɔ ɩnɩ ɩ femna. 17 Nn kʋpam, wulaʋ Helɔtɩ ɩnɩ ɩ ka tɔmna sɩ pá kpa Yohaanɩ na pá hɔkɔ-ɩ na pá tʋ-ɩ saləka taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ Helɔtɩ lapa mpʋ. Ɩ ka kpaɣa ɩ taalʋ Filipʋ alʋ Helɔtiyatɩ kɛ́. 18 Ɩlɛna Yohaanɩ yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Pə ta mʋna sɩ ń lɛɛkɩ nyá taalʋ alʋ na ń sɩɩna nyá tɩ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Helɔtiyatɩ taa wɩɩna Yohaanɩ kɛ sɔsɔm, na ɩ́ pɛɛkəɣɩ sɩ ɩ kʋ-ɩ. Ama Helɔtɩ tɔɔ ɩ ta pəsɩ na ɩ́ la pʋlʋ. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wulaʋ Helɔtɩ nyə́ma sɩ Yohaanɩ kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ, ɩ kɛ́ Ɩsɔ yʋlʋ. Pəyele ɩ nyaŋaɣana-ɩ kɛ́, na ɩ́ kentiɣi ɩ tɔɔ. Ye ɩ nɩɩ Yohaanɩ tɔm pə pɛkələɣɩ-ɩ ɩ taa kɛ́. Paa na mpʋ ɩ nyɩɩlaɣa sɩ ɩ́ nɩɩkɩ-tɩ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ Helɔtɩ lʋlʋɣʋ kʋyakʋ acima talaa. Na ɩ́ la acima na ɩ́ yaa ɩ kawulaɣa taa sɔsaa sɔsaa na yoolaa sɔsaa, na Kalilee tɛtʋ taa nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma. Sɛsɛ pə wɛɛ sɩ kʋyakʋ ŋkʋɣʋ Helɔtiyatɩ ká hiki mpi ɩ pɛɛkaɣa tɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Helɔtiyatɩ ɩnɩ ɩ pɛɛlɔ sʋʋ timpi yəlaa sɛɛ mpʋ tɔ na ɩ́ paa. Ntɛna pə́ la Helɔtɩ na ɩ mʋʋlaa mpɛɣɛ leleŋ. Tənaɣa Helɔtɩ tɔma pɛɛlɔ ɩnɩ sɩ: Sələmɩ-m mpi n caa tɔ, maa ha-ŋ. 23 Haləna Helɔtɩ tuu sɩ paa mpiɣi ɩ sələma-ɩ, ɩnɩ ɩ ká ha-ɩ. Paa ɩnɩ ɩ kawulaɣa maɣamaɣa hɔɣɔlʋɣʋ. 24 Pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ lɩɩwa, ɩlɛna ɩ́ polo ɩ pɔɔsɩ ɩ too sɩ: Pepeɣe ma sələmɩ-ɩ? Ɩlɛna toto cɔ-ɩ sɩ: Tɔ sɩ ɩ́ ha-ŋ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ nyʋɣʋ. 25 Tənaɣa ɩ məla wulaʋ kiŋ kɛ kpakpaa na ɩ́ tɔ sɩ: Ma caa sɩ ń ha-m Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ nyʋɣʋ kɛ nyənaɣa taa kɛ́ cənɛɣɛ nɔɔnɔɔ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ Helɔtɩ laŋlɛ wakəla sɔsɔm. Ama ɩ tɛma tuuu kɛ ɩ mʋʋlaa mpɛ pa təna pa ɩsɛntaa, ɩlɛ pə fɛɩ sɩ ɩ ká kisi. 27 Tənaɣa ɩ tila taŋlaa taa nɔɣɔlʋɣʋ kpakpaa sɩ ɩ́ polo ɩ́ kɔna Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ nyʋɣʋ. Ɩlɛna taŋlʋ náá tɛɛ saləka naŋ taa na ɩ́ sɛtɩ Yohaanɩ nyʋɣʋ. 28 Na ɩ́ tʋ-kʋɣʋ nyənaɣa taa na ɩ́ kɔɔ ɩ́ cɛla pɛɛlɔ ɩnɩ, na ɩ́lɛ́ ɩ polo ɩ́ cɛla ɩ too. 29 Yohaanɩ ɩfalaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá polo pá kpaɣa Yohaanɩ na pá pi. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tillaa məlaa, ɩlɛna pá kɛɛsɩ-ɩ pə təna mpi pa lapa na pa sɛɣɛsaa tɔ. 31 Mpa pa pukaɣa Yesu kiŋ, na mpa pa kʋlaɣaa sɩ pa kpeŋ tɔ pa paɣalɛ fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Haləna Yesu na ɩ ɩfalaa pa ta na ɩsɛ sɩ pá tɔɣɔ tɔɣɔʋ maɣamaɣa. Ɩlɛna Yesu tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ kɔɔ na tə́ lɩɩna kpeeŋa kɛ timpi nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔ na ɩ́ hɛɛsɩ pəcɔ maɣamaɣa. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ kɛ pa tike na pá tɛɛna kpeeŋa tɔɔ. 33 Ama yəlaa paɣalɛ loosa-wɛ na pá nyɩ-wɛɣɛ kpakpaa. Ɩlɛna yəlaa lɩɩ acalɛɛ acalɛɛ na pá kpaɣa asewa na pá laalɩ-wɛɣɛ tənaɣa tatɛ. 34 Yesu lɩɩna kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ na yəlaa samaa, ɩlɛna pa tɔm lapɩ-ɩ pətɔɔtəlɛ kɛ sɔsɔm. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ heeŋ wei ɩ fɛɩna tiikilu tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sɛɣɛsa-wɛɣɛ sɔsɔm. 35 Pə kɔma taanaɣa ɩlɛna ɩ ɩfalaa polo na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Cənɛ kɛ́ nyɩɩtʋ taa kɛ́, na ilim tɛma. 36 Tɔɣɔnɩ-wɛ na pá yɛlɩ kʋtɔɣɔʋ yapʋ kɛ pəcɔlɔ pəcɔlɔ cacakəŋ tɛɛ na pə acalɛɛ taa. 37 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Mɩɩ hana-wɛɣɛ tɔɣɔnaɣa kɛ mə maɣamaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Paa tɩɩ polo na tə́ ya kʋtɔɣɔʋ kɛ Liɣitee nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200), pɩɩ tala yəlaa panɛɣɛ we? 38 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ polo na ɩ́ wiili na má ná, potopotonaa ɩsənaɣa ɩ́ wɛna? Yesu ɩfalaa wiilaa, ɩlɛna pá heeli-ɩ sɩ: Potopotonaa kakpasɩ na pə kaasɩ tiina kɛ naalɛ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ caɣasɩ samaa tənaɣa tintika tintika kɛ nyələwee tɔɔ. 40 Tənaɣa pa caɣa loosi, lɛlaa kɛ nɩɩnʋwa (100) nɩɩnʋwa (100), lɛlaa kɛ nɩɩlɛ na naanʋwa naanʋwa. 41 Tənaɣa Yesu kpaɣa potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛ ɩnɩ, na ɩ́ teki ɩsɛ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, na ɩ́ faɣa-wɛ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa sɩ pá tala yəlaa. Na ɩ́ tɛɛsɩ tiina naalɛ kɛ mpʋ tɔtɔ, na pá tala pa təna təpaɩ. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɣaa na pá haɣa. 43 Na ɩ ɩfalaa koti hɔɣɔlasɩ nsi sɩ kpisaa tɔ, na pə́ su tɔkʋŋ naanʋwa na naalɛ. 44 Mpa pa tɔɣɔ mpʋ tɔ pa taa apalaa nyɔɔŋ tala ɩsɩɩ iyisi kakpasɩ (5000). 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa kɛ pə waalɩ kɛ́ kpakpaa sɩ: Ɩ́ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na ɩ́ tɛɛ-m nɔɣɔ na ɩ́ tɛsəna Pɛtɛsaita ɩcatɛ tɔɔ. Ɩlɛna Yesu náá saalɩ təna na ɩ́ paasəna samaa yasʋɣʋ. 46 Pa ya təma, ɩlɛna Yesu polo ɩ́ kpa pʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ. 47 Pə kɔma yuɣu, ɩlɛ kpɩɩlʋɣʋ tala teŋku hɛkʋ taa kɛlɛ, na Yesu wɛ ɩ tike kɛ tɛtʋ tɔɔ. 48 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ loosa-wɛ na pá saakɩ kpɩɩlʋɣʋ pə fɛɩ pə polo. Heelim makɩ tuluŋa kɛ́ na pə́ mələɣəna-wɛ na waalɩ waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma lʋm tɔɔ na ɩ́ puki pa kiŋ. Saa ɩnɩ pə wʋsəna kampaaŋ koou kɛ mpʋ. 49 Pa na-ɩ na ɩ́ tɔŋ lʋm tɔɔ, ɩlɛna pá hʋʋ sɩ asənaalɩɩ, na pá sʋʋ kapusi mapʋ. 50 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa təna pa naakaɣa-ɩ mpʋ tɔ pə lapa-wɛɣɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm kɛ́. Ama ɩ tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ, maɣa, ɩ́ taa nyá. 51 Ɩ yɔɣɔta mpʋ, ɩlɛna ɩ́ kpa pa kiŋ kɛ kpɩɩlʋɣʋ taa na ɩ́ caɣa na heelim hɛɛ, na piti kpa ɩ ɩfalaa kɛ sɔsɔm. 52 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa ta cɛkəna potopotonaa mpɛ pa piti təmlɛ kɛ pa laŋkpɩɩsəŋ tɔɔ. 53 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɛɛsa tɛsʋɣʋ kɛ lʋm na pá tala Kenesalɛtɩ tɛtʋ taa, ɩlɛna pá tʋ pa kpɩɩlʋɣʋ na kʋteŋ. 54 Yesu lɩɩna kpɩɩlʋɣʋ taa kɛ́ kpakpaa, ɩlɛna yəlaa nyəmɩ-ɩ. 55 Tənaɣa yəlaa sʋʋ cɔɔʋ kɛ tɛtʋ təna taa, na pá kɛlɩ kʋtɔntʋnaa na pa kʋhəntəŋ na pá pukina-wɛɣɛ timpi timpi pa nɩɩkɩ sɩ ɩ wɛɛ tɔ. 56 Paa timpiɣi Yesu polaa te, paa ɩsɩɩ acalisi taa, paa acalɛɛ sɔsɔɔna taa, paa cacakəŋ tɛɛ, yəlaa kɔŋaɣana pa kʋtɔntʋnaa kɛ́ na pá hɩɩsəɣɩ-wɛɣɛ ɩcatɛ patəma taa, na pá wiikina-ɩ sɩ ɩ́ yele na pá tokina ɩ kpaɩ ntʋmpee maɣamaɣa. Na pa təna mpa pa tokina ɩ kpaɩ ɩnɩ tɔ pə waa-wɛ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa napəlɩ pa lɩɩna Yosalɛm na pá kɔɔ na pá kotina Yesu. 2 Pa nawa sɩ ɩ ɩfalaa lɛlaa tɔkəna niŋ asilima, paa saŋəɣɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ sɛɛtʋ taa yʋlʋ ká la na pə́cɔ́ ɩ́ tɔɣɔ tɔ. 3 Tampana ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, Falisanaa na Yuta nyə́ma lɛlaa təna tɔka pa caanaa kʋlapʋtʋ kɛ teu kɛ́. Ye pa ta saŋ pa niŋ təcɛɩcɛɩ paa tɔkɩ. 4 Ye pa kɔmna kʋyakʋ na pá ta sɔ lʋm, paa tɔkɩ kʋtɔɣɔʋ. Na pə́ kaasɩ pa təŋəɣɩ lɔŋtaa kʋlapʋtʋ lɛntənaa ɩsɩɩ kɔpʋnaa nyaalʋɣʋ, na nyənasɩ, na taanɩɩsɛnaa, na kʋhəntəŋ pə nyaalʋɣʋ, na yaasinaa paɣalɛ kɛ mpʋ. 5 Pə tɔɔ kɛ́ Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa pɔɔsa Yesu sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ nyá ɩfalaa lɔwa ta caanaa kʋlapʋtʋ na pá tɔkəna niŋ asilima kɛ mpʋ? 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə wɛ ɩsɩɩ Ɩsayii ka nawa cɛsəlaa mɛɣɛ təkelekele na pə́cɔ́ ɩ́ ŋmaa mə tɔm kɛ ɩ takəlaɣa taa sɩ: Nɔɣɔ taa kɛ́ yəlaa panɛ pa saŋɩ-m yem. Paa caa-m paa pəcɔɣɔ hatoo pa taa. Ɩsɔ yɔɣɔtəna mpʋ. 7 Pa sɛɛkɩ-m yem kɛ́. Pa kpaɣa yəlaa kʋyɔɣɔtʋtʋ na pá sɛɣɛsəɣɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ nyəntʋ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ yeki Ɩsɔ kʋheelitu kɛ́ na ɩ́ paasəɣəna yəlaa kʋsɛɣɛsətʋ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Ɩ́ kpaɣa Ɩsɔ kʋheelitu na ɩ́ fiɣitina waalɩ, na ɩ́ paasəna mə maɣamaɣa mə kʋsɛɣɛsətʋ. 10 Moisi ka yɔɣɔtaa sɩ: Se nyá caa na nyá too. Na tɔtɔ sɩ: Ye wei ɩ tʋʋ ɩ caa yaa ɩ too, ɩsɩɩ pa kʋ-ɩ. 11 Ama mɛ mə sɛɣɛsəɣɩ sɩ yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ heeli ɩ caa yaa ɩ too sɩ: Mpi ma ləsa ma wɛnaʋ taa sɩ maa tena-ŋ tɔ pə pəsa kɔɔpaŋ. (Ɩsɔ kʋhaham kɛ pa yaa mpʋ). 12 Mɩɩ tasəɣɩ yeluɣu sɩ yʋlʋ ɩ́ səna ɩ caa yaa ɩ too tɔtɔ. 13 Tənɛ ɩnɩ maɣamaɣa kɛ ɩ́ wakələɣəna Ɩsɔ Tɔm na mə kʋsɛɣɛsətʋ nti ɩ́ tɛləsəɣɩ təma na ɩ́ wɛɛ tɔ. Na ɩ́ lakɩ lɛntənaa kɛ paɣalɛ kɛ mpʋ tɔtɔ. 14 Pəlɛ pə waalɩ Yesu tasa samaa kɛ yaaʋ kɛ ɩ kiŋ na ɩ́ tɔ sɩ: Mə təna təpaɩ ɩ́ nɩɩ ma tɔm na ɩ́ nyɩ sɩ 15 pʋlʋ fɛɩ mpi pə sʋʋkɩ yʋlʋ nɔɣɔ taa na pə́ tii ɩ hiluɣu taa na pə́ lapɩ-ɩ ɩsaɣaʋ tɔ. Ama mpi pə lɩɩkəna hatoo yʋlʋ lotu taa tɔ mpɩ pə lakəna-ɩ ɩsaɣaʋ. 16 Ye wei ɩ kɛ tɔm nɩɩlʋ pʋntʋ ɩ́ nɩɩ. 17 Yesu kɔma na ɩ́ yele samaa na ɩ́ sʋʋ təyaɣa, ɩlɛna ɩ ɩfalaa pɔɔsɩ-ɩ ɩtuule ńtɛ́ tə yaasi. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Pə kpɛŋna-mɛ mə ta cɛkəna-təɣəlɛ? Ɩ́ ta nyɩ sɩ pʋlʋ fɛɩ mpi pə sʋʋkɩ yʋlʋ nɔɣɔ taa na pə tii ɩ hiluɣu taa na pə́ lapɩ-ɩ ɩsaɣaʋ tɔ? 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpi pə sʋʋkɩ yʋlʋ nɔɣɔ tɔ ɩ hiluɣu taa kɛ́ pə tiiki. Ɩlɛna pə́ polo pə́ lɩɩna ɩ tapʋɣʋ tɛɛ, pɩɩ cakɩ ɩ ləmaɣasɛɛ kiŋ. (Yesu yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔɣɔ pə təna). 20 Ɩlɛna Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Mpi pə lɩɩkəna yʋlʋ taa tɔ mpɩ pə lakəna-ɩ ɩsaɣaʋ. 21 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, hatoo yʋlʋ taa kɛ́ ɩ lotu taa maɣamaɣa kɛ ɩ caaləɣəna ɩsaɣatʋ kɛ hʋʋʋ na pə́cɔ́ ɩ́ la-tɩ. Paa asilima kʋlapʋtʋ, paa ŋmɩɩləm, paa yʋlʋkʋlɛ, 22 paa wasaŋkalətʋ, paa lɛlaa nyəm nyɩɩlʋɣʋ, na nyəməŋ na puɣusuɣu na yem yem lapʋ, na ɩsɛsɛɛmlɛ na yəlaa caɣanaʋ, na təhɔm na kʋmɛlɛntʋ. 23 Pə tənaɣa mpʋ yʋlʋ taa kɛ́ pə lɩɩkəna na pə́ lakɩ-ɩ ɩsaɣaʋ. 24 Yesu lɩɩ təna, ɩlɛna ɩ́ polo tɛtʋ nti tə wɛ Tiii cɔlɔ tɔ tə taa, na ɩ́ caɣa təyaɣa nakəlɩ ka taa. Ɩ ta sɔɔlɩ sɩ yəlaa ɩ́ nyɩ ɩ tɔɔ. Paa na mpʋ tete ɩsɩɩ saŋa tɔ pa tɛma ɩ tɔɔ kɛ́ kulusuɣu. 25 Alʋ nɔɣɔlʋ ɩ pɛɛliya ka hiina ɩlɔɣɔʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa heela alʋ ɩnəɣɩ Yesu tɔm, ɩlɛna ɩ́ polo kpakpaa kɛ Yesu kiŋ na ɩ́ hoti ɩ tɛɛ. 26 Alʋ ɩnɩ ɩ kɛ́ piitim lɛmpɩ tʋ kɛ́. Pa lʋla-ɩ Fenisii kɛ Silii tɛtʋ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ tɔma Yesu sɩ ɩ́ tɔɣɔnɩ ɩ pɛɛliya ŋkɛ ka ɩlɔɣɔʋ. 27 Ɩlɛna Yesu náá cɔ-ɩ sɩ: Yele na piya haɣa na pə́cɔ́. Pə ta mʋna sɩ pá kpaɣa piya tɔɣɔnaɣa na pá tʋ hasɩ. 28 Tənaɣa alʋ ɩnɩ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Haɩ, ma cɛ, ye piya tɔkɩ na pə pʋtʋta atɛ, hasɩ təŋəɣɩ kɛ́ na sɩ tɔɔsəɣɩ mɛɛ. 29 Mpʋɣʋlɛ Yesu sɩ: Nyá kʋcɔcɔtʋ tənɛ tə tɔɔ kpe. Nyá pɛɛlɔ ɩlɔɣɔʋ sewa. 30 Tənaɣa alʋ ɩnɩ ɩ ha lumaɣa na ɩ́ kpe ɩ tɛ. Ɩ talaa ɩlɛna ɩ́ maɣana ɩ pəyaɣa hənta kato tɔɔ, na ɩlɔɣɔʋ tɛma seu. 31 Pəlɛ pə waalɩ Yesu lɩɩ Tiii tɛtʋ na ɩ́ təŋna Sitɔŋ na ɩ́ faɣana timpi pa yaa sɩ Acalɛɛ Naanʋwa tɔ, na ɩ́ məlɩ Kalilee teŋku kiŋ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna-ɩ ntam nɔɣɔlʋ, ɩ matəɣɩ kʋmatʋ kɛ́, ɩɩ pəsəɣɩ yɔɣɔtaɣa. Na pá wiina Yesu sɩ ɩ́ tənɩ niŋ kɛ ɩ tɔɔ. 33 Yesu ləsa-ɩ kpeeŋa, ɩlɛna ɩ́ sʋsɩ ɩ mpee kɛ ɩ ŋkpaŋŋ taa na ɩ́ la ntaɣama kɛ ɩ mpəle tɔɔ na ɩ́ taa ɩ nsəmlɛ. 34 Na ɩ́ teki ɩ ɩsɛ na ɩ́ tisi feesuɣu na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩfəfata. (Tɔm ntɩ tə hʋwɛɛ ntɛ́ sɩ: Tʋlɩ na pa tɛ taa). 35 Tənaɣa ntam ŋkpaŋŋ tʋla kpakpaa, na ɩ nsəmlɛ hɛtɩ na ɩ́ sʋʋ yɔɣɔtaɣa kɛ teu. 36 Ɩlɛna Yesu kpaalɩ pa təna sɩ pá taa heeli-təɣɩ nɔɣɔlʋ. Ama waatʋ ɩnəɣɩ pɛlɛ pa sʋʋ-təɣɩ kpaalʋɣʋ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa yəlaa kɛ piti kɛ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ, na pá tɔŋ sɩ: Waasʋɣʋ ntɛ́ ɩ waasəɣɩ yaa. Ɩ lakɩ na ntamaa maɣamaɣa náá nɩɩkɩ na kamumusi náá yɔɣɔtəɣɩ. 1 Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa, samaa tasa kotuɣu kɛ sɔsɔm, pa fɛɩna kʋtɔɣɔʋ. Tənaɣa Yesu yaa ɩ ɩfalaa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: 2 Yəlaa panɛ pa tɔm wɛ-m pətɔɔtəlɛ. Ɩ́ nyənɩ kʋyɛɛŋ tooso kɔlɔ pa wɛ ma kiŋ cənɛ na pa kʋtɔɣɔʋ tɛma. 3 Ye ma yelaa sɩ pá kpena nyɔɣɔsɩ, lɛlaa ká kpisi tɔnəŋ kɛ mpaaʋ taa. Pə taɣa pʋlʋ, pa paɣalɛ lɩɩ pooluŋ kɛ́. 4 Tənaɣalɛ ɩ ɩfalaa sɩ: Leɣe yʋlʋ ná hikiɣi tɔɣɔnaɣa kɛ nyɩɩtʋ taa cənɛ na ɩ́ cɛla kʋpiŋ kʋnɛ kʋ təna? 5 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Potopotonaa ɩsənaɣa ɩ́ wɛna? Ɩlɛna pá cɔ-ɩ sɩ: Naatosompɔɣɔlaɣa kɛ́. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela samaa sɩ: Ɩ́ caɣa atɛ. Tənaɣa ɩ kpaɣa potopotonaa mpɛ pa naatosompɔɣɔlaɣa na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, na ɩ́ faɣa-wɛ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ cɔɔ na ɩ́ tala-wɛ. Na pɛlɛ pá la mpʋ. 7 Paa wɛna tiina səkpena kɛ pəcɔ tɔtɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ pə tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ tɔ ɩ ɩfalaa sɩ pá tala-wɛɣɛ-yɛ tɔtɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɣaa na pá haɣa. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa koti hɔɣɔlasɩ nsi sɩ kpisaa tɔ na pə su tɔkʋŋ naatosompɔɣɔlaɣa. 9 Pəyele yəlaa mpa pa tɔɣaa tɔ pa nyɔɔŋ ka tala ɩsɩɩ iyisi liɣiti (4000). Pə tɛma mpʋ, ɩlɛna Yesu tɔ-wɛ sɩ pá kpe. 10 Ɩlɛna ɩnɩ na ɩ ɩfalaa pá kpa kpɩɩlʋɣʋ taa kɛ́ kpakpaa na pá polo timpi pa yaa sɩ Taləmanuta tɔ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa kɔma na pá sʋʋ Yesu kɛ kpɛɛsənaʋ. Na pá kuuki ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ́ la piti təmlɛ natəlɩ na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ toŋ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ. 12 Tənaɣa Yesu mɔla ɩ taa kɛ́ teu na ɩ́ tɔ sɩ: Kʋfalaŋ yəlaa mɛ, ɩ́ pɛɛkəɣɩ piti təmlɛ suwe? Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ, ɩ́ kaa na piti təmlɛ natəlɩ se. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yela-wɛ na ɩ́ taɣanɩ kpɩɩlʋɣʋ taa kɛ́ kpaʋ na ɩ́ tɛsəna kʋteŋ lɛŋkʋ tɔɔ. 14 Yesu ɩfalaa ka sɔɔ kʋtɔɣɔʋ kpaɣaʋ. Potopoto kʋlʋm ka wɛnna pa kiŋ kɛ kpɩɩlʋɣʋ taa. 15 Ɩlɛna Yesu kpaalɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ la laakalɩ na Falisanaa na Helɔtɩ pa kʋkʋsʋm. 16 Ɩlɛna ɩ ɩfalaa sʋʋ təmaɣa tɔm sɩ: Tə fɛɩna potopotonaa tɔɣɔ ɩ yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. 17 Yesu nɩɩ nti pa tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tɔŋ sɩ ɩ́ fɛɩna potopotonaa tɔ pə tɔɔ? Haləna saŋa ɩ́ ta cɛkəna kɛlɛ? Ɩ́ ta nyənta kɛlɛ? Pə kʋ mə laɣatʋ kɛ? 18 Ɩ́ wɛna ɩsɛ pəyele ɩɩ naakɩ? Ɩ́ wɛna ŋkpaŋŋ pəyele ɩɩ nɩɩkɩ? Ɩ́ sɔɔwaɣa? 19 Saa wei ma faɣa potopotonaa kakpasɩ na yəlaa iyisi kakpasɩ (5000) tɔɣɔ tɔ, tɔkʋŋ ɩsənaɣa kʋkpisasɩ suwa na ɩ́ kpaɣa? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔwa sɩ: Naanʋwa na naalɛ. 20 Pəlɛ pə paasi waatʋ wei ma faɣa potopotonaa naatosompɔɣɔlaɣa na yəlaa iyisi liɣiti (4000) tɔɣɔ tɔ, tɔkʋŋ ɩsənaɣa ɩ́ tʋ hɔɣɔlasɩ kʋkpisasɩ? Ɩlɛna pá tɔ sɩ: Tɔkʋŋ naatosompɔɣɔlaɣa. 21 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pə na pə mpʋ na ɩ ta cɛkənta? 22 Pa tala Pɛtɛsaita, ɩlɛna pá kɔna-ɩ yʋlʋm nɔɣɔlʋ, na pá wiina-ɩ sɩ ɩ́ tokina-ɩ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu hɔma ɩ niŋ taa na ɩ́ lɩɩna ɩcatɛ waalɩ, na ɩ́ la ntaɣama na ɩ́ taa yʋlʋm ɩnɩ ɩ ɩsɛ, na ɩ́ tənɩ ɩ niŋ kɛ ɩ tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N naakɩ pʋlʋ? 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋm kʋsa ɩsɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Ma loosiɣi yəlaa təcantəlaa na pá wɛ ɩsɩɩ tɩɩŋ na pá tɔŋ. 25 Ɩlɛna Yesu tasa ɩ niŋ tənʋɣʋ kɛ yʋlʋm ɩsɛ tɔɔ na pə́ waa-ɩ. Ɩlɛna ɩ́ nyənɩ pooluŋ na ɩ́ na pə təna təcɛɩcɛɩ. 26 Ɩlɛna Yesu heeli-ɩ sɩ ɩ́ kpe. Ɩ́ taa məlɩ ɩcatɛ taa. 27 Yesu na ɩ ɩfalaa pa kʋla təna ɩlɛna pá tɛɛ Sesalee Filipʋ acalɛɛ taa. Pa wɛ mpaaʋ taa ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Yəlaa tɔŋ sɩ ma kɛ́ awe? 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ sɩ: Pa tɔŋ sɩ n kɛ́ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ. Lɛlaa sɩ Ilii, na lɛlaa sɩ n kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa taa nɔɣɔlʋɣʋ. 29 Tənaɣa ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Na mɛ se, mə hʋʋkɩ sɩ ma kɛ́ awe? Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: N kɛ́ Mesii. 30 Ɩlɛna ɩ́ kpaalɩ-wɛ sɩ pá taa heeli-təɣɩ nɔɣɔlʋ. 31 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ ɩ sʋʋ ɩ ɩfalaa kɛ heeluɣu sɩ: Pə wɛɛ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má maa tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ sɔsɔm. Na nyʋɣʋ nyə́ma na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ká lɔ-m, halɩ pá kʋ-m. Ɩlɛ maa fe pə kʋyɛɛŋ tooso wule. 32 Ɩ heela-wɛɣɛ-təɣɩ təfoo kɛ́ yəlaa taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ yaa-ɩ kpeeŋa na ɩ́ təkɩ-ɩ-tɩ. 33 Tənaɣa Yesu pəsəna ɩ ɩfalaa tɔɔ na ɩ́ kaləna Piyɛɛ kɛ teu sɩ: Satanɩ tɛɛ ma tɔɔ, nyá hʋwɛɛ ta kɛ Ɩsɔ nyəna, yəlaa nyəna kɛ́. 34 Pəlɛ pə waalɩ ɩ yaa samaa na ɩ ɩfalaa, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ye wei ɩ caa sɩ ɩ́ təŋɩ-m, pʋntʋ ɩ́ la ɩ təɣɩ awusa, na ɩ́ səɣələɣɩ ɩ səm tesika na ɩ́ təŋəɣəna-m. 35 Pə taɣa pʋlʋ, ye wei ɩ pɛɛkəɣɩ ɩ weesuɣu təcututu ɩ tɛŋna səpʋ. Ama wei ɩ́ lapa ɩ təɣɩ awusa kɛ ma tɔɔ, na ma Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔɔ, pʋntʋ ka hikina weesuɣu. 36 Ye yʋlʋ pəsaa na ɩ́ hiki antulinya nyəm təna na ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ́ sɩ ɩ kawaaɣa ntɛ́ we? 37 Pʋlʋpʋ wɛɛ mpi yʋlʋ ká kpaɣa na ɩ́ laɣasəna ɩ weesuɣu tɔ? 38 Ye wei ɩ səpa ma fɛɛlɛ yaa ma kʋsɛɣɛsətʋ fɛɛlɛ kɛ kʋfalaŋ yəlaa panɛ mpa pa kisa Ɩsɔ kɛ́ təŋʋɣʋ na pá lakɩ ɩsaɣatʋ tɔ pa hɛkʋ, Yʋlʋ Pəyaɣa má maa sɩ pʋntʋ fɛɛlɛ tɔtɔɣɔ ma məlʋɣʋ wule kɛ waatʋ wei maa kɔɔ na ma Caa teeli na ɩsɔtaa tillaa naŋŋ nyə́ma tɔ. 1 Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, mpa pa wɛ cənɛ tɔ pa taa lɛlaa ká na Ɩsɔ Kawulaɣa kɔmna toma na pə́cɔ́ pá sɩ. 2 Kʋyɛɛŋ naatoso tɛɛwa, ɩlɛna Yesu kpaɣa Piyɛɛ na Saakɩ na Yohaanɩ na pá polo pʋɣʋ kʋkʋlʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ kɛ́ pa tike. Tənaɣa ɩ laɣasa pa ɩsɛntaa kɛ kpakpaa. 3 Na ɩ wontu paasɩ na tə́ hʋlʋmɩ təlaɩlaɩ ɩsɩɩ kpoŋkpomʋlʋm na tə teeki kɔkɔ. Nɔɣɔlʋ fɛɩ atɛ cənɛ sɩ ɩ ká la na pʋlʋpʋ hʋlʋmɩ mpʋ pə taka. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa tooso ɩnɩ, pa nawa Ilii na Moisi na pá na Yesu pá yɔɣɔtəɣɩ. 5 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma Yesu sɩ: Tacaa, ɩsɩɩ tə wɛʋ cənɛ ɩsəntɔ ɩnɩ tɔ pə wɛ teu napələɣɩ te. Ɩlɛ pə mʋna ɩsɩɩ tə siki coka toosoɣo. Nyaɣa lɛntɛ, Moisi kɛ lɛntɛ, na Ilii kɛ lɛntɛ. 6 Sɔɣɔntʋ kpa Piyɛɛ na ɩ taapalaa lɛlaa na ɩ́ laŋ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɔɣɔ ɩ yɔɣɔta mpʋ. 7 Ɩlɛna ɩsɔŋmʋntʋɣʋ nakʋlɩ kʋ kɔɔ na kʋ takɩ-wɛ na pá nɩɩ pə yɔɣɔta ŋmʋntʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɛɛ sɩ: Ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa ntɔ, ɩ́ nɩɩna-kɛ. 8 Tənaɣa Yesu ɩfalaa caa pa taa na pa waalɩ pa ta na nɔɣɔlʋ. Ye pə taɣa Yesu tike kɛ pa ná pa kiŋ. 9 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tiikaɣana pʋɣʋ tɔɔ, ɩlɛna Yesu kpaalɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ taa heeli nɔɣɔlʋ kɛ nti ɩ́ nawa tɔ. Haləna kʋyaŋku Yʋlʋ Pəyaɣa má maa sɩ na má fe tɔ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa tɔka tɔm ntəɣɩ pa taa na pá pɔɔsəɣɩ təma sɩ: Pepeɣe səm na fem ɩlɛ? 11 Pəlɛ pə waalɩ Yesu ɩfalaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ná tɔŋ sɩ Ilii ká caaləna kɔntɛ? 12 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tampana, pə wɛɛ sɩ Ilii ká kɔna kancaalaɣa na ɩ́ taɣanɩ pə tənaɣa teitei na pə́cɔ́. Ye mpʋ ntiɣi pa ŋmaawa Yʋlʋ Pəyaɣa tɔɔ sɩ kaa na kʋnyɔŋ kɛ sɔsɔm na pá la-kɛɣɛ nyaŋ? 13 Ama ma heeliɣi-mɛ sɩ Ilii tɛma kɔntɛ na pá lana-ɩ ɩsɩɩ pa sɔɔlaa tɔɣɔ teitei ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ ɩ tɔm tɔ. 14 Yesu na Piyɛɛ-wɛ pa tala ɩfalaa lɛlaa kiŋ, ɩlɛna pá maɣana samaa kotina-wɛ, na pá na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pá hɔŋ tɔm. 15 Tuu ɩsɩɩ yəlaa naʋ Yesu tɔ pə yeɣeta-wɛɣɛ sɔsɔm ntɛ, na pá seeki na pá puki ɩ sɛɛʋ. 16 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Nti tə tɔɔ kɛ́ mə na-wɛ ɩ́ hɔŋ? 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa taa nɔɣɔlʋ ɩ cɔ Yesu sɩ: Tacaa, ma kɔna ma pəyaɣa kɛ́. Ka hii ɩlɔɣɔʋ kɛ́ na ɩ́ la-kɛɣɛ kamumuka. 18 Paa timpiɣi pə kʋləna ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ ɩ pɛtəɣɩ-kɛɣɛ atɛɣɛ. Na ka nɔɣɔ taa lɩɩ kuhulaŋ, na ká saləɣɩ ka kela na ka tɔnʋɣʋ kii təkekilee. Ma wiina nyá ɩfalaa sɩ pá loo-ɩ, pa ta pəsɩ. 19 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Yəlaa laŋkpɩɩsəŋ nyə́ma mɛ, wɛɛ ɩsənaɣa má na-mɛ tii caɣa na má tɔkɩ mə kʋnyɔŋ? Ɩ́ kɔna-m pəyaɣa ŋkɛɣɛ cənɛ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pəyaɣa nyə́ma pona-kɛɣɛ Yesu. Tuu ɩsɩɩ ɩlɔɣɔʋ tɩɩ keesuɣu Yesu tɔ, ɩ sʋʋ pəyaɣa ŋkɛɣɛlɛ selisuɣu kɛ teu. Haləna ká hoti atɛ na ká pilimi na kuhulaŋ lɩɩkəna ka nɔɣɔ taa. 21 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ ka caa sɩ: Waatʋ wei kɛ́ pə caala-kɛɣɛ lapʋ kɛ mpʋ? Ḿpʋ́ɣʋ́ pəyaɣa caa cɔ-ɩ sɩ: Hatoo ka pəcaatʋ pɛtɛpɛtɛ taa kɛ́. 22 Tɔm paɣalɛ kɛ ɩlɔɣɔʋ pɛta-kɛɣɛ kɔkɔ taa na lʋm taa sɩ ká sɩ. Mpʋ tɔ, haɩ, ye n ka pəsɩ nyənɩ ta pətɔɔtəlɛ na ń waasɩ-tʋ. 23 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n tɔŋ sɩ ye ma pəsəɣɩ? Ye yʋlʋ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ, pʋlʋ fɛɩ mpi ɩ kpisiɣi tɔ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ pəyaɣa ŋkɛ ka caa mapa kapuka sɩ: Ma tɛma Ɩsɔ na ma taa. Ɩlɛ səna-m na pə́ sɔɔsɩ. 25 Yesu nawa samaa kotiɣina-wɛ, ɩlɛna ɩ́ kaləna ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ɩlɔɣɔʋ nyá wei n pəsəɣɩ yəlaa kɛ kamumusi na ntamaa tɔ, ma heeliɣi-ŋ kʋlʋmaɣa sɩ ń se pəyaɣa kanɛ ka waalɩ. Taa tasa-kɛɣɛ təŋʋɣʋ. 26 Tənaɣa ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ ɩ kiisaa na ɩ́ paasɩ na ɩ́ selisi-kɛɣɛ teu, ɩlɛna ɩ́ se ka waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pəyaɣa fiɣinaa. Haləna yəlaa tɔ sɩ ka səpaɣa təkpem. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kpa ka niŋ taa na ɩ́ kʋsɩ-kɛ na ká səŋ ɩsɔ. 28 Yesu kɔma na ɩ́ sʋʋ təyaɣa na ɩ́ na ɩ ɩfalaa pá caɣa, nɔɣɔlʋ ta siti pa taa. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ tə ta pəsɩ na tə́ loo ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ? 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩlɔɣɔʋ ɩsɩɩ mpʋ, ye pə taɣa Ɩsɔ sələmʋɣʋ na sələmʋɣʋ, pʋlʋ ɩɩ tɔɣɔnəɣɩ-ɩ. 30 Yesu na ɩ ɩfalaa pa lɩɩ təna, ɩlɛna pá tɛsɩ Kalilee teŋku. Yesu luɣu fɛɩ sɩ pá nɩɩ ɩ taŋ. 31 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ sɛɣɛsaɣa na ɩ́ heeliɣi ɩ ɩfalaa sɩ: Paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa yəlaa niŋ taa na pɛlɛ pá kʋ-m. Ama maa fe pə kʋyɛɛŋ tooso wule. 32 Ɩlɛ ɩ ɩfalaa ta cɛkəna tɔm tənɛ. Pəyele pa nyamna tə pɔɔsʋɣʋ. 33 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala Kapənahum, na Yesu sʋʋ təyaɣa taa, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa sɩ: Ntiɣi ɩ́ kpɛɛsaɣana təmaɣa mpaaʋ taa? 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa suma. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa hɔŋaɣa sɔsɔɔntʋ tɔɔ kɛ́ mpaaʋ taa kɛ́. 35 Tənaɣa Yesu caɣaa na ɩ́ yaa pa naanʋwa na naalɛ kɛ ɩ kiŋ na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ye wei ɩ caa ɩ la mə nɔɣɔ tɔɔ tʋ, pʋntʋ ká pəsɩ ɩ təɣɩ mə taa səkpelu kɛ́, na mə təna mə təmlɛ tʋ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpaɣa peiya na ɩ́ sɩɩ-kɛɣɛ pa ɩsɛntaa na ɩ́ waɣalɩ-kɛ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: 37 Ye wei ɩ mʋwa peiya kanɛ ka taka kɛ́ ma nyʋɣʋ tɔɔ, maɣa pʋntʋ mʋwa. Na wei ɩ tɩɩ mʋ-m pə taɣa ma tike kɛ ɩ mʋwa. Ama pʋntʋ kpɛŋna wei ɩ tila-m tɔɣɔ na ɩ́ mʋ. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ heela Yesu sɩ: Tacaa tə nawa nɔɣɔlʋ na ɩ́ looki alɔɣaa na nyá hətɛ. Pə́cɔ́ ɩɩ təŋəɣɩ-tʋ. Ɩlɛna taa kisina-ɩ. 39 Ama Yesu cɔwa Yohaanɩ sɩ: Ɩ́ taa taŋɩ-ɩ sɩ ɩ́ taa la. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ la piti təmlɛ na ma hətɛ toŋ na ɩ́ tɛ na ɩ́ yɔɣɔtɩ ɩsaɣatʋ kɛ ma tɔɔ kɛ́ kpakpaa tɔ. 40 Ye yʋlʋ ta kɛ ta kolontu, ta nyəŋ kɛ́ te. 41 Na ye wei ɩ ha-mɛɣɛ lʋm sasala anɛ sɩ ɩ́ kɛ́ Kilisiti nyə́ma, pʋntʋ kaa laŋ pə kasəyaɣa. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ye wei ɩ lapa na piya nsi sɩ mʋ ma tɔm kɛ ɩsəntɔ tɔ sɩ taa nakəlɩ pəntɩ, pə nəɣəsəna pá paa pʋntʋ luɣu tɛɛ kɛ́ pɩɩʋ na pá tʋsɩ-ɩ teŋku taa. 43 Ye nyá niŋ tusiɣina-ŋ ɩsaɣatʋ lapʋ taa, sɛtɩ-ɩ. Sana ń sʋʋ weesuɣu kʋpaŋkʋ taa na niŋ kʋlʋməŋ, na mpi n ka wɛɛna nyá niŋ təna na pá pɛtɩ-ŋ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa kɛ́ kɔkɔ ŋka kaa teŋ tɔ ka taa tɔ. 44 Təna sonsompee nna a tɔkɩ yəlaa nantʋ tɔ aa səkɩ. Pəyele kɔkɔ ɩɩ teŋ paa pəcɔ. 45 Ye nyá nɔɔhəlɛ tusiɣina-ŋ ɩsaɣatʋ lapʋ taa, sɛtɩ-tɛ. Sana ń sʋʋ weesuɣu kʋpaŋkʋ taa na nɔɔhəlɛ kʋlʋmtəlɛ, na mpi n ká wɛɛna nɔɔhɛɛ naalɛ na pá pɛtɩ-ŋ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ. 46 Təna somsompee nna a tɔkɩ yəlaa nantʋ tɔ aa səkɩ. Pəyele kɔkɔ ɩɩ teŋ paa pəcɔ. 47 Ye nyá ɩsəlɛ tusiɣina-ŋ ɩsaɣatʋ lapʋ taa, hɔɣɔsɩ-tɛ. Sana ń sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa taa na ɩsəlɛ kʋlʋmtəlɛ na mpi n ká wɛɛna ɩsɛ naalɛ na pá pɛtɩ-ŋ tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ. 48 Təna sonsompee nna a tɔkɩ yəlaa nantʋ tɔ aa səkɩ. Pəyele kɔkɔ ɩɩ teŋ. 49 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa piti yəlaa təna tɔɔ kɛ́ kɔkɔ ɩsɩɩ pa tʋkʋɣʋ tɔm kɛ tɔɣɔnaɣa tɔɔ tɔ. 50 Tɔm kɛ́ pʋlʋpʋ mpi pə waasəɣɩ tɔɣɔ. Ama ye tɔm lɔŋ səpa, pepeɣe paa la na pə lɔŋ ɩnɩ ɩ́ tasa məlʋɣʋ? Ɩ́ wɛɛna tɔm kɛ mə taa na ɩ́ wɛɛna təma na leleŋ. 1 Yesu lɩɩ təna, ɩlɛna ɩ́ polo Yuta tɛtʋ taa na Yaatanɩ pɔɣɔ waalɩ. Ɩlɛna samaa tasa kotuɣu kɛ ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm, na ɩ́ niki-wɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ ɩsɩɩ ɩ tɩɩ lakɩ tɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa napəlɩ pa polaa sɩ pa kuuki ɩ nɔɣɔ. Ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ta mpaaʋ taa yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔɣɔnɩ ɩ alʋ na? 3 Tənaɣa ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ntiɣi Moisi ka heela-mɛ sɩ ɩ́ la? 4 Ɩlɛna pɛlɛ pá cɔ-ɩ sɩ: Moisi ná ha mpaaʋ sɩ yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ ŋmaa ɩ alʋ kɛ kisuɣu takəlaɣa na ɩ́ tɔɣɔnɩ-ɩ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Mə laŋkpɩɩsəŋ tɔɔ kɛ́ Moisi ŋmaa-mɛɣɛ kʋsəsɩɩtʋ ntɩ. 6 Ama hatoo antulinya ŋmaʋ kancaalaɣa taa Ɩsɔ ŋma apalʋ na alʋ kɛ́. 7 Pə tɔɔ kɛ́ apalʋ ká yele ɩ caa na ɩ too, na ɩ́ na ɩ alʋ pá caɣa. 8 Na pa naalɛ pá pəsɩ yʋlʋ kʋlʋm. Saa ɩnɩ pa ta kɛ yəlaa naalɛ tɔtɔ. Ama pa pəsa yʋlʋ kʋlʋm kɛ́ təkoŋ. 9 Ye mpʋ ɩlɛ, yʋlʋ ɩ́ taa yasɩ mpi Ɩsɔ kpɛntaa tɔ. 10 Pa kɔma na pá sʋʋ təyaɣa, ɩlɛna ɩ ɩfalaa taɣanɩ-ɩ tɔm pɔɔsʋɣʋ kɛ ntɩ ɩnɩ tə taa. 11 Ɩlɛna ɩ́ cɔ-wɛ sɩ: Ye yʋlʋ tɔɣɔna ɩ alʋ na ɩ́ kpaɣa lɛlʋ, ɩ wakələna kancaalaɣa nyəŋ, pə́cɔ́ ɩ lapa wasaŋkalətʋ. 12 Na mpʋ tɔtɔɣɔ na alʋ, ye ɩ́ kisa ɩ paalʋ na ɩ́ saa kʋfalʋ, ɩ lapa wasaŋkalətʋ. 13 Yəlaa pukaɣana piya kɛ Yesu sɩ ɩ́ tənɩ sɩ tɔɔ kɛ́ niŋ. Ama ɩ ɩfalaa kaləna sɩ kɔntaa. 14 Yesu ná mpʋ, ɩlɛ pə ta maɣa-ɩ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ yele na piya kɔɔ ma kiŋ, ɩ́ taa kaɣatɩ-sɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa pa wɛ ɩsɩɩ piya tɔ, mpɛ pa tənna Ɩsɔ Kawulaɣa. 15 Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ ye wei ɩ ta pəsɩ ɩsɩɩ pəyaɣa na Ɩsɔ tɔɣɔ ɩ tɔɔ kɛ́ kawulaɣa, pʋntʋ kaa la ka tʋ kɛ paa pəcɔ. 16 Ɩlɛna Yesu kpaɣa-səɣɩ ɩ niŋ taa na ɩ́ tənɩ niŋ kɛ sɩ tɔɔ, na ɩ́ kooli-səɣɩ kʋpantʋ. 17 Yesu tʋkaɣa mpaaʋ, ɩlɛna apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ kpaɣa asewa na ɩ́ kɔɔ ɩ́ luŋ ɩ tɛɛ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa kʋpaŋ, pepeɣe pə wɛɛ sɩ maa la na má hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ? 18 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-ɩ sɩ: Pə lapa ɩsəna na ń yaa-m sɩ kʋpaŋ? Nɔɣɔlʋ ta kɛ kʋpaŋ ye pə taɣa Ɩsɔ tike. 19 Ntɔŋ n nyəmá nti pa sɩɩwa sɩ: Taa kʋ yʋlʋ, taa la wasaŋkalətʋ, taa ŋmɩɩlɩ, taa suu lɛlʋ kɛ tɔm, taa puɣusi lɛlaa. Se nyá caa na nyá too tɔ? 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, ma tɔka kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə tənaɣa hatoo ma pəcaatʋ kɛ́. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyəna-ɩ təpiŋŋ, ɩlɛna ɩ luɣu lapɩ-ɩ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlʋmtʋ tike təkoŋ kaasəna-ŋ lapʋ. Polo na ń pɛɛtɩ pə təna mpi n wɛna tɔ, na ń tala kʋnyɔntʋnaa kɛ pə liɣitee, na cele ń sʋʋ toŋ kɛ ɩsɔtaa. Ye n tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ, ɩlɛ n kɔɔ na ń təŋɩ-m. 22 Ama apalʋ ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ ɩsɛntaa nyəŋ na ɩ laŋlɛ wakəlɩ tətɔɣɔtɔɣɔ na ɩ tɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ka wɛna kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 23 Yesu caa ɩ ɩfalaa ɩsɛntaa, ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ama liɣitee nyə́ma Ɩsɔ Kawulaɣa sʋʋʋ wɛ katɛ kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 24 Tɔm nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ tə lapa ɩ ɩfalaa kɛ piti. Ɩlɛna Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Nnn, ma piya, sɩ yʋlʋ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa taa tɔ pə wɛ katɛ kɛ́ fa. 25 Ɩsəna mpi pə wɛ yooyoo kɛ́ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋna pənyalaɣa pʋʋɣʋ na ɩ́ lɩɩ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛ liɣitee tʋ kɛ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa taa. Halɩ pə tɩɩ tɛɛ mpʋ. 26 Tənaɣa pə tasa-wɛɣɛ piti lapʋ kɛ sɔsɔm, na pá tɔŋ təma sɩ: Ɩlɛ awe ka tʋləna ntɛɣɛ-tɩ ɩlɛ? 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyəna-wɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Yəlaa kiŋ kɛ pə fɛɩ pəsʋɣʋ. Ama Ɩsɔ kiŋ pə fɛɩ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ɩɩ kpisiɣi pʋlʋ. 28 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma-ɩ sɩ: Tɔʋ, ta yela pə təna təkpataa kɛ́ na taa hu nyá waalɩ. 29 Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ye nɔɣɔlʋ yela ɩ təyaɣa, yaa ɩ taalʋnaa na ɩ kɔɣɔnaa, yaa ɩ newaa, yaa ɩ too, yaa ɩ caa, yaa ɩ piya, yaa ɩ haləmnaa kɛ ma tɔɔ, na Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔɔ, 30 pɩɩ ha pʋntʋ kɛ pə tɔm nɩɩnʋwa (100) kɛ́ atɛ cənɛ na pəcɔ. Paa tɛɛsɩ, paa taalʋnaa, paa kɔɣɔnaa, paa newaa, paa toonaa, paa piya, paa haləmnaa, na pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ wahalanaa taa. Pəyele ɩ səm waalɩ ɩ ká wɛɛna weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 31 Mpa pa wɛ lɔlɔ kɛ́ kaɣana tɔ, pa taa paɣalɛ ká məlɩ waalɩ. Na waalɩ nyə́ma paɣalɛ náá məlɩ lɔlɔ. 32 Pa wɛ mpaaʋ taa na pá puki Yosalɛm, ɩlɛna Yesu tɛɛ ɩ ɩfalaa kɛ nɔɣɔ, na pɛlɛ pá tɔŋna piti. Na mpa pɛlɛ pa təŋaɣa-wɛ tɔ pɛlɛ pa caɣana sɔɣɔntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu taɣana yaaʋ kɛ pa naanʋwa na naalɛɣɛ ɩ kiŋ, na ɩ́ heeli-wɛɣɛ mpi pɩɩ maɣana-ɩ nɔɔnɔɔ tɔ. 33 Nti ɩ heela-wɛ tɔɣɔlɛ sɩ: Tɔʋ, tə puki Yosalɛm ɩsəntɔ tɔ, paa kpaɣa Yʋlʋ Pəyaɣa má na pá tʋ-m kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa niŋ taa. Paa tɔ sɩ pá kʋ-m. Paa kpaɣa-m na pá tʋ-m mpa pa ta nyɩ Ɩsɔ tɔ pa niŋ taa. 34 Pɛlɛ paa paana-m na pá tɔ-m ntaɣama, na pá casa-m akpatɛɛ. Pəlɛ pə waalɩ ɩlɛna pá kʋ-m. Ama maa fe pə kʋyɛɛŋ tooso wule. 35 Pəlɛ pə waalɩ, Sepetee pəyalaa Saakɩ, na Yohaanɩ, pa pola Yesu kiŋ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, tə caa sɩ ń la-tʋɣʋ mpi tɩɩ sələmɩ-ŋ tɔ. 36 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Pepeɣe ɩ́ caa sɩ má la-mɛ? 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔwa sɩ: Saa wei n ka wɛɛ nyá teeli kawulaɣa taa tɔ tə caa sɩ ń yele na tə́ caɣa nyá cɔlɔ. Lɛlʋ kɛ nyá ntɔɣɔŋ tɔɔ, na lɛlʋ kɛ nyá mpətəŋ tɔɔ. 38 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ ta nyɩ mpi ɩ́ sələməɣɩ tɔ yɛɛ? Ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔɣɔ wahala sɔsɔ wei maa tɔɣɔ tɔ? Paa sɔ-m Ɩsɔ lʋm mpi tɔ, ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ sɔ-wɩ? 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔwa sɩ: Tɩɩ pəsɩ. Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tampana, ɩ́ ká tɔɣɔ wahala sɔsɔ wei maa tɔɣɔ tɔ, na ɩ́ sɔ Ɩsɔ lʋm mpi paa sɔ-m tɔ yaa. 40 Ama pə taɣa ma ləsəɣəna mpa paa caɣa ma ntɔɣɔŋ tɔɔ yaa mpa paa caɣa ma mpətəŋ tɔɔ tɔ. Mpa pa tɔɔ Ɩsɔ taɣana lona anɛ tɔ pɛlɛ pa kɛna a nyə́ma. 41 Yesu ɩfalaa naanʋwa wei ɩ kaasaa tɔ ɩ́lɛ́ ɩ na mpʋ, ɩlɛna ɩ taa wɩɩna Saakɩ na Yohaanɩ. 42 Tənaɣa Yesu yaa pa təna na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ nyəmá sɩ mpa pa nyənəɣɩ ɩsɩɩ yəlaa awulaa tɔ pɛlɛ pa tɔkɩ kawulaɣa kɛ lɛlaa tɔɔ. Na mpa pɛlɛ pa kɛ́ kʋfeelaa tɔ pɛlɛ pa ŋmakələɣɩ səkpema. 43 Pə fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mə kiŋ se. Nti tɔɣɔlɛ sɩ, ye mə taa wei ɩ́ caa ɩ la sɔsɔ kɛ mə hɛkʋ, pʋntʋ ɩ́ pəsɩ mə təmlɛ tʋ. 44 Na ye mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ caa ɩ la mə nɔɣɔ tʋ, pʋntʋ ɩ́ pəsɩ mə təna mə yom. 45 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yʋlʋ Pəyaɣa ma tɔtɔ ma ta kɔɔ sɩ má tɔɣɔ cɛcɛɛlɛ. Ama ma kɔmaɣa sɩ ma pəsəɣɩ yəlaa təna təmlɛ tʋ, na má ha ma weesuɣu na pə́ cɛ yəlaa paɣalɛ kɛ pa yomle taa. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tala Yeliko. Yesu na ɩ ɩfalaa, na yəlaa samaa pa kɔma sɩ pa lɩɩkɩ ɩcatɛ ńtɛ́ tə nɔɣɔ ɩlɛna pá maɣana yʋlʋm nɔɣɔlʋ, Timee pəyalʋ Paatimee, na ɩ́ caɣa mpaaʋ nɔɣɔ tɔɔ na ɩ́ lakɩ pala. 47 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa heela-ɩ sɩ: Nasalɛtɩ Yesu tɛɛkəna. Tənaɣa ɩ koo sɔsɔm sɩ: Tafiiti Pəyaɣa Yesu, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ. 48 Tənaɣa paɣalɛ kaləna-ɩ na pá heelɩ-ɩ sɩ ɩ́ su. Ama ɩ sɔɔsa koou kɛ sɔsɔm sɩ: Tafiiti Pəyalʋ, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ. 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu səŋaa, na ɩ́ tɔ sɩ pá yaa-ɩ. Tənaɣa pa heela yʋlʋm sɩ: Nyaɣa apalʋtʋ na ń kʋlɩ, ɩ yaa-ŋ. 50 Ɩlɛna ɩ́ lɔ ɩ kpaɩ na ɩ́ kʋlɩ təwaka na ɩ́ polo Yesu kiŋ. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa-ɩ sɩ: N caa ma la-ŋ we? Ɩlɛna yʋlʋm cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, ma caa kɛ́ sɩ n la na má naakɩ. 52 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Polo, nyá taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ waasa-ŋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ naʋ kɛ təna ɩnəɣɩ kpakpaa na ɩ́ təŋəɣɩ Yesu kɛ mpaaʋ taa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala Olifinaa pʋɣʋ. Waatʋ ɩnɩ tɔ pa kpɛɣɛtəna Yosalɛm. Pa fɛɩ pooluŋ na Petafasɩ na Petanii. Tənaɣa Yesu tila ɩ ɩfalaa taa naalɛ 2 sɩ: Ɩ́ polo ɩcatɛ nte tə wɛ mə nɔɣɔ tɔɔ tɔ tə taa. Ɩ́ takɩ kpakpaa tɔ ɩ́ ká maɣana pa tʋ kpaŋaɣa pile natələɣɩ ŋmənaɣa. Nɔɣɔlʋ ta caɣata tə tɔɔ. Ɩ́ hɛtɩ-tɛ na ɩ́ kɔna. 3 Ye nɔɣɔlʋ pɔɔsa-mɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lakɩ mpʋ? Ɩlɛ ɩ́ cɔ pʋntʋ sɩ: Ta Sɔsɔ caakəna, ye ɩ tɛma ɩ ká mələna-tɛɣɛ nɔɔnɔɔ kɛ́ cənɛ. 4 Ɩ ɩfalaa tɛɛwa, ɩlɛna pá maɣana kpaŋaɣa pile ntɛɣɛ mpaaʋ taa, na pá tʋ-tɛɣɛ ŋmənaɣa kɛ təyaɣa nakəlɩ ka nɔɣɔ, ɩlɛna pá hɛtɩ-tɛ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa paa wɛ təna tɔ pa taa napəlɩ pa pɔɔsa-wɛ sɩ: Pepeɣe ɩ́ lakɩ təna? Ɩ́ hɛtəɣɩ kpaŋaɣa pile ńtɛ́ suwe? 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa cɔwa ɩsɩɩ Yesu ka heela-wɛ tɔ, ɩlɛna pá yele-wɛ na pá tɛɛna. 7 Na pá pona-tɛɣɛ Yesu, na pá pɔ tə tɔɔ kɛ́ pa wontu, na Yesu caɣa pə tɔɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa paɣalɛ pɔ pa wontu kɛ mpaaʋ taa, na lɛlaa náá cɛ hatʋ na pá pɔ. 9 Ɩlɛna mpa paa wɛ Yesu nɔɣɔ tɔɔ na mpa paa wɛ ɩ waalɩ tɔ pá kooki sɩ: Paa wei ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli. Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ wei ɩ kɔŋna Tacaa toŋ tɔ ɩ waalɩ. 10 Ɩsɔ ɩ́ hɛtɩ kawulaɣa ŋka ka tɔŋna kɔntɛ tɔ, ŋka ka kɛ́ Tacaa Tafiiti nyəŋka tɔ. Paa wei ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli kɛ hatoo ɩsɔtaa. 11 Yesu tala Yosalɛm, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. Ɩ nyəna ɩ taa na ɩ waalɩ kɛ́ teu, ɩlɛna ɩ́ na ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ pá tɛɛ Petanii kɛ ilim tɛma tɛm tɔ pə tɔɔ. 12 Kʋ fema na pá lɩɩkɩ Petanii, ɩlɛ nyɔɣɔsɩ kpa Yesu kɛlɛ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ loosa fiki tʋɣʋ kɛ pooluŋ na kʋ́ lɔpa təkpimm. Ɩlɛna ɩ́ polo sɩ ntanyɩ ɩsəntɔ kʋ lʋla pee. Ɩ kɔma na ɩ́ tala kʋ tɛɛ, ɩlɛna ɩ́ maɣana hatʋ tike. Mpi tɔ, pə ta kɛ fiki tɩɩŋ lʋlʋɣʋ waatʋ. 14 Tənaɣa Yesu tɔma fiki tʋɣʋ ŋkʋ sɩ: Nɔɣɔlʋ kaa tasa nyá pile kɛ təŋʋɣʋ. Na ɩ ɩfalaa nɩɩ mpʋ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa tala Yosalɛm. Ɩlɛna Yesu sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ niki tɔɣɔnʋɣʋ kɛ mpa pa pɛɛtaɣaa na mpa pa yakaɣa tɔ. Na ɩ́ pəsɩ liɣitee yɔkəlaa taapələnaa kɛ alele, na alukukunaa pɛɛtəlaa kpelasɩ tɔtɔ. 16 Ɩ ta tisi sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ səɣəlɩ pʋlʋ na ɩ́ təŋna Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 17 Pəlɛ pə waalɩ ɩ sɛɣɛsa-wɛ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, paa yaa ma təyaɣa sɩ yəlaa təna Ɩsɔ təsələmlɛ. Ama mə pəsa-kɛɣɛ ŋmɩɩlaa təyaɣa. 18 Kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá pɛɛkəɣɩ ɩsəna paa la na pá kʋ Yesu tɔ. Ama paa wɛna ɩ sɔɣɔntʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ kʋsɛɣɛsətʋ sʋʋ yəlaa samaa kɛ teu kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 19 Ilim kɔma na pə tɛ ɩlɛna Yesu na ɩ ɩfalaa pá kʋlɩ ɩcatɛ taa na pá lɩɩ. 20 Tɛʋ fema na pá kʋlɩ tanaŋ kɛ lɔŋ na pá tɛɛkɩ, ɩlɛna ɩ ɩfalaa na fiki tʋɣʋ ŋkʋ na kʋ wʋlaa təwoŋwoŋ na pə́ kpɛŋna kʋ kite. 21 Piyɛɛ tɔɔsa nti tɩɩ lapa tɔ ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Nyənɩ Tacaa, fiki tʋɣʋ ŋku n ka təŋsa mpusi tɔ kʋ wʋlaa təwoŋwoŋ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ye ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani, 23 ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔ pulaɣa kanɛ sɩ ká kpɛsɩ na ká hoti teŋku taa. Ye ɩ́ tɛma mə taa təkpataa sɩ pɩɩ la na sika fɛɩ, pə lakɩ kɛ́. 24 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ pə təna mpi ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ tɔ ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ́ tɛma-wəɣɩ hikuɣu, ɩlɛ paa ha-mɛɣɛ-wɩ. 25 Saa wei ɩ́ kʋləɣɩ sələmʋɣʋ tɔ, ye ɩ́ nawa sɩ mə na nɔɣɔlʋ ɩ́ wɛna natəlɩ, ɩlɛ ɩ́ kʋ-təɣɩ mə taa. Waatʋ ɩnəɣɩ mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ, ɩ ká hɩɩsɩ-mɛɣɛ mə ɩsaɣatʋ tɔtɔ. 26 Ye mə tɔɣɔntəlɛnaa wakələɣəna-mɛ na ɩɩ hʋləɣɩ-wɛɣɛ suulu na ɩ́ taɣanɩ, mə Caa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ, ɩ kaa hɩɩsɩ-mɛɣɛ mə ɩsaɣatʋ tɔtɔ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa tasa Yosalɛm kɛ pote, na Yesu polo na ɩ́ cɔɔkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. Tənaɣa kɔtəlaa sɔsaa, na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa, na sɔsaa pa kɔma ɩ kiŋ, 28 na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Kaŋkantɛ nteɣe n makɩ nyá taa na ń lakɩ ɩsəntɔ? Yaa awe tɩɩ hana-ŋ pə mpaaʋ? 29 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Maa pɔɔsɩ-mɛɣɛ tɔm kʋlʋmtʋ. Ye ɩ́ cɔ-m-tɩ, ɩlɛ maa heeli-mɛɣɛ kaŋkantɛ nte ma makɩ ma taa na má lakɩ ɩsəntɔ tɔ. 30 Ɩsɔ yaa yəlaa tilina Yohaanɩ sɩ ɩ́ sɔɔkɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm? Ɩ́ cɔ-m. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa maɣasa-təɣɩ pa taa pa tike. Ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ye tə tɔma sɩ Ɩsɔ tilina-ɩ, ɩ ká pɔɔsɩ-tʋ sɩ: Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tá mʋ ɩ tɔm? 32 Pəyele ye tə tɔma sɩ yəlaa tilina-ɩ... (Pa nyaŋaɣana samaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa nyənaɣa Yohaanɩ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kʋpaŋ kɛ́). 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa pəsəna Yesu sɩ: Tə ta nyɩ. Tənaɣa Yesu ná cɔ-wɛ sɩ: Aŋhaa, ma kaa heeli-mɛɣɛ kaŋkantɛ nte ma makɩ na má lakɩ ɩsəntɔ tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ kɔtəlaa sɔsaa kɛ ɩsɔ sɛɛʋ sɩ: Yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka sɔna lɛsɛŋ tɩɩŋ kɛ taalɛ təcu. Na ɩ́ ŋma koluŋa na ɩ́ cɔɔna, na ɩ́ la timpi ɩ ká nyaasəɣɩ pə lʋm tɔ. Na ɩ́ ŋma akele taŋkaʋ nɔɣɔlʋ, wei ɩ tɔɔ pa səŋəɣɩ na pá feŋiɣi tɔ. Ɩ tɛma mpʋ, ɩlɛna ɩ́ caa yəlaa na ɩ́ sɩɩ tə taa, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ yɛla. 2 Pə kɔma na pə́ tala tɩɩŋ ɩnɩ ɩ kooluɣu waatʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋsɩ ɩ tillu nɔɣɔlʋ sɩ ɩ́ polo təmlɛ nyə́ma kiŋ na pá cɛlɛ-ɩ ɩnɩ ɩ tete. 3 Tənaɣa təmlɛ nyə́ma mpɛ pa kpa tillu ɩnɩ na pá má. Ɩlɛna pá tɔɣɔnɩ-ɩ ɩ niŋ naanʋwa təyələyəlɩ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ taalɛ tʋ ɩnɩ ɩ tasa tillu lɛlʋ kɛ kʋsʋɣʋ na ɩ́ tili. Ɩlɛna pá kpa ɩ́lɛ́ na pá má ɩ nyʋɣʋ kɛ teu na pá tʋʋ-ɩ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ taalɛ tʋ tasa lɛlʋ kɛ tiluɣu, ɩlɛna pá kpa ɩ́lɛ́ na pá kʋ. Pa lapa ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm paɣalɛ tɔtɔ. Pa mapa lɛlaa na pá kʋ lɛlaa. 6 Yʋlʋ wei pɩɩ kaasa taalɛ tʋ ɩnɩ ɩ kiŋ tɔɣɔlɛ ɩ maɣamaɣa ɩ kʋlʋlʋ wei ɩ luɣu sʋʋ teu tɔ. Ɩlɛɣɛ ɩ tɛɛsa tiluɣu kɛ pa kiŋ, na ɩ́ hʋʋkɩ sɩ paa nya ɩ pəyaɣa ɩsəlɛ. 7 Ama təmlɛ nyə́ma mpɛ pa heela təma sɩ: Ɩɩ loosiɣi kpancoou tʋ kɔŋna ntɛ́. Ɩ́ kɔɔ na tə kʋ-ɩ na taalɛ pəsɩ tá nyəntɛ. 8 Tənaɣa pa kpa taalɛ tʋ pəyalʋ ɩnɩ na pá kʋ-ɩ, na pá lɔ taalɛ na waalɩ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩsənaɣa taalɛ tʋ ɩnɩ ɩ ka la? Ɩ ká kɔɔ kɛ́ na ɩ́ kʋ təmlɛ nyə́ma mpɛ, ɩlɛna ɩ́ caa yəlaa kʋfama na ɩ́ sɩɩ taalɛ taa. 10 Matɔŋ ɩ́ tɛma kalʋɣʋ kɛ Ɩsɔ tɔm taa sɩ: Pəlɛ nte tɛtʋ ŋmalaa ŋmaakaɣa na pá lɔ tɔ, ntɛ́ tə tɔɔ kɔlɔ ŋmatʋ təna məlaa na tə səŋ. 11 Mpi Tacaa lapa na tə nyənəɣɩ na pə́ wɛ-tʋɣʋ piti tɔɣɔlɛ. 12 Tənaɣa Yuta nyə́ma taa sɔsaa pɛɛka ɩsəna paa la na pá kpa Yesu tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa nyəmá teu sɩ mpɛɣɛ ɩ sɛɛna ɩsɔ ɩnɩ. Ama pa nyamna samaa. Ɩlɛna pá yele-ɩ na ɩ́ tɛɛ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma taa sɔsaa tila Falisanaa napəlɩ na Helɔtɩ kpekəle taa nyə́ma napəlɩ tɔtɔ sɩ pá polo na pá má Yesu nɔɣɔ tɔɔ na pá ná. 14 Pɛlɛ pa talaa, ɩlɛna pá tɔ Yesu sɩ: Tacaa, tə nyəmá sɩ tampana kɛ n yɔɣɔtəɣɩ. Nn sɔɣɔməɣəna mpi yəlaa hʋʋkɩ pa taa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nn paasəɣəna tɔɔ, nn faɣasəɣɩ yəlaa. Ama ɩsəna mpi maɣamaɣa Ɩsɔ caa sɩ yəlaa ɩ́ la tɔ pə tampana kɛ n heeliɣi. Tɔʋ, pə wɛ mpʋ tɔ, tá mpaaʋ taa pə wɛɛ sɩ ye lampuu tə́ fɛlɩ Lom wulaʋ sɔsɔ na? Tə́ fɛlɩ yaa tə́ taa fɛlɩ? Tə caa sɩ ń heeli-tʋ. 15 Ama Yesu ná nyəmá pa taa laɣatʋ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ nyəkɩ-m katɔka kɛ kʋnyəpʋ? Ɩ́ kɔna-m liɣitee nyəɣəlʋɣʋ na má na. 16 Tənaɣa yəlaa kɔna-ɩ-kʋ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ Yuta nyə́ma taa sɔsaa sɩ: Awe nyʋɣʋ fotoo na ɩ hətɛ kɛ pa ŋmaa liɣitee nyəɣəlʋɣʋ tɔɔ cənɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔ-ɩ sɩ: Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ́. 17 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Aŋhaa, ɩ́ cɛla Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ mpi ɩ tɩ tɔ, na ɩ́ cɛla Ɩsɔ ɩlɛɣɛ mpi ɩ tɩ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋcɔcɔtʋ ntɩ tə məla-wɛɣɛ təmsʋɣʋ kɛ sɔsɔm. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Satusee nyə́ma napəlɩ pa kɔma Yesu kiŋ. Satusee nyə́ma mpɛ pa tɔŋaɣana sɩ paa pə la ɩsəna sətaa kaa tɛ na pá fe. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɔɔsa Yesu sɩ: 19 Tacaa, Moisi sɩɩ-tʋɣʋ kʋsəsɩɩtʋ kɛ takəlasɩ taa sɩ: Yʋlʋ ɩ́ wɛna neu, na yʋlʋ ɩnɩ ɩ́ sɩ na ɩ́ yele ɩ alʋ, na alʋ ɩnɩ ɩ́ fɛɩna-ɩ na pəyaɣa, neu ká hɔ leelu ɩnɩ na ɩ́ hikina-ɩ piya. Ɩlɛna pa yaakɩ-sɩ na ɩ taalʋ sɔlʋ hətɛ. 20 Tɔʋ, yʋlʋ nɔɣɔlʋ na ɩ newaa paa kɛna yʋlʋnyɔɔŋ naatosompɔɣɔlaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ taalʋ kpaɣa alʋ, ɩlɛna ɩ́ sɩ, ɩ fɛɩ pəyaɣa. 21 Tənaɣa ɩ waalɩ nyəŋ hɔma leelu, na ɩ́lɛ́ ɩ caŋ ɩ sɩ tɔtɔ, ɩ fɛɩ pəyaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́lɛ́ ɩ waalɩ nyəŋ ná kpaɣa alʋ ɩnɩ na ɩ́lɛ́ ɩ sɩ mpʋ tɔtɔ. 22 Haləna pə polo pə siɣili pa naatosompɔɣɔlaɣa ŋkɛ ka tənaɣa mpʋ təpaɩ na pá səkɩ mpʋ, nɔɣɔlʋ ta hiki pəyaɣa. Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ alʋ ɩnɩ ɩ tɛɛsa səpʋ. 23 Tɔʋ, pa təna pa kpaɣa-ɩ mpʋ tɔ, sətaa fem wule pa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ taa aweɣelɛ alʋ tʋ? 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ nyəmá mpi pə tɔɔ pə liɣitiɣi-mɛ tɔ? Ɩ́ ta nyɩ Ɩsɔ Tɔm na Ɩsɔ toma tɔ pə tɔɔ kɛ́. 25 Waatʋ wei sətaa ká fe tɔ akpaɣalɛ tɔm kaa wɛɛ. Ama apalaa na alaa paa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillaa wɛʋ tɔ. 26 Ye sətaa fem tɔm ɩlɛ, ɩ ta kaləta Moisi takəlaɣa taa kɛ́ timpi pa yɔɣɔta sɔwa hotiya tɔm tɔ yɛɛ? Pa ŋmaa təna sɩ Ɩsɔ tɔma Moisi sɩ: Ma kɛ́ Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ pa Ɩsɔ kɛ́. 27 Ɩsɔ kɛ́ weesuɣu nyə́ma nyəŋ kɛ́, ɩ ta kɛ sətaa Ɩsɔ. Pə liɣita-mɛɣɛ yem kɛ́. 28 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna na ɩ́ naakɩ ɩsəna pá na Yesu pa lakɩ tɔ. Ɩ nawa sɩ Yesu cɔwa Satusee nyə́ma kɛ teu. Ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ təna taa ntiɣilɛ sɔsɔɔntʋ təkpem? 29 Tənaɣa Yesu cɔ-ɩ sɩ: Kʋsəsɩɩtʋ taa sɔsɔɔntʋ ntɛ́ sɩ, Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ɩ́ nɩɩ, Tacaa Ɩsɔ tike kɛna Sɔsɔ təkoŋ. 30 N ka sɔɔlɩ Tacaa nyá Ɩsɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ, na nyá ləsaɣa sʋʋ-ɩ təmammam kɛ paa mpi pə taa. 31 Təlɛ tə waalɩ nti tə wɛɛ tɔɣɔlɔ. N ká sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ nyá tɩ. Kʋsəsɩɩtʋ natəlɩ tə fɛɩ tɔtɔ na tə́ kəla tənɛ tə naalɛ ɩnɛ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ tɔma Yesu sɩ: Tacaa n cɔ teu pə tɩɩ fɛɩ. Timpi n yɔɣɔtaa sɩ Tacaa tike kɛna Ɩsɔ na ɩ paasi Ɩsɔ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ tɔ tampana kɛ n yɔɣɔtaa. 33 Mpʋ tɔ yʋlʋ ká sɔɔlɩ Ɩsɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ na ɩ ləsaɣa sʋʋ-ɩ paa mpi pə taa. Na pəlɛ pə waalɩ ɩ́ sɔɔlɩ ɩ tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ ɩ tɩ. Mpʋ ɩnɩ pə kəla ɩsɩɩ pa lakʋɣʋ Ɩsɔ kɛ́ kɔtaɣa ŋka kɔkɔ nyaɣa ka təna tɔ, na kɔtasɩ nsɩ sɩ təna təpaɩ tɔtɔ. 34 Yesu nawa sɩ ɩ cɔna ləmaɣasɛɛ ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyá na Ɩsɔ Kawulaɣa sʋʋʋ ɩ́ fɛɩ pooluŋ. Pəlɛ pə waalɩ nɔɣɔlʋ ɩɩ nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ́ tasa-ɩ tɔm pɔɔsʋɣʋ. 35 Yesu tɔŋna sɛɣɛsʋɣʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Ɩsənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa tɔŋ mpʋ sɩ Mesii kɛ Tafiiti pəyaɣa ye? 36 Pəyele Feesuɣu Naŋŋtʋ ná tʋna Tafiiti taa kɛ́ tɔm na ɩ́lɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Tacaa heela ma Sɔsɔ sɩ, caɣa ma kɔŋkɔŋ taa, haləna má kɔɔ na má sɩɩ nyá kolontunaa kɛ nyá nɔɔhɛɛ tɛɛ. 37 Tafiiti maɣamaɣa ná yaa-ɩ sɩ Sɔsɔ ntɛ́, ɩlɛ ɩsənaɣa Mesii ná məlaa na ɩ́ kɛ́ Tafiiti ɩnɩ ɩ pəyaɣa tɔtɔ ɩlɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa tuutuuma nɩɩ Yesu tɔm na laŋhʋlʋmlɛ. 38 Ɩ kpaalaɣa yəlaa mpa ɩ sɛɣɛsaɣa tɔ sɩ: Ɩ́ lana Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa mpɛ na laakalɩ. Pa sɔɔla tokonaa sɔsaa suuu kɛ́ na pá cɔɔkɩ, na pá caakɩ pa sɛɛkɩ-wɛɣɛ samaa taa na pá luŋiɣi. 39 Na Yuta nyə́ma təkotilenaa taa teeli teeli təcaɣalɛnaa kɛ pa pɛɛkəɣɩ, na acimanaa taa sɔsaa sɔsaa təcaɣalɛ kɛ pa pɛɛkəɣɩ na pá cakɩ. 40 Mpɛ pa lɛɛkəɣəna leelaa kɛ pə təna mpi pɛlɛ pa wɛna tɔ. Ɩlɛna pá sʋʋ Ɩsɔ sələmʋɣʋ na pə taɣalɩ sɩ pə hʋ́lɩ́ sɩ mpɛɣɛ kʋpama. Pə tɔɔ kɛ́ paa tɛ na pá ná katatəlaɣa naʋ napələɣɩ teu. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu caɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa kɛ́ kʋhaaŋ atakaanaa ɩsɛntaa, na yəlaa samaa kɔŋ na pá tʋɣɩ liɣitee na ɩ́ nyənəɣɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ toŋtʋnaa paɣalɛ kɔna liɣitee kɛ sɔsɔm na pá tʋ. 42 Tənaɣa leelu kʋnyɔntʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɔna santiinaa kɛ naalɛ na ɩ́ pɛtɩ. 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yaa ɩ ɩfalaa na ɩ heeli-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, leelu kʋnyɔntʋ ɩnɛ ɩ tʋ mpiɣi kʋhaaŋ atakaa taa tɔ pə kəla pa təna pa nyəm. 44 Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa lɛlaa ná kpaɣa pa liɣitee nna a kpisa yem tɔɣɔ na pá tʋ. Ama alʋ ɩnɛ ɩlɛ paa na ɩ kɛ́ kʋnyɔntʋ tɔ pə təna mpi ɩ ka wɛna tɔɣɔ ɩ kpaɣaa na ɩ tʋ. Pə ta kaasɩ-ɩ pʋlʋ sɩ ɩ́ yana tɔɣɔnaɣa maɣamaɣa. 1 Yesu kɔma sɩ ɩ́ lɩɩkəna Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, ɩlɛna ɩ ɩfalaa taa nɔɣɔlʋ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, nyənɩ ŋmatʋ tənɛ tə tɔɔʋ, na tə pɛɛ kʋpana teu yee? 2 Tənaɣa Yesu cɔ-ɩ sɩ: Matɔŋ n na ŋmatʋ sɔsɔɔntʋ tənɛ? Pə kaa kaasɩ pəlɛ lɛntɛ na tə təna lɛntɛ tɔɔ, paa tusi pə təna. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu caɣa Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ ɩsɛntaa. Pə pamna Piyɛɛ na Saakɩ na Yohaanɩ na Antəlɩɩ pa liɣiti pa wɛnna ɩ kiŋ. Tənaɣa pa pɔɔsa Yesu sɩ: 4 Pəlee kɛ́ mpʋ ɩnɩ pɩɩ la? Na ŋmaatəlɛ nteɣe pɩɩ hʋ́lɩ́ na tə́ nyəna sɩ pə wʋsaa? 5 Tənaɣa Yesu sʋʋ-wɛɣɛ kpaalʋɣʋ sɩ: Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ tolisi-mɛ. 6 Mpi tɔ paɣalɛ ká kɔɔ na pá ha pa təɣɩ ma hətɛ sɩ mpɛɣɛlɛ Mesii, na paa tolisi paɣalɛ. 7 Ye ɩ́ kɔma na ɩ́ nɩɩ yooŋ taŋ kɛ mə cɔlɔ mə cɔlɔ, na pá heeliɣi-mɛɣɛ pooluŋ nyəŋ tɔmnaa, sɔɣɔntʋ ɩ́ taa la-mɛ. Pə wɛɛ sɩ mpʋ ɩnɩ pəlɛ pɩɩ la kɛ́. Ama waalɩ waalɩ kɛ́ antulinya náá kɔŋ na ɩ́ tɛŋ. 8 Tɛtʋ kateŋa lɛŋka ká yoona lɛŋka nyə́ma. Kawulaɣa lɛŋka ká kʋlɩ lɛŋka tɔɔ, na tɛtʋ ká sele tiiliwɛ tiiliwɛ, na nyɔɣɔsənaa ká la. Na mpʋ ɩnɩ pəlɛ pɩɩ wɛɛ ɩsɩɩ alʋ kʋlʋɣʋʋ lʋlʋɣʋ na pə́ caalɩ-ɩ wɩɩʋ kɛ səŋŋsəŋŋ tɔɣɔlɛ. 9 Mə maɣamaɣa ɩ́ la laakalɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa yaa-mɛɣɛ puloonaa taa. Paa ma-mɛɣɛ kpatəŋ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa. Paa yaa-mɛɣɛ nɔnɔɔsɩ kɛ tɛtʋ tɔkəlaa na awulaa sɔsaa pa kiŋnaa kɛ ma tɔɔ, na ɩ́ ká hʋ́lɩ́ ma tɔm tampana. 10 Ama pə wɛɛ sɩ paa heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ kateŋasɩ təna taa yəlaa kɛ́ na pə́cɔ́. 11 Saa wei paa kpa-mɛ na pá pona-mɛɣɛ puloonaa taa kɛ mpʋ tɔ, ɩ́ taa nəɣəsɩ nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ tɔ na pə ta tata. Ama ye pə talaa, ɩ́ yɔɣɔtɩ nti tɩɩ kɔɔ mə luuŋ tɛɛ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ ka tʋna-təɣɩ mə luuŋ tɛɛ, pə taɣa mə cɔlɔɣɔ tɩɩ lɩɩna. 12 Halɩ yəlaa ká kʋlɩ na pá hʋ́lɩ́ pa taalʋnaa yaa pa newaa maɣamaɣa sɩ pá kʋ-wɛ. Na cɛcɛnaa ká la pa piya kɛ mpʋ tɔtɔ. Piya səlɛ sɩɩ kʋlɩ sɩ nyə́ma tɔɔ na sɩ la na pá kʋ-wɛ. 13 Yəlaa təna taa ká kpana-mɛɣɛ ma tɔɔ. Ama ye wei ɩ́ nyaɣa apalʋtʋ na ɩ́ tala tənaɣa, pʋntʋ nyʋɣʋ kɛ pɩɩ ya. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ na acaalətʋ taa acaalətʋ kɛ timpi pə ta nəɣəsəna tə wɛɛ tɔ. Wei ɩ kaləɣɩ tɔ ɩ́ cɛkəna-təɣɩ teu. Mpʋ ɩnɩ tɔ, mpa paa wɛɛ Yuta tɔ pá se na pá kpa pɔ́ɔ́ŋ. 15 Ye pə maɣana wei na ɩ́ wɛ kutuluɣu tɔɔ na ɩ́ tiiwa, ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ sʋʋkɩ təyaɣa na ɩ́ kpaɣa pʋlʋ. 16 Na wei pɩɩ maɣana ɩ wɛ taalɛ tɔ, ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ kpeŋ ɩ tɛ na ɩ́ kɛlɩ ɩ kpaɩ. 17 Ahusitonaa na asɔŋ tɔm ká la waɩyo kɛ waatʋ ɩnɩ. 18 Ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ́ taa pamsəna watʋ waatʋ. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wahala ká la kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ sɔsɔm kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. Wahala wei ɩ taka hatoo Ɩsɔ lapʋ antulinya tɔ pa ta nata, pəyele pa kaa tasa ɩ taka kɛ́ naʋ tɔ. 20 Na ye pə taɣa ɩsɩɩ Tacaa hʋʋwa sɩ ɩ ká pasa kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ nɔɣɔlʋ kaa tʋlɩ-tɩ. Ama ɩ pasa pə kʋyɛɛŋ ɩnəɣɩ yəlaa mpa ɩ ləsaa sɩ pá pəsɩ ɩ nyə́ma tɔ pa tɔɔ. 21 Na ye yʋlʋ tɔma-mɛ sɩ: Ɩ́ nyənɩ, Mesii wɛ cənɛ yaa cənɛ, ɩ́ taa nɩɩ. 22 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Mesiinaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa ká lɩɩ na pá la kɔkɔlɔ nyəm na piti təma. Halɩ paa pəsaɣa pa puɣusiɣi mpa pa maɣamaɣa Ɩsɔ ləsaa tɔɣɔ. 23 Mpʋ tɔ ɩ́ la laakalɩ, ma tɛma-mɛɣɛ kpaalʋɣʋ. 24 Wahala ɩnɩ ɩ waalɩ kɛ́ kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa, ilim ká sɩ təkpitii, ɩsɔtʋ kaa tasa hʋlʋmʋɣʋ. 25 Ɩsɔtʋlʋŋasɩ ká lɩɩna ɩsɔtaa na sɩ hoti, pɩɩ ciɣiti ɩsɔtaa kɔkɔlɔnaa. 26 Waatʋ ɩnəɣɩ paa na Yʋlʋ Pəyaɣa má ma səŋa ɩsɔŋmʋntʋ tɔɔ na má tiiki na ma toma kɛ sɔsɔm na ma teeli. 27 Maa tili ma ɩsɔtaa tillaa sɩ pá koti ma ləsəlaa kɛ antulinya hɔɣɔləŋ təna taa. Pə kpaɣaʋ ilim təlɩɩlɛ na pə tətʋlɛ na pə polo pə ntɔɣɔŋ na pə mpətəŋ tɔɔ tɔ. 28 Ɩ́ nyənna fiki tʋɣʋ na ɩ́ cɛkəna, saa wei kʋ nɛɣɛtəɣɩ na hatʋ yɛɣɛləɣɩ tɔ ɩ́ nyəmá kpakpaa sɩ hɛɛsʋɣʋ talaa kɛlɛ. 29 Mpʋ tɔtɔɣɔ waatʋ wei ɩ́ ká ná tɔmnaa panɛ pa lakɩ tɔ ɩ́ nyɩ sɩ pə wʋsaa kɛlɛ, pə caa lapʋ ntɛ́. 30 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, yəlaa mpa pa wɛ ɩsəntɔ tɔ pa kaa sɩ pa təna na pə́cɔ́ pə tənaɣa mpʋ pə la. 31 Ɩsɔtɔnʋɣʋ na atɛ ká mʋkɩ yem. Ama ma kʋyɔɣɔtʋtʋ kaa saalɩ paa pəcɔ. 32 Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ nyəmá pə waatʋ yaa pə wʋlɛ tɔ, paa ɩsɔtaa tillaa, na Pəyaɣa má ma maɣamaɣa. Ama Tacaa tike koŋ nyəmna. 33 Mpʋ tɔ, ɩ́ la laakalɩ na ɩ́ feŋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ ta nyɩ wʋlɛ nte mpʋ ɩnɩ pɩɩ tii təkpili tɔ. 34 Pɩɩ wɛɛ ɩsɩɩ yʋlʋ sɔsɔ kʋlʋɣʋʋ ɩ təyaɣa sɩ ɩ puki mpaa na ɩ́ yaa ɩ pəyalaa mpa pa lakɩ ɩ kiŋ kɛ təmlɛ tɔ, na ɩ́ tʋ pə tənaɣa pa niŋ taa, na ɩ́ hʋ́lɩ́ paa wei kɛ́ nte ɩ ká la tɔ, na ɩ́ heeli təyaɣa tɔɔ nyənlʋ sɩ ɩ́ feŋ teu. 35 Ye ɩ ta nyɩ waatʋ wei təyaɣa caa ká kɔɔ tɔ ɩlɛ ɩ́ feŋ teu. Taanaɣa kɛ ɩ ká kɔɔ, ahoo hɛka kɛ, kampaaŋ koou na, yaa tanaŋ kɛ́, nɔɣɔlʋ ta nyɩ. 36 Ye ɩ ká kɔɔ tɔm kʋlʋm tɔɔ tənyɔsɔ, ɩlɛ ɩ́ taa yele na ɩ́ maɣana ɩ́ tɔŋna tom. 37 Nti ma heeliɣi-mɛ ɩsəntɔ tɔ ntəɣɩ ma heeliɣi paa wei sɩ ɩ́ feŋ yoo. 1 Pə kaasa kʋyɛɛŋ naalɛ sɩ pá tɔɣɔ Tɛɛʋ acima na potopotonaa mpa pa taa fɛɩ kʋkʋsʋm tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa pɛɛka ɩsəna paa la na pá kpa Yesu təhɛɛ na nɔɣɔlʋ ta na tɔ na pá kʋ-ɩ. 2 Pa yɔɣɔtaɣa pa taa sɩ: Ye tə tɔma sɩ tə́ kpa-ɩ acima waatʋ taa, pɩɩ la yoou kɛ yəlaa taa. 3 Kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu wɛ Petanii kɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ tʋ Simɔŋ təyaɣa taa, na ɩ́ caɣaa na ɩ́ tɔŋna tɔɣɔʋ. Tənaɣa alʋ nɔɣɔlʋ ɩ sʋʋwa na ɩ́ tɔka tulaalʋ kʋpaŋ wei pa yaa sɩ naatɩ na pá lapa ɩ akpaləpiya kɛ liɣitee pəlɛ kʋhʋlʋməlɛ tɔ na tulaalʋ ɩnɩ ɩ wɛ liɣitee kɛ sɔsɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ pɛla akpaləpiya ŋkɛ na ɩ́ pəlɩ tulaalʋ ɩnəɣɩ Yesu nyʋɣʋ taa. 4 Tənaɣa mpʋ ɩnɩ pə ta maɣa mpa pa caɣa təna tɔ pa taa lɛlaa na pá tɔ sɩ: Ɩ lɔʋ tulaalʋ ɩnɩ ɩsəntɔ tɔ pə teu ntɛ we? 5 Ye paa pɛɛta-ɩ ɩ liɣitee taa kəlɩ liɣitee nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩnʋwa (300) na pá ha kʋnyɔntʋnaa? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kala alʋ ɩnɩ ɩ tɔm kɛ sɔsɔm. 6 Ama Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ yele alʋ ɩnɩ təkpi yoo. Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ pəsəɣɩ ɩ laŋlɛ kɛ mpʋ? Mpi ɩ lapa-m mpʋ tɔ pə tewaɣa halɩ. 7 Mə na kʋnyɔntʋnaa ɩ́ wɛnna tam. Paa waatʋ wei kɛ́ ɩ́ nɔkaa ɩ́ ká la-wɛɣɛ kʋpantʋ. Ama má na-mɛ tə kaa wɛɛ təma kiŋ kɛ tam. 8 Mpi ɩ pəsaa tɔɣɔ ɩ lapa. Ɩ laalaa na ɩ́ saɣalɩ-m tulaalʋ kɛ kpakpaa sɩ pá pina-m. 9 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, paa timpiɣi paa heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ antulinya ɩnɩ ɩ təna ɩ taa, paa kɛɛsɩ alʋ ɩnɛ ɩ lapa mpi tɔ pə tɔm na pá tɔɔsəɣɩ ɩ tɔɔ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa naanʋwa na naalɛ taa nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Yutaasɩ Ɩsəkaleeu tɔ ɩ kʋlaa, na ɩ́ polo ɩ́ maɣana kɔtəlaa sɔsaa, sɩ ɩnɩ ɩ ka tʋ Yesu kɛ́ pa niŋ taa. 11 Pɛlɛ pa nɩɩ mpʋ ɩlɛna pa laŋa hɛɛ sɔsɔm na pá tɔ sɩ paa ha-ɩ liɣitee. Ɩlɛna Yutaasɩ sʋʋ kʋyakʋ kʋpaŋkʋ kɛ pɛɛkʋɣʋ sɩ ɩ́ tʋ Yesu kɛ́ pa niŋ taa. 12 Pə tala potopotonaa mpa pa taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ pə acima kʋyakʋ kancaalaɣa nyəŋkʋ wule, ɩlɛna Yesu ɩfalaa pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Leɣe n caa sɩ tə́ polo na tə́ la-ŋ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ? Pə wule ntɛɣɛ pa kʋɣɩ ɩwɛɛsɩ nsi pa lakəna Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tila ɩ ɩfalaa taa naalɛ sɩ: Ɩ́ polo ɩcatɛ taa, ɩ́ ka sulina apalʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́ səɣəla lʋm na həyaɣa, ɩ́ təŋɩ-ɩ. 14 Pʋntʋ ɩnɩ ɩ́ sʋʋ timpi, ɩlɛ mɩɩ pɔɔsɩ təyaɣa tʋ sɩ: Tacaa sɩ kutuluɣu ŋku kʋ taa ɩ́ na ɩ ɩfalaa paa caɣa na pá tɔɣɔ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ tɔ kʋ wɛ le? 15 Apalʋ ɩnɩ ɩ ká hʋ́lɩ́-mɛɣɛ atɛ na ɩsɔtaa kutuluɣu taa kɛ́ naŋ sɔsɔɔŋkʋ nakʋləɣɩ ɩsɔtaa, na pá tɛma-kʋɣʋ taɣanʋɣʋ na kʋ taa wɛ wontu nti ɩ́ ká lana tɔ. Kʋ taa tənaɣa ɩ́ ká təsɩ-tʋɣʋ pə təna. 16 Tənaɣa Yesu ɩfalaa kʋlaa na pá tɛɛ ɩcatɛ taa na pá maɣana teitei ɩsɩɩ Yesu ka heela-wɛ tɔ. Ɩlɛna pá təsɩ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ kɛ təna. 17 Pə kɔma ɩsɩɩ taanaɣa ɩlɛ Yesu na ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ pa talaa kɛlɛ. 18 Pa caɣaa na pa tɔŋna tɔɣɔʋ, ɩlɛna Yesu yɔɣɔtɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, má na mpa mɛ tə caɣaa na tə́ tɔkɩ ɩsəntɔ tɔ mə taa nɔɣɔlʋ ká la-m kɔlɔmɔtɔ. 19 Tənaɣa Yesu ɩfalaa ɩsɛntaa nyəŋa sɔsɔm, na pá sʋʋ-ɩ pɔɔsʋɣʋ kɛ kʋlʋm kʋlʋm. Ɩnɛ sɩ: Matɔŋ pə taɣa ma? 20 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Mə naanʋwa na naalɛ taa nɔɣɔlʋɣʋ. Má na wei tá niŋ ká kpɛntɩ sʋsʋɣʋ kɛ nyənaɣa taa tɔ. 21 Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma səkɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ paa kɛɛsa ma tɔm kɛ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. Ama wei ɩ ká la Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa kɔlɔmɔtɔ kɛ mpʋ tɔ ɩ tɔm ká la waɩyo kɛ́ sɔsɔm. Pʋntʋ ɩnɩ ye pa taa lʋlɩ-ɩ pəlɛ pɩɩ lapa sana. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɔkaɣa tɔ, Yesu kpaɣa potopoto na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, na ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ mʋ, ma tɔnʋɣʋ ntɛ́. 23 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ ɩ kpaɣa kɔpʋ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ na ɩ́ cɛlɛ-wɛ, na pɛlɛ pá nyɔɔ pa təna. 24 Ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ma caləm ntɛ́ mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ Ɩsɔ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tampana tɔ. Mpɩ pə kpemna yəlaa paɣalɛ tɔɔ. 25 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, ma kaa tasa sʋlʋm pənɛɣɛ nyɔɔʋ haləna kʋyaŋku maa tasa pə nyɔɔʋ kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa taa tɔ. 26 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɛma mpʋ, ɩlɛna pá yoo acima yontu, ɩlɛna pá tɛɛ Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Mə təna ɩ́ ká yele-m na ɩ́ se. Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Maa kʋ tiikilu na heeŋ ká ya yem yem. 28 Ama waatʋ wei maa fe, ɩlɛna má tɛɛ-mɛɣɛ nɔɣɔ kɛ Kalilee. 29 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma-ɩ sɩ: Paa pa təna paa yele-ŋ na pá se, má ma kaa la mpʋ. 30 Ama Yesu tɔma Piyɛɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo maa cɛsəɣɩ, n ká kpɛɛsɩ tɔm tooso kɛ́ saŋa ahoo anɛ a maɣamaɣa sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m na pə́cɔ́ kampaaʋ koo tɔm naalɛ nyəm. 31 Ama Piyɛɛ tasa kpɛɛsʋɣʋ na toŋ sɩ: Paa má na-ŋ tɩɩ sɩ tɩɩ sɩ kɛ́. Ma kaa kpɛɛsɩ sɩ ma ta nyɩ-ŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa yɔɣɔta mpʋ. 32 Pəlɛ pə waalɩ pa tala timpi pa yaa sɩ Kɛtəsemanee tɔ, ɩlɛna Yesu tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ caɣa cənɛ na má polo Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ hatoo cənɛ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpaɣa Piyɛɛ na Saakɩ na Yohaanɩ. Tənaɣa sɔɣɔntʋ na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ sʋʋ-ɩ kpaʋ, 34 ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ma laŋlɛ wakəlaa kɛ́ tətɔɣɔtɔɣɔ pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Ɩ́ caɣa cənɛ na ɩ́ feŋiɣi. 35 Ɩ tuusa ɩ nɔɣɔ tɔɔ kɛ́ pəcɔ, ɩlɛna ɩ́ luŋ na ɩ́ sələmɩ sɩ ye pə wɛ pəsʋɣʋ wahala waatʋ ɩnɛ ɩ́ taa kɔɔ ɩnɩ ɩ tɔɔ. 36 Ɩ sələmaa kɛ́ sɩ: Haɩ, ma Caa, n pəsəɣɩ pə təna, kɔɔlɩ wahala sɔsɔ ɩnɛɣɛ ma nyʋɣʋ tɔɔ. Paa na mpʋ mpi n nɔkaa tɔ pəlɛ pə la, pə́ taa wɛɛ ma luɣu nyəntʋ. 37 Yesu tɛma mpʋ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ ɩ ɩfalaa tooso ɩnɩ ɩ kiŋ na ɩ́ maɣana pa tɔŋna tom. Tənaɣa ɩ pɔɔsa Piyɛɛ sɩ: Simɔŋ, n too kɛ? N kpisa feŋuɣu kɛ pəcɔ maɣamaɣa? 38 Ɩ́ feŋ na ɩ́ sələmɩ, tɔfɔ ɩ́ ká hoti waatʋ wei maɣasʋɣʋ kɔŋ-mɛ tɔ. Pááná wɛɛ, ama tɔnʋɣʋ ɩɩ pəsəɣəna. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa tuusuɣu, ɩlɛna ɩ́ tasa kʋlʋmtʋ ntəɣɩ sələmʋɣʋ. 40 Ɩ tasa ɩ ɩfalaa cɔlɔɣɔ məlʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ maɣana pa tɔŋna tom tɔtɔ. Pa kpisa pá caɣana pa ɩsɛ. Ɩlɛ pa ta nyɩ nti pá cɔ-ɩ tɔ. 41 Yesu məla tooso nyəm ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔŋna tom na ɩ́ hɛɛsəɣɩ yaa? Tɔʋ, ɩ́ yele mpʋ, pə talaa kɛlɛ. Ɩ́ nyənɩ, paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa asaɣaa niŋ taa. 42 Ɩ́ kʋlɩ na tə tɛɛ. Ɩ́ nyənɩ, ma kɔlɔmɔtɔ tʋ tala cənɛ. 43 Yesu tɔŋna yɔɣɔtaɣa kɛ mpʋ, ɩlɛ ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ wei pa yaa sɩ Yutaasɩ tɔ ɩ talaa kɛlɛ. Na ɩ waalɩ kɛ́ yəlaa tuutuuma na pá tɔka laɣalɛɛ na kpatəŋ. Kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa tilina yəlaa mpɛ. 44 Yutaasɩ wei ɩnɩ ɩ lakɩ Yesu kɛ́ kɔlɔmɔtɔ kɛ mpʋ tɔ ɩ ka kɛɛsa samaa ɩnəɣɩ ɩsəna ɩ ká la tɔɣɔ. Ɩ heela-wɛɣɛ sɩ: Ye ma polaa na má waɣala wei ɩlɛ ɩnəɣəlɛ. Ɩ́ kpa-ɩ na ɩ́ tɔkɩ-ɩ teu na ɩ́ tɛɛna. 45 Yutaasɩ talaa ɩlɛna ɩ́ kpətəna Yesu na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa. Ɩlɛna ɩ́ waɣalɩ-ɩ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa ɩnɩ ɩ tʋ niŋ kɛ Yesu tɔɔ na pá kpa-ɩ. 47 Tənaɣa mpa na Yesu paa wɛ təna tɔ pa taa nɔɣɔlʋ ɩ kpɛɛ ɩ laɣatɛ na ɩ́ lo kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ tʋ ŋkpaŋʋɣʋ na ɩ́ kɔɔlɩ təfeŋ. 48 Ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ samaa sɩ: Ɩ́ kɔŋɩ-m kpaʋ na ɩ́ nɔkɩ na ɩ́ kpakəɣɩ laɣalɛɛ na kpatəŋ tɔ, maɣa ŋmɩɩlʋ ɩsaɣaʋ kɛ? 49 Ma na-mɛɣɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa kɛ́ kʋyɛɛŋ tənaɣa na má sɛɣɛsəɣɩ. Pəyele ɩ́ ta kpa-m. Ama pə lapa ɩsəntɔɣɔ sɩ pə́ la ɩsəna paa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. 50 Tənaɣa Yesu ɩfalaa təna yela-ɩ na pá se na pá tɛɛ. 51 Pə pamna ɩfepu nɔɣɔlʋ ɩ ka taka kunti tike na ɩ́ tɔŋ Yesu waalɩ. Pa siisaa sɩ pa kpaa ɩfepu ɩnɩ, 52 ɩlɛna kunti fiti na ɩ́ yele na ɩ́ tɛɛ tapakpɛtɛ təyələyəlɩ. 53 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kpalaa pona Yesu kɛ́ kɔtəlaa wulaʋ tɛ, na pá maɣana kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa kota təna. 54 Piyɛɛ təŋaɣa Yesu kɛ́ táálə́ḿ tɔɔ, haləna ɩ́ tala kɔtəlaa wulaʋ taɣa tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ caɣa təna na ɩ́ na təmlɛ nyə́ma pá holiɣi kɔkɔ. 55 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Kotuɣu sɔsɔɔŋkʋ nyə́ma pɛɛka taalɩ wei paa tʋ Yesu na pá hiki mpaaʋ na pá kʋ-ɩ tɔ, na pá kpisi. 56 Ɩlɛna yəlaa paɣalɛ náá kʋlɩ na pá tɔŋ sɩ: Taalɩ ɩnɛɣɛ ɩ lapa, ɩnɛɣɛ ɩ lapa. Lɛlaa sɩ ɩnɛɣɛ, na pá taɣanəɣɩ pa taa pa tike kɛ kpɛɛsʋɣʋ. 57 Na lɛlaa náá lɩɩ yem na pá looli tɔm na pá suu-ɩ sɩ: 58 Tə nɩɩ Yesu yɔɣɔtaa sɩ ɩnɩ ɩ ká yɔkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ, nte yəlaa niŋ ŋmawa tɔ. Ɩnɩ ɩ ká lɛɛtɩ kʋfatɛ nte yʋlʋ niŋ kaa ŋma tɔɣɔ kʋyɛɛŋ tooso wule. 59 Paa na mpʋ pa tɔm ta kaa. 60 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa wulaʋ kʋla pa təna pa ɩsɛntaa na ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ: N kaa yɔɣɔtɩ? Suweɣe yəlaa panɛ pa yɔɣɔtəɣəna-ŋ ye? 61 Ama Yesu suma, ɩ ta cɔ sɩ pʋlʋ. Ɩlɛna kɔtəlaa wulaʋ tasa-ɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Nyaɣalɛ Ɩsɔ wei pa pʋɣʋləɣɩ tɔ ɩ pəyalʋ Mesii? 62 Tənaɣa Yesu cɔ-ɩ sɩ: Nn, ma maɣamaɣa kɛlɛ. Na mə təna təpaɩ ɩ́ ká na Yʋlʋ Pəyaɣa má na má caɣa Ɩsɔ toŋ təna tʋ kɔŋkɔŋ taa. Na ɩ́ ká na-m ɩsɔtaa ŋmʋntʋ taa na má tiiki. 63 Tənaɣa kɔtəlaa wulaʋ cəla ɩ wontu na ɩ́ tɔ sɩ: Seliya nyə́ma mpaɣa tə tasəɣɩ pɛɛkʋɣʋ tɔtɔ. 64 Mə maɣamaɣa ɩ́ ná ɩsəna ɩ kpa Ɩsɔ tɔɔ tɔɣɔlɛ. Tɔʋ, ɩ́ na-we? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔma sɩ ɩ tɔm səpaɣa, paa kʋ-ɩ kɛ́. 65 Tənaɣa yəlaa mpɛ pa lɛlaa sʋʋ-ɩ ntaɣama tɔʋ, na pá takɩ ɩ ɩsɛntɔɔ na pá mapɩ-ɩ ŋkuma, na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Kpeɣe wei ɩ mapa-ŋ tɔ. Pəlɛ pə waalɩ yoolaa kpaɣa Yesu na pá mapɩ-ɩ kataasɩ. 66 Piyɛɛ ka wɛ taɣa tɔɔ kɛ́ atɛɣɛ mpʋ tɔɣɔ kɔtəlaa wulaʋ təmlɛ tʋ alʋ nyəŋ nɔɣɔlʋ ɩ kɔma 67 na ɩ́ maɣana-ɩ na ɩ́ holiɣi kɔkɔ, na ɩ́ nyənɩ-ɩ təpiŋŋ na ɩ́ tɔ sɩ: Nyá tɔtɔ, n ka wɛ Nasalɛtɩ tʋ Yesu ɩnɩ ɩ kiŋ. 68 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ kpɛɛsaa na ɩ́ tɔ sɩ: Ma ta nyɩ nti n yɔɣɔtəɣɩ mpʋ tɔ. Ma ta cɛkəna-tɩ. Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Piyɛɛ lɩɩwa na ɩ́ polo kpaaŋ taa. Ɩlɛna kampaaʋ koo. 69 Tənaɣa təmlɛ tʋ alʋ nyəŋ ɩnɩ ɩ taɣana-ɩ naʋ, na ɩ́ tasa ɩ́ na mpa paa wɛ təna tɔɣɔ heeluɣu sɩ: Pa taa mpɛɣɛlɛ na apalʋ ɩnɛ tɔtɔ. 70 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ taɣana kpɛɛsʋɣʋ. Pə lapa laasaɣa ɩlɛna mpa paa wɛ təna tɔ pá tɔ Piyɛɛ sɩ: Nyá, n ta laŋ yəlaa mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, n kɛ́ Kalilee tʋ tɔ se. 71 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ kpɛɛsaa təlalala na ɩ́ tuu na ɩ́ tɔ sɩ: Na Ɩsɔ, ma ta nyɩ apalʋ wei ɩ tɔm ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tɔ. 72 Tənaɣa kampaaʋ lɛla koou kɛ tɔm naalɛ nyəm, ɩlɛna Piyɛɛ tɔɔsɩ nti Yesu ka yɔɣɔta-ɩ tɔ tə tɔɔ sɩ: Mpi pɩɩ takɩ kampaaʋ koou naalɛ nyəm tɔ n tɛma tɔm toosoɣo kpɛɛsʋɣʋ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m. Ɩlɛna Piyɛɛ wii ɩsəlʋm. 1 Kɔtəlaa sɔsaa, na nyʋɣʋ nyə́ma, na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa, na Kotuɣu sɔsɔɔʋ nyə́ma pa kota təmaɣa tanaŋ kʋpaŋkʋ tɛɛ sɩ pa paasəɣəna Yesu tɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hɔka-ɩ na pá kpaɣa-ɩ na pá polo pá cɛla Pilatɩ. 2 Tənaɣa Pilatɩ pɔɔsa-ɩ sɩ: Nyaɣalɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ ɩnəɣɩ? Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ntəɣəlɛ n yɔɣɔta mpʋ. 3 Na kɔtəlaa sɔsaa náá tɔŋ sɩ ɩ lapa taalənaa kɛ sɔsɔm kɛ́. 4 Tənaɣa Pilatɩ tasa-ɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ: N sumaɣa? Nyənɩ pa tɔŋʋɣʋ sɩ n lapa pənɛ na pənɛ tɔ. 5 Ama Yesu tá cɔ sɩ pʋlʋ. Ɩlɛna pə la Pilatɩ kɛ piti kɛ́ sɔsɔm. 6 Paa Tɛɛʋ acima wena Pilatɩ tʋləɣɩ saləka tʋ nɔɣɔlʋ wei samaa caa sɩ pá tʋlɩ tɔɣɔ. 7 Pə pamna apalʋ nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Palapaasɩ tɔ, ɩ́ na lɛlaa paa kʋwa yʋlʋ kɛ tɛtʋ tɔm yoou ŋku kɩɩ kʋlaa tɔ kʋ taa na pá təka-wɛɣɛ saləka. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa kʋlaa na pá kpa na pá maɣana Pilatɩ sɩ ɩ́ la-wɛ ɩsɩɩ ɩ tɩɩ lakɩ-wɛ tɔ. 9 Tənaɣa Pilatɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ caa má tʋlɩ-mɛɣɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ na? 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ɩ pɔɔsa-wɛɣɛ mpʋ, ɩ ka nyəmaɣa təkelekele sɩ ɩsəsɛɛmlɛ tɔɔ kɛ́ kɔtəlaa sɔsaa ka pona-ɩ Yesu. 11 Ama kɔtəlaa sɔsaa mpɛ pa sɛɣɛsəna yəlaa sɩ pá tɔ sɩ Palapaasɩ kɛ pá tʋlɩ-wɛ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ taɣana samaa kɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Tɔʋ, ɩsənaɣa ɩ́ caa má lana mə Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ ɩnɩ? 13 Tənaɣa pa mapa kapusi sɩ: Kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 14 Ɩlɛna Pilatɩ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩlɛ ɩsaɣatʋ ntiɣi ɩ lapa? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tasa kapusi mapʋ na toŋ sɩ: Kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ, kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 15 Pilatɩ sɔɔlaa sɩ samaa ɩnɩ ɩ laŋlɛ ɩ́ hɛɛna-ɩ, ɩlɛna ɩ́ tʋlɩ Palapaasɩ, na ɩ́ yele na pá casa Yesu kɛ akpatɛɛ. Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa-ɩ na ɩ́ cɛlɛ-wɛ sɩ pá polo pá kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa pona Yesu kɛ́ kʋfənɛɛ təyaɣa taɣa tɔɔ, ɩlɛna pa yaa pa looŋa təna. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa suu Yesu kɛ́ capa kʋsɛɛm təkpaɩɩ, na pá lʋʋ sɔwa kɛ ntenuɣu na pá te ɩ nyʋɣʋ. 18 Ɩlɛna pá sɛɛ-ɩ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ, fɔɔ. 19 Na pá makɩ ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́ kpátʋ́ɣʋ́, na pá tɔ ɩ tɔɔ kɛ́ ntaɣama, na pá luŋiɣi ɩ tɛɛ kɛ́ akula kɛ teu təkulakula. 20 Pa tɛma-ɩ paanaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna pá wɔɣɔsɩ capa kʋsɛɛm ɩnɩ, na pá mələna-ɩ ɩ wontu. Ɩlɛna pá lɩɩna-ɩ sɩ pa kaŋɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 21 Pə pamna Silɛɛnɩ tʋ nɔɣɔlʋ ná lɩɩna taalɛ, pa yaa-ɩ sɩ Simɔŋ. Ɩ kɛ́ Alɛkəsantəlɩ na Lufusi pa caa. Tənaɣa pa kpipa ɩlɛ na toŋ sɩ ɩ́ səɣəlɩ Yesu səm tesika ŋkɛ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pona Yesu kɛ́ timpi pa yaa sɩ Kɔləkɔta tɔ. (Pə hʋwɛɛ ntɛ́ sɩ nyʋmpɔɣɔlaɣa tɛ). 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa nyəmá sɩ pa cɛləɣɩ-ɩ sʋlʋm mpi pə taa pa sita kɔɔlɛ nte pa yaa sɩ miili tɔ sɩ ɩ́ nyɔɔ. Ama Yesu kisa nyɔɔʋ. 24 Pə waalɩ kɛ́ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ, na pá tɔ tɛtɛ kɛ́ ɩ wontu tɔɔ sɩ pa nyəŋ ɩsəna paa wei ɩ ká hiki tɔ na pə́cɔ́ pá tala-tɩ. 25 Waatʋ wei pa kaŋaɣa-ɩ mpʋ tɔ pə wɛ tanaŋ ilim kaləfu pɔɣɔlaɣafɛɩ naanʋwa tɔɔ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa lapa lampa na pá ŋmaa ɩ tɔɔ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ. Pa lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə hʋlɩ mpi pə tɔɔ pa lapa-ɩ mpʋ tɔ. 27 Pa kpɛŋna ɩ́ na ŋmɩɩlaa kɛ naalɛ na pá ká səm tesikasɩ tɔɔ, lɛlʋ kɛ ɩ ntɔɣɔŋ tɔɔ, na lɛlʋ kɛ ɩ mpətəŋ tɔɔ, 28 sɩ pə la ɩsɩɩ paa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Asaɣaa taa kɛ́ pa tʋ-ɩ. 29 Yəlaa mpa paa tɛɛkaɣana təna tɔ pɛlɛ pa kpɛɛtəɣɩ nyɔɔŋ na pá tʋʋkɩ-ɩ sɩ: Anyaŋka, matɔŋ nyá tɔmna sɩ n yɔkəɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ na ń taɣanɩ kʋfatɛ kɛ ŋmaʋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso taa. 30 Waasɩ nyá tɩ ɩlɛ. Lɩɩ tesika tɔɔ na ń tii ɩlɛ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa tɔtɔ. Pɛlɛ pa tɔŋna-ɩ paanaʋ na pá yɔɣɔtəɣɩ pa təma sɩ, ɩ yapa lɛlaa nyɔɔŋ ɩsənaɣa na ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ ya ɩ maɣamaɣa ɩ nyəŋkʋ. 32 Pənɛntaa Ɩsɛɣɛlɩ wulaʋ sɔsɔ Mesii ɩ́ lɩɩ tesika tɔɔ na ɩ́ tii na tə́ ná na tə́ tisi. Pə kpɛŋna ɩ́ na mpa paa kama tɔ na pɛlɛ pá tʋʋkɩ-ɩ tɔtɔ. 33 Pə kɔma na pə tala ilim sikuɣu, ɩlɛna səkpɛtʋɣʋ nyala ɩcatɛ tɔɔ haləna ilim kpili. 34 Ilim kpila mpʋ, ɩlɛna Yesu kiisina nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Eloi, Eloi, Lema sapatani. (Na təlɛ tə hʋwɛɛ ntɛ́ sɩ: Ma Ɩsɔ ma Ɩsɔ, pepe tɔɔ kɛ n lɔ-m?) 35 Mpa paa wɛ təna tɔ pa taa lɛlaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ɩ́ nɩɩ, ɩ yaana ntɛɣɛ Ilii. 36 Ɩlɛna pa taa nɔɣɔlʋ kpaɣa asewa na ɩ́ polo ɩ́ lii kpaləkpam saŋ kɛ lʋm kʋnyəŋəm napəlɩ pə taa na ɩ́ tʋʋ kpátʋ́ɣʋ́ nɔɣɔ taa na ɩ́ hʋlɩ Yesu sɩ ɩ́ nyɔɔ. Na ɩ tɔ sɩ: Ɩ́ yele na tə́ ná Ilii ká kɔɔ na ɩ́ tisi-ɩ yaa ɩsəna? 37 Tənaɣa Yesu kiisa sɔsɔm ɩlɛna ɩ́ hɛɛ. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ pʋʋɣʋ sɔsɔɔʋ ŋku kʋ kaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa tɔ kʋ faɣa kʋ hɛkʋ taa kɛ́ huŋ naalɛ kɛ yem kɛ hatoo ɩsɔtaa na pə́ kaləsəna atɛ. 39 Lom yoolaa sɔsɔ wei ɩ ka səŋa Yesu ɩsɛntaa tɔ ɩ na ɩsəna Yesu tɛma kiisuɣu na ɩ́ sɩ tɔ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tampana, yʋlʋ ɩnɛ ɩ kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa. 40 Alaa napəlɩ paa səŋa pooluŋ na pá nyənəɣɩ. Makətala Malɩ ka wɛ pa hɛkʋ. Ɩlɛna pə kaasɩ Saakɩ səkpelu na Yosee pa too Malɩ na Salomee tɔtɔ. 41 Alaa mpɛ pa təŋaɣa Yesu kɛ́ saa wei ɩ ka wɛ Kalilee tɔ na pá caləsəɣɩ-ɩ. Na pə kaasa alaa lɛlaa paɣalɛ mpa ɩ́ na-wɛ paa kpawa Yosalɛm tɔ. 42 Pə pamna kʋyakʋ ŋkʋɣʋ pa lakɩ acima sɔɔlʋ. Mpi tɔ pə feŋ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə kɔma na pə kɛɛsɩ taanaɣa, 43 ɩlɛna Alimatee Yosɛɛfʋ kɔɔ. Mpɛ pa kotaɣana kotuɣu sɔsɔɔʋ ŋkʋ, na yəlaa tʋkaɣana-ɩ kɛ́. Ɩ maɣamaɣa ɩ ka keŋaɣana Ɩsɔ Kawulaɣa tɔɔ. Yosɛɛfʋ ɩnɩ ɩ nyaɣa apalʋtʋ kɛ teu na ɩ́ polo ɩ́ maɣana Pilatɩ na ɩ́ sələmɩ-ɩ sɩ ɩ kpakəɣɩ sətʋ. 44 Ama pə lapa Pilatɩ kɛ piti kɛ ɩsəna Yesu səpa lɔŋ kɛ mpʋ tɔ. Ɩlɛna ɩ́ yaa yoolu na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Yesu səpa tɔ pə leelaa. 45 Yoolu heela-ɩ pə tampana, ɩlɛna ɩ́ ha Yosɛɛfʋ kɛ mpaaʋ sɩ ɩ́ polo na ɩ́ kpaɣa sətʋ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yosɛɛfʋ yapa kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ nti pa yaa sɩ lɛŋ tɔ tə pʋŋkahʋlʋŋa, na ɩ́ tisi sətʋ kɛ tesika tɔɔ na ɩ́ takɩ-ɩ pʋŋkahʋlʋŋa ŋkɛ. Ɩlɛna ɩ́ polo ɩ́ pimi-ɩ pəlaaʋ ŋku pa hula kʋkpamʋɣʋ taa tɔ kʋ taa. Ɩlɛna ɩ́ pilimi pɩɩʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ na ɩ́ suli pəlaaʋ nɔɣɔ. 47 Makətala Malɩ na Yosee too Malɩ paa wɛɛ na pá naakɩ timpi pa pima-ɩ tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tɛɛwa, ɩlɛna Makətala Malɩ na Saakɩ too Malɩ na Salomee pá ya nim sɔɔsʋŋ nyəm sɩ pa puki na pá saɣalɩ Yesu kɛ́ pəlaaʋ taa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ cimaasɩ wule pa kʋla tanaŋ təpam na pá polo pəlaaʋ kiŋ kɛ ilim lɩɩʋ waatʋ. 3 Pa pɔɔsaɣa təma sɩ: Awe ká tʋlɩ-tʋɣʋ pɩɩʋ ŋkʋɣʋ pəlaaʋ nɔɣɔ ɩlɛ? 4 Pa kʋsa pa ɩsɛ ɩlɛna pá na sɩ pa tɛma pɩɩʋ sɔsɔɔʋ ŋkʋɣʋ pilimuɣu na pá sɩɩ kpeeŋa. Kɩɩ tɔɔ teu kɛ́. 5 Ɩlɛna pá sʋʋ pəlaaʋ taa na pá maɣana ɩfepu nɔɣɔlʋ na ɩ́ suu capa kʋhʋlʋm na ɩ́ caɣa ntɔɣɔŋ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ lapa-wɛ. 6 Ɩlɛna ɩfepu ɩnɩ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Sɔɣɔntʋ ɩ́ taa la-mɛ. Nasalɛtɩ Yesu wei pa kama səm tesika tɔɔ tɔɣɔ ɩ́ pɛɛkəɣɩ. Ɩ fema, ɩ fɛɩ cənɛ. Ɩ́ nyənɩ, ɩɩ naa timpi paa hɩɩsa-ɩ tɔ. 7 Tɔʋ, ɩ́ polo ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa lɛlaa na Piyɛɛ sɩ ɩ tɛɛ-mɛɣɛ nɔɣɔ kɛ Kalilee, tənaɣa ɩ́ ká maɣana-ɩ ɩsɩɩ ɩ ka heela-mɛ tɔ. 8 Pa lɩɩ pəlaaʋ taa na sɔɣɔntʋ pɩɩ-wɛ təkaŋkaŋ na pá seliɣi. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sewa na pa sɔɣɔntʋ katatəlaɣa tɔɔ pa ta pəsɩ na pá heeli nɔɣɔlʋ sɩ pʋlʋ. 9 Yesu fem ḿpʋ́ɣʋ́ cimaasɩ tanaŋ kʋpaŋkʋ tɛɛ tɔ, Makətala Malɩ tɔɔ kɛ́ ɩ caala lɩɩʋ. Alʋ ɩnɩ ɩ waalɩ kɛ́ Yesu ka tɔɣɔna alɔɣaa naatosompɔɣɔlaɣa. 10 Tənaɣa Malɩ ɩnɩ ɩ kʋlaa na ɩ́ pona laapaalɩ kɛ ɩ́ na mpa paa wɛɛ na pá caɣa ləyaɣa na pá wiiki tɔ. 11 Alʋ ɩnɩ ɩ heela-wɛɣɛ mpʋ sɩ Yesu wɛna ɩ weesuɣu na ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ na-ɩ tɔ. Pa ta mʋ ɩ tɔm. 12 Pəlɛ pə waalɩ Yesu lɩɩ pa taa naalɛ tɔɔ na wɛɛtʋ lɛntɩ kɛ waatʋ wei pɛlɛ pa wɛ mpaaʋ taa na pá puki tawa taa tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa məlaa na pá heeli lɛlaa, na pɛlɛ tɔtɔ pa ta mʋ-tɩ. 14 Pə waalɩ kɛ́ Yesu lɩɩ ɩ ɩfalaa naanʋwa na kʋlʋm tɔɔ kɛ́ waatʋ wei pa caɣa tɔɣɔʋ tɔ, na ɩ́ kaləna-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lapa katɛ na mə laŋa la kpɩɩsəŋ na pá heeli-mɛ sɩ ma fema na ɩ́ ta tisi. 15 Pəlɛ pə waalɩ ɩ tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ ya antulinya təna taa na ɩ́ heeli paa wei kɛ́ ma Laapaalɩ Kʋpaŋ. 16 Ye wei ɩ mʋwa na pá sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm, pɩɩ ya pʋntʋ nyʋɣʋ. Ama ye wei ɩ kisa tə mʋɣʋ, paa kʋ pʋntʋ tɔm. 17 Ye mpa pa mʋwa, piti təma nna paa la tɔɣɔlɔ. Paa tɔɣɔnɩ alɔɣaa na ma toŋ, na pá yɔɣɔtɩ nsəma lɛnna. 18 Paa kpa tʋmaa na pa niŋ, yaa pá nyɔɔ kɔɔ wena a kʋɣɩ yəlaa tɔ, pə kaa la-wɛɣɛ pʋlʋ. Paa tənɩ kʋtɔntʋnaa tɔɔ kɛ́ niŋ na pə́ waa-wɛ. 19 Tacaa Yesu tɛma ɩ ɩfalaa kɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna pə kpaasɩ-ɩ ɩsɔtaa na ɩ́ caɣa Ɩsɔ kɔŋkɔŋ taa. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa ná tɛɛwa na pá heeliɣi Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ paa timpi. Tacaa ka wɛ pa waalɩ kɛ́ pa kʋlapʋtʋ taa na ɩ́ kʋsəɣɩ pa waasʋnaa nyɔɔŋ na piti təma wena a tɔŋna lapʋ tɔ. 1 Ma yʋlʋ Teufiili, yəlaa paɣalɛ maɣasaa sɩ pá kɛɛsɩ mpi pə lapa tá hɛkʋ taa tɔɣɔ takəlaɣa taa. 2 Ɩsɩɩ mpa pa nana pa ɩsɛ kɛ pə kancaalaɣa na pá pəsɩ Ɩsɔ Tɔm təmlɛ nyə́ma tɔ. 3 Ma maɣamaɣa ma tɛma yasʋɣʋ kɛ pə kpaɣaʋ tɔm ntɩ tə kancaalaɣa tɔ, na ma nawa pə tampana təna. Pə tɔɔ kɛ́ pə lapa-m teu sɩ má kɛɛsɩ-ŋ tɔm ntɩ tə təna təcʋŋŋ ma yʋlʋ kʋpaŋ. 4 Sɩ ń cɛkəna pə təna mpi pa sɛɣɛsa-ŋ tɔ pə tampana kɛ teu. 5 Yuta wulaʋ sɔsɔ Helɔtɩ waatʋ taa, kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ Apiya kɔtəlaa looŋa taa, pá yaa-ɩ sɩ Sakalɩ. Ɩ alʋ ka kɛ́ kɔtʋlʋ Alɔŋ lʋlʋɣʋ tʋ, pa yaa ɩ́lɛ́ sɩ Ɩlisapɛtɩ. 6 Pa naalɛ ɩnɩ pa tɔntɛ ka kɛɛsa Ɩsɔ kɛ́. Pə́cɔ́ pa təŋaɣa Tacaa kʋsəsɩɩtʋ na ɩ kʋheelitu tənaɣa teitei. 7 Ɩlisapɛtɩ ka kɛ́ kaalʋlaɣa, ɩlɛ pa fɛɩna pəyaɣa. Pəyele pa naalɛ ɩnɩ pa pɩɩwa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ pə tala Sakalɩ looŋa təmlɛ waatʋ, ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ tɔŋna kɔtʋɣʋ təmlɛ lapʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɔ tɛtɛ ɩsɩɩ kɔtəlaa lakɩ tɔ, ɩlɛna pə́ kpa Sakalɩ sɩ ɩ́ sʋʋ na ɩ́ wɔ tulaalʋnaa kɛ hatoo kɔtaɣa təlatɛ tɔɔ. 10 Na yəlaa samaa təna wɛ awalɩ na pá tɔŋna Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ tulaalʋ wɔpʋ waatʋ. 11 Tənaɣa Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩ Sakalɩ tɔɔ na ɩ́ səŋ tulaalʋ kɔtaɣa təwɔtɛ ntɔɣɔŋ tɔɔ. 12 Waatʋ wei Sakalɩ nawa ɩsɔtaa tillu ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-ɩ na ɩ laŋlɛ cɛ. 13 Ama ɩsɔtaa tillu heela-ɩ sɩ: Sakalɩ taa nyá, Ɩsɔ mʋ nyá sələmʋɣʋ. Nyá alʋ Ɩlisapɛtɩ ká lʋlɩ-ŋ apalʋpəyaɣa, na n ká ha-kɛɣɛ hətɛ sɩ Yohaanɩ. 14 Nyá laŋlɛ ká hɛɛna-kɛ pə tɩɩ fɛɩ, na paɣalɛ laŋa ká hʋləməna ka lʋlʋɣʋ. 15 Pə taɣa pʋlʋ, kaa la sɔsɔ kɛ Tacaa ɩsɛntaa. Ka kaa təŋ sʋlʋmaɣa yaa kʋnyɔnyɔɔm kʋkʋkʋm napəlɩ. Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ ká wɛɛ ka taa kɛ́ sɔsɔm kɛ hatoo ka too lotu taa. 16 Kaa məŋna Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma paɣalɛ kɛ pa Caa Ɩsɔ kiŋ. 17 Kaa yoosi ka təmlɛ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ. Ka ləmaɣasəlɛ na ka toŋ ká wɛɛ ɩsɩɩ Ilii. Kaa kpɛntɩ caanaa na pa piya. Kaa la na kaanɩɩtʋnaa təŋ tampana. Kaa la ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ká taɣanɩ Tacaa kɛ yəlaa kʋpampama mpa pa mʋna ɩ təmlɛ lapʋ tɔ. 18 Tənaɣa Sakalɩ cɔ ɩsɔtaa tillu sɩ: Nyá tɔm tənɛ tə wɛ mʋɣʋ ntɛ? Pə taɣa pʋlʋ, ma wɛʋ ɩsəntɔ tɔ, ma pɩɩwaɣa. Pə́cɔ́ ma alʋ maɣamaɣa ná pɩɩwa. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu cɔ-ɩ sɩ: Maɣa Kapiyɛɛ kɛ́, Ɩsɔ cɔlɔɣɔ ma wɛɛ. Ɩnɩ ɩ tilina-m sɩ má yɔɣɔtəna-ŋ na má heeli-ŋ tɔm kʋpantʋ tənɛ. 20 Mpi pə tɔɔ n ta tʋna ma tɔm nti tɩɩ tɛ na tə́ la tampana kɛ tə waatʋ tɔ pə tɔɔ n ká la kamumuka. Nyá nɔɣɔ kaa kuli, haləna wule nte ma tɔm tənɛ tɩɩ la ɩsɩɩ ma yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. 21 Waatʋ ɩnɩ tɔ na yəlaa wɛ awalɩ kɛ́ na pá taŋa Sakalɩ na piti kɛ́ mpi pə tɔɔ ɩ taaŋa sɔsɔm kɛ hatoo pə taa təna tɔ. 22 Waatʋ wei ɩ lɩɩwa tɔ ɩ ta pəsɩ na ɩ́ yɔɣɔtəna-wɛ. Ɩlɛna pɛlɛ pá cɛkəna sɩ ɩ ná pʋlʋɣʋ pə taa təna. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtəna-wɛ na niŋ, na ɩ nɔɣɔ sula mpʋ. 23 Sakalɩ təmlɛ kʋyɛɛŋ tɛma Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa, ɩlɛna ɩ́ kpe. 24 Pə lapa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna ɩ alʋ Ɩlisapɛtɩ la teu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmɛla ɩsɔtʋnaa kakpasɩ na ɩ́ tɔ sɩ: 25 Tacaa ləsʋɣʋ ma fɛɛlɛ tənɛɣɛ pənɛntɛɣɛ yəlaa taa tɔ, kʋpantʋ kɛ ɩ lapa-m sɔsɔm. 26 Pə kɔma na Ɩlisapɛtɩ ɩsɔtʋnaa la naatoso, ɩlɛna Ɩsɔ tili ɩsɔtaa tillu Kapiyɛɛ kɛ Kalilee ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Nasalɛtɩ tɔ tə taa kɛ́ pɛɛlɔ nɔɣɔlʋ ɩ kiŋ. 27 Pɛɛlɔ ɩnəɣɩ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ Yosɛɛfʋ ka mʋsaa, na pá yaa-ɩ sɩ Malɩ. 28 Ɩsɔtaa tillu pola ɩ kiŋ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ma sɛɛ-ŋ. Tacaa wɛ nyá waalɩ kɛ́, ɩ hʋla-ŋ pɛɛlɛɛ pə tɩɩ fɛɩ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ laŋlɛ cɛpəna ɩsɔtaa tillu tɔm ntəɣɩ sɔsɔm, na ɩ́ maɣasɩ sɛɛtʋ ntɩ tə hʋwɛɛ kɛ ɩ taa ɩ ta cɛkəna. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu tɔma-ɩ sɩ: Malɩ taa nyá, kʋpantʋ kɛ Ɩsɔ caana-ŋ. 31 Nyənɩ, n ká la teu, n ká lʋlɩ apalʋpu na ń yaa-ɩ sɩ Yesu. 32 Ɩ ká la sɔsɔ na paa yaa-ɩ sɩ ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ Pəyalʋ. Tacaa Ɩsɔ ká cɛlɛ-ɩ ɩ lɔŋcɛ Tafiiti kawulaɣa. 33 Ɩ ká la Yakɔpʋ piitim nyə́ma wulaʋ sɔsɔ kɛ tam tɔɔ, ɩ kawulaɣa kaa sɩɩ tənaɣa. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ pɔɔsa ɩsɔtaa tillu sɩ: Ɩsənaɣalɛ pɩɩ la mpʋ na má ta nyənta apalʋ? 35 Ɩlɛna ɩsɔtaa tillu cɔ Malɩ sɩ: Feesuɣu Naŋŋtʋ ká tiina nyá tɔɔ, na ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ ká lana ɩ toma kɛ nyá kiŋ. Pə tɔɔ kɛ́ pəyaɣa ŋka n ká lʋlɩ tɔ paa yaa-kɛ sɩ yʋlʋ naŋŋtʋ na Ɩsɔ Pəyalʋ. 36 Nyənɩ, nyá lʋlʋɣʋ tʋ Ɩlisapɛtɩ wei pa yaakaɣa kaalʋlaɣa tɔ, ɩ haɣa apalʋpəyaɣa hɔɣɔ na ɩ kpatəlaɣa, halɩ ɩ ɩsɔtʋnaa naatoso kɔlɔ. 37 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ tá kpisi pʋlʋpʋ se. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ tɔma sɩ: Ma tɩɩ kɛ́ Tacaa təmlɛ tʋ kɛ́. Ɩsɔ ɩ́ mʋ nyá nɔɣɔ. Ɩlɛna ɩsɔtaa tillu yele-ɩ na ɩ́ tɛɛ. 39 Wɛɛ anɩ a taa kɛ́ Malɩ kʋlaa na ɩ́ lɔɣɔ ɩ təɣɩ Yuta ɩcatɛ natəlɩ tə taa kɛ́ pɔ́ɔ́ŋ taa. 40 Ɩ talaa ɩlɛna ɩ́ sʋʋ Sakalɩ təyaɣa na ɩ́ sɛɛ Ɩlisapɛtɩ. 41 Waatʋ wei Ɩlisapɛtɩ nɩɩ Malɩ sɛɛtʋ kɛ kpakpaa tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ taa pəyaɣa yɔkaa na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tii ɩ tɔɔ. 42 Na ɩ́ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Ɩsɔ koola-ŋ kʋpantʋ kɛ alaa taa, na ɩ koola pəyaɣa ŋka n ka lʋlɩ tɔɣɔ kʋpantʋ tɔtɔ. 43 Halɩ ma taka ma tɔɔ kɛlɛ wei ɩ ka lʋlɩ ma Caa tɔ ɩ kɔma cɔɔʋ na? 44 Ma nɩɩ nyá sɛɛtʋ na ma taa pəyaɣa yɔkəna laŋhʋlʋmlɛ kɛ kpakpaa. 45 Ama n nɩɩ leleŋ yoo. Pə taɣa pʋlʋ, n tɛma nyá taa na tɔm nti Tacaa heela-ŋ sɩ ɩ ká la-ŋ tɔ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ tɔma sɩ: Ma sama Ɩsɔ kɛ́ hatoo ma lotu taa kɛ́ ɩ kəlʋɣʋ tɔɔ. 47 Ma laŋlɛ hʋlʋməna ma waasʋlʋ Ɩsɔ pə tɩɩ fɛɩ. 48 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ nawa ɩ təmlɛ tʋ kʋnyɔntʋ má. Saŋa waalɩ yəlaa təna ká yaa-m sɩ leleŋ nɩɩlʋ. 49 Pə taɣa pʋlʋ, Toma təna tʋ lapa-m kʋpantʋ sɔsɔɔntʋ kɛ sɔsɔm. Ama ɩ hətɛ kɛ́ sɔsɔɔlɛ kɛ́. 50 Ɩ wiiki mpa pa nyaŋna-ɩ na pá see-ɩ tɔ pa pətɔɔtəlɛ kɛ paa pepe wule. 51 Ɩ hʋla ɩ toma kɛ sɔsɔm. Ɩ yasa mpa pa lotu taa wɛ ɩsəcaʋ hʋwɛɛ tɔ. 52 Ɩ kʋsa awulaa sɔsaa kɛ pa kumlee tɔɔ, na ɩ́ tɔɣɔnɩ-wɛ. Ɩ kʋsa kʋnyɔntʋnaa nyɔɔŋ. 53 Ɩ haɣasa nyɔɣɔtʋnaa kɛ tɔɣɔnaɣa kʋpaŋka. Ɩ tɔɣɔna toŋtʋnaa kɛ niŋ naanʋwa. 54 Ɩ sɛɛna ɩ ɩfalaa Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔɔ. Ɩ lapa nti ɩ ka sɩɩ ta lɔŋcɛnaa sɩ ɩ ká la tɔ. 55 Ɩsɩɩ ɩ ka heeluɣu ta caanaa Apəlaham na ɩ piitim nyə́ma kɛ tam tɔɔ tɔ. 56 Malɩ caɣa Ɩlisapɛtɩ kiŋ ɩsɩɩ ɩsɔtʋnaa tooso, ɩlɛna ɩ́ kpe. 57 Pə kɔma na pə tala Ɩlisapɛtɩ lʋlʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ lʋlɩ apalʋpəyaɣa. 58 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔlɔ nyə́ma na ɩ lʋlʋɣʋ nyə́ma nɩɩwa sɩ Tacaa lapa-ɩ kʋpantʋ kɛ sɔsɔm. Ɩlɛna pa na-ɩ pá kpɛntɩ na pa laŋa hɛɛ sɔsɔm. 59 Pəyaɣa kʋyɛɛŋ lapa pəlefɛi naanʋwa ɩlɛna pá kɔɔ-kɛɣɛ pɛlʋɣʋ, na pá tɔŋ sɩ pa haa-kɛɣɛ ka caa hətɛ sɩ Sakalɩ. 60 Tənaɣa ka too yɔɣɔtaa sɩ: Aaɩ, Yohaanɩ kɛ paa yaa-kɛ. 61 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa tɔma sɩ: Nyá lʋlʋɣʋ taa aweɣe paa yaawa hətɛ ńtɛ́? 62 Tənaɣa pa yɔɣɔtəna ka caa na niŋ sɩ pa naa nte ɩ luɣu wɛɛ sɩ pá yaa-kɛ tɔ. 63 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hʋlaa sɩ pá kɔna-ɩ kpaata. Pa kɔnaa, ɩlɛna ɩ́ ŋmaa sɩ ka hətɛ ntɛ́ Yohaanɩ. Ɩlɛna pə́ la pa tənaɣa piti. 64 Tənaɣa Sakalɩ nsəmlɛ hɛta kpakpaa na ɩ́ sʋʋ yɔɣɔtaɣa, na ɩ́ saŋ Ɩsɔ na nɔɣɔ sɔsɔɣa. 65 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ kpa pa cɔlɔ nyə́ma təna, na Yuta pɔ́ɔ́ŋ taa nyə́ma təna lakaɣa tə faaci. 66 Pa təna mpa pa nɩɩwa tɔm tənɛ tɔ pa maɣasa-təɣɩ pa taa na pá tɔŋ sɩ: Pepeɣe pəyaɣa kanɛ kaa tɛ na ká la? Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa ka wɛ ka waalɩ kɛ́ teu kɛ́. 67 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ kʋləna Sakalɩ kɛ sɔsɔm, na ɩ́ ná tɔmnaa na ɩ́ sʋʋ tə yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: 68 Tə sa Tacaa Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ. Ɩ paasəna ɩ yəlaa kɛ nɔɔnɔɔ. Ɩ hɛta-tʋɣʋ tá yomle. 69 Ɩ ləsa-tʋɣʋ waasʋlʋ wei ɩ wɛna toma tɔɣɔ ɩ təmlɛ tʋ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa. 70 Mpʋ ɩnəɣɩ ɩ ka lapa na ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋpama kpaalɩ. 71 Halɩ ɩ sɩɩ ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ ká ya-tʋɣʋ ta kolontunaa na mpa pa luɣu fɛɩ-tʋ tɔ pa niŋ taa. 72 Na ɩ́ wii ta caanaa caanaa pətɔɔtəlɛ, na ɩ́ tɔɔsɩ nɔɔsɩ pɛɛlʋɣʋ kʋpam mpi ɩ́ na-wɛ paa pɛɛlaa na tampana tɔ. 73 Ɩ ka tɩɩ yɔɣɔtəna tuunaʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tá caanaa caanaa caa sɔsɔ Apəlaham kiŋ kɛ́, 74 sɩ ɩ ká ya-tʋɣʋ ta kolontunaa niŋ taa, na tə́ paasəna ɩ luɣu nyəntʋ na sɔɣɔntʋ fɛɩ. 75 Na tə́ wɛɛ tənaŋŋ kɛ́ ɩ ɩsɛntaa. Ɩsaɣatʋ kaa wɛɛ haləna ta səm. 76 Pəyaɣa nyá, paa yaa nyá sɩ ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ. Pə taɣa pʋlʋ, n ká tɛɛ ta Sɔsɔ kɛ nɔɣɔ na n taɣanɩ ɩ mpaaŋ. 77 N ká heeli ɩ yəlaa kɛ ɩsəna paa la na pa ɩsaɣatʋ taɣanɩ na pə́ ya pa nyɔɔŋ tɔ. 78 Ta Ɩsɔ kɛ́ yʋlʋ pətɔɔtəlɛ tʋ, na ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ suulu. Ilim lɩɩkɩ tanaŋ na pə tewa sɔsɔm kɛ ɩsəna tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ka kɔna tá nyʋɣʋ yapʋ. 79 Pɩɩ lɩɩna ɩsɔtaa na pə́ waasɩ mpa pa wɛ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ na pá nɩɩkɩ səm sɔŋ tɔ. Pɩɩ la na tə nyɩ alaafəya mpaaʋ. 80 Pəyaɣa tɔŋna pɩɩʋ na ká nyəŋ laɣatʋ na ká caɣa nyɩɩtʋ taa. Haləna kʋyaŋku ka lɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma taa kɛ́ patəma tɔ. 1 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ Wulaʋ sɔsɔ Akusi kpaalaa sɩ paa kala ɩ tɛtʋ təna taa yəlaa. 2 Kʋkalʋɣʋ kancaalaɣa nyəŋkʋ kʋnɛ kʋ lapa Silii kʋfənɛɛ Kiliniyusi pɔɔlɛ taa. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ paa wei ɩ pola ɩ ɩcatɛ taa sɩ pá kala-ɩ. 4 Pə tɔɔ kɛ́ Yosɛɛfʋ lɩɩna Nasalɛtɩ ɩcatɛ kɛ Kalilee na ɩ́ polo Yuta kɛ wulaʋ Tafiiti ɩcatɛ Pɛtəlɛhɛm taa, 5 sɩ pá kala ɩ́ na ɩ amʋsaɣa ahonto Malɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ kɛ́ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei pa wɛ təna tɔ, Malɩ lʋlʋɣʋ talaa. 7 Ɩlɛna ɩ́ lʋlɩ ɩ kancaalaɣa pəyaɣa kɛ apalʋpəyaɣa. Na ɩ́ hɩɩsɩ-kɛɣɛ wontu kʋtɔɣɔʋ tətʋlɛ taa na ɩ́ takɩ-kɛɣɛ saalasɩ. Pə taɣa pʋlʋ, təcaɣalɛ taa tala-wɛɣɛ mʋʋlaa təsʋʋlɛ. 8 Tiikilaa napəlɩ paa wɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə tawa taa na pá feŋiɣi pa kaləkəŋ kɛ ahoo ahoo. 9 Tənaɣa Tacaa ɩsɔtaa tillu kɔma pa kiŋ na Tacaa teeli na pa tɔɔ ɩsɩɩ kɔkɔ sɔsɔɔŋka nyaləməlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ kpa-wɛɣɛ sɔsɔm. 10 Ama ɩsɔtaa tillu tɔma-wɛ sɩ: Sɔɣɔntʋ ɩ́ taa kpa-mɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ma kɔmaɣa sɩ ma heeliɣi-mɛɣɛ tɔm kʋpantʋ nti yəlaa təna laŋa ká hɛɛna teu tɔ. 11 Tɔm ntəɣəlɛ sɩ, pa lʋla-mɛɣɛ waasʋlʋ kɛ saŋa ahoo anɛɣɛ Tafiiti ɩcatɛ taa wei ɩ kɛ́ Tacaa Kilisiti tɔ. 12 Ɩɩ naa ɩsəna ɩ́ ká nyəna-ɩ tɔ. Ɩ́ ká maɣana pa hɩɩsa ahʋlʋm nɔɣɔlʋ kɛ wontu kʋtɔɣɔʋ tətʋlɛ taa na pá taka-ɩ saalasɩ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillaa samaa tuutuuma sɔɔsa ɩsɔtaa tillu ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ kpakpaa na pá saŋ Ɩsɔ na yontu sɩ: 14 Ɩsɔ kɛlɛ teeli tʋ təkpapa kɛ hatoo ɩsɔtaa te. Atɛ yəlaa mpa ɩ sɔɔlaa tɔ pa laŋa ɩ́ hʋlʋmɩ. 15 Waatʋ wei ɩsɔtaa tillaa yela tiikilaa na pá məlɩ ɩsɔtaa tɔ tiikilaa mpɛ pa tɔma pa təma sɩ: Tə́ kʋlɩ na tə́ polo Pɛtəlɛhɛm təna, na tə́ ná mpi pə lapa na Tacaa heeliɣi-tʋɣʋ pə tɔm tɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ tiikilaa lɔɣɔ pa tɩ na pá maɣana Malɩ na Yosɛɛfʋ na pá hɩɩsa ahʋlʋm ɩnəɣɩ wontu kʋtɔɣɔʋ tətʋlɛ taa. 17 Tiikilaa tɛma-kɛɣɛ naʋ, ɩlɛna pá kɛɛsɩ nti ɩsɔtaa tillu ka tɛma-wɛɣɛ heeluɣu kɛ ahʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔm tɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ piti kpa pa təna mpa pa nɩɩ tiikilaa tɔm ntɩ tɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ tɔka tɔm ntɩ tə tənaɣa ɩ taa na ɩ́ maɣasəɣɩ tə hʋwɛɛ. 20 Tiikilaa mpɛ pa məlaɣa kpente ɩlɛna, pá pʋɣʋləɣɩ Ɩsɔ sɔsɔɔntʋ na pá saŋɩ-ɩ pə təna mpi pa nɩɩwa na mpi pa nawa tɔ pə tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, pə təna pə lapa teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillu ka kɛɛsʋɣʋ-wɛ tɔ. 21 Pəyaɣa ŋkɛ ka kʋyɛɛŋ kɔma na pə́ tala pəlefɛi naanʋwa sɩ pa pɛləɣɩ-kɛ tɔ, pa ha-kɛɣɛ hətɛ nte ɩsɔtaa tillu ka heela-wɛ na pə́cɔ́ ka too kpaɣa ka hɔɣɔ tɔ sɩ Yesu. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei pə tapa sɩ Yosɛɛfʋ na Malɩ pá kɔtɩ pa tɩ taɣanʋɣʋ tɔɔ ɩsɩɩ paa kɛɛsʋɣʋ Moisi kʋsəsɩɩɩtʋ taa tɔ, pa pona pəyaɣa kɛ Yosalɛm sɩ pa hʋ́lɩ́-kɛɣɛ Tacaa. 23 Pə taɣa pʋlʋ, paa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Tacaa kʋsəsɩɩtʋ taa kɛ́ sɩ: Paa apalʋpəyaɣa kancaalaɣa nyəŋka ŋka Tacaa tənna-kɛ. 24 Na pa polaa sɩ pa lakɩ kɔtaɣa na ɩhokasɩ naalɛ yaa alukukunaa naalɛ ɩsɩɩ paa kɛɛsʋɣʋ Tacaa kʋsəsɩɩtʋ taa tɔ. 25 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ Yosalɛm na pá yaa-ɩ sɩ Simiyɔŋ. Apalʋ ɩnɩ ɩ təŋaɣa tampana, na ɩ ɩsəlɛ sɛɛna Ɩsɔ təmlɛ, na ɩ taŋaa sɩ ɩ́ na wei ɩ ká kɔɔ na ɩ́ waasɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔ. Na Feesuɣu Naŋŋtʋ wɛ ɩ waalɩ. 26 Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩnɩ ɩ ka hʋləna-ɩ sɩ ɩ ká ná Tacaa tillu Mesii na pə́cɔ́ ɩ́ sɩ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ lapa na ɩ́ polo Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ waatʋ wei ahʋlʋm caa na ɩ too pa pona-ɩ sɩ pa lakɩ ɩ tɔɔ kɛ́ mpi paa sɩɩwa tɔ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mʋ-ɩ ɩ niŋ taa na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ sɩ: 29 Pənɛntɛ Tacaa, nti n ka yɔɣɔtaa tɔ n lapa-tɩ. Ɩlɛ yele nyá təmlɛ tʋ má na má tɛɛna laŋhʋlʋmlɛ. 30 Ma nana ma ɩsəpəle kɛ waasʋlʋ 31 wei n taɣana yəlaa təna ɩsɛntaa tɔ. 32 Fətəla wei piitimnaa ká nana tɔ. Ɩnəɣəlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma teeli. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ piti kpa ka caa na ka too na nti ɩnɩ ɩ yɔɣɔta ka tɔɔ kɛ́ mpʋ tɔ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simiyɔŋ koola-wɛɣɛ kʋpantʋ na ɩ́ tɔ ka too Malɩ sɩ: Pəyaɣa kanɛ ka nyəntɛ ntɛ́ sɩ ká hu paɣalɛ na ká kʋsɩ paɣalɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ taa. Yəlaa paɣalɛ ká kpɛɛsəna mpi ɩ ká hʋ́lɩ́-wɛ tɔ. 35 Pɩɩ kuli pa paɣalɛ taa tɔmnaa tɔɔ təkeelee. Laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ ká tʋlɩ toto nyaɣa pʋ́ʋ́ɣʋ́ ɩsɩɩ laɣatɛ kɛ pa sɔpa-ŋ. 36 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ alʋnyəŋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna tɔtɔ. Asɛɛ lʋlʋɣʋ taa tʋ Fanʋwɛlɩ pɛɛlɔ Ana. Ɩ kpatəla teu təkuŋkuŋku. Ɩ saaʋ ɩ paalʋ tɔ, pɩɩsɩ naatosompɔɣɔlaɣa kɛ pa caɣaa ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ sɩ. 37 Na ɩnɩ ɩ caɣa mpʋ haləna pɩɩsɩ nɩɩnaasa na liɣiti. Ɩlɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ ɩ ka wɛ tam na ɩ́ lakɩ Ɩsɔ təmlɛ kɛ ilim na ahoo. Paa Ɩsɔ sələmʋɣʋ ɩ sələməɣɩ, paa nɔhɔkʋtʋ ɩ hɔkəɣɩ. 38 Simiyɔŋ pa tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ tɔɣɔ ɩnɩ ɩ kɔma na ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ kɛ́ sam, na ɩ́ yɔɣɔtəɣəna pa təna mpa pa taŋaa sɩ Ɩsɔ ɩ́ waasɩ Yosalɛm tɔɣɔ Yesu tɔm. 39 Waatʋ wei pa tɛma pə təna mpi pa kɛɛsa Tacaa kʋsəsɩɩtʋ taa tɔɣɔ lapʋ tɔ, Yosɛɛfʋ na Malɩ pa məla pa tɛ Nasalɛtɩ kɛ Kalilee. 40 Mpʋ tɔ na pəyaɣa tɔŋna pɩɩʋ na ka tɔnʋɣʋ tɔkəɣɩ na ká tɔŋna laɣatʋ nyəm kɛ teu na Ɩsɔ wɛ ka waalɩ. 41 Paa pənaɣa ŋka Yesu nyə́ma pukaɣa Yosalɛm kɛ Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ kɛ́. 42 Yesu lʋlʋɣʋ pənaɣa naanʋwa na naalɛ nyəŋka taa pa pola acima tɔtɔ ɩsɩɩ pa tɩɩ pukuɣu tɔ. 43 Acima wɛɛ kɔma na a tɛ ɩlɛna ɩ nyə́ma tʋ mpaaʋ na pá kpeŋ. Ama Yesu ná saala Yosalɛm, na ɩ nyə́ma ta nyɩ mpʋ. 44 Pɛlɛ paa hʋʋwa sɩ ntanyɩ ɩ wɛ tɔntaa lɛlaa taa, haləna pá tɔ ilim na pə tɛm ɩlɛna pá sʋʋ-ɩ pɛɛkʋɣʋ kɛ pa lʋlʋɣʋ nyə́ma na pa asəmaa kiŋ. 45 Pa ta na-ɩ, ɩlɛna pá taɣanɩ Yosalɛm kɛ məlʋɣʋ sɩ pa pɛɛkəɣɩ-ɩ. 46 Pə lapa kʋyɛɛŋ tooso ɩlɛna pá na-ɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ caɣa Yuta nyə́ma sɛɣɛsəlaa sɔsaa kiŋ na ɩ́ nɩɩkɩ pa sɛɣɛsʋɣʋ na ɩ́ pɔɔsəɣɩ-wɛɣɛ tɔmnaa. 47 Na ɩ nyəm na nti ɩ cɔɔkaɣa-wɛ tɔ tə lapa pa təna mpa pa nɩɩkaɣa tɔɣɔ piti kɛ́ sɔsɔm. 48 Waatʋ wei ɩ nyə́ma na-ɩ tɔ sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. Ɩlɛna ɩ too tɔmɩ-ɩ sɩ: Ma pəyaɣa, n lapa-tʋɣʋ mpʋ suwe? Nyənɩ, má na nyá caa tə pɛɛka-ŋ na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ kɛ́. 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mə pɛɛkaɣa-m? Ɩ́ ta nyɩ taa sɩ pə wɛɛ kɛ́ sɩ má wɛɛ ma Caa təyaɣa taa? 50 Ama pɛlɛ pa ta cɛkəna nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ. 51 Tənaɣa ɩ təŋa-wɛ na pá məlɩ Nasalɛtɩ, na ɩ́ nɩɩkəna-wɛɣɛ pə təna pə taa. Ama ɩ too tɔka tɔm tənɛ ɩnɩ tə tənaɣa ɩ taa. 52 Yesu tɔŋna pɩɩʋ na ɩ laɣatʋ nyəm tɔŋna sɔɔsʋɣʋ, na Ɩsɔ na yəlaa pa laŋa tɔŋna-ɩ hɛɛnaʋ kɛ tam. 1 Waatʋ wei wulaʋ sɔsɔ Tipɛɛ kawulaɣa pɩɩsɩ lapa naanʋwa na kakpasɩ tɔ, Pɔŋsɩ Pilatɩ ná kɛ́ Yuta kʋfənɛɛ, na Helɔtɩ náá kɛ́ Kalilee wulaʋ, na ɩ́lɛ́ ɩ neu Filipʋ náá tɔkɩ kawulaɣa kɛ Ɩtulee na Təlakoniti pə tɛtʋ taa, na Lisaniya náá kɛ́ Apileni wulaʋ. 2 Ɩlɛna Ana na Kayifi pɛlɛ pa kɛ́ kɔtəlaa sɔsaa tɔɣɔ Ɩsɔ tɔm kɔma Sakalɩ pəyalʋ Yohaanɩ taa kɛ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa. 3 Na ɩ́ cɔɔ Yaatanɩ tɛtɛkəlɛ təna na ɩ́ heeliɣi yəlaa sɩ pá laɣasɩ tɔntɛ, na pá sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm na Ɩsɔ hɩɩsɩ pa ɩsaɣatʋ. 4 Ɩlɛna pə́ lá ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii takəlaɣa taa tɔ sɩ: Nɔɣɔlʋ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa sɩ, ɩ́ taɣanɩ Tacaa mpaaʋ, ɩ́ hɛɛ-ɩ mpaɩsi na sɩ siɣisi. 5 Paa suuli kʋtaalomiŋ təna. Paa yɔsɩ pɔ́ɔ́ŋ na pulasɩ təna. Paa siɣisi təkɛɛlɛnaa. Paa kuli pɛɛ təna. 6 Na yʋlʋpiya təna ká ná ɩsəna Ɩsɔ waasəɣɩ-tʋ tɔ. 7 Yohaanɩ yɔɣɔtaɣa samaa wei ɩ kɔŋaɣa ɩ kiŋ sɩ ɩ́ sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm tɔ sɩ: Akala piya mɛ, awe kpaala-mɛ na ɩ́ seeki Ɩsɔ pááná nna a kɔŋ tɔ? 8 Ɩ́ la mpa pa yela ɩsaɣatʋ tɔ pa kʋlapəlɛ. Ɩlɛ ɩ́ taa tɛləsəɣɩ lɔlɔ sɩ mə caa kɛlɛ Apəlaham. Ma heeliɣi-mɛ sɩ ye təlɛ tə tɔɔ ɩlɛ, Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ la na pɛɛ anɛ á pəsɩ Apəlaham piya. 9 Pa tɛma laalɛ tʋɣʋ kɛ tɩɩŋ sɩ pa huɣu-ɩ na ɩ tɛɛ kɛ́ te. Tʋɣʋ ŋku kɩɩ lʋləɣɩ pee kʋpana tɔ, paa hu-kʋ na pá tʋ kɔkɔ. 10 Tənaɣa samaa pɔɔsa Yohaanɩ sɩ: Ye mpʋ nti na ntiɣi tɩɩ la? 11 Yohaanɩ cɔ-wɛ sɩ: Ye wei ɩ wɛna tokonaa kɛ naalɛ ɩ́ pasa wei ɩ fɛɩna tɔ. Na ye wei ɩ wɛna kʋtɔɣɔʋ ɩ́lɛ́ ɩ́ la mpʋ tɔtɔ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə kpɛŋna lampuu mʋlaa na pá kɔɔ ɩ kiŋ sɩ ɩ́ sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm, na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, nti na ntiɣi tɩɩ la? 13 Yohaanɩ cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ taa mʋ na pə́ tɛɛ ɩsəna paa sɩɩwa tɔ. 14 Yoolaa ná pɔɔsa-ɩ tɔtɔ sɩ: Na tá se, nti na ntiɣi táá la? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ cɔ pɛlɛ sɩ: Ɩ́ taa muɣuli nɔɣɔlʋ. Pə́cɔ́ ɩ́ taa tʋ nɔɣɔlʋɣʋ tɔm. Mə laŋa ɩ́ hɛɛna mə kʋfɛlʋɣʋ. 15 Yəlaa tɛɛlaɣaa teu sɩ pʋlʋ ká la, haləna pá kɔɔ pá sʋʋ maɣasʋɣʋ kɛ pa taa sɩ, yaa Yohaanɩ kɛlɛ Mesii ɩnɩ. 16 Ɩlɛna Yohaanɩ heeli pa təna sɩ: Ma ɩlɛ, lʋm kɛ ma sɔɔ-mɛ. Ama nɔɣɔlʋ wɛɛ ɩ kɔŋ, ɩ́lɛ́ ɩ kəla-m. Halɩ ma ta tala má wɔɣɔsɩ ɩ nɔɔhɛɛ taa ntaŋkpala maɣamaɣa. Feesuɣu Naŋŋtʋ na kɔkɔ kɛ ɩ́lɛ́ ɩ ká sɔ-mɛ. 17 Ɩ tɔka ɩ kʋfalʋɣʋ kɛ ɩ niŋ taa. Ɩ ká fala pə təna təcaɣacaɣa na ɩ́ suu pee kɛ kp+oú taa. Ama ɩ ká tʋ lɔɔtʋ kɛ kɔkɔ ŋka kaa teŋ tɔ ka taa. 18 Sɛɣɛsəŋ waanɩ waanɩ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kaakaɣana samaa na ɩ́ heeliɣina-wɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ. 19 Yohaanɩ ka kaləna wulaʋ Helɔtɩ kɛ timpi ɩ kpaɣa ɩ taalʋ alʋ Helɔtiyatɩ tɔ, na ɩsaɣatʋ təna nti ɩ ka lapa tɔ tə tɔɔ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɛla ɩsaɣatʋ lɛntɩ tɔtɔ, ɩ kpa Yohaanɩ na ɩ́ təkɩ-ɩ saləka. 21 Yohaanɩ tɔŋna yəlaa tənaɣa Ɩsɔ lʋm sɔʋ, ɩlɛna Yesu náá polo tɔtɔ na pá sɔ-ɩ. 22 Waatʋ wei Yesu tɔŋna sələmʋɣʋ tɔ, ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlaa na Feesuɣu Naŋŋtʋ tii ɩ tɔɔ, na pá naakɩ-ɩ ɩsɩɩ alukuku. Na pá nɩɩ nɔɣɔlʋ nɔɣɔ kɛ ɩsɔtaa sɩ: Nyaɣalɛ ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa, ma laŋlɛ hɛɛna-ŋ sɔsɔm. 23 Yesu caalʋɣʋ ɩ təmlɛ kɛ waatʋ wei kɛ́ mpʋ tɔ, ɩ pɩɩsɩ wɛ ɩsɩɩ hiu na naanʋwa, na yəlaa nyənaɣa-ɩ ɩsɩɩ Yosɛɛfʋ pəyaɣa. Yosɛɛfʋ ná kɛ́ Heli pəyaɣa, 24 na Heli kɛ́ Matatɩ pəyaɣa, na Matatɩ kɛ́ Lefii pəyaɣa, na Lefii kɛ́ Mɛlɛci pəyaɣa, na Mɛlɛci kɛ́ Yannayi pəyaɣa, na Yannayi kɛ́ Yosɛɛfʋ pəyaɣa, 25 na Yosɛɛfʋ kɛ́ Matatiyasɩ pəyaɣa, na Matatiyasɩ kɛ́ Amɔɔsɩ pəyaɣa, na Amɔɔsɩ kɛ́ Nahum pəyaɣa, na Nahum kɛ́ Ɩsali pəyaɣa, na Ɩsali kɛ́ Nakayi pəyaɣa, 26 na Nakayi kɛ́ Maatɩ pəyaɣa, na Maatɩ kɛ́ Matatiyasɩ pəyaɣa, na Matatiyasɩ kɛ́ Semeyiŋ pəyaɣa, na Semeyiŋ kɛ́ Yosɛci pəyaɣa, na Yosɛci kɛ́ Yota pəyaɣa, 27 na Yota kɛ́ Yowanaŋ pəyaɣa, na Yowanaŋ kɛ́ Lesa pəyaɣa, na Lesa kɛ́ Solopapɛɛlɩ pəyaɣa, na Solopapɛɛlɩ kɛ́ Salatiyɛɛ pəyaɣa, na Salatiyɛɛ kɛ́ Neli pəyaɣa, 28 na Neli kɛ́ Mɛlɛci pəyaɣa, na Mɛlɛci kɛ́ Atii pəyaɣa, na Atii kɛ́ Kosam pəyaɣa, na Kosam kɛ́ Ɩlimatam pəyaɣa, na Ɩlimatam kɛ́ Ɛɛlɩ pəyaɣa, 29 na Ɛɛlɩ kɛ́ Yosuwee pəyaɣa, na Yosuwee kɛ́ Ɩliyesɛɛ pəyaɣa, na Ɩliyesɛɛ kɛ́ Yolim pəyaɣa, na Yolim kɛ́ Matatɩ pəyaɣa, na Matatɩ kɛ́ Lefii pəyaɣa, 30 na Lefii kɛ́ Simiyɔŋ pəyaɣa, na Simiyɔŋ kɛ́ Yuta pəyaɣa, na Yuta kɛ́ Yosɛɛfʋ pəyaɣa, na Yosɛɛfʋ kɛ́ Yonam pəyaɣa, na Yonam kɛ́ Ɩliyakim pəyaɣa, 31 na Ɩliyakim kɛ́ Meleya pəyaɣa, na Meleya kɛ́ Menna pəyaɣa, na Menna kɛ́ Matata pəyaɣa, na Matata kɛ́ Nataŋ pəyaɣa, na Nataŋ kɛ́ Tafiiti pəyaɣa, 32 na Tafiiti kɛ́ Sesee pəyaɣa, na Sesee kɛ́ Opɛtɩ pəyaɣa, na Opɛtɩ kɛ́ Powaasɩ pəyaɣa, na Powaasɩ kɛ́ Sala pəyaɣa, na Sala kɛ́ Naasɔŋ pəyaɣa, 33 na Naasɔŋ kɛ́ Aminatapɩ pəyaɣa, na Aminatapɩ kɛ́ Atamiŋ pəyaɣa, na Atamiŋ kɛ́ Alini pəyaɣa, na Alini kɛ́ Ɩsəlɔm pəyaɣa, na Ɩsəlɔm kɛ́ Falɛsɩ pəyaɣa, na Falɛsɩ kɛ́ Yuta pəyaɣa, 34 na Yuta kɛ́ Yakɔpʋ pəyaɣa, na Yakɔpʋ kɛ́ Ɩsaaka pəyaɣa, na Ɩsaaka kɛ́ Apəlaham pəyaɣa, na Apəlaham kɛ́ Tala pəyaɣa, na Tala kɛ́ Nasoo pəyaɣa, 35 na Nasoo kɛ́ Seluci pəyaɣa, na Seluci kɛ́ Lakao pəyaɣa, na Lakao kɛ́ Falɛkɩ pəyaɣa, na Falɛkɩ kɛ́ Ɩpɛɛ pəyaɣa, na Ɩpɛɛ kɛ́ Sala pəyaɣa, 36 na Sala kɛ́ Kayinam pəyaɣa, na Kayinam kɛ́ Alafasatɩ pəyaɣa, na Alafasatɩ kɛ́ Sɛm pəyaɣa, na Sɛm kɛ́ Nowee pəyaɣa, na Nowee kɛ́ Lamɛkɩ pəyaɣa, 37 na Lamɛkɩ kɛ́ Matusala pəyaɣa, na Matusala kɛ́ Henɔkɩ pəyaɣa, na Henɔkɩ kɛ́ Yalɛtɩ pəyaɣa, na Yalɛtɩ kɛ́ Maleleyɛɛ pəyaɣa, na Maleleyɛɛ kɛ́ Kayinaŋ pəyaɣa, 38 na Kayinaŋ kɛ́ Ɩnɔɔsɩ pəyaɣa, na Ɩnɔɔsɩ kɛ́ Sɛtɩ pəyaɣa, na Sɛtɩ kɛ́ Atam pəyaɣa, na Atam kɛ́ Ɩsɔ pəyaɣa. 1 Yesu lɩɩna Yaatanɩ na Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔɔ ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ tɛɛna-ɩ wʋlaɣa tɛtʋ taa. 2 Ɩlɛna Ɩlɔɣɔʋ maɣasɩ-ɩ wɛɛ nɩɩlɛ. Ɩ ta tɔɣɔ pʋlʋɣʋ kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa. Pə yoosa wɛɛ nɩɩlɛ ɩlɛna nyɔɣɔsɩ kpa-ɩ. 3 Tənaɣa Ɩlɔɣɔʋ tɔma-ɩ sɩ: Ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa, yɔɣɔtɩ na pəlɛ tənɛ tə pəsɩ tɔɣɔnaɣa. 4 Ama Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, pə taɣa tɔɣɔnaɣa tike kɛ yʋlʋ ka hikina weesuɣu. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩlɔɣɔʋ pona-ɩ timpi pə kʋlaa tɔ, na ɩ́ kpɛntɩ antulinya kawulasɩ tənaɣa tɔm kʋlʋm na ɩ́ hʋlɩ-ɩ. 6 Ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Maa ha-ŋ pə toŋ na pə teeli təna. Pə taɣa pʋlʋ, ma niŋ taa kɛ́ pa tʋ pə təna, na má nɔkaa ma ha wei ma sɔɔlaa tɔ. 7 Ɩlɛ ye n ka hənta-m atɛ, n ká kpaɣa pə təna. 8 Ama Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, ń ká sɛɛ nyá Caa Ɩsɔ, na ɩ tike ɩ təmlɛ kɛ n ká la. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩlɔɣɔʋ pona-ɩ Yosalɛm na ɩ́ kpaasɩ-ɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ comcom nɔɣɔ taa, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ye n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa ŋmaa atɛ. 10 Pə taɣa pʋlʋ, pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, ɩ ká heeli ɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ nyá tɔm sɩ pá paasəna-ŋ teu. 11 Pə́cɔ́ lɛntɩ wɛɛ tɔtɔ sɩ: Paa teeli-ŋ pa niŋ taa kɛ́ teu təkpa sɩ pə́ taa kɔɔ na pəlɛ natəlɩ tə́ co-ŋ. 12 Ama Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ, n kaa maɣasɩ nyá Caa Ɩsɔ sɩ ń ná ɩ waalɩ. 13 Waatʋ wei Ɩlɔɣɔʋ tɛma-ɩ maɣasʋɣʋ kɛ pə tənaɣa mpʋ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ na ɩ́ taŋa wʋlɛ kʋfatɛ. 14 Pəlɛ pə waalɩ ɩlɛ Yesu məla Kalilee na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ haɣa-ɩ, na ɩ tɔm yɛkəɣɩ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ təna kʋ taa. 15 Ɩ sɛɣɛsaɣa Yuta nyə́ma təkotilenaa taa na yəlaa təna pʋɣʋlaɣa-ɩ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pola Nasalɛtɩ timpi ɩ pɩɩwa tɔ, na ɩ́ sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule, ɩsɩɩ ɩ tɩɩ lakɩ tam tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlaa sɩ ɩ kaləɣɩ Ɩsɔ Tɔm. 17 Ɩlɛna pá cɛlɛ-ɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii takəlaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hɛta timpi pa ŋmaawa sɩ: 18 Tacaa Feesuɣu wɛ ma kiŋ, na ɩ ləsa-m sɩ má heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ kʋnyɔntʋnaa. Na ɩ tila-m sɩ má heeli saləkatʋnaa kɛ pa hɛtʋɣʋ tɔm. Na yʋlʋmaa kɛ pa ɩsɛ kuluɣu tɔm. Sɩ má waasɩ mpa pa muɣuliɣi tɔ. 19 Sɩ má heeli-wɛɣɛ pənaɣa ŋka Tacaa ká waasɩ ɩ yəlaa tɔ ka kɔntɛ tɔm. 20 Yesu tɛma ɩlɛna ɩ́ kpili-kɛ na ɩ́ cɛla paasənlʋ na ɩ́ caɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma təkotile taa nyə́ma təna pama ɩsɛ kɛ ɩ tɔɔ. 21 Tənaɣa ɩ sʋʋ-wɛɣɛ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Tɔm nti paa ŋmaawa na ɩ́ tɩɩ nɩɩ-təɣɩ nɔɔnɔɔ tɔ, saŋa ntɛ́ tə lapa. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tisa teu na pá samɩ-ɩ. Na ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ təna lapa-wɛɣɛ leleŋ, halɩ pə́ la-wɛɣɛ piti na pá tɔ sɩ: Ɩsɩɩ Yosɛɛfʋ pəyalʋ? 23 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Tampana tɔɔ, ɩ́ ká tɛ na ɩ́ tuku-m ɩtuule sɩ: Fɛtʋ, fɛ nyá tɩ. Halɩ ɩ́ ká yɔɣɔtɩ-m sɩ má la ma ɩcatɛ taa cənɛɣɛ mpi pə lapa Kapənahum na ɩ́ nɩɩ tɔ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, paa nyənəɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋɣʋ pʋlʋɣʋ ɩ maɣamaɣa ɩ ɩcatɛ taa. 25 Ntɔŋ ɩ nyəmá sɩ alaa leelaa ka wɛ paɣalɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ taa kɛ́ waatʋ wei wʋlaɣa lapa pɩɩsɩ tooso na ɩsɔtʋnaa naatoso kɛ Ilii waatʋ taa tɔ. Halɩ nyɔɣɔsɩ sɔsɔɔŋsɩ lɩɩ tɛtʋ təna. 26 Paa na mpʋ Ɩsɔ tá tili Ilii kɛ pa taa nɔɣɔlʋ kiŋ. Ama alʋ leelu nɔɣɔlʋ wei ɩ ka wɛ Sitɔŋ tɛtʋ taa kɛ́ Salɛpəta tɔ, ɩ kiŋ kɛ ɩ tila-ɩ. 27 Na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ilisee waatʋ taa tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ nyə́ma ka wɛ sɔsɔm tɔtɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ. Paa na mpʋ pa ta waasɩ pa taa nɔɣɔlʋɣʋ ɩ kʋtɔŋ. Ama Silii tʋ Naamaŋ tike kɛ pa waasaa. 28 Waatʋ wei Yuta təkotile taa nyə́ma nɩɩ ɩ tɔm ntɩ tɔ, pə haŋa-wɛɣɛ sɔsɔm. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kʋlaa na pá hɔmɩ-ɩ na pá lɩɩna ɩcatɛ waalɩ, na pa kpaana-ɩ hatoo pʋɣʋ ŋku kʋ tɔɔ pa ɩcatɛ wɛɛ tɔ kʋ nyʋɣʋ taa, timpi pə lapa tokuɣu tɔ, sɩ pa tusiɣi-ɩ. 30 Ɩlɛna Yesu faɣana pa hɛkʋ taa na ɩ́ tɛɛ ɩ nyəŋkʋ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pola Kapənahum, Kalilee tɛtʋ taa ɩcatɛ natəlɩ, na ɩ́ sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ cɛpa pa laŋa kɛ teu. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ sɛɣɛsa-wɛɣɛ na toŋ, ɩ ta nyá. 33 Pə pamna apalʋ nɔɣɔlʋ ka wɛ Yuta nyə́ma təkotile taa na ɩ́ hii ɩlɔɣɔʋ ɩsaɣaʋ nɔɣɔlʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ koo sɔsɔm sɩ: 34 Ee Nasalɛtɩ Yesu, n caa-weɣe tá kiŋ? Ta wakəlʋɣʋ kɛ n kɔma? Ma nyəma-ŋ teu, n kɛ́ Ɩsɔ yʋlʋ naŋŋtʋ wei ɩ tilaa tɔ. 35 Tənaɣa Yesu kaləna-ɩ sɩ: Hei nyá, su na ń se apalʋ ɩnɩ ɩ waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩlɔɣɔʋ pɛta-ɩ samaa hɛkʋ taa na ɩ́ yele-ɩ na ɩ́ se. Ama ɩ ta lapɩ-ɩ pʋlʋ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa yəlaa kɛ sɔɣɔntʋ na pá tɔŋ təma sɩ: Hm, tɔm tənɛ. Ɩ yɔɣɔtəɣəna alɔɣaa na apalʋtʋ na toma, na ɩ́ tɔɣɔnəɣɩ-wɛ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hətɛ yaa tɛtʋ təna taa. 38 Yesu lɩɩna Yuta nyə́ma təkotile taa ɩlɛna ɩ́ polo Simɔŋ təyaɣa. Watʋ sʋʋkaɣa Simɔŋ yɔsɔ kɛ sɔsɔm, ɩlɛna pá wiina Yesu sɩ ɩ́ waasɩ-ɩ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu luŋa ɩ tɔɔ na ɩ́ kaləna watʋ, na tə ya ɩ tɔɔ. Tənaɣa alʋ kʋla kpakpaa na ɩ́ caləsɩ-wɛ. 40 Ilim tʋ kpakpaa, ɩlɛna pa təna mpa paa wɛna kʋtɔntʋnaa kɛ waanɩ waanɩ tɔ pá kɔna-wɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ təna ɩ niŋ kɛ paa wei ɩ tɔɔ na pá hiki alaafəya. 41 Alɔɣaa maɣamaɣa ná se yəlaa paɣalɛ waalɩ na pá kooki sɩ: N kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ kɛ́. Ama ɩ kaləna-wɛ, ɩ ta tisi sɩ pá yɔɣɔtɩ: Pə taɣa pʋlʋ, pa nyəmá sɩ ɩ kɛ́ Mesii. 42 Waatʋ wei tɛʋ fema tɔ, Yesu lɩɩwa na ɩ́ polo timpi yəlaa fɛɩ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa samaa pɛɛka-ɩ, haləna pá tala ɩ cɔlɔ. Pa luɣu lapa sɩ pá tɔkɩ-ɩ, pá taa yele na ɩ́ tɛɛ. 43 Ama Yesu cɔ-wɛ sɩ: Aai, pə wɛɛ kɛ́ sɩ má heeli acalɛɛ lɛnna kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ. Pə taɣa pʋlʋ, pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tila-m. 44 Tənaɣa Yesu tɛɛwa na ɩ́ lakɩ waasʋ kɛ Yuta tɛtʋ taa təkotilenaa taa. 1 Kʋyakʋ nakʋlɩ yəlaa nyəkaɣaa Yesu kɛ́ Ɩsɔ Tɔm nɩɩʋ tɔɔ, na ɩ́ səŋa Kenesalɛtɩ lʋm nɔɣɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nawa kpɩɩləŋ naalɛ səŋa kʋteŋ tɔɔ, na tiina kpalaa lɩɩ ɩ taa na pá polo pa puluŋ cɔtʋɣʋ. 3 Ɩlɛna ɩ́ kpa ɩ taa lɛŋkʋ taa, na kpɩɩlʋɣʋ ŋkʋ kɩɩ kɛ́ Simɔŋ nyəŋkʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sələma-ɩ sɩ ɩ́ hatələna-ɩ-kʋɣʋ kʋteŋ kɛ pəcɔ. Ɩlɛna ɩ́ caɣa kʋ taa na ɩ́ sʋʋ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ taa. 4 Waatʋ wei ɩ tɛma-wɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ tɔ ɩ heela Simɔŋ sɩ: Tuusi na ń polo lumaŋ taa na ɩ́ tʋ mə puluŋ na ɩ́ puu tiina. 5 Simɔŋ cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, tə tɛma wɩɩʋ kɛ yem kɛ́ tɛʋ na kʋ fem, tə ta puu pʋlʋ. Paa na mpʋ n tɔma sɩ má tʋ tɔ, maa tʋ. 6 Pa tʋ mpʋ ɩlɛna pá puu tiina kɛ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ, halɩ pa puluŋ caakaɣa cəlʋɣʋ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hata pa taapalaa mpa paa wɛ kpɩɩlʋɣʋ lɛŋkʋ taa tɔɣɔ niŋ sɩ pá kɔɔ pá səna-wɛ. Pɛlɛ pa kɔma ɩlɛna pá ləsɩ tiina na pá suuli kpɩɩləŋ ɩnɩ ɩ naalɛ, haləna pə ŋmilisiɣi-wɛ. 8 Simɔŋ Piyɛɛ nawa mpʋ, ɩlɛna ɩ luŋ Yesu kɛ akula kɛ kpakpaa na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, taa kpətəna-m, ma kɛ́ ɩsaɣaʋ maɣamaɣa kɛ́. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tiina nna pa kpa mpʋ tɔ, a tɔɔʋ ka lapa ɩ́ na mpa paa wɛɛ tɔɣɔ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm. 10 Haləna pə la mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ taapalaa Sepetee pəyalaa Saakɩ na Yohaanɩ. Tənaɣa Yesu heela Simɔŋ sɩ: Taa nyá pənɛntɛ yəlaa kɛ n ká puu. 11 Pa ləsa kpɩɩləŋ kɛ lʋm taa, ɩlɛna pá yele pə təna təpaɩ na pá hu ɩ waalɩ. 12 Yesu ka wɛ ɩcatɛ natəlɩ tə taa, na yʋlʋ wei tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ waasa ɩ təna tɔ ɩ ka wɛ təna. Ɩ na Yesu ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ həntɩ-ɩ atɛ na ɩ́ wiina-ɩ təkpɛɛ sɩ: Tacaa, ye n ka tisaɣa n taa waasɩ-m? 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋsa ɩ niŋ na ɩ́ tokəna-ɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Teu ma tisaa, alaafəya ɩ́ la. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋtɔŋ tɛma kpakpaa. 14 Ɩlɛna Yesu kpaalɩ-ɩ sɩ: Taa heeli nɔɣɔlʋ. Ama tɛɛ kpakpaa na kɔtʋlʋ na-ŋ, ɩlɛna ń yiɣisi ɩsɩɩ Moisi ka kɛɛsʋɣʋ tɔ, na pə́ la yəlaa kɛ aseeta. 15 Paa na mpʋ tɔ, ɩ hətɛ tɔŋna yaaʋ na pə puki, na samaa kotiɣi ɩ kiŋ kɛ sɔsɔm sɔsɔm sɩ pa nɩɩkɩ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ, na ɩ́ waasəɣɩ-wɛɣɛ pa kʋtɔməŋ. 16 Ama ɩnɩ ɩ pukaɣa waatʋ waatʋ kɛ timpi timpi yəlaa fɛɩ tɔ, na ɩ sələməɣɩ Ɩsɔ. 17 Kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu sɛɣɛsaɣa. Pə pamna Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa mpa pa lɩɩna Kalilee na Yuta pa acalɛɛ təna taa na Yosalɛm tɔ paa wɛ təna na pa caɣaa. Na Tacaa toma ka wɛ Yesu kiŋ na ɩ lakɩ na kʋtɔntʋnaa hikiɣi alaafəya. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa səɣəla kʋtɔŋ kʋtʋʋlʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ na kpatəlɛ, na pá pɛɛkəɣɩ sɩ pá tana-ɩ Yesu kiŋ kɛ kutuluɣu taa na pá sɩɩ-ɩ ɩ ɩsɛntaa. 19 Ama yəlaa samaa tɔɔ pa ta na timpi tɔɔ paa sʋsəna-ɩ tɔ. Ɩlɛna pá kpaana-ɩ lɔpʋtʋ tɔɔ na pá wɛsɩ-tɩ, na pá tisi ɩ́ na ɩ kpatəlɛ kɛ samaa hɛkʋ kɛ Yesu ɩsɛntaa. 20 Waatʋ wei Yesu ná pa naani tɔ ɩ tɔma sɩ: Ma taapalʋ, nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa. 21 Tənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa pa sʋʋ miituɣu sɩ: Aweɣelɛ ɩnɛ ɩnɩ na ɩ́ kpakəɣɩ ɩ tɩ na ɩ́ kɛɛsəɣəna Ɩsɔ? Awe pəsəɣɩ na ɩ́ hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ, ye pə taɣa Ɩsɔ paasi? 22 Ama Yesu ná cɛkəna pa hʋwɛɛ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ hʋʋkɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mə taa? 23 Nti tə yɔɣɔtʋɣʋ kələna təlɛʋ? Nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa, yaa kʋlɩ na ń tɔ? 24 Tɔʋ, maa hʋlɩ-mɛ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma pəsəɣɩ na má hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ kɛ atɛ cənɛ. Tənaɣa ɩ tɔma kʋtɔntʋ sɩ: Kʋlɩ na ń kpaɣa nyá kpatəlɛ na ń kpe. 25 Tənaɣa ɩ kʋla kpakpaa kɛ pa təna pa ɩsɛntaa, na ɩ́ kpaɣa kpatəlɛ nte tə tɔɔ paa hɩɩsa-ɩ tɔ na ɩ́ saŋ Ɩsɔ na ɩ́ kpeŋ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa pa tənaɣa piti kɛ́ sɔsɔm na pá saŋ Ɩsɔ. Halɩ pə́ la-wɛɣɛ sɔɣɔntʋ na pá caŋ pá yɔɣɔtɩ sɩ: Ama pʋwɛ, saŋa kɛ tá na kɔkɔlɔ tɔm. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu lɩɩwa na ɩ́ maɣana lampuu mʋlʋ nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Lefii tɔ, na ɩ́ caɣa ɩ lampuu təmʋlɛ. Ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń təŋɩ-m. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii kʋlaa na ɩ́ yele pə təna na ɩ́ hu ɩ waalɩ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii lapa-ɩ mʋʋllɛ kɛ teu kɛ ɩ təyaɣa taa, na pá na lampuu mʋlaa paɣalɛ na yəlaa lɛlaa pá caɣa tɔɣɔʋ. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa na pɛlɛ pa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa kɔma na pá pɔɔsɩ ɩ ɩfalaa kɛ ɩmiitaʋ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mə na lampuu mʋlaa na asaɣaa ɩ́ kpɛnta tətɔɣɔlɛ na tənyɔɔlɛ? 31 Ama Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə taɣa alaafəya nyə́ma nyɩɩləɣəna fɛtaa, ama kʋtɔntʋnaa kɛ́. 32 Ma kɔmaɣa sɩ ma heeliɣi asaɣaa sɩ pá laɣasɩ, pə taɣa kʋpama. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa napəlɩ pa tɔma Yesu sɩ: Yohaanɩ ɩfalaa na Falisanaa nyə́ma pa hɔkəɣɩ nɔɔsɩ kɛ tam na pa sələməɣɩ pə waatʋnaa, na nyá nyə́ma náá tɔkɩ na pá nyɔɔkɩ yem. 34 Ɩlɛna ɩ́ cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ ká pəsɩ na ɩ́ la na akpaɣalʋ taapalaa hɔkɔ nɔɣɔ na ɩ́ na-wɛ pá wɛɛ? Aaɩ. 35 Ama pɩɩ kɔɔ pə kɛɛsɩ kʋyakʋ nakʋlɩ, ɩlɛna pá ləsɩ-ɩ pa hɛkʋ, ɩlɛ waatʋ ɩnəɣɩ paa hɔkɔ nɔɣɔ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tasa-wɛɣɛ ɩtuule kɛ tukuɣu tɔtɔ sɩ: Paa cələɣɩ pʋʋɣʋ kʋfalʋɣʋ tɔɔ na pá tɔ kʋpənʋɣʋ. Pá lapa mpʋ, pa wakəla kʋfalʋɣʋ. Pəyele saaliya kaa mʋna kʋpənʋɣʋ. 37 Nɔɣɔlʋ kaa suu sʋlʋm kʋfam kɛ sʋlʋm huluŋ kʋpəŋ taa, tɔfɔ sʋlʋm kʋfam yasəɣɩ huluŋ kʋpəŋ ɩnəɣɩ na pə ti na huluŋ wakəlɩ yem. 38 Ama huluŋ kʋfaŋ taa kɛ́ pa suuki sʋlʋm kʋfam. 39 Yʋlʋ wei ɩ tɛma sʋlʋm kʋpəpɩɩm kɛ nyɔɔʋ tɔ, ɩ luɣu ɩɩ lakɩ apila. Pə taɣa pʋlʋ, kʋpəpɩɩm kɛ yəlaa saŋ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa faɣana tɔɣɔnaɣa pee taalɛ natəlɩ tə taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kʋlɩ kʋ wule. Tənaɣa ɩ ɩfalaa sʋʋ tɔɣɔnaɣa pee nyəŋka kɛ pɛlʋɣʋ, na pá nuɣutiɣi pa niŋ taa na pá saləɣɩ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa napəlɩ pa pɔɔsa-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lakɩ mpi pə fɛɩ lapʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ? 3 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ ta kala mpi Tafiiti lapa waatʋ wei nyɔɣɔsɩ pɩɩ ɩ́ na mpa paa wɛ ɩ cɔlɔ tɔ? 4 Ɩsəna ɩ sʋʋ Ɩsɔ təyaɣa taa na ɩ́ kpaɣa potopotonaa mpa paa sɩɩ Ɩsɔ tɔ na ɩ́ tɔɣɔ na ɩ́ ha ɩ taapalaa tɔ. Pəyele pə fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɔɣɔ-wɛɣɛ yem na pə ta kɛ́ kɔtəlaa. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu tɔtɔ sɩ: Yʋlʋ Pəyaɣa maɣalɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ sɔsɔ tɔtɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kʋlɩ kʋ wule na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ. Pə pamna apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ wɛ təna na ɩ ŋkpalaɣa ntɔɣɔŋ nyəŋka kpɛkaa. 7 Na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa caɣaa na pá keŋna-ɩ teu, sɩ pa naa sɩ ɩ ká waasɩ yʋlʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa ɩsəna. Pa lakɩ mpʋɣʋlɛ sɩ pá hiki nti paa waanna-ɩ tɔ. 8 Ama ɩ cɛkəna pa hʋwɛɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ ɩnɩ sɩ: Kʋlɩ na ń səŋ hɛkʋ taa cənɛ. Ɩlɛna ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ ɩnɩ ɩ kʋlɩ na ɩ́ polo ɩ́ səŋ təna. 9 Na Yesu tɔ-wɛ sɩ: Ma pɔɔsəɣɩ-mɛ sɩ tá mpaaʋ taa, kʋpantʋ kɛ pə mʋna pá la kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa ɩsaɣatʋ? Paa waasɩ yaa paa kʋ? 10 Tənaɣa Yesu nyəna pa təna pa ɩsɛntaa, na ɩ́ tɔ apalʋ ɩnɩ sɩ: Tɔʋ, loosi nyá niŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ŋkpaləkpɛkaɣa tʋ ɩnɩ ɩ lapa mpʋ, ɩlɛna ɩ niŋ hɛtɩ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pááná kpa-wɛɣɛ sɔsɔm, na pá maɣasəɣɩ ɩsəna pá la Yesu tɔ. 12 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ Yesu kpa pʋɣʋ taa kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ, na ɩ́ sələmɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ na kʋ fem. 13 Pə kɔma pə fe ɩlɛna, ɩ́ yaa ɩ ɩfalaa na ɩ́ ləsɩ pa taa kɛ́ yəlaa naanʋwa na naalɛ, na ɩ́ ha-wɛɣɛ hətɛ sɩ tillaa. 14 Mpɛ ɩnɩ pa həla ntɔ. Simɔŋ wei ɩ cuɣusaa sɩ Piyɛɛ tɔ, na ɩ́lɛ́ ɩ neu Antəlɩɩ, na Saakɩ na Yohaanɩ, na Filipʋ, na Paatelemii, 15 na Matiyee, na Tomaa, na Aləfe pəyalʋ Saakɩ, na Simɔŋ wei pa cuɣusaa sɩ Selotɩ tɔ, 16 na Saakɩ pəyalʋ Yutaasɩ, na Yutaasɩ Ɩsəkaleeu wei ɩ lapa Yesu kɛ kɔlɔmɔtɔ tɔ. 17 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tiikaɣana pʋɣʋ tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ səŋ timpi taa pʋɣʋ fɛɩ ɩpilisaʋ na pə́ walaa tɔ. Təna ɩnəɣɩ ɩ ɩfalaa paɣalɛ na Yuta təna samaa na Yosalɛm nyə́ma na Tiii na Sitɔŋ lʋm nɔɣɔ nyə́ma pa təna paa timsaa. 18 Paa kɔmaɣa sɩ pa nɩɩkɩ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ, na ɩ́ waasɩ-wɛɣɛ pa kʋtɔməŋ tɔtɔ. Na ɩ waasa mpa pɛlɛ alɔɣaa tʋkaɣa wahala tɔ tɔtɔ. 19 Samaa ɩnɩ ɩ təna ɩ lʋkaɣa kɛ́ sɩ ɩ́ tokiɣina-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ, toma naalɩ a ka wɛ ɩ kiŋ na pá nɩɩkɩ a taŋ, na a waasəɣɩ pa tənaɣa pa kʋtɔməŋ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋsa ɩsɛ na ɩ́ nyənɩ ɩ ɩfalaa na ɩ́ tɔ sɩ: Mpa mɛ ɩ́ kɛ́ kʋnyɔntʋnaa tɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Mə tənna Ɩsɔ Kawulaɣa. 21 Mɛ mpa nyɔɣɔsɩ wɛna kaɣana tɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Mɩɩ tɛna na ɩ́ haɣa teu. Mɛ mpa ɩ́ wiiki kaɣana tɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Ɩ́ ká tɛ na ɩ́ woŋ teu. 22 Paa yəlaa taa huuna-mɛ, yaa pa tɔɣɔna-mɛ, yaa pa tʋʋ-mɛ, yaa pa kʋ mə nyɔɔŋ kɛ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma tɔɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. 23 Waatʋ ɩnɩ mə laŋa ɩ́ hɛɛ sɔsɔm na ɩ́ paa teu. Pə taɣa pʋlʋ, mə kasəyaɣa ká tɔɔ sɔsɔm kɛ ɩsɔtaa kɛ́. Mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa kɛ pa caanaa ka lapa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa. 24 Toŋtʋnaa mɛ mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́, ɩ́ tɛma mə leleŋ tɔɣɔʋ tɔ se. 25 Haɣalaa mɛ mə tɔm ná wɛ waɩyo kɛ́ mpʋ ɩnəɣɩ. Ɩ́ ká ná nyɔɣɔsɩ kɛ teu tɔ se. Mpa mɛ mə woŋiɣi kaɣana tɔ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́. Ɩ́ tɛŋ ɩ́ caɣa ləyaɣa na ɩsəlʋm pə taa kɛ́. 26 Yəlaa təna ɩ́ kɔma na pá saŋ-mɛ, mə tɔm ká la waɩyo kɛ́. Mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa kɛ mpɛ pa caanaa ka lapa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ma heeliɣi mpa mɛ ɩ́ nɩɩkɩ ma tɔm tɔ sɩ: Ɩ́ sɔɔlɩ mə kolontunaa, na ɩ́ lá mpa paa caa-mɛ tɔɣɔ kʋpantʋ. 28 Ɩ́ kooli kʋpantʋ kɛ mpa pa kooliɣi-mɛɣɛ mpusi tɔ. Ɩ́ sələməna mə ɩsaɣalataa kɛ Ɩsɔ. 29 Wei ɩ́ mapa nyá ləkpaɣasaɣa, kɛɛsɩ-ɩ lɛŋka. Nɔɣɔlʋ ɩ́ lɛɛka nyá kpaɩ, cɛlɛ-ɩ nyá capa tɔtɔ. 30 Wei ɩ́ sələma-ŋ, taa pɛmɩ-ɩ, wei ɩ́ lɛɛka nyá kʋwɛnam, taa pɔɔsɩ-ɩ pə tɔm. 31 Mpi mə caa sɩ yəlaa ɩ́ la-mɛ tɔ, mɩɩ la pɛlɛɣɛ-wɩ tɔtɔ. 32 Ye mpa pa sɔɔləɣɩ-mɛ tɔ pa tike kɛ́ mə sɔɔləɣɩ, ɩlɛ pepeɣe ɩ́ tɛɛwa tɔtɔ? Asaɣaa maɣamaɣa ná sɔɔləɣɩ mpa pa sɔɔla-wɛ tɔ pa tike tɔtɔɣɔ. 33 Ye mpa pa lakɩ-mɛɣɛ kʋpantʋ tɔ pa tike kɛ ɩ́ ká təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ, ɩlɛ pepeɣelɛ ɩ́ tɛɛwa? Ḿpʋ́ɣʋ́ asaɣaa maɣamaɣa ná lakɩ tɔtɔ mɛɛ. 34 Ye mpa ɩ́ tɛɛləɣɩ sɩ paa tɛ na pá fɛlɩ-mɛ tɔɣɔ ɩ təŋəɣɩ na ɩ́ kəntəɣɩ, ɩlɛ pepeɣelɛ mə tɛɛwa? Asaɣaa maɣamaɣa ná tɛɛləɣɩ sɩ paa tɛ na pá fɛlɩ pɛlɛ tɔɣɔ pa kəntəɣɩ pa təma mɛɛ. 35 Aaɩ, ɩ́ sɔɔləɣɩ mə kolontunaa na ɩ́ lakɩ-wɛɣɛ kʋpantʋ. Ɩ́ kəntəɣɩ, ɩ́ taa tɛləsɩ fɛlʋɣʋ tɔm kɛ lɔlɔ. Pɩɩ yele na mə kasəyaɣa tɔɔ sɔsɔm, na ɩ́ ká pəsɩ ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ pəyalaa. Paa fɔɔfɛɩnaa na asaɣaa, ɩ́lɛ́ ɩ lakɩ kʋpantʋ kɛ́. 36 Ɩ́ lakɩ təmaɣa kʋpantʋ kɛ teu ɩsɩɩ mə Caa lakɩ-mɛɣɛ kʋpantʋ tɔ. 37 Ɩ́ taa footi lɛlaa, pə́ taa kɔɔ na Ɩsɔ footi-mɛ. Ɩ́ taa tʋ lɛlaa kɛ tasəkəlɛ, pə taa kɔɔ na Ɩsɔ tʋ-mɛɣɛ tasəkəlɛ. Ɩ́ hʋ́lɩ́ təmaɣa suulu kɛ timpi ɩ́ pəntəɣəna təma tɔ, na Ɩsɔ ká hʋ́lɩ́-mɛɣɛ suulu. 38 Ɩ́ haakɩ na Ɩsɔ ká haakɩ-mɛ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ ká maɣasɩ kɛ́ na pə́ su na pə́ watɩ na ɩ́ ciɣiti na ɩ́ nyəkɩ na ɩ́ pəlɩ-mɛ. Maɣasəlaɣa ŋka mə maɣasəɣəna lɛlaa tɔ, ŋkɛɣɛ Ɩsɔ ná kɔŋ na ɩ́ maɣasəna-mɛ tɔtɔ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ lɛntɩ sɩ: Ntɔŋ ɩ́ nyəmá teu sɩ yʋlʋm kaa pəsɩ na ɩ́ hɔ ɩ lɛlʋ, tɔfɔ pa naalɛ paa hoti pʋ́ʋ́ɣʋ́ taa kɛ́. 40 Təmlɛ kpɛlɛməlʋ ta kəlɩ ɩ hʋllʋ. Ama kpɛlɛməlʋ ɩ́ kɔma na ɩ́ nyɩ təkpəsəkpəsɩ, ɩ́ na ɩ hʋllʋ pa pəsa kʋlʋm kɛ́. 41 Ɩsənaɣa pə lapa na ń naakɩ nyɩɩliim wei ɩ wɛ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsəpəle taa tɔ, na ń kaa na kpátʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyá maɣamaɣa nyá nyəntɛ taa tɔ? 42 Ɩsənaɣalɛ nyá pəsəɣɩ na ń tɔ sɩ: Apaŋ nyá səŋ təkpi na má ləsɩ nyá ɩsəlɛ taa nyɩɩliim, na kpátʋ́ɣʋ́ wɛ nyá nyəntɛ taa? Cɛsəlʋ nyá, ləsɩ kpátʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyá maɣamaɣa nyá ɩsəpəle taa tɔ, ɩlɛna pə́cɔ́ ń ná teu təcɛɩcɛɩ na ń ləsɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsəlɛ taa nyɩɩliim ɩnɩ. 43 Tʋɣʋ kʋpaŋkʋ ɩɩ lʋləɣɩ kpaɩ pile se, pə́cɔ́ kpaɩ tʋɣʋ naa lʋləɣɩ pile kʋpantɛ tɔtɔ. 44 Pa nyəŋna paa tʋɣʋ ŋku na kʋ pile cɔlɔɣɔ. Yʋlʋ kaa kooli tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ fiki tɔ kʋ pee kɛ sɔsɔʋ tɔɔ se, pə́cɔ́ paa kooliɣi tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ lɛsɛŋ tɔ kʋ pee kɛ kɔlɔŋ tɔɔ tɔtɔ. 45 Yʋlʋpaŋ kʋpantʋ lɩɩkəna tuu ɩ lotu taa kʋpantʋ kiŋ kɛ́. Ɩlɛna ɩsaɣaʋ ɩnɩ ɩ ɩsaɣatʋ lɩɩna tuu ɩ lotu taa ɩsaɣatʋ kiŋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsəna yʋlʋ lotu taa tɔɔwa tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtaɣa hʋ́lə́ɣɩ́. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ɩ́ yaa-m Tacaa Tacaa suwe na ɩɩ təŋəɣɩ ma kʋyɔɣɔtʋtʋ? 47 Maa hʋ́lɩ́-mɛɣɛ yʋlʋ ɩ́ kɔma ma kiŋ na ɩ́ nɩɩ ma tɔm na ɩ́ təŋ-tɩ pʋntʋ wɛ ɩsəna tɔ. 48 Ɩ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ caakʋɣʋ kutuluɣu ŋmaʋ na ɩ́ huli na ɩ́ tala atɛ kʋkpamʋɣʋ na pə́cɔ́ ɩ́ sɩɩ kite tɔɣɔ. Pɔɣɔ kɔma na ká su ɩlɛna lʋm watɩ, haləna pə hola ma-kʋ. Paa na mpʋ pə ta ciɣiti-kʋɣʋ kʋ ŋmatʋ teu tɔɔ. 49 Ama wei ɩ nɩɩkɩ ma tɔm na ɩɩ təŋəɣɩ-tɩ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ wei ɩ ŋma kutuluɣu kɛ atɛɣɛ yem tɔ, kite kʋpantɛ fɛɩ. Lʋm hola mapa-kʋ, ɩlɛna kʋ ti kpakpaa na kʋ la asaala sɔsɔ kɛ yem. 1 Yesu kɔma na ɩ́ tɛ yəlaa kɛ faaci lapʋ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ Kapənahum. 2 Lom yoolu sɔsɔ nɔɣɔlʋ ka wɛna yom na ɩ luɣu sʋʋ-ɩ sɔsɔm. Yom ɩnəɣɩ pə wɩɩkaɣa na ɩ́ caakɩ səm. 3 Ɩ nɩɩ Yesu taŋ, ɩlɛna ɩ́ tili Yuta nyʋɣʋ nyə́ma napəlɩ sɩ pá wiina-ɩ na ɩ́ kɔɔ ɩ́ waasɩ ɩ yom ɩnɩ. 4 Pɛlɛ pa tala Yesu kiŋ, ɩlɛna pá wiina-ɩ təkpɛɛ sɩ: Apalʋ ɩnɩ ɩ nəɣəsəna ń waasɩ-ɩ. 5 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ sɔɔla ta piitim kɛ sɔsɔm, halɩ ɩ ŋma-tʋɣʋ təkotile. 6 Tənaɣa Yesu təŋa-wɛ. Ɩ kɔma ɩ́ kpətəna təyaɣa, ɩlɛ yoolu ɩnɩ ɩ tila ɩ taapalaa ntɛ́ sɩ: Tacaa, taa kʋ nyá təɣɩ yem, ma ta tala sɩ ń sʋʋ ma təyaɣa. 7 Halɩ mpʋ ɩnəɣɩ maa hʋʋwa sɩ ma ta tala má kɔɔ ma maɣamaɣa kɛ nyá kiŋ. Pə tɔɔ ɩlɛ, yɔɣɔtɩ kʋyɔɣɔtʋ kɛ tɔm kʋlʋm na ma yom hiki alaafəya. 8 Pə taɣa pʋlʋ, ma ɩsəntɔ ma see ma sɔsaa kɛ́. Pə́cɔ́ ma wɛna ma səkpema na pɛlɛ pa lakɩ ma luɣu nyəntʋ. Na má heela pa taa wei sɩ ɩ́ polo cənɛ, ɩ puki kɛ́. Na má heela wei sɩ ɩ́ kɔɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɔɔ tɔtɔ. Pə́cɔ́ ye ma heela ma yom sɩ ɩ́ la pənɛ, ɩ lakɩ kɛ́. 9 Yesu nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ sa yoolu sɔsɔ ɩnɩ, na ɩ́ pəsəna samaa wei ɩ təŋaɣa-ɩ tɔ ɩ tɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, paa Ɩsɛɣɛlɩ taa maɣamaɣa ma ta nata yʋlʋ na ɩ́ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ kɛ́ ɩsəntɔ. 10 Yoolu ɩnɩ ɩ tillaa kɔma na pá məlɩ təyaɣa, ɩlɛ pa maɣana yom ɩnəɣəlɛ na ɩ alaafəya təmammam. 11 Pəlɛ pə waalɩ Yesu pola ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Nayiŋ tɔ tə taa kɛ́ kpakpaa, na ɩ ɩfalaa na samaa paɣalɛ kɛ ɩ waalɩ. 12 Yesu kɔma ɩsɩɩ ɩ sʋʋkɩ ɩcatɛ, ɩlɛ alʋ leelu nɔɣɔlʋ ɩ pəyaɣa səpaɣalɛ na pá pukina-kɛɣɛ pim, na ɩcatɛ nyə́ma samaa təŋ leelu ɩnɩ ɩ waalɩ. Nkɛ ɩnɩ ka tike kɛ leelu ɩnɩ ɩ ka lʋlaa. 13 Tacaa na-ɩ, ɩlɛna ɩ tɔm lapɩ-ɩ pətɔɔtəlɛ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Taa wii. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu polaa na ɩ́ tɔkɩ sətʋ kpatəlɛ, ɩlɛna səɣəllaa náá səŋ, na Yesu tɔ sɩ: Ɩfepu nyá ma caa sɩ ń kʋlɩ. 15 Tənaɣa sətʋ ɩnɩ ɩ kʋlaa na ɩ́ sʋʋ yɔɣɔtaɣa, na Yesu cɛlɛ-ɩ ɩ too. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ kpa pa təna na pá saŋ Ɩsɔ na pá tɔŋ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ sɔsɔ lɩɩ ta hɛkʋ taa. Na pá tasa tɔtɔ sɩ: Pʋwɛ, Ɩsɔ kɔma sɩ ɩ teŋ ɩ yəlaa. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpi Yesu lapa mpʋ tɔ pə tɔm ya Yuta tɛtʋ təna, na pə cɔlɔ tɛtʋnaa təna taa. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ ɩfalaa heela-ɩ tɔm ntɩ tə təna. Ɩlɛna ɩ́ yaa pa taa naalɛ, 19 na ɩ́ tili-wɛɣɛ Yesu kiŋ sɩ pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ ɩnəɣəlɛ wei ɩ tɔm paa tɔma sɩ ɩ ká kɔɔ tɔ, yaa nɔɣɔlʋ wɛɛ ɩ kɔŋ, tə taŋ ɩlɛ? 20 Pɛlɛ pa tala Yesu cɔlɔ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ kʋsəna-tʋ sɩ tə pɔɔsɩ-ŋ sɩ: Nyaɣalɛ wei ɩ tɔm paa tɔma sɩ ɩ ká kɔɔ tɔ, yaa nɔɣɔlʋ wɛɛ ɩ kɔŋ, tə taŋ ɩlɛ? 21 Pə pamna waatʋ ɩnɩ ɩ taa Yesu waasaɣa yəlaa paɣalɛ kɛ pa kʋtɔməŋ, na ɩ́ lakɩ na acamaa hikiɣi alaafəya, na ɩ́ looki alɔɣaa, na ɩ́ kuliɣi yʋlʋmaa paɣalɛ ɩsɛ. 22 Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo na ɩ́ heeli Yohaanɩ kɛ mpi ɩ́ nawa na nti ɩ́ nɩɩwa tɔ sɩ: Yʋlʋmaa naakɩ, kaakalasɩ tɔŋ, tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ nyə́ma naakɩ nyʋɣʋ, na ntamaa ná nɩɩkɩ, na sətaa ná feŋ. Pə́cɔ́ kʋnyɔntʋnaa ná tɔŋa Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ nɩɩʋ. 23 Wei ɩ naani kaa lɩɩ ma tɔɔ tɔ, pʋntʋ nɩɩ leleŋ kɛ́. 24 Yohaanɩ tillaa mpɛ pɛlɛ pa kɔma na pá kpe, ɩlɛna Yesu sʋʋ samaa kɛ Yohaanɩ ɩnɩ ɩ tɔm kɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Pepeɣe ɩ́ ka pola wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛ́ naʋ ye? Heelim makɩ na pə́ ciɣitiɣi səsəncaŋa ŋka tɔ? 25 Ɩlɛ pepe naʋ kɛ ɩ polaa? Yaa yʋlʋ wei ɩ suu kacɔka wontu tɔ? Tɔʋ, mpa pɛlɛ pa suuki kacɔka wontu na pá wɛ leleŋ taa tɔ, awulaa tɛɛsɩ taa kɛ́ pɛlɛ pa wɛɛ. 26 Ɩlɛ pepe maɣamaɣa kɛ ɩ ka tɩɩ pola naʋ? Yaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ? Tampam, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́, halɩ ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ tɩɩ kəla mpʋ. 27 Ɩ tɔm kɛ pa tɩɩ ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Nyənɩ ma tillu ntɔ, ma tɛləsəɣɩ nyá nɔɣɔ tɔɔ sɩ ɩ́ taɣanɩ nyá mpaaʋ na ń kɔŋ. 28 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, tuu tɔ pa ta lʋləta nɔɣɔlʋ na pʋntʋ tɛɛ Yohaanɩ fa. Ɩlɛ paa na mpʋ tɔ, ye mpa pa tisaa na Ɩsɔ tɔɣɔ pa tɔɔ kɛ́ kawulaɣa, pa taa səkpelu maɣamaɣa tɛɛ-ɩ. 29 Pa təna mpa pa nɩɩ tɔm ntɩ tɔ pa ha Ɩsɔ kɛ́ tampana, halɩ pə kpɛŋna lampuu mʋlaa maɣamaɣa. Pə taɣa pʋlʋ, paa tɛma tisuɣu sɩ Yohaanɩ ɩ́ sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 30 Ama Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ná kisa təmlɛ nte Ɩsɔ ka hʋʋwa sɩ ɩ ká la-wɛ tɔ, pa ta tisi sɩ Yohaanɩ ɩ́ sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasaa sɩ: Pepeɣelɛ má kɛɛsəna kʋfalaŋ yəlaa panɛ? Ɩsɩɩ pepe caʋ kɛlɛ pa nəɣəsənaa tɔ? 32 Pa nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ piya cakʋɣʋ kataɣa taa na sɩ tɔŋ təma sɩ: Anɩ tə hʋla həsɩ ɩ́ ta paa. Pə́cɔ́ tə wii ləyaɣa wula, ɩ́ tá wii. 33 Pə taɣa pʋlʋ, lʋm sɔlʋ Yohaanɩ kɔma tɔ, ɩɩ tɔkɩ tɔɣɔnaɣa, pə́cɔ́ ɩɩ nyɔɔkɩ sʋlʋm. Ɩlɛna mɩɩ tɔŋ sɩ ɩlɔɣɔhilu kɛ-ɩ kɛ́. 34 Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma məlaa na má kɔɔ na má tɔkɩ na má nyɔɔkɩ, ɩlɛna ɩ́ taɣanəɣɩ maɣa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ sɩ ma kɛ́ hilitu na sʋlʋnyɔɔlʋ. Aaɩyee sɩ lampuu mʋlaa na asaɣaa pa ceu kɛ́. 35 Ama Ɩsɔ ləmaɣasɛɛ tewaɣa, halɩ pə naakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mpa pa təŋəɣɩ-yɛ tɔ pa kiŋ. 36 Kʋyakʋ nakʋlɩ Falisa nɔɣɔlʋ ɩ yaa Yesu kɛ́ tɔɣɔʋ. Ɩlɛna Yesu sʋʋ ɩ tɛ na ɩ́ caɣa na ɩ́ tɔŋna tɔɣɔʋ. 37 Apalaa təna alʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ nɩɩwa sɩ Yesu caɣa tɔɣɔʋ kɛ Falisa təyaɣa taa, ɩlɛna ɩ́ kɔna tulaalʋ kʋpaŋ nɔɣɔlʋ na akpaləpiya. 38 Na ɩ́ luŋ Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ waalɩ tɔɔ na ɩ́ wiiki. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ taana Yesu nɔɔhɛɛ kɛ ɩsəlʋm, ɩlɛna ɩ́ hɩɩsɩ-yɛ na ɩ́ nyɔɔsɩ, na ɩ́ waɣalɩ-yɛ na ɩ́ saɣalɩ-yɛɣɛ tulaalʋ. 39 Falisa wei ɩnɩ ɩ yaa-ɩ tɔɣɔʋ kɛ mpʋ tɔ ɩ na mpʋ. Ɩlɛna ɩ́ mɔlɩ ɩ taa sɩ: Ye apalʋ ɩnɛ ɩ ka kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ɩ ka nyəmá alʋ wei ɩnɩ ɩ tokiɣina-ɩ ɩsəntɔ tɔ ɩ cakəlɛ na ɩ yaasi wɛ ɩsəna tɔ. Ɩ ka nyəma-ɩ sɩ ɩ fɛɩ teu. 40 Mpʋɣʋlɛ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Simɔŋ maa heeli-ŋ tɔm natəlɩ. Tənaɣalɛ Simɔŋ cɔwa sɩ: Tacaa yɔɣɔtɩ. 41 Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Liɣitee kəntʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna kəma nyə́ma kɛ naalɛ, lɛlʋ fɛləɣɩ-ɩ liɣitee nyəɣətʋ nasəlɛ nɩɩnʋwa (500), na lɛlʋ kɛ nyəɣətʋ nɩɩlɛ na naanʋwa. 42 Pa ta hiki sɩ pá fɛlɩ-ɩ, ɩlɛna ɩ́ cɛ pa naalɛ ɩnɩ. Tɔʋ, pa taa awe laŋlɛ ká kələna-ɩ hɛɛnaʋ? 43 Tənaɣa Simɔŋ cɔwa sɩ: Ma hʋʋ sɩ, wei ɩ nyəntɛ kəla tɔɔʋ tɔ. Yesu sɩ: Ama n hʋʋ teu. 44 Ɩlɛna ɩ́ pəsəna alʋ tɔɔ na ɩ́ tɔ Simɔŋ sɩ: Simɔŋ n ná alʋ ɩnɛ? Ma sʋʋ nyá təyaɣa taa tɔ, n ta ha-m lʋm sɩ má kɔ ma nɔɔhɛɛ. Ama ɩ́lɛ́ ɩ taana-yɛɣɛ ɩsəlʋm, na ɩ́ hɩɩsɩ-yɛ na ɩ nyɔɔsɩ. 45 Ma tala nyá tɛ tɔ, n ta waɣalɩ-m. Ama tuu ɩsɩɩ ma sʋʋʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ ta hɛɛsɩ ma nɔɔhɛɛ waɣalʋɣʋ. 46 N ta pəlɩ ma nyʋɣʋ taa kɛ́ nim. Ama tulaalʋ kʋpampaŋ kɛ ɩ́lɛ́ ɩ pəla, halɩ ma nɔɔhɛɛ tɔɔ. 47 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-ŋ sɩ, ɩ sɔɔlʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsɔm tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ paa ɩ ɩsaɣatʋ na tə tɔɔʋ kɛ mpʋ tɔ pa hɩɩsa-tɩ. Pə tɔɔ ɩnəɣɩ wei ɩ wɛna ɩsaɣatʋ kɛ pəcɔ na pá hɩɩsa-tɩ tɔ, pʋntʋ sɔɔləɣɩ maɣana kɛ́. 48 Tənaɣa ɩ heela alʋ ɩnɩ sɩ: Nyá ɩsaɣatʋ hɩɩsaa. 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ na mpa pa caɣa tɔɣɔʋ tɔ pɛlɛ pa sʋʋ pa taa kɛ́ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Aweɣelɛ ɩnɛ ɩnɩ na halɩ ɩnɩ ɩ taka ɩ hɩɩsəɣɩ ɩsaɣatʋ? 50 Ama Yesu ná heela alʋ ɩnɩ sɩ: N tɛma nyá taa na Ɩsɔ tɔɣɔ ɩ yapa nyá nyʋɣʋ. Tɛɛna laŋhʋlʋmlɛ. 1 Pə waalɩ kɛ́ Yesu sʋʋ cɔɔʋ kɛ acalɛɛ sɔsɔɔna na səkpena na ɩ́ lakɩ waasʋ, na ɩ́ kpaaləɣɩ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ. Na ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ, 2 na alaa mpa pa alɔɣaa ɩ loowa, na ɩ waasa mpa pɛlɛɣɛ pa kʋtɔməŋ tɔ. Ɩsɩɩ Malɩ wei pa yaakaɣa Makətala tʋ na paa loo-ɩ alɔɣaa naatosompɔɣɔlaɣa tɔ, 3 na Helɔtɩ pəyalʋ Cusa alʋ Saanɩ, na Susaanɩ, na lɛlaa kɛ paɣalɛ mpa pa səŋaɣana Yesu na ɩ ɩfalaa na pa wɛnaʋ tɔ. 4 Yəlaa samaa lɩɩkaɣana acalɛɛ acalɛɛ na pá kɔŋ ɩ kiŋ, ɩlɛna ɩ́ sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔ sɩ: 5 Tuulu poləna tuutu. Ɩ tuukaɣa ɩ mətutuuna, ɩlɛna lɛnna hoti mpaaʋ nɔɣɔ nɔɣɔ. Na pá fɛləɣɩ-yɛɣɛ nɔɔhɛɛ, na sumasɩ tii na sɩ tɔɔsɩ-yɛ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ lɛnna hota kʋwaʋ tɔɔ, ɩlɛna a nyɔ na a taɣanɩ wʋlʋɣʋ kɛ nikaɣa fɛɩ tɔ pə tɔɔ. 7 Lɛnna náá hoti sɔwa taa na a na sɔwa pá kpɛntɩ nyɔʋ, ɩlɛna sɔwa náá kʋ-yɛ. 8 Lɛnna náá hoti tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa, na a nyɔ na a lʋlɩ teu pə tɩɩ fɛɩ. Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ cuɣusina nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Ye wei ɩ kɛ́ tɔm nɩɩlʋ pʋntʋ ɩ́ nɩɩ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa pɔɔsa-ɩ ɩsɔ sɛɛʋ mpɩ pə hʋwɛɛ. 10 Ɩlɛna Yesu cɔ sɩ: Pə ha-mɛɣɛ sɩ ɩ́ nyɩ Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm kʋŋmɛsətʋ. Ama pə kaasa lɛlaa tɔ, ɩsɔnaa kɛ paa sɛɛ-wɛ sɩ: Paa pa nyənəɣɩ ɩsəntɔ, pá taa ná. Paa pa nɩɩkɩ, pá taa cɛkəna pə hʋwɛɛ. 11 Maa kilisi-mɛɣɛ ɩsɔ sɛɛʋ mpɩ pə hʋwɛɛ. Ɩsɔ Tɔm ntɛ́ mətutuuna anɩ. 12 Wena wena a hota mpaaʋ nɔɣɔ nɔɣɔ tɔ, alɛ a wɛnna ɩsɩɩ mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na Ɩlɔɣɔʋ təŋ na ɩ́ ləsɩ-təɣɩ kpakpaa kɛ pa lotu taa, sɩ pá taa kɔɔ na pá mʋ-tɩ na Ɩsɔ ya pa nyɔɔŋ. 13 Nna alɛ a hota kʋwaʋ tɔɔ tɔ, alɛ a wɛnna ɩsɩɩ mpa pa nɩɩkɩ-tɩ na pá mʋ-tɩ na laŋhʋlʋmlɛ, ɩlɛ tə ta caɣa pa taa. Pa mʋɣɩ kɛ́ na pə́ la wɛɛ naalɛ, maɣasʋɣʋ kɔŋ kʋ kɔɔ, ɩlɛna pá lɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ kpakpaa. 14 Wena a hota sɔwa taa tɔ, alɛ a wɛnna ɩsɩɩ mpa pa tɛŋ tə nɩɩʋ, ɩlɛna atɛ cənɛ nəɣəsɛɛ na pə wɛnaʋ na pə kʋnyɩɩləŋ pə tɔm kɔɔ na pə́ kʋ-təɣɩ pa taa, na pá kpisi pee kʋpana lʋlʋɣʋ tɔ. 15 Wena alɛ a hota tɛtʋ mʋsʋŋ nyəntʋ taa tɔ, alɛ a wɛnna ɩsɩɩ mpa pa nɩɩ Ɩsɔ Tɔm na pá mʋ-tɩ na lotu kʋlʋmtʋ na hʋwɛɛ nna a tewa tɔ, na pá tɔka-tɩ təkpaŋkpaŋkpa, na pá lʋləɣɩ pee kʋpana kɛ teu tɔ. 16 Awe mʋsəɣɩ fətəla na ɩ́ pamɩ-ɩ pʋlʋpʋ tɛɛ, yaa ɩ́ sʋsɩ-ɩ kato tɛɛ ye? Tesika tɔɔ kɛ́ paa pusi-ɩ sɩ pə́ ná mpa pa sʋʋkɩ təyaɣa taa tɔ. 17 Kʋŋmɛləm napəlɩ pə fɛɩ sɩ pə kaa kuli pə tɔɔ. Pə́cɔ́ mukaɣa tɛɛ pʋlʋpʋ fɛɩ mpi pa kaa ləsɩ na paa awe na tɔ. 18 Ɩ́ la laakalɩ na ɩsəna ɩ́ nɩɩkɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, wei ɩ wɛna tɔɣɔ paa ha, na pá lɛɛkɩ wei ɩ fɛɩna tɔɣɔ pəciimaɣa wei ɩ hʋʋ sɩ ɩ tɩ tɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu too na ɩ newaa pa kɔma ɩ kiŋ. Ama samaa tɔɔ pa ta pəsɩ pá tala ɩ kiŋ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɣɔlʋ heela-ɩ sɩ: Nyá too na nyá newaa pa wɛ awalɩ na pá caa pa na-ŋ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma too na ma newaa ntɛ́ mpa pa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm na pá təŋəɣɩ-tɩ tɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu na ɩ ɩfalaa pa kpa kpɩɩlʋɣʋ taa, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ ɩ́ na-wɛ pá tɛsɩ lʋm. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɛɛwa. 23 Pa tɔŋna pote kɛ lʋm tɔɔ kɛ́ mpʋ, ɩlɛna Yesu too. Tənaɣa heelimuɣu hɔka lʋm tɔɔ təna, na lʋm faləɣɩ kpɩɩlʋɣʋ taa haləna kʋ caa suɣu, na lʋm caa pə tɔɣɔ-wɛ. 24 Tənaɣa pa pola Yesu kiŋ na pá feesi-ɩ sɩ: Tacaa, Tacaa, tə lepaɣa. Yesu fema, ɩlɛna ɩ́ kaləna heelim na lʋm hola na pə təna pə́ hɛɛ təli. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Mə taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ kɛlɛ le ɩlɛ? Tənaɣa sɔɣɔntʋ na piti kpa Yesu ɩfalaa, na pá tɔŋ təma sɩ: Aweɣelɛ ɩnɛ ɩnɩ na halɩ ɩ́ yɔɣɔtəɣəna heelim na lʋm na pə́ nɩɩkəna-ɩ? 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tapəna pa kpɩɩlʋɣʋ kɛ Selasini nyə́ma tɛtʋ nti tə wɛ kʋtɛsʋɣʋ tɔɔ na tə́ nyənəɣɩ Kalilee tɔ. 27 Yesu tii tɛtʋ tɔɔ, ɩlɛna ɩcatɛ ńtɛ́ tə yʋlʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ hii alɔɣaa tɔ ɩ́ kɔɔ ɩ kiŋ. Hatoo tɔ yʋlʋ ɩnɩ ɩ ta nyɩ wontuɣu kɛ ɩ tɔɔ. Pə́cɔ́ ɩ təcaɣalɛ ntɛ́ pəlaaŋ taa, ɩ ta nyɩ təyaɣa. 28 Ɩ na Yesu, ɩlɛna ɩ́ ma kapuka na ɩ́ hoti ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ kooki sɩ: Ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ Pəyalʋ Yesu, ma na-ŋ suwe? Haɩ, la suulu taa tʋ-m wahala. 29 Pə taɣa pʋlʋ, Yesu ka heela ɩlɔɣɔʋ sɩ ɩ́ se ɩ waalɩ tɔɣɔ ɩ yɔɣɔta mpʋ. Pə kɛɛsəɣɩ na pə́ kʋləɣəna-ɩ tɔ, pa hɔkəɣɩ-ɩ alukpala na ɩ́ cɛkɩ, na ɩlɔɣɔʋ sʋsʋɣɩ-ɩ nyɩɩtʋ. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa ɩlɔɣɔhilu sɩ: Pa yaa-ŋ suwe? Ɩlɛna ɩ́ cɔ sɩ: Pa yaa-m sɩ Kʋpiŋ. Pə taɣa pʋlʋ, alɔɣaa paɣalɛ ka wɛna ɩ waalɩ. 31 Na alɔɣaa mpɛ pa wiikaɣana Yesu sɩ ɩ́ taa tɔ-wɛ sɩ pá məlɩ pa hɔɔʋ tɛɛ. 32 Afanaa kaləkʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ kɩɩ wɛ tənaɣa pɔ́ɔ́ŋ taa na kʋ tuliɣi. Ḿpʋ́ɣʋ́ alɔɣaa mpɛ pa wiina Yesu sɩ ɩ́ yele na mpɛ pá sʋʋ afanaa mpɛ pa taa, ɩlɛna Yesu tisi. 33 Tənaɣa alɔɣaa mpɛ pa yela apalʋ ɩnɩ na pá sʋʋ afanaa taa. Ɩlɛna afanaa tʋ casəlɛ kɛ yem na pá tii kalakala na pá tʋ lʋm na pá sɩ. 34 Afanaa tiikilaa ná mpʋ, ɩlɛna pɛlɛ pá lo kpakpaa na pá polo pá heeli tɔm ntɩ, na tɔm yɛkɩ kpakpaa kɛ acalɛɛ taa na cacakəŋ tɛɛ. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa kʋlaa sɩ mpɛ pa puki na pá ná mpi pə lapa tɔ. Pa pola Yesu kiŋ, ɩlɛna pá maɣana apalʋ wei ɩnɩ ɩ alɔɣaa pa loowa tɔ, na pə́ cɛpa ɩ tɔɔ, na ɩ́ caɣa Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ suu wontu. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. 36 Mpa pa ná tɔm ntɩ na pa ɩsəpəle tɔ, pa kɛɛsa-wɛɣɛ ɩsəna pə lapa na apalʋ ɩnɩ ɩ́ hiki alaafəya tɔ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa Selasini tɛtʋ nyə́ma kɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm, ɩlɛna pá tɔ Yesu sɩ ɩ́ la suulu na ɩ́ tɛɛ. Ɩlɛna Yesu kpa kpɩɩlʋɣʋ sɩ ɩ tɛɛkɩ. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ wei ɩnɩ ɩ alɔɣaa pa loo mpʋ tɔ, ɩ sələma Yesu sɩ ɩ́ yele na ɩnɩ ɩ́ təŋɩ-ɩ. Ɩlɛna Yesu náá kisi na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: 39 Məlɩ nyá təyaɣa taa na ń heeli pə təna mpi Ɩsɔ lapa-ŋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ tɛɛwa na ɩ́ heeli ɩcatɛ təna taa kɛ́ pə təna mpi Yesu lapa-ɩ tɔ. 40 Yesu məla Kalilee taa, ɩlɛna samaa laŋa hɛɛ teu. Pə taɣa pʋlʋ, pa təna paa taŋa-ɩ teu kɛ́. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Yailu na ɩ́ kɛ́ pa təkotile nyʋɣʋ tʋ tɔ ɩ kɔma na ɩ́ hoti Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ, na ɩ́ wiina-ɩ sɩ ɩ́ polo ɩnɩ ɩ tɛ. 42 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ ka wɛna pɛɛlɔ na ɩ́ caakɩ səpʋ. Pə́cɔ́ ɩ tike kɛ ɩ ka wɛna, na ɩ pɩɩsɩ wɛ naanʋwa na naalɛ. Yesu kʋlaa sɩ ɩ puki tɔ na samaa nyəkaa kɛ́ teu. 43 Alʋ nɔɣɔlʋ náá wɛ təna wei hatoo pɩɩsɩ naanʋwa na naalɛ taa ɩ tɔŋna tɔɣɔlʋɣʋ na pə́ wɛ-ɩ toŋ tɔ. Alʋ ɩnɩ ɩ liɣitee təna tɛmna fɛtaa. Pə́cɔ́ nɔɣɔlʋ ta pəsɩ na ɩ́ waasɩ-ɩ. 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpətəna Yesu na ɩ waalɩ tɔɔ, na ɩ́ tokina ɩ capa ntʋmpile. Ɩlɛna pə tɛmɩ-ɩ kpakpaa ɩnɩ. 45 Ntɛna Yesu pɔɔsɩ sɩ: Awe tokina-m ye? Mpʋɣʋlɛ yəlaa təna kpɛɛsaa. Ɩlɛna Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Tacaa, kɛ yəlaa timsina-ŋ na pá nyəkəɣɩ-ŋ? 46 Ama Yesu cɔwa sɩ: Aaɩ, nɔɣɔlʋ tokina-m kɛ́. Ma nɩɩ ma toma lɛnna lɩɩwa. 47 Alʋ kɔma na ɩ́ nyɩ sɩ pə nyəmá ɩ tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ polo ɩ́ hoti Yesu nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ seliɣi. Na ɩ́ yɔɣɔtɩ samaa təna ɩsɛntaa kɛ́ mpi pə tɔɔ ɩ tokina-ɩ, na ɩsəna pə tɩɩ waasa-ɩ kpakpaa tɔ. 48 Mpʋɣʋlɛ Yesu tɔma-ɩ sɩ: N tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔɣɔ pə waasa-ŋ ma pu, tɛɛna laŋhʋlʋmlɛ. 49 Yesu tɔŋa yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ tʋ ɩnɩ ɩ təyaɣa tʋ nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Taa tʋ Tacaa kɛ kʋnyɔŋ kɛ yem, nyá pɛɛlɔ fɛɩ. 50 Tənaɣalɛ Yesu nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Taa nyá, nyaa tɛ Ɩsɔ na nyá taa te, ɩ ká hiki alaafəya. 51 Yesu-wɛ pa kɔma pá tala təyaɣa tɔ Yesu ta tisi sɩ samaa ɩ́ təŋɩ-ɩ na pá sʋʋ. Ama Piyɛɛ na Yohaanɩ na Saakɩ na pəyaɣa caa na ka too pa tike pa sʋʋna. 52 Pa təna paa kpa pa laŋa kɛ́ na pá wiiki sɔsɔm. Ama Yesu heela-wɛ sɩ: Ɩ́ taa wii, ka too kʋtoo kɛ́, ka ta sɩ se. 53 Yəlaa nyəmá sɩ yʋlʋ tɛma tɛɛʋ təkpataa, ɩlɛna pá woŋi-ɩ. 54 Ama Yesu tɔka pəyaɣa niŋ taa na ɩ́ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Pəyaɣa nyá, kʋlɩ. 55 Tənaɣa ka məlaa na ká kʋlɩ kpakpaa. Ɩlɛna Yesu sɩ pá ha-kɛɣɛ tɔɣɔnaɣa. 56 Ɩlɛna piti kpa pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ nyə́ma. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela-wɛ sɩ pá taa yele na nɔɣɔlʋ nɩɩ nti ɩnɩ tə lapa mpʋ tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kota pa naanʋwa na naalɛ na ɩ́ tʋ alɔɣaa kɛ pa niŋ taa, na ɩ́ ha-wɛɣɛ toma sɩ pá looki-wɛ paa mpa, na pá waakɩ kʋtɔməŋ. 2 Na ɩ́ tili-wɛ sɩ pá polo pá kpaalɩ Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm, na pá waasəɣɩ kʋtɔntʋnaa kɛ pa kʋtɔməŋ. 3 Ɩlɛna ɩ tɔ-wɛ sɩ: Ye ɩ́ tɛɛkɩ ɩ́ taa kpaɣa pʋlʋ, paa kpátʋ́ɣʋ́, paa huluɣu, paa tɔɣɔnaɣa, paa liɣitee, pə́cɔ́ ɩ́ taa kpaɣa capanaa kɛ naalɛ naalɛ. 4 Ye ɩ́ tala timpi na ɩ́ laalɩ na ɩ́ sʋʋ təyaɣa ŋka ka taa, ɩ́ saalɩ təna halɩ mə tɛɛʋ. 5 Na ye ɩ́ tala timpi na yəlaa ɩ́ ta mʋ-mɛ, ɩ́ lɩɩ na ɩ́ kpiisi-wɛɣɛ mə nɔɔhɛɛ mʋsʋɣʋ, na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ lapa-wɛɣɛ tɔʋ, ɩ́ yele. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɛɛwa na pá cɔɔkɩ ɩcatɛ ɩcatɛ na pá heeliɣi Laapaalɩ Kʋpaŋ, na pá waasəɣɩ kʋtɔntʋnaa kɛ pa kʋtɔməŋ. 7 Wulaʋ Helɔtɩ nɩɩ pə təna mpi pə tɔŋa lapʋ kɛ mpʋ tɔ, ɩlɛna pə liɣiti-ɩ sɔsɔm, ɩ ta nyɩ ɩsəna ɩ́ la tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, lɛlaa ná tɔŋaɣa kɛ́ sɩ Yohaanɩ wei paa kʋwa tɔ ɩnɩ ɩ femna. 8 Lɛlaa sɩ Ilii lɩɩna. Haləna lɛlaa sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋpəma taa nɔɣɔlʋ lɩɩna. 9 Ɩlɛna Helɔtɩ sɩ: Ma yelaa na pá sɛtɩ Yohaanɩ nyʋɣʋ ɩlɛ, aweɣelɛ pʋntʋ wei ɩnɩ ɩ tɔm ma nɩɩ pa yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ? Haləna ɩ́ pɛɛkəɣɩ sɩ ɩ́ na-ɩ. 10 Yesu Tillaa kɔma pá məlɩ Yesu kiŋ, ɩlɛna pá kɛɛsɩ-ɩ pə təna mpi pa lapa tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpaɣa-wɛ na ɩ́ pona-wɛɣɛ kpeeŋa kɛ ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Pɛtɛsaita tɔ tə kiŋ. 11 Paa na mpʋ tɔ, samaa nɩɩwa na pá hu ɩ waalɩ, na ɩ laŋlɛ hʋlʋməna pa kɔntɛ. Na ɩ́ heela-wɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm, na ɩ́ waasɩ pa təna mpa pa fɛɩna alaafəya tɔ. 12 Pə kɔma na ilim caa tɛm, ɩlɛ ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛ kɔma ɩ kiŋ ntɛ́, na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔɣɔnɩ samaa ɩnɛ ɩnɩ na ɩ́ polo acalɛɛ taa na pə cɔlɔ cacakəŋ tɛɛ na pá hiki təsʋʋlɛnaa na tɔɣɔnasɩ. Pə taɣa pʋlʋ, cənɛ kɛ́ nyɩɩtʋ taa kɛ́. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Mɩɩ hana samaa ɩnəɣɩ tɔɣɔnaɣa kɛ mə maɣamaɣa. Tənaɣalɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Ntɔŋ potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛɣɛ tə wɛna yaa? Yaa n caa sɩ táá yana tɔɣɔnaɣa na tə cɛla samaa tuutuuma ɩnɛ ɩ təna? 14 Apalaa ka wɛ ɩsɩɩ yʋlʋpee iyisi kakpasɩ (5000) kɛ mpʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ caɣasɩ-wɛɣɛ tintika tintika ɩsɩɩ yʋlʋpee nɩɩlɛ na naanʋwa naanʋwa. 15 Ɩlɛna Yesu ɩfalaa nɩɩ ntɩ na pá caɣasɩ pa təna təmam. 16 Tənaɣa Yesu kpaɣa potopotonaa kakpasɩ na tiina naalɛ ɩnɩ, na ɩ́ teki ɩ ɩsɛ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ na təmlɛ. Ɩlɛna ɩ́ faɣa-wɛ na ɩ́ cɛla ɩ ɩfalaa sɩ pá tala samaa ɩnɩ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɣaa na pá haɣa. Haləna pá tɔɔsɩ hɔɣɔlasɩ kʋkpisasɩ kɛ tɔkəŋ naanʋwa na naalɛ. 18 Kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu sələmaɣa Ɩsɔ kɛ́ ɩ tike kɛ kpeeŋa. Ɩlɛna ɩ ɩfalaa polo ɩ kiŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Yəlaa tɔŋ sɩ ma kɛ́ awe? 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa cɔwa sɩ: Pa tɔŋ sɩ Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ, na lɛlaa sɩ Ilii, na lɛlaa sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋpəma taa nɔɣɔlʋ lɩɩna. 20 Tənaɣa Yesu pɔɔsa ɩ ɩfalaa sɩ: Na mɛ se, mə hʋʋkɩ sɩ ma kɛ́ awe? Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: N kɛ́ Ɩsɔ Mesii. 21 Tənaɣa Yesu kpaala-wɛɣɛ teu sɩ pá taa heeli-təɣɩ nɔɣɔlʋ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heela-wɛ tɔtɔ sɩ: Yʋlʋ Pəyaɣa má maa tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ sɔsɔm. Nyʋɣʋ nyə́ma na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa ká lɔ-m, halɩ pá kʋ-m. Ama maa fe kʋyɛɛŋ tooso wule. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa pa tənaɣa heeluɣu sɩ: Wei ɩ caa sɩ ɩ́ təŋɩ-m pʋntʋ ɩ́ la ɩ təɣɩ awusa, na ɩ́ səɣələɣɩ ɩ səm tesika kɛ paa ɩfemle nte, na ɩ́ təŋəɣəna-m. 24 Pə taɣa pʋlʋ, ye wei ɩ pɛɛkəɣɩ ɩ weesuɣu təcututu, ɩ tɛŋna səpʋ. Ama wei ɩ́ lapa ɩ təɣɩ awusa kɛ ma tɔɔ, pʋntʋ ká hikina weesuɣu. 25 Ye yʋlʋ pəsaa na ɩ́ hiki antulinya nyəm təna, na ɩ maɣamaɣa ɩ́ wakəlaa, yaa ɩ lapa yem, leɣelɛ pʋntʋ kasəyaɣa ɩlɛ? 26 Ye wei ɩ səpa ma fɛɛlɛ yaa ma kʋsɛɣɛsətʋ fɛɛlɛ, Yʋlʋ Pəyaɣa má maa sɩ pʋntʋ fɛɛlɛ tɔtɔɣɔ waatʋ wei maa kɔnna ma teeli na ma Caa nyəŋ na ma ɩsɔtaa tillaa naŋŋ nyə́ma nyəŋ tɔ. 27 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ, mpa pa wɛ cənɛ tɔ pa taa napəlɩ ká ná Ɩsɔ Kawulaɣa na pə́cɔ́ pá sɩ. 28 Ɩ tɛma tɔm ntəɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ na kʋyakʋ siki kɛ́ ɩlɛna ɩ́ kpaɣa Piyɛɛ na Yohaanɩ na Saakɩ na pá kpa pʋɣʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ. 29 Ɩ tɔŋna sələmʋɣʋ, ɩlɛna ɩ ɩsɛntaa laɣasɩ, na ɩ wontu hʋlʋmɩ, haləna tə tee kɔkɔ kɛ sɔsɔm. 30 Tənaɣa pa tuta apalaa napələɣɩ ɩ kiŋ kɛ naalɛ na pá na-ɩ pá yɔɣɔtəɣɩ. Apalaa mpɛ sɛsɛ Moisi na Ilii kɛlɛ. 31 Mpɛ pa kɔmna na ɩsɔtaa teu sɔsɔɔm, na pá yɔɣɔtəɣəna-ɩ ɩ kpente nte tə caa Yosalɛm kɛ lapʋ ɩsɩɩ Ɩsɔ ka sɩɩwa tɔ tə tɔm. 32 Mpʋ tɔ na Piyɛɛ na ɩ taapalaa pa tɔŋa tom kɛ pə fɛɩna. Paa na mpʋ pa fema, na pá ná Yesu teu sɔsɔɔm na apalaa mpa pa naalɛ pa səŋa ɩ kiŋ tɔ. 33 Pə kɔma ɩsɩɩ apalaa mpɛ pa yeki Yesu, ɩlɛna Piyɛɛ tɔ sɩ: Tacaa, ɩsɩɩ tə wɛʋ cənɛ ɩnɩ ɩsəntɔ tɔ, pə wɛ teu napələɣɩ te. Ɩlɛ pə mʋna ɩsɩɩ tə́ siki coka toosoɣo. Nyaɣa lɛntɛ, Moisi kɛ lɛntɛ, na Ilii kɛ lɛntɛ. Nti ɩnɩ ɩ yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ tɔ tə lɩɩ yem kɛ́, ɩ ta na-tɩ. 34 Ɩ tɔŋa ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩsɔŋmʋntʋɣʋ nakʋlɩ kʋ kɔɔ na kʋ takɩ pa tɔɔ. Kʋ tɔŋa pa tɔɔ kɛ́ tiiu, ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa Piyɛɛ-wɛɣɛ sɔsɔm. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa nɩɩ pə yɔɣɔta ɩsɔŋmʋntʋɣʋ tɛɛ sɩ: Ɩnəɣəlɛ ma Pəyaɣa kʋləsaɣa, ɩ́ nɩɩna-kɛ. 36 Pə yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ na pə tɛ tɔ, Yesu tike ntɛ́ pa naakɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa tɔka pə təna mpi pa nɩɩ mpʋ tɔɣɔ pa taa, pa ta yele na nɔɣɔlʋ nɩɩ-tɩ. 37 Pə kɔma pə fe na pá tiikina pʋɣʋ tɔɔ, ɩlɛna samaa anaam nɔɣɔlʋ ɩ́ katɩ Yesu. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa kɛ samaa ɩnɩ ɩ taa sɩ: Tacaa, ma wiina-ŋ nyənɩ ma pəyalʋ yee. Anɩ ɩ tike kɛ ma lʋlaa. 39 Ye ɩlɔɣɔʋ kʋla ɩ tɔɔ ɩ makɩ kapusi kɛ́, na pə́ pɛtɩ-ɩ atɛ na kuhulaŋ lɩɩkəna ɩ nɔɣɔ. Ye pə lapa-ɩ mpʋ, pə wɛɛ kɛ́ na pə tʋɣʋ-ɩ wahala, pɩɩ cɛkɩ ɩ tɔɔ kɛ́ lɔŋ. 40 Ma wiina nyá ɩfalaa sɩ pá loo-ɩ, pa ta pəsɩ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Laŋkpɩɩsəŋ nyə́ma na kʋtakɛɛsəŋ mɛ, wɛɛ ɩsənaɣa má na-mɛ tɩɩ caɣa na má tɔkɩ mə kʋnyɔŋ? Kɔna nyá pəyalʋ ɩnəɣɩ cənɛ. 42 Pəyaɣa kpɛɣɛtəna-ɩ, ɩlɛna ɩlɔɣɔʋ selisi-kɛɣɛ teu, na ɩ́ pɛtɩ-kɛɣɛ atɛ. Ama Yesu ná kaləna ɩlɔɣɔʋ na toŋ, na ɩ́ la na pəyaɣa hiki alaafəya, na ɩ́ cɛla-kɛɣɛ ka caa. 43 Ɩlɛna Ɩsɔ toma sɔsɔɔna anɛ a tɔm kpa pa tənaɣa sɔɣɔntʋ. Pa təna pa tɔŋna ɩ kʋlapʋtʋ tənaɣa sam, ɩlɛna Yesu heeli ɩ ɩfalaa sɩ: 44 Paa tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa maɣa yəlaa niŋ taa, ɩ́ nɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ teu yoo. 45 Ama Yesu ɩfalaa ná tá cɛkəna tɔm tənɛ ɩnɩ. Tə hʋwɛɛ ka wɛ-wɛɣɛ ɩŋmɛsaʋ kɛ́, sɩ pá taa cɛkəna tə tapʋɣʋ. Paa na mpʋ pa nyámna tə pɔɔsʋɣʋ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa hɔma sɔsɔɔntʋ tɔɔ sɩ pa naa sɩ pa taa aweɣelɛ sɔsɔ. 47 Yesu ná cɛkəna pa lotu taa hʋwɛɛ, ɩlɛna ɩ́ kpaɣa peiya na ɩ́ səŋsɩ-kɛɣɛ ɩ cɔlɔ, 48 na ɩ tɔ sɩ: Ye wei ɩ mʋ peiya kanɛɣɛ ma nyʋɣʋ tɔɔ, maɣa pʋntʋ mʋwa. Na wei ɩ́ tɩɩ mʋ-m, ɩ mʋ wei ɩ tila-m tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, wei ɩ́ pəsa ɩsɩɩ mə taa səkpelu, pʋntʋ ntɛ́ sɔsɔ. 49 Tənaɣalɛ Yohaanɩ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Tacaa tə na nɔɣɔlʋ na ɩ́ looki alɔɣaa na nyá hətɛ, pə́cɔ́ ɩɩ təŋəɣɩ-tʋ. Ɩlɛna taa kisina-ɩ. 50 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Ɩ́ taa taŋɩ-ɩ sɩ ɩ́ taa la. Pə taɣa pʋlʋ, yʋlʋ ɩ́ ta kɛ mə kolontu, mə nyəŋ kɛ́ te. 51 Pə kɔma pə kpɛɣɛtəna Yesu kʋlʋɣʋ kɛ antulinya taa, ɩlɛna ɩ́ sɩɩ sɩ ɩ ká polo Yosalɛm. 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋsa yəlaa na ɩ́ tɛləsɩ nɔɣɔ sɩ pá polo Samalii ɩcaliya kalɩ ka taa, na pá caa-ɩ təsʋʋlɛ. 53 Ama pɛlɛ pa kisa-ɩ mʋɣʋ, sɩ ɩ pukina Yosalɛm tɔɔ tɔ pə tɔɔ. 54 Ɩ ɩfalaa Saakɩ na Yohaanɩ pa ná mpʋ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Tacaa, yaa tə yele na ɩsɔtaa kɔkɔ tii na ká nyaɣa-wɛ? 55 Ama Yesu pəsa pa tɔɔ na ɩ́ kaləna-wɛ. 56 Ɩlɛna pá tɛɛ ɩcatɛ lɛntɛ taa. 57 Yesu na ɩ ɩfalaa pa wɛ mpaaʋ taa na pá tɔŋa pote tɔ nɔɣɔlʋ tɔma Yesu sɩ: Maa təŋəɣɩ-ŋ nyá təpote təna taa. 58 Mpʋɣʋlɛ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Taalɛ hasɩ wɛna sɩ lona na sumasɩ ná wɛna sɩ tana. Ama Yʋlʋ Pəyaɣa má, ma fɛɩna nyʋɣʋ tətʋlɛ maɣamaɣa. 59 Ɩlɛna Yesu tɔ lɛlʋ sɩ: Nyaa kɔɔ na ń təŋɩ-m. Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ́ tɔma sɩ: Tacaa, yele má polo má pi ma caa na pə́cɔ́. 60 Tənaɣalɛ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Yele na sətaa pi pa sətaa. Ama nyaa polo na ń kpaalɩ Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm. 61 Ɩlɛna lɛlʋ náá tɔ sɩ: Tacaa maa təŋɩ-ŋ, ɩlɛ yele na má polo má la ma nyə́ma kɛ pə lapa wulee na pə́cɔ́. 62 Ama Yesu cɔ ɩ́lɛ́ sɩ: Ye yʋlʋ kpaɣa akuɣu sɩ ɩ haləɣɩ na ɩ́ nyənəɣəna kpaɩ taa, pʋntʋ ta mʋna Ɩsɔ Kawulaɣa. 1 Pəlɛ pə waalɩ Tacaa tasa apalaa nɩɩtoso na naanʋwa na naalɛɣɛ ləsʋɣʋ, na ɩ́ tili-wɛɣɛ naalɛ naalɛɣɛ acalɛɛ na timpiwɛ ɩ wɛɛ sɩ ɩ puki tɔ. 2 Na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Kʋmtʋ tɔɔwaɣa, ama kʋntaa fɛɩna. Ɩ́ sələmɩ hatʋcɛ na ɩ́ sɔɔsɩ kʋntaa kɔnaʋ kɛ lɔŋ kɛ ɩ kʋmtʋ taa. 3 Tɔʋ, ɩ́ polo, ɩsɩɩ ma tiluɣu-mɛ ɩsəntɔ tɔ, ɩ́ pəsaa kɛ́ ɩsɩɩ heeŋ kɛ taalɛ hasɩ hɛkʋ. 4 Ɩ́ taa kpaɣa liɣitee yaa huluɣu, ɩ́ taa kpɩ ntaŋkpala, pə́cɔ́ ɩ́ taa paasəna yəlaa sɛɛʋ kɛ mpaaʋ taa. 5 Ye ɩ́ sʋʋ təyaɣa ŋka ka taa ɩ́ kooliɣi sɩ: Alaafəya ɩ́ tɔɔ təyaɣa kanɛ ka tɔɔ, na pə́cɔ́. 6 Ɩlɛ ye pə kɛ́ sɩ təyaɣa tʋ sɔɔla alaafəya, mə koolee anɩ a ka təŋɩ-ɩ. Tɔfɔ ye pə taɣa mpʋ, kʋlʋmaa mɛ mə tɔɔ kɛ́ mə koolee anɩ a taɣanəɣɩ məlʋɣʋ. 7 Ɩ́ caɣa təyaɣa ŋka ka taa na pá cɛla-mɛɣɛ mpi, ɩ́ tɔɣɔ na ɩ́ nyɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, təmlɛ tʋ mʋna pá fɛlɩ-ɩ kɛ́. Ɩ́ taa laɣasəɣɩ tɛɛsɩ kɛ yem yem. 8 Paa ɩcatɛ nte tə taa kɛ́ ɩ sʋʋwa na pá mʋ-mɛ na pá cɛla-mɛɣɛ pʋlʋ, ɩ́ tɔɣɔ. 9 Ɩ́ waasɩ pa kʋtɔntʋnaa, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩsɔ Kawulaɣa sʋʋ mə tɛɛ kɛ́. 10 Ye ɩ́ sʋʋ ɩcatɛ nte tə taa na tə yəlaa ɩ́ ta mʋ-mɛ, ɩ́ lɩɩ na ɩ́ tɔ sɩ: 11 Tə kpiisiɣi mə tɔɔ kɛ́ mə maɣamaɣa mə ɩcatɛ mʋsʋɣʋ ŋku kʋ taana ta nɔɔhɛɛ tɔ. Ɩlɛ paa na mpʋ, ɩ́ nyɩ teu kɛ́ sɩ Ɩsɔ Kawulaɣa sʋʋ mə tɛɛ mə tɛɛ na ká lɩɩ. 12 Ma heeliɣi-mɛ sɩ Sɔtɔm ká la sana na ɩcatɛ ntɛɣɛ tənaɣa hʋʋlɛ wule kɛ suulu hʋlʋɣʋ tɔm taa. 13 Haɩ, Colasɛŋ nyə́ma mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo. Haɩ, Pɛtɛsaita nyə́ma mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Piti təma nna pa lapa-yɛɣɛ mə hɛkʋ taa tɔ, ye ɩsɩɩ ɩsəntɔ Tiii na Sitɔŋ kɛ paa lapa-yɛ, paa tɛma pa ɩsaɣatʋ lɔʋ kɛ lɔŋ, halɩ pá suu fɔlətɔnaa na pá caɣa hula taa. 14 Pə tɔɔ kɛ́ paa hʋlɩ suulu kɛ Tiii na Sitɔŋ pə nyə́ma kɛ hʋʋlɛ kʋyakʋ wule na pə kəlɩ-mɛ. 15 Pə kaasʋɣʋ Kapənahum nyá tɔ, n hʋʋ sɩ n ká pɩɩ na ń kaləsəna hatoo ɩsɔtɔnʋɣʋ na? Ama paa tisi-ŋ kɛ́ təfɛ kɛ tuu tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ taa. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tasa ɩ ɩfalaa kɛ heeluɣu sɩ: Yʋlʋ ɩ́ nɩɩkəna-mɛ, maɣa pʋntʋ nɩɩkəna. Wei ɩ́ kisa-mɛ, ma ɩnɩ tɔtɔɣɔ pʋntʋ kisaa. Na wei ɩ́ kisa-m, ɩ́ kisa wei ɩ tila-m tɔɣɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa nɩɩtoso na naanʋwa na naalɛ məla ɩ kiŋ na laŋhʋlʋmlɛ sɔsɔɔlɛ, na pá tɔŋ sɩ: Tacaa nyá tɔɔ alɔɣaa maɣamaɣa nɩɩna-tʋ. 18 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ma nawa Satanɩ na ɩ́ hotiɣina ɩsɔtaa ɩsɩɩ tɛʋ nyəɣəsʋɣʋ tɔ. 19 Ɩlɛ ma ha-mɛɣɛ toma sɩ ɩ́ tɔ tʋmaa tɔɔ, na pəcɛsɩ tɔɔ, na kolontu toma təna tɔɔ, pʋlʋ kaa la-mɛ. 20 Ɩlɛ paa na mpʋ mə laŋa ɩ́ taa hʋləmɩ sɩ alɔɣaa se-mɛ. Ama a hʋləmɩ kɛ́ sɩ pa ŋmaa mə həla kɛ ɩsɔtaa tɔ pə tɔɔ. 21 Tənaɣa Feesuɣu Naŋŋtʋ lapa na Yesu laŋlɛ hʋləmɩ sɔsɔm. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ma Caa, ɩsɔtaa na atɛ pə tʋ, ma sɛɛ-ŋ. N ŋmɛsa tɔm tənɛɣɛ ləmaɣasɛɛ nyə́ma na nyəntaa, ɩlɛna ń kuli-təɣɩ piya. Ma Caa, pɔpɔtʋ fɛɩ, ma sɛɛ-ŋ, nyá ɩnɩ nyá luɣu tɩɩ lapəna mpʋ. 22 Ama ma Caa cɛla-m pə tənaɣa. Ye pə taɣa ma Caa tike, nɔɣɔlʋ ta nyɩ sɩ aweɣelɛ Pəyalʋ. Na ye pə taɣa Pəyalʋ tike, nɔɣɔlʋ ta nyɩ sɩ aweɣelɛ Cɛcɛ. Aŋha, ye Pəyalʋ nɔkənaa sɩ ɩ hʋləɣɩ wei pə paasi. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pəsəna ɩ ɩfalaa tike tɔɔ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Mpi mpi mə ɩsəpee naakɩ ɩsəntɔ tɔ, leleŋ kɛ ɩ́ nɩɩwa. 24 Ma heeliɣi-mɛ sɩ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa paɣalɛ na awulaa sɔsaa paɣalɛ nyɩɩlaa sɩ pá ná mpi mə naakɩ ɩsəntɔ tɔ, na pá laŋ. Pəyele pa nyɩɩlaa tɔtɔ sɩ pá nɩɩ nti mə nɩɩkɩ tɔ, na pá kpisi. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kʋlaa sɩ ɩ maɣasəɣɩ Yesu. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, ntiɣi má la na má hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ? 26 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Susuweɣe pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa? Na n kaləɣɩ tɔ, hʋwɛɛ nnaɣa n nɩɩkɩ pə taa? 27 Ɩlɛna ɩ́ cɔ-ɩ sɩ: Ma nɩɩkɩ sɩ n ká sɔɔlɩ Tacaa nyá Ɩsɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ na nyá ləsaɣa sʋʋ-ɩ təmamam kɛ paa mpi pə taa, na n sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ nyá tɩ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ama n cɔ teu. Aŋha, lakɩ mpʋ, n ka hiki weesuɣu. 29 Ɩnɩ ɩ caakaɣa sɩ paa na mpʋ ɩ tɔm ɩ te, ḿpʋ́ɣʋ́lɛ ɩ tasa Yesu kɛ́ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Na aweɣelɛ ɩsɩɩ ma tɔɣɔntəlɛ ɩnɩ ɩlɛ? 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tɔʋ, yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩnna Yosalɛm na ɩ́ pukina Yeliko, na ɩ́ lɩɩ ŋmɩɩlaa tɔɔ na pá kpa-ɩ na pá wɔɣɔsɩ ɩ wontu na pá mapɩ-ɩ ɩsɩɩ ɩsəna mpi pə wɛɛ tɔ. Ɩlɛna pá tɛɛ pa yele-ɩ na ɩ́ kaasa weesuɣu kʋlʋmʋɣʋ. 31 Pə pamna kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ná təŋaɣa mpaaʋ ŋkʋ. Ɩ́lɛ́ ɩ na-ɩ, ɩlɛna ɩ cɔlɔ na ɩ́ tɛɛ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii tʋ nɔɣɔlʋ ná talaa na ɩ́ maɣana-ɩ mpʋ. Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ cɔlɔ tɔtɔ na ɩ́ tɛɛ. 33 Ama Samalii tʋ tɔntʋ nɔɣɔlʋ ná tala təna na ɩ́ na apalʋ ɩnɩ, ɩlɛna ɩ tɔm lapɩ-ɩ pətɔɔtəlɛ kɛ sɔsɔm. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hɛla ɩ kiŋ, na ɩ́ taa nim na kɔɔlɛ kɛ ɩ hiŋ taa. Ɩlɛna ɩ́ kpɛɛlɩ-ɩ saalasɩ, na ɩ́ caɣasɩ-ɩ ɩ kpaŋaɣa tɔɔ, na ɩ́ pona-ɩ mʋʋlaa təsʋʋlɛ na ɩ́ paasəna-ɩ teu. 35 Kʋ fema ɩlɛna ɩ́ ləsɩ liɣitee nyəɣətʋ naalɛ na ɩ́ cɛla mʋʋlaa təsʋʋlɛ tʋ, na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Paasəna-ɩ teu, na ń tɩɩ tɔɣa ɩ nyʋɣʋ tɔɔ na pə tɛɛ mpʋ, ma kɔma, maa fɛlɩ-ŋ yoo. 36 Tɔʋ, pa tooso ɩnɩ pa taa, aweɣe n hʋʋ sɩ ŋmɩɩlaa mapa wei ɩnɩ tɔ ɩ tɔɣɔntəlɛ ɩlɛ? 37 Ɩlɛna Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsʋlʋ ɩnɩ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Wei ɩnɩ ɩ lapa-ɩ kʋpantʋ tɔ. Mpʋɣʋlɛ Yesu sɩ: Tɔʋ, polo na nyá maɣamaɣa ń lakɩ mpʋ. 38 Yesu na ɩ ɩfalaa pa tɔŋna pote, ɩlɛna pá tala ɩcatɛ natəlɩ na alʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ lapɩ-ɩ mʋʋllɛ. Pa yaa alʋ ɩnɩ sɩ Maləta. 39 Ɩ wɛna neu, pa yaa-ɩ sɩ Malɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ ka caɣa Tacaa nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ na ɩ́ nɩɩkɩ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ. 40 Taɣa tɔɔ təma kpəpa Maləta, ɩlɛna pə pɛkəlɩ-ɩ ɩ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kɔma Tacaa kiŋ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩsɩɩ ma neu yeluɣu-m ma tike na má cɔɔkəna taɣa kɛ ɩsəntɔ ɩnɩ tɔ pə wɛ-ŋ teu ntɛ́ ma cɛ? Pəlɛ pə tɔɔ tɔ, heeli-ɩ sɩ ɩ́ səna-m. 41 Mpʋɣʋlɛ Tacaa ná cɔ-ɩ sɩ: Haɩ, Maləta, n kʋɣɩ nyá təɣɩ yem kɛ́ na ń kpetiliɣina təma paɣalɛ. 42 Pəyele mpi pə waasəɣɩ tɔ pə kɛ́ kʋlʋməm tike kɛ́. Malɩ ləsəna təpantɛ, ɩ́ na nɔɣɔlʋ pa kaa hɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu caɣa tiili na ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ. Ɩ kɔma na ɩ́ tɛ, ɩlɛna ɩ ɩfalʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, hʋ́lɩ́-tʋɣʋ Ɩsɔ sələmʋɣʋ ɩsɩɩ Yohaanɩ ná hʋ́lʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa tɔ. 2 Mpʋɣʋlɛ Yesu heela-wɛ sɩ: Ye ɩ caa sələmʋɣʋ ɩ́ sələmɩ sɩ: Tacaa, nyá hətɛ ɩ́ wɛɛ katɛ. Tɔɣɔ nyá kawulaɣa. 3 Haakɩ-tʋɣʋ paa ɩfemle nteɣe tɔɣɔnaɣa. 4 Hʋ́lə́ɣɩ́-tʋɣʋ suulu kɛ timpi tə pəntəɣəna-ŋ tɔ, ɩsɩɩ tá tɔtɔ tá hʋlʋɣʋʋ suulu kɛ mpa pa pəntəɣəna ta tɔ. Taa yele na tə́ sʋʋ maɣasʋɣʋ ɩsaɣaʋ taa. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu tɔtɔ sɩ: Ye ɩsɩɩ mə taa nɔɣɔlʋ wɛna taapalʋ ntɛ́, na pʋntʋ polo ahoo hɛka na ɩ́ maɣana-ɩ sɩ: Haɩ, ma taapalʋ, kəntɩ-m potopotonaa tooso. 6 Ma taapalʋ nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩnna ntɛɣɛ mpaa na ɩ́ tala-m nɔɔnɔɔ, pə́cɔ́ ma fɛɩna mpi maa cɛlɛ-ɩ tɔ. 7 Ɩlɛna ɩ tɔɣɔntəlɛ náá cɔ-ɩ hatoo pə taa sɩ: Taa caalɩ-m mpʋ. Má na ma piya tə tɛma sʋʋʋ na tə́ təkɩ na tə́ kaləsɩ. Maa pəsəɣɩ má tasa kʋlʋɣʋ kɛ nyá tɔɣɔnaɣa cɛlʋɣʋ tɔɔ. 8 Ma heeliɣi-mɛ sɩ, paa ɩ kɔma ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ cɛlɛ-ɩ ɩ kʋlaŋəm təna, pə taɣa taapallɛ tɔɔ kɛ́ ɩ lapa mpʋ, ama caalʋɣʋ kɛ ɩ kisaa. 9 Ɩlɛ ma heeliɣi-mɛɣɛ sɩ ɩ́ sələməɣɩ, paa ha-mɛɣɛ, ɩ́ pɛɛkəɣɩ, ɩ́ hikiɣi kɛ́, ɩ́ makɩ, pa tʋləɣɩ-mɛɣɛ. 10 Sələməlʋ kɛ pa haakɩ, na pɛɛkəlʋ hikiɣina, na matʋ kɛ pa tʋ́lə́ɣɩ́. 11 Wulee mə taa awe pəyaɣa sələma-ɩ potopoto na pʋntʋ cɛlɛ-kɛɣɛ pəlɛ ye? Yaa ye ka sələma-ɩ tinte pʋntʋ cɛlɛ-kɛɣɛ tʋm. 12 Yaa mə taa awe pəyaɣa sələməna-ɩ yatɛ, na pʋntʋ cɛlɛ-kɛɣɛ pəcɛka? 13 Ye asaɣaa mɛ mɩɩ pəsa mə piya kɛ kʋpantʋ lapʋ, Tacaa wei ɩ wɛ ɩsɔtaa tɔ ɩ kaa cɛla ɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ mpa pa sələməɣɩ-ɩ tɔ? 14 Yesu loo ɩlɔɣɔhilu kaayɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩlɔɣɔʋ se. Ɩ se ḿpʋ́ɣʋ́ ɩlɛna kamumuka sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ na pə la samaa kɛ piti kɛ́ sɔsɔm. 15 Mpʋɣʋlɛ pa taa lɛlaa pəsənaa sɩ: Pesepule toŋ kɛ ɩnɩ ɩ tɔɣɔnəɣəna alɔɣaa lɛmpa. 16 Ɩlɛna Yesu tɔm tʋlaa taa lɛlaa náá tɔmɩ-ɩ sɩ: La piti təmlɛ na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ Ɩsɔ toŋ kɛ n lakəna. Pa yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pa naa ɩ waalɩ. 17 Yesu ná cɛkəna pa taa hʋwɛɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ye kawulaɣa wɛɛ na ká fɛɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, nɔɔnɔɔ ka yawaɣa. Təyaɣa ɩ́ wɛ mpʋ, kɛlɛ ka yɔkəɣɩ kɛ́. 18 Ye Satanɩ kawulaɣa nyə́ma yooki pa taa pa tike, ɩ kawulaɣa nyʋɣʋ ntɛ́ ka ɩsəna? Mpi tɔ, mə tɔŋ sɩ Pesepule toŋ kɛ ma lookina alɔɣaa. 19 Ye Pesepule toŋ kɛ ma lookina alɔɣaa ɩsɩɩ mə hʋʋkʋɣʋ tɔ, ɩlɛ awe toŋ kɛ mə pəyalaa ná lookina pa nyə́ma? Tənaɣa pa maɣamaɣa paa kʋna mə tɔm. 20 Ama ye Ɩsɔ toŋ taa kɛ́ ma lookina alɔɣaa, ɩlɛ Ɩsɔ Kawulaɣa wɛ mə tɛɛ mə tɛɛ kɛlɛ. 21 Yʋlʋ toŋ tʋ ɩ́ taŋa ɩ təyaɣa kɛ teu na yoou wontu, pʋlʋpʋ ɩɩ tokiɣina ɩ wɛnaʋ. 22 Ama wei ɩ kəla-ɩ toŋ tɔ ɩ́ kɔma na ɩ́ kʋlɩ ɩ tɔɔ na ɩ́ pəsɩ-ɩ, ɩlɛ ɩ lɛɛkəɣɩ ɩ yoou wontu nti ɩnɩ ɩ taakaɣa tɔɣɔ, na ɩ́ məŋna ɩ wɛnaʋ mpɩ, na ɩ́ tala lɛlaa. 23 Wei ɩ fɛɩ ma tɔɔ, pʋntʋ kɛ́ ma kolontu kɛ́. Wei ɩɩ səŋna-m tɔɔsʋɣʋ tɔ, ɩ yaasəɣɩ kɛ́. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ye pa loowa ɩlɔɣɔʋ, wʋlaɣa taa kɛ́ ɩ cɔɔkɩ sɩ ɩ́ hɛɛsɩ. Ɩ laŋəɣɩ, ɩlɛna ɩ́ taɣanɩ ɩ taa sɩ: Maa məlɩ təyaɣa ŋka ka taa maa lɩɩwa tɔɣɔ. 25 Ɩ takɩ kɛlɛ ka taa, ɩlɛ ɩ ká maɣana pa hasa-kɛ na pá taɣanɩ pə tənaɣa teu. 26 Pəlɛ tɔ, ɩ puki kɛ́ na ɩ́ caa alɔɣaa lɛlaa mpa pa kəla ɩnəɣɩ ɩsaɣatʋ tɔɣɔ naatosompɔɣɔlaɣa, na pá kɔɔ na pá caɣa təyaɣa ŋkɛ ka taa. Ɩlɛna lɔŋ nyəntʋ náá məlɩ na tə́ la sana na nɔɔnɔɔ nyəntʋ. 27 Yesu tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna alʋ nɔɣɔlʋ ɩ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa kɛ samaa taa sɩ: Pʋwɛ nyá too wei ɩ lʋla-ŋ na ń mʋsɩ-ɩ tɔ, ɩ nyʋleleŋ wɛ sɔɣɔntʋ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ alʋ ɩnɩ sɩ: Mpa pa nɩɩ Ɩsɔ Tɔm na pá tɔkɩ-tɩ, pʋntʋnaa ntɛ́ nyʋleleŋ nyə́ma te. 29 Samaa tɔŋna-ɩ nyəkʋɣʋ kɛ sɔsɔm, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ ɩ faaci taa sɩ: Kʋfalaŋ yəlaa panɛ asaɣaa kɛ́. Piti təmlɛ nte tə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ Ɩsɔ lakəna tɔɣɔ mpɛ pa caakɩ. Ɩlɛ pa kaa na natəlɩ, ye pə taɣa Yonaasɩ nyəntɛ. 30 Ɩsəna mpi pə lapa Yonaasɩ kiŋ tɔ pə hʋla Ninifi nyə́ma kɛ́ sɩ Ɩsɔ lakəna. Na mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma nyəntʋ ká hʋ́lɩ́ kʋfalaŋ yəlaa tɔtɔ sɩ Ɩsɔ lakəna. 31 Ye pə tala hʋʋlɛ wule, ilim mpətəŋ tɔɔ wulaʋ alʋ nyəŋ ká kʋ kʋfalaŋ yəlaa panɛ pa tɔm kɛ mpi pə tɔɔ ɩ́lɛ́ ɩ ka lɩɩ hatoo tɛtʋ pooluŋ taa na ɩ́ kɔɔ, sɩ ɩ nɩɩkɩ ɩsəna Salʋmɔŋ yɔɣɔtəna ləmaɣasɛɛ tɔ. Pə́cɔ́ pʋlʋpʋ wɛ cənɛ na pə́ tɛɛ Salʋmɔŋ təcaɣacaɣa. 32 Ye pə tala hʋʋlɛ wule Ninifi nyə́ma ká kʋ kʋfalaŋ yəlaa panɛ pa tɔm. Pə taɣa pʋlʋ, kʋyaŋku pɛlɛ pa nɩɩ Yonaasɩ waasʋ tɔ, pa yela pa ɩsaɣatʋ kɛ kpakpaa kɛ́. Pə́cɔ́ pʋlʋpʋ wɛ cənɛ na pə tɛɛ Yonaasɩ ɩnɩ. 33 Nɔɣɔlʋ ɩɩ mʋsəɣɩ fətəla na ɩ́ ŋmɛsɩ-ɩ, yaa ɩ́ pamɩ-ɩ nyanaɣa tɛɛ. Ama ɩ sɩɩ-ɩ timpi taa ɩ́ wɛɛ pɩɩ naa yəlaa təna tɔɣɔ. Ɩlɛna mpa pa kɔŋ tɔ, fətəla kɔkɔ na-wɛ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na nyá ɩsɛ. Anɩ a kɛna nyá tɔnʋɣʋ pəlimile fətəla. Ye nyá ɩsɛ ɩ́ naakɩ teu, pə waasəɣɩ nyá tɔnʋɣʋ tənaɣa. Ama ye nyá ɩsɛ ɩ́ yʋlʋmaa, nyá tɔnʋɣʋ təna pəlimile wɛ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ kɛ́. 35 La laakalɩ, pə taa kɔɔ na ɩsəna n naakɩ tɔ pə məlɩ səkpɛtʋɣʋ. 36 Pə wɛ mpʋ tɔ, ye n naa təcɛɩcɛɩ, na pə fɛɩ-ŋ təyuɣulee, n naa teu kɛ́, ɩsɩɩ fətəla kɔkɔ naakʋɣʋ yʋlʋ tɔ səkpɛtʋɣʋ fɛɩ. 37 Yesu tɛma yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Falisa nɔɣɔlʋ ɩ́ yaa-ɩ sɩ ɩ́ sʋʋ ɩ tɛ na ɩ́ nyɔɔ lʋm. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋwa Falisa tɛ na ɩ́ niki tɔɣɔʋ. 38 Falisa nawa ɩ tɔkɩ na ɩ́ nyɔɔkəna asilima, ɩlɛna pə lapɩ-ɩ ha. 39 Tənaɣa Tacaa tɔma-ɩ sɩ: Anɩ Falisanaa mə nyəntʋ ntɛ́ mpʋ. Iyisi na nyənasɩ waalənaa kɛ ɩ́ nyaaləɣɩ təlaɩlaɩ. Ama pə kpaɣaʋ mə taanaa tɔ, ŋmɩɩləm na ɩsaɣatʋ pə hʋwɛɛ maɣaləna. 40 Ləmaɣasɛɛ fɛɩnaa mɛ, Ɩsɔ wei ɩ ŋma yʋlʋ tɔɔ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ wɛna ɩ tɩ na wei ɩ ŋma yʋlʋ lotu taa tɔ yɛɛ? 41 Pə kəla teu sɩ ɩ́ ha mpi ɩ wɛna mə iyisi na mə nyənasɩ taa tɔɣɔ kʋnyɔntʋnaa, ɩlɛ pə təna pɩɩ wɛɛ-mɛɣɛ teu. 42 Pɔpɔtʋ fɛɩ, Falisanaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Ɩ́ kpɛsəɣɩ nyɩɩtʋ nti pa yaakɩ sɩ mantɩ na luu tɔ na tuusi hatʋ təna na ɩ́ hiliɣi na ɩ́ ləsəɣɩ Ɩsɔ kɛ́ pə hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋm. Pəyele mə paa fɛɩna tampana təŋʋɣʋ na Ɩsɔ sɔɔlʋɣʋ tɔm. Ama tampana təŋʋɣʋ na Ɩsɔ sɔɔlʋɣʋ tɔm kɛ pɩɩ mʋna ɩ́ sɛɛsəna ɩsəlɛ, ɩlɛ ɩ́ taa sɔɔ hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ. 43 Falisanaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Yuta nyə́ma təkotilenaa taa, teeli teeli təcaɣalɛnaa kɛ ɩ́ pɛɛkəɣɩ. Na ɩ́ sɔɔla pa sɛɛkɩ-mɛɣɛ samaa taa kɛ́ na pá luŋiɣi. 44 Falisanaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Ɩ́ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ pəlaaŋ wei ɩ salətaa na pá tɔŋ ɩ tɔɔ kɛ́ yem, na pá ta nyɩ sɩ pəlaaŋ tɔ. 45 Tənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ pəsəna-ɩ sɩ: Tacaa, n yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ tɔ n kpɛntəna tá tɔtɔɣɔ na ń tʋʋ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa sɔsaa mɛ, mə tɔm ná wɛ waɩyo tɔtɔɣɔ. Ɩ́ sʋkəɣɩ yəlaa kɛ səɣəla yuŋ nyəna. Pəyele mɩɩ tɩɩ taa-wɛɣɛ taaʋ maɣamaɣa. 47 Waɩyo na mə tɔm kɛ́, mə caanaa ná kʋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na mɩɩ hələɣɩ pa pəlaaŋ na ɩ́ taɣanəɣɩ tətetete. 48 Ɩsɩɩ ɩ́ lakʋɣʋ mpʋ tɔ, pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ mə laŋa hɛɛna mə caanaa lapa mpi tɔ. Pɛlɛ pa kʋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na mə hələɣəna pa pəlaaŋ. 49 Pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ləmaɣasɛɛ ka hʋla mpʋ sɩ: Ɩsɔ má, maa tili Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa na tillaa kɛ pa kiŋ. Ama paa kʋ lɛlaa, na paa tʋ lɛlaa kɛ kʋnyɔŋ kɛ kʋtʋɣʋ. 50 Tuu pə ŋmaʋ antulinya na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpa pá kʋ tɔ, kaɣana nyə́ma nyɔɔŋ taa kɛ́ pa səm tɔm ká tɛna. 51 Kpaɣa Apɛɛlɩ kʋɣʋ, haləna Sakalɩ wei pa kʋ kɔtaɣa təlatɛ na Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ pə hɛkʋ taa tɔ pa səm, ma heeliɣi-mɛ təfoo kɛ́ sɩ, ɩsɩɩ pə tɛma pa nyɔɔŋ taa. 52 Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa sɔsaa mɛ, mə tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Ɩ́ tɔka saafʋ wei pa tʋləɣəna Ɩsɔ Tɔm nyəm tɔɔ tɔ, na mə luɣu fɛɩ sʋʋʋ. Pəyele ɩɩ tisiɣi sɩ mpa pɛlɛ pa caa tɔ pá sʋʋ. 53 Yesu kʋla təna, ɩlɛna Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa pá səŋ ɩ tɔɔ kɛ́ nɔɔhɛɛ naalɛ na pááná, na pá makɩ ɩ nɔɣɔ tɔɔ na kʋpɔɔsʋtʋ kɛ yem yem. 54 Na pá kuuki ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ́ cotaa ɩlɛ pa kpa-ɩ na təna. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa kota sɔsɔm kɛ waatʋ ɩnɩ, haləna pá tusiɣi təma. Tənaɣa Yesu caaləna ɩ ɩfalaa kɛ kpaalʋɣʋ sɩ: Ɩ́ la laakalɩ na Falisanaa kʋkʋsʋm, pa mənaafikitʋ kɛ ma yaa mpʋ. 2 Pə təna mpi pə ŋmɛlaa tɔ, ɩsɩɩ pə tɛma na pə́ kuli pə tɔɔ. Na pə təna mpi pə lapa mukaɣa tɛɛ tɔ, ɩsɩɩ pa tɛma na pá nyɩ-wɩ. 3 Pə tɔɔ kɛ́ paa ɩ́ ka ŋmɛsɩ tɔm na ɩ́ yɔɣɔtɩ-təɣɩ ahoo, ɩsɩɩ tə yawa ilim taa. Na paa naŋ taa kɛ́ ɩ́ wɛləta ŋkpaŋʋɣʋ taa, ɩsɩɩ pa kpaala-tɩ na nɔɣɔ sɔsɔɣa. 4 Mpa mɛ ɩ́ kɛ́ ma taapalaa tɔ, ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ taa nyana mpa pa pəsəɣɩ na pá ləsɩ yʋlʋ weesuɣu tike, na pə waalɩ paa pəsəɣɩ pʋlʋ tɔ. 5 Maa hʋ́lɩ́-mɛɣɛ wei pə mʋna sɩ ɩ́ se tɔ. Ɩ́ se Ɩsɔ, ɩnɩ ɩ pəsəɣəna na ɩ́ kʋ yʋlʋ. Pəyele ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ tʋ-ɩ tənaasəlɛ taa. Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, ɩnəɣɩ pə mʋna ɩ́ se. 6 Pə taɣa santiinaa naalɛ kɛ pa pɛɛtəɣɩ sumpɩʋpɩʋnaa kakpasɩ taa? Paa na mpʋ pa wɛʋ mpʋ tɔ, Ɩsɔ tá sɔɔ pa taa kʋlʋm tɔɔ. 7 Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ na mə nyʋɣʋ taa nyɔɔsɩ, Ɩsɔ nyəmá sɩ təna sɩ nyʋɣʋ kɛ́. Ye mpʋ ɩ́ taa nəɣəsɩ, ɩ́ kəla sumpɩʋpɩʋnaa təcaɣacaɣa. 8 Ma heeliɣi-mɛ sɩ, ye yʋlʋ ta ŋmɛsɩ sɩ ɩ kɛ́ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma nyəŋ, ma maɣamaɣa maa tisi Ɩsɔ ɩsɔtaa tillaa ɩsɛntaa sɩ pʋntʋ kɛ́ ma nyəŋ. 9 Ama wei ɩ́ kpɛɛsa yəlaa ɩsɛntaa sɩ ɩ ta nyɩ-m, ma maɣamaɣa maa tɔ Ɩsɔ ɩsɔtaa tillaa ɩsɛntaa sɩ ma ta nyəmɩ-ɩ tɔtɔ. 10 Ye wei ɩ́ yɔɣɔta Yʋlʋ Pəyaɣa má ma tɔɔ kɛ́ ɩsaɣatʋ, paa hʋ́lɩ́ pʋntʋ kɛ suulu. Ama ye Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ ɩ yɔɣɔta ɩsaɣatʋ, pa kaa hʋ́lɩ́-ɩ suulu. 11 Ye pə kɔma na pá yaa-mɛɣɛ nɔnɔɔsɩ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa, yaa awulaa kpaaməŋ taa, yaa toŋtʋnaa kiŋ, ɩ́ taa nəɣəsɩ nti ɩ́ ká hʋʋ na ɩ́ lɩɩ na nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ tɔ tə tɔɔ. 12 Feesuɣu Naŋŋtʋ ka sɛɣɛsɩ-mɛɣɛ kpakpaa kɛ nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɣɔlʋ lɩɩ samaa taa na ɩ́ tɔ Yesu sɩ: Tacaa, heeli ma taalʋ sɩ má na-ɩ tə́ tala tá caa yelina-tʋɣʋ mpi tɔ. 14 Tənaɣa Yesu pəsəna-ɩ sɩ: Apaŋ nyá, awe kpa-m mə tɔm taɣanlʋ na mə wontu tallʋ? 15 Ɩlɛna Yesu heeli pa təna sɩ: Ɩ́ la laakalɩ na wɛnaʋ luluɣu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wɛnaʋ hikuɣu ɩɩ hʋləɣɩ sɩ yʋlʋ tʋla-tɩ se. Paa pʋntʋ ká wɛna ɩsɩɩ cənɛ na le. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔ sɩ: Apalʋ toŋ tʋ nɔɣɔlʋ ka wɛnna haləmnaa, na ɩ́ kʋ kʋtɔɣɔʋ kɛ pə taa pə tɩɩ fɛɩ. 17 Ɩlɛna ɩ́ caɣa na ɩ́ maɣasɩ ɩ taa sɩ: Ɩsənaɣalɛ maa la ɩlɛ? Kpeeŋ ɩɩ takɩ-m sɩ má nyəkɩ ma tɔɣɔnaɣa. 18 Ɩ taa ɩ taa ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ma nyəmá ɩsəna maa la tɔɣɔlɛ. Ma yɔkəɣɩ ma kpeeŋ ɩnɛɣɛ na má sɩɩ sɔsɔɔŋ. Ɩlɛna má suu kʋtɔɣɔʋ na ma kʋpam lɛmpənaa tənaɣa ɩ taa. 19 Ɩlɛ maa ma ma laŋlɛ taa na má tɔ sɩ, yʋlʋ wɛna pɩɩsɩ paɣalɛ taa kʋtɔɣɔʋ ɩlɛ pə kaasa we, ye pə taɣa caɣaʋ na tɔɣɔʋ na nyɔɔʋ na yɔɔlʋɣʋ pə paasi? 20 Tənaɣa Ɩsɔ tɔma-ɩ sɩ: Kʋmɛlɛŋ nyá, n ká sɩ ahoo anɛ a maɣamaɣa. Ɩlɛna má ná wei ɩ ká kpaɣa pə təna mpi n taɣana nyá tɩ tɔɔ kɛ́ mpʋ tɔ. 21 Ɩlɛna Yesu tasa sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na mpa pa kaa wɛnaʋ kɛ pa maɣamaɣa pa tike tɔɔ, na Ɩsɔ ɩsɛntaa pa kɛ kʋnyɔntʋnaa tɔ. 22 Pə waalɩ kɛ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ tá ná mpi pə tɔɔ ma heela-mɛ sɩ ɩ́ taa nəɣəsəɣɩ mə tɔɣɔnaɣa ŋka pə wɛɛ sɩ ɩ́ ká tɔɣɔ na ɩ́ hiki weesiŋ, na mə tɔnəŋ tɔɔ kʋtakəm pə tɔm tɔ. 23 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, weesuɣu kəla tɔɣɔnaɣa, na yʋlʋ tɔnʋɣʋ kəla wontu kʋsusuutu. 24 Ɩ́ nyənna katəkatəŋ na ɩ́ na. Ɩɩ tuuki, ɩɩ kʋŋ. Pəyele ɩ fɛɩ kʋtɔɣɔʋ təsɩɩlɛ, ɩ fɛɩna kpou, Ɩsɔ caləɣəna-ɩ. Na mə tá kəlɩ sumasɩ kɛ tɔm napəlɛ? 25 Paa mə taa yʋlʋ ká kʋ ɩ təɣɩ ɩsəna, pʋntʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tuusi ɩ təɣɩ wʋlɛ kʋlʋmtəlɛ maɣamaɣa? 26 Ye ɩɩ pəsəɣɩ səkpetu səkpetu, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ kʋɣɩ mə tɩ na sɔsɔɔntʋ nti tə kaasaa tɔ? 27 Ɩ́ nyənna tawa nyɩɩtʋ tʋkʋɣʋ hɛtʋ nti tɔ na ɩ́ na. Nyɩɩtʋ ntɩ, tɩɩ lakɩ təmlɛ təlɩ, tɩɩ lʋʋkɩ pɔɔŋ. Paa na mpʋ ma heeliɣi-mɛ sɩ wulaʋ Salʋmɔŋ na ɩ toŋ təna ɩ ta suu wontu na ɩ́ tala paa tə taa kʋlʋmʋɣʋ kɛ kacɔka. 28 Ye Ɩsɔ lakɩ kacɔka kɛ tawa taa nyɩɩtʋ nti tə wɛ saŋa na cele ɩsəntɔ pa tika-tɩ tɔ, ɩ kaa la-mɛɣɛ kacɔka na pə kəlɩ mpʋ? Ɩ́ polo ɩ́ tɛɛ, ɩɩ tɛŋ Ɩsɔ na mə taa təcaɣacaɣa tɔ se. 29 Ɩ́ taa pɛkəlɩ mə tɩ na ɩ́ nəɣəsəɣɩ tam kɛ́ mə kʋtɔɣɔm na mə kʋnyɔnyɔɔm pə tɔm. 30 Antulinya taa cənɛ ma ta nyɩ ɩsɔnaa pɛɛkəɣəna təlɛɣɛ tam. Ama mɛ mə wɛna Caa, na mə Caa ɩnɩ ɩ nyəmá mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ. 31 Ɩ́ sɔ nyʋɣʋ na Ɩsɔ Kawulaɣa pɛɛkʋɣʋ, na Ɩsɔ ká ha-mɛ tɔtɔɣɔ mpi pə kaasaa tɔ. 32 Ma kalakiya nyá, taa nyá, mə Caa sɔɔləna sɩ ɩ haa-mɛɣɛ ɩ kawulaɣa. 33 Ɩ́ pɛɛtɩ mə kʋpamnaa na ɩ́ məŋna pə liɣitee na ɩ́ ha kʋnyɔntʋnaa. Ɩ́ pɛɛkɩ fatakanaa mpa paa səkɩ tɔ, na ɩ́ kaakɩ mə wɛnaʋ kɛ ɩsɔtaa timpi pʋlʋ ɩɩ leki tɔ. Nmɩɩlʋ kaa tala tənaɣa ŋmɩɩlʋɣʋ, pə́cɔ́ puka kaa tɔɣɔ. 34 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kpaŋtʋ ləmaɣasɛɛ ɩ́ wɛ timpi, tənaɣa ɩ akalʋɣʋ wɛɛ. 35 Ɩ́ tantɩ na ɩ́ taŋaa, ɩ́ ləlɩ mə hɔɔ taa, ɩ́ mʋsɩ mə fətəlanaa. 36 Ɩ́ la ɩsɩɩ təmlɛ nyə́ma mpa pa taŋaa sɩ pa caa ɩ́ lɩɩna akpaɣalɛ taa na ɩ́ tɔ sɩ: Ma talaa, pa tʋlɩ-ɩ tɔ. 37 Cɛcɛ ɩnɩ ɩ́ talaa na ɩ́ maɣana ɩ təmlɛ nyə́ma mpɛ na pa taŋaa, pa nyʋɣʋ lapa leleŋ kɛ́. Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ ɩ kootiɣi ɩ wontu kɛ́ na ɩ́ hɔkəna ɩ tɩ, na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ təcaɣalɛ sɩ pá caɣa na ɩ́ tʋ-wɛɣɛ tɔɣɔnaɣa. 38 Paa tapɩɩlɛ yaa tefemle kɛ ɩ kɔma na ɩ́ kɔɔ na ɩ́ maɣana-wɛɣɛ mpʋ na pá taŋaa, pa lapa nyʋleleŋ kɛ́. 39 Ɩ́ nyɩ teu sɩ, ye nyəm ka nyəŋaɣa kɔlɔ na təyaɣa caa nyɩ ŋmɩɩlʋ kɔntɛ waatʋ, ɩ kaa yele-ɩ na ɩ́ sʋʋ təyaɣa taa se. 40 Mɛ tɔtɔ, pə tɔɔ kɛ́ mɩɩ taɣanɩ mə təɣɩ mpʋ. Yʋlʋ Pəyaɣa ma, ma kɔŋ kɔntɛ kɛ waatʋ wei ɩ́ kaa hʋʋ tɔɣɔ. 41 Tənaɣa Piyɛɛ pɔɔsa Yesu sɩ: Tacaa, ta tike kɛ n sɛɛkəna ɩsɔ ɩnɩ, yaa yəlaa tənaɣa n sɛɛkəna-ɩ? 42 Mpʋɣʋlɛ Tacaa cɔwa sɩ: Aweɣelɛ təmlɛ tʋ kʋpaŋ na laɣatʋ? Ye pə taɣa wei ɩ caa ká yelina təyaɣa feŋuɣu, sɩ nyɔɣɔsɩ ɩ kpa təmlɛ nyə́ma lɛlaa, ɩlɛ ɩnɩ ɩ́ cɛla-wɛɣɛ tɔɣɔnaɣa tɔ. 43 Cɛcɛ ɩnɩ ɩ́ kɔma na ɩ́ məlɩ na ɩ́ maɣana təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ ɩsəlɛ sɛɛna təmlɛ ntɛ́ tə lapʋ, ɩ nyʋɣʋ lapa leleŋ kɛ́. 44 Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana tɔɔ sɩ, təyaɣa caa ká tʋ təmlɛ tʋ ɩnəɣɩ ɩ kʋpam təna tɔɔ feŋuɣu kɛ́. 45 Ama ye pə cəpa təmlɛ tʋ ɩnɩ, na ɩ́ tʋ ɩ taa sɩ: Ma caa kaa kɔɔ lɔŋ se, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ təmlɛ nyə́ma apalʋnyəma na alʋnyəma kɛ mapʋ. Na ɩ́ tɔkɩ, na ɩ́ nyɔɔkɩ na pə́ kʋɣɩ-ɩ. 46 Pɩɩ kɔɔ na kʋyakʋ ŋku na ɩsəna taa ɩ taa tʋ ɩ taa sɩ təyaɣa tʋ ka tala tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ ka sʋʋ təkpʋʋ. Na ɩ ká la təmlɛ tʋ ɩnəɣɩ təkaŋkaŋ, na ɩ́ məŋna-ɩ na ɩ́ pɛtɩ-ɩ ma ta nyɩ ɩsɔnaa tɔɔ. 47 Təmlɛ tʋ wei ɩ nyəmá ɩ caa luɣu tɛɛ nyəm na ɩ́ tá taɣanɩ ɩ tɩ, pəyele ɩ ta la mpi ɩ caa sɔɔlaa tɔ, paa həlɩ-ɩ teu. 48 Ama təmlɛ tʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ ta nyɩ ɩ caa luɣu tɛɛ nyəm, na ɩ́ lakɩ mpi pə mʋna pá mapɩ-ɩ pə tɔɔ tɔ, pəciiu tike kɛ paa ma ɩ́lɛ́. Wei pa ha sɔsɔm tɔ, sɔsɔm kɛ pa kɔŋɩ-ɩ pɔɔsʋɣʋ. Na wei pa paasaa na pá kaa sɔsɔm tɔ, sɔsɔm taa sɔsɔm kɛ pa kɔŋɩ-ɩ pɔɔsʋɣʋ. 49 Kɔkɔ kɛ ma kɔma tɛtʋ tɔɔ kɛ́ mʋsʋɣʋ, na pə caɣa-m ɩsɩɩ ɩsəntɔ tɔ kaa tɛma mʋɣʋ ɩlɛ mhmm teu ntɛ́. 50 Pə wɛɛ sɩ pá sɔ-m Ɩsɔ lʋm napəlɩ, ɩlɛ ye pa ta sɔ-m lʋm mpɩ ma nəɣəsɛɛ kaa tɛ. 51 Mə hʋʋ sɩ hɛɛsʋɣʋ kɛ ma kɔna antulinya taa? Aaɩ, ma heeliɣi-mɛ sɩ koloŋa kɛ ma kɔnaa. 52 Pə kpaɣa pənɛntɛ tɔ, yəlaa ɩ́ wɛ kakpasɩ kɛ pa təyaɣa taa, paa faɣa. Tooso ká lɩɩ naalɛ ɩnɛɣɛ koloŋa, na naalɛ náá lɩɩ tooso kɛ́ koloŋa. 53 Cɛcɛ ká kʋlɩ ɩ pəyalʋ tɔɔ, na pəyalʋ kʋlɩ cɛcɛ tɔɔ. Toto ká kʋlɩ ɩ pɛɛlɔ tɔɔ na pɛɛlɔ náá kʋlɩ toto tɔɔ. Paŋ alʋ nyəŋ ká kʋlɩ poolu tɔɔ, na poolu kɛ́ paŋ tɔɔ. 54 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma samaa tɔtɔ sɩ: Ye ɩ́ ná tɛʋ pɩɩ ŋmaalaɣa na ilim tətʋlɛ, ɩ́ tɔŋ kpakpaa sɩ saŋa ɩnɩ tɛʋ wɛɛ. Ɩlɛna tampana tɔɔ kʋlɛ kʋ nɩɩ. 55 Na ɩ́ kɔma na ɩ́ ná ilim nyakɩ sɔsɔm, ɩ́ tɔŋ sɩ tahaŋlɛ wʋsaa. Ɩlɛna tahaŋlɛ náá haŋ. 56 Mənaafikinaa mɛ, ɩ́ lapa ɩsəna na ɩ́ nyəŋ atɛ na ɩsɔ pə kɔkɔlɔnaa faɣasʋɣʋ, na ɩɩ cɛkəɣəna nti təlɛ tə lakɩ ɩsəntɔ tɔ tə hʋwɛɛ. 57 Ɩsənaɣa pə wɛɛ na mə maɣamaɣa ɩɩ tɩɩ maɣasəɣɩ sɩ ɩ́ nyɩ tampana na ɩ́ təŋ-yɛ ye? 58 Ye n wakəla nɔɣɔlʋ na ɩ́ yaa-ŋ nɔnɔɣɔ, la kookalɩ na nyá na-ɩ ɩ́ taɣanɩ mə tɔm kɛ mpaaʋ taa na ɩ́ ta tata hʋʋlʋ kiŋ. Pə taa kɔɔ na hʋʋlʋ náá tʋ-ŋ toŋtʋnaa niŋ taa, na pɛlɛ pá təkɩ-ŋ. 59 Ma heeliɣi-ŋ tampana sɩ ye n ta tɛ pə təna mpi pa pɛla-ŋ tɔɣɔ fɛlʋɣʋ n kaa lɩɩ təna. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa napəlɩ pa kɔma tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa na pá heeli Yesu sɩ: Kalilee nyə́ma napəlɩ pa lakaɣa kɔtaɣa kɛ Ɩsɔ, ɩlɛna Pilatɩ yele na pá kʋ-wɛ. 2 Tənaɣalɛ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ hʋʋ sɩ Kalilee nyə́ma mpa pa kʋ mpʋ tɔ, pa tɛɛ Kalilee nyə́ma lɛlaa tənaɣa kawalasɩ tɔɣɔ pa kʋ-wɛ? 3 Aaɩ, ma heeliɣi-mɛ sɩ, pə taɣa mpʋ se. Ama mɩɩ ta laɣasɩ tɔntɛ, ɩ́ ká sɩ mə tənaɣa ɩsɩɩ pɛlɛ pa səpʋ tɔ. 4 Na yəlaa pəlefɛi hiu wei Silowee kutuluɣu kpɛsaa na kʋ takɩ na kʋ naŋtɩ tɔ, ɩ́ hʋʋ sɩ Yosalɛm nyə́ma təna taa pɛlɛ pa kələna ɩsaɣatʋ na? 5 Aaɩ, ma heeliɣi-mɛ sɩ, pə taɣa mpʋ se. Ama mɩɩ ta laɣasɩ, ɩ́ ká sɩ mə tənaɣa ɩsɩɩ pɛlɛ pa səpʋ tɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔ sɩ: Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka sɔna ɩ lɛsɛŋ tɩɩŋ taalɛ taa kɛ́ fiki. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pola pee kooluɣu. Ama ɩ ta maɣana kʋ tɔɔ kɛ́ paa pʋlʋpʋ cəcəka. 7 Tənaɣa ɩ tɔma taalɛ tɔkʋlʋ sɩ: Nyənɩ, pɩɩsɩ tooso kɔlɔ ma tʋ kɔntɛ sɩ ma kooliɣi pee. Ama maa makəna pʋlʋ cəcəka kɛ kʋ tɔɔ. Sɛtɩ-kʋ. Pepe tɔɔ kɛ́ kɩɩ səŋ yem na kɩɩ lʋləɣɩ? 8 Ɩlɛna taalɛ tɔkʋlʋ cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, tasa-kʋɣʋ yeluɣu kɛ pʋntɔ, na maa huli na má cɔɔna kʋ kite na ma tʋ hute na má ná. 9 Ntanyɩ pə́ taləna pənte kɩɩ lʋlɩ pee. Kʋ ta lʋlɩ ɩlɛ n sɛtɩ-kʋ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ nakʋlɩ kʋ wule Yesu sɛɣɛsaɣa Yuta nyə́ma təkotile natəlɩ tə taa. 11 Pə pamna alʋ kʋtɔntʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna. Ɩ hii ɩlɔɣɔʋ na pə kɔkəlɩ-ɩ pɩɩsɩ pəlefɛi hiu təcu, ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ siɣisi ɩ təɣɩ paa pəcɔ maɣamaɣa. 12 Yesu na-ɩ, ɩlɛna ɩ́ yaa-ɩ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Alʋ nyá, saŋa waalɩ n hika alaafəya kɛ́. 13 Ɩlɛna Yesu tənɩ ɩ tɔɔ kɛ́ ɩ niŋ, na alʋ siɣile siɣisi tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa, na ɩ́ niki Ɩsɔ kɛ́ sam. 14 Ɩsɩɩ Yesu lapʋ na yʋlʋ hiki alaafəya kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule kɛ mpʋ tɔ pə ta maɣa Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ tʋ ntɛ́. Tənaɣa ɩ pəsəna samaa sɩ: Kʋyɛɛŋ naatoso kɛ pa lakɩ təmlɛ. Ye ɩ́ caa ɩ́ hiki alaafəya, ɩ́ kɛɛsəna kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa na ɩ́ kɔɔ. Ɩ́ taa kɔŋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule sɩ pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 15 Tənaɣa Tacaa ná cɔ Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ tʋ ɩnɩ sɩ: Mənaafikinaa mɛ, ye pə tala kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule mə taa awe yeki ɩ naʋ yaa ɩ kpaŋaɣa kɛ tʋ́lʋ́ɣʋ́ sɩ ká nyɔɔ lʋm ye? 16 Yaa ɩ́ nyəmá sɩ Apəlaham lʋlʋɣʋ taa alʋ ɩnɛɣɛ pa kaa waasɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule? Pə́cɔ́ Satanɩ tɔka-ɩ na ɩ́ cɔɔsəɣɩ-ɩ tɔ pɩɩsɩ pəlefɛi hiu ntɔ. 17 Yesu cɔ Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ tʋ ɩnəɣɩ mpʋ, ɩlɛna fɛɛlɛ kpa mpa paa caa-ɩ tɔ. Ama samaa wei pə kaasaa tɔ ɩ́lɛ́ ɩ təna ɩ laŋlɛ ná hɛɛna təma kʋpampana nna Yesu lakaɣa tɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Ɩsɩɩ pepeɣelɛ Ɩsɔ Kawulaɣa nəɣəsənaa, na pepeɣe maa kɛɛsəna-kɛ ɩlɛ yee? 19 Ka nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tuukuɣu sɔɔɣa pile kɛ ɩ taalɛ taa na tə nyɔ, na tə pɩɩ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ na sumasɩ kɔŋ na sɩ́ tʋɣɩ tana kɛ kʋ pəliŋasɩ tɔɔ tɔɣɔ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasaa sɩ: Pepe caʋ kɛ́ maa kɛɛsəna Ɩsɔ Kawulaɣa ɩlɛ yee? 21 Ka nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ alʋ maɣasʋɣʋ mʋlʋm kɛ cɛmsɛ təpam na ɩ́ kpaɣa kʋkʋsʋm kɛ pəcɔ na ɩ́ tʋ, na ɩ́ huɣuti na pə təna pə́ kpa təfʋʋ tɔ. 22 Yesu kʋlaa sɩ ɩ puki Yosalɛm, ɩlɛna ɩ́ sɛɣɛsəɣəna mpaa kɛ acalɛɛ sɔsɔɔna na səkpena nna a taa ɩ təŋaɣana tɔ na ɩ́ puki. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɣɔlʋ pɔɔsa-ɩ sɩ: Tacaa, ntɔŋ yəlaa pəciimaɣa tike nyɔɔŋ kɛ pɩɩ ya na? Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: 24 Ɩ́ la kookalɩ na ɩ́ sʋʋna nɔnɔɣɔ ŋka ka wɛ təfəkɩɩ tɔ. Tɔm faawɩɩ tɔɔ, yəlaa paɣalɛ ká lʋna teu sɩ pá təŋna təna na pá sʋʋ. Ama pa kaa hiki mpaa. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Pɩɩ kɔɔ na təyaɣa caa təkɩ na ɩ́ kaləsɩ, na mɩɩ wɛna awalɩ tɔɔ, ɩlɛ ɩ́ sʋʋ mapʋ ntɛ́ nɔnɔɣɔ sɩ: Tacaa, tʋlɩ-tʋ. Ɩ́lɛ́ ɩ ká cɔ-mɛ sɩ: Ma ta nyɩ timpi ɩ́ lɩɩnaa tɔ. 26 Pəlɛɣɛlɛ ɩ́ ka sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Tá na-ŋ tə tɔkaɣana na tə nyɔɔkɩ. Ta ɩcatɛ hapɛɛ tɔɔ kɛ́ n tɩɩ sɛɣɛsəɣɩ. 27 Ɩ́lɛ́ ɩ ká lɛlɩ-mɛɣɛ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Ma ta nyɩ timpi ɩ́ lɩɩnaa tɔ yoo. Mə təna ɩ́ tɛɛ ɩ́ fɛɛ-m, ɩsaɣalataa mɛ. 28 Ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ na Apəlaham na Ɩsaaka na Saakɩ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa tənaɣa Ɩsɔ Kawulaɣa taa, na pá fiɣita-mɛ na awalɩ tɔɣɔlɛ ɩsɩɩ ɩ́ ká tɩɩ casɩ kapusi na ɩ́ nyasəɣɩ mə təɣɩ kela te. 29 Yəlaa ká lɩɩna ilim təlɩɩlɛ tɔɔ, na pə tətʋlɛ tɔɔ, na lɛlaa lɩɩna pə ntɔɣɔŋ na pə mpətəŋ tɔɔ na pá suli Ɩsɔ Kawulaɣa taa kɛ́ tɔɣɔʋ. 30 Waatʋ ɩnɩ mpa pa wɛ lɔlɔ kɛ́ kaɣana tɔ pa taa lɛmpa ká məlɩ waalɩ, na waalɩ nyə́ma náá məlɩ lɔlɔ. 31 Waatʋ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa kɛ Falisanaa napəlɩ pa kɔma Yesu kiŋ na pá heeli-ɩ sɩ: Wulaʋ sɔsɔ Helɔtɩ pɛɛkəɣɩ-ŋ kʋɣʋ. Pəlɛ pə tɔɔ lɩɩ cənɛ na ń laɣasɩ ɩcatɛ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ heeli mə taalɛ haɣa ŋkɛ sɩ, saŋa na cele pə taa ma tɔɣɔnəɣɩ alɔɣaa, na má waasəɣɩ kʋtɔntʋnaa, na pə kʋfemuɣu kɛ maa tɛ ma təmlɛ. 33 Ama pə wɛɛ kɛ́ sɩ má tɔ ma mpaaʋ kɛ saŋa na cele na pə kʋfemuɣu. Pə taɣa pʋlʋ, paa kʋɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ tiiliɣi yem na pə ta kɛna Yosalɛm taa. 34 Hei Yosalɛm, Yosalɛm, nyá taa kɛ́ pa kʋɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na nyá taa tɔtɔɣɔ pa yooki Ɩsɔ tillaa kɛ pɛɛ na pá kʋɣɩ. Tɔm paɣalɛ kɛ ma sɔɔlaa sɩ ma kpeɣeliɣi nyá taa yəlaa təna təkotokoto ɩsɩɩ kantuɣu papʋɣʋ kʋ piya tɔɔ tɔ. Ama pa kisaa. 35 Tɔʋ, mə təyaɣa ka təkɩ kaaʋ təkpataa, nɔɣɔlʋ kaa paasəna-kɛ. Ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ, ɩ́ kaa tasa-m keesuɣu, haləna pə́ tala wule nte ɩ́ ka yɔɣɔtɩ sɩ, Ɩsɔ ɩ́ səna Tacaa tillu tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ nakʋlɩ Yesu sʋʋ Falisanaa sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ tɛɣɛ tɔɣɔʋ. Mpa paa wɛ təna tɔ pa caɣaa na pá keŋna-ɩ teu. 2 Yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka səŋa ɩ ɩsɛntaa, na tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ wɛna-ɩ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa sɩ: Ta mpaaʋ taa, pə mʋna pá waasɩ kʋtɔntʋ kɛ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yaa pá taa waasɩ-ɩ? 4 Ama Falisanaa mpɛ pa ta tisi cɔʋ. Tənaɣa Yesu hɔma kʋtɔntʋ na ɩ́ waasɩ-ɩ, na ɩ́ heeli-ɩ sɩ ɩ́ tɛɛ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa Falisanaa sɩ: Kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule, mə taa awe nawa ɩ pəyaɣa yaa ɩ naʋ hota lɔkɔ taa, na ɩ́ yele ləsʋɣʋ kɛ kpakpaa sɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule? 6 Ɩlɛna pá maɣasɩ-təɣɩ cɔʋ na pá kpisi. 7 Yesu nawa sɩ mpa pa yaa tɔɣɔʋ kɛ mpʋ tɔ, pa huliɣina təmaɣa kpelee kʋpana tɔɔ caɣaʋ. Ɩlɛna ɩ́ sɛɣɛsɩ-wɛ sɩ: 8 Ye nɔɣɔlʋ kpaɣa alʋ na ɩ́ yaa-ŋ tɔɣɔʋ, ń talaa, taa hulina təcaɣalɛ kʋpantɛ na pə́cɔ́. Ntanyɩ ɩsəntɔ pa yaa nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́ na ɩ́ kəla-ŋ. 9 Pə́ taa kɔɔ na wei ɩ yaa-mɛɣɛ tɔɣɔʋ tɔ ɩ́ heeli-ŋ sɩ: Kʋlɩ na ń kaasɩ ɩnɛɣɛ təcaɣalɛ. Ɩlɛ n kʋləna fɛɛlɛ ntɛ́ tənyɔɔmɩɩ, na ń caɣana waalɩ tɔɔ. 10 Ama ye pa yaa-ŋ tɔɣɔʋ, ń talaa, caɣana waalɩ tɔɔ. Ɩlɛ wei ɩ yaa-mɛɣɛ tɔɣɔʋ tɔ ye ɩ kɔma ɩ́lɛ́ ɩ ká tɔna-ŋ sɩ: Apaŋ nyá, tuusina cənɛ tɔɔ na ń caɣa təcaɣalɛ kʋpantɛ. Saa ɩnɩ pa tʋ-ŋ teeli kɛ nyá na pa təna mpa ɩ́ caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ tɔɣɔʋ tɔ pa ɩsɛntaa kɛ́. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei ɩ́ hɔŋ ɩ tɩ paa tisi-ɩ, na wei ɩ́ pasəɣɩ ɩ tɩ, paa kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela wei ɩ yaa-ɩ tɔɣɔʋ tɔ sɩ: Ye n lapa tɔɣɔnaɣa yaa acima, taa yaa nyá cewaa, yaa nyá tɛɛtʋnaa, yaa nyá lʋlʋɣʋ nyə́ma, yaa nyá toŋtʋnaa lɛlaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pɛlɛ pa pəsəɣɩ tɔtɔ na pá yaa-ŋ tɔɣɔʋ, na pá lɛɛtɩ-ŋ nyá kʋcɔɔʋ kɛ kpakpaa. 13 Ama ye n lapa acima, koti kʋnyɔntʋnaa, na acamaa, na kaakalasɩ, na yʋlʋmaa, na pá tɔɣɔ. 14 Waatʋ ɩnəɣəlɛ n hika kʋpantʋ. Pə taɣa pa taa nɔɣɔlʋ ká pəsəna na ɩ́ lɛɛtɩ-ŋ-tɩ. Ama Ɩsɔ ká fɛləna-ŋ kʋyaŋku ɩ ká feesi sətaa mpa paa lapa kʋpantʋ tɔ. 15 Pa nɩɩ tɔm tənɛ ɩnɩ ɩlɛna Yesu na mpa pa caɣa tɔɣɔʋ tɔ pa taa lɛlʋ yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Wei ɩ ká caɣa tɔɣɔʋ kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa taa tɔɣɔlɛ ɩsɩɩ leleŋ nɩɩlʋ te. 16 Tənaɣa Yesu cɔ pʋntʋ ɩnɩ sɩ: Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ lapəna tɔɣɔnaɣa təkpɛtɛkpɛtɛ. Ɩlɛna ɩ́ yaa yəlaa samaa sɩ pá kɔɔ pá tɔɣɔ. 17 Pə kɔma na pə pɩɩ, ɩlɛna ɩ́ tili ɩ pəyalʋ sɩ ɩ́ polo na ɩ́ heeli mpa ɩ yaa tɔɣɔʋ tɔ sɩ pá kɔɔ mpʋ, pə talaa. 18 Ama pa təna pa sʋʋ-ɩ wiinaʋ sɩ pa kaa pəsɩ. Kancaalaɣa nyəŋ heela tillu sɩ: Ma yapa taalɛ, ye ma ta polo ma na-tɛ pə kaa la-m teu. Mpʋ tɔ, ma sələməɣɩ-ŋ mpaa, ma kaa pəsɩ na má kɔɔ. 19 Lɛlʋ náá tɔ sɩ: Ma yapa naaŋ kʋhaləŋ kɛ naanʋwa, ma caa ma tamsɩ-ɩ naalɛ naalɛ na ma faləsɩ-ɩ. Mpʋ tɔ, ma sələməɣɩ-ŋ mpaa, ma kaa pəsɩ na má kɔɔ. 20 Na lɛlʋ tɔ tɔtɔ sɩ: Nɔɔnɔɔ kɛ́ ma kpaɣa alʋ, ma kaa pəsɩ na má kɔɔ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillu məla ɩ caa kiŋ na ɩ́ kɛɛsɩ-ɩ ɩsəna pə lɩɩwa tɔ. Tənaɣa təyaɣa caa ɩnɩ pááná lapa-ɩ, na ɩ́ taɣanɩ tillu kɛ tiluɣu sɩ: Polo lɔŋ kɛ kʋyɛɛŋ taa na hapɛɛ nɔɔsɩ na ń kuu kʋnyɔntʋnaa, na acamaa, na yʋlʋmaa, na kaakalasɩ, na ń kɔna. 22 Pə tasa pəcɔ ɩlɛna tillu taɣanɩ məlʋɣʋ na ɩ́ heelɩ-ɩ sɩ: Tacaa, ma lapa nti n kɛɛsaa tɔ, paa na mpʋ təcaɣalɛ kpisa yem kɛ́. 23 Tənaɣa təyaɣa caa tasa-ɩ tɔm sɩ: Cɛ mpaaŋ taa na ń cɔɔ kutuluŋ kila kila, ye n hika mpa n kpa-wɛɣɛ yem yem na ń sʋʋna na ma təyaɣa su. 24 Ma heeliɣi-mɛ sɩ yəlaa mpa pa hətɛ pa yaanaa tɔ, pa taa nɔɣɔlʋ kaa tɔɣɔ ma tɔɣɔnaɣa. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa tuutuuma hu Yesu waalɩ. Tənaɣa Yesu pəsaa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: 26 Ye yʋlʋ ɩ́ caa ɩ təŋɩ-m na ɩ́ ta lɩɩ luɣu kɛ ɩ caa na ɩ too, na ɩ alʋ na ɩ piya, na ɩ taalʋnaa na ɩ kɔɣɔnaa na ɩ newaa, haləna ɩ́ kpɛntəna ɩ maɣamaɣa ɩ tɩ, paa ɩ təŋa-m, ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ la ma ɩfalʋ. 27 Ye wei ɩ ta səɣəlɩ ɩ səm tesika na ɩ́ təŋɩ-m, pʋntʋ kaa pəsɩ na ɩ́ la ma ɩfalʋ. 28 Ye mə taa nɔɣɔlʋ caa kutuluɣu sɔsɔɔŋkʋ ŋmaʋ, ɩ cakɩ kɛ́ na ɩ́ maɣasɩ pə təna pə liɣitee nyʋɣʋ, sɩ ɩ naa sɩ ɩ liɣitee ká tala-ɩ yaa a kaa tala-ɩ. 29 Tɛfɛ ɩ kɔŋ ɩ́ tɛ kite sɩɩʋ, ɩlɛna ɩ́ kpisi kʋ kʋɣʋ, na tɛɛlaa kɔɔ na pá woŋi-ɩ, 30 sɩ halɩ yʋlʋ ɩ́ sɩɩ kutuluɣu na ɩ́ kpisi kʋ kʋɣʋ na? 31 Mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ, ye wulaʋ nɔɣɔlʋ ɩ caa ɩ yoona wulaʋ lɛlʋ, ɩ cakɩ kɛ́ na ɩ́ maɣasɩ teu na ɩ́ ná sɩ yoolaa iyisi naanʋwa (10000) wei ɩ wɛna tɔ, ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ yoona ɩ kolontu wei ɩ́lɛ́ ɩ wɛna yoolaa iyisi hiu (20000) tɔ, yaa ɩ kaa pəsɩ. 32 Ye ɩ nawa sɩ ɩ kaa pəsɩ, ɩ kʋsəɣɩ yəlaa kɛ kʋtatʋɣʋ kɛ́ na ɩ́ tili sɩ pá heeli ɩ kolontu kɛ lɔŋ sɩ ɩ́ yele tɔm ntɩ, na pá suli tiili na pá taɣanɩ. 33 Tənaɣa Yesu tasa-wɛɣɛ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Mpʋ tɔtɔɣɔ mə taa nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ la ma ɩfalʋ, ye pʋntʋ ɩ́ ta ləsɩ ɩ kʋnyɩɩlʋɣʋ kɛ ɩ nyəm təna tɔɔ. 34 Tɔm kɛ pʋlʋpʋ mpi pə waasəɣɩ tɔɣɔ. Ama ye tɔm mpɩ pə lɔŋ kɔma na ɩ́ sɩ, pepeɣe paa la na pə lɔŋ ɩnɩ ɩ́ məlɩ? 35 Pəlɛ tɔ pɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ. Paa n ŋmɩɩsa haləm taa, paa n pɛta hute taa, ɩsɩɩ pa lɔ-wɩ paasi. Mpa pa wɛna ləmaɣasɛɛ tɔ pá ke ŋkpaŋŋ na tɔm tənɛ. 1 Lampuu mʋlaa na tɛtɛlataa lɛlaa pa pola Yesu kiŋ kɛ pa təna sɩ pa nɩɩ ɩ tɔm. 2 Tənaɣa pə ta maɣa Falisanaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na pa tɔ sɩ: Yʋlʋ ɩnɛ ɩnɩ na tɛtɛlataa pa cakəna, na ɩ na-wɛ pa tɔkəna. 3 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: 4 Ye ɩsɩɩ mə taa nɔɣɔlʋ wɛna heeŋ ntɛ́ nɩɩnʋwa (100), ɩlɛna ɩ taa kʋlʋm tə le, ɩ kaa yele pɔɣɔlaɣafɛɩ nɩɩnʋwa ɩnɛɣɛ nyɩɩtʋ tətɔɣɔlɛ na ɩ́ tɛɛ na ɩ́ sʋʋ kʋlepu ɩnəɣɩ pɛɛkʋɣʋ haləna ɩ na-ɩ? 5 Ɩ naa-ɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ laŋlɛ hʋlʋmɩ teu, na ɩ́ kpaɣa-ɩ na ɩ́ hɔɣɔlɩ. 6 Ɩ takɩ təyaɣa, ɩlɛna ɩ́ yaa ɩ cewaa na ɩ cɔlɔ ɩ cɔlɔ nyə́ma sɩ: Ɩ́ kɔɔ na má na-mɛ tə yɔɔlɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ma ná ma heu wei ɩ ka lepa tɔ. 7 Ma heeliɣi-mɛ sɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ye ɩsaɣaʋ kʋlʋm yelina ɩ ɩsaɣatʋ, laŋhʋlʋmlɛ tɔɔkɩ Ɩsɔ təyaɣa taa kɛ́ ɩ tɔɔ kɛ́, na pə́ kəlɩ kʋpama pɔɣɔlaɣafɛɩ nɩɩnʋwa mpa pa fɛɩna taalɩ nɔɣɔlʋ tɔ. 8 Na ɩ́ tasa lɛntɩ tɔtɔ sɩ: Ye ɩsɩɩ alʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛna liɣitee nyəɣətʋ naanʋwa, ɩlɛna kʋlʋmʋɣʋ le, ɩ mʋsəɣɩ fətəla kɛ́, na ɩ́ hasa ɩ təyaɣa təna na ɩ́ taasɩ tətetete, haləna ɩ́ kɔɔ na ɩ́ na-kʋ. 9 Ɩ naa-kʋɣʋ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ yaa ɩ cewaa na ɩ cɔlɔ ɩ cɔlɔ nyə́ma na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ kɔɔ na má na mɛ tə́ yɔɔlɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ma ná ma liɣitee nyəɣəlʋɣʋ ŋku kɩɩ lepa tɔ. 10 Ma heeliɣi-mɛ sɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ye ɩsaɣaʋ kʋlʋm yelina ɩ ɩsaɣatʋ, Ɩsɔ ɩsɔtaa tillaa laŋa hʋlʋma teu kɛ́. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ ɩsɔ sɛɛʋ sɩ: Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna pəyalaa naalɛ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ səkpelu nyəŋ tɔma ɩ caa sɩ ɩ́ cɛlɛ-ɩ pa wontu hɔɣɔlʋɣʋ ŋku ɩnɩ ɩ kaɣa ɩ hiki pa caa ɩnɩ ɩ səm waalɩ tɔɣɔ kpakpaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa caa tala-wɛɣɛ ɩ wɛnaʋ. 13 Pə lapa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna səkpelu nyəŋ pɛɛtɩ ɩ nyəm təna, na ɩ́ koti liɣitee na ɩ́ sʋʋ nyɩɩtʋ təyutulu. Ɩ tala təna ɩlɛna ɩ́ sʋʋ təkpaalətʋ lapʋ, na ɩ́ tɔɣɔ ɩ liɣitee təna təpaɩpaɩ. 14 Ɩ tɛma a tənaɣa tɔɣɔʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna nyɔɣɔsɩ anaam nɔɣɔlʋ ɩ́ lɩɩ ɩcatɛ ntɛ́ tə taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ wahala taa. 15 Tənaɣa ɩ pola ɩcatɛ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ kiŋ na ɩ́ sələmɩ təmlɛ. Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ pona-ɩ taalɛ sɩ ɩ́ nyənəɣɩ afanaa. 16 Ɩ nyɩɩla teu ɩsɩɩ paa afanaa tɔɣɔnaɣa maɣamaɣa ɩ́ tɔɣɔ, ama ɩ ta hiki. 17 Tənaɣa ɩ caɣaa na ɩ́ kpaɣa hʋwɛɛ na ɩ́ maɣasɩ ɩ tɩ tɔm, na ɩ́ tɔ sɩ: Halɩ pá tɔ sɩ ma caa təyaɣa taa kɛlɛ təmlɛ nyə́ma tɔɔ sɔsɔm, na pá tɔkɩ na pá kpisiɣi, na nyɔɣɔsɩ náá kʋɣɩ maɣa cənɛ. 18 Maa kʋlɩ kɛ́ na má məlɩ ma caa tɛ. Ma talaa ma heeli-ɩ sɩ: Paapa, ma pəntəna Ɩsɔ, na ma pəntəna nyá tɔtɔ. 19 Pənɛntɛ ma ta nəɣəsəna sɩ ń yaa-m nyá pəyalʋ. Ama nyənəɣɩ-m teitei ɩsɩɩ n nyənʋɣʋ nyá təmlɛ nyə́ma tɔ. 20 Tənaɣa ɩ kʋlaa na ɩ́ kpaɣa mpaaʋ sɩ ɩ kpeŋ ɩ caa tɛ. Ɩ kɔma ɩ́ wʋsəna təyaɣa, ɩlɛ ɩ caa loosa-ɩ kɛlɛ, na ɩ tɔm lapɩ-ɩ pətɔɔtəlɛ kɛ sɔsɔm. Tənaɣa ɩ́lɛ́ ɩ se lɔŋ na ɩ́ səŋɩ-ɩ, na ɩ́ kpipi-ɩ na ɩ́ waɣalɩ-ɩ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pəyalʋ ɩnɩ ɩ tɔma-ɩ sɩ: Paapa, ma pəntəna Ɩsɔ, na ma pəntəna nyá tɔtɔ. Ma ta nəɣəsəna ń yaa-m nyá pəyaɣa tɔtɔ. 22 Tənaɣa ɩ caa tɔma ɩ pəyalaa sɩ: Ɩ́ kɔna toko kʋpampaŋ kɛ lɔŋ na ɩ́ suu-ɩ. Ɩ́ lɛɛ-ɩ kukuule kɛ ɩ mpəle tɔɔ, na ntaŋkpala kɛ ɩ nɔɔhɛɛ taa. 23 Ɩ́ kɔna ta naʋ wei ɩnɩ ɩ wɛna nim kɛ teu tɔ na ɩ́ kʋ, na tə la tɔɣɔnaɣa kʋpaŋka. 24 Ma pəyalʋ ɩnɛ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ səpaɣa na ɩ́ fe. Ɩ ka lepaɣa na má hii-ɩ. Tənaɣa pa nika acima tɔɣɔʋ kɛ kpakpaa. 25 Pə lakaɣa mpʋ tɔ, pə pamna pəyalʋ sɔsɔ náá wɛna taalɛ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɔma ɩ́ lɩɩna taalɛ na ɩ́ wʋsəna təyaɣa, ɩlɛna ɩ́ nɩɩ soo na paalɛ pə haŋa kaɩɩɩ. 26 Tənaɣa ɩ yaa ɩ təmlɛ nyə́ma taa nɔɣɔlʋ, na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe lapa na pə haŋa mpʋ? 27 Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Nyá neu ɩ́lɛ́ ɩ mələna, na mə caa kʋ ta naʋ wei ɩnɩ ɩ wɛ nim kɛ teu tɔ. Mpi tɔ ɩ tasa-ɩ naʋ na ɩ alaafəya tɔ pə tɔɔ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pəyalʋ sɔsɔ ɩnɩ ɩ mʋ pááná na ɩ́ kisi təyaɣa sʋʋʋ. Ɩlɛna ɩ caa lɩɩ na ɩ́ pɔɔlɩ-ɩ sɩ ɩ́ sʋʋ. 29 Tənaɣa ɩ tɔma ɩ caa sɩ: Nyənɩ, pɩɩsɩ paɣalɛ ntɔ ma haləɣɩ nyá taalɛ, na n yɔɣɔta nti maa kpɛɛsəɣɩ. Na paa kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ n ta tɔnta sɩ, ooo ma pəyalʋ, kpaɣa pinaɣa kanɛ, na nyá na nyá taapalaa ɩ́ leɣelina. 30 Nyá pəyalʋ kɔma tɔ, n ka yele ta naʋ wei ɩnɩ ɩ wɛ nim kɛ teu tɔɣɔ kʋɣʋ na? Pəyele ɩnɩ ɩ kpaɣana nyá wɛnaʋ təna təpaɩ, na ɩ́ polo na ɩ́ wakələna acacaalɛ. 31 Tənaɣa cɛcɛ cɔ-ɩ sɩ: Ma pu, nyá wɛ ma kiŋ kɛ́ tam kɛ́, na pə təna mpi ma tɩ tɔ nyá tənna tɔtɔ. 32 Pə mʋna tə la acima kɛ́ na tə yɔɔlɩ. Nyá neu ɩnɛ, pə wɛ ɩsɩɩ ɩ səpaɣa na ɩ́ fe. Ɩ́ ká lepaɣa na ma hɩɩ-ɩ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛ ɩ ɩfalaa kɛ ɩsɔ sɩ: Apalʋ toŋ tʋ nɔɣɔlʋ ka wɛnna təmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ niŋ taa toŋ tʋ ɩnɩ ɩ mələna ɩ wɛnaʋ təna na ɩ́ tʋ tɔ. Tənaɣa yəlaa polaa na pá maɣana toŋ tʋ ɩnɩ na pá heeli-ɩ sɩ: Nyá təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ wakələɣɩ nyá wɛnaʋ kɛ́. 2 Tənaɣa toŋ tʋ yaa ɩ təmlɛ tʋ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nti nti ma nɩɩkɩ sɩ n lakɩ tɔ, tə wɛ tampana yaa pɔpɔtʋ? Ama maa ləsɩ-ŋ ma təmlɛ taa. Mpʋ tɔ, kɛɛsɩ-m ɩsəna nyá təmlɛ yaasi lapa tɔ na pə́cɔ́ ń tɛɛ nyá nyəŋkʋ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ caɣaa na ɩ́ hʋʋ ɩ taa sɩ: Tacaa ləsəɣɩ-m təmlɛ taa tɔ, nteɣelɛ maa la ɩlɛ? Anɩ ma kaa pəsɩ haləm. Pəyele pala lapʋ ná wɛ fɛɛlɛ. 4 Ɛɛhɛɛ, ma nyəmá nti maa la, na pá kɔma na pá tɔɣɔnɩ-m, má taa laŋ yəlaa mpa paa tɔɔkɩ-m tɔ. 5 Tənaɣa ɩ yaa mpa mpa paa wɛna ɩ caa kɛ kəmlɛ tɔɣɔ kʋlʋm kʋlʋm, na ɩ́ pɔɔsɩ kancaalaɣa nyəŋ sɩ: Ɩsənaɣa n wɛna ta caa kɛ kəmlɛ? 6 Ɩ́lɛ́ sɩ: Olifinaa nim tonoonaa nɩɩnʋwa (100) kɛ ma wɛna-ɩ kəmlɛ. Tənaɣa təmlɛ tʋ ɩnɩ ɩ heela-ɩ sɩ: Nn naa pə takəlaɣa ntɔ, caɣa lɔŋ na ń ŋmaa sɩ nim tonoonaa nɩɩlɛ na naanʋwa. 7 Ɩ yela ɩ́lɛ́ na ɩ́ ŋmaa lɛlʋ tɔɔ sɩ: Na nyá se, ɩsənaɣa nyá nyəntɛ wɛɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Tɔɣɔnaɣa pee saakənaa nɩɩnʋwa (100). Ɩlɛna ɩ́ heeli ɩ́lɛ́ sɩ: Nn naa pə takəlaɣa ntɔ, ŋmaa sɩ tɔɣɔnaɣa pee saakənaa nɩɩnaasa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ toŋ tʋ ɩnɩ ɩ sama ɩ təmlɛ tʋ ɩsaɣaʋ ɩnəɣɩ ɩ laɣatʋ tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, antulinya ɩnɛ ɩ yəlaa wɛna nyəm kɛ ɩsəna pa lakəna təma tɔɣɔ, na pə́ kəlɩ mpa pa ta kɛ antulinya ɩnɛ ɩ nyə́ma tɔ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Má, ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ kpaɣa wɛnaʋ ŋku ɩ́ wɛna atɛ cənɛ tɔ na ɩ́ lana na ɩ́ hiki taapalaa, na pə́ kɔma na ɩ́ laŋ-wɩ pa mʋ-mɛɣɛ ɩcatɛ nte tə wɛ tam tɔɔ tɔ tə taa. 10 Wei ɩ́ te səkpetu taa, mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ ɩ te sɔsɔɔntʋ taa. Na wei ɩ ta te səkpetu taa, mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ ɩ kaa te sɔsɔɔntʋ taa. 11 Ye ɩ́ lapa cakəlɩ cakəlɩ na atɛ cənɛ wɛnaʋ, pa kaa nɔkɩ-mɛɣɛ ɩsɔtaa nyəm kɛ cɛlʋɣʋ. 12 Ye ɩ́ ta pəsɩ lɛlʋ nyəm tɔkʋɣʋ kɛ teu na tampana, leɣe ɩ́ ká hiki mə maɣamaɣa mə niŋ nyəm. 13 Təmlɛ tʋ kaa pəsɩ na ɩ́ kpɩ yəlaa naalɛ na ɩ́ lakɩ pa təma. Ye ɩ kpəpa mpʋ, ɩ ləmaɣasɛɛ kɔŋ a wɛɛ lɛlʋ tɔɔ kɛ́, na ɩ́ yele lɛlʋ. Yaa ntanyɩ, ɩ paasəna lɛlʋ na ɩ́ kisi lɛlʋ. Mɛ ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ kpɩ Ɩsɔ na liɣitee na ɩ́ təŋ mpʋ. 14 Falisanaa nɩɩ tɔm ntɩ tə təna, ɩlɛna pá woŋ Yesu. Pə taɣa pʋlʋ, mpɛ paa wɛna liɣitee kɔtɔɩ kɛ́. 15 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ lakɩ sɩ yəlaa ɩ́ nyənɩ-mɛɣɛ tampana nyə́ma. Ama Ɩsɔ nyəmá mə lotu taa hʋwɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ, mpi yəlaa ná nyənəɣɩ sɔsɔɔm tɔ, Ɩsɔ ɩsɛntaa pəlɛ pə ta kɛ pʋlʋ. 16 Moisi kʋsəsɩɩtʋ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋŋmaŋmaatʋ lapa tə waatʋ haləna Ɩsɔ lʋm sɔlʋ Yohaanɩ náá kɔɔ. Pə kpaɣaʋ waatʋ ɩnɩ tɔɣɔ pa sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm kpaalʋɣʋ, na paa wei ɩ lʋkəna ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ sɩ ɩ́ sʋʋ Kawulaɣa ŋkɛ ka taa. 17 Ɩsɔtɔnʋɣʋ na atɛ pə tɛɛʋ ta tala katɛ kɛ Ɩsɔ tɔm taa tɔmiya kʋlʋmaɣa saalʋɣʋ. 18 Ye yʋlʋ tɔɣɔna ɩ alʋ na ɩ́ kpaɣa kʋfalʋ, ɩ lapa wasaŋkalətʋ kɛ́. Ye pa kisa alʋ na nɔɣɔlʋ náá təŋ na ɩ́ kpaɣa-ɩ, pʋntʋ lapa wasaŋkalətʋ kɛ́. 19 Apalʋ toŋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna, na ɩ́ suuki liɣitee wontu tənyənənyənɩ kɛ teu. Paa ɩfemle nte leleŋ taa kɛ́ ɩ wɛɛ, na ɩ́ tɔkɩ tɔɣɔnaɣa kʋpaŋka. 20 Pə kaasɩ kʋyɔntʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛɛ tɔtɔ, na pá yaa-ɩ sɩ Lasaa. Ɩ təna ɩsəntɔ tɔ hiŋ kɛ́, na ɩ həntaɣa toŋ tʋ ɩnɩ ɩ təyaɣa nɔɣɔ. 21 Na ɩ́ taŋaa sɩ, ye toŋ tʋ ɩnɩ ɩ kɔma na ɩ tɔkɩ ɩ tɔɣɔnaɣa na cəɣəlasɩ hoti atɛ, ɩlɛ ɩ tɔɔsɩ na ɩ́ tɔɣɔ. Haləna hasɩ maɣamaɣa kɔŋaɣa na sɩ niisiɣi kʋnyɔntʋ ɩnɩ ɩ hiŋ taa. 22 Tənaɣa kʋnyɔntʋ ɩnɩ ɩ kɔma na ɩ́ sɩ, na ɩsɔtaa tillaa kpaɣa-ɩ na pá pona-ɩ Apəlaham cɔlɔɣɔ aləsanna taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ toŋ tʋ ɩnɩ ɩ kɔma na ɩ́ sɩ tɔtɔ, na pá pimi-ɩ. 23 Na ɩ́ sʋʋ wahala taa kɛ́ atɛtəlɛ taa təna. Tənaɣa toŋ tʋ teka ɩ ɩsɛ na ɩ́ loosi Apəlaham, na Lasaa caɣa ɩ kɔŋkɔŋ taa. 24 Ɩlɛna ɩ́ wuli na ɩ́ yaa sɩ: Haɩ ta caa Apəlaham, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ na ń tili Lasaa na ɩ́ lii ɩ mpəle nɔɣɔ taa kɛ́ lʋm, na ɩ́ tosi ma nsəmlɛ tɔɔ na pə tɩɩ niɣiti-m niɣituɣu maɣamaɣa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pə haŋa-m kɔkɔ kanɛ ka taa kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 25 Tənaɣa Apəlaham cɔ-ɩ sɩ: Ma pəyalʋ, tɔɔsɩ sɩ, n ka wɛʋ atɛ tɔ, n tɔɣɔ nyá leleŋ kɛ teu, na Lasaa ɩ́lɛ́ ɩ tɔɣɔ nyaŋ kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. Nɔɔnɔɔ kɛlɛ pə tala ɩ́lɛ́ ɩ leleŋ sɩ ɩ laŋlɛ ɩ́ hɛɛ, na pə tala nyá wahala. 26 Pəlɛ pə paasi tá na-mɛ tá hɛkʋ wɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ yem təlemm, ŋku kʋ lumaŋ na kʋ walasɩ fɛɩ tənaɣa tɔ. Mpʋ tɔ, yʋlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ lɩɩ cənɛ na ɩ́ polo mə kiŋ, na mə cɔlɔ tʋ kaa pəsɩ na ɩ́ lɩɩ na ɩ́ kɔɔ tá kiŋ cənɛ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ toŋ tʋ ɩnɩ ɩ tasa-ɩ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Tacaa la suulu na ń tili Lasaa kɛ ma caa təyaɣa taa. 28 Ma wɛna newaa kɛ kakpasɩ kɛ təna. Ɩ́ polo na ɩ́ kpaalɩ-wɛɣɛ teu, na pɛlɛ pá taa kɔɔ pá tasa wahala ɩnɛ ɩ taa kɛ́ sʋʋʋ tɔtɔ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apəlaham cɔ-ɩ sɩ: Ye kpaalʋɣʋ kɛ pa caa, Moisi na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pa wɛɛ ɩlɛ, pá nɩɩna pɛlɛ. 30 Tənaɣa toŋ tʋ tɔma sɩ: Aaɩ haɩ, ta caa Apəlaham. Ye ɩsɩɩ atɛtʋnaa taa nɔɣɔlʋ ka mələna na ɩ́ maɣana-wɛ, paa laɣasa tɔntɛ. 31 Apəlaham tasa-ɩ heeluɣu sɩ: Ye pa kpɛɛsa Moisi na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pa tɔm, paa atɛtʋnaa taa nɔɣɔlʋ ka pona, pa kaa tʋna. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Mpi pɩɩ tusi yəlaa kɛ ɩsaɣatʋ taa tɔ pə kaa laŋ. Ama ye pə cəpa wei na ɩ́ la na ɩ tɔɣɔntəlɛ la ɩsaɣatʋ, pʋntʋ ká na. 2 Ye yʋlʋ ɩnɩ ɩ ká la na piya sənɛ sɩ taa nakəlɩ pəntɩ, pə nəɣəsəna pá tʋ pʋntʋ luɣu tɛɛ kɛ́ namlɛ na pá tʋsɩ-ɩ teŋku taa. 3 Ɩ́ la laakalɩ. Ye nyá tɔɣɔntəlɛ lapa-ŋ ɩsaɣatʋ, yaa-ɩ na ń hʋlɩ-ɩ sɩ ɩ lapa mpi tɔ pə fɛɩ teu. Ye ɩ tisaa na ɩ́ laɣasɩ ɩ kʋlapʋtʋ, n kʋ-təɣɩ nyá taa təkpataa. 4 Ye wʋlɛ kʋlʋmtəlɛ taa ɩ pəntəna-ŋ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa, na ɩ́ kɔŋ tam na ɩ́ wiiki sɩ ma pəntaa kɛ́, n ká hʋlɩ-ɩ suulu kɛ́. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa tɔma Tacaa sɩ: La na ta taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ sɔɔsɩ. 6 Tənaɣa Tacaa cɔwa sɩ: Ɩsəna ɩ́ tɛmna Ɩsɔ kɛ́ mə taa tɔ ye pɩɩ tɩɩ tala ɩsɩɩ sɔɔɣa pile kɛ yasəlaɣa, paa tʋɣʋ ŋku kʋ səŋa ɩsəntɔ tɔɣɔ ɩ́ tɔma sɩ: Kpɛsɩ təna na ń polo ń səŋ teŋku taa, pə lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́. 7 Mə taa awe wɛna yom na ɩ́ haləɣɩ ɩ tawa na ɩ́ tiikiɣi ɩ kalakəŋ, na ɩ́ lɩɩna taalɛ kɛ kpakpaa, na pʋntʋ paatəna-ɩ heeluɣu sɩ: Kɔɔ lɔŋ na ń caɣa na ń niki tɔɣɔʋ? 8 Aaɩ, ɩ tɔŋɩ-ɩ kɛ́ sɩ: Saa-m, ɩlɛna ń laɣasɩ nyá wontu na ń kɔŋna-m tɔɣɔnaɣa, na má tɔɣɔ na má nyɔɔ. Maa haɣaa ɩlɛ, nyaa caɣa na ń tɔɣɔ na ń nyɔɔ. 9 Ɩ ká nɔkɩ-ɩ sɛɛʋ sɩ ɩ lapa mpi ɩ tɔma-ɩ sɩ ɩ́ la na ɩ́ la tɔ? 10 Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ na mɛ, ye ɩ́ kɔma na ɩ́ tɛ mpi Ɩsɔ ka tʋ-mɛ tɔ pə lapʋ, ɩ́ tɔ sɩ: Tə kɛ́ təmlɛ nyə́ma kɛ yem kɛ́, nti pɩɩ wɛɛ sɩ tə la tɔ, tə tike kɛ tə lapa. 11 Yesu kʋlaa na ɩ́ puki Yosalɛm, ɩlɛna ɩ́ təŋna Samalii na Kalilee pə hɛkʋ taa. 12 Ɩ sʋʋkaɣa ɩcatɛ natəlɩ tə taa, ɩlɛna tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima kʋtɔŋ nyə́ma napəlɩ pá tɔ na pá suli-ɩ. Pa wɛ yəlaa naanʋwa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa səŋa pooluŋ, 13 na pá kpɛɛsɩ-ɩ sɩ: Tacaa Yesu, wii tá pətɔɔtəlɛ. 14 Tənaɣa Yesu na-wɛ ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo na kɔtəlaa wiili-mɛ. Asilima kʋtɔŋ nyə́ma tɔŋna pote, ɩlɛna pə waa-wɛ. 15 Pa taa lɛlʋ nawa sɩ pə waa-ɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ mələna ɩ waalɩ kɛ kpakpaa, na ɩ́ saŋ Ɩsɔ na nɔɣɔ sɔsɔɣa. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hota Yesu tɛɛ na ɩ́ sɛɛ-ɩ sɩ ɩ́ na təmlɛ. Apalʋ wei ɩ məla mpʋ na ɩ́ sɛɛ Yesu tɔ, ɩ kɛ́ Samalii tʋ. 17 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Pə taɣa asilima kʋtɔŋ nyə́ma mpɛ pa naanʋwa hikina alaafəya? Na pɔɣɔlaɣafɛɩ naanʋwa ɩnɛ ɩ wɛ le? 18 Ɩsɩɩ pa taa nɔɣɔlʋ ta tɩɩ toosi kɛlɛ sɩ ɩ mələɣɩ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, ye pə taɣa kpaɩ tʋ ɩnɛ ɩ paasi? 19 Ɩlɛna Yesu heeli asilima kʋtɔŋ tʋ sɩ: Kʋlɩ, n tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔ ɩ yelaa na ń hiki alaafəya. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa pɔɔsa Yesu sɩ: Pəlee kɛlɛ pɩɩ tala Ɩsɔ Kawulaɣa tɔɣɔʋ ɩlɛ? Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə taɣa sɩ Ɩsɔ tɔkɩ ɩ Kawulaɣa na yəlaa naa təkeelee se. 21 Pə taɣa ɩsɩɩ paa yɔɣɔtɩ sɩ ka wɛ cənɛ yaa hatoo təna. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ nyɩ teu sɩ Ɩsɔ tɔŋna ɩ Kawulaɣa tɔɣɔʋ kɛ mə hɛkʋ taa. 22 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa sɩ: Pɩɩ kɔɔ na mɛ ɩ́ nyɩɩlɩ sɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kʋyakʋ ɩ́ kɔɔ na ɩ́ na-kʋ. Ama ɩ́ kaa na. 23 Paa heeli-mɛ sɩ ɩ́ paasəna hatoo təna, yaa ɩ́ paasəna cənɛ. Ama mɩɩ taa polo sɩ ɩ́ pɛɛkəɣɩ. 24 Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kʋyakʋ wule pɩɩ la kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ nyəɣəsʋɣʋ təŋmɛlɛʋ na pə ná na pə cɔɔ antulinya təna təpaɩ tɔɣɔ. 25 Ama maa tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ sɔsɔm, na tá kʋfalaŋ yəlaa panɛ paa lɔ-m təkpataa. 26 Ɩsəna pɩɩ lapa Nowee pɔɔlɛ taa tɔ, mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa pɩɩ lana Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kʋyɛɛŋ taa. 27 Pə kɛɛsa Nowee wɛɛ anɩ a taa tɔ, pə tɔkaɣa kɛ́ na pə nyɔɔkɩ, na pə́ haakɩ təmaɣa alaa na pə́ kpakəɣɩ mpʋ yooo, haləna kʋyaŋku Nowee sʋʋ atakaa pɔɣɔlʋɣʋ sɔsɔɔʋ taa na pə yele-wɛ, na lʋm kɔɔ na pə́ tɔɣɔ pa təna təpaɩpaɩ tɔ. 28 Pɩɩ la teitei kɛ́ ɩsɩɩ pɩɩ lapʋ Lɔɔtɩ pɔɔlɛ taa tɔ. Pə tɔkaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ na pə́ nyɔɔkɩ, na pə́ pɛɛtəɣɩ na pə́ yakɩ, na pə́ haləɣɩ tawa na pə́ ŋmaakɩ kutuluŋ. 29 Ama kʋyaŋku Lɔɔtɩ lɩɩ Sɔtɔm təkɛʋ tɔ, asimti na kɔkɔ pə lɩɩna ɩsɔtaa təyooo ɩsɩɩ tɛʋ, na ká nyaɣa pa təna təpaɩpaɩ. 30 Kʋyaŋku Yʋlʋ pəyaɣa má maa kɔɔ tɔ, mpʋ pə maɣamaɣa pɩɩ lana. 31 Pə wʋlɛ ntɛ́ ye pə maɣana yʋlʋ wɛ kutuluɣu pata tɔɔ na ɩ wontu wɛ təyaɣa taa, pʋntʋ ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ tiiki na ɩ́ sʋʋ təyaɣa na ɩ́ kpaɣa ɩ wontu nti tə wɛɛ tɔ. Na ye pə pamma taalɛ kɛ ɩ wɛɛ, ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ mələɣɩ təyaɣa. 32 Ɩ́ tɔɔsɩ Lɔɔtɩ alʋ tɔm. 33 Wei ɩ́ pɛɛkəɣɩ ɩ weesuɣu təcututu ɩ tɛŋna səpʋ kɛ́. Na wei ɩ́ lapa ɩ təɣɩ awusa, ɩnɩ ɩ ká hikina weesuɣu. 34 Pə wʋlɛ ntɛ́ pə ahoo, pɩɩ pana yəlaa naalɛ hənta nyáalʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ, na pə́ kpaɣa lɛlʋ, na pə́ yele lɛlʋ. 35 Pɩɩ pana alaa naalɛ wɛ nama tɔɔ, na pə́ kpaɣa lɛlʋ na pə́ yele lɛlʋ. 36 Pɩɩ pana apalaa naalɛ wɛ taalɛ taa, na pə́ kpaɣa lɛlʋ na pə́ yele lɛlʋ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa pɔɔsa-ɩ sɩ: Tacaa, leɣelɛ mpʋ ɩnɩ pɩɩ la ɩlɛ? Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Timpi pʋlʋ səpa na pə́ həntaa tɔ, tənaɣa yepelekunaa kotiɣi. 1 Yesu caa ɩ hʋlɩ-wɛ sɩ pá sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ tam, pá taa tɔ sɩ pə nɩɩ-wɛ, ɩlɛna ɩ́ sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔ ɩnɛ sɩ: 2 Wulaʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna ɩcatɛ natəlɩ tə taa, ɩ paa fɛɩna Ɩsɔ. Pəyele ɩɩ nyənəɣɩ yʋlʋ sɩ ɩ kɛ́ pʋlʋ. 3 Pə pamma alʋ leelu nɔɣɔlʋ naa wɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa, tam kɛ́ ɩ pukaɣa ɩ kiŋ na ɩ́ sələməɣɩ-ɩ sɩ ɩ́ waasɩ-ɩ. Sɩ nɔɣɔlʋ tɔkəna ɩ ɩsɛ, na ɩ́ caa sɩ ɩ́ waasɩ-ɩ. 4 Paa alʋ ɩnɩ ɩ puki tam kɛ mpʋ tɔ, wulaʋ ɩnɩ ɩ kisa-ɩ nɩɩnaʋ. Pə waalɩ kɛ́ ɩ maɣasa ɩ taa sɩ: Anɩ ma paa fɛɩna Ɩsɔ, pəyele maa nyənəɣɩ yʋlʋ sɩ ɩ kɛ́ pʋlʋ. 5 Ama ɩsɩɩ leelu ɩnɛ ɩ kɔŋʋɣʋ tam na ɩ́ pɛkələɣɩ-m tɔ pə tɔɔ, maa paasəna ɩ tɔm na má waasɩ-ɩ. Tɛfɛ ɩ ka kɔŋ ɩsənɔɣɔ tam kɛ́ na ɩ́ cɔɔsəɣɩ-m. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tacaa tasaa sɩ: Ɩ́ ta nɩɩ nti wulaʋ ɩsaɣaʋ ɩnɛ ɩ yɔɣɔtaa tɔ taa? 7 Ɩlɛ Ɩsɔ ká yelina ntɛɣɛ waasʋɣʋ kɛ mpa ɩ ləsaa na pá wiikina-ɩ ilim na ahoo tɔ? Ɩ ká la kaninika na pa sənaʋ na? 8 Ma heeliɣi-mɛ sɩ: Ɩsɔ ká taɣanɩ pa tɔm kɛ lɔŋ təlɛʋ. Ɩlɛ waatʋ wei Yʋlʋ Pəyaɣa ma maa kɔɔ tɔ, maa maɣana atɛ cənɛɣɛ yəlaa mpa pa tɛmna Ɩsɔ kɛ́ pa taa tɔɣɔlɛ yee? 9 Yəlaa lɛlaa ka tɛma pa taa təkpataa sɩ mpɛ pa kɛna kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa, haləna pá nyənəɣɩ lɛlaa kɛ yem. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛ-wɛɣɛ ɩsɔ sɩ: 10 Yəlaa naalɛ kpana Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ. Lɛlʋ kɛ Falisa na lɛlʋ kɛ lampuu mʋlʋ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisa səŋna ɩ mpaa na ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ sɩ: Ɩsɔ nyana təmlɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma fɛɩ ɩsɩɩ yəlaa lɛlaa wɛʋ tɔ. Pɛlɛ pa kɛ́ ŋmɩɩlaa na asaɣaa na wasaŋkalənaa kɛ́. Pə́cɔ́ ma fɛɩ ɩsɩɩ lampuu mʋlʋ ɩnɛ ɩ wɛʋ tɔ. 12 Cimaasɩ na cimaasɩ, kʋyɛɛŋ naalɛ naalɛɣɛ ma hɔkəɣɩ nɔɣɔ. Na pə təna mpi ma hikiɣi tɔ, ma ləsəɣɩ pə hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋmʋɣʋ kɛ́ na má ha-ŋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ lampuu mʋlʋ ná cɔɔsa kpeeŋa na ɩ́ kama nyʋɣʋ na kʋsʋɣʋ fɛɩ, na ɩ́ tɛkəɣɩ niŋ sɩ: Haɩ Ɩsɔ, ma kɛ́ ɩsaɣaʋ kɛ́, wii ma pətɔɔtəlɛ. 14 Ma heeliɣi-mɛ sɩ Ɩsɔ na apalʋ ɩnɛ pa taɣanaa, na ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ kpe. Ama ɩ́ na Falisa pa ta taɣanɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei ɩ hɔŋ ɩ tɩ, paa tisi-ɩ. Na wei ɩ́ pasəɣɩ ɩ tɩ, paa kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ. 15 Yəlaa pukaɣana piya səkpesi tɔtɔɣɔ Yesu sɩ ɩ́ tənɩ sɩ tɔɔ kɛ́ niŋ. Ama Yesu ɩfalaa na yəlaa mpɛ ɩlɛna pá kaləna-wɛ. 16 Tənaɣa Yesu yelaa na pá kpətəna piya kɛ ɩ kiŋ, na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ yele na piya kɔɔ ma kiŋ, ɩ́ taa kaɣatɩ-sɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa pa wɛ ɩsɩɩ piya tɔ, mpɛ pa tənna Ɩsɔ Kawulaɣa. 17 Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana sɩ, ye wei ɩ ta pəsɩ ɩsɩɩ pəyaɣa na Ɩsɔ tɔɣɔ ɩ tɔɔ kɛ́ kawulaɣa, pʋntʋ kaa la kawulaɣa ŋkɛ ka tʋ kɛ paa pəcɔ. 18 Tənaɣa Yuta nyə́ma nyʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ pɔɔsa Yesu sɩ: Tacaa kʋpaŋ, pepeɣe pə wɛɛ sɩ maa la ɩlɛna má hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ? 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Pə lapa ɩsəna na ń yaa-m kʋpaŋ? Nɔɣɔlʋ ta kɛ kʋpaŋ ye pə taɣa Ɩsɔ tike təkoŋ. 20 Ntɔŋ n nyəmá nti pa sɩɩwa sɩ: Taa la wasaŋkalətʋ, taa kʋ yʋlʋ, taa ŋmɩɩlɩ, taa suu lɛlʋ kɛ tɔm. Se nyá caa na nyá too. 21 Tənaɣa apalʋ toŋ tʋ ɩnɩ ɩ cɔwa Yesu sɩ: Ma tɔka kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə tənaɣa hatoo ma pəcaatʋ kɛ́. 22 Yesu nɩɩ mpʋ ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ama kʋlʋmtʋ tike təkoŋ kaasəna-ŋ lapʋ. Polo ń pɛɛtɩ pə təna mpi n wɛna tɔ na ń tala kʋnyɔntʋnaa kɛ pə liɣitee, na cele ń sʋʋ toŋ kɛ ɩsɔtaa. Ń tɛma mpʋ pə lapʋ ɩlɛ n kɔɔ na ń təŋɩ-m. 23 Apalʋ ɩnɩ ɩ nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna ɩ laŋlɛ wakəlɩ tətɔɣɔtɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ka wɛna kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 24 Yesu nawa sɩ apalʋ ɩnɩ ɩ laŋlɛ wakəlaa, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ama liɣitee nyə́ma Ɩsɔ Kawulaɣa sʋʋʋ wɛ katɛ pə tɩɩ fɛɩ. 25 Ɩsəna mpi pə wɛ yooyoo kɛ́ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋna pənyálaɣa pʋ́ʋ́ɣʋ́ na ɩ́ lɩɩ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛ liɣitee tʋ kɛ katɛ sɩ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa taa, halɩ pə tɩɩ tɛɛ mpʋ. 26 Tənaɣa mpa pa caɣaa na pá nɩɩkɩ ɩ tɔm tɔ, pa tɔma sɩ: Ɩlɛ awe ká tʋləna ntɛɣɛ-tɩ? 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Mpi yəlaa tɔŋ sɩ pə fɛɩ pəsʋɣʋ tɔ, Ɩsɔ kiŋ təlɛʋ kɛ́. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Tɔʋ, ta yela pə təna təkpataa kɛ́ na taa hu nyá waalɩ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma heeliɣi-mɛɣɛ tampana tɔɔ sɩ, ye nɔɣɔlʋ yela ɩ təyaɣa yaa ɩ alʋ, yaa ɩ taalʋnaa yaa ɩ kɔɣɔnaa yaa ɩ newaa, yaa ɩ nyə́ma yaa ɩ piya kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa nyʋɣʋ tɔɔ, 30 pɩɩ ha pʋntʋ na pə kəlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə kpaɣaʋ nɔɔnɔɔ tɔ. Pəyele ɩ səm waalɩ ɩ ká wɛɛna weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yaa ɩ ɩfalaa naanʋwa na naalɛɣɛ ɩ kiŋ, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Tɔʋ, tə kpaa Yosalɛm kɛlɛ. Pə təna mpi Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka ŋmaawa sɩ pɩɩ maɣana Yʋlʋ Pəyaɣa má tɔ, tənaɣa pɩɩ la. 32 Paa tʋ-m ma ta nyɩ ɩsɔnaa niŋ taa. Pɛlɛ paa paana-m, paa tʋʋ-m, paa tɔ-m ntaɣama. 33 Paa casa-m hikasɩ, paa kʋ-m. Ama kʋyɛɛŋ tooso wule, maa fe. 34 Ama Yesu ɩfalaa ta cɛkəna tɔm ntɩ. Tɔm ntɩ tə hʋwɛɛ tɛɛ pa tɔɔ kɛ́, ɩlɛ pa ta tɩɩ nyəm mpi pə tɔm Yesu yɔɣɔtaa tɔ. 35 Yesu kɔma na ɩ́ kpɛɣɛtəna Yeliko ɩlɛ, sɛsɛ yʋlʋm nɔɣɔlʋ ɩ ka caɣa mpaaʋ nɔɣɔ ntɛ́ na ɩ́ lakɩ pala. 36 Ɩ nɩɩ yəlaa samaa taŋ na pá tɛɛkɩ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Pepe lapa ye? 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa heela-ɩ sɩ: Nasalɛtɩ Yesu tɛɛkəna. 38 Tənaɣa ɩ koo sɔsɔm sɩ: Tafiiti Pəyaɣa Yesu, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ. 39 Mpa paa tɛɛ nɔɣɔ tɔ, pɛlɛ pa kaləna yʋlʋm na pá heeli-ɩ sɩ: Su. Ama ɩ́lɛ́ ɩ sɔɔsa koou kɛ sɔsɔm sɩ: Tafiiti Pəyaɣa, nyənɩ ma pətɔɔtəlɛ. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu səŋaa, na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ kɔna-ɩ ma kiŋ. Yʋlʋm tala Yesu kiŋ, ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ-ɩ sɩ: 41 N caa má la-ŋ we? Yʋlʋm cɔwa sɩ: Tacaa, ma caa kɛ́ sɩ ń la na má naakɩ ɩsɩɩ maa wɛʋ ma wule taa tɔ. 42 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Tɔʋ, naa ɩlɛ, nyá taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ waasa-ŋ kɛ. 43 Ɩ sʋʋ naʋ ntɛ́ tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa, na ɩ́ təŋəɣɩ Yesu na ɩ́ saŋ Ɩsɔ. Samaa təna ná mpʋ, ɩlɛna pá sʋʋ Ɩsɔ kɛ́ sam tɔtɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Yeliko, ɩlɛna ɩ́ faɣana ɩcatɛ taa na ɩ́ tɛɛkɩ. 2 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ tə taa təna, na pá yaa-ɩ sɩ Sakee. Apalʋ ɩnɩ ɩ kɛna lampuu mʋlaa sɔsɔ, na ɩ ka pilaa kɛ́. 3 Ɩ caakaɣa sɩ ɩ́ nyɩ wei pa yaa sɩ Yesu Yesu tɔ. Ama ɩ topuluŋ tɔɔ ɩ taa pəsɩ na ɩ́ na-ɩ. Mpi tɔ, samaa nyəkaa kɛ́. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sakee tɛɛ nɔɣɔ na ɩ́ kpaɣa asewa, na ɩ́ polo na ɩ́ kpa tʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ, sɩ Yesu ɩ́ tɛɛkəna kʋ tɛɛ ɩlɛ ɩ na-ɩ. 5 Yesu kɔma na ɩ́ tala təna, ɩlɛna ɩ́ teki ɩ ɩsɛ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sakee tii təcaʋ, saŋa nyá təyaɣa kɛ maa caɣa. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sakee tii kpakpaa, na ɩ́ mʋ Yesu na laŋhʋlʋmlɛ. 7 Pa təna mpa pa ná mpʋ tɔ pə ta maɣa-wɛ, ɩlɛna pá tɔŋ sɩ: Halɩ yʋlʋ ɩsaɣaʋ tɛɣɛlɛ ɩ kʋlaa ɩ́ polo. 8 Pa tala təyaɣa taa, ɩlɛna Sakee kʋlɩ na ɩ́ heeli Tacaa sɩ: Tacaa, ma seee, maa faɣa ma kʋpam kɛ calɩ na má ha kʋnyɔntʋnaa. Ye maa muɣula nɔɣɔlʋ na má tɔɣɔ ɩ liɣitee, maa fɛlɩ pʋntʋ kɛ pə tɔm liɣiti. 9 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Saŋa təyaɣa kanɛ kɛlɛ ka nyə́ma ná nyʋɣʋ ntɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, Sakee maɣamaɣa ná kɛ́ Apəlaham pəyaɣa tɔtɔɣɔ mɛɛ. 10 Yʋlʋ Pəyaɣa má ma kɔmaɣa sɩ ma pɛɛkəɣɩ mpi pə lepa tɔ na má ya pə nyʋɣʋ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa mpa pa nɩɩ tɔm nti ɩ yɔɣɔtaa tɔɣɔ ɩsɔ sɛɛʋ. Pə taɣa pʋlʋ, pa kpɛɣɛtəna Yosalɛm tɔ, yəlaa hʋʋkaɣa sɩ ntanyɩ Ɩsɔ ká sʋʋ Kawulaɣa tɔɣɔʋ kɛ tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa na pá ná. 12 Ɩsɔ wei ɩ sɛɛ-wɛ tɔɣɔlɛ sɩ: Kawulaɣa təyaɣa taa awulumpu nɔɣɔlʋ ɩ kʋləna na ɩ́ polo tɛtʋ pooluŋ nyəntʋ sɩ pá tʋ-ɩ kawulaɣa, na pə́ tɛma ɩlɛ ɩ məlɩ. 13 Ɩ caakaɣa tɛɛʋ, ɩlɛna ɩ́ yaa ɩ təmlɛ nyə́ma naanʋwa, na ɩ tala-wɛɣɛ liɣitee nyəɣəlʋɣʋ nyəɣəlʋɣʋ kɛ pa nyɔɔŋ tɔɔ. Na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ taatəna liɣitee anɛ, halɩ má polo má kɔɔ. 14 Ama ɩ ɩcatɛ nyə́ma luɣu ná fɛɩ-ɩ, ɩlɛna pá kʋsɩ tillaa sɩ pá polo pá heeli-wɛ sɩ: Tɩɩ caa sɩ apalʋ ɩnɩ ɩ́ la ta wulaʋ. 15 Pa tʋ apalʋ ɩnəɣɩ kawulaɣa ŋkɛ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ məlɩ ɩ ɩcatɛ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kota ɩ təmlɛ nyə́ma mpa ɩ ka cɛla liɣitee tɔ, sɩ ɩ naa ɩsəna ɩsəna pə sɛɛ-wɛnaa tɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ kancaalaɣa nyəŋ kʋlaa na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, pə sɛɛ-m liɣitee nyəɣətʋ naanʋwa kɛ́ nyəɣəlʋɣʋ ŋku n ka cɛla-m tɔ kʋ tɔɔ. 17 Tənaɣa wulaʋ tɔma-ɩ sɩ: Pə wɛ teu, n kɛ́ təmlɛ tʋ kʋpaŋ kɛ́. Timpi ɩsɩɩ n lapa teu kɛ pəcɔ nyəm taa ɩsəntɔ tɔ, n ká tɔɣɔ acalɛɛ naanʋwa tɔɔ kɛ́ kawulaɣa. 18 Ɩlɛna naalɛ nyəŋ náá kʋlɩ na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, pə sɛɛ-m liɣitee nyəɣətʋ kakpasɩ kɛ nyəɣəlʋɣʋ ŋku n ka cɛla-m tɔ kʋ tɔɔ. 19 Tənaɣa wulaʋ tɔma ɩ́lɛ́ sɩ: Nyaa tɔɣɔ acalɛɛ kakpasɩ tɔɔ kɛ́ kawulaɣa. 20 Təmlɛ tʋ lɛlʋ ná kʋlaa, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, nyá nyəɣəlʋɣʋ ŋku n ka cɛla-m tɔɣɔlɔ. Ma hɔka-kʋɣʋ saalaɣa taa kɛ́ na má sɩɩ. 21 N wɛ-m sɔɣɔntʋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, n kɛ́ yʋlʋ katɛ tʋ kɛ́. N ta sɩɩ mpi tɔ mpəɣɩ n kpakəɣɩ, na timpi n ta tuu tɔ tənaɣa n kʋŋ. 22 Tənaɣa wulaʋ tɔma-ɩ sɩ: N kɛ́ təmlɛ tʋ ɩsaɣaʋ kɛ́, nyá maɣamaɣa nyá kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ ma kʋɣʋna nyá tɔm. N ka nyəmá teu sɩ ma kɛ́ yʋlʋ katɛ tʋ, na mpi ma ta sɩɩ tɔɣɔ ma kpakəɣɩ, pə́cɔ́ timpi ma ta tuu tɔɣɔ ma kʋŋ. 23 Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n taa tʋ ma liɣitee kɛ panci taa? Ma kɔma ɩsəntɔ tɔ, maa maɣana pə sɛɛ a tɔɔ na má kpɛntɩ na má mʋ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heela ɩ cɔlɔ nyə́ma sɩ: Ɩ́ lɛɛkɩ liɣitee nyəɣəlʋɣʋ ŋkʋɣʋ ɩ niŋ taa, na ɩ́ sɔɔsɩ nyəɣətʋ naanʋwa tʋ. 25 Tənaɣa pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, kɛ ɩ́lɛ́ ɩ wɛna naanʋwa? 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ cɔ-wɛ sɩ: Ma heeliɣi-mɛ sɩ timpi pə wɛɛ tɔ tənaɣa pə sɔɔsəɣɩ. Ama wei ɩ fɛɩna pʋlʋ tɔ, paa pəciimaɣa kɛ́ ɩ wɛna, paa lɛɛkɩ kɛ́. 27 Tɔʋ, ɩ́ kɔna ma kolontunaa mpa pa kisaa sɩ má taa tɔɣɔ pa tɔɔ kɛ́ kawulaɣa tɔɣɔ cənɛ, na ɩ́ kʋ-wɛɣɛ ma ɩsɛntaa. 28 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ nɔɣɔ na ɩ́ pukina Yosalɛm. 29 Pa kɔma pa kpɛɣɛtəna Petafasɩ na Petanii na Olifinaa pʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ tili ɩ ɩfalaa taa naalɛ sɩ: 30 Ɩ́ polo ɩcatɛ nte tə wɛ nɔɣɔ tɔɔ cənɛ tɔ. Ɩ́ talaa, ɩ́ ká maɣana pa tʋ kpaŋaɣa pile natələɣɩ ŋmənaɣa. Nɔɣɔlʋ ta caɣata tə tɔɔ. Ɩ́ hɛtɩ-tɛ na ɩ́ kɔna. 31 Nɔɣɔlʋ ɩ́ pɔɔsa-mɛ sɩ: Ɩ́ hɛtəɣɩ-tɛ suwe? Ɩ́ cɔ pʋntʋ sɩ: Tacaa caakəna. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa ɩ tilaa tɔ pa tɛɛwa, na pá maɣana pə tənaɣa teitei ɩsɩɩ Yesu ka tɛm-wɛɣɛ heeluɣu tɔ. 33 Pa kɔma pa hɛtəɣɩ kpaŋaɣa pile ńtɛ́ ɩlɛna tə nyə́ma sɩ: Ɩ́ hɛtəɣɩ kpaŋaɣa pile ńtɛ́ suwe? 34 Ntɛna Yesu tillaa cɔ sɩ: Tacaa caakəna. 35 Ɩlɛna tillaa pona-tɛɣɛ Yesu. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɔ pa wontu kɛ kpaŋaɣa pile tɔɔ na pá kpaɣa Yesu na pá caɣasɩ. 36 Yesu tɔŋa tɛɛʋ, ɩlɛna yəlaa pɔɔkɩ-ɩ pa wontu na ɩ́ tɔŋ pə tɔɔ. 37 Ɩ kɔma ɩ́ tiikina Olifinaa pʋɣʋ na ɩ́ kpɛɣɛtəna Yosalɛm, ɩlɛna ɩ təŋlaa samaa ɩnɩ ɩ təna ɩ laŋa hʋlʋmɩ teu, na pá saŋ Ɩsɔ kɛ́ sɔsɔm kɛ piti təma nna pa nawa tɔ a tɔɔ sɩ: 38 Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ wulaʋ sɔsɔ wei ɩ kɔŋna Tacaa toŋ tɔ ɩ waalɩ. Laŋhʋlʋmlɛ ɩ́ wɛɛ hatoo ɩsɔtaa. Paa wei ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli. 39 Falisanaa napəlɩ paa wɛ samaa ɩnɩ ɩ hɛkʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa tɔma Yesu sɩ: Tacaa, sumsi nyá ɩfalaa mpɛ. 40 Kɛlɛ na Yesu sɩ: Ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ, paa pɛlɛ pa suma, atɛ pɛɛ maɣamaɣa ká kʋlɩ na á yɔɣɔtɩ. 41 Yesu kɔma na ɩ́ kpətəna ɩcatɛ kɛ teu, ɩlɛna ɩ́ nyənɩ-tɛ, na ɩ́ wii-tɛ sɩ: 42 Aaa, kasa, Yosalɛm, nyá maɣamaɣa, saŋa kʋyakʋ kʋnɛ, ye n ka tɩɩ cɛkəna cɛkənaʋ maɣamaɣa kɛ mpi pə pəsəɣɩ na pə́ ha-ŋ laŋhʋlʋmlɛ tɔ. Ama pənɛntɛ pə ŋmɛsa-ŋ-wɩ, n kaa ná. 43 Wɛɛ kɔŋ nna a taa nyá kolontunaa ká cɔɔna-ŋ na yoou wontu toŋ nyəntʋ, na paa ta-ŋ kotaɣa na pá nyala-ŋ təkpələkpəlɩ. 44 Paa naŋtɩ nyá na nyá taa yəlaa təna tənaŋnaŋ, halɩ pa kaa tɩɩ sɔɔ pəlɛ lɛntɛ kɛ lɛntɛ tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, n taa cɛkəna waatʋ wei Ɩsɔ kɔma sɩ ɩ waasəɣɩ-ŋ tɔ. 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ niki pɛɛtəlaa kɛ tɔɣɔnʋɣʋ. 46 Na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ sɩ, ma təyaɣa ká la Ɩsɔ təsələmlɛ kɛ́. Ama mə pəsəna-kɛɣɛ ŋmɩɩlaa təyaɣa. 47 Yesu sɛɣɛsaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ paa ɩfemle nte. Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa taa sɔsaa sɔsaa na Ɩsɔ tɔm sɛɣɛsəlaa na samaa taa nyʋɣʋ nyə́ma pa pɛɛkaɣa sɩ pa kʋɣʋ-ɩ. 48 Ama pa ta nyɩ nti pá pusina tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, samaa təna tʋ ŋkpaŋʋɣʋ kɛ teu kɛ́ na pá nɩɩkɩ ɩ tɔm. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu sɛɣɛsaɣa samaa kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ heeliɣi Laapaalɩ Kʋpaŋ. Ɩlɛna kɔtəlaa taa sɔsaa sɔsaa, na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa, na sɔsaa pa polo 2 pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Heeli-tʋɣʋ kaŋkantɛ nte n makɩ nyá taa na ń lakɩ ɩsəntɔ tɔ. Yaa awe tɩɩ hana-ŋ pə mpaaʋ? 3 Tənaɣa Yesu cɔwa sɩ: Tɔʋ, ma maɣamaɣa maa pɔɔsɩ-mɛɣɛ tɔm. 4 Ɩsɔ yaa yəlaa tilina Yohaanɩ sɩ ɩ́ sɔɔkɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm? Ɩ́ cɔ-m ma nɩɩ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa maɣasa-təɣɩ pa taa pa tike, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ye tə tɔma sɩ Ɩsɔ tilina-ɩ ɩ ká pɔɔsɩ-tʋ sɩ: Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ ta mʋ ɩ tɔm? 6 Pəyele tə́ tɔma sɩ: Yʋlʋ tilina-ɩ kɔlɔ, samaa təna ká kʋ-tʋ na pɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pɛlɛ pa tɛma pa taa təkpataa kɛ́ sɩ Yohaanɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pəsənaa sɩ: Tə ta nyɩ wei ɩ tila-ɩ Ɩsɔ lʋm sɔʋ tɔ se. 8 Tənaɣa Yesu ná cɔ-wɛ sɩ: Aŋha, ma kaa heeli-mɛɣɛ kaŋkantɛ nte ma makɩ na má lakɩ ɩsəntɔ tɔ. 9 Pə waalɩ kɛ́ Yesu sɛɛ samaa kɛ ɩsɔ sɩ: Yʋlʋ nɔɣɔlʋ ka sɔna lɛsɛŋ tɩɩŋ kɛ taalɛ təcu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ caa yəlaa na ɩ́ sɩɩ tə taa, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ tɛɛ yɛla na pə́ taaŋɩ. 10 Pə kɔma na pə́ tala tɩɩŋ ɩnɩ ɩ kooluɣu waatʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋsɩ ɩ tillu nɔɣɔlʋ, sɩ ɩ́ polo təmlɛ nyə́ma kiŋ na pá cɛlɛ-ɩ ɩnɩ ɩ tete. Tənaɣa təmlɛ nyə́ma mpɛ pa kpa tillu ɩnɩ na pá má, ɩlɛna pá tɔɣɔnɩ-ɩ niŋ naanʋwa təyələyəlɩ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ taalɛ tʋ ɩnɩ ɩ tasa ɩ tillu nɔɣɔlʋɣʋ kʋsʋɣʋ na ɩ́ tili. Ɩlɛna təmlɛ nyə́ma mpɛ pá má ɩ́lɛ́, na pá tʋʋ-ɩ, na pá tɔɣɔnɩ-ɩ niŋ naanʋwa təyələyəlɩ. 12 Ɩ tasa tooso nyəŋ kɛ tiluɣu, ɩlɛna təmlɛ nyə́ma ma ɩ́lɛ́, na pə́ kʋ ɩ təna, ɩlɛna pá pɛtɩ-ɩ haləm na waalɩ. 13 Tənaɣa haləm tʋ tɔma sɩ: Tɔʋ, ɩsənaɣalɛ maa la ɩlɛ? Ma maɣamaɣa ma kʋlʋlʋ wei ma luɣu sʋʋ teu tɔɣɔ maa tili. Ntanyɩ paa nya ɩ ɩsəlɛ. 14 Ama təmlɛ nyə́ma ná kɔma na pá loosi ɩ pəyalʋ na ɩ́ puki, ɩlɛna pá heeli təma sɩ: Ɩɩ loosiɣi kpancoou tʋ kɔŋna ntɛ́. Ɩ́ kɔɔ tə kʋ-ɩ, na taalɛ pəsɩ ta nyəntɛ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpa-ɩ, na pá ləsɩ-ɩ taalɛ na waalɩ na pá kʋ-ɩ. Tənaɣa Yesu pɔɔsaa sɩ: Taalɛ tʋ ɩnɩ, ɩsənaɣa ɩ ká la təmlɛ nyə́ma mpɛ? 16 Ɩ́ kɔma na ɩ́ kɔɔ, ɩ ká kʋ təmlɛ nyə́ma mpɛɣɛ, ɩlɛna ɩ́ caa yəlaa kʋfama na ɩ́ sɩɩ taalɛ taa. Samaa nɩɩ tɔm tənɛ ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ pona təlɛɣɛ pooluŋ. 17 Tənaɣa Yesu caa pa ɩsɛntaa, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaawa sɩ: Pəlɛ nte tɛtʋ ŋmalaa ŋmaakaɣa na pá lɔ tɔ, ńtɛ́ tə tɔɔ kɔlɔ ŋmatʋ təna məlaa na tə́ səŋ. Suweɣelɛ mpʋ? 18 Ye pə cəpa wei na ɩ́ hoti pəlɛ ńtɛ́ tə tɔɔ, pə pʋtʋtəɣɩ-ɩ kɛ́, ɩ kaa wɛɛ hiiu. Ye pə cəpa yʋlʋ nɔɣɔlʋ na pəlɛ ńtɛ́ tə hoti ɩ tɔɔ, tə taaləɣɩ-ɩ na tɛtʋ kɛ́. 19 Tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa tɔ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na kɔtəlaa taa sɔsaa sɔsaa caakaɣa Yesu kɛ́ kpaʋ ntɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa nyəmá teu sɩ mpɛɣɛ ɩ kpəpənaa na ɩ́ sɛɛna ɩsɔ ɩnɩ. Ama pa nyámna samaa. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sʋʋ Yesu kɛ cɔŋʋɣʋ, haləna pá caŋ pá tili feŋlaa sɩ pá feŋiɣi-ɩ. Ɩlɛna feŋlaa mpɛ pɛlɛ pá cɛsɩ ɩsɩɩ pa kɛ́ kʋpama napəlɩ pəyele yem. Pa makaɣa Yesu nɔɣɔ tɔɔ na pa tɔm kʋpɔɔsʋtʋ sɩ pá ná. Pa caakaɣa kɛ́ sɩ pá hiki mpi pə tɔɔ paa kpa-ɩ tɔ, na pá tʋ-ɩ kʋfənɛɛ niŋ taa. 21 Tənaɣa pa tɔma-ɩ sɩ: Tacaa, tə nyəmá teu sɩ nyá kʋyɔɣɔtʋtʋ na nyá kʋsɛɣɛsətʋ pə təna kʋpantʋ kɛ́. Nn paasəɣəna tɔɔ, nn faɣasəɣɩ yəlaa. Ama ɩsəna mpi maɣamaɣa Ɩsɔ caa sɩ yəlaa ɩ́ la tɔ, pə tampana kɛ n heeliɣi. 22 Pə wɛ mpʋ tɔ, ta mpaaʋ taa pə mʋna tə́ fɛlɩ lampuu kɛ Lom wulaʋ sɔsɔ na? 23 Yesu tɛma Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa acilaɣatʋ tənaɣa nyəm, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: 24 Ɩ́ hʋlɩ-m liɣitee nyəɣəlʋɣʋ na má ná. Awe nyʋɣʋ fotoo na ɩ hətɛ kɛ pa ŋmaa pə tɔɔ? 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa cɔwa sɩ: Lom wulaʋ sɔsɔ. Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Aŋha, ɩ́ cɛla Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ mpi ɩ tɩ tɔ, na ɩ́ cɛla Ɩsɔ ɩlɛɣɛ mpi ɩ tɩ tɔ. 26 Tə təna nti Yesu yɔɣɔta samaa taa tɔ, feŋlaa ta na ɩsaɣatʋ natələɣɩ tə taa. Ama Yesu kʋcɔcɔtʋ mələna-wɛɣɛ təmsʋɣʋ na pá su təkulum. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Satusee nyə́ma napəlɩ pa kɔma Yesu kiŋ. Satusee nyə́ma mpɛ pa tɔŋaɣana sɩ, sətaa kaa tɛ na pá fe. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɔɔsa Yesu sɩ: 28 Tacaa, Moisi sɩɩna-tʋɣʋ kʋsəsɩɩtʋ kɛ takəlasɩ taa sɩ, yʋlʋ ɩ́ wɛna neu, na yʋlʋ ɩnɩ ɩ́ sɩ na ɩ́ yele ɩ alʋ, na alʋ ɩnɩ ɩ fɛɩna-ɩ na pəyaɣa, neu ká hɔ leelu ɩnɩ na ɩ́ hikina ɩ taalʋ sɔlʋ kɛ piya. 29 Tɔʋ, Yʋlʋ nɔɣɔlʋ na ɩ newaa, paa kɛna yʋlʋ nyɔɔŋ naatosompɔɣɔlaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ taalʋ kpaɣa alʋ, ɩlɛna ɩ́ sɩ, ɩ fɛɩ pəyaɣa. 30 Tənaɣa naalɛ nyəŋ hɔma leelu, haləna tooso nyəŋ náá hɔ tɔtɔ. 31 Pa naatosompɔɣɔlaɣa ŋkɛ ka təna ka səpaɣa, alʋ ɩnɩ ɩ ta hiki pa taa nɔɣɔlʋ na pəyaɣa. 32 Pə waalɩ kɛ́ alʋ ɩnɩ ɩ tɛɛsa səpʋ. 33 Tɔʋ, pa təna pa kpaɣaʋ-ɩ mpʋ tɔ, sətaa fem wule pa taa aweɣelɛ alʋ tʋ? 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Antulinya ɩnɛ ɩ taa cənɛɣɛ apalaa kpakəɣɩ alaa, na alaa náá saakɩ apalaa. 35 Ama apalaa na alaa mpa pa kɛ́ sɩ paa tɛ na pá fe na pá caɣa cele antulinya wei ɩ kɔŋ tɔ ɩ taa tɔ, akpaɣalɛ kaa wɛɛ təna. 36 Mpɛ ɩnɩ paa tasəɣɩ səpʋ tɔtɔ, paa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillaa wɛʋ tɔ. Pa fem mpʋ tɔ pa pəsa Ɩsɔ piya kɛ́. 37 Moisi hʋlaa təkelekele kɛ́ sɩ sətaa ká tɛ na pá fe. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ yaa Tacaa sɩ: Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ pa Ɩsɔ, kɛ́ timpi pə yɔɣɔta hotiya tɔm tɔ. 38 Ɩsɔ kɛ́ weesuɣu nyə́ma nyəŋ kɛ́, ɩ ta kɛ sətaa Ɩsɔ. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ pa təna pa wɛna weesiŋ sɩ pá lakɩ ɩ təmlɛ. 39 Tənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa taa napəlɩ pa tɔma sɩ: Tacaa, n tɩɩ yɔɣɔta teu kɛ́. 40 Pə taɣa pʋlʋ, pa taa nyɩ nti pá pɔɔsɩ-ɩ tɔ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa sɩ: Ɩsənaɣa pa tɔŋ mpʋ sɩ Mesii kɛ Tafiiti pəyaɣa ye? 42 Pəyele Tafiiti maɣamaɣa ná ŋmaa ɩ yontu takəlaɣa taa kɛ́ sɩ: Tacaa Ɩsɔ heela ma Sɔsɔ sɩ, caɣa ma kɔŋkɔŋ taa. 43 Haləna má kɔna nyá kolontunaa na ń loosi nyá nɔɔhɛɛ kɛ pa tɔɔ. 44 Tɔʋ, Tafiiti ná yaawa sɩ Tacaa kɛlɛ, ɩsənaɣa Mesii náá məlɩ na ɩ́ kɛ́ Tafiiti pəyaɣa? 45 Samaa təna tɔŋna Yesu tɔm nɩɩʋ, ɩlɛna Yesu tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: 46 Ɩ́ lana Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa mpɛ na laakalɩ. Pa sɔɔla tokonaa sɔsaa suuu kɛ́ na pá cɔɔkɩ. Pa caakɩ sɩ pá sɛɛkɩ-wɛɣɛ kʋyɛɛŋ taa kɛ́. Yuta nyə́ma təkotilenaa taa, teeli teeli təcaɣalɛ kɛ pa pɛɛkəɣɩ. Acima taa, sɔsaa təcaɣalɛ kɛ pa pɛɛkəɣɩ na pá cakɩ. 47 Mpɛ pa lɛɛkəɣəna leelaa kɛ pə təna mpi pɛlɛ pa wɛna tɔ. Ɩlɛna pá sʋʋ Ɩsɔ sələmʋɣʋ na pə taɣalɩ, sɩ pə hʋ́lɩ́ sɩ mpɛɣɛ kʋpama. Pə tɔɔ kɛ́ paa tɛ na pá ná katatəlaɣa. 1 Yesu kʋsa ɩsɛ, ɩlɛna ɩ́ na toŋtʋnaa tʋɣɩ pa kʋhaʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ kʋhaaŋ atakaanaa taa. 2 Na ɩ́ ná tɔtɔɣɔ alʋ leelu kʋnyɔntʋ nɔɣɔlʋ, na ɩ́ pɛtəɣɩ santiinaa naalɛɣɛ pə taa təna. 3 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Tɔm tampana tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ. Mpi leelu kʋnyɔntʋ ɩnɛ ɩ tʋwa tɔ, pə kəla panɛ pa təna pa kʋtʋtʋm. 4 Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa lɛlaa təna ná kpaɣa pa liɣitee nna a kpisa yem tɔɣɔ na pá haakɩ. Ama alʋ ɩnɛ, paa na ɩ kɛ́ kʋnyɔntiya tɔ ɩ kpaɣa ɩ liɣitee təna na ɩ́ tʋ. Pə ta kaasɩ-ɩ pʋlʋ sɩ ɩ́ yana paa tɔɣɔnaɣa maɣamaɣa. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ napəlɩ pa caɣaa na pá yɔɣɔtəɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ tɔm sɩ: Pɛɛ kʋpana wena pa lapəna Ɩsɔ təsɛɛlɛ kɛ caŋəm tɔ na mpi mpi pa haakɩ Ɩsɔ kɛ́ tə taa tɔ, pə lapa na tə́ te teu kɛ́. Tənaɣa Yesu heela pʋntʋnaa sɩ: 6 Pə təna mpi ɩ́ naa ɩsəntɔ tɔ, kʋyɛɛŋ ká kɔɔ wei ɩ taa pə kaa kaasɩ pəlɛ lɛntɛ na tə təna lɛntɛ tɔɔ tɔ, paa tusi pə təna. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpɛ ɩnɩ pa pɔɔsa Yesu sɩ: Pəlee kɛ́ mpʋ ɩnɩ pɩɩ la? Na ŋmaatəlɛ nteɣe pɩɩ hʋ́lɩ́ na tə́ nyəna sɩ pə wʋsaa? 8 Tənaɣa Yesu sɩ: Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ tolisi-mɛ. Mpi tɔ, paɣalɛ ká kɔɔ na pá haa pa təɣɩ ma hətɛ, sɩ mpɛɣɛlɛ Mesii, na pá tɔŋ sɩ, pə wʋsaa kɛ́. Ama ɩ́ taa nɩɩna-wɛ. 9 Ɩ́ kɔma na ɩ́ nɩɩ yooŋ na pə təna pə pəsʋɣʋ yem kɛ́ kpɛntəlasɩ tɔ pə taŋ, ɩ́ taa nyá. Təlɛ tə tənaɣa mpʋ, pə wɛɛ sɩ tə la na pəcɔɣɔ. Ama waalɩ kɛ́ antulinya náá kɔɔ na ɩ́ tɛŋ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Tɛtʋ kateŋa lɛŋka ká yoona lɛŋka nyə́ma, na kawulaɣa lɛŋka ká kʋlɩ lɛŋka tɔɔ. 11 Tɛtʋ ká sele pə kaa la nyənʋɣʋ, nyɔɣɔsɩ na yʋlʋkʋsəkʋ ká lɩɩ tiiliwɛ tiiliwɛ. Kɔkɔlɔ təma sɔɣɔntʋ nyəna na atɔma sɔsɔɔna ká lɩɩna ɩsɔtaa na pə́ tii. 12 Ama na pə́cɔ́ tənɛ ɩnɩ tə təna tə lakɩ ɩlɛ, paa kpa-mɛ, na pá tʋ-mɛɣɛ wahala sɔsɔ. Paa cɛlɛ-mɛɣɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa nyə́ma, na pɛlɛ pá hʋʋna-mɛ. Paa tʋ-mɛɣɛ saləkanaa, paa yaa-mɛɣɛ nɔnɔɔsɩ kɛ awulaa sɔsaa na tɛtʋ tɔkəlaa pa kiŋ kɛ ma tɔɔ. 13 Ama təna wɛɣɛ pɩɩ topili-mɛɣɛ mpaaŋ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ma tɔm tampana. 14 Ɩ́ taɣanɩ mə tɩ sɩ, paa pɩɩ la ɩsəna, ɩ́ taa nəɣəsɩ nti ɩ́ ka hʋʋ na ɩ́ lɩɩ tɔ na pə ta tata. 15 Pə taɣa pʋlʋ, ma maɣamaɣa maa tasəna-mɛɣɛ laɣatʋ kɛ tɔm nti ɩ́ ká yɔɣɔtɩ na mə kolontunaa taa nɔɣɔlʋ kaa na kʋcɔcɔtʋ, pəyele pa kaa kɛɛ pa nyəntʋ tɔ. 16 Mə caanaa na mə toonaa na mə taalʋnaa na mə newaa na mə nyə́ma na mə cewaa ka tɩɩ tʋna-mɛɣɛ mə kolontunaa niŋ taa, halɩ paa kʋ mə taa paɣalɛ. 17 Yəlaa təna taa ká kpana-mɛɣɛ ma tɔɔ. 18 Paa na mpʋ mə taa nɔɣɔlʋ nyʋɣʋ kaa holi-ɩ holuɣu maɣamaɣa. 19 Ɩlɛ mɩɩ nyaɣa apalʋtʋ, pɩɩ ya mə nyɔɔŋ. 20 Ye ɩ́ kɔma na ɩ́ ná yoolaa kʋpiŋ tama Yosalɛm kɛ kotaɣa, ɩ́ nyɩ sɩ ɩ yɔkʋɣʋ wʋsaa kɛlɛ waatʋ ɩnɩ. 21 Mpʋ ɩnɩ tɔ, mpa pá wɛ Yuta, pa se na pá kpa pɔ́ɔ́ŋ. Na mpa pɛlɛ pá wɛ Yosalɛm taa, pá lɩɩ na pá hatəlɩ. Na mpa pɛlɛ pá wɛ tawa taa, pá taa kpe. 22 Pə taɣa pʋlʋ, kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ pɩɩ naasɩ Yosalɛm nyə́ma ɩlɛna pə́cɔ́ pə təna pə́ lá ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. 23 Ahusitonaa na asɔŋ pa tɔm ká la waɩyo kɛ́ waatʋ ɩnɩ. Wahala ká tɔɔ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa, yəlaa panɛ paa ná Ɩsɔ pááná. 24 Paa kʋ-wɛ na laɣatɛ, paa kpa-wɛɣɛ yomle kɛ piitimnaa təna taa. Ma ta nyɩ ɩsɔnaa kɛ pɩɩ yelina Yosalɛm na pá páálə́ɣɩ́ ɩ taa, haləna pɛlɛ pa waatʋ kɔɔ na ɩ́ sɩɩ tənaɣa. 25 Pɩɩ hʋ́lɩ́ ŋmaatɛɛ kɛ ilim na ɩsɔtʋ na ɩsɔtʋlʋŋasɩ pə tɔɔ. Laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ ká kpa kateŋa təna, na nəɣəsɛɛ ká kʋ-wɛɣɛ teŋku na ɩ hola sɔsɔɔna pə kɔkɔtɛ sɔsɔɔlɛ tɔɔ. 26 Yəlaa ká hʋʋ mpi pɩɩ kɔɔ antulinya təna taa tɔ pə tɔm, ɩlɛna sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ kpa-wɛ na pá sɩ pa tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ yem təkpətɩɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pɩɩ ciɣiti ɩsɔtɔnʋɣʋ taa kɔkɔlɔnaa. 27 Waatʋ ɩnəɣɩ paa na Yʋlʋ Pəyaɣa má ma səŋa ɩsɔŋmʋntʋɣʋ tɔɔ, na má tiiki na ma toma kɛ sɔsɔm na ma teeli. 28 Ɩ́ kɔma na ɩ́ na mpʋ ɩnɩ pə sʋʋ lapʋ ɩlɛ, ɩ́ kʋsɩ mə nyɔɔŋ na ɩsɔ na ɩ́ feesi təfʋʋʋ. Pə taɣa pʋlʋ, mə waasʋɣʋ caana kɔntɛ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ nyənna tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ fiki tɔ na tɩɩŋ lɛləŋ na ɩ́ na. 30 Ye ɩ kɔma na ɩ́ sʋʋ nɛɣɛtʋɣʋ ɩ́ nyəmá kpakpaa sɩ hɛɛsʋɣʋ talaa kɛ́. 31 Mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ, ɩ́ kɔma na ɩ́ na mpʋ ɩnɩ pə lakɩ, ɩ́ nyɩ kpakpaa sɩ Ɩsɔ Kawulaɣa wʋsaa. 32 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ, yəlaa mpa pa wɛʋ ɩsəntɔ tɔ pa kaa sɩ pa təna na pə́cɔ́ pə tənaɣa mpʋ pə́ la. 33 Ɩsɔtɔnʋɣʋ na atɛ ká mʋkɩ yem. Ama ma kʋyɔɣɔtʋtʋ kaa saalɩ paa pəcɔ. 34 Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa yele na tətɔɣɔlɛ na sʋlʋnyɔɔlɛ pə́ pəsɩ-mɛ, na kaɣana antulinya ɩnɛ ɩ nyəntʋ nəɣəsɛɛ kʋ-mɛ. Ye ɩ́ paasəna mpʋ kʋyakʋ ŋkʋ kɩɩ tuti-mɛɣɛ. 35 Pə kɔŋ kuuu kɛ antulinya təna taa yəlaa təna təmaa kɛ́ ɩsɩɩ pa pɛtʋɣʋ puluɣu tɔ. 36 Pə tɔɔ tɔ ɩ́ feŋ na ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ tam, na ɩ́ hiki toma na ɩ́ lɩɩ mpi pɩɩ kɔɔ tɔ pə taa, na ɩ́ kɔɔ ɩ́ səŋ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma ɩsɛntaa. 37 Yesu sɛɣɛsaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ ilim ilim na ɩ́ mələɣɩ Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ kɛ́ taanaɣa taanaɣa na ɩ́ sʋʋkɩ. 38 Yəlaa təna pukaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ tanaŋ tanaŋ təhuluhulu na pá nɩɩkɩ ɩ waasʋ. 1 Potopotonaa mpa pa taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ pa acima wena pa yaa sɩ Tɛɛʋ acima tɔ a wʋsaa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pa tɔŋna maɣasʋɣʋ kɛ ɩsəna paa la na pá kʋ Yesu tɔ. Ama pa sɔɣɔmaɣaana samaa kɛ́. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Satanɩ sʋʋ Yutaasɩ Ɩsəkaleeu pa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ taa. 4 Ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ na kɔtəlaa sɔsaa, na Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taŋlaa taa sɔsaa pá sɛɣɛsɩ ɩsəna ɩ ká la na ɩ́ tʋ Yesu kɛ́ pa niŋ taa tɔ na pá sɩɩ. 5 Tənaɣa pɛlɛ pa laŋa hɛɛwa sɔsɔm. Ɩlɛna pá tɔ sɩ paa ha-ɩ liɣitee. 6 Ɩlɛna Yutaasɩ tisi, na ɩ́ sʋʋ pɛɛkʋɣʋ kɛ kʋyakʋ kʋpaŋkʋ ŋku kʋ taa ɩ ká tʋ Yesu kɛ́ pa niŋ taa na samaa ta nyɩ tɔ. 7 Potopotonaa mpa pa taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ pa acima kʋyakʋ ŋku kʋ wule pa kʋɣɩ Tɛɛʋ acima ɩwɛɛsɩ tɔ kʋ talaa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋsa Piyɛɛ na Yohaanɩ sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ təsəɣɩ-tʋɣʋ Tɛɛʋ acima tɔɣɔnaɣa. 9 Tənaɣa Piyɛɛ pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Leɣe n caa sɩ tə təsɩ-kɛ? 10 Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩɩ naa, ɩ́ ká kɔɔ ɩsɩɩ ɩ́ sʋʋ ɩcatɛ tɔ, ɩ́ ká sulina apalʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́ səɣəla lʋm na həyaɣa. Ɩ́ təŋɩ-ɩ na ɩ́ sʋʋ təyaɣa ŋka ka taa ɩ ká sʋʋ tɔ. 11 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ təyaɣa tʋ sɩ: Tacaa sɩ, kutuluɣu ŋku kʋ taa kɛ́ ɩ́ na ɩ ɩfalaa paa caɣa na pá tɔɣɔ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ? 12 Apalʋ ɩnɩ ɩ ká hʋ́lɩ́-mɛɣɛ atɛ na ɩsɔ kutuluɣu taa kɛ́ naŋ sɔsɔɔʋ nakʋləɣɩ ɩsɔtaa, ŋku kʋ taa wɛ wontu nti ɩ́ ká lana tɔ. Kʋ taa tənaɣa ɩ́ ká təsɩ pə təna. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ pa polaa na pá maɣana teitei ɩsɩɩ Yesu ka heela-wɛ tɔ. Na pá təsɩ Tɛɛʋ acima kʋtɔɣɔʋ kɛ təna. 14 Tɛɛʋ acima waatʋ talaa, ɩlɛna Yesu na ɩ tillaa pá caɣa tɔɣɔʋ. 15 Ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩsəna ma nyɩɩla teu sɩ má na-mɛ tə́ tɔɣɔ Tɛɛʋ acima tɔɣɔnaɣa na pə́cɔ́ má sʋʋ ma kʋnyɔntɔɣɔlɛ taa tɔ pə wɛ sɔɣɔntʋ. 16 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ sɩ ma kaa tasa-yɛɣɛ tɔɣɔʋ haləna pə́ kɔɔ pə́ hʋ́lɩ́ a tɔɣɔʋ tampana kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa taa na pə́cɔ́. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kpaɣa sʋlʋm na kɔpʋ, na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ mʋ-wɩ na ɩ́ nyɔɔ mə təna. 18 Pə taɣa pʋlʋ, ma heeliɣi-mɛ sɩ pə kpaɣaʋ pənɛntɛ tɔ ma kaa tasa sʋlʋm nyɔɔʋ haləna Ɩsɔ kɔɔ na ɩ́ tɔɣɔ ɩ Kawulaɣa na pə́cɔ́. 19 Pə waalɩ kɛ́ Yesu kpaɣa potopoto na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, ɩlɛna ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ cɛlɛ-wɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Potopoto ɩnɛ ɩ kɛna ma tɔnʋɣʋ ŋku pə ha mə tɔɔ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ ká lakɩ na ɩ́ tɔɔsəɣɩ ma tɔɔ. 20 Pa tɛma tɔɣɔʋ ɩlɛna Yesu kpaɣa kɔpʋ kɛ mpʋ tɔtɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Kɔpʋ ɩnɛ ɩ kɛna Ɩsɔ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfam yoo, na ma caləm mpi pə kpema mə tɔɔ tɔ mpɩ pə hʋləna pə tampana. 21 Ɩ́ nyɩ teu sɩ wei ɩ tʋɣʋ-m kolontunaa niŋ taa tɔ ɩ wɛ cənɛ, na ma na-ɩ tə tɔkəna. 22 Tampana tɔɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má maa tɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ ká sɩɩʋ tɔ. Ama wei ɩ tʋɣʋ-m kolontunaa niŋ taa tɔ ɩ tɔm wɛ waɩyo. 23 Tənaɣa Yesu ɩfalaa sʋʋ təmaɣa pɔɔsʋɣʋ sɩ: Ɩlɛ tá taa awe ká lana ntɛɣɛ mpʋ? 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa sʋʋ hɔm kɛ pa taa pa tike sɩ pa naa wei paa nyənəɣɩ sɔsɔ tɔ. 25 Tənaɣalɛ Yesu sɩ: Piitimnaa awulaa sɔsaa ŋmakələɣɩ pa yəlaa kɛ́. Na mpa pa kɛ́ toŋtʋnaa tɔ, pɛlɛ pa caa pá cuɣusiɣi-wɛɣɛ ta caa ta caa kɛ́. 26 Ama mɛ ɩlɛ pə́ taa wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ mə kiŋ. Mə taa sɔsɔ ɩ́ pəsɩ ɩ təɣɩ mə səkpelu, na wei ɩ kɛ́ wulaʋ tɔ, ɩ́ pəsɩ ɩ təɣɩ təmlɛ latʋ. 27 Kʋtɔɣɔʋ latʋ na wei pa lakɩ-kʋ tɔ, awe kələna? Pə taɣa wei pa lakɩ-kʋ tɔ. Aŋha, mpʋ ɩnəɣɩ na má, ma wɛ mə hɛkʋ kɛ́ ɩsɩɩ kʋtɔɣɔʋ latʋ. 28 Mɛ mə tɔka mə təɣɩ teu na ɩ́ ta kisi-m ma wahalanaa taa. 29 Pə tɔɔ kɛ́ ma tʋɣɩ-mɛɣɛ kawulaɣa ɩsɩɩ ma Caa ná tʋɣʋ ma tɔ. 30 Má na-mɛ tɩɩ tɔkəna na tə́ nyɔɔkɩ ma kawulaɣa taa, na ɩ́ ká caɣa kumlee tɔɔ na ɩ́ hʋʋkəna Ɩsɛɣɛlɩ kpeka naanʋwa na naalɛ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Simɔŋ Simɔŋ Simɔŋ, ke ŋkpaŋŋ. Satanɩ sələma nɔɣɔ na pə́ ha-ɩ sɩ ɩ paɣaləɣɩ mə təna ɩsɩɩ pa paɣalʋɣʋ tɔɣɔnaɣa pee na pá ləsəɣɩ lɔɔtʋ tɔ. 32 Ama ma sələma Ɩsɔ kɛ́ nyá tɔɔ sɩ pə́ taa kɔɔ na ń yele Ɩsɔ kɛ́ nyá taa tɛmmaʋ. Nyaa kɔma na ń laɣasɩ ɩlɛ nyaa sɔɔsɩ nyá taapalaa kɛ apalʋtʋ. 33 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma Yesu sɩ: Tacaa, ma tɛma ma təɣɩ tɔkʋɣʋ kɛ́, paa saləka pá təkɩ ma na-ŋ, na paa səm ma na-ŋ tɩɩ səna. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Piyɛɛ sɩ: Piyɛɛ, ma heeliɣi-ŋ təfoo sɩ mpi pɩɩ takɩ kampaaʋ koou kɛ saŋa tɔ, n tɛma tɔm toosoɣo kpɛɛsʋɣʋ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m. 35 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Yesu pɔɔsa ɩ ɩfalaa sɩ: Maa tiluɣu-mɛ na ɩ́ tɛɛ mpʋ təyələyəlɩ, liɣitee fɛɩ, huluɣu fɛɩ, ŋtankpatɛ fɛɩ tɔ, ɩ́ laŋa pʋlʋpʋ cəcəka na? Pa cɔ-ɩ sɩ: Aaɩ tə ta la-ŋ pʋlʋ. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Tɔʋ, pənɛntɛ wei ɩ́ wɛna liɣitee, pʋntʋ ɩ́ tɔkɩ ɩ tɔɔ, na wei ɩ́ wɛna huluɣu ɩ́ tɔkɩ-kʋ, na wei ɩ́ fɛɩna laɣatɛ, pʋntʋ ɩ́ pɛɛtɩ ɩ toko na ɩ́ yana. 37 Ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ, nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Asaɣaa taa kɛ́ pa tʋ-ɩ tɔ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ pə́ la ḿpʋ́ɣʋ́ ma nyʋɣʋ taa. Na nti ŋmaatʋ taa yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ ma tɔɔ tɔ tɩɩ la teitei kɛ́. 38 Tənaɣa Yesu ɩfalaa tɔma sɩ: Tacaa, laɣalɛɛ ntɔ cənɛɣɛ naalɛ. Ɩlɛna Yesu cɔ-wɛ sɩ: Aaɩ, ɩ́ yele təlɛ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋlaa na ɩ́ lɩɩ, na ɩ́ polo Olifinaa pʋɣʋ tɔɔ, ɩsɩɩ ɩ tɩɩ lakʋɣʋ tɔ, ɩlɛna ɩ ɩfalaa təŋ ɩ waalɩ. 40 Pa talaa ɩlɛna Yesu tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ na pə́ taa kɔɔ na ɩ́ hoti maɣasʋɣʋ taa. 41 Tənaɣa Yesu yela-wɛ na ɩ́ hatəlɩ pə́cɔ́ ɩsɩɩ yʋlʋ ɩ́ lɔɣɔ pəlɛ tɩɩ tala timpi tɔ, ɩlɛna ɩ luŋ akula, na ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ sɩ: 42 Haɩ, ma Caa, ye n nɔkaa, kɔɔlɩ wahala sɔsɔ ɩnɛɣɛ ma nyʋɣʋ taa. Ɩlɛ paa na mpʋ la mpi n nɔkaa tɔ, yele ma kʋnɔkəm. 43 Tənaɣa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩ Yesu tɔɔ, na ɩ́ sɔɔsɩ-ɩ apalʋtʋ. 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ kpa Yesu, ɩlɛna ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ təkaŋkaŋ na Ɩsɔ sələmʋɣʋ. Na haŋaɣa lɩɩkaɣa ɩsɩɩ caləm na ká tosiɣi atɛ. 45 Yesu tɛma Ɩsɔ sələmʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ məlɩ ɩ ɩfalaa cɔlɔ na ɩ́ maɣana ɩsənyəŋlɛ kpa pɛlɛ na halɩ pá caŋ pa too. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Suweɣelɛ ɩ́ tookuɣu mpʋ tɔ? Ɩ́ kʋlɩ, ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ, pə taa kɔɔ na ɩ́ hoti maɣasʋɣʋ taa. 47 Yesu tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛ yəlaa samaa tapaɣalɛ, na ɩfalaa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ Yutaasɩ tɛɛna-wɛɣɛ nɔɣɔ na ɩ́ kɔna-wɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpətəna Yesu sɩ ɩ kpɛkəɣəna-ɩ. 48 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-ɩ sɩ: Yutaasɩ, kpɛkənaʋ kɛ n hʋləɣəna kolontunaa sɩ pá kpa Yʋlʋ Pəyaɣa má na? 49 Mpa pa wɛ Yesu tɔɔ tɔ, pa ná mpi pə caa lapʋ tɔ, ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa tə yoona ta laɣalɛɛ kɛ? 50 Tənaɣa Yesu tɔɔ nyə́ma mpɛ pa taa lɛlʋ loma kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ tʋ ntɔɣɔŋ ŋkpaŋʋɣʋ na ɩ́ kɔɔlɩ təfeŋ. 51 Ɩlɛna Yesu tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ yele mpʋ pə maɣanaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tokina yʋlʋ ɩnɩ ɩ ŋkpaŋʋɣʋ, ɩlɛna kʋ məlɩ ɩsɩɩ kɩɩ wɛʋ tɔ. 52 Pə waalɩ kɛ́ Yesu pɔɔsa kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ təsɛɛlɛ taŋlaa taa sɔsaa na Yuta nyə́ma taa nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma mpa pa kɔma-ɩ kpaʋ tɔ sɩ: Ɩ́ kɔŋ na ɩ́ nɔkɩ na ɩ́ kpaɣa laɣalɛɛ na kpatəŋ tɔ, maɣa ŋmɩɩlʋ ɩsaɣaʋ kɛ? 53 Má na-mɛ tɩɩ wɛnna Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ kʋyɛɛŋ təna na ɩ́ tá pɛɛkɩ sɩ ɩ́ kpa-m. Ama mə na ahoo səkpɛtʋɣʋ tɛɛ asaɣaa sɔsaa mə waatʋ tapəna saŋa. 54 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpa Yesu na pá pona kɔtʋlʋ sɔsɔ təyaɣa, na Piyɛɛ təŋaɣa ɩ waalɩ kɛ́ táálə́ḿ tɔɔ. 55 Paa taɣana kɔkɔ kɛ taɣa hɛkʋ taa. Tənaɣa Piyɛɛ polaa na ɩ́ sɔtɩ mpa pa pamna kɔkɔ ŋkɛ tɔ pa hɛkʋ taa. 56 Təmlɛ tʋ alʋnyəŋ nɔɣɔlʋ ɩ na-ɩ kɔkɔ kpeeŋa na ɩ́ caɣaa, ɩlɛna ɩ́ nyənɩ-ɩ təpəŋŋ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ na apalʋ ɩnɛɣɛ. 57 Tənaɣa Piyɛɛ kpɛɛsaa sɩ: Alʋ nyá, aaɩ, ma ta nyəmɩ-ɩ yoo. 58 Pə lapa laɣasaɣa kɛ pəcɔ, ɩlɛna nɔɣɔlʋ tɔtɔ náá na Piyɛɛ, na ɩ́ tɔ sɩ: Pa taa wɛɣɛlɛ na nyá tɔtɔ. Ama Piyɛɛ cɔ apalʋ ɩnɩ sɩ: Pə taɣa ma. 59 Pə tasa laɣasaɣa kɛ lapʋ, ɩlɛna nɔɣɔlʋ tɔtɔ náá sɛɛsɩ ɩsəlɛ sɩ: Tampana tɔɔ, apalʋ ɩnɛ na Yesu kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ kɛ́ Kalilee tʋ kɛ́. 60 Tənaɣa Piyɛɛ cɔwa sɩ: Nti apalʋ nyá n yɔɣɔtəɣɩ tɔ ma ta nyɩ-tɩ. Ɩ nɔɣɔ ta tɩɩ tiita atɛ ɩlɛ kampaaʋ koo kpakpaa ɩnəɣəlɛ. 61 Tənaɣa Tacaa pəsaa na ɩ́ yaɣa Piyɛɛ kɛ ɩsəlɛ. Ɩlɛna Piyɛɛ tɔɔsɩ nti Tacaa ka yɔɣɔta-ɩ tɔ tə tɔɔ sɩ: Mpi pɩɩ takɩ kampaaʋ koou kɛ saŋa tɔ n tɛma tɔm toosoɣo kpɛɛsʋɣʋ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m. 62 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tukaa na ɩ́ lɩɩ, ɩlɛna ɩ́ wii ɩsɩɩ ɩ səkɩ ɩ səkɩ. 63 Yəlaa mpa pa taŋa Yesu tɔ, pa paakaɣana-ɩ, na pá makɩ-ɩ. 64 Pa taka ɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ na pá tɔŋɩ-ɩ sɩ: Kpeɣe, awe mapəna-ŋ? 65 Pa yɔɣɔta-ɩ tɔmnaa tɔmnaa kʋwəwɩɩtʋ kɛ paɣalɛ tɔtɔ. 66 Kʋ fema, ɩlɛna Yuta nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma na kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa pá koti pa təma. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pona Yesu kɛ́ pa kotuɣu sɔsɔɔʋ taa. 67 Na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N kɛ́ Mesii? Cɔ-tʋ na tə nɩɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Yuta nyʋɣʋ nyə́ma sɩ: Ma heeliɣi-mɛɣɛ na ɩɩ tisiɣina-m. 68 Ye ma pɔɔsa-mɛɣɛ kʋpɔɔsʋtʋ nti, ɩɩ cɔɔ-m natəlɩ. 69 Ama pə kpaɣaʋ pənɛntɛ tɔ, Yʋlʋ Pəyaɣa má maa caɣa Ɩsɔ toŋ təna tʋ kɔŋkɔŋ taa. 70 Tənaɣa Yuta nyʋɣʋ nyə́ma təna pəsənaa sɩ: Ye mpʋ n kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa ntɔ? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tə maɣamaɣa tə lɩɩnna mə nɔɔsɩ taa, ma kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa kɛ́. 71 Tənaɣa Yuta nyʋɣʋ nyə́ma tɔma sɩ: Tə lɩɩna ɩ nɔɣɔ na tá maɣamaɣa tə nɩɩ ɩlɛ, tə tasəɣɩ aseeta nyə́ma kɛ pɛɛkʋɣʋ sɩ tə lepe? 1 Tənaɣa kotilaa təna kʋlaa na pá pona-ɩ Pilatɩ ɩsɛntaa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sʋʋ-ɩ tɔm tʋɣʋ kɛ təna sɩ: Tə maɣana apalʋ ɩnɛ ɩ tʋsəɣɩ tá yəlaa sɩ pá taa fɛlɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ lampuunaa. Haləna ɩ́ tɔŋ sɩ ɩnəɣəlɛ wulaʋ sɔsɔ Kilisiti. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ pɔɔsa Yesu sɩ: Nyaɣalɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ ɩnəɣɩ? Ɩlɛna Yesu cɔ Pilatɩ sɩ: Ntəɣəlɛ n yɔɣɔta mpʋ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ heela kɔtəlaa sɔsaa na samaa sɩ: Maa naa apalʋ ɩnɛ ɩ kʋwakələtʋ se. 5 Ama kɔtəlaa sɔsaa na sɛɛsa ɩsəlɛ sɩ: Ɩ sɛɣɛsəɣɩ yəlaa kɛ́ sɩ pá kisi tɛtʋ sɔsaa. Hatoo Kalilee kɛ ɩ caala-tɩ, na ɩ́ cɔɔ Yuta tɛtʋ təna, halɩ nɔɔnɔɔ kɛlɛ ɩ tala cənɛ. 6 Pilatɩ nɩɩ kɔtəlaa sɔsaa tɔm ntɩ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Apalʋ ɩnɩ Kalilee tʋ kɛ? 7 Pilatɩ kɔma na ɩ́ cɛkəna sɩ Yesu kɛ́ Helɔtɩ ɩfalʋ ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ pona-ɩ Helɔtɩ. Pə pamna ɩ́lɛ́ ɩ ka wɛ Yosalɛm kɛ kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa tɔtɔ. 8 Helɔtɩ ná Yesu ɩlɛna ɩ laŋlɛ hʋlʋmɩ sɔsɔm. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ ka nɩɩ ɩ tɔm, ɩlɛna ɩ́ nyɩɩlɩ hatoo lɔŋ sɩ ɩ́ na-ɩ. Na ɩ tɛɛlaɣaa sɩ ɩ ká lapɩ-ɩ piti təmlɛ natəlɩ na ɩ́ ná. 9 Na ɩ́ pɔɔsa-ɩ tɔmnaa paɣalɛ. Ama Yesu ta cɔ-ɩ paa kʋlʋmʋɣʋ. 10 Kɔtəlaa sɔsaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa naa wɛ təna na pɛlɛ pá suuki-ɩ ɩsaɣatʋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. 11 Helɔtɩ na ɩ yoolaa pa woŋaɣa Yesu kɛ́ na pá lakɩ-ɩ nyaŋ kɛ sɔsɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa suu Yesu kɛ kacɔka toko sɔsɔ nɔɣɔlʋ, ɩlɛna pá məŋna-ɩ Pilatɩ kiŋ. 12 Kʋyakʋ ŋkʋ kʋ maɣamaɣa kɛ Helɔtɩ na Pilatɩ pa ciikaa. Pəyele paa wɛna təma na koloŋa kɛ́. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ kota kɔtəlaa sɔsaa na ɩcatɛ nyʋɣʋ nyə́ma na samaa, 14 na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔna-m apalʋ ɩnɛ sɩ ɩ tolisiɣi yəlaa. Tɔʋ, ɩlɛ ma pɔɔsa-ɩ tɔmnaa kɛ mə ɩsɛntaa. Ama ma ta na kawalasɩ nsi ɩ́ tʋ-ɩ tɔ sɩ taa nakələɣɩ ɩ kiŋ. 15 Helɔtɩ maɣamaɣa ná tá na ɩsaɣatʋ kɛ Yesu kiŋ tɔtɔ, pə tɔɔ kɛ́ ɩ taɣana-tʋɣʋ-ɩ məŋnaʋ. Apalʋ ɩnɛ ɩ ta wakəlɩ pʋlʋ mpi pə nəɣəsəna pá kʋ-ɩ pə tɔɔ tɔ. 16 Ɩlɛ maa yele na pá mapɩ-ɩ akpatɛɛ ɩlɛna ɩ́ tɛɛ. 17 Paa Tɛɛʋ acima wena a tɔɔ pə wɛɛ sɩ Pilatɩ ɩ́ tʋlɩ-wɛɣɛ saləka tʋ nɔɣɔlʋɣʋ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa kpɛntaa na pá koo sɩ: Yele pá kʋ ɩnɛ ɩnɩ, na ń tʋlɩ-tʋɣʋ Palapaasɩ. 19 Yʋlʋkʋlɛ tɔm na yoou nakʋlɩ kɩɩ lapəna ɩcatɛ taa na pá təkɩ Palapaasɩ. 20 Pilatɩ sɔɔla teu sɩ ɩ yeki Yesu, ɩlɛna ɩ́ tasəna-wɛɣɛ yɔɣɔtənaʋ. 21 Ama pɛlɛ pa mapa kapusi sɩ: Kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ, kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tasa-wɛɣɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ tɔm tooso nyəm sɩ: Ɩlɛ ɩsaɣatʋ ntiɣi ɩ lapa? Ma ta na nti tə tɔɔ paa kʋ-ɩ tɔ. Ɩlɛ maa yele na pá mapɩ-ɩ akpatɛɛ ɩlɛna ɩ́ tɛɛ. 23 Ama pa tasa kiisuɣu na toŋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ sɩ paa kamɩ-ɩ tesika tɔɔ. Haləna pa kakiisasɩ nsɩ sɩ nɩɩ Pilatɩ. 24 Tənaɣa Pilatɩ tɔma sɩ: Ɩ́ la ɩsəna ɩ́ caa tɔ. 25 Ɩlɛna ɩ́ tʋlɩ-wɛɣɛ wei paa təka yʋlʋkʋlɛ na yoou tɔɔ na pa tɔŋaɣa sɩ pá yele-ɩ tɔ, na ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ Yesu sɩ pá lana-ɩ nti pa sɔɔlaa tɔ. 26 Pa tɛɛkaɣana Yesu ɩlɛ pə pamna Silɛɛnɩ tʋ wei pa yaa sɩ Simɔŋ tɔ ɩ lɩɩna taalɛ ntɛ́ na pá suli-ɩ, na pá kpa-ɩ na pá sʋkɩ-ɩ Yesu tesika sɩ ɩ́ təŋna ɩ waalɩ. 27 Yəlaa samaa tuutuuma təŋaɣa ɩ waalɩ na alaa tɔtɔ, na pɛlɛ pá kpa pa laŋa na pá wiiki ɩ tɔɔ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pəsəna alaa mpɛ pa tɔɔ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Haɩ Yosalɛm alaa mɛ, ɩ́ taa wii-m. Ama ɩ́ wii mə na mə piya. 29 Pə taɣa pʋlʋ, kʋyɛɛŋ wɛɛ ɩ ká kɔɔ wei ɩ taa paa tɔ sɩ: Nyʋleleŋ nyə́ma ntɛ́ kaalʋlasɩ, mpa pa ta tɩɩ mɔlɩ mɔlʋɣʋ maɣamaɣa yaa, mpa pa həla pə ta mʋsɩ tɔ. 30 Waatʋ ɩnəɣɩ paa wiikina pɔ́ɔ́ŋ sɩ: Ɩ́ nyəkɩ-tʋ. Na paa tɔ pulasɩ sɩ: Ɩ́ takɩ-tʋ. 31 Pa ta kpisi talɛɛ, kacaŋfana tawʋsɩ na? 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpɛŋna yəlaa asaɣaa kɛ naalɛ tɔtɔ sɩ pa kʋɣɩ pá na Yesu. 33 Pa kɔma pa tala timpi pa yaa sɩ Nyʋmpɔɣɔlaɣa tɔ, ɩlɛna pá ká Yesu kɛ́ səm tesika tɔɔ kɛ́ təna, na pá ká asaɣaa mpɛ tɔtɔɣɔ tesikasɩ tɔɔ, lɛlʋ kɛ ɩ ntɔɣɔŋ tɔɔ, lɛlʋ kɛ ɩ mpətəŋ tɔɔ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɩ: Tacaa, taa nyənɩ pa ɩsaɣatʋ, pa ta nyɩ nti pa lakɩ tɔ. Ɩlɛna pá tɔ tɛtɛ kɛ́ ɩ wontu tɔɔ na pá tala-tɩ. 35 Yəlaa samaa səŋa təna na pá nyənəɣɩ. Yuta nyʋɣʋ nyə́ma woŋaɣa-ɩ na pá tɔŋ sɩ: Ye tampana ɩ kɛ́ Mesii wei Ɩsɔ ləsaa tɔ ɩ́ ya ɩ tɩ nyʋɣʋ, ɩsɩɩ ɩ ka yapʋ lɛlaa tɔ ɩlɛ. 36 Yoolaa ná woŋaɣa-ɩ tɔtɔ na pá pona-ɩ lʋm kʋnyəŋəm napəlɩ, 37 na pá tɔŋɩ-ɩ sɩ: Ye n kɛ́ Yuta nyə́ma Wulaʋ sɔsɔ, waasɩ nyá təɣɩ nyá maɣamaɣa. 38 Paa ŋmaawa na pá pusi ɩ nyʋɣʋ tɔɔ sɩ: Yuta nyə́ma Wulaʋ sɔsɔ ntɔ. 39 Asaɣaa mpa pa kama tesika tɔɔ tɔ pa taa lɛlʋ ná tʋʋ-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ sɩ Mesii kɛlɛ nyá yaa? Ya nyá tɩ nyʋɣʋ na ń kpɛntəna tá na ń ya tɔtɔ. 40 Ama lɛlʋ ná kaləna ɩ́lɛ́ sɩ: Saləka kʋlʋm ɩnəɣɩ pa tʋ nyá, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ nn see Ɩsɔ? 41 Pa tʋɣʋ taɣa saləka ɩnɛ tɔ pə kɛɛsaa kɛ́. Ta kʋlapʋtʋ fɛləɣəna-tʋ. Ama ɩnɛ ɩ́lɛ́, ɩ ta la kawalaɣa nakəlɩ. 42 Ɩlɛna ɩ́ tɔ Yesu sɩ: Yesu n kɔŋ ń kɔɔ nyá kawulaɣa tɔɣɔʋ tɔ tɔɔsɩ ma tɔɔ. 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tɔm tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ, saŋa wʋlɛ tənɛ tə maɣamaɣa má na-ŋ tɩɩ sʋʋ aləsanna. 44 Tənaɣa pə məla yuɣu ɩsɩɩ ahoo, pəyele pɩɩ wɛ ɩsɩɩ ilim sikuɣu taka kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ səkpɛtʋɣʋ nyala ɩcatɛ tɔɔ, haləna pə tala ilim hʋʋʋ waatʋ. 45 Pʋʋɣʋ ŋku kɩɩ kaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa tɔ kʋlɛ kʋ kɛɛsəna kʋ hɛkʋ taa na kʋ faɣa huŋ naalɛ kɛ yem. 46 Ɩlɛna Yesu kiisina nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Ma Caa, kpaɣa-m. Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ ɩlɛna ɩ́ hɛɛ. 47 Lom yoolaa nyʋɣʋ tʋ ná pə təna mpi pə lapa mpʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ sa Ɩsɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Tampana tɔɔ, yʋlʋ ɩnɛ ɩ ka kɛ́ yʋlʋpaŋ kɛ́. 48 Samaa wei ɩ təna ɩ kɔma nyənʋɣʋ tɔ ɩ ná pə təna mpi pə lapa mpʋ tɔ, ɩlɛna pá kpa pa laŋa na pá məlɩ kpente. 49 Yesu cewaa təna, na alaa mpa pa təŋaɣa-ɩ hatoo Kalilee tɔ pa səŋa táálə́ḿ tɔɔ na pá nyənəɣɩ mpi pə lakɩ tɔ. 50 Yuta ɩcatɛ Alimatee apalʋ nɔɣɔlʋɣʋ pa yaakaɣa Yosɛɛfʋ. Apalʋ ɩnɛ ɩ kɛ́ yʋlʋpaŋ na ɩ́ təŋəɣɩ tampana na ɩ keŋaɣana Ɩsɔ Kawulaɣa tɔɔ. Mpɛ pa kotaɣana kotuɣu sɔsɔɔʋ ŋkʋ. Ama ɩ taapalaa kotuɣu nyə́ma lɛlaa tʋ nti tə pəlɛ na pá la tɔ tə ta maɣa-ɩ. 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ polo Pilatɩ kiŋ na ɩ́ sələmɩ-ɩ sɩ ɩ kpakəɣɩ sətʋ. 53 Ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ tisi sətʋ kɛ tesika tɔɔ na ɩ́ caa kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pʋŋkahʋlʋŋa na ɩ́ takɩ-ɩ, na ɩ́ pimi-ɩ pəlaaʋ ŋku paa hula kʋkpamʋɣʋ taa na pa ta pinta nɔɣɔlʋ tɔ kʋ taa. 54 Aləsima wule ntɛ́ pə təna pə hɔla mpʋ, na kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ caakɩ caalʋɣʋ. 55 Alaa mpa pa təŋaɣa Yesu kɛ́ hatoo Kalilee tɔ pá na Yosɛɛfʋ pa poləna. Pa wiila pəlaaʋ taa na pá ná ɩsəna pa hɩɩsa sətʋ tɔ. 56 Ɩlɛna pá kpe na pá taɣanɩ nimnaa na tulaalʋnaa mpa paa saɣalɩ sətʋ tɔ. Ama pa hɛɛsa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule ɩsɩɩ kʋsəsɩɩtʋ taa wɛʋ tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ alaa taa tɛʋ kɛ cimaasɩ tanaŋ tɛɛ na pá kʋlɩ na pá polo pəlaaʋ tɔɔ, na pá tɔka pa nim sɔɔsʋŋ nyəm mpi paa taɣanaa tɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa maɣana pə kula pəlaaʋ pəlɛ kɛ pəlaaʋ nɔɣɔ na pə́ pilimi-tɛ na pə́ pona pooluŋ. 3 Tənaɣa pa sʋʋ pəlaaʋ taa, ama pa ta maɣana Tacaa Yesu. 4 Pa wɛɛ na pa tɔŋna pə tɔm maɣasʋɣʋ, ɩlɛ apalaa napələɣɩ naalɛ lɩɩ pa tɔɔ kɛlɛ na pá suu wontu na tə tee kɔkɔ tənyənənyənɩ. 5 Sɔɣɔntʋ kpa alaa na pá ká pa nyɔɔŋ na atɛ. Ɩlɛna yəlaa mpɛ pá tɔ-wɛ sɩ: Weesuɣu tʋ kɛ mə pɛɛkəɣɩ sətaa hɛkʋ na? 6 Ɩ fɛɩ cənɛ, ɩ fema. Ɩ́ tá tɔɔsɩ nti ɩ ka heela-mɛɣɛ ɩ ka wɛʋ Kalilee tɔ sɩ: 7 Pə wɛɛ kɛ́ sɩ pá tʋ Yʋlʋ Pəyaɣa kɛ asaɣaa niŋ taa, na pá ka-kɛɣɛ səm tesika tɔɔ, ɩlɛ kaa fe pə wɛɛ tooso wule. 8 Tənaɣa pa tɔɔsa Yesu kʋyɔɣɔtʋtʋ ntɩ. 9 Alaa lɩɩna pəlaaʋ tɔɔ, ɩlɛna pá kpaɣa pə tənaɣa mpʋ na pá kɛɛsɩ Yesu ɩfalaa naanʋwa na kʋlʋm na lɛlaa təna. 10 Alaa mpɛɣɛlɛ Makətala Malɩ na Saanɩ na Saakɩ too Malɩ. Pa na lɛlaa kɛ́, na tɔm kʋlʋmtʋ ntəɣɩ pɛlɛ pa tasa tillaa kɛ heeluɣu. 11 Ama tillaa ná hʋʋkaɣa sɩ tɔm nti alaa heela-wɛ tɔ tə lɩɩna-wɛɣɛ yem kɛ́, pa ta mʋ-wɛ na-tɩ. 12 Paa na mpʋ Piyɛɛ kʋlaa na ɩ́ kpaɣa asewa na ɩ́ polo pəlaaʋ tɔɔ. Ɩ talaa ɩlɛna ɩ́ luŋ na ɩ́ wiili na ɩ́ maɣana kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pʋŋkahʋlʋŋa saalasɩ tike. Pə waalɩ kɛ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ məlɩ ɩ tɛ na piti kpa-ɩ sɔsɔm kɛ nti tə lapa mpʋ tɔ tə tɔɔ. 13 Wʋlɛ ntɛ́ tə maɣamaɣa kɛ Yesu na tillaa taa naalɛ napəlɩ ná kʋlaa na pá puki ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Ɩmayusi tɔ. Ɩcatɛ ntɛ́ na Yosalɛm pə pooluŋ nəɣəsəna kilomɛɛtələnaa naanʋwa na kʋlʋm. 14 Mpi pə təna pə hɔlaa tɔ pə faaci kɛ pa lakaɣa. 15 Pa tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ na pá maɣasəɣɩ-tɩ ɩlɛ Yesu maɣamaɣa hika-wɛɣɛlɛ, na ɩ́ na-wɛ pá tɔŋ. 16 Pa na-ɩ, ɩlɛ pə ta cɛ pa ɩsɛntɔɔ kɛ́ sɩ pá nyəmɩ-ɩ. 17 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔŋ ɩlɛ tɔm ntiɣi ɩ́ maɣasəɣɩ mpʋ? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa səŋaa na pa laŋa wakəla tənaŋnaŋ. 18 Tənaɣa pa taa lɛlʋ wei pa yaa sɩ Kəleupaasɩ tɔ ɩ tɔma-ɩ sɩ: Pə pɔʋ Yosalɛm ɩnɛ ɩ təna tɔ, nyá tike nyá ta nɩɩna ntɛɣɛ kɔkɔlɔnaa mpa pa hɔla kʋyɛɛŋ ɩnɛ ɩ taa tɔ? 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Kɔkɔlɔnaa mpa ye? Ɩlɛna təŋlaa naalɛ cɔ Yesu sɩ: Mpi pə maɣana Nasalɛtɩ Yesu wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ sɔsɔ tɔ. Pə́cɔ́ ɩ ka pəsa təma sɔsɔɔna lapʋ na sɛɣɛsʋɣʋ kɛ pə tɩɩ fɛɩ, haləna Ɩsɔ maɣamaɣa nyəna-ɩ sɔsɔ na yəlaa təna tɔtɔ. 20 Ta kɔtəlaa sɔsaa, na tá nyʋɣʋ nyə́ma pa kpana-ɩ na pá kʋ-ɩ, na səm tesika tɔɔ kɛ́ pa kama-ɩ. 21 Tá tɛɛlaɣaa sɩ ɩnɩ ɩ ká yana ntɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyʋɣʋ. Tɔʋ saŋa taa wɛɛ tooso kɔlɔ, pə tənaɣa mpʋ pə hɔlʋɣʋ tɔ. 22 Pəlɛ pə paasi tá taa alaa napəlɩ pa tʋ-tʋɣʋ piti taa. Pa taa tɛʋ na pá polo pəlaaʋ tɔɔ. 23 Ama pa ta maɣana sətʋ. Pa məlaa ɩlɛna pá heeli-tʋ sɩ: Ɩsɔtaa tillu lɩɩ tá tɔɔ, na ɩ heela-tʋ sɩ ɩ fema. 24 Tá taa lɛlaa ná pola pəlaaʋ tɔɔ na ɩsəna mpi alaa kɛɛsaa tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ pa maɣanaa tətɛŋɛlɛŋ. Ama ɩ maɣamaɣa kɛ pa ta ná. 25 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ kɛ́ laɣatʋ fɛɩnaa kɛ́. Pepe tɔɔ kɛ́ ɩɩ mʋɣɩ lɔŋ kɛ nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka kpaalaa tɔ ye? 26 Pɩɩ wɛɛ sɩ Mesii ká tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na pə́cɔ́ pá tʋ-ɩ teeli mɛɛ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpaɣa Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa taa tɔm na ɩ́ sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ timpi pa yɔɣɔta ɩ tɔm tɔ. Moisi takəlasɩ kɛ ɩ́ caalənaa na ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ tʋɣʋtəna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa təna nyəŋsɩ taa. 28 Pa kɔma na pá tala ɩcatɛ nte pa pukaɣa tɔ, ɩlɛna Yesu la ɩsɩɩ ɩ tɛɛkɩ təna tɔɔ. 29 Ama pa kpa-ɩ sɩ: Tá na-ŋ tə́ sʋʋ, nn naa taanaɣa taanaa, na pə́ caa yuɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu caɣaa na ɩ́ na-wɛ pá taŋ taanaɣa. 30 Ɩ́ na-wɛ pa caɣaa na pá tɔkɩ, ɩlɛna ɩ́ kpaɣa potopoto na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, ɩlɛna ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ cɛlɛ-wɛ. 31 Tənaɣa pə cɛpa pa ɩsɛntɔɔ na pá nyəmɩ-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mʋka yem kɛ́ pa hɛkʋ taa təna. 32 Tənaɣa pa tɔma təma sɩ: Aŋhaa, pətooli, tə yɔɣɔtaɣa na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ-tʋɣʋ Ɩsɔ Tɔm kɛ mpaaʋ taa tɔ pə sʋʋ-tʋɣʋ teu təkaŋkaŋ na? 33 Tənaɣa təŋlaa naalɛ ɩnɩ ɩ kʋla kpakpaa na pá məlɩ Yosalɛm. Ɩlɛna pá maɣana pa naanʋwa na kʋlʋm ɩnɩ na pa taapalaa pa kotaa, 34 na pá tɔŋ sɩ: Tampana tɔɔ Tacaa fema. Simɔŋ na-ɩ. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpɛ pa maɣamaɣa pa kɛɛsa-wɛɣɛ mpi pə lapa-wɛɣɛ mpaaʋ taa tɔ, na ɩsəna pa nyəmna Yesu kɛ́ potopoto təfaɣalɛ tɔ. 36 Pa tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna Yesu maɣamaɣa lɩɩ pa hɛkʋ taa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ hɛɛsɩ laŋa. 37 Tənaɣa sɔɣɔntʋ kpa-wɛ na pá tɔnəŋ paakɩ. Pə taɣa pʋlʋ, paa nyəmaɣa sɩ asənaalɩɩ kɛ́. 38 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mə pʋntʋ kpɛɛtəɣɩ mpʋ? Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lakɩ sika kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ mə taa? 39 Ɩ́ nyənɩ ma niŋ na ma nɔɔhɛɛ na ɩ́ ná, maɣa te. Ɩ́ takɩ-m na ɩ́ ná. Ma wɛna tɔnʋɣʋ na mʋwa, ma fɛɩ ɩsɩɩ mpi pə naa yem tɔ. 40 Yesu yɔɣɔta mpʋ, ɩlɛna ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ ɩ niŋ na ɩ nɔɔhɛɛ. 41 Laŋhʋlʋmlɛ na piti wei ɩ kpa-wɛ tɔ pə katatəlaɣa tɔɔ pa ta pəsɩ na pá mʋ-tɩ. Tənaɣa ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ wɛna tɔɣɔnaɣa nakələɣɩ cənɛ? 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔna-ɩ tinte kʋwɔpəlɛ tilimle, 43 na ɩ́ mʋ na ɩ́ tɔɣɔ pa ɩsɛntaa. 44 Pə waalɩ kɛ́ ɩ tɔma sɩ: Ntəɣɩ maa heela-mɛɣɛ waatʋ wei ma na-mɛ tɩɩ wɛɛ tɔ sɩ, ma tɔm nti nti paa ŋmaa Moisi takəlasɩ taa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa nyəŋsɩ taa na Yontu taa tɔ tɩɩ la. 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kula pa ɩsɛ sɩ pá cɛkəna Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ. 46 Na ɩ heela-wɛ sɩ: Pa ŋmaawaɣa sɩ pə wɛɛ sɩ Mesii ká sɩ kɛ́ na ɩ ká fe pə kʋyɛɛŋ tooso nyəŋkʋ wule. 47 Pə wɛɛ sɩ pá tɔkɩ ɩ hətɛ na pá lakəna waasʋ kɛ piitimnaa təna, na pə́ hɔ yəlaa na pá laɣasɩ tɔntɛ na pə́ hɩɩsɩ pa ɩsaɣatʋnaa. Ɩlɛ Yosalɛm kɛ paa caaləna na pə́cɔ́. 48 Mɛɣɛlɛ mpa pa nawa na paa hʋ́lɩ́ pə tampana tɔ pə seeta nyə́ma. 49 Ma Caa tɔma sɩ ɩ ká la-mɛɣɛ kʋcɔɔʋ ŋku tɔ ma maɣamaɣa maa yelina na kʋ kɔɔ-mɛ. Ama ɩ́ ká caɣa Yosalɛm taa kɛ́ haləna Ɩsɔ toma kɔɔ na a tii mə tɔɔ na pə́cɔ́. 50 Pə waalɩ kɛ́ Yesu kpaɣa-wɛ na pá lɩɩ ɩcatɛ waalɩ na pá wʋsəna Petanii. Tənaɣa ɩ kʋsa ɩ niŋ na ɩsɔ na ɩ́ kooliɣi-wɛɣɛ Ɩsɔ kʋpantʋ. 51 Ɩ tɔŋna-wɛɣɛ koolee kɛ kooluɣu, ɩlɛna ɩ́ yele-wɛ na pə́ kpaasɩ-ɩ ɩsɔtaa. 52 Pɛlɛ pa tɛma-ɩ sɛɛʋ ɩlɛna pá məlɩ Yosalɛm na laŋhʋlʋmlɛ kʋɣɩ-wɛ. 53 Pa saasaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ kɛ tam kɛ́ na pá saŋ Ɩsɔ. 1 Hatoo kancaalaɣa Tɔm ka wɛnna. Na Ɩsɔ cɔlɔɣɔ Tɔm ka wɛɛ, na Tɔm ɩnɩ ɩ ka tɩɩ kɛ́ Ɩsɔ kɛ́. 2 Ɩsɔ cɔlɔɣɔ ɩ ka wɛ hatoo kancaalaɣa. 3 Ɩ niŋ kɛ Ɩsɔ lapəna pə təna. Pʋlʋ cəcəka fɛɩ mpi pə lapa na ɩ niŋ fɛɩ pə taa tɔ. 4 Ɩnɩ ɩ kiŋ kɛ weesuɣu ka wɛɛ, na weesuɣu ŋkʋ kʋ yelina na kɔkɔ kɔɔ yəlaa kiŋ na pə́ naa-wɛ. 5 Kɔkɔ naakɩ səkpɛtʋɣʋ na səkpɛtʋɣʋ, ta teesi-kɛɣɛ paa pəcɔ maɣamaɣa. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tila ɩ tillu nɔɣɔlʋ, pa yaa-ɩ sɩ Yohaanɩ. 7 Ɩ́lɛ́ ɩ kɔma sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ kɔkɔ ŋka ka naa mpʋ tɔ ka yaasi. Na ɩ kɔntɛ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ na yəlaa təna mʋ, na pá təŋ-tɩ. 8 Pə taɣa ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kɛna kɔkɔ ŋkɛ. Ama ɩ kɔmaɣa sɩ ɩ kɛɛsəɣɩ kɔkɔ ŋkɛ ka yaasi. 9 Kɔkɔ ŋkɛ ka tike ka kɛna tampana nyəŋka, na ká kɔɔ antulinya taa na ká yele na yəlaa təna naakɩ. 10 Tɔm ɩnɩ ɩ ka kɔma antulinya taa, paa na mpʋ antulinya tá nyəmɩ-ɩ. Pəyele ɩ niŋ kɛ Ɩsɔ ka lapəna antulinya. 11 Ɩ maɣamaɣa ɩ tɛɣɛ ɩ kɔma. Ama ɩ tɛ nyə́ma ta mʋ-ɩ. 12 Paa na mpʋ lɛlaa mʋ-ɩ na pá tisi ɩ tɔm, ɩlɛna ɩ́ ha-wɛɣɛ toŋ sɩ pá pəsɩ Ɩsɔ piya. 13 Pə taɣa ɩsɩɩ pa lʋla-wɛɣɛ kʋlʋlʋ kɛ Ɩsɔ piya, yaa pə kɛ́ yʋlʋ sɔɔlʋɣʋ tɔm, yaa yʋlʋ nɔkʋɣʋ tɔm. Ama Ɩsɔ lapəna ɩ maɣamaɣa sɩ pá pəsɩ ɩ piya. 14 Tɔm ɩnɩ ɩ pəsa yʋlʋ təkpataa na ɩ́ kɔɔ na ɩ́ caɣa tá hɛkʋ, na ɩ pɛɛlɛɛ na ɩ tampana fɛɩna taka. Tə nawa ɩ teeli kɛ teu, teeli ɩnəɣɩ Tacaa ha Pəyaɣa ɩkpamlɛ. 15 Yohaanɩ ka yɔɣɔta ɩ tɔm na ɩ́ kpaalɩ sɩ: Ɩ tɔm kɛ maa yɔɣɔtaa, sɩ ma waalɩ nɔɣɔlʋ ká tɛ na ɩ́ kɔɔ, ɩlɛ ɩ kəla-m. Pə taɣa pʋlʋ, pa lʋla-m tɔ, ma maɣana-ɩ kɛ́. 16 Ɩ kʋpantʋ sɔsɔɔntʋ tɔɔ, tá təna tə nɩɩ ɩ leleŋ pə tɩɩ fɛɩ. Ɩ lapa-tʋɣʋ kʋpantʋ kɛ təma tɔɔ, tənɛ tə tɛŋ na tənɛ tə lɛɛtəɣɩ. 17 Moisi kiŋ kɛ tə hika kiiŋ. Ɩlɛna Yesu Kilisiti náá kɔna pɛɛlɛɛ na tampana pə tɔm. 18 Too tɔ, nɔɣɔlʋ ta nata Ɩsɔ. Ama Ɩsɔ Pəyaɣa ɩkpamlɛ ŋka ka kɛ́ Ɩsɔ na ká wɛ ka Caa Ɩsɔ kiŋ tɔ, ŋkɛ ka lapəna na yəlaa nyɩ Ɩsɔ. 19 Waatʋ wei Yuta nyʋɣʋ nyə́ma kʋsa kɔtəlaa na Lefii nyə́ma kɛ Yosalɛm na pá tili-wɛ sɩ pá polo pá pɔɔsɩ Yohaanɩ sɩ ɩ kɛ́ awe tɔ, nti Yohaanɩ ɩnɩ ɩ yɔɣɔtaa tɔɣɔlɔ: 20 Yohaanɩ ta kisi cɔʋ, ɩ tisa tampana kɛ́ sɩ: Ma ta kɛ Mesii. 21 Ɩlɛna tillaa mpɛ pá pɔɔsɩ Yohaanɩ sɩ: Ɩlɛ n kɛ́ awe? Ilii? Na ɩ́ cɔ sɩ: Ma ta kɛ Ilii. Pa tasa-ɩ sɩ: Nyaɣalɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ wei tɔ? Na ɩ́ cɔ sɩ: Aaɩ. 22 Tənaɣa pa taɣana-ɩ tɔm sɩ: Ɩlɛ n kɛ awe? Heeli-tʋ na tə́ polo tə́ heeli mpa pa tila-tʋ tɔ. Nyá maɣamaɣa n yaa nyá tɩ suwe? 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ tɔma sɩ: Má, ma kɛ́ nɔɣɔlʋ wei ɩ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa sɩ pá taɣanɩ Tacaa kɛ mpaaʋ na kʋ́ siɣisi teu. Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtəna-tɩ. 24 Tillaa mpɛ paa kɛ́ Falisanaa. 25 Na pɛlɛ pa pɔɔsəna-ɩ təcululu sɩ: Ye n ta kɛ Mesii, n ta kɛ Ilii, pəyele n ta kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ wei tɔ ɩlɛ, pepe tɔɔ kɛ́ n sɔɔ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm? 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ cɔ-wɛ sɩ: Ma ɩlɛ lʋm kɛ ma sɔɔ-mɛ. Ama nɔɣɔlʋ wɛ mə hɛkʋ taa wei ɩ́ ta nyɩ tɔ. 27 Ma waalɩ ɩ́lɛ́ ɩ kɔŋ, ma ta tala má wɔɣɔsɩ ɩ nɔɔhɛɛ taa ntaŋkpala maɣamaɣa. 28 Pə tənaɣa mpʋ pə lapa Petanii kɛ Yaatanɩ pɔɣɔ waalɩ kɛ́ timpi Yohaanɩ sɔɔkaɣa yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm tɔ. 29 Tɛʋ fema na Yohaanɩ na Yesu na ɩ́ kɔŋ ɩ kiŋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ naa Ɩsɔ Ɩwəyaɣa ŋka ka hɩɩsəɣɩ antulinya ɩsaɣatʋ tɔɣɔlɛ? 30 Ɩ tɔm kɛ maa heela-mɛ sɩ: Ma waalɩ nɔɣɔlʋ ká tɛ na ɩ́ kɔɔ, ɩlɛ ɩ kəla-m. Pə taɣa pʋlʋ, pa lʋla má tɔ, ma maɣana-ɩ kɛ́. 31 Ma taa nyɩ sɩ aweɣelɛ pʋntʋ ɩnɩ. Ama ma kɔmaɣa sɩ ma sɔɔ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm na lʋm sɩ pə́ la na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma nyəmɩ-ɩ. 32 Yohaanɩ tasa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ sɩ: Ma nana ma ɩsəpəle kɛ Ɩsɔ Feesuɣu, na kʋ wɛ ɩsɩɩ alukuku na kʋ tiina ɩsɔ na kʋ caɣa Yesu tɔɔ. 33 Ma taa nyənta Yesu. Ama Ɩsɔ wei ɩ tila-m sɩ má sɔ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm tɔ ɩnɩ ɩ heelina-m sɩ: Ń kɔma ń ná Feesuɣu tiiwa na kʋ́ caɣa yʋlʋ wei ɩ tɔɔ, pʋntʋ ɩnɩ ɩ́ ká sɔna yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm na Feesuɣu Naŋŋtʋ. 34 Tɔʋ, ma ná mpʋ tɔɣɔ ma yɔɣɔtəɣɩ təcɛɩcɛɩ sɩ ɩnɩ ɩ kɛna Ɩsɔ Pəyalʋ. 35 Tɛʋ fema ɩlɛna Yohaanɩ wɛ təna tɔtɔ, ɩ́ na ɩ ɩfalaa taa naalɛ. 36 Ɩ kɔma na ɩ́ ná Yesu tɛɛ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ naa Ɩsɔ Ɩwəyaɣa ntɛ́. 37 Yohaanɩ ɩfalaa naalɛ ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá təŋ Yesu waalɩ. 38 Yesu pəsəna ɩ waalɩ təkpɛʋ na ɩ́ ná sɩ pa təŋəɣɩ-ɩ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepeɣe ɩ́ pɛɛkəɣɩ? Ɩlɛna ɩfalaa naalɛ ɩnɩ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Lapi, (Tacaa kɛ pa yaa mpʋ na pa tɛ taa.) Leɣe nyá təyaɣa? 39 Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ ná. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ ɩfalaa polaa na pá nyɩ Yesu tɛ, na ɩ́ na-wɛ pá la taanaɣa kɛ təna. (Waatʋ ɩnɩ tɔ ilim hʋʋwaɣa.) 40 Mpa pa naalɛ pa nɩɩ Yohaanɩ tɔm na pá təŋ Yesu tɔ pa taa lɛlʋ ntɛ́ Simɔŋ Piyɛɛ neu Antəlɩɩ. 41 Na Antəlɩɩ ɩnɩ ɩ sulina ɩ taalʋ Simɔŋ kɛ kancaalaɣa na ɩ́ heeli Simɔŋ sɩ: Tə hika Mesii. (Kilisiti kɛ pa yaa mpʋ na pa tɛ taa.) 42 Ɩlɛna Antəlɩɩ kpaɣa Simɔŋ na ɩ́ pona Yesu kiŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyəna-ɩ təpiŋŋ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: N kɛ́ Yohaanɩ pəyalʋ Simɔŋ kɛ́, ɩlɛ kaɣana paa cuɣusɩ-ŋ sɩ Sefasɩ. (Piyɛɛ kɛ pa yaa mpʋ na pa tɛ taa.) 43 Tɛʋ fema, ɩlɛna Yesu luɣu la sɩ ɩ lɔkɩ ɩ təɣɩ Kalilee. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sula Filipʋ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kɔɔ ń təŋɩ-m. 44 Filipʋ ka kɛ́ Antəlɩɩ na Piyɛɛ pa ɩcatɛ Pɛtɛsaita tʋ kɛ́. 45 Pə waalɩ kɛ́ Filipʋ nawa Natanayɛɛ na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Wei ɩ tɔm Moisi ka ŋmaa kʋsəsɩɩtʋ takəlaɣa taa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa náá yɔɣɔtɩ tɔtɔ tɔ, tə hika-ɩ pənɛ. Ɩnəɣəlɛ Nasalɛtɩ tʋ Yosɛɛfʋ pəyalʋ Yesu. 46 Tənaɣa Natanayɛɛ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Kʋpantʋ natəlɩ tə wɛɛ sɩ tɩɩ lɩɩna Nasalɛtɩ? Ɩlɛna Filipʋ cɔ-ɩ sɩ: Kɔɔ na ń nana nyá ɩsəlɛ. 47 Yesu nawa Natanayɛɛ na ɩ́ kɔŋna ɩ tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ tʋ maɣamaɣa ntɔ cənɛ. Pɔpɔtiya tɩɩ fɛɩ ɩ kiŋ kɛ paa pəcɔ. 48 Ḿpʋ́ɣʋ́ Natanayɛɛ pɔɔsa-ɩ sɩ: Leɣe n nyəmna-m? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ma na-ŋ fiki tʋɣʋ tɛɛ na pə́cɔ́ Filipʋ yaa-ŋ. 49 Tənaɣa Natanayɛɛ tɔma sɩ: Ama Tacaa, n kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ, Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma wulaʋ sɔsɔ kɛ́. 50 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ ma heeluɣuu-ŋ sɩ ma na-ŋ fiki tʋɣʋ tɛɛ tɔɣɔlɛ n mʋ-tɩ yaa? N ká tɛ na ń na mpi pə kəla tənɛ ɩnɩ təkpataa tɔ. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Tamapana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Ɩ́ ká tɛ na ɩ́ ná ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlaa na Ɩsɔ ɩsɔtaa tillaa təŋəɣɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má na pá kpaa na pá tiiki. 1 Kʋyakʋ tooso nyəŋkʋ wule pa kpa pɛɛlɔ kɛ Kalilee Kana taa, na Yesu too polo. 2 Na pá yaa Yesu na ɩ ɩfalaa tɔtɔɣɔ akpaɣalɛ ńtɛ́ tə taa. 3 Tənaɣa sʋlʋm tɛma, ɩlɛna Yesu too heeli Yesu sɩ: Pa sʋlʋm tɛma. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ ɩ too sɩ: Alʋ nyá, nyaa heelina-m na pə́cɔ́ má lá na? Ma waatʋ ta tata. 5 Tənaɣa Yesu too heela təmlɛ nyə́ma sɩ: Ye ɩ́ heela-mɛɣɛ nti ɩ́ la ntɩ. 6 Pɛɛ ŋkpaaŋ naatoso wei ɩ taa Yuta nyə́ma alʋwala lʋm ka wɛɛ tɔ ɩ ka wɛ təna, na paa ɩ taa ŋku kʋ tɔkɩ ɩsɩɩ liitilinaa nɩɩnʋwa (100) kɛ́ mpʋ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma təmlɛ nyə́ma sɩ: Ɩ́ suuli ŋkpaaŋ ɩnəɣɩ lʋm. Tənaɣa pa suulina ɩ nɔɔsɩ təke təke. 8 Ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Tɔʋ, pənɛntɛ ɩ́ cosi lʋm mpɩ na ɩ́ pona kʋtɔɣɔʋ tallʋ ɩlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ təmlɛ nyə́ma cosaa na pá pona kʋtɔɣɔʋ tallʋ. 9 Ɩlɛna tallʋ təŋ lʋm mpi pə pəsa sʋlʋm kɛ mpʋ tɔ. Ama ɩ ta nyɩ timpi sʋlʋm mpɩ pə lɩɩnaa tɔ. Ɩlɛ təmlɛ nyə́ma mpa paa cosa lʋm tɔ pɛlɛ pa nyəmá. Ḿpʋ́ɣʋ́ tallʋ yaa akpaɣalʋ, 10 na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sʋlʋm kʋpam kɛ yəlaa təna caaləɣəna ləsʋɣʋ, na pə́ kɔma na pa təna pá haɣa ɩlɛ, pa təkəna mpi pə ta tʋlɩ tɔ. Ama nyá, nyá sʋlʋm kʋpam ná wɛ haləna nɔɔnɔɔ. 11 Piti təmlɛ kancaalaɣa nyəntɛ nte Yesu lapa Kalilee Kana taa tɔɣɔlɛ. Na piti təmlɛ ntɛɣɛ ɩ hʋləna ɩ teeli, na ɩ ɩfalaa tɛna-ɩ na pa taa. 12 Pəlɛ pə waalɩ ɩlɛ, Yesu na ɩ too na ɩ newaa na ɩ ɩfalaa pa pola Kapənahum na pá caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ, ɩlɛ pa ta taaŋɩ. 13 Yuta nyə́ma Tɛɛʋ acima wʋsaa, ɩlɛna Yesu polo Yosalɛm. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ maɣana naaŋ na heeŋ na alukukunaa pɛɛtəlaa caɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, na liɣitee yɔkəlaa náá caɣa pɛlɛ pa taapələnaa tɛɛ. 15 Tənaɣa Yesu kpaɣa ŋmɩɩsɩ na ɩ́ kuntili-sɩ na ɩ́ tɔɣɔnna pa tənaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, pa na pa heeŋ na pa naaŋ tɔtɔ. Na ɩ́ ŋmɩɩsɩ liɣitee yɔkəlaa liɣitee kɛ atɛ, na ɩ́ pəsɩ pa taapələnaa kɛ alele. 16 Ɩlɛna ɩ́ holina alukukunaa pɛɛtəlaa sɩ: Ɩ́ ləsɩ-wɛɣɛ cənɛ. Ɩ́ taa pəsɩ ma Caa təyaɣa kɛ kʋyakʋ kɛ mpʋ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa tɔɔsaa sɩ pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Haɩ Ɩsɔ, ma luɣu sʋʋ nyá təyaɣa təmlɛ kɛ́ ɩsɩɩ yem na kpɛtɛ. 18 Tənaɣa Yuta nyə́ma təŋa-ɩ təkpɩɩ sɩ: Piti təmlɛ nteɣe n ka la-tʋ na pə́cɔ́ tə́ nyɩ sɩ pə ha-ŋ mpaaʋ sɩ ń la ɩsəntɔ ɩnɩ? 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ yɔkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ tənɛ, na maa taɣanɩ-tɛɣɛ ŋmaʋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso taa. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma tɔma-ɩ sɩ: Pɩɩsɩ nɩɩlɛ na naatoso kɛ pa ŋma Ɩsɔ təsɛɛlɛ tənɛ, na nyaa ŋmaa-tɛɣɛ kʋyɛɛŋ tooso taa? 21 Ama Yesu maɣamaɣa ɩ təɣɩ ɩ yaakaɣa mpʋ sɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ. 22 Pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei Yesu kɔma na ɩ́ sɩ na ɩ́ fe tɔ, ɩ ɩfalaa tɔɔsaa sɩ ɩ ka yɔɣɔta-tɩ. Haləna pá tɛ pa taa na Ɩsɔ Tɔm na Yesu kʋyɔɣɔtʋtʋ tɔtɔ. 23 Yesu wɛʋ Yosalɛm kɛ Tɛɛʋ acima tɔɔ kɛ́ mpʋ tɔ, yəlaa paɣalɛ nawa piti təma nna ɩ lakaɣa tɔ na pá mʋ-ɩ kpakpaa təkpa sɩ ɩnəɣɩ. 24 Ama Yesu ná tá tɛ-wɛ na ɩ taa. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ nyəmá pa tənaɣa teu kɛ́. 25 Pə fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ sɛɣɛsɩ-ɩ pa tɔm na pə́cɔ́. Ɩ maɣamaɣa ɩ nyəmá mpi pə wɛ yʋlʋ taa tɔ. 1 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna Falisanaa taa na pá yaa-ɩ sɩ Nikotɛm. Ɩ kɛ́ Yuta nyʋɣʋ nyə́ma taa lɛlʋ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pola Yesu kiŋ kɛ ahoo naalɩ na ɩ́ yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Tacaa, tə nyəmá sɩ Ɩsɔ kɔnna-ŋ sɩ ń sɛɣɛsɩ-tʋ. Pə taɣa pʋlʋ, nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ la piti təma ɩsɩɩ n lakʋɣʋ tɔ na pə́ tá kɛna Ɩsɔ toŋ. 3 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye pə ta lɛlɩ yʋlʋ kɛ lʋlʋɣʋ, ɩ kaa na Ɩsɔ Kawulaɣa. 4 Tənaɣa Nikotɛm pɔɔsa-ɩ sɩ: Ɩsənaɣalɛ pɩɩ taɣanɩ yʋlʋ kɛ lʋlʋɣʋ na ɩ́ tɛma sɔsɔ kɛ lapʋ? Ama ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ lɛlɩ ɩ too lotu taa kɛ́ sʋʋʋ na pə́ taɣanɩ-ɩ lʋlʋɣʋ? 5 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye pə ta lʋlɩ-ŋ na lʋm na Feesuɣu, n kaa sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa. 6 Yʋlʋ kɛ yʋlʋ lʋləɣɩ. Ama Ɩsɔ Feesuɣu lʋlʋɣʋ wɛna pə mpaa, na pəlɛ pə wɛ yʋlʋ taa tɔm kɛ́. 7 Taa la piti na nti ma heela-ŋ sɩ pə wɛɛ sɩ mə təna pɩɩ lɛlɩ-mɛɣɛ lʋlʋɣʋ tɔ tə tɔɔ. 8 Nyənɩ, heelim makɩ timpi pə luɣu wɛɛ tɔɣɔ, na ń nɩɩkɩ pə taŋ. Pəyele n ta nyɩ pə təlɩɩlɛ yaa pə təpote. Wei Ɩsɔ Feesuɣu lʋlaa tɔ ɩ wɛ mpʋ tɔtɔ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nikotɛm tɔma sɩ: Ɩsənaɣalɛ mpʋ? 10 Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Halɩ mɛɣɛlɛ Ɩsɛɣɛlɩ sɛɣɛsəlaa sɔsaa na ń ta cɛkəna tɔm tənɛ? 11 Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo, maa cɛsəɣɩ, tə nyəmá nti tə yɔɣɔtəɣɩ tɔ na nti tə nawa tɔ ntəɣɩ tə kɛɛsəɣɩ-mɛ. Pə na pə mpʋ tɔ mɩɩ caa tá tɔm mʋɣʋ. 12 Ɩsəna pə tɔŋa lapʋ kɛ atɛ cənɛ tɔɣɔlɛ ma heeliɣi-mɛ na ɩɩ saŋ mʋɣʋ. Ɩlɛ ye ma kɛɛsa-mɛɣɛ ɩsəna pə wɛ ɩsɔtaa tɔ, mə taa aweɣelɛ mʋlʋ? 13 Nɔɣɔlʋ ta kpata ɩsɔtaa ye pə taɣa Yʋlʋ Pəyaɣa má wei ma lɩɩna ɩsɔtaa na má tii tɔ ma paasi. 14 Ɩsɩɩ Moisi ka tʋɣʋ nyəɣəlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ tʋm kɛ tesika nyʋɣʋ taa na ɩ́ siki wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔ, mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ sɩ paa kpaasɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má. 15 Ɩlɛna yəlaa mpa pa təna paa mʋ ma tɔm tɔ pá hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 16 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ sɔɔla yəlaa tənaɣa sɔsɔm, haləna ɩ́ caŋ ɩ́ ha ɩ Pəyaɣa ɩkpamlɛ, sɩ pa təna mpa paa təŋ ka tɔm tɔ, pá taa sɩ, ama pá hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 17 Pə taɣa ɩsɩɩ yəlaa tɔm kʋɣʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tila ɩ Pəyaɣa. Ama pa nyʋɣʋ yapʋ tɔɔ kɛ́. 18 Paa kʋɣɩ wei ɩ təŋa ka tɔm tɔ pʋntʋ tɔm. Ama wei ɩɩ təŋəɣɩ ka tɔm tɔ, pʋntʋ tɔm tɛma səpʋ, ɩ ta təŋ Ɩsɔ Pəyaɣa ɩkpamlɛ tɔm tɔ pə tɔɔ. 19 Pa tɔm səpa timpi tɔɣɔlɛ sɩ fətəla wei ɩ naakɩ tɔ ɩ kɔma antulinya taa, na yəlaa sɔɔlɩ səkpɛtʋɣʋ na pá kisi-ɩ pa lakasɩ ɩsaɣasɩ tɔɔ. 20 Ye wei ɩ lakɩ ɩsaɣatʋ ɩ taa kpaakəna fətəla ɩnəɣɩ. Ɩɩ kpətəɣəna-ɩ sɩ pə taa kɔɔ na ɩ́ la na pə́ ná ɩ ɩsaɣatʋ tɔɔ. 21 Ama wei ɩ təŋəɣɩ tampana tɔ ɩ kpətəɣəna fətəla ɩnəɣɩ sɩ ɩ́ la na pə́ ná təcɛɩcɛɩ sɩ Ɩsɔ nɩɩnaʋ tɔɔ kɛ́ ɩ lakɩ mpʋ. 22 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa kʋla təna na pá polo Yuta tɛtʋ taa, na ɩ́ na-wɛ pá caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ, na ɩ sɔɔkɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm. 23 Yohaanɩ ná sɔɔkaɣa yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm tɔtɔɣɔ Ayinʋŋ kɛ Salim kiŋ. Lʋm ka wɛ tənaɣa sɔsɔm kɛ́. Yəlaa kɔŋaɣa Yohaanɩ kiŋ na ɩ́ sɔɔkɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 24 Waatʋ ɩnɩ tɔ pa ta təkəta Yohaanɩ kɛ saləka. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohaanɩ ɩfalaa taa lɛlaa na Yuta tʋ nɔɣɔlʋ pa sʋʋ hɔm kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ kɔtasɩ nsi yʋlʋ taɣanəɣəna ɩ tɩ tɔ sɩ tɔɔ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pola Yohaanɩ kiŋ na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, n tɔɔsa yʋlʋ wei ɩ tɔm n ka heela-tʋ na nyá na-ɩ ɩ́ ka wɛ Yaatanɩ waalɩ tɔ ɩ tɔɔ? Nyənɩ pənɛntɛ ɩnɩ ɩ sɔɔkəna ntɛɣɛ yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm, na pa təna pá puki ɩ kiŋ. 27 Ɩlɛna Yohaanɩ cɔ-wɛ sɩ: Yʋlʋ ɩɩ hikiɣi pʋlʋɣʋ yem na Ɩsɔ tá ha-ɩ-wɩ. 28 Mə maɣamaɣa ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ ləsɩ ma aseeta sɩ ma yɔɣɔtaa sɩ ma ta kɛ Mesii. Ama ma tɛɛ ɩ nɔɣɔ kɛ kʋtɛɛ. 29 Akpaɣalʋ tənna asasaalʋ. Ama akpaɣalʋ taapalʋ səŋa təna na ɩ́ kema ŋkpaŋŋ. Pə kɔma na ɩ́ nɩɩ akpaɣalʋ nɔɣɔ, ɩlɛ ɩ laŋlɛ hʋlʋmɩ sɔsɔm. Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ ma laŋlɛ hʋlʋmaa, na pənɛntɛ pə maɣa-m teu. 30 Pə wɛɛ sɩ Yesu ɩ́ pɩɩkəna na maa səkɩ. 31 Wei ɩ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ ɩnɩ ɩ kələna pə təna. Na wei ɩ́lɛ́ ɩ wɛ atɛ cənɛ tɔ, ɩ kɛ́ atɛ nyəŋ kɛ́, na atɛ nyəntʋ kɛ ɩ yɔɣɔtəɣɩ. Ama wei ɩ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ ɩnɩ ɩ kələna pə təna. 32 Na ɩ yɔɣɔtəɣɩ mpi ɩ nawa na ɩ́ nɩɩ tɔ pə tɔm, ama nɔɣɔlʋ ɩɩ mʋɣɩ ɩ tɔm. 33 Ɩlɛ wei ɩ́ tɩɩ mʋ ɩ tɔm, pʋntʋ tisina ntɛ́ sɩ Ɩsɔ yɔɣɔtəɣɩ tampana. 34 Wei Ɩsɔ tilaa tɔ pʋntʋ yɔɣɔtəɣɩ Ɩsɔ tɔm kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ cɛləɣɩ-ɩ ɩ Feesuɣu tənaɣa. 35 Tacaa sɔɔla ɩ Pəyaɣa na ɩ́ tʋ pə tənaɣa ka niŋ taa. 36 Ye wei ɩ́ nɩɩna Pəyaɣa ɩ tɛma weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ hikuɣu. Ama wei ɩ́ kisa Ɩsɔ Pəyaɣa kɛ nɩɩnaʋ tɔ ɩ laŋaa kɛ́, na Ɩsɔ mʋna-ɩ na pááná kɛ tam kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́. 1 Falisanaa nɩɩwa sɩ Yesu hikiɣi təŋlaa na ɩ́ sɔɔkɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm na pə́ kələɣɩ Yohaanɩ. 2 Pə́cɔ́ pə taɣa Yesu maɣamaɣa sɔɔkaɣana-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm, ama ɩ ɩfalaa kɛ́. 3 Yesu kɔma na ɩ́ nɩɩ sɩ Falisanaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ Yuta tɛtʋ taa na ɩ́ mənna Kalilee tɛtʋ taa. 4 Na pə wɛɛ sɩ Samalii nyəŋkʋ kɛ ɩ́ təŋ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu wʋsəna Samalii ɩcatɛ natəlɩ nte pa yaa sɩ Sikaa tɔ, na tə kpətəna tɛtʋ nti Yakɔpʋ ka ha ɩ pəyaɣa Yosɛɛfʋ tɔ. 6 Na Yakɔpʋ lɔkɔ ka wɛ təna. Tɔntɛ nɩɩ Yesu ɩlɛna ɩ́ caɣa lɔkɔ nɔɣɔ, na waatʋ ɩnɩ ilim sikaa. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Samalii alʋ nɔɣɔlʋ kɔma lʋm luɣu, na Yesu sələmɩ-ɩ sɩ: Ha-m lʋm na má nyɔɔ. 8 Waatʋ ɩnɩ Yesu ɩfalaa ka tɛma tɛɛʋ kɛ ɩcatɛ taa kɛ́ kʋtɔɣɔʋ yapʋ. 9 Samalii alʋ cɔ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ nyaɣa Yuta tʋ na ń sələməɣɩ-m lʋm sɩ n nyɔɔ. Pə́cɔ́ maɣa Samalii tʋ? (Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yuta nyə́ma na Samalii nyə́ma paa suliɣi.) 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ye n ka cɛkəna mpi Ɩsɔ haakɩ tɔ, na ń ka nyəmá wei má ma sələməɣɩ-ŋ lʋm kʋnyɔnyɔɔm kɛ ɩsəntɔ tɔ, nyá maɣamaɣa n ka laaləna-m sələmʋɣʋ na maa ha-ŋ weesuɣu lʋm. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔ Yesu sɩ: Ma cɛ, n fɛɩna kʋlulunaʋ ŋku n ká luna tɔ. Pə́cɔ́ lɔkɔ ná tɩɩ lumaa. Ɩlɛ leɣe n ká hiki weesuɣu lʋm mpɩ? 12 Tá lɔŋcɛ Yakɔpʋ hulina lɔkɔ ɩnɛ na táá maɣana-ɩ. Halɩ Yakɔpʋ na ɩ piya na ɩ kaləkəŋ pa nyɔɔ lɔkɔ ɩnɩ ɩ lʋm. Ɩlɛ n hʋʋ sɩ n kəla ɩlɛ? 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ alʋ sɩ: Wei ɩ́ nyɔɔ lɔkɔ ɩnɛ ɩ lʋm lʋkɔtʋ tasəɣɩ-ɩ kpaʋ kɛ́. 14 Ama wei ɩ́ nyɔɔ lʋm mpi maa ha-ɩ tɔ, lʋkɔtʋ ɩɩ lɛləɣɩ-ɩ kpaʋ paa pəlee. Pə taɣa pʋlʋ, lʋm mpi maa ha-ɩ tɔ pɩɩ la ɩ taa kɛ́ lʋm sɛɛlʋ wei ɩ cɛtəɣɩ tɔ. Haləna ɩ́ hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ na ɩ kiŋ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔ Yesu sɩ: Ma cɛ ha-m lʋm mpɩ, ɩlɛ lʋkɔtʋ kaa tasa-m kpaʋ, na má taa tasa cənɛɣɛ məlʋɣʋ kɛ lʋm luɣu. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma alʋ sɩ: Polo ń yaa nyá paalʋ na nyá na-ɩ ɩ́ kɔɔ cənɛ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔwa sɩ: Ma fɛɩna apalʋ. Ɩlɛna Yesu cɔ alʋ sɩ: Tampana kɛ n yɔɣɔtaa sɩ n fɛɩna apalʋ. 18 Pə taɣa pʋlʋ, n tɛma apalaa kakpasɩ kɛ saaʋ, na wei ɩ tɛ n tɩɩ wɛ kaɣana ɩsəntɔ tɔ n wɛ yem, pə taɣa nyá paalʋ. Pə tɔɔ kɛ́ nyá tɔm wɛna tampana. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔ Yesu sɩ: Tacaa, ma naa sɩ n kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ. 20 Ta lɔŋcɛnaa sɛɛkaɣa Ɩsɔ kɛ́ pʋɣʋ kʋnɛ kʋ tɔɔ. Ama Yuta nyə́ma mɛ mə tɔŋ sɩ ye paa sɛɛ Ɩsɔ Yosalɛm kɛ́. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ alʋ sɩ: Alʋ nyá nɩɩ ma tɔm, pɩɩ kɔɔ tɔ, Tacaa Ɩsɔ sɛɛʋ kaa wɛɛ təntəmlɛ tɔm, sɩ pʋɣʋ kʋnɛ kʋ tɔɔ yaa Yosalɛm. 22 Samalii nyə́ma mɛ ɩ́ ta nyɩ wei ɩ́ sɛɛkɩ tɔ. Ama Yuta nyə́ma ta tá nyəmá wei tá sɛɛkɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Yuta nyə́ma kiŋ kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ mpi pə waasəɣɩ tɔ pə wɛɛ. 23 Ama pə wɛɛ pɩɩ kɔɔ, halɩ pə tɩɩ tɛma kɔntɛ te, na mpa pa sɛɛkɩ Ɩsɔ na tampana tɔ paa sɛɛ-ɩ hatoo pa taa kɛ́ na cɛsʋɣʋ fɛɩ. Ɩsɔ sɛɛlaa ɩsɩɩ mpʋ wɛɣɛ Caa Ɩsɔ sɔɔlaa. 24 Ɩsɔ ɩɩ naa ɩsɛntɔɔ, pə tɔɔ kɛ́ mpa pa sɛɛ-ɩ tɔ, pə taɣa ɩsɛntɔɔ kɛ paa sɛɛ. Ama pa taanaa kɛ́ na cɛsʋɣʋ fɛɩ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔ Yesu sɩ: Ma nyəmá sɩ Mesii wei pa yaa sɩ Kilisiti tɔ ɩ ká kɔɔ te, ye ɩ́lɛ́ ɩ kɔma, ɩ ká kilisi-tʋɣʋ pə təna. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ alʋ sɩ: Ma wei ma yɔɣɔtəɣəna-ŋ ɩsəntɔ tɔ, maɣalɛ Mesii ɩnɩ. 27 Yesu na alʋ pa tɔŋna yɔɣɔtaɣa kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩlɛna ɩ ɩfalaa tala, na pə́ la-wɛɣɛ piti kɛ́ mpi pə tɔɔ ɩ na alʋ taka pa yɔɣɔtəɣɩ tɔ. Paa na mpʋ pa taa nɔɣɔlʋ ta pɔɔsɩ sɩ: Pepeɣe n caa ɩ kiŋ? Yaa ntiɣi nyá yɔɣɔtəɣəna-ɩ? 28 Tənaɣa alʋ məŋna ɩ həyaɣa na ɩ́ sɩɩ. Ɩlɛna ɩ́ məlɩ ɩcatɛ taa na ɩ́ yaa yəlaa sɩ: 29 Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ ná apalʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ kpaɣa pə təna mpi tuu ma lapa tɔ na ɩ́ kɛɛsɩ. Ɩ ta kɛ Mesii yee? 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa lɩɩ ɩcatɛ taa na pá puki Yesu kiŋ. 31 Alʋ ɩnɩ ɩ tɛɛ mpʋ tɔ, na ɩ ɩfalaa náá tɔŋna-ɩ tɛɛkʋɣʋ kɛ́ sɩ: Tacaa n kaa tɔɣɔ mpʋ? 32 Ama Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tɔɣɔnaɣa ŋka ma tɔkɩ tɔ ɩ ta nyɩ-kɛ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pɔɔsa təma sɩ: Nɔɣɔlʋ kɔna-ɩ tɔɣɔnaɣa kɛ yee? 34 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma tɔɣɔnaɣa ntɛ́ wei ɩ tila-m tɔ ɩ luɣu nyəntʋ lapʋ, na ɩ təmlɛ nte ɩ hʋla-m sɩ má la tɔ tə yoosuɣu. 35 Mɛ mə tɔŋ sɩ: Pə kaasa ɩsɔtʋnaa liɣiti na kʋmtʋ tala. Ama má, ma heeliɣi-mɛ sɩ, ɩ́ kʋsɩ mə ɩsɛ na ɩ́ na ɩsəna kʋtɔɣɔʋ sɛɛna tawa na kʋ taŋa kʋntaa tɔ. 36 Kʋntʋ wei ɩ kʋŋ tɔ, ɩ tɔŋa ɩ kʋfɛlʋɣʋ hikuɣu kɛ́, na ɩ́ nyəkəɣɩ pee tɔtɔɣɔ ɩ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ tɔɔ. Mpʋ pə lakəna na tuulu na kʋntʋ pá kpɛntəɣɩ yɔɔlʋɣʋ. 37 Pə tɔɔ kɛ́ tɔm nti pa yɔɣɔtəɣɩ tɔ tə wɛna tampana sɩ: Lɛlʋ tuuki kɛ́ na lɛlʋ náá kʋ. 38 Mpʋ tɔtɔɣɔ, ma tila-mɛ sɩ ɩ́ kʋ haləm mpi ɩ́ taa hala tɔ. Lɛlaa ná halaa na kaɣana pə waasəɣɩ-mɛ. 39 Ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa Samalii nyə́ma paɣalɛ mʋ Yesu tɔm kɛ tɔm nti alʋ ka yɔɣɔtaa təfoo sɩ: Ɩ kpaɣa pə təna mpi tuu ma lapa tɔ na ɩ́ kɛɛsɩ tɔ tə tɔɔ. 40 Waatʋ wei Samalii nyə́ma tala Yesu kiŋ na pá na-ɩ tɔ, pa wiina-ɩ sɩ ɩ́ la wɛɛ naalɛɣɛ pa kiŋ. Ɩlɛna ɩ́ caɣa tənaɣa kʋyɛɛŋ naalɛ. 41 Pə kɔma na pá nɩɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ, ɩlɛna yəlaa samaa kɛ sɔsɔm tasa ɩ tɔm kɛ mʋɣʋ. 42 Na pá tɔŋ alʋ sɩ: Pənɛntɛ pə taɣa nti n heela-tʋ tɔ tə tɔɔ tike kɛ tə mʋ ɩ tɔm. Ama tá maɣamaɣa tə nɩɩna tá ŋkpaŋŋ na tə tɛma tá taa sɩ, tampana ɩ kɛ́ antulinya Waasʋlʋ. 43 Yesu lapa kʋyɛɛŋ naalɛɣɛ təna, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ tɛɛna Kalilee. 44 Yesu maɣamaɣa ka tɛma yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Nɔɣɔlʋ ɩɩ tʋɣʋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ ɩ maɣamaɣa ɩ ɩcatɛ taa. 45 Waatʋ wei Yesu tala Kalilee tɔ, təna nyə́ma mʋ-ɩ teu kɛ niŋ naalɛ. Mpi tɔ pa maɣamaɣa paa pola Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ kɛ Yosalɛm, na pa nawa pə təna mpi ɩ lapa Tɛɛʋ acima anɩ a tɔɔ tɔ. 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu məla Kalilee Kana timpi ɩ ka pəsa lʋm kɛ sʋlʋm tɔ. Akewe sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna, na ɩ pəyaɣa wɛ Kapənahum na pə wɩɩkɩ-kɛ. 47 Akewe nɩɩwa sɩ Yesu lɩɩna Yuta na ɩ́ kɔɔ Kalilee, ɩlɛna ɩ́ polo na ɩ́ sələmɩ-ɩ sɩ: Ma pəyaɣa wɛ Kapənahum na ká caa səpʋ, polo ń waasɩ-kɛ. 48 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Anɩ tamm mɩɩ ta na piti təma na kɔkɔlɔ nyəm, ɩɩ tisiɣi. 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ akewe ɩnɩ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Haɩ ma cɛ, tə tɛɛ pə́cɔ́ ma pəyaɣa ɩ́ taa kɔɔ na ká sɩ. 50 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ akewe sɩ: Kpe, nyá pəyaɣa kaa sɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ mʋ Yesu kʋyɔɣɔtʋtʋ na ɩ́ tʋ mpaaʋ. 51 Akewe kpeŋaɣa, ɩlɛna ɩ təmlɛ nyə́ma səŋɩ-ɩ na pá heeli-ɩ sɩ: Nyá pəyaɣa hika alaafəya. 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ akewe pɔɔsa-wɛɣɛ ɩsəna waatʋ pə cɛpa pəyaɣa tɔɔ tɔ. Ɩlɛna təmlɛ nyə́ma cɔ-ɩ sɩ: Tete ilim kpila pəcɔ tɔɣɔ watʋ cɛpa ka tɔɔ. 53 Ḿpʋ́ɣʋ́ pəyaɣa caa tɔɔsa kpakpaa sɩ, tete mpʋ ɩnɩ pə taka teitei kɛ́ Yesu ka heela-ɩ sɩ: Nyá pəyaɣa kaa sɩ. Ɩlɛna ɩ́ na ɩ təyaɣa təna pá tɛ Yesu na pa taa. 54 Yesu piti təma kpɛnta naalɛɣɛlɛ ɩ lɩɩʋ Yuta na ɩ́ kɔɔ Kalilee tɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ Yuta nyə́ma Ɩsɔ sɛɛʋ acima naalɩ a talaa, na Yesu polo Yosalɛm. 2 Lɩɩlɛ natəlɩ tə wɛ heeŋ nɔnɔɣɔ cɔlɔɣɔ Yosalɛm, na akelenaa sakasɩ taka kakpasɩ səŋa təna. Tənɛ ɩnəɣɩ pa yaa sɩ Pɛtasata kɛ Alaamee nyə́ma tɔm taa. 3 Na kʋtɔntʋnaa sɛləta laŋasɩ nsɩ sɩ tɛɛ kɛ́ sɔsɔm. Yʋlʋmaa na kaakalasɩ, na mpa kʋtɔməŋ tʋʋlaa tɔ. Pa taŋa lʋm laŋtʋɣʋ. 4 Pə taɣa pʋlʋ, ɩsɔtaa tillu tiikaɣa waatʋ waatʋ kɛ lɩɩlɛ taa, na ɩ́ lakɩ na lʋm laŋtəɣɩ. Na wei ɩ́ laala tiiu kɛ waatʋ wei lʋm laŋtəɣɩ kpakpaa tɔ pə waa-ɩ, paa ɩ kʋtɔŋ kɛ ŋku. 5 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna na ɩ hənta kʋtɔŋ tɔ pɩɩsɩ pəlefɛɩ nɩɩlɛ kɔlɔ. 6 Yesu na-ɩ na ɩ́ hənta mpʋ, na ɩ nyəmá sɩ ɩ taaŋa tənaɣa sɔsɔm, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N caa pə waa-ŋ kɛ? 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋtɔntʋ cɔ Yesu sɩ: Ma cɛ, ma fɛɩna nɔɣɔlʋ sɩ ɩ́ tisi-m lʋm taa kɛ́ waatʋ wei pə laŋtəɣɩ tɔ. Na má polaa sɩ ma tiiki, nɔɣɔlʋ náá laalɩ-m. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń kpaɣa nyá kʋhəntʋɣʋ na ń tɔ. 9 Tənaɣa pə waa kʋtɔntʋ kɛ kpakpaa, na ɩ́ kɛlɩ ɩ kʋhəntʋɣʋ na ɩ́ tɔŋ. Pə pamna kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma tɔma wei pə waa mpʋ tɔ sɩ: Saŋa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kɛ́, pə fɛɩ sɩ ń səɣəlɩ nyá kʋhəntʋɣʋ kɛ mpʋ. 11 Ama kʋtɔntʋ na cɔ-wɛ sɩ: Wei ɩ waasa-m tɔ ɩnɩ ɩ heelina-m sɩ má kɛlɩ ma kʋhəntʋɣʋ na má tɔ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma cɔ kʋtɔntʋ sɩ: Aweɣe pʋntʋ na ɩ́ heela-ŋ sɩ ń kɛlɩ nyá kʋhəntʋɣʋ na ń tɔ? 13 Ama wei pə waawa tɔ ɩ ta nyɩ Yesu. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́lɛ́ ɩ ka saala samaa wei ɩ suwa təna tɔ ɩ taa. 14 Pəlɛ pə waalɩ Yesu ná apalʋ ɩnəɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Nyənɩ, pənɛntɛ pə waa-ŋ ɩsəntɔ tɔ, taa tasa ɩsaɣatʋ lapʋ tɔtɔ. Pə́cɔ́ pə taa kɔɔ na ŋku kʋlɛ kʋ kəla mpʋ tɔ kʋ maɣana-ŋ. 15 Tənaɣa apalʋ ɩnɩ ɩ polaa na ɩ́ heeli Yuta nyə́ma sɩ: Yesu waasəna-m. 16 Pə tɔɔ kɛ́ Yuta nyə́ma sʋʋ Yesu kɛ́ kʋnyɔŋ tʋɣʋ kɛ ɩ lapʋ ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ pə tɔɔ. 17 Mpʋ pə yelina na Yesu yɔɣɔtɩ sɩ: Ma Caa ná tɔŋa təmlɛ lapʋ kɛ tam kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ ma tɔtɔ ma tɔŋna lapʋ. 18 Tɔm tənɛ tə maɣamaɣa tə tɔɔ Yuta nyə́ma mʋ sɔɣɔna kɛ teu sɩ pa ləsəɣɩ Yesu weesuɣu. Sɩ pə taɣa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tike kɛ ɩ wakəlaa, pə kpɛnna ɩsəna ɩ kɛɛsa ɩ tɩ na Ɩsɔ na ɩ́ yaa-ɩ ɩ maɣamaɣa ɩ Caa tɔ pə tɔɔ tɔtɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Pəyaɣa ma ma kaa lu natəlɩ na má la. Ama nti ma Caa tɔŋa lapʋ na má naakɩ tɔ ntəɣɩ ma təŋəɣɩ. Ma Caa lakɩ pə təna mpi tɔ, Pəyaɣa ma ma lakɩ-wɩ tɔtɔɣɔ. 20 Pə taɣa pʋlʋ, ma Caa sɔɔla-m kɛ́, na ɩ́ hʋ́lɩ́-m pə təna mpi ɩ lakɩ tɔ. Ɩ ká hʋ́lɩ́-m təma sɔsɔɔna nna a kəla anɛ tɔ sɩ má la, na pɩɩ la-mɛɣɛ ha. 21 Ɩsɩɩ ma Caa feesiɣi sətaa na ɩ́ mənna-wɛɣɛ weesuɣu nyə́ma hɛkʋ tɔ, mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ Pəyaɣa má ma tʋɣɩ weesuɣu kɛ mpa ma nɔkaa tɔ. 22 Təlɛ tə paasi ma Caa ɩɩ hʋʋkəna nɔɣɔlʋ. Ama ɩ tʋ hʋʋlɛ tənaɣa Pəyaɣa ma ma niŋ taa. 23 Ɩlɛna pa təna pa se-m ɩsɩɩ pa seekuɣu ma Caa tɔ. Yʋlʋ ɩ́ ta se Pəyaɣa ma, ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ se ma Caa wei ɩ tila-m tɔ. 24 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye wei ɩ nɩɩ ma tɔm na ɩ́ tɛ ɩ taa na wei ɩ tila-m tɔ, ɩ tɛma weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ hikuɣu, pa kaa hʋʋna-ɩ. Ama ɩ tɛma weesuɣu tʋ kɛ pəsʋɣʋ kɛ́. 25 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo maa cɛsəɣɩ, pə wɛɛ pɩɩ kɔɔ, halɩ pə tɩɩ tɛma kɔntɛ te. Sətaa ká nɩɩ Ɩsɔ Pəyaɣa má ma nɔɣɔ, mpa paa nɩɩ-kɛ tɔ, paa fe na pá kʋləna pa ɩsɛ. 26 Ɩsɩɩ Tacaa Ɩsɔ wɛna weesuɣu kɛ ɩ taa tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ yelaa sɩ Pəyaɣa ma má wɛɛna weesuɣu kɛ ma taa. 27 Ma kɛ́ Yʋlʋ Pəyaɣa tɔɣɔ ɩ ha-m mpaaʋ sɩ má hʋʋna yəlaa kɛ tɔm. 28 Ɩlɛ pə́ taa la-mɛɣɛ ha. Mpi tɔ pɩɩ kɔɔ na pa təna mpa pa wɛ pəlaaŋ taa tɔ pá nɩɩ ma nɔɣɔ, 29 na pá lɩɩ ɩ taa. Mpa pa lapa kʋpantʋ tɔ paa fe sɩ pá wɛɛ tam tɔɔ. Mpa pɛlɛ pa lapa ɩsaɣatʋ tɔ, paa fe sɩ pá hʋʋna-wɛ na pá tʋ-wɛɣɛ saləka. 30 Maa pəsəɣɩ na má lu tələɣɩ ma maɣamaɣa. Ama ɩsɩɩ Ɩsɔ kɛɛsəɣɩ-m tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ma hʋʋkəna, na ma hʋʋlɛ tewa. Mpi tɔ, pə taɣa ma maɣamaɣa ma luɣu nyəntʋ kɛ ma pɛɛkəɣɩ lapʋ. Ama wei ɩ tila-m tɔ ɩ luɣu nyəntʋ kɛ́. 31 Ye ma yɔɣɔtəɣɩ ma tɩ tɔm, nɔɣɔlʋ kaa sa tampana wena maa hʋ́lɩ́ tɔ. 32 Ama nɔɣɔlʋ wɛnna na ɩ́lɛ́ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ma kɛ́ tampana tʋ. Na ma nyəmá sɩ nti ɩ yɔɣɔtəɣɩ ma tɔɔ tɔ tə wɛ tampana. 33 Halɩ mə maɣamaɣa ɩ́ tila mə tillaa kɛ Yohaanɩ kiŋ na ɩ́lɛ́ ɩ hʋla-mɛɣɛ tampana. 34 Ye ma, pə taɣa ɩsɩɩ ma nyɩɩlaa sɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ hʋ́lɩ́ ma tampana. Ama sɩ pə səna-mɛ na pə ya mə nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ma yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. 35 Yohaanɩ naa wɛ kɛ́ ɩsɩɩ fətəla wei ɩ mʋɣɩ na pə naakɩ tɔ. Ɩ́ tisaa na ɩ́ yɔɔləna fətəla ɩnɩ ɩ naʋ kɛ pəcɔ. 36 Ama ma wɛna mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ ma tampana na pə kəlɩ tə təna nti Yohaanɩ yɔɣɔta ma tɔɔ tɔ. Təma nna ɩnɩ ma Caa hʋla-m sɩ má la na ma tɔŋna a lapʋ kɛ ɩsəntɔ tɔ, anɩ a hʋləɣəna ma tampana sɩ ma Caa tilina-m. 37 Ma Caa wei ɩ tila-m tɔ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ ma tampana tɔtɔ. Mɛ ɩ́ ta nɩɩ ɩ nɔɣɔ kɛ paa tɔm kʋlʋm. Pə́cɔ́ ɩ́ ta loosi ɩ ɩsɛntaa kɛ́ paa tɔm kʋlʋm tɔtɔ. 38 Pəyele ɩɩ saŋ ɩ tɔm mʋɣʋ sɩ tə́ caɣa mə taa kɛ́ paa pəcɔ. Ɩlɛ ɩɩ tɛŋ mə taa na wei Ɩsɔ tilaa tɔ, pə tɔɔ kɛ́ pə wɛ mpʋ. 39 Ɩ́ pɛɛkəɣɩ Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ taa təcututu, na ɩ́ tɛɛləɣɩ sɩ pə taa kɛ́ ɩ́ ká hikina weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. Anɩ tá takəlasɩ kʋlʋmasɩ nsɩ sɩ yɔɣɔtəɣəna ma tɔm. 40 Pə na pə mpʋ tɔ, ɩɩ saŋ sɩ ɩ́ kɔɔ ma kiŋ na ɩ́ hiki weesuɣu kʋpaŋkʋ. 41 Pə taɣa yəlaa ɩsantɛ kɛ ma pɛɛkəɣɩ. 42 Ama ma nyəma-mɛ, ma nyəmá sɩ ɩɩ caa Ɩsɔ. 43 Ma Caa kɔntɛ kɛ ma kɔma na mɩɩ saŋ ma mʋɣʋ. Ama ye nɔɣɔlʋ ná lɩɩ yem na ɩ́ kɔɔ, ɩ́ mʋ ɩ́lɛ́ təkpa. 44 Mɛ mə sɔɔla mə təma ɩsantɛ kɛ́, ɩɩ pɛɛkəɣɩ Ɩsɔ wei ɩ tike ntɛ́ Ɩsɔ tɔ ɩ nyəntɛ. Ɩlɛ ɩsənaɣa ɩ́ ká la na ɩ́ mʋ ma tɔm. 45 Ɩ́ taa hʋʋ sɩ maa polo má kuli mə waalɩ kɛ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa. Ama Moisi wei ɩ́ tɛɛləɣɩ tɔ ɩnɩ ɩ ká kulina mə waalɩ. 46 Ye ɩ́ ka mʋwa Moisi tɔm na tampam, ɩsəntɔ tɔ ɩ́ ka mʋ ma nyəntʋ tɔtɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ma tɔm kɛ ɩ́lɛ́ ɩ ŋmaawa. 47 Ɩ́ ta tisi na ɩ́ mʋ nti Moisi ŋmaawa tɔ, ɩlɛ ɩsənaɣa ɩ́ ká tisi na ɩ́ tʋna ma tɔm nti ma heeliɣi-mɛ tɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ Yesu taɣana Kalilee teŋku waalɩ kɛ́ tɛsʋɣʋ. (Lɛlaa yaa sɩ Tipeliyatɩ teŋku). 2 Na yəlaa samaa hu ɩ waalɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa ná piti təma nna ɩ waakaɣana kʋtɔntʋnaa tɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa kpa pʋɣʋ tɔɔ na pá caɣa təna. 4 Na Yuta nyə́ma acima wena pa yaa sɩ Tɛɛʋ acima tɔ a wʋsaa. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyəna ɩ taa na ɩ waalɩ na ɩ́ ná sɩ samaa sɔsɔ tɔŋna ɩ kiŋ kɛ kɔntɛ. Tənaɣa ɩ pɔɔsa Filipʋ sɩ: Leɣe tɩɩ ya kʋtɔɣɔʋ na tə́ cɛla samaa ɩnɛ ɩnɩ na ɩ təna ɩ́ tɔɣɔ? 6 Yesu yɔɣɔta mpʋ sɩ ɩ́ nɩɩ nti Filipʋ ká cɔ tɔ. Tɔfɔ ɩ maɣamaɣa ɩ tɛma ɩsəna ɩ ká la tɔɣɔ nyəm. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filipʋ cɔwa Yesu sɩ: Paa liɣitee nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ (200) maɣamaɣa kɛ tə yapa kʋtɔɣɔʋ, kɩɩ haŋna yəlaa panɛ pa tiili? 8 Ɩlɛna Yesu ɩfalaa taa nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Antəlɩɩ na ɩ́ kɛ́ Simɔŋ Piyɛɛ neu tɔ ɩ́ cɔ-ɩ sɩ: 9 Ɩwaasəlɛ natəlɩ tə wɛ cənɛ na tə tɔka potopotonaa kɛ kakpasɩ na tiina kɛ naalɛ. Ama pəlɛ pɩɩ la-weɣe samaa tuutuuma ɩnɛ? 10 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Ɩ́ heeli pa təna sɩ pá caɣa atɛ. (Pə pamna nyɩɩtʋ ka pɔ atɛɣɛ tənaɣa sɔsɔm, ɩlɛna pá caɣa.) Pa taa apalaa nyɔɔŋ tala ɩsɩɩ iyisi kakpasɩ (5000). 11 Tənaɣa Yesu kpaɣa potopotonaa mpɛ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ pa tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ tala mpa pa caɣaa tɔ. Na ɩ́ tala-wɛɣɛ tiina kɛ mpʋ tɔtɔ, na paa wei ɩ́ haɣa. 12 Waatʋ wei pa haɣaa tɔ, ɩ tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ tɔɔsɩ potopotonaa hɔɣɔləŋ wei ɩ kaasaa tɔ, na pʋlʋpʋ ɩ́ taa le. 13 Ɩlɛna ɩ ɩfalaa tɔɔsɩ hɔɣɔləŋ ɩnɩ, na pə́ su tɔkəŋ naanʋwa na naalɛ. Potopotonaa kakpasɩ ɩnɩ ɩ kpisina ḿpʋ́ɣʋ́ waatʋ wei pa tɛma tɔɣɔʋ tɔ. 14 Waatʋ wei yəlaa ná Yesu piti təmlɛ ńtɛ́ tɔ, pa tɔma sɩ: Tampana Yʋlʋ ɩnɛ ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ wei ɩ tɔm paa yɔɣɔtaa sɩ ɩ ká kɔɔ antulinya taa tɔ. 15 Yesu nyəmá sɩ pa sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ paa kpa-ɩ wulaʋ na toŋ kɛ tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa. Ɩlɛna ɩ́ ŋmɛlɩ təkɛʋ na ɩ́ kpa pɔ́ɔ́ŋ tɔɔ kɛ́ ɩ tike. 16 Pə kɔma na pə taanɩ, ɩlɛna ɩ ɩfalaa tii lʋm nɔɣɔ, 17 na pá kpa kpɩɩlʋɣʋ taa sɩ pa tɛsəɣɩ Kapənahum. Halɩ pə́ caŋ pə́ yu Yesu ta kɔnta pa kiŋ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ heelim sɔsɔɔm mapa na pə laŋtəɣɩ teŋku lʋm kɛ sɔsɔm. 19 Yesu ɩfalaa tɔma lʋm taa ɩsɩɩ kilomɛɛtələnaa kakpasɩ yaa naatoso, ɩlɛ pa na Yesu kɛlɛ na ɩ́ tɔŋ lʋm tɔɔ na ɩ́ kɔŋna pa tɔɔ tɔɔ. Tənaɣa sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. 20 Ama Yesu heela-wɛ sɩ: Sɔɣɔntʋ ɩ́ taa la-mɛ, maɣa. 21 Yesu ɩfalaa luɣu lapa na pá kpaɣa Yesu kɛ kpɩɩlʋɣʋ taa. Tete ɩsɩɩ saŋa tɔ, pa tɛma tatɛ kɛ timpi pa pukaɣa tɔ. 22 Kʋ fema ɩlɛna samaa wei pə yela teŋku waalɩ tɔ, ɩ́ ná sɩ kpɩɩlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ ka kaasəna təna. Pə́cɔ́ pa nyəmá sɩ Yesu na ɩ ɩfalaa pa ta kaa kpɩɩlʋɣʋ. Ama pɛlɛ pa tike pa tɛɛna. 23 Paa na mpʋ kpɩɩləŋ lɛləŋ wei ɩ lɩɩna Tipeliyatɩ tɔ ɩ kɔma, na ɩ ta hatələna timpi Tacaa ka sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ na təmlɛ na pə́cɔ́ pá tɔɣɔ potopotonaa tɔ. 24 Samaa ɩnɩ ɩ nawa sɩ Yesu na ɩ ɩfalaa pa taa nɔɣɔlʋ fɛɩ təna, ɩlɛna pá kpa kpɩɩləŋ ɩnɩ ɩ taa na pá tɛɛ Kapənahum kɛ Yesu pɛɛkʋɣʋ. 25 Samaa kɔma na pá na-ɩ teŋku waalɩ ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, pəlee kɛ́ n kɔma cənɛ? 26 Tənaɣa Yesu cɔwa samaa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, pə taɣa ɩsɩɩ ɩ́ ná ma piti təma tɔɣɔ ɩ́ pɛɛkəɣɩ-m. Ama ɩ́ tɔɣɔ potopotonaa na ɩ́ haɣa tɔɣɔ. 27 Ɩ́ taa nɔkɩ na ɩ́ kana kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ tɛŋ tɔɣɔ pɛɛkʋɣʋ. Ama ɩ́ lʋ ŋku kʋ wɛ tam na kʋ kɔŋna weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ tɔɔ. Yʋlʋ Pəyaɣa má maa hana-mɛɣɛ kʋtɔɣɔʋ ŋkʋ. Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa Ɩsɔ tɛma-m ɩ toŋ cacaalaɣa tʋɣʋ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa pɔɔsa Yesu sɩ: Pepeɣe tɩɩ la na pə́cɔ́ tə́ la təma nna Ɩsɔ caakɩ tɔ? 29 Ɩlɛna Yesu cɔ samaa sɩ: Təmlɛ nte Ɩsɔ caa sɩ ɩ́ lapɩ-ɩ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ mʋ ɩ tillu tɔm. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa pɔɔsa Yesu tɔtɔ sɩ: Ɩlɛ n kaa la piti təmlɛ natəlɩ na tə ná na pə́cɔ́ tə mʋ nyá tɔm? Tɔʋ, təmlɛ nteɣe n ka la? 31 Ta caanaa caanaa tɔɣɔna manna kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa, ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Ɩ tisa ɩsɔtaa kʋtɔɣɔʋ na ɩ́ cɛla-wɛ na pá tɔɣɔ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ samaa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, mpi Moisi cɛla-mɛ tɔ pə ta kɛ ɩsɔtaa kʋtɔɣɔʋ kɛ təna. Ama pənɛntɛ ɩsɔtaa kʋtɔɣɔʋ maɣamaɣa kɛ ma Caa cɛləɣɩ-mɛ. 33 Na kʋtɔɣɔʋ ŋku Ɩsɔ cɛləɣɩ-mɛ tɔɣɔlɛ ŋku kʋ lɩɩna ɩsɔtaa na kʋ tii na kʋ haakɩ yəlaa tənaɣa weesuɣu tɔ. 34 Tənaɣa samaa cɔ Yesu sɩ: Tacaa, haakɩ-tʋɣʋ kʋtɔɣɔʋ ŋkʋɣʋ tam. 35 Ɩlɛna Yesu cɔ samaa ɩnɩ sɩ: Ma maɣamaɣa kɛlɛ kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ haakɩ weesuɣu tɔ. Ye wei ɩ́ kɔma ma kiŋ nyɔɣɔsɩ kaa kpa pʋntʋ paa pəcɔ. Pəyele wei ɩ mʋ ma tɔm tɔ, lʋkɔtʋ kaa kpa pʋntʋ tɔtɔ. 36 Ama ma tɛma-mɛɣɛ-təɣɩ heeluɣu sɩ ɩ́ na-m, pə́cɔ́ ɩ́ tá mʋ ma tɔm. 37 Pa təna mpa ma Caa haa-m tɔ, pa kɔŋ ma kiŋ kɛ́. Ma kaa tɔɣɔnɩ wei ɩ kɔŋ ma kiŋ tɔ. 38 Pə taɣa pʋlʋ, ma tiina ɩsɔ kɛ́ sɩ ma lakɩ wei ɩ tila-m tɔ ɩ luɣu nyəntʋ, pə taɣa ma maɣamaɣa ma nyəntʋ. 39 Wei ɩ tila-m tɔ ɩ luɣu nyəntʋ ntɛ́ sɩ má taa yele na mpa ɩ cɛla-m tɔ pa taa nɔɣɔlʋ le. Ama sɩ má kʋsɩ pa tənaɣa sətaa taa kɛ́ kʋyakʋ kantəkaɣa nyəŋkʋ wule kɛ́. 40 Ma Caa luɣu nyəntʋ ntɛ́ sɩ mpa mpa pa ná Pəyaɣa má na pá mʋ ma tɔm tɔ, pʋntʋnaa ɩ́ hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ, na maa feesi-wɛɣɛ kantəkaɣa kʋyakʋ wule. 41 Ɩsɩɩ Yesu yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ sɩ ɩnəɣəlɛ kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ tiina ɩsɔtaa tɔ, sɛsɛ pə ta maɣa Yuta nyə́ma ntɛ́. 42 Tənaɣa pa tɔma sɩ: Ɩsɩɩ Yosɛɛfʋ pəyalʋ Yesu kɛlɛ? Tə nyəmá ɩ caa na ɩ too mɛɛ. Ɩlɛ ntiɣi ɩ yɔɣɔtəɣɩ sɩ ɩnɩ ɩ tiina ɩsɔtaa? 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Yuta nyə́ma sɩ: Ɩ́ taa miitina-m mpʋ. 44 Tacaa wei ɩ tila-m tɔ ɩ́ yaa wei, pʋntʋ tike kɔŋna ma kiŋ, na maa feesi-ɩ kantəkaɣa kʋyakʋ wule. 45 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ŋmaa tɔm tənɛ sɩ: Yəlaa təna ká wɛɛ Ɩsɔ kʋsɛɣɛsaa. Pə tɔɔ kɛ́ yəlaa təna mpa pa nɩɩkəna Tacaa Ɩsɔ na pá mʋ ɩ kʋsɛɣɛsətʋ tɔ, pa kɔŋ ma kiŋ. 46 Ɩlɛ pə taɣa ɩsɩɩ nɔɣɔlʋ tɛma Tacaa Ɩsɔ kɛ́ naʋ se. Ye pə taɣa wei ɩ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ tɔ ɩnɩ ɩ nana-ɩ. 47 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, wei ɩ mʋ ma tɔm, pʋntʋ tɛma weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ hikuɣu kɛ́. 48 Maɣalɛ kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ haakɩ weesuɣu tɔ. 49 Mə caanaa caanaa tɔɣɔna manna kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa, pəyele pa səpa. 50 Ama kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ, ŋkʋɣʋ yʋlʋ ɩ́ tɔɣaa ɩ kaa sɩ. 51 Maɣalɛ kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ tiina ɩsɔtaa na kʋ haa weesuɣu tɔ. Ye wei ɩ tɔɣɔ kʋtɔɣɔʋ ŋkʋ, pʋntʋ ká wɛɛ tam kɛ́, ɩɩ tasəɣɩ səpʋ. Kʋtɔɣɔʋ ŋku maa ha tɔɣɔlɛ ma maɣamaɣa ma tɔnʋɣʋ nantʋ. Ma haakɩ-təɣɩ sɩ yəlaa təna ɩ́ hiki weesuɣu. 52 Tənaɣa Yuta nyə́ma sʋʋ tə tɔɔ kɛ́ hɔm na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ pa taa pa tike sɩ: Ɩsənaɣa ɩnɩ ɩ ká kpaɣa ɩ maɣamaɣa ɩ tɔnʋɣʋ nantʋ na ɩ́ ha-tʋ sɩ tə́ tɔɣɔ? 53 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye ɩ ta tɔɣɔ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma tɔnʋɣʋ nantʋ, na ɩ́ ta nyɔɔ ma caləm, ɩ́ kaa hiki weesuɣu kɛ mə maɣamaɣa. 54 Ye wei ɩ tɔkɩ ma tɔnʋɣʋ nantʋ na ɩ́ nyɔɔkɩ ma caləm, pʋntʋ tɛma weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ hikuɣu kɛ́, na maa feesi-ɩ sətaa taa kɛ́ kantəkaɣa kʋyakʋ wule. 55 Pə taɣa pʋlʋ, ma tɔnʋɣʋ nantʋ kɛ kʋtɔɣɔʋ kʋpaŋkʋ kɛ́, na ma caləm kɛ kʋnyɔnyɔɔm kʋpam tɔtɔ. 56 Ye wei ɩ́ tɔɣɔ ma tɔnʋɣʋ nantʋ, na ɩ́ nyɔɔ ma caləm, ma na pʋntʋ tɩɩ wɛɛ təma taa kɛ́. 57 Tacaa Ɩsɔ wei ɩ tila-m tɔ, ɩ wɛna ɩ weesuɣu, na ɩ tɔɔ kɛ́ ma wɛna ma weesuɣu tɔtɔ. Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ́ tɔɣɔ-m, pʋntʋ wɛɛna weesuɣu kɛ ma tɔɔ tɔtɔ. 58 Tɔʋ, kʋtɔɣɔʋ ŋku kʋ lɩɩna ɩsɔ tɔɣɔlɛ. Kʋ ta kɛ ŋku mə caanaa caanaa ka tɔɣaa na kaɣana pa fɛɩ tɔ. Ama ye wei ɩ tɔkɩ kʋtɔɣɔʋ kʋnɛ, pʋntʋ ká wɛɛna ɩ weesuɣu kɛ tam. 59 Kapənahum kɛ Yesu sɛɣɛsa tɔm tənɛɣɛ Yuta nyə́ma təkotile taa. 60 Waatʋ wei Yesu ɩfalaa nɩɩ tɔm tənɛ tɔ, pa taa paɣalɛ tɔma sɩ: Tɔm tənɛ tə kəla katɛ. Awe ná pəsəɣɩ tə nɩɩʋ? 61 Yesu nawa sɩ tɔm tənɛ tə ta maɣa ɩ ɩfalaa, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩsɩɩ tɔm tənɛ tə kəla-mɛɣɛlɛ yaa? 62 Na ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ na Yʋlʋ Pəyaɣa má na má kpaa timpi maa wɛɛ tɔ, ɩlɛ ɩsənaɣalɛ ɩ́ ká la? 63 Ɩsɔ Feesuɣu haakəna weesuɣu, yʋlʋ tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋlɛ kɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ. Tɔm nti ma heela-mɛ ɩsəntɔ tɔɣɔlɛ Feesuɣu nyəntʋ, na ntɩ ɩnɩ tə haakəna weesuɣu. 64 Paa na mpʋ, mə taa lɛlaa ɩɩ tʋɣʋna-tɩ. (Pə taɣa pʋlʋ, hatoo kancaalaɣa Yesu ka nyəmá mpa pa kaa tɔkɩ ɩ tɔm tɔ. Halɩ ɩ nyəmá wei ɩ ká lapɩ-ɩ kɔlɔmɔtɔ tɔ.) 65 Yesu sɔɔsa lɛntɩ sɩ: Pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ maa heela-mɛ sɩ: Nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ kɔɔ ma cɔlɔ, na pə tá kɛna sɩ Ɩsɔ hana-ɩ pə mpaaʋ. 66 Pə kpaɣaʋ kʋyaŋkʋ tɔɣɔ Yesu ɩfalaa taa lɛlaa yela-ɩ, pa ta tasa-ɩ təŋʋɣʋ. 67 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu pɔɔsa pa naanʋwa na naalɛ wei ɩ kaasaa tɔ sɩ: Na mɛ se, mɩɩ tɛɛ mə nyəŋkʋ? 68 Tənaɣa Simɔŋ Piyɛɛ cɔwa Yesu sɩ: Tacaa, awe kiŋ kɛ tɩɩ polo? Nyá tɔm pee haakəna weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ ɩlɛ. 69 Na pənɛntɛ tə mʋwa na tə́ tɛ tá taa sɩ n kɛ́ Yʋlʋ Naŋŋtʋ ɩnɩ, na n lɩɩna Ɩsɔ kiŋ. 70 Ɩlɛna Yesu naa tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Mə naanʋwa na naalɛ ɩnɛ pə taɣa má ləsəna-mɛ? Pə́cɔ́ mə taa lɛlʋ ná kɛ́ ɩlɔɣɔʋ. 71 Simɔŋ Ɩsəkaleeu pəyalʋ Yutaasɩ tɔm kɛ Yesu yɔɣɔtaɣa mpʋ. Paa na ɩ kɛ́ pa naanʋwa na naalɛ taa lɛlʋ tɔ, kʋlʋm ɩnɩ ɩ kɔmna na ɩ́ lapɩ-ɩ kɔlɔmɔtɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ Yesu cɔɔkaɣa Kalilee tɛtʋ taa. Ɩ luɣu fɛɩ Yuta tɛtʋ taa kɛ́ cɔɔʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yuta nyə́ma pɛɛkaɣa ɩ kʋɣʋ. 2 Yuta nyə́ma acima wena pa yaa sɩ coka acima tɔ a wʋsaa. 3 Ɩlɛna ɩ newaa tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ cənɛ na ń polo Yuta na nyá ɩfalaa na təma nna n lakɩ tɔ tɔtɔ. 4 Ye yʋlʋ caa sɩ pá nyəmɩ-ɩ ɩɩ ŋmɛsəɣɩ ɩ təma. Ye n lakɩ təma anəɣɩ mpʋ ɩlɛ, yele na yəlaa təna nyɩ-ŋ mɛɛ. ( 5 Pə taɣa pʋlʋ, Yesu newaa maɣamaɣa ná tá mʋ ɩ tɔm tɔtɔ.) 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə ta maɣata-m na pə́cɔ́. Ama ye mɛ, paa pəlee pə maɣa-mɛɣɛ. 7 Pə taɣa pʋlʋ, antulinya nyə́ma taa kaa kpana-mɛ. Ama pa taa kpaana má. Mpi tɔ, ma hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ pa kʋlapʋtʋ fɛɩ teu. 8 Mɩɩ kpa tənaɣa acima. Ye ma, ma kaa polo. Pə taɣa pʋlʋ, pə ta maɣata má. 9 Yesu tɛma-wɛɣɛ heeluɣu kɛ mpʋ ɩlɛna ɩnɩ ɩ́ saalɩ Kalilee. 10 Yesu newaa kɔma na pá kpa acima tɔɣɔʋ, ɩlɛna Yesu maɣamaɣa polo. Ama ɩ ta yele sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ nyɩ, ɩ pola ɩŋmɛlaʋ kɛ́. 11 Yuta nyə́ma pɛɛkaɣa-ɩ acima wɛɛ taa, na pá tɔŋna təmaɣa pɔɔsʋɣʋ sɩ: Ɩlɛ leɣe ɩ wɛɛ? 12 Halɩ samaa wɛlətaɣa Yesu tɔm kɛ pa taa pa tike kɛ sɔsɔm. Lɛlaa sɩ: Yʋlʋ kʋpaŋ kɛ́. Lɛlaa sɩ: Aaɩ, ɩ kɛ́ yʋlʋ tʋsʋlʋ kɛ́. 13 Paa na mpʋ Yuta nyə́ma sɔɣɔntʋ tɔɔ nɔɣɔlʋ taa yɔɣɔtəɣɩ təfoo. 14 Pə kɔma na acima haɣa hɛkʋ, ɩlɛna Yesu polo na ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa Yuta nyə́ma kɛ piti, na pá tɔŋ sɩ: Ɩsənaɣa pə lapa na ɩ́ nyɩ pə tənaɣa mpʋ pə́cɔ́ ɩ ta la ceu? 16 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Nti ma sɛɣɛsəɣɩ ɩsəntɔ tɔ, ma ta lu-təɣɩ kʋlupu. Ama wei ɩ tila-m tɔ ɩnɩ ɩ hʋləna-m-tɩ. 17 Ye wei ɩ sɔɔla Ɩsɔ luɣu nyəntʋ təŋʋɣʋ, pʋntʋ tike ka nyəna sɩ ma kʋsɛɣɛsətʋ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ yaa ma maɣamaɣa ma kaŋkantɛ kɛ ma lakəna. 18 Wei ɩ lakəna ɩ kaŋkantɛ tɔ, ɩ maɣamaɣa ɩ sam kɛ ɩ pɛɛkəɣɩ. Ama wei ɩ pɛɛkəɣɩ ɩ tillu sam, pʋntʋ ntɛ́ tampana tʋ, pɔpɔtʋ fɛɩ ɩ kiŋ. 19 Ntɔŋ Moisi hʋla-mɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛʋ kʋsəsɩɩtʋ təna na? Pə́cɔ́ paa mə taa kʋlʋm ɩɩ təŋəɣɩ-tɩ. Aŋha, na ɩ́ caa ɩ́ kʋ-m suwe? 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa cɔwa Yesu sɩ: N nyəna alɔɣaa kɛ? Awe caa ɩ kʋ-ŋ? 21 Tənaɣa Yesu cɔwa sɩ: Pə taɣa pʋlʋ, wule təlɩ ma lapa təmlɛ sɔsɔɔlɛ natəlɩ na piti kpa mə təna. 22 Moisi ná tʋ-mɛɣɛ pɛlʋɣʋ, (pəyele pə ta tɩɩ kɛʋ Moisi kiŋ kɛ pə lɩɩnaa. Ama hatoo mə caanaa caanaa kiŋ kɛ́,) na paa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule ɩ́ pɛləɣɩ pəyaɣa kɛ́. 23 Ye ɩ́ pɛləɣɩ pəyaɣa kɛ kʋhɛɛsʋɣʋ wule sɩ pə taa kɔɔ na ɩ́ yɔkɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ. Pepe tɔɔ kɛ́ má waa yʋlʋ pilimile təcu kɛ kʋhɛɛsʋɣʋ wule na mɩɩ mʋ-m na pááná? 24 Ɩ́ taa nyənəɣɩ tɔɔ tike. Ama ɩ́ təŋəɣɩ tampana na pə́cɔ́ ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ. 25 Yosalɛm nyə́ma napəlɩ pa yɔɣɔtaɣa sɩ: Pə taɣa wei pa pɛɛkaɣa sɩ pa kʋɣɩ tɔɣɔlɛ? 26 Ɩ́ nyənɩ ɩ́lɛ́ ɩ məlaa na ɩ́ yɔɣɔtəɣəna-wɛ na ɩɩ nyaŋna pʋlʋ, na pá suma. Ɩsɩɩ tá sɔsaa mpɛ pa tɛŋ pa taa sɩ ɩ kɛ́ Mesii kɛlɛ yaa? 27 Tə nyəmá sɩ waatʋ wei Mesii ká kɔɔ tɔ, nɔɣɔlʋ ɩɩ nyəŋ ɩ tɛ. Tɔfɔ ye pə kaasa ɩnɛ ɩlɛ, tə nyəmá ɩ́lɛ́ ɩ təlɩɩlɛ mɛɛ. 28 Yesu tɔŋna sɛɣɛsʋɣʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ na nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Mɛ sɩ ɩ́ nyəma-m, na ɩ́ nyəmá ma təlɩɩlɛ yaa? Aaɩ, ma ta kɔɔ ma maɣamaɣa ma kɔntɛ se. Ama wei ɩ tila-m tɔ ɩ wɛɛ na ɩ kɛ́ tampana tʋ. Ɩlɛ mə ta nyəmɩ-ɩ. 29 Ama ma, ma nyəma-ɩ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ kiŋ kɛ ma lɩɩnaa, na ɩnɩ ɩ tilina-m. 30 Yəlaa luɣu lapa sɩ pá kpa-ɩ, ɩlɛ nɔɣɔlʋ ta tʋ niŋ kɛ ɩ tɔɔ, ɩ wʋlɛ ta tata tɔ pə tɔɔ. 31 Paa na mpʋ samaa ɩnɩ ɩ taa paɣalɛ mʋ Yesu tɔm na pá tɛ pa taa. Haləna pá tɔŋ sɩ: Mesii ɩ kɔma ɩ ká la piti təma na a kəlɩ ɩnɛ ɩ nyəna na? 32 Pə kɔma na Falisanaa nɩɩ nti samaa miitiɣi Yesu tɔɔ tɔ, ɩlɛna pá na kɔtəlaa sɔsaa pá tili filisinaa sɩ pá polo pá kpa-ɩ. 33 Tənaɣa Yesu tɔma sɩ: Pə kaasa-m wɛɛ naalɛɣɛ mə hɛkʋ kɛ́, ɩlɛna má məlɩ wei ɩ ka tila-m tɔ ɩ kiŋ. 34 Ɩ́ ká pɛɛkɩ-m ɩ́ kaa na-m. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ kɔɔ timpi maa wɛɛ tɔ. 35 Tənaɣa Yuta nyə́ma pɔɔsa təma sɩ: Leɣe Yesu ká polo na tə́ kaa na-ɩ? Ɩ ká polo Yuta nyə́ma mpa pa yawa na pá polo tuu Kəlɛɛkɩ acalɛɛ taa tɔ pa kiŋ na ɩ́ paasəna Kəlɛɛkɩ nyə́ma yaa ɩsəna? 36 Ye pə taɣa mpʋ, ntiɣilɛ ɩ yɔɣɔtəɣɩ mpʋ sɩ: Tɩɩ pɛɛkɩ-ɩ tə kaa na-ɩ? Tə kaa pəsɩ na tə́ polo timpi ɩ ka wɛɛ tɔ? 37 Acima kʋyakʋ kantəkaɣa nyəŋkʋ ŋku kʋ kɛ kʋyakʋ sɔsɔɔʋ tɔ kʋ wule, Yesu səŋa ɩsɔ na ɩ́ kpaalɩ sɩ: Ye lʋkɔtʋ ɩ́ wɛna wei, pʋntʋ ɩ́ kɔɔ ma kiŋ na ɩ́ nyɔɔ. 38 Wei ɩ́ mʋ ma tɔm weesuɣu lʋm pusi ká lɩɩkəna ɩ taa na pə́ kpeŋ, ɩsɩɩ pa yɔɣɔtʋɣʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. 39 (Mpa pa mʋ Yesu paa kɔɔ pá hiki Ɩsɔ Feesuɣu ŋku tɔ, kʋ tɔm kɛ ɩ yɔɣɔtaɣa. Mpi tɔ, waatʋ ɩnɩ Ɩsɔ Feesuɣu taa kɔnta. Pə taɣa pʋlʋ, Yesu taa sʋʋta ɩ teeli taa tɔ pə tɔɔ). 40 Samaa ɩnɩ ɩ taa yəlaa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ wei tɔ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ lɛlaa sɩ: Mesii kɛ́. Na lɛlaa náá tɔŋ sɩ: Kalilee kɛ Mesii ká lɩɩna? 42 Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ taa wɛɛ sɩ: Mesii ka wɛɛ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ kɛ́. Pɛtəlɛhɛm timpi Tafiiti ka wɛɛ tɔɣɔ ɩ ká lɩɩna. 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa faɣa Yesu tɔɔ. 44 Pa taa lɛlaa luɣu lapa sɩ pá kpa Yesu. Ama nɔɣɔlʋ ta tʋ niŋ kɛ ɩ tɔɔ. 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ filisinaa məla kɔtəlaa sɔsaa na Falisanaa pa kiŋ na pɛlɛ pá pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tá kɔna-ɩ? 46 Tənaɣa filisinaa cɔwa sɩ: Tuu tɔ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ta yɔɣɔtəta ɩsɩɩ ɩnɩ. 47 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ kpɛnna-mɛ na ɩ́ puɣusi tɔtɔɣɔ? 48 Wulee ɩ́ keesa tá sɔsaa yaa Falisanaa taa nɔɣɔlʋ na pʋntʋ təŋəɣɩ-ɩ? 49 Samaa wei ɩ ta nyɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ kɛ mpʋ tɔ, sɔntɔ nyə́ma kɛ́. 50 Falisanaa taa lɛlʋ wei pa yaa sɩ Nikotɛm na ɩ́ ka pola Yesu kiŋ kɛ ahoo tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ tɔma-wɛ sɩ: 51 Anɩ ɩ nyəmá sɩ, ta kʋlapʋtʋ taa pə fɛɩ sɩ tə kʋ yʋlʋ tɔm kɛ mpʋ, na tə tá caɣa na tə nɩɩ pə təna na tə cɛkəna mpi ɩ wakəlaa tɔ. 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa cɔwa Nikotɛm sɩ: Sɛsɛ Kalilee nyə́ma mpɛɣɛlɛ na nyaɣa? Wiili Ɩsɔ Tɔm taa na ń ná, tuu tɔ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ ta tɛnta lɩɩʋ na Kalilee se. 53 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ pa yawa na paa wei ɩ́ məlɩ ɩ təyaɣa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ná kpa Olifinaa pʋɣʋ. 2 Tɛʋ fema ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ lɔŋ kɛ tanaŋ tɛɛ na ɩ́ məlɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na samaa təna kɔɔ ɩ kiŋ. Ɩlɛna ɩ́ caɣa na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ-wɛ. 3 Tənaɣa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa na Falisanaa pa kɔna-ɩ alʋ nɔɣɔlʋ wei pa kpəlaa na ɩ́ lakɩ wasaŋkalətʋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa səŋsa-ɩ samaa hɛkʋ taa. 4 Ɩlɛna pá tɔ Yesu sɩ: Tacaa, tə kpəla alʋ ɩnɛ ɩnɩ na ɩ́ lakɩ wasaŋkalətʋ. 5 Moisi yɔɣɔta ɩ kʋsəsɩɩtʋ taa sɩ, alʋ ɩ́ lapa mpʋ pə taka, tə yaɣa-ɩ pɛɛ na tə́ kʋ-ɩ. Nyá ná we? 6 Pa nyəpa Yesu kɛ tɔm kɛ kʋnyəpʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pá hiki timpi paa tʋna-ɩ taalɩ tɔ. Ama Yesu luŋaa na ɩ́ ŋmaana mpəle kɛ atɛ. 7 Pa tɔŋna-ɩ pɔɔsʋɣʋ ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Mə taa wei ɩ nyəmá sɩ tuu tɔ ɩ ta lata ɩsaɣatʋ, pʋntʋ ɩ́ caalɩ-ɩ pəlɛ lɔɣɔʋ. 8 Ɩlɛna Yesu tasa luŋuɣu na ɩ́ ŋmaa atɛ. 9 Waatʋ wei pa nɩɩ tɔm tənɛ ɩlɛna, pá sʋʋ lɔɔlʋɣʋ kɛ kʋlʋm kʋlʋm. Pə kpaɣaʋ sɔsaa na pə́ polo piya tɔ. Halɩ pə́ kɔɔ pə́ yele Yesu tike na alʋ ɩnɩ, na ɩ́ səŋa tənaɣa tam. 10 Yesu kɔma na ɩ́ kʋlɩ ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Alʋ nyá, nyá yəlaa mpɛ pa wele? Ntɔŋ nɔɣɔlʋ ta la-ŋ pʋlʋ? 11 Ɩlɛna alʋ cɔ sɩ: Nn Tacaa. Yesu cɔ-ɩ sɩ: Tɛɛ, ma tɔtɔ ma kaa yɔɣɔtɩ sɩ pá la-ŋ pʋlʋ. Ama taa tasa ɩsaɣatʋ kɛ́. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu məla ɩ sɛɣɛsʋɣʋ taa sɩ: Ma wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ ŋka ka naa yəlaa tɔ. Ye wei ɩ təŋəɣɩ-m, kɔkɔ ŋka ka kɔŋna weesuɣu tɔ kaa naa-ɩ na ɩ́ tɔŋ. Ɩ kaa fɛlɩ səkpɛtʋɣʋ taa kɛ́ nɔɔhəlɛ kɛ paa pəcɔ təta. 13 Tənaɣa Falisanaa tɔma-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ n kɛɛsʋɣʋʋ nyá tɩ tɔm kɛ mpʋ tɔ, pə fɛɩna nyʋɣʋ se. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Paa ma kɛɛsəɣɩ ma tɩ tɔm, tə wɛ tampana tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ma nyəmá timpi ma lɩɩnaa tɔ, pə́cɔ́ ma nyəmá timpi ma puki tɔ. Ama mə ta nyɩ ma təlɩɩlɛ, pəyele ɩ́ ta nyɩ ma təpote. 15 Mə hʋʋkɩ yʋlʋhʋʋlɛ kɛ yem kɛ́. Ama ma ɩlɛ maa hʋʋkɩ nɔɣɔlʋ tɔm kɛ ma taa. 16 Ɩlɛ paa ma tɩɩ hʋʋwa, tampana tɔɔ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ma fɛɩ ma tike tɔ se: Ama má na ma Caa wei ɩ tila-m tɔɣɔ. 17 Pa ŋmaawa mə kʋsəsɩɩtʋ takəlasɩ taa sɩ: Ye yəlaa naalɛ ləsa aseeta kʋlʋm, pa aseeta ɩnɩ ɩ wɛ tampana. 18 Ma, ma yɔɣɔtəɣɩ ma tɩ tɔm na ma Caa wei ɩ tila-m tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ yɔɣɔtəɣɩ ma tɔm kɛ mpʋ tɔtɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa pɔɔsa Yesu sɩ: Leɣe nyá Caa ɩnɩ ɩ wɛɛ? Tənaɣa Yesu cɔ Falisanaa sɩ: Ɩ́ ta nyɩ má, pəyele ɩ ta nyɩ ma Caa. Ye ɩ́ ka nyəma-m, ɩ́ ka nyəmá ma Caa tɔtɔ. 20 Yesu yɔɣɔta tɔm tənɛɣɛ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ taa kɛ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ kʋcɔɔŋ tətʋlɛ cɔlɔ. Na nɔɣɔlʋ ta kpa-ɩ, ɩ wʋlɛ ta tata tɔ pə tɔɔ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ heeluɣu sɩ: Ma tɛɛkɩ na ɩ́ ká pɛɛkɩ-m. Ama ɩ́ ká sɩ mə ɩsaɣatʋ taa. Mpi tɔ, ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ polo timpi ma puki tɔ. 22 Tənaɣa Yuta nyə́ma tɔma sɩ: Ɩ ká kʋ ɩ tɩ, yaa ɩsənaɣalɛ ɩ tɔŋ sɩ tá kaa pəsɩ na tə́ polo timpi ɩ puki tɔ? 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma Yuta nyə́ma sɩ: Mə kɛ́ atɛ nyə́ma kɛ́. Ama má, ma kɛ́ ɩsɔtaa tʋ. Mə kɛ́ antulinya ɩnɛ ɩ nyə́ma. Ama má tá kɛ́ antulinya ɩnɛ ɩ nyəŋ. 24 Pə tɔɔ ɩnəɣɩ ma heeliɣi-mɛ sɩ, ɩ́ ka sɩ mə ɩsaɣatʋ taa. Ye ɩ ta tisi sɩ tampam ma wɛɛ, ɩ́ ká sɩ mə ɩsaɣatʋ taa. 25 Ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩlɛ n tɩɩ kɛ́ aweɣe təkpem ye? Tənaɣa Yesu cɔ Yuta nyə́ma sɩ: Ma kɛ́ wei ɩ tɔm maa heela-mɛɣɛ hatoo kancaalaɣa tɔ. 26 Ma wɛna tɔm paɣalɛ nti maa yɔɣɔtɩ mə tɔɔ na nti maa hʋʋna-mɛ tɔ. Ɩlɛ wei ɩ tila-m tɔ ɩ kɛ́ tampana tʋ, na nti ma nɩɩ ɩ kiŋ tɔ, tə tike kɛ ma heeliɣi antulinya taa. 27 Pa ta cɛkəna sɩ Tacaa Ɩsɔ tɔm kɛ ɩ heeliɣi-wɛ. 28 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Waatʋ wei ɩ́ ká kpaasɩ Yʋlʋ Pəyaɣa má ɩlɛ, waatʋ ɩnəɣɩ ɩ́ ká nyɩ sɩ, maɣalɛ wei ɩnɩ tɔ. Na ɩ́ ká nyɩ tɔtɔ sɩ, maa lakɩ pʋlʋ na ma maɣamaɣa ma kaŋkantɛ. Ama nti Tacaa Ɩsɔ sɛɣɛsa-m tɔɣɔ ma lakɩ. 29 Wei ɩ tila-m tɔ ɩ wɛ ma waalɩ, ɩ ta yele-m ma tike. Mpi tɔ, ɩ luɣu tɛɛ nyəntʋ kɛ ma lakɩ. 30 Yesu yɔɣɔta mpʋ ɩlɛna paɣalɛ mʋ-ɩ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela Yuta nyə́ma mpa pa mʋ-ɩ tɔ sɩ: Ye ɩ́ təŋəɣɩ ma tɔm kɛ teu, ɩ́ ká pəsɩ ma ɩfalaa na tampana. 32 Na ɩ́ ká nyɩ tampana, na tampana anɩ a ká cɛna-mɛɣɛ mə yomle taa. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Tə kɛ́ Apəlaham lʋlʋɣʋ kɛ́, nɔɣɔlʋ taa kpa-tʋɣʋ yomle kɛ paa pəcɔ. Ɩlɛ pepe cɛpʋ kɛ n tɔŋ sɩ pɩɩ cɛ-tʋ? 34 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, wei ɩ lakɩ ɩsaɣatʋ tɔ, pʋntʋ pəsa tə yom kɛ́. 35 Na yom ná wɛ saŋa kɛ́, ɩ fɛɩ cele. Ama təyaɣa pəyaɣa ná wɛ tam. 36 Ɩlɛ ye Pəyaɣa má ma hɛta-mɛ, mə yomle tɛma tampana tɛm kɛ́. 37 Ma nyəmá sɩ ɩ́ kɛ́ Apəlaham lʋlʋɣʋ nyə́ma te. Paa na mpʋ, ɩ́ pɛɛkəɣɩ ma kʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ kisiɣi ma kʋsɛɣɛsətʋ. 38 Nti ma Caa ná hʋla-m tɔɣɔ ma yɔɣɔtəɣɩ, na mɩɩ lakɩ nti mə caa ná heela-mɛ tɔ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma cɔ-ɩ sɩ: Aaɩ tá caa kɛlɛ Apəlaham. Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ye tampana ɩ́ ka kɛ́ Apəlaham piya, ɩsəntɔ ɩ́ ka lakaɣa Apəlaham kʋlapʋtʋ mɛɛ. 40 Anɩ tampana nna ma nɩɩ Ɩsɔ kiŋ tɔ, a tike kɛ ma heela-mɛ, pə́cɔ́ paa na mpʋ ɩ́ caa ɩ́ kʋ-m təkpem. Ɩlɛ Apəlaham ná taa la mpʋ. 41 Mə caa kʋlapʋtʋ kɛ ɩ́ lakɩ. Tənaɣa Falisanaa cɔ Yesu sɩ: Tə ta kɛ apalaa naalɛ piya se. Ama ta Caa kɛ kʋlʋm kɛ́, ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ. 42 Ɩlɛna Yesu tɔ Falisanaa sɩ: Ye tampana, Ɩsɔ ka kɛ́ mə Caa, ɩ́ ka sɔɔla-m. Mpi tɔ, ɩ kiŋ kɛ ma lɩɩnaa, na ɩ kɔntɛ kɛ ma kɔma. Ma ta kɔɔ ma maɣamaɣa ma kɔntɛ. Ama ɩnɩ ɩ tilina-m. 43 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ɩɩ cɛkəɣəna ma kʋyɔɣɔtʋtʋ, ɩɩ caa tə nɩɩʋ kɛ paa pəcɔ tɔɣɔ. 44 Mə Caa kɛlɛ Ɩlɔɣɔʋ, na ɩ luɣu nyəntʋ kɛ mə sɔɔla lapʋ. Hatoo kancaalaɣa ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ yʋlʋkʋlʋ kɛ́, ɩɩ caa tampana təŋʋɣʋ kɛ paa pəcɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ maɣamaɣa ɩ ta kɛ tampana tʋ tɔ pə tɔɔ. Waatʋ wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ pɔpɔtʋ tɔ, ɩ tənaɣalɛ təna. Mpi tɔ, ɩ maɣamaɣa ɩ kɛ́ pɔpɔtʋ, na pɔpɔtʋ təna caa kɛ́. 45 Ye ma, tampana kɛ ma yɔɣɔtəɣɩ. Pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ ɩɩ mʋɣɩ ma tɔm. 46 Mə taa awe pəsəɣɩ na ɩ́ hʋ́lɩ́ ma təpəntəlɛ? Tɔʋ, na ma tɩɩ yɔɣɔtəɣɩ tampana tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩɩ saŋ mʋɣʋ? 47 Wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ nyəŋ tɔ, pʋntʋ nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm kɛ́. Ama mə tá kɛ́ Ɩsɔ yəlaa napəlɩ, na pə tɔɔ ɩnəɣɩ ɩɩ tɩɩ nɩɩkɩ. 48 Tənaɣa Yuta nyə́ma cɔ-ɩ sɩ: Pə taɣa ɩsəntɔ tɔɔ kɛ́ tɩɩ tɔma sɩ n kɛ́ Samalii tʋ, pə́cɔ́ n hii alɔɣaa? 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma ta hii alɔɣaa kɛ paa pəcɔ. Ama ma Caa kɛ ma seeki. Na mɛ, mɩɩ nyənəɣɩ-m yem təkpataa. 50 Pə taɣa ɩsɩɩ má pɛɛkəɣəna ma maɣamaɣa ma teeli kɛ ma tɩ. Nɔɣɔlʋ tʋɣʋna-m teeli na ɩ́ haakɩ-m tampana. 51 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye wei ɩ tɔkəɣɩ ma tɔm, pʋntʋ kaa sɩ. 52 Tənaɣa Yuta nyə́ma tɔma Yesu sɩ: Pənɛɣɛlɛ tə nyəmá təkpataa sɩ n kɛ́ ɩlɔɣɔhilu. Apəlaham səpa, na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa náá sɩ tɔtɔ, ɩlɛna náá tɔŋ sɩ, wei ɩ́ tɔka nyá tɔm pʋntʋ kaa sɩ? 53 Ta caa Apəlaham ná səpa, ye mpʋ nyá hʋʋ sɩ n kəla ɩlɛɣɛlɛ? Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa maɣamaɣa ná səpa tɔtɔ. Ɩlɛ n nyənəɣɩ nyá təɣɩ we? 54 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Ye maa tʋkaɣana ma təɣɩ teeli, ɩlɛ ma teeli ɩnɩ ɩ taa kɛ́ pʋlʋ se. Ama ma teeli tʋlʋ ntɛ́ ma Caa, wei mə tɔŋ sɩ ɩ kɛ́ mə Ɩsɔ tɔ. 55 Pəyele ɩnəɣɩ ɩ́ tá nyɩ. Ama má nyəma-ɩ. Haləna ye ma kpɛɛsaa sɩ ma ta nyəmɩ-ɩ, ma pəsa pɔpɔtʋ kɛ teitei ɩsɩɩ mɛɣɛ. Ama ma nyəma-ɩ, na ma təŋəɣɩ ɩ kʋheelitu na má lakɩ. 56 Mə caa Apəlaham laŋlɛ naa hʋlʋma teu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ tɛɛlaɣaa sɩ ɩ ká ná ma kɔntɛ. Na ɩ tɩɩ na-tɛ, na pə hɛɛsɩ ɩ laŋlɛ kɛ teu. 57 Tənaɣa Yuta nyə́ma cɔ-ɩ sɩ: Nyá pɩɩsɩ ná ta tɩɩ tata nɩɩlɛ na naanʋwa na ń tɔŋ sɩ n tɛma Apəlaham kɛ naʋ na? 58 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Yuta nyə́ma sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ tuu na pə́cɔ́ pá lʋlɩ Apəlaham tɔ, ma wɛɛ kɛ́. 59 Tənaɣa pa kpaɣa pɛɛ sɩ pa yakɩ-ɩ. Ama Yesu ŋmɛlaa na ɩ́ lɩɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 1 Yesu tɛɛkaɣa ɩlɛna ɩ́ ná yʋlʋ wei pa lʋləna yʋlʋmtʋ tɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu ɩfalaa pɔɔsa Yesu sɩ: Tacaa, apalʋ ɩnɛ ɩnɩ ɩ lapəna ɩsaɣatʋ yaa ɩ caanaa na pá lʋlɩ-ɩ mpʋ? 3 Tənaɣa Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə ta kɛ ɩsɩɩ ɩnɩ ɩ lapəna ɩsaɣatʋ yaa ɩ caanaa. Ama pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ pə́cɔ́ Ɩsɔ toma nana nti ɩ ka lapɩ-ɩ tɔ tə kiŋ. 4 Pə nəɣəsəna tə lakɩ wei ɩ tila-m tɔ ɩ təma kɛ ilim taa. Pə taɣa pʋlʋ, ahoo caa yuɣu, ɩlɛ təmlɛ kaa wɛɛ pəsʋɣʋ tɔtɔ. 5 Kʋyɛɛŋ wei ɩ taa ma wɛ antulinya taa cənɛ tɔ, maɣalɛ kɔkɔ ŋka ka naa yəlaa təna tɔ. 6 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ ntaɣama kɛ atɛ, na ɩ́ lá tɛɛliya, na ɩ́ taa yʋlʋm ɩnɩ ɩ ɩsɛ. 7 Na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Polo na ń saŋ nyá ɩsɛ kɛ Silowee lɩɩlɛ taa. (Hətɛ tənɛ tə hʋwɛɛ wɛɛ sɩ: Pa tilaa.) Yʋlʋm polaa na ɩ́ saŋ ɩ ɩsɛ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ na ɩ́ naakɩ təcɛɩcɛɩ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋm cɔlɔ nyə́ma mpa paa nyəma-ɩ lɔŋ sɩ ɩ kɛ́ pala latʋ tɔ, pa tɔma sɩ: Pə taɣa ɩnɛ ɩnɩ ɩ ka cakaɣana na ɩ́ lakɩ pala? 9 Lɛlaa sɩ ɩnəɣɩ. Lɛlaa sɩ: Aaɩ pə taɣa ɩnɩ, ɩ nəɣəsəlɛ kɛ́. Ama apalʋ ɩnɩ ɩ cɔwa sɩ: Ma maɣamaɣa kɛ́. 10 Tənaɣa pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Ɩsənaɣa n lapa na nyá ɩsɛ anɩ a kuli? 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔ-wɛ sɩ: Apalʋ wei pa yaa sɩ Yesu tɔ, ɩnɩ ɩ lapəna tɛɛliya na ɩ́ taa ma ɩsɛ, na ɩ́ tɔ-m sɩ má polo Silowee lɩɩlɛ taa na má saŋ ma ɩsɛ. Ma polaa na ma saŋ, ɩlɛna má sʋʋ naʋ. 12 Tənaɣa pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Leɣe apalʋ ɩnɩ ɩ wɛɛ? Ɩlɛna ɩ́ cɔ sɩ: Ma ta nyɩ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpaɣa wei ɩnɩ ɩ ka kɛ́ yʋlʋm tɔ na pá pona-ɩ Falisanaa kiŋ. 14 Pə taɣa pʋlʋ, kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule kɛ Yesu lapa tɛɛliya na ɩ́ kulina apalʋ ɩnɩ ɩ ɩsɛ. 15 Pə tɔɔ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa kɛ Falisanaa ná lɛla-ɩ pɔɔsʋɣʋ kɛ ɩsəna pə lapa na ɩ ɩsɛ kuli tɔ. Ɩlɛna yʋlʋm cɔ-wɛ sɩ: Tɛɛliya kɛ ɩ taa ma ɩsɛ, ɩlɛna má saŋ na pənɛ má naakɩ. 16 Tənaɣa Falisanaa taa lɛlaa ná tɔma sɩ: Pə taɣa Ɩsɔ kiŋ kɛ apalʋ wei ɩnɩ ɩ lakɩ mpʋ tɔ ɩ lɩɩnaa. Mpi tɔ, ɩɩ təŋəɣɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kiiŋ. Lɛlaa sɩ: Ye ɩ ka kɛ́ ɩsaɣaʋ ɩsənaɣa ɩ ka pəsaa na ɩ́ lá piti təma anɛ a takanaa kɛ mpʋ? Halɩ pá caŋ pa faɣa pa taa pa tike. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa tasa yʋlʋ wei ɩ ɩsɛ pə kula mpʋ tɔɣɔ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Na nyá hʋʋkɩ suweɣe apalʋ wei ɩnɩ n tɔŋ sɩ ɩ kula nyá ɩsɛ tɔ ɩ tɔɔ? Ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-wɛ sɩ: Ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. 18 Ama Yuta nyə́ma mpɛ pa ta mʋ-tɩ sɩ apalʋ ɩnɩ ɩ ka kɛ́ yʋlʋm kɛ́ na ɩ ɩsɛ kuli, haləna pá kɔna ɩ caa na ɩ too. 19 Na pá pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ntɔŋ mə pəyaɣa kɛ ɩnɛ ɩnəɣɩ təkpem na? Pə́cɔ́ ɩ́ tɔŋ sɩ ɩ́ lʋla-ɩ na yʋlʋmtʋ yɛɛ? Tɔʋ, ɩlɛ ɩsənaɣa pə lapa na ɩ́ naakɩ pənɛ? 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nyə́ma ná cɔwa sɩ: Tə nyəma-ɩ sɩ tá pəyaɣa kɛ-ɩ. Pə́cɔ́ tə lʋla-ɩ na yʋlʋmtʋ. 21 Ama tə ta nyɩ ɩsəna pə lapa na kaɣana ɩ́ naakɩ tɔ. Pəyele tə ta nyɩ wei ɩ kula ɩ ɩsɛ tɔ. Ɩ maɣamaɣa ɩ ta kɛ pəyaɣa, ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ ɩ ká heeli-mɛɣɛ ɩsəna pə lapa tɔ. 22 Yʋlʋm nyə́ma ná yɔɣɔta mpʋ, mpi tɔ, pa see Yuta nyə́ma. Pə taɣa pʋlʋ, Yuta nyə́ma ka pɛɛla nɔɣɔ sɩ, ye wei ɩ tɛma ɩ taa na ɩ́ tisi sɩ Yesu kɛ́ Mesii, paa ləsɩ pʋntʋ kɛ pa təkotile taa. 23 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ nyə́ma ná tɔma sɩ: Ɩ maɣamaɣa ɩ ta kɛ pəyaɣa, ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa tasa apalʋ wei ɩ ka kɛ yʋlʋm tɔɣɔ yaaʋ na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Ama na Ɩsɔ tɔɔ yɔɣɔtɩ tampana. Tə nyəmá apalʋ ɩnɛ ɩ tɔɔ sɩ ɩ kɛ́ ɩsaɣaʋ kɛ́. 25 Tənaɣa apalʋ ɩnɩ ɩ cɔ Falisanaa sɩ: Ma ta nyɩ sɩ ɩ kɛ́ ɩsaɣaʋ yaa ɩ kɛ́ kʋpaŋ tɔ. Ama kʋlʋmtʋ tike kɛ ma nyəmá sɩ, maa kɛ́ yʋlʋm na pənɛ pə taa ma naakɩ. 26 Ɩlɛna pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepeɣe ɩ lapa-ŋ? Ɩsənaɣa ɩ lapa na pə́cɔ́ nyá ɩsɛ kuli? 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔ-wɛ sɩ: Ma tɛma-mɛɣɛ heeluɣu na ɩ́ tá mʋ. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ caa ɩ́ tasa-təɣɩ nɩɩʋ? Yaa mə caa ɩ́ sɔɔsɩ ɩ ɩfalaa tɔɔ tɔtɔ? 28 Tənaɣa Falisanaa tʋʋ-ɩ na pá tɔ sɩ: Nyá kɛna yʋlʋ ɩnɩ ɩ ɩfalʋ. Ama ta kɛ́ Moisi ɩfalaa kɛ́. 29 Tə nyəmá sɩ, Ɩsɔ yɔɣɔtəna Moisi. Ama pə kaasʋɣʋ yʋlʋ ɩnɩ tɔ, tə ta tɩɩ nyəm ɩ təlɩɩlɛ. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ cɔ-wɛ sɩ: Ama nti tə wɛ piti tɔɣɔlɛ sɩ, mə tá nyɩ ɩ təlɩɩlɛ, pəyele ɩ kula maɣa ma ɩsɛ. 31 Tə nyəmá sɩ Ɩsɔ ɩɩ mʋɣɩ asaɣaa nɔɔsɩ. Ama wei ɩ tʋɣɩ-ɩ teeli na ɩ́ lakɩ ɩ luɣu nyəntʋ tɔ, pʋntʋ nɔɣɔ kɛ ɩ mʋɣɩ. 32 Tuu tɔ, tə ta nɩɩta sɩ nɔɣɔlʋ kula yʋlʋ wei pa lʋləna yʋlʋmtʋ tɔ ɩ ɩsɛ. 33 Pə tɔɔ kɛ́ ye apalʋ ɩnɛ ɩ taa kɛ́ Ɩsɔ nyəŋ ɩ taa pəsɩ na ɩ́ la pʋlʋ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa cɔ yʋlʋm sɩ: Hatoo pa lʋlʋɣʋ nyá tɔ, ɩsaɣatʋ tike kɛ nyá nyəmá, na nyaa caa n sɛɣɛsɩ ta na? Ɩlɛna Falisanaa tɔɣɔnɩ-ɩ pa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nɩɩwa sɩ pa tɔɣɔna yʋlʋm ɩnɩ, ɩlɛna ɩ́ kɔɔ ɩ́ suli-ɩ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N mʋ Yʋlʋ Pəyaɣa tɔm na? 36 Tənaɣa yʋlʋm cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, hʋlɩ-m wei pa yaa mpʋ tɔ na má mʋ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: N na-ɩ mɛɛ, ɩ maɣamaɣa kɛlɛ ma wei ma yɔɣɔtəɣəna-ŋ ɩsəntɔ tɔ. 38 Ɩlɛna yʋlʋm tɔ sɩ: Tacaa, ma mʋwa. Na ɩ́ luŋi-ɩ atɛ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ma kɔma antulinya taa cənɛɣɛ sɩ ma fakɩ tampana nyə́ma na tasəkəlɛ nyə́ma, na mpa paa naakɩ tɔ pá ná, na mpa pa naakaɣa tɔ pá yʋlʋmɩ. 40 Falisanaa napəlɩ paa wɛ təna na pá nɩɩkɩ tɔm ntɩ, ɩlɛna pá pɔɔsɩ Yesu sɩ: Pə kpɛŋna tá, tá kɛ́ yʋlʋmaa tɔtɔ? 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Falisanaa sɩ: Ye tampana ɩ́ ka kɛ́ yʋlʋmaa, ɩ́ taa wɛna ɩsaɣatʋ. Ama ɩsɩɩ ɩ tɔŋʋɣʋ sɩ ɩ́ naakɩ tɔ, pə tɔɔ kɛ́ mə ɩsaɣatʋ wɛ tam. 1 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, wei ɩ́ yela heeŋ kaləkʋ nɔnɔɣɔ kɛ sʋʋnaʋ na ɩ́ ŋmaana tiili tɔɔ na ɩ́ sʋʋ tɔ, pʋntʋ kɛ́ ŋmɩɩlʋ na wakəllʋ kɛ́. 2 Ama wei ɩ təŋəɣəna nɔnɔɣɔ na ɩ́ sʋʋ tɔ, pʋntʋ ntɛ́ tiikulu. 3 Nɔnɔɣɔ taŋlʋ tʋləɣɩ-ɩ na ɩ́ sʋʋ. Heeŋ nyəmá ɩ nɔɣɔ. Ɩ kaləɣɩ ɩ heeŋ həla kɛ kʋlʋm kʋlʋm na ɩ́ lɩɩkəna-ɩ awalɩ. 4 Waatʋ wei ɩ tɛŋ ɩ heeŋ ɩnɩ ɩ tənaɣa lɩɩnaʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ-ɩ nɔɣɔ na heeŋ naa tʋ ɩ waalɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ nyəmá ɩ nɔɣɔ tɔ pə tɔɔ. 5 Ama ye kpaɩ tʋ, ɩ kaa təŋ ɩ́lɛ́, halɩ ɩ ká se-ɩ sɔsɔm kɛ́. Mpi tɔ, ɩ ta nyɩ kpaɩ nyəmá nɔɔsɩ tɔ se. 6 Yesu kɛɛsa-wɛɣɛ tənɛ ɩnɩ. Ama pa ta cɛkəna tə hʋwɛɛ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa yɔɣɔtaɣa sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Maɣalɛ heeŋ kaləkʋ ŋkʋ kʋ nɔnɔɣɔ. 8 Pa təna mpa pa laala-m kɔntɛ tɔ, paa kɛ́ ŋmɩɩlaa na wakəllaa kɛ́, heeŋ ta tɩɩ nɩɩna-wɛ. 9 Maɣalɛ nɔnɔɣɔ, wei ɩ́ təŋna ma tɔɔ na ɩ́ sʋʋ, pɩɩ ya ɩ nyʋɣʋ. Ɩ ká sʋʋkɩ na ɩ́ lɩɩkɩ, na ɩ́ hikiɣi nyɩɩtʋ kʋpantʋ. 10 Nmɩɩlʋɣʋ na lɛntʋɣʋ na wakəlʋɣʋ tɔɔ tike kɛ ŋmɩɩlʋ ná kɔŋ. Ama ma kɔmaɣa sɩ ma heeŋ ɩ́ wɛɛ alaafəya taa kɛ́ tam təpɔkɛɛɛ. 11 Má kɛna ntɛɣɛ tiikulu kʋpaŋ ɩnɩ. Wei ɩ kɛ tiikulu kʋpaŋ tɔ, pʋntʋ ɩnɩ ɩɩ kisiɣi ɩ heeŋ səm səpʋ. 12 Apaa tʋ wei ɩ ta kɛ tiikulu, na ɩ́ ta tɩ heeŋ tɔ, ye ɩ na taalɛ haɣa kɔŋ ɩ see kɛ́, na taalɛ haɣa kɔɔ na ka kpa heeŋ na ka yasɩ-ɩ yem yem. 13 Apaa tʋ seeki tɔ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, liɣitee tɔɔ kɛ́ ɩ lakɩ, na heeŋ ɩnɩ ɩ tɔm ɩɩ caaləɣɩ-ɩ. 14 Má kɛna ntɛɣɛ tiikulu kʋpaŋ ɩnɩ. Ma nyəmá ma heeŋ na ma heeŋ nyəma-m, 15 teitei ɩsɩɩ ma Caa nyəmɩ-m na maa nyəma-ɩ tɔ. Ma sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ má sɩ ma heeŋ səm. 16 Ma wɛna heeŋ lɛləŋ wei ɩ fɛɩ kaləkʋ kʋnɛ kʋ taa tɔ, na ɩnɩ ɩnɩ, ɩsɩɩ ma polaa na ma kɔna-ɩ. Ɩ ká nyɩ ma nɔɣɔ na ɩ́ kpɛntɩ kaləkʋ kʋlʋmʋɣʋ na tiikulu kʋlʋm. 17 Ma lɔɔ ma weesuɣu kɛ́ sɩ cele má taɣanɩ-kʋɣʋ hikuɣu. Ma sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ má la mpʋ tɔɣɔ ma Caa luɣu wɛ-m. 18 Pə taɣa ɩsɩɩ nɔɣɔlʋ lɛɛkəɣɩ-m-kʋɣʋ kʋlɛɛkʋ se. Ama na ma luɣu kɛ ma lɔɔna-kʋ. Ma wɛna pəsʋɣʋ sɩ má lɔ-kʋ. Pə́cɔ́ ma wɛna pəsʋɣʋ sɩ má taɣanɩ kʋ hikuɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma Caa heela-m sɩ má la. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔm tənɛ tə tɔɔ Yuta nyə́ma tasa faɣaʋ kɛ pa taa pa tike. 20 Pa taa paɣalɛ ná tɔŋaɣa sɩ: Ɩ hii alɔɣaa, pə́cɔ́ ɩ sʋʋ kpaŋʋɣʋ. Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ nɩɩkɩ ɩ tɔm? 21 Lɛlaa sɩ pə taɣa ɩlɔɣɔhilu kʋyɔɣɔtʋtʋ ntɛ́ tənɛ ɩnɩ. Ɩlɔɣɔʋ ká pəsɩ na ɩ́ kuli yʋlʋmaa ɩsɛ na? 22 Pa lakaɣa Yosalɛm kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taɣanʋɣʋ acima na pə pamna watʋ waatɩ. 23 Na Yesu cɔɔkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ Salʋmɔŋ laŋaɣa tɛɛ. 24 Tənaɣa Yuta nyə́ma tama-ɩ kotaɣa na pá pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ye tampana nyaɣalɛ Mesii, pəlee kɛ́ n ka heeli-tʋ təfoo na tə hɛɛsɩ liɣiliɣi ɩnɛ? 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma tɛma-mɛɣɛ heeluɣu ɩ́ ta mʋ. Təma nna ma lakəna ma Caa toŋ tɔ, alɛ a hʋləɣɩ ma kɛ́ wei tɔ. 26 Ama ɩɩ saŋ mʋɣʋ, pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ tá kɛ́ ma heeŋ tɔ se. 27 Ma heeŋ nyəmá ma nɔɣɔ, na ma nyəma-ɩ, na ɩ́ təŋəɣɩ-m. 28 Na má haa-ɩ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ, ɩ kaa le, pə́cɔ́ nɔɣɔlʋ kaa lɛɛkɩ-ɩ ma niŋ taa. 29 Ma Caa wei ɩ hamɩ-ɩ tɔ ɩ kəla pə təna, na nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ ɩ́ lɛɛkɩ-ɩ ma Caa niŋ taa. 30 Ma na ma Caa tə wɛ kʋlʋm. 31 Tənaɣa Yuta nyə́ma tasa pɛɛ kɛ kpaɣaʋ sɩ pa yakɩ-ɩ. 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ma hʋla-mɛɣɛ təma kʋpana paɣalɛ nna ma lakəna ma Caa toŋ tɔ, a taa nte tə tɔɔ kɛ́ ɩ́ caa-m pɛɛ yaɣaʋ? 33 Ɩlɛna Yuta nyə́ma cɔ-ɩ sɩ: Aaɩ, ta paa fɛɩna nyá təma kʋpana. Ama ɩsɩɩ n tɩɩ kpaʋ Ɩsɔ tɔɔ tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, nyaɣa yʋlʋ na ń kɛɛsəɣəna Ɩsɔ kɛ́ nyá tɩ. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pa ŋmaawa mə kʋsəsɩɩtʋ takəlasɩ taa maɣamaɣa sɩ Ɩsɔ yɔɣɔta napəlɩ sɩ pa kɛ́ ɩsɔnaa. 35 Tɔʋ, pa ta kisi mpa pa heela Ɩsɔ tɔm tɔɣɔ yaaʋ sɩ ɩsɔnaa pə́cɔ́ tə nyəmá sɩ Ɩsɔ Tɔm Nmaatʋ kaa laɣasɩ, 36 na má wei Tacaa paasaa na ɩ́ ləsɩ-m na ɩ́ tisi atɛ cənɛ tɔ ma yɔɣɔtaa sɩ ma kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tɔŋ sɩ ma kpaa Ɩsɔ tɔɔ? 37 Ye pə taɣa ma Caa təma kɛ ma lakɩ, ɩ́ taa mʋ ma tɔm. 38 Ama ye ma tɔŋa ma Caa təma kɛ lapʋ, ɩ́ mʋ-yɛ, paa ɩ́ kaa mʋ ma maɣamaɣa. Ɩlɛ ɩ́ ká cɛkəna kpakpaa kɛ tam tɔɔ sɩ má na ma Caa tə wɛ təma taa. 39 Tənaɣa pa tasa ŋmiluɣu sɩ pa kpaa-ɩ. Ama ɩ fita pa niŋ taa. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋlaa na ɩ́ məlɩ Yaatanɩ waalɩ, timpi Yohaanɩ ka caala Ɩsɔ lʋm sɔʋ tɔ, na ɩ́ caɣa təna. 41 Na yəlaa paɣalɛ polo ɩ kiŋ na pá tɔŋ sɩ: Yohaanɩ ná táá lá piti təmlɛ natəlɩ. Ama nti ɩ tɩɩ yɔɣɔta apalʋ ɩnɛ ɩ tɔɔ tɔ tə wɛ tampana. 42 Na yəlaa paɣalɛ mʋ ɩ tɔm kɛ təna. 1 Pə wɩɩkaɣa apalʋ nɔɣɔlʋ, pa yaa-ɩ sɩ Lasaa, na ɩ́ wɛ Petanii ɩcatɛ taa, timpi Malɩ na ɩ kɔɣɔ Maləta pa wɛɛ tɔ. 2 Malɩ ɩnɩ ɩ ka pələna Tacaa nɔɔhɛɛ tɔɔ kɛ́ tulaalʋ na ɩ́ hɩɩsɩ-yɛ na ɩ nyɔɔsɩ. Ɩ neu Lasaa kɛ pə wɩɩkaɣa. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ alaa mpɛ pa tilaa na pá heeli Yesu sɩ: Tacaa, nyá taapalʋ fɛɩna alaafəya. 4 Waatʋ wei Yesu nɩɩ mpʋ tɔ, ɩ tɔma sɩ: Pə taɣa kʋtɔŋ ŋkʋɣʋ ɩ ká səna. Ama kʋ kiŋ kɛ yəlaa ká nana Ɩsɔ teeli, na kʋ kiŋ tɔtɔɣɔ Ɩsɔ Pəyaɣa má maa hikina teeli. 5 Ama Yesu ka sɔɔla Maləta na ɩ neu Malɩ na Lasaa kɛ teu. 6 Waatʋ wei Yesu nɩɩwa mpʋ sɩ Lasaa fɛɩna alaafəya tɔ, ɩ tasa caɣaʋ kɛ kʋyɛɛŋ naalɛɣɛ timpi ɩ ka wɛɛ tɔ. 7 Pəlɛ pə waalɩ ɩ tɔma ɩ ɩfalaa sɩ: Tə́ məlɩ Yuta. 8 Tənaɣa Yesu ɩfalaa tɔma sɩ: Tacaa nɔɔnɔɔ kɛ́ pɛlɛ pa kʋlaa sɩ pa yakɩ-ŋ pɛɛ, na ń caa tənaɣa məlʋɣʋ na? 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ilim na pə tɛm, pə taɣa kalufunaa naanʋwa na naalɛ wɛnna? Ye wei ɩ tɔŋ ilim, pɩɩ tuɣuliɣi-ɩ, ilim lakɩ na pə təna pə́ naa antulinya ɩnɛ ɩ taa tɔ pə tɔɔ. 10 Ye yʋlʋ ɩ́ tɔŋ ahoo pɩɩ tuɣuli-ɩ, ɩ fɛɩna kɔkɔ tɔ pə tɔɔ. 11 Yesu tɛma tɔm tənɛɣɛ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa sɩ: Ta taapalʋ Lasaa toowa, ɩlɛ maa polo má feesi-ɩ. 12 Tənaɣa Yesu ɩfalaa tɔma sɩ: Tacaa, ye Lasaa hikiɣi tom, alaafəya caa kɔntɛ kɛ́. 13 Ama Lasaa səm tɔm kɛ Yesu ka heela ɩ ɩfalaa. Ɩlɛ mpɛ pa nyəmá sɩ tom maɣamaɣa kɛ́. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela-wɛ təfoo sɩ: Lasaa səpa. 15 Na pə lapa mpʋ na má fɛɩ tɔ, mə tɔɔ ma laŋlɛ hɛɛwa. Pɩɩ la na ɩ́ tɛna-m na mə taa kɛ́ teu. Tɔʋ, tə́ polo tə́ na-ɩ. 16 Tənaɣa Tomaa wei pa yaakaɣa tompu tɔ ɩ tɔma Yesu ɩfalaa lɛlaa sɩ: Aŋha tə́ təŋ Tacaa na tá na-ɩ tə́ kpɛntɩ səm ɩlɛ. 17 Yesu tala Petanii, ɩlɛna ɩ́ maɣana sɩ pa pim Lasaa kɛ pəlaaʋ taa tɔ kʋyɛɛŋ liɣiti kɔlɔ. 18 Na ɩsɩɩ Petanii ɩcatɛ ta hatələna Yosalɛm tɔ, halɩ pə ta tɩɩ talʋ kilomɛɛtələnaa tooso kɛ teitei. 19 Pə tɔɔ kɛ́ Yuta nyə́ma paɣalɛ polaa sɩ pa səŋna Maləta na Malɩ kɛ pa neu ləyaɣa caɣaʋ. 20 Waatʋ wei Maləta nɩɩwa sɩ Yesu kɔŋ tɔ, ɩ kʋlaa na ɩ́ səŋɩ-ɩ, na Malɩ náá caɣa təyaɣa. 21 Tənaɣa Maləta tɔma Yesu sɩ: Haɩ ma Cɛ, ye n ka wɛ cənɛ, ma neu taa sɩ. 22 Paa na mpʋ ma nyəmá sɩ nɔɔnɔɔ ɩsəntɔ ń sələma mpiɣi Ɩsɔ, ɩ ká ha-ŋ-wɩ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela Maləta sɩ: Nyá neu ka fe. 24 Tənaɣa Maləta cɔwa sɩ: Ma nyəmá sɩ ɩ ká fe kantəkaɣa kʋyakʋ ŋku kʋ wule sətaa ká fe tɔ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu heela-ɩ sɩ: Ma maɣamaɣa ma tənna sətaa kʋsʋɣʋ na weesuɣu haʋ. Wei ɩ́ tɛma-m na ɩ taa pʋntʋ ká wɛɛna weesuɣu, paa ɩ səpa. 26 Na wei ɩ́ wɛna weesuɣu na ɩ́ tɛŋna-m na ɩ taa, ɩ kaa sɩ paa pəlee. Ɩlɛ nyá tisa mpʋ? 27 Maləta cɔ-ɩ sɩ: Nn ma Cɛ, ma tisaa sɩ n kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ Mesii wei pɩɩ wɛɛ sɩ ɩ ká kɔɔ antulinya taa tɔ. 28 Maləta tɛma yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ, na ɩ́ polo ɩ́ yaa ɩ neu Malɩ na ɩ́ wɛlətɩ-ɩ sɩ: Tacaa wɛ cənɛ na ɩ́ pɔɔsəɣɩ nyá tɔɔ. 29 Waatʋ wei Malɩ nɩɩ mpʋ tɔ ɩ kʋlaa təwaka na ɩ́ polo Yesu kiŋ, 30 na Yesu ta sʋʋta ɩcatɛ taa. Ama timpi Maləta ka səŋa-ɩ tɔ tənaɣa ɩ wɛɛ na ɩ́ səŋa mpʋ. 31 Yuta nyə́ma mpa paa kɔma na pá səŋna Malɩ kɛ ləyaɣa caɣaʋ tɔ, pa na ɩ kʋla mpʋ təwaka na ɩ́ lɩɩ, ɩlɛna pá təŋɩ-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ pa hʋʋwa sɩ ɩ puki pəlaaʋ tɔɔ kɛ́ wula kɛ́. 32 Waatʋ wei Malɩ tala Yesu kiŋ na ɩ́ na-ɩ tɔ, ɩ hota ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ tɔ sɩ: Haɩ ma Cɛ, ye n ka wɛ cənɛ ma neu taa sɩ. 33 Yesu na-ɩ na ɩ́ wiiki na pə kpɛŋna Yuta nyə́ma mpa ɩ́ na-wɛ paa polaa tɔ, ɩlɛna ɩ laŋlɛ wakəlɩ sɔsɔm na pə pɛkəlɩ-ɩ pə tɩɩ fɛɩ. 34 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Leɣe ɩ́ pima-ɩ? Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɔ-ɩ sɩ: Tacaa kɔɔ na ń ná. 35 Ɩlɛna Yesu sʋʋ wula. 36 Tənaɣa Yuta nyə́ma tɔma sɩ: Ɩ́ nyənɩ ɩsəna ɩ ka sɔɔla-ɩ tɔ. 37 Ɩlɛna pa taa lɛlaa náá tɔ sɩ: Ɩnɩ wei ɩ kula yʋlʋm ɩsɛ tɔ, pɩɩ lapa ɩsəna na ɩ́ yele na yʋlʋ ɩnɛ ɩ́ sɩ? 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu laŋlɛ tasa wakəlʋɣʋ kɛ sɔsɔm, ɩlɛna ɩ́ polo pəlaaʋ tɔɔ. Kɩɩ kɛ́ kʋkpamʋɣʋ tɛɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ́ na pá təka pɩɩʋ. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ɩ́ kuli pɩɩʋ ŋkʋ. Tənaɣa sətʋ ɩnɩ ɩ kɔɣɔ Maləta tɔma sɩ: Tacaa, ɩsəntɔ ɩ tɛma sɔŋʋɣʋ, pə taɣa pʋlʋ, pa pima-ɩ tɔ ɩ kʋyɛɛŋ liɣiti kɔlɔ. 40 Ɩlɛna Yesu tɔmɩ-ɩ sɩ: Ma taa heeli-ŋ sɩ ye n tɛma-m na nyá taa n ká ná Ɩsɔ teeli? 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kula pɩɩʋ, ɩlɛna Yesu teki ɩ ɩsɛ na ɩsɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Tacaa, n mʋ ma nɔɣɔ tɔ ma sɛɛ-ŋ. 42 Ye má, ma nyəmá sɩ tam kɛ́ n mʋɣɩ ma nɔɣɔ. Ama yəlaa mpa pa cɔɔna-m ɩsəntɔ tɔ, pa tɔɔ kɛ́ ma yɔɣɔta mpʋ, ɩlɛna pá tʋna sɩ nyá tilina-m. 43 Yesu yɔɣɔta mpʋ ɩlɛna ɩ́ holi sɔsɔm sɩ: Lasaa lɩɩ. 44 Ɩlɛna sətʋ ɩnɩ ɩ́ lɩɩ, na saalasɩ hɔka ɩ nɔɔhɛɛ na ɩ niŋ, na pʋʋɣʋ hɔka ɩ ɩsɛntɔɔ. Ɩlɛna Yesu tɔ sɩ: Ɩ́ hɛtɩ-ɩ na ɩ́ yele-ɩ na ɩ́ tɛɛ. 45 Yuta nyə́ma mpa paa kɔma Malɩ tɛ tɔ, pa ná mpi Yesu lapa mpʋ tɔ, ɩlɛna pa paɣalɛ mʋ ɩ tɔm. 46 Ama pa taa lɛlaa ná lɩɩwa na pá polo pá maɣana Falisanaa, na pá heeli-wɛɣɛ mpi Yesu lapa tɔ. 47 Tənaɣa Falisanaa na kɔtəlaa sɔsaa pa kota pa kotuɣu sɔsɔɔʋ, na pá tɔ sɩ: Ɩsɩɩ apalʋ ɩnɛ ɩ lakʋɣʋ piti təma paɣalɛ kɛ ɩsəntɔ tɔ, ɩsənaɣa tɩɩ la ɩ tɔm? 48 Pə taɣa pʋlʋ, ye tə yela-ɩ na ɩ́ lakɩ mpʋ, yəlaa təna ká mʋ ɩ tɔm, na Lom tɛtʋ sɔsaa ká kɔɔ na pá sʋʋ pə taa, na pá wakəlɩ tá Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ na pá sɔ́ ta tɛtʋ. 49 Kotuɣu sɔsɔɔʋ nyə́ma taa nɔɣɔlʋ ka kɛ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ pənaɣa ŋkɛ, pa yaa-ɩ sɩ Kayifi. Tənaɣa ɩ́lɛ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ tá cɛkəna kɛ? 50 Ɩ́ tá cɛkəna sɩ pə kəla teu sɩ yʋlʋ kʋlʋm ɩ́ sɩ yəlaa təna səm na mpi tá tɛtʋ təna ká la yem tɔ? 51 Nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ tə ta lɩɩna ɩ maɣamaɣa ɩ kiŋ. Ama ɩ kɛ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ pənaɣa ŋkɛ tɔɣɔ ɩ na nti tɩɩ kɔɔ cele tɔ, sɩ Yesu ká sɩ Yuta nyə́ma səm. 52 Pə taɣa pəlɛ pə tɔɔ tike, sɩ ɩ́ kpɛntɩ Ɩsɔ piya təna mpa pa yawa tɔ na pá pəsɩ kʋlʋm tɔtɔ. 53 Pə kpaɣaʋ kʋyaŋkʋ tɔ Yuta toŋtʋnaa tʋ ɩ pəlɛ ntɛ́ sɩ pa kʋɣɩ-ɩ. 54 Pə tɔɔ kɛ́ Yesu tá tasa lɩɩʋ kɛ Yuta nyə́ma samaa taa təyɛkɛɛ. Ama ɩ tuusina wʋlaɣa tɛtʋ kiŋ kɛ ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Ɩfəlayim tɔ tə taa, na ɩ́ na ɩ ɩfalaa pá caɣa təna. 55 Yuta nyə́ma acima wena pa yaa sɩ Tɛɛʋ acima tɔ a wʋsaa, na yəlaa lɩɩkaɣana acalɛɛ acalɛɛ sɩ pa puki Yosalɛm kɛ pa nyɔɔŋ tɔɔ asilima kɛɛlʋɣʋ kɔtasɩ lapʋ na pə́cɔ́ acima anɩ a tala. 56 Na pá pɛɛkəɣɩ Yesu na pá pɔɔsəɣɩ təmaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa sɩ: Ɩlɛ ɩ́ hʋʋ suwe? Ɩ ká kɔɔ acima yaa ɩ kaa kɔɔ? 57 Na kɔtəlaa sɔsaa na Falisanaa paa tʋwa nɔɣɔ sɩ ye wei ɩ nyəmá timpi ɩ wɛɛ tɔ ɩ́ kulisi ɩ tɔɔ na pá polo pá kpa-ɩ. 1 Pə kaasa kʋyɛɛŋ naatoso sɩ Tɛɛʋ acima ɩ́ tala, ɩlɛna Yesu məlɩ Petanii ɩcatɛ taa timpi Lasaa wei ɩ ka feesa sətaa taa tɔ ɩ wɛɛ tɔ. 2 Na tənaɣa pa lapa-ɩ ɩkɔntʋ, na Maləta náá pukina kʋtɔɣɔʋ. Lasaa wɛ ɩ́ na mpa pa caɣa tətɔɣɔlɛ tɔ pa taa. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ kpaɣa liɣitee tulaalʋ nɔɣɔlʋ na akpaləpa. Ɩ wɛ ɩsɩɩ liitili titite. Tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ naatɩ tɔɣɔ pa lapa tulaalʋ ɩnɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ pəla-ɩ Yesu nɔɔhɛɛ tɔɔ, na ɩ́ taɣanɩ-yɛɣɛ hɩɩsʋɣʋ na ɩ nyɔɔsɩ. Ɩlɛna tulaalʋ sɔɔsʋŋ nyaləna təyaɣa təkpɛmm. 4 Yesu ɩfalaa taa lɛlʋ, Ɩsəkaleeu pəyalʋ Yutaasɩ wei ɩ ká tɛ na ɩ́ lapɩ-ɩ kɔlɔmɔtɔ tɔ, ɩ tɔma sɩ: 5 Pepe tɔɔ kɛ́ pa taa pɛɛtɩ tulaalʋ ɩnɩ ɩsɩɩ liɣitee nyəɣətʋ ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩnʋwa (300) na pá ha kʋnyɔntʋnaa? 6 Pə taɣa ɩsɩɩ ɩ wiikaɣa kʋnyɔntʋnaa tɔɣɔ ɩ yɔɣɔta mpʋ, ama ɩ kɛ́ ŋmɩɩlʋ tɔɣɔ. Halɩ ɩnɩ ɩ tɔkaɣana huluɣu, na ɩ ŋmɩɩlaɣa mpi pa tʋɣʋ kʋ taa tɔ. 7 Ama Yesu tɔma sɩ: Ɩ́ yele-ɩ təkpi yoo, ma kʋyakʋ kʋpimuɣu tɔɔ kɛ́ ɩ sɩɩ tulaalʋ ɩnɛ. 8 Mə na kʋnyɔntʋnaa ɩ́ wɛ tam kɛ́. Ama má na-mɛ tə fɛɩ tam. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma samaa tuutuuma nɩɩwa sɩ Yesu wɛ Petanii ɩcatɛ taa, ɩlɛna pá kɔɔ. Pə taɣa Yesu tike tɔɔ kɛ́ pa kɔma. Ama na Lasaa wei ɩ ka feesa sətaa taa tɔ ɩ naʋ tɔɔ tɔtɔ. 10 Tənaɣa kɔtəlaa sɔsaa tʋ Lasaa pəlɛ sɩ pa kʋɣɩ ɩ́lɛ́ tɔtɔ. 11 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ tɔɔ kɛ́ Yuta nyə́ma paɣalɛ lɩɩkaɣa pa hɛkʋ na pá təŋəɣɩ Yesu. 12 Pə fema ɩlɛna yəlaa samaa paɣalɛ mpa pa kɔma Tɛɛʋ acima tɔ pá nɩɩ sɩ Yesu tɔŋna Yosalɛm kɛ kɔntɛ. 13 Ɩlɛna pá kpaɣa pacʋntʋ na pá səŋəɣɩ-ɩ, na pá yɔɣɔtəɣəna nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ sɩ: Paa wei ɩ́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli. Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ wei ɩ kɔŋna Tacaa toŋ tɔ ɩ waalɩ. Ɩnəɣəlɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulaʋ sɔsɔ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu hika kpaŋaɣa na ɩ́ caɣa ka tɔɔ, ɩlɛna pə́ lɩɩ teitei ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: 15 Siyɔŋ ɩcatɛ nyə́ma mɛ, ɩ́ taa nəɣəsɩ. Ɩ́ nyənɩ, mə wulaʋ kɔŋna ntɛ́, na ɩ́ caɣa kpaŋaɣa pile. 16 Yesu ɩfalaa ná tá cɛkəna-tɩ na pə́cɔ́. Ama pə kɔma na Yesu tɛ ɩ teeli taa kɛ́ sʋʋʋ tɔɣɔ pa tɔɔsaa sɩ paa kɛɛsa-təɣɩ Ɩsɔ Tɔm taa. Halɩ pa tɩɩ tɛma-ɩ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ. 17 Pa təna mpa paa wɛ waatʋ wei Yesu yaa Lasaa kɛ pəlaaʋ taa na ɩ́ feesi-ɩ tɔ, pa yɔɣɔtaɣa pə təna mpi pa nawa tɔ. 18 Pə tɔɔ kɛ́ samaa səŋa-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa nɩɩwaɣa sɩ ɩ lapa piti təmlɛ tənɛ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Falisanaa tɔma sɩ: Ɩ́ nawaa, tə wɩɩ ɩ tɔm ntɛ́. Samaa təna pəsəna ɩ tɔɔ kɛlɛ fa. 20 Kəlɛɛkɩ nyə́ma napəlɩ paa wɛ mpa pa kɔma acima tɔɔ sɩ pa sɛɛ Ɩsɔ tɔ pa taa. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpətəna Filipʋ wei ɩ kɛ́ Kalilee Pɛtɛsaita ɩcatɛ tʋ tɔ, na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tacaa, tə caa tə́ ná Yesu. 22 Tənaɣa Filipʋ polaa na ɩ́ heeli Antəlɩɩ, na pa naalɛ pá polo pá heeli-təɣɩ Yesu. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Pə tala Yʋlʋ Pəyaɣa má ma teeli taa sʋʋ ntɛ́. 24 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, ye tɔɣɔnaɣa pile nte pa tuuwa tɔ tə ta tasa, kʋfatɛ ɩɩ laɣasəɣɩ. Ama ye tə tasaa, pə lʋləɣɩ teu kɛ́ təyʋʋ. 25 Ye wei ɩ sɔɔla ɩ weesuɣu, pʋntʋ ká le. Ama wei ɩ́ lapa ɩ weesuɣu kɛ awusa kɛ atɛ cənɛ, kɩɩ wɛɛ tamm kʋ kaa tɛ, paa pəlee. 26 Ye wei ɩ caakɩ ma təmlɛ lapʋ, ɩsɩɩ pʋntʋ təŋa-m, na timpi maa wɛɛ tɔ ɩ ka wɛɛ təna tɔtɔ. Ye wei ɩ lakɩ ma təmlɛ ma Caa ká samɩ-ɩ. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Pənɛntɛ pə pɛkəla-m ma hʋwɛɛ taa kɛ́, pə tɩɩ fɛɩ. Ɩlɛ ntiɣi maa yɔɣɔtɩ? Maa yɔɣɔtɩ sɩ: Ma Caa ya-m mpi pə kɔŋ ɩsəntɔ tɔ pə niŋ taa? Ama kʋnyɔŋ kʋnɛ kʋ maɣamaɣa kʋ tɔɣɔʋ kɛ ma tɩɩ kɔma. 28 Ma Caa, ma caa kɛ́ sɩ, ń yele na nyá hətɛ yaa. Tənaɣa pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa sɩ: Ma yelaa na ma hətɛ yaa, na maa yele na tə tasa yaaʋ. 29 Samaa wei ɩ ka wɛ təna na ɩ́ nɩɩkɩ tɔ, ɩ yɔɣɔtaa sɩ: Tɛʋ hola kɛ́. Lɛlaa sɩ ɩsɔtaa tillu yɔɣɔtənana-ɩ. 30 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Pə taɣa ma tɔɔ kɛ́ pə yɔɣɔtaa yoo, ama mə tɔɔ kɛ́. 31 Pənɛntɛɣɛlɛ paa kʋ antulinya ɩnɛ ɩ tɔm. Pənɛntɛɣɛ paa tɔɣɔnɩ wei ɩ tɔkɩ kawulaɣa kɛ antulinya ɩnɛ ɩ taa tɔ. 32 Na waatʋ wei paa tɛ maɣa kpaasʋɣʋ na ɩsɔ tɔ, maa hɔ yəlaa tənaɣa ma kiŋ. ( 33 Ɩsəna pɩɩ la na Yesu sɩ tɔɣɔ ɩ kɛɛsa mpʋ.) 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa cɔ-ɩ sɩ: Tuu ta kʋsəsɩɩtʋ takəlasɩ taa tə nɩɩwa sɩ: Mesii ká caɣa tam. Ɩlɛ ɩsənaɣa nyá tɔŋ sɩ pə wɛɛ sɩ paa kpaasɩ Yʋlʋ Pəyaɣa? Aweɣelɛ Yʋlʋ Pəyaɣa ŋkɛ ɩlɛ? 35 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Kɔkɔ ŋka ka naa-mɛ tɔ pə kaasa-kɛɣɛ wɛɛ naalɛ tike kɛ mə hɛkʋ kɛ́. Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ kaasɩ mə təɣɩ waatʋ wei ka tɔŋna-mɛɣɛ naʋ tɔ. Pə́ taa kɔɔ na səkpɛtʋɣʋ tuti-mɛ. Pə taɣa pʋlʋ, wei ɩ tɔŋna səkpɛtʋɣʋ, ɩ ta nyɩ timpi ɩ puki tɔ. 36 Ɩ́ təŋəɣɩ kɔkɔ kʋnanaɣa ŋkɛɣɛ waatʋ wei ka wɛ mə cɔlɔ tɔ, na ɩ́ ká pəsɩ kɔkɔ ŋkɛ ka nyə́ma. Yesu tɛma-təɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ polo pooluŋ na ɩ́ ŋmɛlɩ-wɛ. 37 Paa na ɩ ka lapa piti təma kɛ sɔsɔm kɛ pa ɩsɛntaa tɔ, pa ta mʋ-ɩ. 38 Pə lapa mpʋ sɩ pə la teitei na tɔm nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Haɩ, Tacaa, pa taa kʋlʋm tɩɩ mʋ tá tɔm ntɔ? Pa taa nɔɣɔlʋ tɩɩ hika Ɩsɔ toŋ ntɔ? 39 Pa ta tɩɩ pəsʋ na pá mʋ ɩ tɔm tɔtɔ. Halɩ Ɩsayii tasa yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: 40 Ɩsɔ yʋlʋsa pa ɩsɛ, na ɩ́ kʋ pa ləmaɣasɛɛ, sɩ pa ɩsɛ ɩ́ taa ná, na pá taa cɛkəna pə yaasi. Pa taa kɔɔ na pá pəsəna ma tɔɔ sɩ má la na pə́ waa-wɛ. 41 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsayii yɔɣɔta mpʋ, ɩ nawa Yesu teeli, na ɩ kɛɛsaɣaa Yesu ɩnɩ ɩ tɔm tɔɣɔ. 42 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa Yuta nyʋɣʋ nyə́ma maɣamaɣa taa paɣalɛ mʋ ɩ tɔm. Ama Falisanaa tɔɔ pa ta hɛtɩ pa tɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa nəɣəsaɣa sɩ pə́ taa kɔɔ pá tɔɣɔnɩ-wɛɣɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa. 43 Paa sɔɔla yəlaa ɩsantɛ na pə́ kəlɩ Ɩsɔ nyəntɛ tɔɣɔ. 44 Yesu yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Wei ɩ́ mʋ ma tɔm pə taɣa ma tike ma nyəntʋ kɛ pʋntʋ mʋwa. Ama na wei ɩ tila-m tɔ ɩ nyəntʋ tɔtɔɣɔ. 45 Na wei ɩ́ na-m, ɩ na wei ɩ tila-m tɔtɔɣɔ. 46 Ma kɔma antulinya taa kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ ŋka ka naa yəlaa tɔ, sɩ ye wei ɩ təŋa-m, pʋntʋ ɩ́ taa saalɩ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ. 47 Ye wei ɩ nɩɩkɩ ma tɔm na ɩɩ tɔkəɣɩ-tɩ, pə taɣa maa kʋna pʋntʋ tɔm. Pə taɣa pʋlʋ, ma ta kɔɔ yəlaa tɔm kʋɣʋ tɔɔ, ama pa yapʋ tɔɔ kɛ́. 48 Wei ɩ́ kisa-m na ɩ́ lɔɔ ma kʋyɔɣɔtʋtʋ pʋntʋ tɔm kʋlʋ wɛ ɩ tɛɛ tənaɣa. Pə taɣa pʋlʋ, tɔm nti ma kpaalaa tɔ, ntɩ ɩnɩ tɩɩ kʋna pʋntʋ tɔm kɛ kʋyakʋ kantəkaɣa nyəŋkʋ wule. 49 Pə taɣa ma maɣamaɣa ma kaŋkantɛ nyəntʋ kɛ ma yɔɣɔtaa. Ama Tacaa wei ɩ tila-m tɔ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kɛɛsəna-m nti maa yɔɣɔtɩ na má hʋ́lɩ́ yəlaa tɔ. 50 Ma nyəmá sɩ ɩ kʋtʋtʋtʋ yekina na tə lataa hikiɣi weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. Ye mpʋ tə təna nti ma yɔɣɔtəɣɩ tɔ tə wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ nti Tacaa heela-m sɩ má yɔɣɔtɩ tɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ pə tala kʋyakʋ ŋku kʋ yakaɣa sɩ pə fe Tɛɛʋ acima tɔɣɔlɛ. Yesu nyəmá sɩ ɩ waatʋ talaa sɩ ɩ́ kʋlɩ atɛ cənɛ na ɩ́ kpa Tacaa kiŋ. Ɩ ka sɔɔla ɩ nyə́ma mpa pa wɛ atɛ cənɛ tɔɣɔ tam kɛ́, na mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ ɩ tɩɩ sɔɔla-wɛ haləna tənaɣa. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na ɩ ɩfalaa pa caɣa tɔɣɔʋ. Ɩlɔɣɔʋ ka tɛma hɔkʋɣʋ sɩ Simɔŋ Ɩsəkaleeu pəyalʋ Yutaasɩ ká lana-ɩ kɔlɔmɔtɔ. 3 Yesu nyəmá sɩ Tacaa tʋ pə tənaɣa ɩ niŋ taa, na ɩ nyəmá tɔtɔ sɩ, ɩ maɣamaɣa ɩ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ, na Ɩsɔ kiŋ tənaɣa ɩ ká məlɩ. 4 Tənaɣa Yesu kʋla tətɔɣɔlɛ na ɩ́ hɔɣɔsɩ ɩ wontu pə tɔɔ nyəntʋ, na ɩ́ kɛlɩ papaʋ na ɩ́ tɔɣɔlɩ. 5 Ɩlɛna ɩ́ cosi lʋm kɛ nyanaɣa taa, na ɩ́ sʋʋ ɩ ɩfalaa nɔɔhɛɛ kɛ kɔʋ, na ɩ́ hɩɩsɩ-yɛ na papaʋ wei ɩ ka tɔɣɔlaa tɔ. 6 Ɩ kɔma ɩ tala Simɔŋ Piyɛɛ kiŋ, ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyaɣa Tacaa na ń kɔɔ ma nɔɔhɛɛ na? 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: N ta cɛkənta nti ma lakɩ tɔ. Ama n ká tɛ na ń cɛkəna-tɩ. 8 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma-ɩ sɩ: Aaɩ, pə fɛɩ sɩ ń kɔ ma nɔɔhɛɛ kɛ paa pəcɔ. Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ye ma ta kɔ-ŋ, pə faɣa ma na-ŋ kɛlɛ mpʋ. 9 Tənaɣa Simɔŋ Piyɛɛ tɔma sɩ: Tacaa, ye mpʋ pə taa wɛɛ ma nɔɔhɛɛ tike. Ama na ma niŋ na ma nyʋɣʋ tɔtɔ. 10 Yesu tɔma-ɩ sɩ: Wei ɩ tɛma sɔʋ tɔ ɩɩ lɛləɣɩ sɔʋ. Ama ɩ nɔɔhɛɛ kɛ ɩ kɔɔ kʋkɔʋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ tɔnʋɣʋ təna wɛ tənaŋŋ tɔ se. Mɛ mə wɛ tənaŋŋ tɔtɔ, ɩlɛ pə taɣa mə təna. ( 11 Yesu tɛma nyəm kɛ wei ɩ ká lapɩ-ɩ kɔlɔmɔtɔ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ cuɣusaa sɩ: Pə taɣa mə təna.) 12 Yesu tɛma pa nɔɔhɛɛ kɔʋ na ɩ́ suu ɩ wontu, ɩlɛna ɩ́ taɣanɩ tətɔɣɔlɛ kɛ məlʋɣʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ cɛkəna nti ma lapa-mɛ tɔ? 13 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ yaakʋɣʋ-m mə Caa mə Caa na mə Sɔsɔ tɔ, ɩ́ wɛna tampana. Ma kɛ́ mə Caa na mə Sɔsɔ kɛ́. 14 Tɔʋ, ye maɣa mə Sɔsɔ na mə Caa na má kɔ mə nɔɔhɛɛ, ɩlɛ mɛ tɔtɔ ɩ́ kɔɔkɩ mə təmaɣa mpʋ. 15 Ma lapaɣa sɩ ɩ́ ná na ɩ́ lá ḿpʋ́ɣʋ́ teitei ɩsɩɩ ma lapʋ-mɛ tɔ. 16 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Təmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ wei ɩ kəla ɩ caa tɔ. Pə́cɔ́ tillu nɔɣɔlʋ ná fɛɩ wei ɩ kəla ɩ sɔsɔ tɔ. 17 Tɔʋ, pənɛntɛ ɩsɩɩ ɩ́ nyəm tənɛ ɩnɩ tɔ, ye ɩ́ tɔka-tɩ, ɩ́ kaa laŋ leleŋ nɩɩʋ. 18 Ɩlɛ pə taɣa mə tənaɣa ma yɔɣɔtəɣɩ yoo, ma nyəmá mpa ma ləsaa tɔ. Ama pə wɛɛ kɛ́ sɩ pɩɩ la teitei na nti paa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Wei ɩ tɔkɩ ma tɔɣɔnaɣa tɔ ɩ pəsa ma kolontu. 19 Ma laalaa na má heeli-mɛɣɛ-təɣɩ nɔɔnɔɔ na tə́ ta lata, sɩ ye pə tɩɩ kɔma na pə́ la ɩlɛ ɩ́ ká tisi sɩ ma wɛɛ. 20 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Ye wei ɩ mʋ wei ma tilaa tɔ, maɣa pʋntʋ mʋwa. Na wei ɩ́ mʋ má, pʋntʋ mʋ wei ɩ tila má tɔɣɔ. 21 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna pə́ pɛkəlɩ-ɩ ɩ hʋwɛɛ taa kɛ́ sɔsɔm. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Mə taa nɔɣɔlʋ ká lana-m kɔlɔmɔtɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ɩfalaa caa təma ɩsɛntaa. Mpi tɔ, pa ta cɛkəna wei ɩ tɔm ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔ paa pəcɔ. 23 Yesu ɩfalaa taa lɛlʋ wei ɩ ka sɔɔlaa tɔ, ɩ caɣa ɩ kɔŋkɔŋ taa. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ Piyɛɛ cəpəla-ɩ ɩsɛ sɩ ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ awe tɔm kɛ ɩ yɔɣɔtəɣɩ. 25 Tənaɣa ɩfalʋ ɩnɩ ɩ wɛɛla Yesu laŋlɛ tɔɔ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, aweɣe ye? 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ ɩfalʋ ɩnɩ sɩ: Maa lii potopoto hɔɣɔlaɣa ye ma cɛla-kɛɣɛ wei, ɩnəɣəlɛ. Ɩ tɛma-kɛɣɛ liiu, ɩlɛna ɩ́ cɛla-kɛɣɛ Simɔŋ Ɩsəkaleeu pəyalʋ Yutaasɩ. 27 Tuu ɩsɩɩ Yutaasɩ mʋɣʋ potopoto hɔɣɔlaɣa ŋkɛ tɔ, Satanɩ tɔka-ɩ kɛlɛ kpakpaa ɩnɩ. Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Nti n caa lapʋ tɔ, la-təɣɩ lɔŋ. 28 (Ama pa təna mpa pa caɣa tətɔɣɔlɛ tɔ, pa taa nɔɣɔlʋ ta nyɩ mpi pə tɔɔ ɩ yɔɣɔta Yutaasɩ kɛ mpʋ tɔ. 29 Halɩ pa taa lɛlaa hʋʋkaɣa sɩ, ntanyɩ, Yutaasɩ tɔkaɣa huluɣu tɔ, Yesu caa kɛ́ sɩ ɩ́ polo na ɩ́ ya pʋlʋ na pá tɔɣɔna acima tɔɣɔ ɩ yɔɣɔta-ɩ mpʋ. Yaa ɩ heela-ɩ kɛ́ sɩ ɩ́ ha pʋlʋɣʋ kʋnyɔntʋnaa.) 30 Yutaasɩ mʋ potopoto hɔɣɔlaɣa ŋkɛ ɩlɛna ɩ́ lɩɩ kpakpaa. Waatʋ ɩnɩ tɔ ahoo tɛma yuɣu. 31 Waatʋ wei Yutaasɩ lɩɩwa, ɩlɛna Yesu yɔɣɔtɩ sɩ: Pənɛntɛɣɛlɛ Yʋlʋ Pəyaɣa má ma teeli ká ná te. Ɩsɔ teeli ká tɩɩ na teu kɛ ma kiŋ. 32 Ye pə kɔma na Ɩsɔ teeli na ma kiŋ ɩlɛ, Ɩsɔ ká yele na ma teeli na ɩ maɣamaɣa ɩ kiŋ, na ɩ ká la nɔɔnɔɔ. 33 Ma piya mɛ, wɛɛ naalɛ tike kɛ pə kaasa-m mə hɛkʋ. Pə waalɩ ɩ́ ká pɛɛkɩ-m. Ama ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ polo timpi ma puki tɔ. Halɩ ḿpʋ́ɣʋ́ maa tɩɩ heela Yuta nyə́ma, na ntɩ ɩnəɣɩ ma lɛləɣɩ-mɛɣɛ heeluɣu tɔtɔ. 34 Ma tʋɣɩ-mɛɣɛ kʋsəsɩɩtʋ kʋfatʋ natəlɩ tɔtɔ, sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ mə təma. Ɩsɩɩ ma sɔɔlʋɣʋ-mɛ ɩsəntɔ tɔ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ mɛ tɔtɔ mɩɩ sɔɔlɩ mə təmaɣa mpʋ. 35 Ye ɩ́ tɔka mə təma sɔɔlʋɣʋ ɩlɛ, ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa təna ká nyɩ sɩ ɩ́ kɛ́ ma ɩfalaa. 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ Piyɛɛ cɔwa Yesu sɩ: Tacaa, leɣe n puki? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: N kaa pəsɩ na ń təŋɩ-m nɔɔnɔɔ kɛ́ timpi ma puki tɔ. Ama n ká tɛ na ń təŋɩ-m. 37 Tənaɣa Piyɛɛ cɔ Yesu sɩ: Tacaa, pepe tɔɔ kɛ́ ma kaa pəsɩ má təŋɩ-ŋ nɔɔnɔɔ? Halɩ ma sɔɔlʋ nyá pɩɩwaɣa sɩ paa nyá səm má sɩ yaa. 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Nyá sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ ń sɩ ma səm na? Ama tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo, maa cɛsəɣɩ. Mpi pɩɩ takɩ kampaaʋ koou kɛ saŋa tɔ, n tɛma-m tɔm tooso kɛ kpɛɛsʋɣʋ sɩ n ta nyɩ-m kɛ́ n ta nyɩ-m. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Pə taa pɛkəlɩ-mɛɣɛ mpʋ. Ɩ́ tɛna Ɩsɔ kɛ́ mə taa, na ɩ́ tɛna má tɔtɔ. 2 Ma Caa təyaɣa taa lona tɔɔwaɣa. Ɩlɛ ma puki na má taɣanɩ-mɛɣɛ mə nyəna. Ama ye pə taa wɛɛ mpʋ, ma taa nɔkɩ-mɛɣɛ pə tɔm heeluɣu. 3 Ye ma polaa na má tɛma mə lona anəɣɩ taɣanʋɣʋ, ɩlɛ maa məlɩ na má kpaɣa-mɛ, na má sɩɩ-mɛɣɛ ma kiŋ na ɩ́ wɛɛ timpi ma wɛɛ tɔ. 4 Ɩ́ nyəma timpi ma puki tɔ pə mpaaʋ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tomaa cɔ Yesu sɩ: Tacaa, tə ta nyɩ nyá təpote, ɩlɛ ɩsənaɣa tə lapa na tə́ nyɩ mpaaʋ? 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Maɣalɛ mpaaʋ, ma kiŋ kɛ tampana wɛɛ, má haana weesuɣu. Nɔɣɔlʋ kaa tala Tacaa na ɩ́ tá təŋna ma kiŋ. 7 Ye ɩ nyəma-m ɩ́ nyəmá ma Caa tɔtɔɣɔ. Na pə kpaɣaʋ pənɛntɛ tɔ ɩ́ nyəma-ɩ na ɩ́ na-ɩ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filipʋ cɔ Yesu sɩ: Tacaa, ye n hʋla-tʋɣʋ Tacaa Ɩsɔ pə maɣana-tʋ. 9 Tənaɣa Yesu cɔ Filipʋ sɩ: Filipʋ tuu má na-mɛ tə wɛʋ tɔ n ta nyənta-m kɛlɛ? Wei ɩ́ na-m ɩ na Caa Ɩsɔ kɛ́. Ɩlɛ ɩsənaɣa nyá tɔŋ sɩ má hʋ́lɩ́-mɛɣɛ Tacaa Ɩsɔ? 10 N ta nyɩ taa sɩ má na Tacaa Ɩsɔ tə wɛ kʋlʋm? Tɔm nti ma heeliɣi-mɛ tɔ tə ta kɛ ma maɣamaɣa ma kʋluputu. Tacaa Ɩsɔ wei ɩ wɛ ma kiŋ kɛ tam tɔ, ɩnɩ ɩ lakəna ɩ maɣamaɣa ɩ təma. 11 Nti ma yɔɣɔtəɣɩ sɩ má na Tacaa Ɩsɔ tə wɛ kʋlʋm tɔ, ɩ́ nɩɩ ntɩ. Paa pə kəlɩ we, təma anɛ a maɣamaɣa a tɔɔ ɩ́ mʋ-tɩ. 12 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Ye wei ɩ́ mʋ ma tɔm, pʋntʋ ká la tɔtɔɣɔ təma nna ma lakɩ tɔ, halɩ ɩ ká la a kʋkəlɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ma puki Tacaa kiŋ tɔ se. 13 Na pə təna mpi ɩ́ ká sələmɩ ma tɔɔ tɔ, maa la-wɩ na Tacaa teeli na pəyaɣa ma ma kiŋ. 14 Ye ɩ́ yaana ma hətɛ na ɩ́ sələmɩ mpi, maa la-wɩ. 15 Ye ɩ́ sɔɔləɣɩ-m ɩ́ ká tɔkəɣɩ ma kʋsəsɩɩtʋ kɛ́. 16 Na má maa sələmɩ Tacaa na ɩ́ ha-mɛɣɛ lɛlʋ wei ɩ ká səŋna-mɛ tɔ. Lɛlʋ ɩnəɣəlɛ Feesuɣu ŋku kʋ kɛ tampana tʋ tɔ, na kʋ caɣa mə kiŋ kɛ tam. 17 Antulinya kaa pəsɩ na ɩ́ hiki tampana tʋ ɩnɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩɩ naakɩ-ɩ pəyele ɩ taa nyəmɩ-ɩ tɔ pə tɔɔ kɛ́. Ama mɛ mə nyəma-ɩ, mpi tɔ, ɩ wɛ mə kiŋ kɛ tam, na ɩ caɣa mə taa maɣamaɣa. 18 Maa yeki-mɛɣɛ suluwaa se. Ama maa məlɩ mə kiŋ. 19 Pə kaasa pəcɔ antulinya kaa tasa-m naʋ, ama mɛ mɩɩ na-m. Pə taɣa pʋlʋ, ma wɛna weesuɣu na mɛ mɩɩ wɛɛna weesiŋ tɔ pə tɔɔ. 20 Waatʋ ɩnəɣəlɛ ɩ́ ká cɛkəna sɩ ma na Tacaa tə wɛ kʋlʋm, na ɩ́ ká cɛkəna tɔtɔ sɩ ma na-mɛ tə kpɛntaa. 21 Ye wei ɩ tisa ma kʋsəsɩɩtʋ na ɩ́ təŋəɣɩ-tɩ, pʋntʋ sɔɔləna-m. Na wei ɩ sɔɔla-m mpʋ tɔ ma Caa ká sɔɔlɩ-ɩ, na maa sɔɔlɩ-ɩ tɔtɔ. Maa yele na pʋntʋ nyɩ-m. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuti pɔɔsa Yesu sɩ: (Yuti wei ɩ pɔɔsa-ɩ mpʋ tɔ, ɩ́lɛ́ na ɩ mpaa na Ɩsəkaleeu pəyalʋ Yutaasɩ.) Ɩ pɔɔsa-ɩ kɛ́ sɩ: Tacaa, ɩsənaɣa pɩɩ la na ń yele na táá nyɩ-ŋ na antulinya ná kaa nyɩ-ŋ? 23 Yesu cɔ-ɩ sɩ: Wei ɩ́ sɔɔla-m ɩ tɔkəɣɩ ma tɔm kɛ́. Na ma Caa ká sɔɔlɩ-ɩ tɔtɔ, na má na ma Caa tɩɩ kɔɔ pʋntʋ kiŋ na tə́ caɣa tənaɣa tam. 24 Wei ɩɩ sɔɔləɣɩ-m ɩ́lɛ́ ɩɩ tɔkəɣɩ ma kʋheelitu. Tɔm nti ɩ́ nɩɩkɩ ma yɔɣɔtəɣɩ tɔ, tə ta kɛ ma maɣamaɣa ma kʋluputu. Ama ma Caa wei ɩ tila-m tɔ ɩ nyəntʋ kɛ́. 25 Tɔʋ, ma heela-mɛɣɛ-təɣəlɛ na tə ta yata təma. 26 Wei ɩnɩ ɩ ká səna-mɛɣɛ mpʋ tɔ, ɩnəɣəlɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Tacaa ka kɔna-mɛ na ma hətɛ tɔ. Ɩ́lɛ́ ɩ ká hʋləna-mɛɣɛ tə təna, na ɩ ká tɔɔsɩ-mɛɣɛ tə təna nti maa heela-mɛ tɔ. 27 Ma yekina-mɛɣɛ hɛɛsʋɣʋ ntɛ́. Ɩlɛ hɛɛsʋɣʋ ŋku kʋ wɛ ma maɣamaɣa ma kiŋ tɔɣɔ maa tɛləsɩ-mɛɣɛ mpʋ. Ɩlɛ pə taɣa ɩsɩɩ antulinya haakʋɣʋ ɩ nyəŋkʋ tɔɣɔ maa tɛləsɩ-mɛ. Pə tɔɔ tɔ pə́ taa pɛkəlɩ-mɛ, pəyele ɩ́ taa nyá. 28 Tɔʋ, ɩ́ tɛma nɩɩʋ kɛ nti maa heela-mɛ tɔ sɩ ma tɛɛkɩ, ɩlɛ maa taɣanɩ mə kiŋ kɛ məlʋɣʋ tɔ. Ye ɩ́ sɔɔla-m mə laŋa ká hʋlʋməna Tacaa kiŋ pote ńtɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa kəla-m tɔ se. 29 Ma laalaa na má heeli-mɛɣɛ pə tənaɣa pənɛntɛ na pə́ ta lata. Sɩ ye waatʋ wei pə kɔma na pə la ɩ́ mʋ-tɩ. 30 Nɔɔnɔɔ maa pəsəɣɩ na má tasa-mɛɣɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ sɔsɔm. Pə taɣa pʋlʋ, wei ɩ tɔkɩ kawulaɣa kɛ antulinya ɩnɛ ɩ tɔɔ tɔ, ɩ kɔŋna ntɛ́. Ɩlɛ ɩ kaa tɩɩ kpaɣa pʋlʋɣʋ ma tɔɔ. 31 Ama pə wɛɛ sɩ antulinya ɩ́ nyɩ sɩ ma sɔɔla Tacaa, na pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ ma lakɩ pə təna mpi ɩ heeliɣi-m tɔ. Ɩlɛ ɩ́ kʋlɩ tə tɛɛ. 1 Ma kɛna tʋɣʋ ŋku pa yaa sɩ lɛsɛŋ tɔ kʋ kʋpaŋkʋ maɣamaɣa, na ma Caa kɛlɛ kʋ tʋ. 2 Pəliŋasɩ təna nsi sɩ hɛla ma tɔɔ na sɩɩ lʋləɣɩ tɔ ɩ sɛtəɣɩ-səɣɩ. Na pəliŋasɩ təna nsi sɩ lʋləɣɩ tɔ, ɩ pasəɣɩ-səɣɩ kɔʋ kɛ́ sɩ sɩ te, na sɩ sɔɔsɩ lʋlʋɣʋ kɛ sɔsɔm tɔtɔ. 3 Kʋsɛɣɛsətʋ nti ma sɛɣɛsa-mɛ tɔ, ntɩ tə lapəna na mə maɣamaɣa mɩɩ te teu kɛ mpʋ tɔtɔ. 4 Ɩ́ kpɛntəna-m teu na máá kpɛntəna-mɛɣɛ teu tɔtɔ. Na tə wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Pə taɣa pʋlʋ ye pəliŋa ta tamsəna tʋɣʋ, kaa pəsəɣɩ na ká lʋlɩ pee kɛ yem. Mpʋ tɔtɔɣɔ na mɛ, ɩ́ ta kpɛntəna-m tam ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ la pʋlʋ. 5 Maɣalɛ tʋɣʋ, na mɛɣɛlɛ pəliŋasɩ. Ye wei ɩ tamsəna-m na maa tamsəna-ɩ, na tə wɛ tam kɛ mpʋ, pʋntʋ lʋləɣɩ pee kɛ sɔsɔm kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ye ma fɛɩ, mə taa nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ lá pʋlʋɣʋ ɩ tike. 6 Ye wei ɩ́ ta kpɛntəna-m tam, pa lɔɔ-ɩ taalɛ na waalɩ kɛ́ ɩsɩɩ pəliŋa na ɩ́ wʋlɩ. Pəliŋasɩ nsi sɩ wʋlaa tɔ, pa kpeɣeliɣi-səɣɩ, na pá sɔ kɔkɔ na sɩ nyaɣa. 7 Ye ɩ́ kpɛntəna-m tam na ɩ́ tɔka ma tɔm kɛ teu, ɩ́ sələmɩ mpi ɩ caa tɔ, na ɩ́ ká hiki-wɩ. 8 Ye ɩ lʋləɣɩ pee kɛ sɔsɔm pə hʋləɣɩ sɩ ɩ́ kɛ́ ma ɩfalaa, na mpʋ pə tʋɣʋna ma Caa kɛ teeli. 9 Ɩsɩɩ Tacaa sɔɔlʋɣʋ-m tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ma maɣamaɣa ma sɔɔla-mɛ. Ɩlɛ pə wɛɛ kɛ́ sɩ tə sɔɔləɣɩ təmaɣa tam kɛ́ mpʋ. 10 Ye ɩ tɔka ma kʋsəsɩɩtʋ ɩ́ kaa lɩɩ-m luɣu kɛ paa pəlee. Na pɩɩ la teitei ɩsɩɩ ma tɔka ma Caa kʋsəsɩɩtʋ na má ta lɩɩ-ɩ luɣu kɛ paa pəcɔ tɔ. 11 Ma heela-mɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ sɩ ma laŋhʋlʋmlɛ ɩ́ tɛləsɩ-mɛ, na ɩ́ wɛɛ laŋhʋlʋmlɛ taa tike. 12 Ma kʋsəsɩɩtʋ ntɛ́ sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ mə təma ɩsɩɩ ma sɔɔlʋɣʋ-mɛ tɔ. 13 Sɔɔlʋɣʋ nakʋlɩ kʋ ta kəlɩ ɩsɩɩ yʋlʋ sɔɔlʋɣʋ ɩ taapalaa haləna ɩ́ sɩ pa səm tɔ. 14 Ye ɩ təŋəɣɩ mpi ma tʋ-mɛ tɔ na ɩ́ lakɩ-wɩ, mɛɣɛlɛ ma taapalaa. 15 Ɩlɛ pənɛntɛ ma kaa tasa-mɛɣɛ nyənʋɣʋ ɩsɩɩ ma təmlɛ nyə́ma. Pə taɣa pʋlʋ, təmlɛ tʋ kaa nyɩ ɩ caa kʋlapəlɛ. Maa nyənɩ-mɛɣɛ ma taapalaa kɛ́. Mpi tɔ, ma tɛləsa-mɛɣɛ pə təna mpi ma hika ma Caa kiŋ tɔ. 16 Pə taɣa mə ləsəna-m, ama má ləsəna-mɛ, na má tʋ-mɛ sɩ ɩ́ polo na ɩ́ lʋlɩ pee nna a ka wɛɛ tam tɔ. Ye ɩ lakɩ mpʋ, ma Caa ka ha-mɛɣɛ pə təna mpi ɩ́ ká yaana ma hətɛ na ɩ́ sələmɩ-ɩ tɔ. 17 Ɩlɛ nti ma tɩɩ tʋ-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ mə təma. 18 Ye antulinya ɩnɛ ɩ yəlaa taa kpana-mɛ, ɩ́ nyɩ sɩ maɣa pa taa ka kpanaa na pə́cɔ́ pə takɩ-mɛ. 19 Ye ɩ́ ká kɛ antulinya ɩnɛ ɩ nyə́ma, ɩ taa yəlaa mpɛ pa taa taa kpana-mɛ. Mpi tɔ, mə na-wɛ ɩ́ pəsa kʋlʋm tɔ pə tɔɔ. Ama ɩ́ ta tɩɩ kɛʋ ɩ nyə́ma, pə taɣa pʋlʋ, ma ləsa-mɛɣɛ pa taa tɔ se. Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ pa taa kpaana-mɛ. 20 Ɩ́ tɔɔsɩ tɔm nti maa heela-mɛ sɩ ɩfalʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ wei ɩ kəla ɩ caa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsəna pa tʋ maɣa kʋnyɔŋ tɔ, mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ paa tʋ-mɛ. Ye paa mʋ ma kʋsəsɩɩtʋ, paa mʋ mə nyəntʋ tɔtɔ. 21 Paa la-mɛɣɛ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ ma tɔɔ, ɩlɛ pə taɣa pʋlʋ, pa ta nyɩ wei ɩ tila-m tɔɔ kɛ́. 22 Ye ma taa kɔɔ na má yɔɣɔtəna-wɛ, pa taa yaa-wɛɣɛ ɩsaɣalataa. Ɩlɛ pənɛntɛ pa fɛɩna nti paa yɔɣɔtɩ pa ɩsaɣatʋ tɔɔ tɔ. 23 Ye wei ɩ taa kpaana-m, pʋntʋ taa kpaana ma Caa tɔtɔɣɔ. 24 Ye ma taa la pa hɛkʋ taa kɛ́ təma nna nɔɣɔlʋ ta lata tɔ, ɩsəntɔ pa taa yaa-wɛɣɛ asaɣaa. Ama pənɛntɛ pa na-yɛ, pə na pə mpʋ pa kisa má na ma Caa. 25 Ama pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə la ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ pa kʋsəsɩɩtʋ takəlaɣa taa tɔ sɩ: Pa kisa-m yem təfaa. 26 Wei ɩnɩ ɩ ká səna-mɛɣɛ mpʋ tɔ, ɩ ká kɔɔ. Ɩnəɣəlɛ Feesuɣu ŋku kʋ kɛ tampana tʋ na kʋ lɩɩna Tacaa kiŋ tɔ. Tacaa ká cɛlɛ-mɩ-ɩ na má tisi-mɛɣɛ-ɩ. Ye ɩ kɔma ɩ ká yɔɣɔtɩ ma tɔm. 27 Na mɛ tɔtɔ ɩ́ ká yɔɣɔtɩ ma tɔm. Mpi tɔ ma na-mɛ tɩɩ wɛnna hatoo kancaalaɣa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Ma laalaa kɛ́ na má heeli-mɛɣɛ ɩsəntɔ sɩ pə́ taa kɔɔ na pʋlʋpʋ la-mɛ na ɩ́ kpisi Ɩsɔ sɛɛʋ. 2 Paa tɔɣɔnɩ-mɛɣɛ pa təkotilenaa səkpena taa. Halɩ pɩɩ kɔɔ na wei ɩ pɛɛkəɣɩ mə kʋɣʋ tɔ, ɩ ka hʋʋ sɩ Ɩsɔ təmlɛ kɛ ɩnɩ ɩ tɔŋa lapʋ. 3 Pa pəsəɣɩ pa lá mpʋ, pə taɣa pʋlʋ, pa ta nyɩ má na ma Caa tá taa nɔɣɔlʋ tɔ se. 4 Ɩlɛ ma heela-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ kɔma na pə́ tala pə waatɩ, ɩ́ ká tɔɔsɩ sɩ maa tɛma-mɛɣɛ-təɣɩ heeluɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Má na-mɛ tɩɩ wɛ təma kiŋ tɔɣɔ ma taa hulina-mɛɣɛ-təɣɩ heeluɣu. 5 Ama pənɛntɛ ma mələɣɩ wei ɩ tila-m tɔ ɩ kiŋ. Mə taa nɔɣɔlʋ kaa pɔɔsɩ-m sɩ: Leɣe n puki? 6 Ama ma heeluɣu-mɛɣɛ-tɩ tɔ, pə wakəla mə laŋa kɛ sɔsɔm. 7 Paa na mpʋ tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, pə kəla teu sɩ má tɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ye ma ta tɛɛ, wei ɩnɩ ɩ ká səna-mɛɣɛ mpʋ tɔ ɩ kaa kɔɔ. Ɩlɛ ye ma tɛɛwa, maa yele na ɩ́ kɔɔ-mɛ. 8 Na waatʋ wei ɩ ká kɔɔ tɔ, ɩ ká hʋ́lɩ́ antulinya samaa kɛ ɩsəna pa liɣitaa na pá tá cɛkəna ɩsaɣatʋ na tampana təŋʋɣʋ na Ɩsɔ hʋʋlɛ pə tɔm tɔ. 9 Pa ta mʋ ma tɔm tɔɣɔ pa liɣita ɩsaɣatʋ tɔm. 10 Na ma mələɣɩ ma Caa kiŋ na ɩ́ kaa tasa-m naʋ tɔɣɔ pa liɣita tampana təŋʋɣʋ tɔm. 11 Pə́cɔ́ pa tɛma antulinya ɩnɛ ɩ wulaʋ tɔm kɛ kʋɣʋ tɔɣɔ pa liɣita hʋʋlɛ tɔm. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Tɔmnaa mpa pə kaasa-m sɩ má heeli-mɛ tɔ, tə tɔɔ paɣalɛ. Ama tə mʋɣʋ kɛ ɩ́ kaa pəsɩ nɔɔnɔɔ. 13 Feesuɣu ŋku kʋ kɛ́ tampana tʋ tɔ kʋ kɔma na kʋ kɔɔ ɩlɛ, kɩɩ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ tampana təna təcɛɩcɛɩ. Pə taɣa kʋ maɣamaɣa kʋ kaŋkantɛ nyəntʋ kɛ kɩɩ yɔɣɔtɩ. Ama nti kʋ nɩɩwa tɔɣɔ. Pəyele kɩɩ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ nti tɩɩ kɔɔ tɔ. 14 Kɩɩ tʋ-m teeli, ɩlɛ pə taɣa pʋlʋɣʋ ma tɔŋ mpʋ, nti ma kaɣa ma heeli-mɛ tɔ, ntɩ tə maɣamaɣa kɛ kɩɩ kpaɣa na kʋ tɛləsɩ-mɛ. 15 Ma Caa nyəm təna kɛ ma nyəm kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ ma yɔɣɔtaa sɩ, nti ma kaɣa-mɛɣɛ heeluɣu tɔ tə maɣamaɣa kɛ kɩɩ kpaɣa na kʋ tɛləsɩ-mɛ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Pə kaasa wɛɛ naalɛ, na ɩ́ kaa tasa-m naʋ, pə́cɔ́ pə kaa la wɛɛ naalɛ na ɩ́ taɣanɩ-m naʋ. 17 Tənaɣa ɩ ɩfalaa taa napəlɩ pa pɔɔsa təma sɩ: Wentiɣilɛ ɩ yɔɣɔta mpʋ sɩ pə kaasa wɛɛ naalɛ na tə kaa tasa-ɩ naʋ, pə́cɔ́ pə kaa la wɛɛ naalɛ na tə taɣanɩ-ɩ naʋ? Sɩ ɩnɩ ɩ puki Tacaa kiŋ tɔ pə tɔɔ? 18 Pepeɣelɛ ɩ yaakɩ wɛɛ naalɛ kɛ cənɛ? Tə ta cɛkəna nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ. 19 Yesu cɛkənaa sɩ ɩ tɔm ntɩ tə lapa-wɛɣɛ piti na pa caakaɣa-ɩ tə pɔɔsʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ pɔɔsəɣɩ təmaɣa nti ma yɔɣɔtaa sɩ, pə kaasa wɛɛ naalɛ na ɩ́ kaa tasa-m naʋ na pə kaa la wɛɛ naalɛ na ɩ́ taɣanɩ-m naʋ tɔɣɔ? 20 Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ, ɩ́ ká wii na ɩ́ sɩ, na yəlaa ká woŋ teu. Ɩ́ ká wɛɛ laŋwakəllɛ taa, ama mə laŋwakəllɛ ká pəsɩ laŋhʋlʋmlɛ. 21 Saa wei alʋ nɩɩkɩ lʋlʋɣʋ wʋsasɩ tɔ, ɩ wɛ piti taa kɛ́ sɔsɔm. Ama pə́ kɔma na pə́ tɔ-ɩ, ɩ sɔɔkɩ ɩ wʋsasɩ tɔɔ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ laŋlɛ hɛɛkɩ sɔsɔm sɩ ɩ kɔna mʋʋlʋ tɔ pə tɔɔ. 22 Teitei kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na mɛ, ɩsɩɩ ɩ́ wɛʋ laŋwakəllɛ taa kɛ́ ɩsəntɔ tɔ. Pə taɣa ɩ́ ká saalɩ mpʋ se, ama mə laŋa ká tɛ na a hʋlʋmɩ, haləna nɔɣɔlʋ kaa tasa mə laŋa kɛ wakəlʋɣʋ. Maa tasa-mɛɣɛ naʋ tɔ pə tɔɔ. 23 Yesu sɩ: Pə wule ntɛ́ ɩ́ kaa tasa-m natələɣɩ pɔɔsʋɣʋ tɔtɔ. Tampana kɛ ma heeliɣi-mɛ yoo, maa cɛsəɣɩ. Pə təna mpi ɩ́ ká sələmɩ ma Caa na ɩ́ yaakɩ ma hətɛ tɔ, ɩ́ ká hiki-wɩ. 24 Haləna saŋa ɩ́ ta yaata ma hətɛ na ɩ́ sələmɩ pʋlʋ. Ɩ́ sələmɩ ɩ́ ká hiki, na pɩɩ la na mə laŋa hʋlʋmɩ sɔsɔm kɛ tam tɔɔ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma sɩ: Atuwa kɛ ma tukiɣi-mɛɣɛ kʋtuku kɛ tɔm tənɛ tə təna. Pɩɩ kɔɔ na ma kaa tasa-mɛɣɛ atuwa tukuɣu kɛ mpʋ. Ama maa tʋləsɩ-mɛɣɛ Tacaa tɔm kɛ kpakpaa təfoo. 26 Pə wule ɩ́ talaa, ɩ́ ká yaa ma hətɛ na ɩ́ sələmɩ ma Caa, ma kaa heeli-mɛ sɩ maa sələməna-mɛɣɛ-ɩ. 27 Ɩlɛ pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma Caa maɣamaɣa sɔɔla-mɛɣɛ. Ɩlɛ mə sɔɔla-m na ɩ́ tʋɣʋna sɩ ɩ cɔlɔɣɔ ma lɩɩnaa tɔɣɔ ɩ sɔɔla-mɛ. 28 Ma Caa cɔlɔɣɔ ma lɩɩnaa na má tii atɛ cənɛ. Pənɛntɛ maa kʋlɩ atɛ cənɛ na má məlɩ ma Caa kiŋ. 29 Tənaɣa Yesu ɩfalaa tɔma-ɩ sɩ: Aŋha, pənɛntɛ n yela atuwa tɔm, na ń tʋləsɩ-tʋɣʋ kpakpaa təfoo. 30 Nɔɔnɔɔ tə nawa sɩ n nyəmá pə təna, na n cɛkəɣəna nti yʋlʋ caa-ŋ pɔɔsʋɣʋ tɔ na ɩ́ ta tɩɩ pɔɔsəta-ŋ-tɩ. Pə tɔɔ kɛ́ tə tɛma ta taa sɩ n lɩɩna Ɩsɔ kiŋ. 31 Tənaɣa Yesu cɔwa sɩ: Mɛ sɩ pənɛntɛ ɩ́ tɛma-m na mə taa yaa? 32 Ɩ́ yele ma heeli-mɛ, pə wɛɛ pɩɩ kɔɔ, halɩ pə tɩɩ tɛma kɔntɛ te. Ɩ́ ká ya mə təna na ɩ́ məlɩ mə tɛɛsɩ taa, na ɩ́ lɔ-m ma tike. Pə na pə mpʋ tɔ, n wiila teu n ká na sɩ pə ta yele-m ma tike. Ama má na ma Caa tə wɛnna. 33 Tɔʋ, ma heela-mɛɣɛ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ má na-mɛ tá təma kpɛntənaʋ ɩ́ la na mə laŋa hʋlʋmɩ. Ɩ́ ká ná kʋnyɔməŋ kɛ antulinya taa cənɛ te. Ama paa na mpʋ ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ, ma kəla antulinya. 1 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ teki ɩ ɩsɛ na ɩsɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Ma Caa, wʋlɛ pʋwaɣalɛ pənɛ. Kʋsɩ nyá Pəyaɣa má ma nyʋɣʋ, na nyá Pəyaɣa má maa kʋsɩ nyá nyʋɣʋ tɔtɔ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, n sɩɩ-m yəlaa təna sɔsɔ sɩ má ha pa təna mpa n cɛla-m tɔɣɔ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ. 3 Na weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ mpʋ tɔ kʋ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ, pá nyɩ sɩ nyá tike təkoŋ ntɛ́ tampana Ɩsɔ, na pá nyɩ nyá tillu Yesu Kilisiti má ma tɔɔ tɔtɔ. 4 Ma kʋsa nyá nyʋɣʋ kɛ yəlaa taa. Ma tɛma təmlɛ nte n tʋ-m sɩ má la tɔ. 5 Ma Caa, pənɛntɛ kʋsɩ ma nyʋɣʋ kɛ nyá kiŋ ɩsɩɩ maa wɛʋ hatoo lɔŋ kɛ nyá kiŋ na pə́cɔ́ pá lá antulinya tɔ pə taka. 6 Ma lapa na yəlaa mpa n ləsa lɛlaa hɛkʋ na ń cɛlɛ-m tɔ pá nyɩ-ŋ. Nyaa tənna-wɛ, ɩlɛna ń məŋna-wɛ na ń cɛlɛ-m, na pá nɩɩna nyá tɔm. 7 Pənɛntɛ pa cɛkənaa sɩ pə təna mpi n cɛla-m tɔ pə lɩɩna nyá kiŋ. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔm nti n heela-m tɔ, ma heela-wɛɣɛ-tɩ na pá mʋ. Pa nawa sɩ tampana nyá kiŋ kɛ ma lɩɩnaa, na pa tɛma pa taa sɩ nyá tilina-m. 9 Mpɛ pa tɔɔ kɛ́ ma sələməɣɩ-ŋ. Maa sələməɣəna yəlaa tənaɣa yem. Ama mpa n cɛla-m tɔ mpɛɣɛ ma sələməɣəna, pa kɛ́ nyá nyə́ma tɔ pə tɔɔ. 10 Pə taɣa pʋlʋ, pə təna mpi ma tɩ tɔ, nyá tənna, na pə təna mpi n tɩ tɔ má tənna. Ma nyʋɣʋ ká kʋləna pa kiŋ. 11 Ma kʋləɣɩ atɛ cənɛ, na má məlɩ nyá kiŋ, ama mpɛɣɛ pə yeki. Ma Caa kʋpaŋ, tɔkɩ-wɛ na nyá hətɛ toŋ wei n ha-m tɔ. Pá pəsɩ kʋlʋm ɩsɩɩ ma na-ŋ tə wɛʋ kʋlʋm tɔ. 12 Má na-wɛ tɩɩ wɛʋ tɔ, nyá toŋ wei n ha-m tɔ ɩ tɔɔ kɛ́ ma tɔka-wɛ. Ma kenta pa tɔɔ kɛ́ teu, pa taa nɔɣɔlʋ ta la asaala. Ye pə taɣa wei pɩɩ wɛɛ sɩ ɩ ká le yem tɔ ɩ tike təkoŋ. Tuu lɔŋ paa ŋmaa-təɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́. 13 Pənɛntɛ ma mələɣɩ nyá kiŋ. Pə tɔɔ kɛ́ ma tɩɩ yɔɣɔtəɣɩ-tɩ na má ta kʋləta atɛ cənɛ, sɩ má tɛləsɩ-wɛɣɛ ma laŋhʋlʋmlɛ na pa laŋa hʋlʋmɩ teu. 14 Ma heela-wɛɣɛ nyá tɔm na antulinya yəlaa kisi-wɛ təpʋlʋpʋlʋ. Pa ta kɛ antulinya nyə́ma, ɩsɩɩ má tá kɛ́ antulinya tʋ tɔ. 15 Maa sələməɣɩ-ŋ sɩ ń ləsɩ-wɛɣɛ antulinya taa. Ama hatələna-wɛ na ɩsaɣaʋ kɛ́. 16 Ɩsɩɩ ma ta kɛ antulinya tʋ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ pɛlɛ pa ta kɛ antulinya nyə́ma. 17 Nyá tɔm kɛna tampana, ɩlɛ yele na tampana anɩ a pəsɩ-wɛɣɛ nyá nyə́ma təkpataa. 18 Ɩsɩɩ n tila-m antulinya taa tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ ma tiliɣi-wɛɣɛ antulinya yəlaa taa. 19 Ma kpaɣa ma tɩ təkpataa na má tʋ nyá niŋ taa kɛ́ pa tɔɔ, sɩ pá pəsɩ nyá nyə́ma təsiɣisiɣi. 20 Pə taɣa pa tike pa tɔɔ kɛ́ ma sələməɣɩ. Ama ma sələməɣəna tɔtɔɣɔ mpa paa kɔɔ na pá nɩɩ pɛlɛ pa waasʋ na pá mʋ ma tɔm tɔ. 21 Ma sələmʋɣʋ ntɛ́ sɩ, pa təna pá kpɛntɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa. Haɩ, Tacaa, tá na-wɛ tə́ kpɛntɩ kʋlʋm ɩsɩɩ ma na-ŋ tə kpɛntʋɣʋ təmammam tɔ. Pá kpɛntɩ kʋlʋm, ɩlɛna antulinya ná sɩ nyá tilina-m. 22 Ma kʋsa pa nyɔɔŋ ɩsɩɩ nyaa kʋsa ma nyəŋkʋ tɔ, sɩ pá kpɛntɩ kʋlʋm ɩsɩɩ má na-ŋ tə kpɛntʋɣʋ kʋlʋm tɔ. 23 Ma na-ŋ tə kpɛnta ɩsəna tɔ, má na-wɛ tə́ kpɛntɩ mpʋ. Ɩlɛna mpɛ pá kpɛntɩ kʋlʋm təkpataa, na yəlaa təna ná sɩ nyá tilina-m, na n sɔɔla-wɛ ɩsɩɩ n sɔɔlʋɣʋ-m tɔ. 24 Ma Caa, ma luɣu wɛɛ sɩ má na mpa n cɛla-m tɔ tə́ wɛɛ təntəmlɛ kɛ timpi ma wɛɛ tɔ, na pá ná ma teeli wei n tʋ-m tɔ. Teeli ɩnɩ, n sɔɔla-m tuu lɔŋ na pə́cɔ́ pá lá antulinya tɔɣɔ n tʋ-mɩ-ɩ. 25 Ma Caa, tampana təŋlʋ, antulinya yəlaa ta nyɩ-ŋ. Ama má má nyəma-ŋ, na panɛ ɩnɩ pɛlɛ pa nyəmá sɩ nyá tilina-m. 26 Ma lapa na pá nyɩ-ŋ, na maa la na pá tasa-ŋ nyəm. Ɩlɛna sɔɔlʋɣʋ ŋku n sɔɔla-m tɔ ń yele na kʋ wɛɛ pa hɛkʋ tɔtɔ, na ma maɣamaɣa ma na-wɛ tə́ kpɛntɩ kʋlʋm. 1 Yesu tɛma tɔm tənɛ tə tənaɣa yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ na ɩ ɩfalaa pá kʋlɩ na pá tɛɛ, na pá tɛsɩ Setəlɔŋ lɔɔʋ waalɩ. Ɩlɛna pá sʋʋ tɩɩŋ taalɛ natəlɩ nte tɩɩ wɛ təna tɔ tə taa. 2 Ɩ kɔlɔmɔtɔ tʋ Yutaasɩ nyəmá tənɛ ɩnɩ. Mpi tɔ, tənaɣa Yesu na ɩ ɩfalaa pa kotaɣa tam tam. 3 Yutaasɩ kpaɣa yoolaa na Ɩsɔ təsɛɛlɛ taŋlaa kɛ caŋa, mpa kɔtəlaa sɔsaa na Falisanaa pa tilaa tɔ, na pá polo təna na pá tɔka yoou wontu na fətəlanaa na kahulasɩ. 4 Yesu nyəmá pə təna mpi pɩɩ maɣana-ɩ tɔ, ɩlɛna ɩ́ kpətəna-wɛ na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Aweɣe ɩ́ pɛɛkəɣɩ? 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taŋlaa mpɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Nasalɛtɩ Yesu. Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Maɣalɔ. Yesu kɔlɔmɔtɔ tʋ Yutaasɩ ka wɛ pa hɛkʋ taa təna. 6 Tuu ɩsɩɩ Yesu heeluɣu-wɛ sɩ: Maɣalɔ tɔ, pa sʋʋ tapəŋ tuluɣu ntɛ́ na pá hoti atɛ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-wɛɣɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Aweɣe ɩ́ pɛɛkəɣɩ ye? Ɩlɛna taŋlaa mpɛ pá cɔ-ɩ sɩ: Nasalɛtɩ Yesu. 8 Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ma tɛma-mɛɣɛ heeluɣu sɩ maɣalɔ. Ye maɣa ɩ́ pɛɛkəɣɩ, ɩlɛ ɩ́ yele panɛ na pá tɛɛ. 9 Yesu yɔɣɔta mpʋ, sɩ pə́ la teitei na nti ɩ ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Mpa n ha-m tɔ pa taa nɔɣɔlʋ ta la asaala. 10 Simɔŋ Piyɛɛ ka wɛna laɣatɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpɛɛ-tɛ na ɩ́ sɛtɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ tʋ ŋkpaŋʋɣʋ ntɔɣɔŋ nyəŋkʋ. (Pa yaa təmlɛ tʋ ɩnɩ sɩ Maləkusi.) 11 Tənaɣa Yesu tɔma Piyɛɛ sɩ: Məŋna nyá laɣatɛ kɛ tə suɣute taa. N hʋʋ sɩ ma kaa tɔɣɔ wahala sɔsɔ wei ma Caa tʋ-m sɩ má tɔɣɔ tɔ? 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa caŋa təna, na pa sɔsɔ, na Yuta nyə́ma filisinaa pa kpa Yesu na pá hɔkɔ-ɩ. 13 Ɩlɛna pá laaləna-ɩ Ana tɛɣɛ ponaʋ, na Ana ɩnɩ ɩ ka kɛ Kayifi wei pa kpa pənaɣa ŋkɛ ka taa kɔtʋlʋ sɔsɔ tɔ ɩ yətɩ. 14 Na Kayifi ɩnɩ ɩ ka sɛɣɛsəna Yuta nyə́ma sɩ: Pə kəla teu sɩ yʋlʋ kʋlʋm ɩ́ sɩ yəlaa təna səm. 15 Simɔŋ Piyɛɛ na Yesu ɩfalʋ lɛlʋ pa təŋaɣa ɩ waalɩ. Kɔtʋlʋ sɔsɔ ɩsəm kɛ ɩfalʋ ɩnɩ tɔɣɔ ɩ pəsaa na ɩ́ təŋ Yesu na ɩ́ sʋʋ ɩ taɣa tɔɔ. 16 Ama Piyɛɛ ná maləna nɔnɔkeelasɩ na awalɩ tɔɔ. Ɩfalʋ wei na kɔtʋlʋ sɔsɔ pa wɛ ɩsəmlɛ kɛ mpʋ tɔ, ɩ lɩɩwa na ɩ́ yɔɣɔtəna alʋ wei ɩ taŋa nɔnɔɣɔ tɔ, na ɩ́lɛ́ ɩ́ yele na Piyɛɛ sʋʋ. 17 Tənaɣa təmlɛ tʋ alʋ nyəŋ nɔnɔɣɔ taŋlʋ ɩnɩ ɩ pɔɔsa Piyɛɛ sɩ: Ɩsɩɩ apalʋ ɩnɩ ɩ ɩfalaa mə taa wɛɣɛlɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔwa sɩ: Aaɩ, ma fɛɩ pa taa yoo. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ təmlɛ nyə́ma na taŋlaa mpa paa wɛ təna tɔ pa taɣana kɔkɔ na pá holiɣi, watʋ ka wɛɛ tɔ pə tɔɔ. Na Piyɛɛ ka səŋa pa hɛkʋ na ɩ́ holiɣi tɔtɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ pɔɔsa Yesu kɛ́ ɩ ɩfalaa na ɩ kʋsɛɣɛsətʋ pə tɔɔ. 20 Ɩlɛna Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ma yɔɣɔta samaa taa təfoo, na tam ma sɛɣɛsaɣa Yuta nyə́ma təkotilenaa taa na Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, timpi Yuta nyə́ma kotiɣi tɔ, ma ta ŋmɛsɩ natəlɩ. 21 Pepe tɔɔ kɛ́ n pɔɔsəɣɩ-m mpʋ? Pɔɔsɩ mpa pa nɩɩ ma tɔm tɔɣɔ nti ma heela-wɛ tɔ. Pɛlɛ pa nyəmá teu kɛ nti ma heela-wɛ tɔ. 22 Yesu cɔ mpʋ, ɩlɛna taŋlʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ ka səŋa təna tɔ ɩ́ casa-ɩ kataŋa, na ɩ́ tɔ sɩ: Kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ n cɔ mpʋ? 23 Tənaɣa Yesu tɔma-ɩ sɩ: Ma yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ tɔ, ye ma lapa taalɩ hʋ́lɩ́-tʋɣʋ timpi ma lapəna taalɩ tɔ. Na ye taalɩ fɛɩ nti ma yɔɣɔtaa tɔ tə taa, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n mapa-m? 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ana kpaɣa Yesu na ɩ́ pona-ɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ Kayifi na ɩ hɔkətʋ kɛ mpʋ. 25 Pə́ na pə lapʋ tənaɣa mpʋ tɔ, Simɔŋ Piyɛɛ wɛɛ na ɩ́ holiɣi kɔkɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Hei nyá tɔ, pə taɣa apalʋ ɩnɩ ɩ ɩfalaa mə taa wɛɣɛlɛ? Tənaɣa Piyɛɛ kpɛɛsaa sɩ: Ma fɛɩ pa taa yoo. 26 Kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ nyə́ma taa nɔɣɔlʋ, wei ɩ lʋlʋɣʋ tʋ ŋkpaŋʋɣʋ Piyɛɛ ka sɛtaa tɔ, ɩ pɔɔsa-ɩ sɩ: Pə taɣa nyá na-ɩ kɛ́ ma ná tɩɩŋ taalɛ ńtɛ́ tə taa təna? 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ tasa kpɛɛsʋɣʋ sɩ: Aaɩ. Ɩlɛna kampaaʋ koo kpakpaa. 28 Pəlɛ pə waalɩ pa kpaɣa Yesu kɛ́ Kayifi tɛɣɛ tanaŋ ahula tɛɛ na pá pona-ɩ kʋfənɛɛ tɛ. Ama pa maɣamaɣa pa ta sʋʋ təhʋʋlɛ taa, sɩ pə́ taa kɔɔ na pá taa pa təɣɩ asilima na pá yele Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ. 29 Pə tɔɔ kɛ́ kʋfənɛɛ Pilatɩ lɩɩwa na ɩ́ səŋ-wɛɣɛ kʋsəŋ na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Suweɣe mə na apalʋ ɩnɩ? 30 Tənaɣa Yuta nyə́ma cɔ Pilatɩ sɩ: N nyəmá sɩ ɩ́ taa kɛ́ ɩsaɣaʋ ɩlɛ tɩɩ kɔna-ŋɩ-ɩ kɛ? 31 Ɩlɛna Pilatɩ tɔ Yuta nyə́ma sɩ: Ɩ́ kpaɣa Yesu kɛ mə maɣamaɣa na ɩ́ təŋ ɩsəna mə seliya wɛɛ tɔ na ɩ́ hʋʋna-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma tɔma Pilatɩ sɩ: Tə fɛɩna mpaaʋ sɩ tə́ kʋ nɔɣɔlʋ. 32 Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə la teitei na tɔm nti Yesu ka yɔɣɔta saa wei ɩ kɛɛsaɣaa səm mpi ɩ ka sɩ tɔ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ məla təyaɣa na ɩ́ yaa Yesu na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyaɣalɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ na? 34 Tənaɣa Yesu cɔwa Pilatɩ sɩ: Nyá hʋʋna-təɣɩ nyá maɣamaɣa yaa nɔɣɔlʋ heelina-ŋ ma tɔm kɛ kʋheelu? 35 Ɩlɛna Pilatɩ cɔ Yesu sɩ: Ha, nyá Yuta tʋ ntɛ́ ma na? Nyá piitim nyə́ma maɣamaɣa na kɔtəlaa sɔsaa kɔnna-ŋ ma kiŋ. N wakəla we? 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔwa sɩ: Ma kawulaɣa ta kɛ atɛ cənɛ nyəŋka. Ye ma kawulaɣa ka kɛ́ cənɛ nyəŋka, ma ɩfalaa ka yoo ma yoou, sɩ má taa sʋʋ Yuta nyə́ma niŋ taa. Ama, pə taɣa atɛ cənɛ kawulaɣa kɛ ma tɔkɩ. 37 Tənaɣa Pilatɩ tɔma Yesu sɩ: Sɛsɛ n kɛ́ wulaʋ kɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ Pilatɩ sɩ: Ntəɣəlɛ n yɔɣɔta mpʋ, ma kɛ́ wulaʋ sɔsɔ. Tampana yɔtɔtʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pa lʋla-m, na pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ ma tɩɩ tii atɛ cənɛ. Mpa pa təŋəɣɩ tampana tɔ pa nɩɩkɩ ma tɔm. 38 Tənaɣa Pilatɩ nɔɣɔ təkpaʋ sɩ: Pepeɣe nyá tɩɩ yaa tampana ye? Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ tasa lɩɩʋ kɛ Yuta nyə́ma tɔɔ na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ma ta na ɩsaɣatiya ŋka ɩ lapa na ɩ́ mʋna səm tɔ. 39 Pə wɛɛ sɩ paa Tɛɛʋ acima nna ma cɛ-mɛɣɛ saləka tʋ tɔ, ɩlɛ ɩ́ caa sɩ má cɛ-mɛɣɛ mə Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ na? 40 Tənaɣa pa tasa kokoole sɩ: Tɩɩ caa ɩnɩ. Ama Palapaasɩ kɛ tə caa n cɛ. Pəyele Palapaasɩ ka kɛ́ ŋmɩɩlʋ kpitikpiti kɛ́. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tɔma Yuta nyə́ma sɩ pá pona Yesu na pá casa-ɩ akpatɛɛ. 2 Ɩlɛna yoolaa lʋʋ sɔwa kɛ ntenuɣu na pá te ɩ nyʋɣʋ, na pá suu-ɩ kpaɩ kʋsɛɛm. 3 Ɩlɛna pá sʋʋ ɩ tɛɛ na pá sɛɛkɩ-ɩ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ, fɔɔ. Na pá makɩ-ɩ kataasɩ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ taɣana samaa tɔɔ kɛ́ lɩɩnaʋ. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ nɩɩ yee. Maa ləsɩ apalʋ ɩnəɣɩ awalɩ cənɛ, ɩlɛna ɩ́ cɛkəna teu sɩ ma ta na ɩsaɣatiya ŋka ɩ lapa na ɩ́ mʋna səm tɔ. 5 Tənaɣa Yesu lɩɩwa na ɩ sɔwa ntenuɣu na ɩ kpaɩ kʋsɛɛm ɩnɩ. Ɩlɛna Pilatɩ heeli samaa sɩ: Mə yʋlʋ ntɔ. 6 Waatʋ wei kɔtəlaa sɔsaa na taŋlaa pa na-ɩ tɔ, pa naala kakiisasɩ sɩ: Ɩsɩɩ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ. Ɩsɩɩ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ cɔ samaa sɩ: Ye mpʋ ɩ́ pona-ɩ na ɩ́ kamɩ-ɩ tesika tɔɔ kɛ́ mə maɣamaɣa. Tɔfɔ ye má, ma ta na ɩsaɣatʋ nti ɩ lapa na ɩ́ mʋna səm tɔ. 7 Tənaɣa Yuta nyə́ma cɔwa sɩ: Ta kiiu nakʋlɩ kʋ wɛɛ, na kʋ tɔɔ, ɩsɩɩ tə kʋ-ɩ. Kʋŋkʋɣʋlɛ sɩ ɩ yaa ɩ tɩ sɩ Ɩsɔ Pəyalʋ. 8 Waatʋ wei Pilatɩ nɩɩ tɔm tənɛ tɔ, sɔɣɔntʋ sɔɔsa-ɩ kpaʋ. 9 Ɩlɛna ɩ́ məlɩ kpaaŋ taa na ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ: Leɣe nyá tɛ? Ama Yesu tá cɔ-ɩ paa fəŋ. 10 Tənaɣa Pilatɩ pɔɔsa-ɩ sɩ: Má pɔɔsəɣəna-ŋ na nn cɔɔkɩ? N ta nyɩ taa sɩ ye ma nɔkaa ma kaŋɩ-ŋ, pə́cɔ́ ye ma nɔkaa ma yele-ŋ na ń tɛɛ? 11 Ɩlɛna Yesu cɔ Pilatɩ sɩ: N fɛɩna nyá təɣɩ ma tɔɔ, ye pə taɣa ɩsɩɩ Ɩsɔ hana-ŋ pə toma. Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ kpa-m na ɩ́ cɛlɛ-ŋ tɔ, pʋntʋ ntɛ́ ɩsaɣaʋ na pə́ kəlɩ nyá. 12 Tuu ɩsɩɩ Pilatɩ nɩɩʋ tɔm ntɩ tɔ ɩ sɔɔsa ɩsəlɛ ntɛ́ sɛɛsʋɣʋ kɛ ɩsəna ɩ ká la na ɩ́ yele-ɩ tɔ. Ama Yuta nyə́ma nika kiisuɣu sɩ: Ye n yela-ɩ, pə wɛ ɩsɩɩ nyaa təŋəɣɩ Lom wulaʋ sɔsɔ ɩkpatɛ ntɛ́. Yʋlʋ ɩ́ cɔɔkɩ na ɩ́ heeliɣi sɩ ɩ kɛ́ wulaʋ, pʋntʋ na Lom wulaʋ sɔsɔ pa wɛ koloŋa kɛ́ mɛɛ. 13 Pilatɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ lɩɩna Yesu kɛ́ awalɩ taɣa tɔɔ. Ɩlɛna ɩ maɣamaɣa ɩ́ kpa hʋʋlɛ kumte tɔɔ na ɩ́ caɣa. (Alaamee nyə́ma ná yaa-tɛ sɩ Kapata na pa tɛ taa.) 14 Pə pamna kʋyakʋ ŋku kʋ yakaɣa sɩ pə fe Tɛɛʋ acima tɔ kʋ wule, na waatʋ ɩnɩ tɔ, ilim puki sikuɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tɔma Yuta nyə́ma sɩ: Mə wulaʋ ntɔ. 15 Ɩlɛna Yuta nyə́ma naalɩ kakiisasɩ sɩ: N ká kʋ-ɩ kɛ́. N ká kʋ-ɩ kɛ́. Ɩsɩɩ n kama-ɩ səm tesika tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ɩ́ tɛŋ mə taa sɩ má ka mə wulaʋ na? Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa cɔwa Pilatɩ sɩ: Lom wulaʋ sɔsɔ tike kɛ tə nyənəɣɩ ta wulaʋ, nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔtɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ cɛla-wɛɣɛ Yesu sɩ pá kamɩ-ɩ tesika tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpa Yesu na pá tɛɛna-ɩ. 17 Yesu lɩɩ ɩcatɛ taa na ɩ́ səɣəla ɩ səm tesika sɩ ɩ pukina timpi pa yaa sɩ nyʋmpɔɣɔlaɣa tɛ tɔ. (Alaamee nyə́ma yaa tənɛ ɩnɩ sɩ Kɔləkɔta na pa tɛ taa.) 18 Tənaɣa yoolaa kama-ɩ səm tesika tɔɔ, na pá ka yəlaa kɛ naalɛ kɛ pɛlɛ pa nyəŋsɩ tɔɔ tɔtɔ. Ɩnɛ na cənɛ, ɩnɛ na cənɛ, na pá tʋ Yesu kɛ́ hɛkʋ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ yɔɣɔtaa sɩ pá ŋmaa tɔm na pá matɩ Yesu tesika tɔɔ sɩ: Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ Nasalɛtɩ Yesu kɔlɔ. 20 Yuta nyə́ma paɣalɛ kalaɣa tɔm tənɛ. Mpi tɔ, ɩcatɛ nɔɣɔ kɛ paa kama Yesu. Pə́cɔ́ paa ŋmaa-tɩ na Alaamee taa, na Lom taa, na Kəlɛɛkɩ taa. 21 Tənaɣa Yuta nyə́ma kɔtəlaa sɔsaa polaa na pá yɔɣɔtɩ Pilatɩ sɩ: Pə fɛɩ sɩ ń tʋ mpʋ sɩ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ. Ama n ká ŋmaa kɛ́ sɩ ɩ maɣamaɣa ɩ yɔɣɔtəna sɩ ɩnəɣəlɛ Yuta nyə́ma wulaʋ sɔsɔ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tɔma Yuta nyə́ma sɩ: Nti ma ŋmaawa mpʋ tɔ, ntɩ tə caɣana. 23 Yoolaa tɛma Yesu kɛ́ kam kɛ mpʋ, ɩlɛna pá kpaɣa ɩ wontu na pá tala-təɣɩ tɔm liɣiti na paa wei ɩ́ kuu. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpaɣa ɩ capa tɔtɔ. Ɩlɛ capa ɩnɩ pa ta nyala-ɩ kʋnyalʋ. Ama pa lʋʋ-ɩ kʋlʋʋ kɛ ɩtamsaʋ kɛ yem kɛ́ pə kpaɣaʋ ɩ luɣu na pə tii ɩ atɛ tɔɣɔ. 24 Ɩlɛna pá tɔ təma sɩ: Tə́ taa cəlɩ-ɩ. Ama tə́ tɔ tɛtɛ na tə́ ná sɩ awe ká tɔɣɔ-ɩ. Pa lapa mpʋ sɩ pə la teitei na nti paa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Pa tala ma wontu, pa tɔ́ tɛtɛ kɛ́ ma capa tɔɔ. Mpi yoolaa pɛlɛ pa lapa tɔɣɔlɛ. 25 Yesu too na ɩ́lɛ́ ɩ neu, na Kolopasɩ alʋ Malɩ, na Makətala Malɩ, pa təna pa səŋa Yesu tesika kiŋ təna. 26 Yesu nawa ɩ too səŋa təna, na ɩ ɩfalʋ wei ɩ ka sɔɔlaa tɔɣɔ ɩ too kɔŋkɔŋ taa təna. Ɩlɛna ɩ́ heeli ɩ too sɩ: Alʋ nyá, nyá pəyalʋ kɛlɛ. 27 Na ɩ́ heeli ɩ ɩfalʋ sɩ: Nyá too kɛlɛ. Pə wule ntɛɣɛ ɩ ɩfalʋ ɩnɩ ɩ kpeena-ɩ ɩ tɛ. 28 Pəlɛ pə waalɩ, waatʋ wei Yesu nawa sɩ pə təna pə maɣaa, ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Lʋkɔtʋ wɛna-m. Ɩ yɔɣɔta mpʋ sɩ pə́ la teitei ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. 29 Lʋm kʋnyəŋəm napəlɩ pɩɩ su fulaɣa nakələɣɩ təna təpam. Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa caa saŋ na pá ŋmilisi lʋm mpɩ pə taa na pá tʋʋ tʋɣʋ ŋku pa yaa hisɔpʋ tɔ kʋ piliŋa tɔɔ na pá hʋləna ɩ nɔɣɔ. 30 Yesu mʋsa lʋm mpɩ, ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Pə təna pə maɣaa kɛlɛ. Ɩlɛna ɩ́ ká ɩ nyʋɣʋ na ɩ́ hɛɛ. 31 Pə pamna kʋyakʋ ŋku kʋ yakaɣa sɩ pə fe na pá sʋʋ Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ taa tɔ kʋ wule. Yuta nyə́ma luɣu fɛɩ sɩ pə fe pa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ na yəlaa mpɛ pa wɛ pa tesikasɩ tɔɔ kɛ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ, kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ kɛ pa kʋyakʋ sɔsɔɔŋkʋ kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ pa sələma Pilatɩ sɩ ɩ́ yele na pá pɛlɩ mpa pa kama mpʋ tɔ pa nɔɔhɛɛ na pá tisi-wɛ. 32 Ɩlɛna yoolaa polo na pá pɛlɩ Yesu na mpa paa kama tɔ pa taa lɛlʋ nɔɔhɛɛ. Ɩlɛna pá tɛɛsɩ lɛlʋ nyəna. 33 Pa kɔma pa polo Yesu nyəna tɛɛsʋɣʋ, ɩlɛna pá maɣana ɩ tɛma səpʋ, ɩlɛna pá yele-yɛ. 34 Ɩlɛna yoolaa taa nɔɣɔlʋ sɔ ɩ kɔŋkɔŋ taa kɛ́ ŋmantaaɣa, na caləm na lʋm pə lɩɩ təyaa. 35 Yʋlʋ wei ɩ na tɔm tənɛ na ɩ ɩsəpəle tɔ ɩnɩ ɩ heelina-mɛɣɛ pə tampana. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ tampana heeluɣu pənɛ pə maɣaa. Ɩ heela-mɛɣɛ tampana kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ mʋ-tɩ. 36 Pə ta lɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ yem, pa ŋmaawa Ɩsɔ tɔm taa kɛ́ tuu lɔŋ kɛ́ sɩ: Pa kaa pɛlɩ Yesu mʋɣʋlɛ natəlɩ. 37 Na Ɩsɔ Tɔm ntɩ tə taa kɛ́ tiili tɔtɔ sɩ: Paa tɛ na pá ná wei paa tʋlaa tɔ. 38 Pa tɛma mpʋ, ɩlɛna Alimatee Yosɛɛfʋ polo na ɩ́ sələmɩ Pilatɩ sɩ ɩ kpakəɣɩ Yesu. (Yosɛɛfʋ ɩnɩ ɩ ka kɛ́ Yesu təŋlʋ kɛ́. Ama ɩ nyaŋaɣana Yuta nyə́ma, ɩlɛna ɩ́ ŋmɛsəɣɩ ɩ tɩ.) Ḿpʋ́ɣʋ́ Pilatɩ tisaa, ɩlɛna Yosɛɛfʋ polo ɩ́ kpaɣa Yesu. 39 Tənaɣa Nikotɛm wei ɩ ka pola Yesu kiŋ kɛ ahoo taa tɔ ɩ́lɛ́ ɩ kɔna tulaalʋ miili na alʋwɛɛ na pə sitaa na pə wɛ kiloonaa ɩsɩɩ hiu na naanʋwa. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa naalɛ pa kpaɣa sətʋ na pá mɛɛlɩ-ɩ kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pʋŋkahʋlʋŋa saalasɩ na pá yɔɣɔləɣɩ tulaalʋnaa. Yuta nyə́ma ɩ́ piŋ yʋlʋ ḿpʋ́ɣʋ́ pa lakɩ. 41 Timpi paa kama Yesu kɛ́ səm tesika tɔɔ kɛ́ mpʋ tɔ haləm napəlɩ pɩɩ wɛ təna, na pə taa ka wɛ pəlaaʋ kʋfalʋɣʋ ŋku kʋ taa pa ta pinta nɔɣɔlʋ tɔ. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pona-ɩ na pá pimi-ɩ kʋ taa kɛ́ kʋ ta hatələna təna tɔ pə tɔɔ. Pəyele pə tɩɩ feŋaɣa Yuta nyə́ma kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kɛ́. 1 Makətala Malɩ kʋla lɔŋ kɛ cimaasɩ tanaŋ ahula tɛɛ, na ɩ́ polo pəlaaʋ tɔɔ na ɩ́ maɣana sɩ pɩɩʋ fɛɩ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɔɣɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpaɣa asewa na ɩ́ polo Simɔŋ Piyɛɛ na ɩfalʋ lɛlʋ wei Yesu sɔɔlaa tɔ pa kiŋ, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Pa ləsa Tacaa kɛ pəlaaʋ taa tə ta nyɩ timpi pa sɩɩ-ɩ tɔ. 3 Tənaɣa Piyɛɛ na ɩfalʋ lɛlʋ pa lɩɩwa na pá polo pəlaaʋ tɔɔ. 4 Pa naalɛ pa seekaɣa. Ama ɩfalʋ lɛlʋ ɩnɩ ɩ kəla Piyɛɛ kɛ sewa, na ɩ́ laalɩ-ɩ pəlaaʋ kiŋ kɛ tatɛ. 5 Ɩ luŋaa na ɩ́ wiili, ɩlɛna ɩ́ ná kponkpontu toŋ nyəntʋ saalasɩ kɛ atɛ. Ama ɩ ta tii pə taa. 6 Simɔŋ Piyɛɛ kɔma na ɩ́ tala, ɩlɛna ɩ́ tii pəlaaʋ taa kɛ́ kpakpaa na ɩ́ ná saalasɩ nsəɣɩ atɛ. 7 Na saalaɣa ŋka paa taka Yesu nyʋɣʋ tɔɔ tɔ. Saalaɣa ŋkɛ ka fɛɩ saalasɩ lɛŋsɩ kiŋ. Ama pa kpila-kɛ na pá sɩɩ-kɛ na ka mpaa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩfalʋ wei ɩ ka laala pəlaaʋ kiŋ kɛ tatɛ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛsa tiiu na ɩ́ ná na ɩ́ tisi. ( 9 Pə taɣa pʋlʋ, tuu tɔ pa ta cɛkənta nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ Yesu ká sɩ na ɩ́ fe tɔ tə tɔm.) 10 Tənaɣa ɩ ɩfalaa mpɛ pa məla pa tɛɣɛ pa naalɛ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Malɩ ná saala pəlaaʋ tɔɔ na ɩ́ wiiki. Ɩ wiikaɣa mpʋ, ɩlɛna ɩ́ luŋ na ɩ́ wiili pəlaaʋ taa. 12 Ɩlɛna ɩ́ ná ɩsɔtaa tillaa kɛ naalɛ na pá suu wontu kʋhʋlʋmtʋ na pá caɣa timpi paa hɩɩsa Yesu tɔ, lɛlʋ kɛ ɩ nyʋɣʋ tɔɔ, na lɛlʋ na ɩ nɔɔhɛɛ kiŋ. 13 Tənaɣa ɩsɔtaa tillaa mpɛ pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Alʋ nyá, pepe lapa-ŋ na ń wiiki? Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ cɔ-wɛ sɩ: Ma Caa kɛ pa ləsa pəlaaʋ taa, ma ta nyɩ timpi pa sɩɩ-ɩ tɔ. 14 Ɩ yɔɣɔtaɣa mpʋ, ɩlɛna ɩ́ pəsɩ ɩ waalɩ na ɩ́ na Yesu səŋaa. Ama ɩ ta nyɩ sɩ ɩnɩ. 15 Tənaɣa Yesu pɔɔsa-ɩ sɩ: Alʋ nyá, pepe lapa-ŋ na ń wiiki mpʋ? Aweɣe n pɛɛkəɣɩ? Alʋ hʋʋkaɣa sɩ haləm tʋ kɛ́. Ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ye nyá kpaɣana-ɩ, heeli-m timpi n sɩɩ-ɩ tɔ na má polo má kpaɣa-ɩ. 16 Tənaɣa Yesu yaa-ɩ sɩ: Malɩ. Ɩlɛna Malɩ pəsəna Yesu tɔɔ na ɩ́ yaa-ɩ na Hepəla taa sɩ: Laponi, Tacaa kɛ pa yaa mpʋ na Hepəla taa. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-ɩ sɩ: Yele-m, taa tɔkɩ-m mpʋ. Ma ta kpata ma Caa kiŋ na pə́cɔ́. Ama polo na ń heeli ma taapalaa sɩ ma kpaa ma Caa na ma Ɩsɔ wei ɩ kɛ́ mə Caa na mə Ɩsɔ tɔtɔ tɔ ɩ kiŋ. 18 Tənaɣa Makətala Malɩ kʋlaa na ɩ́ polo ɩ́ heeli ɩ ɩfalaa sɩ: Ma nawa Tacaa. Ɩlɛna ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ nti Yesu ka heela-ɩ tɔ. 19 Cimaasɩ ɩnɩ ɩ taanaɣa tɔɔ ɩ ɩfalaa ka kota kutuluɣu nakʋlɩ kʋ taa, na pá kaləsɩ pa tɔɔ kɛ́ pa nyaŋaɣana Yuta nyə́ma tɔ pə tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu lɩɩ pa hɛkʋ taa təsɛlɩ, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ hɛɛsɩ laŋa. 20 Ɩ tɛma-wɛɣɛ sɛɛʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ hʋlɩ-wɛɣɛ ɩ ntantakəŋ na ɩ kɔŋkɔŋ. Ɩ ɩfalaa na-ɩ mpʋ, ɩlɛna pa laŋa hʋlʋmɩ teu. 21 Na Yesu tasa-wɛɣɛ sɛɛʋ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ hɛɛsɩ mə laŋa. Ɩsɩɩ ma Caa tila-m tɔ, ma maɣamaɣa ma tiliɣi-mɛɣɛ mpʋ tɔtɔ. 22 Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ woso heelim kɛ pa tɔɔ, na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩ́ tii mə tɔɔ. 23 Mpa mpa paa la ɩsaɣatʋ na ɩ́ hʋlɩ-wɛɣɛ suulu tɔ, paa na suulu. Ama mpa mpa ɩ́ kaa hʋlɩ suulu tɔ pɛlɛ pa kaa na suulu. 24 Yesu kɔm pa naanʋwa na naalɛ kiŋ tɔ, pa taa lɛlʋ Tomaa (wei ɩ kɛ́ tompu tɔ,) ɩ fɛɩ pa hɛkʋ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩfalaa lɛlaa heela Tomaa sɩ: Tə nawa Tacaa. Tənaɣa Tomaa tɔma sɩ: Ye ma ta na ɩ ntantakəŋ taa kɛ́ nyəma lona, na má tʋ ma mpəle kɛ lona anɩ a taa, na má takɩ ɩ kɔŋkɔŋ taa, ma kaa mʋ-təɣɩ paa pəcɔ. 26 Cimaasɩ sikaa, ɩlɛna Yesu ɩfalaa tasa kotuɣu kɛ təyaɣa taa na Tomaa wɛ pa hɛkʋ. Na Yesu lɩɩ pa hɛkʋ təsɛlɩ na ɩ́ səŋ, na nɔnɔɔsɩ kaləsa mpʋ. Na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ hɛɛsɩ laŋa. 27 Ɩlɛna ɩ́ tɔ Tomaa sɩ: Tʋ nyá mpəle kɛ cənɛ, na ń ná ma niŋ taa. Na ń kɔna nyá niŋ na ń takɩ ma kɔŋkɔŋ taa. Taa la sika tɔtɔ, ama tisi. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tomaa tɔma sɩ: Haɩ ma Caa na ma Ɩsɔ. 29 Na Yesu pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N na-m tɔɣɔlɛ n tisaa? Mpa pa ta na-m pə́cɔ́ pa tisaa tɔ, pa nɩɩ leleŋ kɛ́. 30 Yesu lapa ɩ ɩfalaa ɩsɛntaa kɛ́ piti təma paɣalɛ tɔtɔ, nna pa ta ŋmaa takəlaɣa kanɛ ka taa tɔ. 31 Ama pa ŋmaa tənɛ təlɛɣɛ sɩ, pə la na ɩ́ tisi sɩ Yesu kɛlɛ Ɩsɔ Pəyaɣa Mesii. Na ɩ́ tisa mpʋ ɩ́ hiki weesuɣu kɛ ɩ tɔɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ Yesu tasa lɩɩʋ kɛ ɩ ɩfalaa tɔɔ kɛ́ Tipeliyatɩ teŋku nɔɣɔ. Ɩsəna ɩ lɩɩ pa tɔɔ tɔɣɔlɔ. 2 Kʋyakʋ nakʋlɩ Simɔŋ Piyɛɛ, na (tompu) Tomaa, na (Kalilee Kana tʋ) Natanayɛɛ, na Sepetee pəyalaa, na Yesu ɩfalaa taa napələɣɩ naalɛ pa kotaa na pá caɣaa. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ Piyɛɛ tɔma-wɛ sɩ: Maa polo tiina kpaʋ. Tənaɣa ɩ ɩfalaa pɛlɛ sɩ: Tɩɩ təŋɩ-ŋ. Ɩlɛna pá kʋlɩ na pá polo pá kpa kpiiliya taa, na ahoo anɩ pa ta hiki paa pʋlʋ cəcəka. 4 Pə kɔma sɩ pə nyaaləɣɩ, ɩlɛna Yesu kɔɔ na ɩ́ səŋ kʋteŋ tɔɔ. Ama ɩ ɩfalaa ta nyɩ sɩ ɩnɩ. 5 Tənaɣa Yesu kpɛɛsa-wɛ sɩ: Ma pəyalaa mɛ, ɩ́ ta hiki pʋlʋ taa? Ɩlɛna pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Aaɩ yoo. 6 Ɩlɛna Yesu tɔ ɩ ɩfalaa sɩ: Ɩ́ pɛtɩ puluɣu na kpiiliya ntɔɣɔŋ tɔɔ, ɩ́ ká hiki tiina. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɛta-kʋ na pá kpisi kʋ ləsʋɣʋ kɛ lʋm taa. Tiina su katatəlaɣa tɔ pə tɔɔ. 7 Tənaɣa ɩfalʋ wei Yesu sɔɔlaa tɔ ɩ tɔma Piyɛɛ sɩ: Tacaa kɛ́. Tuu ɩsɩɩ Simɔŋ Piyɛɛ nɩɩʋ mpʋ sɩ Tacaa tɔ, tənaɣa ɩ copa ɩ wontu na ɩ́ tɔɣɔlɩ na ɩ́ ŋmaa lʋm taa. (Mpi tɔ, pɩɩ pamna ɩ ka caɣa kpɛtɛ kɛ́.) 8 Yesu ɩfalaa lɛlaa kɔmna kpiiliya na pá hɔŋ puluɣu na kʋ suna tiina. Pa taa hatələna kʋteŋ, pɩɩ wɛ ɩsɩɩ mɛɛtələnaa nɩɩnʋwa (100). 9 Pa tala kʋteŋ tɔɔ, ɩlɛna pá maɣana mamala na a tɔɔ kɛ́ tiina na potopotonaa sɩ pə haŋ. 10 Tənaɣa Yesu tɔma-wɛ sɩ: Tiina nna ɩ́ kpawa nɔɔnɔɔ tɔ, ɩ́ ləsɩ a taa naalɩ na ɩ́ kɔna. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ Piyɛɛ kpa kpiiliya taa na ɩ́ tuu puluɣu na ɩ́ ləsɩ tɛtʋ tɔɔ, na kʋ suna tiina kʋyasəlɛɛ, na a nyʋɣʋ wɛ nɩɩnʋwa na nɩɩlɛ na naanʋwa na tooso (153). Paa na a tɔɔʋ kɛ mpʋ tɔ, puluɣu ta cəlɩ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔma-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ ləsɩ sɔntɔ. Ama Yesu ɩfalaa taa nɔɣɔlʋ ta nɔkɩ-ɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Aweɣe-ɩ? Pa nyəma-ɩ sɩ Tacaa tɔ pə tɔɔ. 13 Tənaɣa Yesu tuusaa na ɩ́ kpaɣa potopotonaa na ɩ́ cɛlɛ-wɛ, na ɩ lapa tiina kɛ mpʋ tɔtɔ. 14 Ɩ fem waalɩ, tɔm tooso nyəm ntɔ ɩ lɩɩkʋɣʋ ɩ ɩfalaa tɔɔ tɔ. 15 Yesu ɩfalaa tɛma tɔɣɔʋ, ɩlɛna Yesu pɔɔsɩ Simɔŋ Piyɛɛ sɩ: Yohaanɩ pəyalʋ Simɔŋ, n sɔɔla-m na pə́ kəlɩ panɛ? Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Nn Tacaa, nyá maɣamaɣa n nyəmá sɩ ma luɣu wɛ-ŋ. Tənaɣa Yesu tɔma Piyɛɛ sɩ: Paasəna ma ɩwɛɛsɩ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa Piyɛɛ kɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Yohaanɩ pəyalʋ Simɔŋ, n sɔɔla-m? Ɩlɛna Piyɛɛ cɔ-ɩ sɩ: Nn Tacaa, nyá maɣamaɣa n nyəmá sɩ ma luɣu wɛ-ŋ. Ɩlɛna Yesu tɔ Piyɛɛ sɩ: Paasəna ma heeŋ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tasa-ɩ pɔɔsʋɣʋ kɛ tɔm tooso nyəm sɩ: Yohaanɩ pəyalʋ Simɔŋ, nyá luɣu wɛ-m? Tənaɣa Piyɛɛ laŋlɛ wakəlaa, ɩsɩɩ Yesu tasʋɣʋ-ɩ pɔɔsʋɣʋ kɛ tɔm tooso nyəm sɩ: Nyá luɣu wɛ-m tɔ. Ɩlɛna ɩ́ cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, n nyəmá pə təna. N nyəmá sɩ ma luɣu wɛ-ŋ. Ɩlɛna Yesu cɔ Piyɛɛ sɩ: Tɔʋ, paasəna ma heeŋ ɩlɛ. 18 Tampana kɛ ma heeliɣi-ŋ yoo, maa cɛsəɣɩ. Waatʋ wei n ka kɛ́ ɩfepu tɔ, n ləlaɣa nyá təɣɩ nyá tampala na ń tɛɛkɩ timpi n sɔɔlaa tɔ. Ama ń kɔma ń kpatəlɩ, n ká kpaasɩ nyá niŋ na lɛlʋ ká ləlɩ-ŋ nyá tampala na ɩ́ pona-ŋ timpi n ta sɔɔlɩ tɔ. 19 (Yesu yɔɣɔta mpʋ sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ səm mpi Piyɛɛ ká sɩ na pə kʋsɩ Ɩsɔ nyʋɣʋ tɔ.) Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ heeli Piyɛɛ sɩ: Təŋɩ-m. 20 Piyɛɛ pəsaa, ɩlɛna ɩ́ ná ɩfalʋ wei Yesu sɔɔlaa tɔ na ɩ́ təŋəɣɩ pa waalɩ. (Ɩfalʋ ɩnɩ ɩ ka wɛɛləna Yesu laŋlɛ tɔɔ kɛ́ tətɔɣɔlɛ taa na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa awe ká lana-ŋ kɔlɔmɔtɔ?) 21 Piyɛɛ nawa Yesu ɩfalʋ ɩnɩ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ Yesu sɩ: Tacaa, na ɩnɛ se, ɩ́lɛ́ ɩ ká tɛna we? 22 Tənaɣa Yesu cɔ Piyɛɛ sɩ: Ye ma nɔkaa sɩ ɩ́ caɣa mpʋ haləna ma kɔntɛ, nyá nyəntʋ suweɣe pə taa? Nyaa təŋɩ-m te. 23 Tənaɣa ta taapalaa tɛɛna-tɩ sɩ Yesu ɩfalʋ ɩnɩ ɩ kaa sɩ. Pəyele Yesu ná tá heeli Piyɛɛ sɩ ɩ kaa sɩ. Ama ɩ tɔmaɣa sɩ: Ye ma nɔkaa sɩ ɩ́ caɣa mpʋ haləna ma kɔntɛ, nyá nyəntʋ suweɣe pə taa? 24 Yesu ɩfalʋ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kɛɛsəna tɔm tənɛ na ɩ́ tʋ-təɣɩ takəlaɣa taa. Na tə nyəmá sɩ pə təna mpi ɩ tɔma sɩ pə lapa tɔ, tampana ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa. 25 Yesu lapa təma paɣalɛ paɣalɛ lɛnna, na ye paa tɔma sɩ pá ŋmaa a təna təcɛɩcɛɩ kɛ takəlasɩ taa, ma ta hʋʋ sɩ sɩɩ maɣa antulinya ɩnɛ ɩ təna ɩ taa. 1 Ma yʋlʋ Teufiili, ma takəlaɣa kancaalaɣa nyəŋka taa ma kɛɛsa mpi mpi Yesu caala lapʋ tɔ, na nti nti ɩ sɛɣɛsa pə kpaɣaʋ kancaalaɣa, 2 na pə́ sɩɩna kʋyaŋku ɩ kpa ɩsɔ tɔ. Na pə́cɔ́ Yesu kpa ɩsɔ tɔ, ɩ ka heelina Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ kɛ mpi ɩ caa sɩ yəlaa mpa ɩ ləsaa sɩ ɩ tillaa tɔ pá la tɔ. 3 Yesu səm waalɩ ɩ lɩɩkaɣa ɩ tillaa tɔɔ, na ɩ́ hʋ́lə́ɣə́na-wɛɣɛ yaasinaa paɣalɛ taa sɩ ɩ fema. Halɩ kʋyɛɛŋ nɩɩlɛ taa təcu kɛ́ Yesu lɩɩkaɣa ɩ tillaa tɔɔ na ɩ́ lakɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa waasʋ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ Yesu na ɩ tillaa pa caɣaa na pá tɔŋna tɔɣɔʋ. Tənaɣa ɩ heela-wɛ sɩ: Ɩ́ taa hatələna Yosalɛm. Ama ɩ́ keŋna mpi Tacaa ka tɔma sɩ ɩ ká ha tɔ, kʋcɔɔʋ ŋku kʋ tɔm maa heela-mɛ tɔ. 5 Mpi pə tɔɔ tɔ, lʋm maɣamaɣa kɛ Yohaanɩ naa sɔna yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm. Ama ye mɛ ɩlɛ, pɩɩ la wɛɛ naalɛ tɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ maɣamaɣa kɛ paa kɛlɩ na pá sɔ-mɛ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu na mpa paa kota mpʋ tɔ pa pɔɔsa-ɩ sɩ: Tacaa, ye mpʋ pənɛɣɛlɛ n ká taɣanɩ Ɩsɛɣɛlɩ kawulaɣa ŋkɛɣɛ kʋsʋɣʋ na? 7 Tənaɣa Yesu cɔ ɩ na mpa paa kota mpʋ tɔ sɩ: Pə taɣa sɩ mɩɩ nyəna kʋyɛɛŋ yaa waatʋnaa mpa Tacaa maɣamaɣa sɩɩna ɩ toŋ tɔ se. 8 Ama kʋyaŋku Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ ka tii mə tɔɔ tɔ, ɩ́ ká hiki toma na ɩ́ hʋ́lɩ́ pə təna mpi ɩ́ nana mə ɩsəpee tɔ pə tampana kɛ Yosalɛm, na Yuta, na Samalii pə tɛtʋnaa təna taa. Haləna pə́ polo pə tala antulinya tənasɩ təna təpaɩ. 9 Yesu tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna pə́ kpaasɩ-ɩ ɩsɔ na pá nyənəɣɩ-ɩ mpʋ. Haləna pʋlʋpʋ ɩsɩɩ ŋmʋntʋɣʋ kɔɔ pə takɩ ɩ tɔɔ, pa ta tasa-ɩ naʋ. 10 Yesu kpa ɩsɔ na ɩ tillaa wɛɛ na pá tɔŋna nyənʋɣʋ təpiŋŋ kɛ mpʋ, ɩlɛ pa tuta apalaa naalɛɣɛ pa cɔlɔɣɔlɛ na pá suu wontu kʋhʋlʋmtʋ. 11 Na apalaa mpɛ pá pɔɔsɩ tillaa sɩ: Kalilee nyə́ma mɛ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ səŋaa na ɩ́ nyənəɣɩ ɩsɔ kɛ́ mpʋ? Yesu wei pə ləsa mə hɛkʋ na pə́ kpaasɩ-ɩ ɩsɔ kɛ́ ɩsəntɔ tɔ, ɩ ká tɛ na ɩ́ məlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ teitei ɩsɩɩ ɩ́ na-ɩ na ɩ́ kpaakɩ ɩsəntɔ tɔ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa kʋla tɩɩŋ wei pa yaa sɩ Olifinaa tɔ ɩ pʋɣʋ ŋku kʋ kiŋ paa wɛɛ tɔ na pá məlɩ Yosalɛm. Pʋɣʋ ŋkʋ na Yosalɛm pə fɛɩ pooluŋ. Pə ta kəlɩ kilomɛɛtəlɩ kʋlʋm. 13 Pa talaa, ɩlɛna pá kpa pa ɩsɔtaa kutuluɣu ŋku kʋ taa paa sʋʋkaɣa tɔ. Mpa pa sʋʋkaɣa təna tɔɣɔlɛ Piyɛɛ, na Yohaanɩ, na Saakɩ, na Antəlɩɩ, na Filipʋ, na Tomaa, na Paatelemii, na Matiyee, na Aləfe pəyalʋ Saakɩ, na Simɔŋ wei ɩ kɛ́ mpa pa lʋkaɣa sɩ pa mʋɣɩ pa tɛtʋ tɔ pa taa lɛlʋ tɔ, na Saakɩ pəyalʋ Yuti. 14 Pa təna pa kotaɣa təntəmlɛ kɛ tam na pá sələməɣɩ Ɩsɔ. Pa taa ka wɛ alaa napəlɩ, na Yesu too, na Yesu newaa. 15 Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa, kʋyakʋ nakʋlɩ yəlaa kotaa, halɩ pa tala ɩsɩɩ yʋlʋnyɔɔŋ nɩɩnʋwa na hiu (120). Ɩlɛna Piyɛɛ kʋlɩ na ɩ́ səŋ ɩ taapalaa mpɛ pa hɛkʋ na ɩ́ tɔ sɩ: 16 Ma taapalaa mɛ, tɔm nti Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ ka tʋ Tafiiti nɔɣɔ taa na ɩ́ yɔtɔtɩ, na tə́ wɛ Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa taa kɛ́ Yutaasɩ wei ɩ tɛɛ Yesu kpalaa kɛ nɔɣɔ tɔ ɩ tɔm tɔ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ tɩɩ la. 17 Yutaasɩ ɩnɩ ɩ ka kɛ́ ta taa lɛlʋ, na tá na-ɩ tɩɩ kpɛnta təmlɛ tənɛ tə taa. 18 Apalʋ ɩnɩ, waatʋ wei ɩ tɛma tɛtʋ yapʋ na ɩ tulum liɣitee anɩ tɔ, ɩ polaa na ɩ́ hoti tə taa kɛ́ ɩ nɔɣɔ tɔɔ, na ɩ lotu tʋlɩ, na ɩ taa lotu ya na tə́ ŋmaa. 19 Tɔm tənɛ tə yɛka Yosalɛm nyə́ma təna kiŋ, haləna pá ha tɛtʋ ntəɣɩ hətɛ na pa tɛ taa sɩ: Akeletama. Caləm tɛtʋ kɛ pa yaa mpʋ na pa tɛ taa. 20 Pa ŋmaa Yontu takəlaɣa taa sɩ: Ɩ təyaɣa ɩ́ təkɩ kaaʋ. Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kʋsɩ-kɛ. Na lɛntɩ tɔtɔ sɩ: Nɔɣɔlʋ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ lonte. 21 Ye mpʋ pə wɛɛ sɩ mpa pa təŋaɣa-tʋɣʋ waatʋ wei tá na Tacaa Yesu tə cɔɔkaɣa tɛtʋnaa tɔ, pa taa nɔɣɔlʋ ɩ́ sɔɔsɩ tá tɔɔ, na tá na-ɩ tə́ hʋ́lɩ́ Tacaa Yesu səpʋ na ɩ́ fe tɔ pə tampana. Pʋntʋ ɩnɩ ɩ ká wɛɛ wei kʋyɛɛŋ təna ɩ ka wɛ tá waalɩ kɛ́ pə kpaɣaʋ Yohaanɩ sɔʋ Yesu kɛ Ɩsɔ lʋm tɔ, haləna kʋyaŋku pə ləsa-ɩ tá hɛkʋ na pə́ kpaasɩ-ɩ ɩsɔ tɔ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ləsa yəlaa naalɛ, Yosɛɛfʋ wei pa yaa sɩ Paasapasɩ na pá cuɣusi-ɩ sɩ Yutusi tɔ, na Matiyasɩ. 24 Ɩlɛna pá sələmɩ sɩ: Tacaa, nyá nyəmna yəlaa lotunaa, hʋ́lɩ́-tʋɣʋ yəlaa panɛ pa naalɛ pa taa wei n ləsaa sɩ ɩ́ la tillu, 25 na ɩ́ paasəna təmlɛ nte Yutaasɩ yelaa na ɩ́ tɛɛ ɩ nyəŋkʋ tɔ. 26 Tənaɣa pa tɔ tɛtɛ na pə́ kpa Matiyasɩ, na ɩ́ sɔɔsɩ tillaa naanʋwa na kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tala Pɛntakɔnta acima wule, ɩlɛna Ɩsɔ sɛɛlaa koti pa tənaɣa təntəmlɛ. 2 Pə tasaa ɩlɛ, kɔkɔtɛ natəlɩ, ɩsɩɩ heelim sɔsɔɔm makʋɣʋ tɔ, lɩɩna ɩsɔtaa kɛlɛ, na tə́ nyaləna təyaɣa ŋka ka taa paa wɛ mpʋ tɔ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ pʋlʋpʋnaa lɩɩ pa tɔɔ na pə́ nəɣəsəna ɩsɩɩ kɔkɔ nsəma. Ɩlɛna pʋlʋpʋnaa mpɛ pá ya na pá caɣa paa wei ɩ tɔɔ kɛ́ kʋlʋm kʋlʋm. 4 Tənaɣa Feesuɣu Naŋŋtʋ haɣa pa təna pa taa təmammam, na pá sʋʋ piitim lɛmpɩ tɔm yɔɣɔtʋɣʋ, na nti Feesuɣu tʋ pa taa tɔ ntəɣɩ pa yɔɣɔtaɣa. 5 Pə pamna mpa pa təŋəɣɩ Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu tɔ pa lɩɩna antulinya təna taa na pá wɛ Yosalɛm kɛ waatʋ ɩnɩ. 6 Yəlaa mpɛ pa nɩɩ kɔkɔtɛ ńtɛ́ tə taŋ, ɩlɛna pá koti sɔsɔm. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa-wɛɣɛ ha, pə taɣa pʋlʋ, paa wei ɩ nɩɩkaɣa Ɩsɔ sɛɛlaa yɔɣɔtəɣəna ɩ tɛ taa. 7 Tənaɣa pa kpa nɔɔsɩ na pə́ la-wɛɣɛ piti, na pá tɔ sɩ: Ɩsɩɩ Kalilee nyə́ma tike yɔɣɔtəɣəna ɩsəntɔ. 8 Ɩlɛ pə lapa ɩsəna na paa tá taa wei ɩ́ nɩɩkɩ pa yɔɣɔtəɣəna ɩ tɛ taa? 9 Anɩ tá taa cənɛ mpa pa lɩɩna Paatɩ tɛtʋ tɔ pa wɛɛ, Metii na Ɩlam pə nyə́ma ná wɛɛ, Mesopotami nyə́ma ná wɛɛ, na Yuta na Kapatɔɔsɩ pə nyə́ma, na Pɔŋ nyə́ma na Asii tɛtʋ nyə́ma, 10 Filicii na Pamfili pə nyə́ma, na Icipiti nyə́ma na Silɛɛnɩ cɔlɔ Lipii tɛtʋ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ nyə́ma, na pə kaasa lɛlaa mpa pa lɩɩna Lom tɔ. 11 Yuta nyə́ma siɣisiɣi wɛɛ, na pə kaasɩ mpa pa sʋʋ Yuta nyə́ma Ɩsɔsɛɛlɛ kɛ kʋsʋʋ tɔ, na Kəlɛɛtɩ nyə́ma na Alapʋ nyə́ma. Paa na mpʋ pa tɩɩ kɛɛsəɣɩ Ɩsɔ təma sɔsɔɔna tɔm na tá tɔmnaa waanɩ waanɩ taa, na tə nɩɩkɩ tá təna. 12 Pə təmsa pa təna, pa ta nyɩ nti paa yɔɣɔtɩ tɔ. Ɩlɛna pá pɔɔsəɣɩ təma sɩ, tɔm tənɛ ntiɣilɛ mpʋ? 13 Ama lɛlaa ná woŋa-wɛ, na pá tɔ sɩ sʋlʋm pɩɩna-wɛ. 14 Tənaɣa Piyɛɛ na tillaa lɛlaa naanʋwa na kʋlʋm ɩnɩ pa kʋlaa na pá səŋ ɩsɔ. Ɩlɛna Piyɛɛ yɔɣɔtəna samaa na nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Ma Yuta nyə́ma mɛ, na mpa mɛ mə kɔma Yosalɛm kɛ kʋkɔm tɔ, ɩ́ tʋ ŋkpaŋŋ na ɩ́ cɛkəna teu kɛ nti ma heeliɣi-mɛ tɔ. 15 Pə taɣa sʋlʋm kʋɣʋna yəlaa panɛ ɩnɩ ɩsɩɩ ɩ́ hʋʋkɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pə kəla tanaŋ. 16 Ama nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Sowɛɛlɩ ka yɔɣɔtaa tɔ, ntɩ tə maɣamaɣa tə lakəna saŋa. 17 Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ: Nti maa la kʋyɛɛŋ kantəkaɣa nyəŋ taa tɔɣɔlɔ. Maa tisi ma Feesuɣu kɛ yəlaa təna tɔɔ. Mə pəyalaa na mə pɛɛlaa ká na nti tɩɩ la cele tɔ na pá yɔɣɔtɩ. Pɩɩ hʋ́lɩ́ mə ɩfepiya kɛ tɔmnaa na pá nana pa ɩsəpee. Na mə kʋkpatəlaa ká toosi toosee. 18 Tampana tɔɔ, maa tisi ma Feesuɣu kɛ ma təmlɛ nyə́ma, apalaa na alaa nyə́ma, pa tɔɔ kɛ́ kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ taa. Paa ná nti tɩɩ la cele tɔ na pá yɔɣɔtɩ-tɩ. 19 Maa la kɔkɔlɔ nyəmnaa kɛ hatoo ɩsɔtɔnʋɣʋ taa, na piti təma kɛ atɛ. Caləm na kɔkɔ na nyɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ ká nyala. 20 Ilim ká sɩ təkpitii. Ɩsɔtʋ ká sɛɛ ɩsɩɩ caləm. Pə təna pɩɩ la mpʋ na pə́cɔ́ pə́ tala Tacaa kʋyakʋ sɔsɔɔŋkʋ teeli nyəŋkʋ ŋkʋ. 21 Pə́ na pə mpʋ tɔ yəlaa təna mpa paa yaa Tacaa hətɛ tɔ paa tʋlɩ-tɩ. 22 Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma mɛ, ɩ́ nɩɩ nti ma heeliɣi-mɛ tɔ. Nasalɛtɩ Yesu kɛ́ yʋlʋ wei ɩ sɔsɔɔntʋ Ɩsɔ hʋ́lá-mɛ tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Yesu niŋ kɛ Ɩsɔ lapəna piti təma na sɔɣɔntʋ təma na Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəmnaa mpa ɩ hʋ́lá mə hɛkʋ taa tɔ. Ɩsɩɩ mə maɣamaɣa ɩ́ nyəm pə təna tɔ. 23 Na yʋlʋ ɩnəɣɩ Ɩsɔ kpaɣaa na ɩ́ cɛlɛ-mɛ ɩsɩɩ ɩ ka hʋʋ ɩ taa na ɩ́ tʋ pə pəlɛ sɩ ɩ ká la tɔ. Ama mə kʋ-ɩ, mə yelina na yəlaa asaɣaa kamɩ-ɩ səm tesika tɔɔ. 24 Ama Ɩsɔ yɔka səm toma na ɩ́ feesi-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ, pə fɛɩ sɩ səm ɩ́ lapɩ-ɩ pʋlʋ cəcəka. 25 Tampana, Tafiiti yɔɣɔta Yesu ɩnɩ ɩ tɔm kɛ mpʋ sɩ: Ma naakaɣa Tacaa kɛ tam kɛ́ ma cɔlɔɣɔ. Ɩ ka səŋa ma waalɩ kɛ́ sɩ má taa selina pʋlʋ. 26 Pə tɔɔ kɛ́ ma laakalɩ caɣa təntəmlɛ kɛ teu, na laŋhɛɛlɛ kʋɣʋ-m ma yɔɣɔtaɣa taa. Paa ma kɛ́ yʋlʋ na maa sɩ tɔ, ma caɣana tɛɛlʋɣʋ. 27 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ nyá n kaa lɔ-m yem kɛ́ atɛtəlɛ taa. N kaa yele sɩ nyá yʋlʋ má má tɩɩ sɔŋ paa pəcɔ maɣamaɣa. 28 N hʋla-m weesuɣu mpaaŋ. N ká wɛɛ ma kiŋ na ń hʋləsəɣɩ ma laŋlɛ kɛ teu. 29 Apalaa mɛ, ɩ́ yele má tʋləsɩ-mɛɣɛ tá lɔŋcɛ Tafiiti tɔm təcɛɩcɛɩ sɩ, ɩ səpa na pá pimi-ɩ, na ɩ pəlaaʋ wɛ tá hɛkʋ kɛ haləna saŋa. 30 Tafiiti ɩnɩ ɩ ka kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́ na ɩ́ nyəmá teu sɩ, Ɩsɔ ka tɔma nti na tuunaʋ sɩ ɩ ká lapɩ-ɩ tɔ pɩɩ la. Səsɩ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ nɔɣɔlʋ ká tɔɣɔna kawulaɣa ŋka Tafiiti ɩnɩ ɩ ka tɔɣaa tɔ. 31 Hatoo lɔŋ Tafiiti nawa mpi pɩɩ tɛ na pə́ la tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ yɔɣɔta Mesii səpʋ na ɩ́ fe tɔ pə tɔm sɩ: Pa ta lɔ-ɩ yem kɛ́ atɛtəlɛ taa. Ɩ ta tɩɩ sɔŋ paa pəcɔ maɣamaɣa. 32 Yesu wei ɩnɩ ɩ tɔm ma yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ, Ɩsɔ feesa-ɩ, na tá təna tə nana tá ɩsəpee təkelekele. 33 Ɩsɔ kʋsa ɩ nyʋɣʋ na ɩ́ caɣasɩ-ɩ ɩ kɔŋkɔŋ taa. Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa Feesuɣu Naŋŋtʋ, wei ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká ha tɔ, na ɩ́ cɛlɛ-ɩ. Na Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩnəɣɩ Yesu tisa tá təna tá tɔɔ, na ɩ́ tɔŋna naʋ na nɩɩʋ kɛ ɩsəntɔ. 34 Pə taɣa ɩsɩɩ Tafiiti maɣamaɣa ná kpa ɩsɔ se. Ama paa na mpʋ ɩ yɔɣɔtaa sɩ: Tacaa Ɩsɔ heela ma Sɔsɔ sɩ: Caɣa ma kɔŋkɔŋ taa. 35 Haləna má kɔna nyá kolontunaa, na ń loosi nyá nɔɔhɛɛ kɛ pa tɔɔ. 36 Pə wɛɛ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa təna ká nyɩ teu təkpataa sɩ, Yesu wei ɩ́ kama səm tesika tɔɔ tɔ, ɩnəɣɩ Ɩsɔ lapa Sɔsɔ na Mesii. 37 Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma nɩɩ tɔm tənɛ ɩlɛna pa laŋa pəsɩ sɔsɔm, na pá pɔɔsɩ Piyɛɛ na tillaa lɛlaa sɩ: Ta taapalaa mɛ, ɩsənaɣa pə wɛɛ sɩ tə́ la ɩlɛ? 38 Tənaɣa Piyɛɛ cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ lɔ mə ɩsaɣatʋ na ɩ́ laɣasɩ hʋwɛɛ, na pá yaa Yesu Kilisiti hətɛ na pá sɔna paa mə taa wei kɛ́ Ɩsɔ lʋm, na pə́ hɩɩsɩ mə ɩsaɣatʋ. Ɩlɛna ɩ́ hiki Ɩsɔ kʋcɔɔʋ sɔsɔɔʋ ŋku kʋ kɛ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔ. 39 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə na mə piya na hatəlaɣa nyə́ma kɛ Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká ha, ɩ́ tɩɩ laalaa na ɩ́ yaa wei te, ɩ́lɛ́ ɩ hikaa kɛ́. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ tasa Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kɛ tɔm paɣalɛ kɛ heeluɣu tɔtɔ, nti tɩɩ səna-wɛ na tə sɔɔsɩ-wɛɣɛ apalʋtʋ tɔ. Səsɩ, ɩ́ ləsɩ mə təɣɩ yəlaa letaa panɛ pa taa na ɩ́ tʋlɩ-tɩ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma taa yəlaa tuutuuma mʋ Piyɛɛ tɔm na pá sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. Kʋyaŋku, mpa pa sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ, pa nyɔɔŋ tala ɩsɩɩ iyisi tooso (3000). 42 Pa ɩsəlɛ ka sɛɛna tillaa kʋsɛɣɛsətʋ kɛ nɩɩʋ, na pa təŋaɣa təma na laŋhʋlʋmlɛ kɛ sɔsɔm. Pa tɔkaɣa təntəmlɛ kɛ tam, na pá puki Ɩsɔ sələmʋɣʋ pɩɩ sɔɔ nɔɣɔlʋ. 43 Tillaa lakaɣa piti təma na Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəmnaa, na pə́ kpaa paa wei kɛ́ sɔɣɔntʋ. 44 Ɩsɔ sɛɛlaa təna ka wɛna nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, na pa kpɛntaɣa mpi mpi pa wɛna tɔ. 45 Pa pɛɛtaɣa pa tɛtʋnaa na pa wontunaa na pá kotiɣi pə liɣitee kɛ təntəmlɛ, na pə́ caala pa taa wei pa waasəna-ɩ. 46 Pa təna paa kotaɣa paa ɩfemle nteɣe Ɩsɔ təsɛɛlɛ kɛ Ɩsɔ sələmʋɣʋ pɩɩ sɔɔ yʋlʋ. Ye pa saa-wɛɣɛ pa tɛɛsɩ taa, təntəmlɛ kɛ pa kotiɣi na pá tɔkɩ. Laŋhʋlʋmlɛ kɛ pa tɔkaɣana pa tɔɣɔnasɩ, na pa taa hɛtəna təma. 47 Na pá saŋ Ɩsɔ, na yəlaa təna laŋa hɛɛna-wɛ. Paa kʋyaŋku Tacaa sɔɔsaɣa pa kpekəle tɔɔ kɛ́ mpa mpa pa nyɔɔŋ pə yapa tɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ Piyɛɛ na Yohaanɩ pa pukaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ kɛ ilim kpiluɣu sələmʋɣʋ. 2 Apalʋ nɔɣɔlʋɣʋ pa lʋləna kaakalətʋ, na pá pukina-ɩ na pá sɩɩkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ nɔnɔɣɔ ŋka pa yaa sɩ Caŋəm Nɔnɔɣɔ tɔɣɔ paa kʋyakʋ ŋku sɩ ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa sʋʋlaa kɛ liɣitee. 3 Ɩ nawa Piyɛɛ na Yohaanɩ pa sʋʋkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, ɩlɛna ɩ́ sələmɩ-wɛ sɩ pá ha-ɩ pʋlʋ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ na Yohaanɩ pa nyəna-ɩ təpiŋŋ. Ɩlɛna Piyɛɛ tɔmɩ-ɩ sɩ: Paasəna cənɛ. 5 Tənaɣa kaakalaɣa paasəna-wɛɣɛ teu, na ka tɛɛlaɣaa sɩ paa ha-kɛɣɛ pʋlʋ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ tɔma-kɛ sɩ: Ma fɛɩna liɣitee sɩ maa ha-ŋ. Ama maa ha-ŋ mpi ma wɛna tɔ. Na Nasalɛtɩ Yesu Kilisiti toŋ taa kʋlɩ na ń tɔ. 7 Ɩlɛna Piyɛɛ siisi na ɩ́ tɔkɩ kaakalaɣa na niŋ ntɔɣɔŋ, na ɩ́ kʋsɩ. Tənaɣa kaakalaɣa nɔɔhɛɛ na ka nɔɔcʋwasɩ kpa toŋ kɛ kpakpaa. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ka kʋlaa təhapa na ká tii ka nɔɔhɛɛ tɔɔ, na ká səŋ təye na ká niki tɔntɛ, na ká na tillaa sɔsaa pá kpɛntɩ na pá sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. Na ká tɔŋ na ká ŋmaaləɣɩ na ká saŋ Ɩsɔ. 9 Samaa təna ná ka tɔntɛ na ka Ɩsɔ sam. 10 Pa kɔma na pá cɛkəna sɩ ŋkɛ ka cakaɣana Ɩsɔ təsɛɛlɛ Caŋəm Nɔnɔɣɔ kiŋ na ká sələməɣɩ liɣitee, ɩlɛna sɔɣɔntʋ na piti la-wɛ na ɩsəna ka hika nɔɔhɛɛ tɔ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ kaakalaɣa ŋkɛ ka nyɔɔna Piyɛɛ na Yohaanɩ kɛ tam. Ḿpʋ́ɣʋ́ piti kpa samaa kɛ sɔsɔm, ɩlɛna pá watɩ Piyɛɛ-wɛ pa tɔɔ kɛ́ sakaɣa sɔsɔɣa ŋka pa yaakaɣa sɩ Salʋmɔŋ sakaɣa tɔ ka tɛɛ. 12 Piyɛɛ ná mpʋ, ɩlɛna ɩ́ tɔ samaa sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa mɛ, pepe tɔɔ kɛ́ apalʋ ɩnɛ ɩ kʋlʋɣʋ tɔ pə cɛkɩ mə laŋa? Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ nyənəɣɩ-tʋ ɩsɩɩ tá maɣamaɣa tá toŋ yaa tá Ɩsɔsɛɛlɛ teu napəlɩ pə yelina na apalʋ ɩnɛ ɩ́ tɔŋ? 13 Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ pa Ɩsɔ, wei ɩ kɛ́ ta caanaa caanaa Ɩsɔ tɔ, ɩ kʋsa ɩ təmlɛ tʋ Yesu nyʋɣʋ. Ama mɛ mə tʋ-ɩ toŋtʋnaa niŋ taa. Pəlɛ pə waalɩ Pilatɩ luɣu lapa sɩ ɩ yeki-ɩ tɔ, mə taɣanna kisuɣu. 14 Ɩ́ kisa yʋlʋ kʋpaŋ tampana təŋlʋ ɩnɩ, na ɩsaɣaʋ kpitikpiti kɛ́ ɩ́ sɔɔlaa na ɩ́ sələmɩ Pilatɩ sɩ ɩ́ tʋlɩ-mɛɣɛ ɩ́lɛ́. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na ɩ́ yele na pá kʋ weesuɣu halʋ. Ama Ɩsɔ ná feesa-ɩ na tə́ nana tá ɩsəpee. 16 Yesu ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ toŋ taa na táá tɛmnaʋ kɛ-ɩ yelina apalʋ ɩnɛ ɩ kʋlaa. Ɩ́ nyəma-ɩ na ɩnɩ ɩ səŋna mə ɩsɛntaa ɩsəntɔ. Táá tɛmnaʋ kɛ Yesu yelina apalʋ ɩnɛ ɩ wɛna ɩ tɩ təmammam na mə təna ɩ́ naakɩ mpʋ. 17 Tɔʋ, ma nyə́ma mɛ, ma nyəmá teu sɩ mə na mə sɔsaa ɩ́ taa cɛkəna tɔɣɔ ɩ́ lapa Yesu ɩnəɣɩ mpʋ. 18 Ɩlɛ tɔm nti Ɩsɔ yelaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa təna kpaalɩ hatoo lɔŋ taa, sɩ ɩ Mesii ká tɔɣɔ kʋnyɔŋ tɔ, ntɩ ɩnɩ tə maɣamaɣa kɛ ɩ yelaa na tə́ lá. 19 Pə tɔɔ tɔ, ɩ́ lɔ mə ɩsaɣatʋ na ɩ́ laɣasɩ hʋwɛɛ, na ɩ́ pəsəna Ɩsɔ tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ́ taɣanɩ mə təwakəllɛnaa. 20 Ɩlɛ Tacaa ká ha-mɛɣɛ kʋyɛɛŋ wei ɩ taa pɩɩ waasɩ-mɛ tɔ, na ɩ́ kɔna Mesii wei ɩ ka ləsa hatoo lɔŋ na ɩ́ sɩɩ-mɛ tɔ. Mesii ɩnəɣəlɛ Yesu. 21 Ama pə wɛɛ kɛ́ sɩ Yesu Kilisiti ɩ́ caɣa ɩsɔtaa, haləna pə́ tala waatʋ wei paa taɣanɩ pə tənaɣa kʋfam pəsʋɣʋ, ɩsɩɩ Ɩsɔ ka tɛm yeluɣu kɛ hatoo lɔŋ na ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kʋpama yɔɣɔtɩ tɔ. 22 Halɩ Moisi maɣamaɣa ná yɔɣɔta ɩ tɔm kɛ mpʋ sɩ: Tacaa mə Ɩsɔ ká kɔna-mɛɣɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ wɛ ɩsɩɩ má, na ɩ ká wɛɛ mə maɣamaɣa mə piitim tʋ, na ɩ́ ká təŋ tə təna nti ɩ ká heeli-mɛ tɔ. 23 Ye wei ɩ ta nɩɩna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ ɩnɩ, paa ləsɩ pʋntʋ kɛ Ɩsɔ yəlaa taa na pá kʋ-ɩ. 24 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpa pa təna pa yɔɣɔta pə kpaɣaʋ Samiyɛɛlɩ na ɩ waalɩ nyə́ma pa looŋa ŋkɛ ka tənaɣa mpʋ tɔ, pa yɔɣɔta kʋyɛɛŋ ɩnɛ ɩnɩ ɩ tɔm. 25 Mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ŋmaa pə tɔm tɔ, mɛɣɛ ɩ tɔma sɩ ɩ ká la. Halɩ mə tɔm kɛ Ɩsɔ ka yɔɣɔta saa wei ɩ́ na mə caanaa caanaa paa sɩɩ təmaɣa nɔɔsɩ tɔ. Waatʋ ɩnəɣɩ Ɩsɔ tɔma Apəlaham sɩ: Nyá piya tɔɔ kɛ́ maa la atɛ yəlaa tənaɣa kʋpantʋ. 26 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ləsa ɩ təmlɛ tʋ tɔ, mə cɔlɔɣɔ ɩ laaləna-ɩ kɔnaʋ. Ɩ kɔna-mɛɣɛ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ la-mɛɣɛ kʋpantʋ, sɩ ɩ́ laɣasɩ-mɛ na paa wei ɩ́ yele ɩ yaasi ɩsaɣaʋ. 1 Piyɛɛ na Yohaanɩ pa tɔŋna samaa kɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna kɔtəlaa na Ɩsɔ təsɛɛlɛ taŋlaa nyʋɣʋ tʋ na Satusee nyə́ma pa tala. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə sala-wɛ. Pə taɣa pʋlʋ, tillaa sɔsaa naalɛ ná sɛɣɛsaɣa samaa sɩ Yesu fema. Mpʋ tɔ sətaa ka tɛ na pá fe. 3 Tənaɣa Yuta nyə́ma kpa-wɛ na pá təkɩ-wɛɣɛ saləka, sɩ pə́ fema ɩlɛ paa cɛkəna. Pə taɣa pʋlʋ, saa ɩnɩ tɔ pɩɩ tɛma taanʋɣʋ. 4 Paa na mpʋ mpa pa nɩɩwa Piyɛɛ faaci tɔ, pa paɣalɛ mʋwa. Haləna mʋlaa mpɛ pa taa apalaa tapa ɩsɩɩ iyisi kakpasɩ (5000) kɛ mpʋ. 5 Tɛʋ fema, ɩlɛna Yuta nyə́ma sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa sɔsaa, pa koti Yosalɛm. 6 Pə kpaɣaʋ ɩsɩɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ Ana, na Kayifi, na Yohaanɩ, na Alɛkəsantəlɩ-wɛɣɛ mpʋ na kɔtʋlʋ sɔsɔ lʋlʋɣʋ nyə́ma təna. 7 Ɩlɛna pá ləsɩ tillaa sɔsaa na pá kɔna-wɛɣɛ pa hɛkʋ taa, na pá pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Mpi ɩnɩ ɩ́ lapa ɩsəntɔ tɔ, awe heela-mɛ sɩ ɩ́ la mpʋ? Na awe toŋ taa kɛ́ ɩ tɩɩ lapəna mpʋ? 8 Tənaɣa Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ kʋləna Piyɛɛ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Tɔʋ, tɛtʋ sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma mɛ, 9 saŋa pa pɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ kʋpantʋ nti tə lapa kaakalaɣa tɔ tə tɔm, na ɩsəna tə lapa na ká kʋlɩ tɔ. 10 Ɩlɛ pə wɛɛ sɩ ɩ́ nyɩ tɔm ntəɣɩ mə təna. Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa təna ɩ́ nyɩ-tɩ tɔtɔ sɩ, Nasalɛtɩ Yesu Kilisiti wei ɩ́ kama səm tesika tɔɔ na Ɩsɔ feesi-ɩ tɔ, ɩ toŋ taa kɛ́ yʋlʋ ɩnɛ ɩ hika ɩ tɩ na ɩ́ naa-ɩ mə hɛkʋ taa kɛ́ ɩsəntɔ. 11 Na Yesu ɩnɩ ɩ tɔm kɛ pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Nmalaa mɛ, ɩ́ ka lɔwa pəlɛ nte tɔ, ńtɛ́ tə pəsəna ntɛɣɛ kite tɛɛ pəlɛ sɔsɔɔlɛ. 12 Ɩ tike təkoŋ ɩ yakəna yəlaa nyɔɔŋ. Pə taɣa pʋlʋ, hətɛ tənɛ tə paasi, lɛntɛ fɛɩ antulinya təna taa nte Ɩsɔ hʋla yəlaa sɩ tə́ yaa-tɛ na pə́ ya tá nyɔɔŋ tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ kotuɣu sɔsaa mpɛ pa nawa ɩsəna Piyɛɛ na Yohaanɩ pa yɔɣɔtəna apalʋtʋ tɔ, ɩlɛna piti kpa-wɛɣɛ sɔsɔm. Pə taɣa pʋlʋ, pa maɣamaɣa pa nyəmá sɩ Piyɛɛ na Yohaanɩ pa kɛ́ yəlaa kɛ yem kɛ́, pa ta la ceu nɔɣɔlʋ. Ɩlɛna pá tɔɔsɩ sɩ paa kɛ́ Yesu təŋlaa. 14 Pə́cɔ́ yʋlʋ wei ɩ ka hika ɩ tɩ tɔ, ɩ səŋa pa ɩsɛntaa təna. Ɩlɛ pa ta nyɩ nti paa yɔɣɔtɩ tɔ. 15 Ɩlɛna kotuɣu sɔsaa tɔ Piyɛɛ na Yohaanɩ sɩ pá lɩɩ təhʋʋlɛ taa. Pə kaasa mpɛ ɩlɛna pa niki tə saawala. 16 Sɩ: Ɩsənaɣa tii lana yəlaa panɛ ɩnɩ? Pə taɣa pʋlʋ, Yosalɛm yəlaa təna tɛma nyəm sɩ mpɛ pa lapəna piti təmlɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ, pə́cɔ́ pə fɛɩ tɩɩ kpɛɛsɩ. 17 Ɩlɛ tii kisina-wɛɣɛ təpʋlʋpʋlʋ sɩ ye pa tasa nɔɣɔlʋɣʋ Yesu hətɛ tənɛ tə tɔm heeluɣu paa na. Pə taa kɔɔ na tə tɔm sɔɔsɩ yaʋ kɛ yəlaa taa. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ kotuɣu sɔsaa yaa Piyɛɛ-wɛ, na pá kisina-wɛ təpʋlʋpʋlʋ sɩ pá taa tasa Yesu hətɛ ńtɛ́ tə tɔm yɔɣɔtʋɣʋ yaa sɛɣɛsʋɣʋ kɛ paa fəŋ maɣamaɣa. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ na Yohaanɩ pa cɔ kotuɣu sɔsaa mpɛ sɩ: Mə maɣamaɣa ɩ́ maɣasɩ-təɣɩ mə taa na ɩ́ na. Pepe kəla teu kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa? Mɛɣɛ tə se yaa Ɩsɔ? 20 Ama nti nti tá nɩɩwa na tə nana ta ɩsɛ tɔ, ta kaa pəsɩ na tə́ su tə yɔɣɔtʋɣʋ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kotuɣu sɔsaa mpɛ pa ta nyɩ ɩsəna mpi paa la Piyɛɛ-wɛ tɔ. Ɩlɛna pá tasa-wɛɣɛ kpaalʋɣʋ kɛ teu na pá yele-wɛ. Pa ta hiki mpi pə tɔɔ paa hɔ pa ŋkpaŋʋɣʋ tɔ. Mpi pə tɔɔ tɔ, yəlaa təna saŋaɣa Ɩsɔ kɛ́ pə təna mpi pə lapa mpʋ tɔ pə tɔɔ kɛ́. 22 Apalʋ wei ɩnɩ piti təmlɛ lapa na ɩ́ hiki alaafəya kɛ mpʋ tɔ, ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ ka kəla nɩɩlɛ. 23 Kotuɣu sɔsaa yela Piyɛɛ na Yohaanɩ ɩlɛna pá tɛɛ kpakpaa kɛ pa taapalaa kiŋ, na pá kɛɛsɩ-wɛɣɛ tə təna nti kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa yɔɣɔtaa tɔ. 24 Pɛlɛ pa nɩɩ-təɣɩ mpʋ, ɩlɛna pa təna pá sələmɩ Ɩsɔ sɩ: Haɩ, Tacaa, nyá lapəna ɩsɔtaa na atɛ na teŋku na pə təna mpi pə wɛ pə taa tɔ. 25 Nyá yelina na Feesuɣu Naŋŋtʋ tʋ nyá təmlɛ tʋ ta lɔŋcɛ Tafiiti nɔɣɔ taa kɛ́ tɔm na ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ piitimnaa cʋka pə taa na kalampaanɩ kɛ́ mpʋ? Pepe tɔɔ kɛ́ yəlaa ná paasəna nɔɔhɛɛ tɛɛ kuuu kɛ yem kɛ́ mpʋ? 26 Atɛ awulaa sɔsaa kɛla tɔɔŋ. Tɛtʋ tɔkəlaa ná pɛɛla nɔɣɔ na pá kʋlɩ Tacaa na ɩ Mesii pa tɔɔ. 27 Tampana tɔɔ, Helɔtɩ, na Pɔŋsɩ Pilatɩ, na mʋʋlaa, na Ɩsɛɣɛlɩ piitim nyə́ma pa pɛɛla nɔɣɔ kɛ nyá təmlɛ tʋ naŋŋ tʋ, wei n ləsaa sɩ ɩ́ la Mesii tɔ, ɩ tɔɔ kɛ́ ɩcatɛ tənɛ tə taa. 28 Mpi tuu lɔŋ nyá toma taa n nɔkaa na ń maɣasɩ na ń sɩɩ tɔ, pə maɣamaɣa kɛ pa lapa təkɛlɛ. 29 Tacaa, pənɛntɛ nyənɩ kpaalʋɣʋ mpi pa kpaala-tʋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ tɔ, na ń yele na nyá təmlɛ nyə́ma tá tə heeli nyá tɔm na tɩɩ nyaŋna pʋlʋɣʋ paa pəcɔ. 30 Tʋ nyá niŋ na kʋtɔntʋnaa hikiɣi alaafəya, na ń yele na yəlaa naakɩ nyá kɔkɔlɔ nyəm na nyá piti təma kɛ nyá təmlɛ tʋ naŋŋtʋ Yesu toŋ taa. 31 Tillaa tɛma sələmʋɣʋ, ɩlɛna lonte nte tə taa paa kotaa tɔ tə́ sele. Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ kʋləna pa təna. Ɩlɛna pá sʋʋ Ɩsɔ Tɔm heeluɣu na paa nyaŋna pʋlʋ. 32 Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle təna ka kaa lotu na ləmaɣasəlɛ kʋlʋmtəlɛ kɛ́ təkpataa. Pa taa nɔɣɔlʋ taa faɣasəɣɩ na ɩ́ nyənəɣɩ ɩ kʋwɛnam ɩsɩɩ ɩ tike ɩ nyəm. Ama pa nyənaɣa pə təna mpi paa wɛna tɔɣɔ ɩsɩɩ pa təna pa nyəm. 33 Tillaa kɛɛsaɣaa Tacaa Yesu fem tɔm na apalʋtʋ kɛ́, na Ɩsɔ ká wɛ pa təna pa waalɩ kɛ́ teu. 34 Pa taa nɔɣɔlʋ taa laŋ pʋlʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpa paa wɛna tɛtʋnaa yaa tɛɛsɩ tɔ pa pɛɛtaɣaa kɛ́ na pá kɔŋna pə liɣitee, 35 na pá cɛləɣɩ tillaa. Ye pə caala wei pa waasəna-ɩ. 36 Mpʋ ɩnɩ pə yelina Lefii tʋ nɔɣɔlʋ, wei pa yaakaɣa sɩ Yosɛɛfʋ na pá lʋla-ɩ Sipili tɔ, ɩ pɛɛta ɩ tɛtʋ natəlɩ na ɩ́ məŋna pə liɣitee na ɩ́ cɛla tillaa. Ɩnəɣɩ tillaa ka cuɣusaa sɩ Paanapasɩ. (Apalʋtʋ halʋ kɛ pa yaa mpʋ na pa tɛ taa.) 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́, pa yaa-ɩ sɩ Ananiyasɩ, na ɩ alʋ sɩ Safila. Ɩ pɛɛta pa tɛtʋ natəlɩ na ɩ alʋ wɛna pə nyəm. 2 Ɩ tɛma pɛɛtʋɣʋ, ɩlɛna ɩ́ faɣa liɣitee taa na ɩ́ sɩɩ. Ɩlɛna ɩ́ pona wena a kaasaa tɔ, na ɩ́ cɛla tillaa na ɩ alʋ wɛna pə tənaɣa mpʋ pə nyəm. 3 Tənaɣa Piyɛɛ pɔɔsa-ɩ sɩ: Ananiyasɩ pepe tɔɔ kɛ́ Satanɩ hika-ŋ ḿpʋ́ɣʋ́ katatəlaɣa, na ń kaasɩ nyá təɣɩ tɛtʋ nti n pɛɛtaa tɔ tə liɣitee, na ń puɣusi Feesuɣu Naŋŋtʋ? 4 N taa pɛɛtəta-tɩ tɔ, nyá tɛtʋ kɛ́ mɛɛ. Na n tɩɩ tɛma-təɣɩ pɛɛtʋɣʋ tɔ, awe tɩ liɣitee, pə taɣa nyá? Ɩlɛ ɩsənaɣa pə lapa na ń paasɩ na ń maɣasɩ nyá taa na ń la yaasi ɩsaɣaʋ ɩnɛ ɩ taka? Ɩsɔ kɛ ń puɣusaa pə taɣa yəlaa se. 5 Ananiyasɩ nɩɩ tɔm tənɛ ɩnɩ, ɩlɛna ɩ́ hoti na ɩ́ sɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa pa təna mpa pa nɩɩ tɔm tənɛ ɩnɩ tɔɣɔ keniŋa nakəlɩ pə tɩɩ fɛɩ. 6 Ɩlɛna ɩfepiya kʋlɩ na pá takɩ-ɩ pʋʋɣʋ na pá pona-ɩ pim. 7 Pə lapa laasaɣa ɩsɩɩ kaləfunaa tooso, ɩlɛ Ananiyasɩ ɩnɩ ɩ alʋ sʋʋwaɣalɛ. Ama ɩ ta nɩɩta nti tə tɛma lapʋ tɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ pɔɔsa-ɩ sɩ: Ɩ́ pɛɛta mə tɛtʋ ntɩ tɔ tə liɣitee tənaɣalɔ? Heeli-m. Ɩlɛna Ananiyasɩ alʋ cɔ sɩ: Anəɣəlɛ mpʋ. 9 Tənaɣa Piyɛɛ yɔɣɔta-ɩ sɩ: Ɩsənaɣa mə lapa na ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ paasɩ na ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ́ maɣasəɣɩ Tacaa Feesuɣu Naŋŋtʋ sɩ ɩ́ naa ɩ waalɩ? Nyənɩ, mpa pa pima nyá paalʋ tɔ pa tɛma kɔntɛ, mpɛɣɛlɛ nɔnɔɣɔ tɛɛ. Paa tɛɛsɩ nyaɣa tɛɛnaʋ. 10 Tənaɣa Ananiyasɩ alʋ ɩnɩ ɩ hota Piyɛɛ nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ kpakpaa na ɩ́ sɩ́. Ɩfepiya sʋʋwa, ɩlɛna pá maɣana ɩ səpa. Ɩlɛna pɛlɛ pá kpaɣa-ɩ na pá polo pá pimi-ɩ ɩ paalʋ kɔŋkɔŋ taa. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm ntɩ tə lapa Yesu sɛɛlaa kpekəle təna na mpa pa nɩɩ-tɩ tɔ pa tənaɣa keniŋa nakəlɩ pə fɛɩna. 12 Tillaa lapa Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm, na piti təma paɣalɛ kɛ yəlaa hɛkʋ taa. Ɩsɔ sɛɛlaa təna kotaɣa Salʋmɔŋ sakaɣa sɔsaɣa tɛɛ. 13 Samaa pʋɣʋlaɣa-wɛɣɛ pə tɩɩ fɛɩ, paa na mpʋ yʋlʋ kpaɩ tʋ kɛ yem nyaŋaɣana pa taa sʋʋʋ. 14 Ama apalaa na alaa samaa mpa pa mʋkaɣa Tacaa tɔm na pá sɔɔsəɣɩ ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle tɔɔ tɔ, pa nyɔɔŋ tɔŋna hukuɣu kɛ sɔsɔm. 15 Ɩlɛna yəlaa náá sʋʋ kʋtɔntʋnaa kɛ lɩɩnaʋ, na pá hɩɩsɩ-wɛɣɛ katonaa na nyaaləŋ tɔɔ kɛ́ hapɛɛ nɔɔsɩ, sɩ ye Piyɛɛ tɛɛkəna təna, ɩ ɩlɛɛmʋɣʋ maɣamaɣa tɩɩ tokina kʋtokinaʋ kɛ pa taa lɛlaa. 16 Yəlaa samaa lɩɩkaɣana Yosalɛm cɔlɔ acalɛɛ taa na pá kɔŋna kʋtɔntʋnaa na mpa alɔɣaa cɔɔsaɣa tɔ, na pa təna pa hikiɣi alaafəya. 17 Tənaɣa ɩsəsɛɛmlɛ kpa kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ sɔsɔm kɛ tillaa tɔɔ, na ɩ kiŋ caɣalaa təna mpa pa kɛ́ Satusee kpekəle nyə́ma tɔ. Haləna pá hʋʋ sɩ paa kʋlɩ pa tɔɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpa tillaa na pá təkɩ-wɛɣɛ timpi pa təkəɣɩ samaa təna tɔ. 19 Ama Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ kɔma ahoo taa na ɩ́ tʋlɩ saləka nɔnɔɔsɩ, na ɩ́ ləsɩ tillaa. Ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: 20 Ɩ́ polo Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa təkaa na ɩ́ kɛɛsɩ samaa kɛ laɣasʋɣʋ mpaaʋ kʋnɛ kʋ tɔm. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa lapa nti ɩsɔtaa tillu heela-wɛ tɔ. Pa kʋla tanaŋ ahula tɛɛ na pá polo Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na pá niki waasʋ lapʋ. Tənaɣa kɔtʋlʋ sɔsɔ na ɩ kiŋ caɣalaa təna pa kota Yuta Kotuɣu sɔsɔɔʋ nyə́ma. Ɩlɛna pá tili sɩ pá ləsɩ tillaa kɛ saləka taa na pá kɔna. 22 Waatʋ wei filisinaa ná tala saləka taa tɔ, pa ta maɣana-wɛ. Ɩlɛna pɛlɛ pa məlɩ kpakpaa na pá heeli hʋʋlɛ sɔsaa mpɛ sɩ: 23 Tə talaa na tə́ maɣana saləka nɔnɔɔsɩ kaləsa mpʋ təkeŋkeŋ, na taŋlaa náá səŋa pa təsəŋlɛnaa kɛ nɔnɔɔsɩ təna. Ama tə tʋla nɔnɔɔsɩ, ɩlɛ nɔɣɔlʋ fɛɩ pə taa. 24 Ɩsɔ təsɛɛlɛ taŋlaa nyʋɣʋ tʋ na kɔtəlaa sɔsaa pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna tillaa mʋkʋɣʋ mpɩ pə tʋ-wɛɣɛ piti kɛ teu. Haləna pa ta nyɩ mpi tɔm tənɛ tii tɛna tɔ. 25 Tənaɣa nɔɣɔlʋ ná lɩɩ yem na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ nawaa, mpa ɩnɩ ɩ́ ka tʋ saləka tɔ, pa wɛnna ntɛɣɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa na pá lakɩ yəlaa kɛ waasʋ. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ taŋlaa nyʋɣʋ tʋ ɩnɩ na ɩ yəlaa pa polaa na pá kɔna tillaa təhɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa wɛna yəlaa sɔɣɔntʋ sɩ pá taa kɔɔ pá yoo mpɛɣɛ pɛɛ. 27 Taŋlaa nyʋɣʋ tʋ tana tillaa, ɩlɛna pá səŋsɩ-wɛɣɛ təhʋʋlɛ taa, na kɔtʋlʋ sɔsɔ sʋʋ-wɛɣɛ tɔm pɔɔsʋɣʋ. 28 Tənaɣa ɩ tɔma-wɛ sɩ: Ɩsɩɩ tə kisina-mɛ təsaɣasaɣa sɩ ɩ́ taa tasa apalʋ ɩnɩ ɩ tɔm kɛ yɔɣɔtʋɣʋ ya? Na pepeɣelɛ ɩ́ lapa ɩsəntɔ? Ɩ́ yasa mə sɛɣɛsʋɣʋ ntɛ́ Yosalɛm ɩcatɛ təna təmam, na ɩ́ caa ɩ́ məŋna ɩ səm tɔm ntɛ́ ta nyɔɔŋ taa. 29 Ntɛna Piyɛɛ na tillaa lɛlaa pa cɔ kɔtʋlʋ sɔsɔ sɩ: Pə wɛɛ sɩ Ɩsɔ kɛ́ tə se, pə taɣa yəlaa. 30 Ta caanaa caanaa Ɩsɔ feesa Yesu wei ɩnɩ mə kama tesika tɔɔ na ɩ́ sɩ́ tɔ. 31 Ɩsɔ kʋsa ɩ nyʋɣʋ na ɩ́ caɣasɩ-ɩ ɩ kɔŋkɔŋ taa, na ɩ́ lapɩ-ɩ wulaʋ na waasʋlʋ sɔsɔ, sɩ pə́ la na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma laɣasɩ tɔntɛ na Ɩsɔ hɩɩsɩ pa ɩsaɣatʋ. 32 Tə kɛ́ pə təna mpi pə lapa mpʋ tɔ pə aseeta nyə́ma. Pə taɣa tá tike. Ama tá na Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Ɩsɔ ha mpa mpa pa nɩɩkəna-ɩ tɔɣɔ. 33 Kotuɣu sɔsɔɔʋ kotilaa mpɛ pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pa pááná huu sɔsɔm, haləna pa caakaɣa pa kʋ tillaa sɔsaa. 34 Ama pa taa ka wɛ Falisa nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Kamaliyɛɛ tɔ, ɩ kɛ́ pa Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlʋ sɔsɔ, na yəlaa seekaɣa-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ səŋ hʋʋlɛ taa, na ɩ́ tɔ sɩ pá ləsɩ tillaa na awalɩ tɔɔ na pə́cɔ́. 35 Ɩlɛna ɩ́ heeli kotilaa sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma mɛ, ɩ́ la laakalɩ na mpi ɩ́ caa ɩ́ la yəlaa panɛ tɔ. 36 Matɔŋ wulenaa taa kɛ́ Teutasɩ kʋlaa na ɩ́ nyənɩ ɩ tɩ ɩsɩɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ, na yəlaa ɩsɩɩ nasəlɛ (400) təŋ ɩ waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kʋ-ɩ, na mpa pɛlɛ pa təŋaɣa ɩ waalɩ tɔ pá ya ŋkaŋka, na pə təna pə saalɩ yem. 37 Ɩ́lɛ́ ɩ waalɩ kɛ́ Kalilee tʋ Yutaasɩ ná kʋla kʋkalʋɣʋ waatʋ, na ɩ́ təŋsɩ yəlaa kʋpiŋ kɛ ɩ waalɩ. Ama pa kʋ ɩ́lɛ́ tɔtɔ, na pə́ yasɩ pa təna mpa pa təŋaɣa-ɩ tɔ. 38 Pə tɔɔ kɛ́ pənɛntɛ ma heeliɣi-mɛ sɩ, ɩ́ taa paasəna yəlaa panɛ ɩnɩ pa tɔm tɔtɔ. Ɩ́ yele-wɛ na pá tɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye yəlaa kiŋ kɛ pa kookalɩ na pa təma lɩɩnaa, pɩɩ saalɩ kɛ́. 39 Ama ye tampana Ɩsɔ kiŋ kɛ pə lɩɩnaa, ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ la-wɛɣɛ pʋlʋ. Ɩ́ la laakalɩ, pə́ taa kɔɔ na ɩ́ yoona Ɩsɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kotilaa mʋ Kamaliyɛɛ tɔm. 40 Ɩlɛna pá yaa tillaa na pá hɔɔkɩ-wɛ, na pá heeli-wɛ sɩ: Yesu tɔm ɩ́ taa tasa mə nɔɔsɩ taa kɛ́ lɩɩʋ. Ɩlɛna pá yele-wɛ sɩ pá tɛɛ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa lɩɩ kotuɣu taa na laŋhʋlʋmlɛ kʋɣʋ-wɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ tʋna-wɛ na ɩ́ yele na pá ná kʋnyɔŋ kɛ Yesu tɔɔ tɔ. 42 Paa ɩfemle nte, pa ta hɛɛsɩ Yesu wei ɩ kɛ́ Mesii tɔ ɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ heeluɣu, na waasʋ lapʋ kɛ tɛɛsɩ taa na Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 1 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa Tacaa təŋlaa tɔŋna sɔɔsʋɣʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa tɔmaɣa kɛ Yuta nyə́ma mpa pa yɔɣɔtaɣa Kəlɛɛkɩ tɔm tɔ na tɛtʋ Yuta nyə́ma pa hɛkʋ, sɩ tɛtʋ Yuta nyə́ma ɩɩ paasəɣəna mpɛ pa leelaa kɛ teu kɛ paa ɩfemle nte tə tɔɣɔnaɣa talʋɣʋ taa. 2 Tənaɣa tillaa naanʋwa na naalɛ ɩnɩ ɩ kota Tacaa təŋlaa kpekəle təna na pá tɔ-wɛ sɩ: Pə ta mʋna sɩ tə́ yele Ɩsɔ Tɔm paasənaʋ na tə́ lakɩ kʋtɔɣɔŋ tɔm. 3 Pə tɔɔ tɔ, apalaa mɛ, ɩ́ nyənɩ na ɩ́ ləsɩ mə taa kɛ́ yəlaa naatosompɔɣɔlaɣa, mpa yəlaa sama na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔɔ pa kiŋ na pá wɛna ləmaɣasɛɛ kɛ sɔsɔm tɔ, na tə́ tʋ-wɛɣɛ təmlɛ tənɛ. 4 Ɩlɛ saa ɩnɩ táá hiki caɣalɛ na tə́ paasəɣəna Ɩsɔ sələmʋɣʋ na waasʋ lapʋ kɛ tam. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpekəle təna laŋlɛ hɛɛna tɔm ntɩ, ɩlɛna pá ləsɩ Ɩtiyɛɛnɩ. Yʋlʋ ɩnɩ ɩ tisa ɩ yuŋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ teu, na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔɔ ɩ kiŋ. Pa ləsa tɔtɔɣɔ Filipʋ, na Pʋlʋkʋlʋ, na Nikanɔɔ, na Timɔŋ, na Paləmenasɩ, na Antiyɔka Nikolaa, wei ɩ ka sʋʋ Yuta nyə́ma mpaaʋ taa kɛ́ kʋsʋʋ kɛ hatoo lɔŋ tɔ. 6 Ɩlɛna pá pona-wɛɣɛ tillaa kiŋ, na pɛlɛ pá sələməna-wɛɣɛ Ɩsɔ na pá tənɩ pa tɔɔ kɛ́ niŋ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm tɔŋna yɛkʋɣʋ na tə puki, na Tacaa təŋlaa nyɔɔŋ tɔŋna sɔɔsʋɣʋ kɛ sɔsɔm kɛ Yosalɛm taa. Haləna kɔtəlaa paɣaʋ tisi na pá mʋ Yesu tɔm kɛ teu.3 8 Ɩsɔ wɛ Ɩtiyɛɛnɩ waalɩ na ɩ́ hikiɣi toma kɛ sɔsɔm, na ɩ́ lakɩ piti təma na Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm kɛ yəlaa hɛkʋ taa. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma təkotile nte pa yaa sɩ Yomaa Kʋhɛtaa təkotile tɔ, tə taa yəlaa napəlɩ mpa pa kɛ́ Silɛɛnɩ na Alɛkəsantilii nyə́ma tɔ, pá na Silisii na Asii tɛtʋ pə Yuta nyə́ma napəlɩ pa kʋla Ɩtiyɛɛnɩ tɔɔ, na pá na-ɩ pá sʋʋ tɔm hɔm taa. 10 Ama Ɩtiyɛɛnɩ kəla-wɛ na tɔm. Pə taɣa pʋlʋ, Feesuɣu Naŋŋtʋ hana-ɩ ləmaɣasɛɛ na ɩ́ yɔɣɔtəɣəna. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa mpɛ pa ha yəlaa kɛ liɣitee sɩ pá yɔɣɔtɩ sɩ: Tə nɩɩwa ɩ saɣata Moisi na Ɩsɔ. 12 Na pa sɔsa yəlaa na nyʋɣʋ nyə́ma na Ɩsɔ tɔm sɛɣɛsəlaa sɔsaa, na pɛlɛ pá kʋlɩ Ɩtiyɛɛnɩ tɔɔ, na pá kpa-ɩ na pá pona-ɩ təhʋʋlɛ sɔsɔɔlɛ taa. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa caa yəlaa napəlɩ sɩ pɛlɛ pá suu Ɩtiyɛɛnɩ kɛ tɔm sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ saɣatəɣɩ tá Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ kʋpantɛ tənɛ na Ɩsɔ Tɔm kɛ tam kɛ́. 14 Halɩ tə nɩɩ ɩ yɔɣɔtaa sɩ: Nasalɛtɩ Yesu ɩnɩ ɩ ká yɔkɩ tá Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ, na ɩ́ laɣasɩ kɔtasɩ nsi Moisi naa hʋla-tʋ tɔ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ təhʋʋlɛ taa caɣalaa təna pama Ɩtiyɛɛnɩ tɔɔ kɛ́ ɩsɛ, na pá ná sɩ ɩ ɩsɛntaa mʋ ɩsɔtaa tillu wɛɛtʋ. 1 Tənaɣa kɔtʋlʋ sɔsɔ pɔɔsa Ɩtiyɛɛnɩ sɩ: Tampana pə lapa mpʋ? 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩtiyɛɛnɩ cɔwa sɩ: Ma tɛɛtʋnaa na ma caanaa mɛ, ɩ́ tʋ ŋkpaŋŋ na ɩ́ nɩɩ. Teeli Ɩsɔ lɩɩ ta caanaa caanaa caa sɔsɔ Apəlaham tɔɔ kɛ́ ɩ ka wɛʋ Mesopotami na pə́cɔ́ ɩ́ kʋləɣɩ na ɩ́ puki Halaŋ kɛ caɣaʋ tɔ. 3 Na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ na ń yele nyá tɛtʋ na nyá nyə́ma. Maa hʋlɩ-ŋ tɛtʋ nti tə taa n ká polo ń caɣa tɔ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apəlaham kʋla Kalətee tɛtʋ taa na ɩ́ polo ɩ́ caɣa Halaŋ. Apəlaham caa səpa, ɩlɛna Ɩsɔ ləsɩ-ɩ Halaŋ təna na ɩ́ kɔna-ɩ timpi mə wɛ kaɣana ɩsəntɔ tɔ. 5 Ɩsɔ tá ha-ɩ tɛtʋ ntɩ tə taa kɛ́ pʋlʋ maɣamaɣa. Paa tɛɛliya sɩ ɩ́ sopi sopuɣu maɣamaɣa. Ama Ɩsɔ tɔma-ɩ kʋtɔm kɛ́ sɩ ɩ ká ha-ɩ tɛtʋ ntɩ. Ɩ maɣamaɣa ɩ piya ká tɛna na pá tɩ-tɩ tɔtɔɣɔ ɩ səm waalɩ. Pə́cɔ́ waatʋ ɩnɩ Apəlaham fɛɩna pəyaɣa. 6 Ɩlɛ nti Ɩsɔ heela-ɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Nyá piya ká caɣa caɣalətʋ kɛ lɛlaa tɛtʋ taa, na pɛlɛ paa la-wɛɣɛ yomaa. Paa tʋ-wɛɣɛ wahala kɛ pɩɩsɩ nasəlɛ (400) təcu kɛ́ təna. 7 Ama Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká pɔɔsɩ piitim mpi pɩɩ tʋ-wɛɣɛ yomle kɛ mpʋ tɔ. Pəlɛ pə waalɩ ɩlɛ paa lɩɩ təna na pá kɔɔ tɛtʋ tənɛ ɩnɩ tə taa na pá paasəna Ɩsɔ sɛɛʋ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ lapa na pɛlʋɣʋ pəsɩ Apəlaham kɛ kɔtaɣa ŋka kaa tɔɔsəɣɩ-ɩ nti ɩ́ na Ɩsɔ paa yɔɣɔtaa na pá sɩɩ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ Apəlaham kɔma ɩ́ lʋlɩ Ɩsaaka tɔ, ɩ pɛla-ɩ ɩ kʋyɛɛŋ pəlefɛi naanʋwa wule. Ɩlɛna Ɩsaaka náá pɛlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Yakɔpʋ, na Yakɔpʋ ná pɛla ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ piya naanʋwa na naalɛ mpa pa kɛ ta kpeka caanaa caanaa sɔsaa tɔ. 9 Ta caanaa caanaa mpɛ pa lapa Yosɛɛfʋ kɛ ɩsəsɛɛmlɛ na pá pɛɛtɩ-ɩ, na pá pona-ɩ Icipiti kɛ yomle. Ama Ɩsɔ ka wɛ Yosɛɛfʋ waalɩ, 10 na ɩ́ yapa-ɩ ɩ wahalanaa təna taa. Pə kɔma na Yosɛɛfʋ tala Icipiti wulaʋ sɔsɔ kiŋ tɔ, Ɩsɔ lapa na wulaʋ laŋlɛ hɛɛna ɩ yaasi na ɩ laɣatʋ. Haləna Icipiti wulaʋ nana-ɩ kʋfənɛɛ kpaʋ, sɩ ɩ́ nyənəɣɩ Icipiti tɛtʋ təna na ɩ maɣamaɣa ɩ təyaɣa pə tɔɔ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ anaam lɩɩ Icipiti na Kanaaŋ pə tɛtʋ təna taa. Pɩɩ haŋa teu kɛ́ təkoŋkoŋ haləna ta caanaa caanaa mpɛ pá pɛɛkɩ mpi paa tɔɣɔ tɔ na pá kpisi. 12 Pə kɔma na Yakɔpʋ nɩɩ sɩ tɔɣɔnaɣa pee wɛ Icipiti, ɩlɛna ɩ́ kʋsɩ tá caanaa caanaa mpɛɣɛ tɔm kancaalaɣa nyəm na ɩ́ tili. 13 Pa kɔma na pá məlɩ tɔm naalɛ nyəm, ɩlɛna Yosɛɛfʋ lá na ɩ taalʋnaa nyəmɩ-ɩ. Na pə lapa tɔtɔ na Icipiti wulaʋ sɔsɔ maɣamaɣa náá cɛkəna ɩ piitim. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yosɛɛfʋ tila ɩ caa Yakɔpʋ na ɩ nyə́ma təna waalɩ na pá kɔɔ. Pa wɛ yʋlʋnyɔɔŋ nɩɩtoso na naanʋwa na kakpasɩ. 15 Mpʋ pə lapəna Yakɔpʋ nana Icipiti pote, na ɩ́ caŋ ɩ́ sɩ təna. Ta caanaa caanaa ná səpa təna tɔtɔ. 16 Pa kpakaɣaa-wɛɣɛ na pá mələɣəna Sikɛm, na pá piŋ-wɛɣɛ pəlaaʋ ŋku Apəlaham ka yapa Hemɔɔ nyə́ma kiŋ na liɣitee tɔ kʋ taa. 17 Pə kɔma na pə́ tala nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la Apəlaham tɔ tə lapʋ tɔ, tá piitim nyə́ma huka sɔsɔm, pa paɣaʋ kɛ Icipiti wɛ sɔɣɔntʋ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulaʋ sɔsɔ kʋfalʋ nɔɣɔlʋ ná caɣaa, ɩ́lɛ́ ɩ taa nyɩ Yosɛɛfʋ. 19 Wulaʋ ɩnɩ ɩ lapa tá piitim kɛ acilaɣatʋ. Ɩ tʋ ta caanaa caanaa kɛ wahala kɛ teu na kʋcaalʋɣʋ, sɩ pá lɔ pa ahʋlʋmnaa na pá sɩ. 20 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ pa lʋla Moisi. Ɩ ka kɛ́ pəyaɣa kʋpaŋka ŋka ka te Ɩsɔ kɛ́ teu tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Moisi nyə́ma tɔɔ-ɩ ɩsɔtʋnaa tooso kɛ́ pa tɛ. 21 Pə kɔma na pá lɔ-ɩ tɔ, Icipiti wulaʋ sɔsɔ pɛɛlɔ hiina-ɩ na ɩ́ tɔkɩ-ɩ ɩsɩɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kʋlʋlʋ. 22 Mpʋ pə lapəna Moisi nyəmá Icipiti nyə́ma nyəm təna. Haləna ɩ́ lá yʋlʋ wei ɩ́ yɔɣɔta nti tɩɩ hotiɣi atɛ tɔ, na ɩ́ pəsa təma. 23 Pə kɔma na Moisi pɩɩsɩ tala nɩɩlɛ, ɩlɛna ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ ká polo na ɩ́ wiili ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma lɛlaa. 24 Moisi polaa ɩlɛna ɩ maɣana Icipiti tʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ lakɩ pa taa nɔɣɔlʋɣʋ mʋsʋŋ. Ɩlɛna ɩ́ mʋ wei pa lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mʋsʋŋ tɔ ɩ tɔm na ɩ́ sɩɩna ɩ tɩ, na ɩ́ lɛɛtɩ Icipiti tʋ, na ɩ́ caŋ ɩ́ kʋ-ɩ. 25 Moisi ka nyəmaɣa sɩ ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ká nyɩ sɩ ɩnəɣɩ Ɩsɔ ləsaa sɩ ɩ́ waasɩ-wɛ. Ama pɛlɛ pa ta nyɩ mpʋ. 26 Kʋ fema ɩlɛna ɩ́ maɣana Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma naalɛ na pá makɩ, ɩlɛna ɩ́ polo pa loluɣu. Na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Apalaa mɛ, mə kʋlʋm kɛ́, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lakɩ təmaɣa mʋsʋŋ? 27 Ama mʋsʋŋtʋ wei ɩ lakaɣa ɩ tɔɣɔntəlɛ kɛ mʋsʋŋ tɔ ɩ nyasa-ɩ tɔm sɩ: Ma na-ŋ, tá wulaʋ na tá tɔm hʋʋlʋ. 28 Tete n tɛma Icipiti tʋ kɛ kʋɣʋ tɔɣɔlɛ saŋa n nyəmá sɩ n ká tɛɛsɩ ma na? 29 Moisi nɩɩ mpʋ, ɩlɛna ɩ se kpakpaa na ɩ́ polo ɩ́ caɣa Matiyaŋ tɛtʋ taa. Matiyaŋ tənaɣa ɩ lʋla apalʋ piya naalɛ. 30 Pə kɔma na pɩɩsɩ nɩɩlɛ cɔɔ, ɩlɛ kʋyakʋ nakʋlɩ ɩ wɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛ́ pʋɣʋ Sinayi kiŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ hotiya nakəlɩ ka sʋʋ kɔkɔ mʋɣʋ, ɩlɛna ɩsɔtaa tillu lɩɩ ɩ tɔɔ kɛ́ hotiya ŋkɛ ka kɔkɔ taa. 31 Moisi nawa mpʋ, ɩlɛna pə́ lapɩ-ɩ piti. Tənaɣa ɩ tuusaa sɩ ɩ wiiliɣi teu, ɩlɛna ɩ́ nɩɩ Tacaa nɔɣɔ sɩ: 32 Maɣalɛ nyá caanaa caanaa Ɩsɔ, Apəlaham na Ɩsaaka na Yakɔpʋ pa Ɩsɔ. Tənaɣa sɔɣɔntʋ kpa Moisi kɛ sɔsɔm na ɩ́ seliɣi, haləna ɩ́ kpisi nyənʋɣʋ. 33 Ɩlɛna Tacaa tɔ Moisi sɩ: Wɔɣɔsɩ nyá ntaŋkpala, timpi taa n səŋa mpʋ tɔ pə kɛ́ tɛtʋ katɛ nyəntʋ kɛ́. 34 Ma nawa ma yəlaa mpa pa wɛ Icipiti tɔ pa wahala, ma nɩɩ pa wula. Ɩlɛna má tii sɩ ma yakɩ-wɛ. Tɔʋ, kʋlɩ, ma tiliɣi-ŋ Icipiti. 35 Moisi wei ɩnɩ ɩ tɔm Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ka kisaa təkpatakpata na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tə na-ŋ, tá wulaʋ na tá tɔm hʋʋlʋ tɔ, kʋlʋm ɩnəɣɩ Ɩsɔ taɣana kʋsʋɣʋ na ɩ́ tili pa kiŋ, sɩ ɩ́ la pa wulaʋ na ɩ́ waasɩ-wɛ na ɩsɔtaa tillu wei ɩ ka lɩɩ ɩ tɔɔ kɛ́ hotiya kiŋ tɔ ɩ toŋ taa. 36 Ɩnɩ ɩ lapəna piti təma na Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm na ɩ́ ləsɩ-wɛɣɛ Icipiti tɛtʋ taa. Ɩ lapa mpʋ tɔtɔɣɔ səsəncaasɩ teŋku taa na wʋlaɣa tɛtʋ taa, halɩ pɩɩsɩ nɩɩlɛ. 37 Moisi ɩnɩ ɩ heelina Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma sɩ: Ɩsɔ ká kɔna-mɛɣɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ wɛ ɩsɩɩ má, na ɩ ká wɛɛ mə maɣamaɣa mə piitim tʋ tɔ. 38 Kʋlʋm ɩnɩ ɩ ka wɛnna Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma mpa paa kota wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔ pa kiŋ. Ɩ́ na ɩsɔtaa tillu wei ɩ ka yɔɣɔtəna-ɩ pʋɣʋ Sinayi tɔɔ tɔ pa wɛnna tá caanaa caanaa kiŋ kɛ tənɛ ɩnɩ. Moisi ɩnɩ ɩ mʋna Ɩsɔ Tɔm nti tə lakɩ təmlɛ kɛ sɔsɔm tɔ sɩ ɩ tɛləsəɣɩ-tʋ. 39 Ama tá caanaa caanaa ta nɩɩna-ɩ. Pa kisa-ɩ na pá kpaɣa pa laakalənaa na pá məŋna Icipiti. 40 Haləna pá yɔɣɔtɩ Alɔŋ sɩ: Lu-tʋɣʋ tʋɣʋ na tə́ nyənəɣɩ-kʋ. Pə taɣa pʋlʋ, tə ta nyɩ mpi tá Icipiti taa ləsəlʋ Moisi tɛmnaa tɔ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa lupa naule na pá pəsɩ-tɛɣɛ pa tʋɣʋ na pá laa-tɛ. Haləna pá yɔɔləna pa niŋ kʋlupum mpəɣɩ teu. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ lapa-wɛɣɛ awusa na ɩ́ yele-wɛ sɩ pá nyənəɣɩ ɩsɔtʋlʋŋasɩ kɛ pa tɩɩŋ, ɩsɩɩ paa ŋmaaʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa takəlasɩ taa tɔ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma mɛ, maɣa ɩ́ lapa kɔtasɩ na ɩ́ fɛɛnɩ wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛ́ pɩɩsɩ nɩɩlɛ taa? 43 Aaɩ, tʋɣʋ Molɔkɩ cokəle na mə tʋɣʋ Lefaŋ ɩsɔtʋlʋŋa lɛɛsʋɣʋ kɛ ɩ́ kpaɣaa na ɩ́ paasəɣəna. Ɩ tənaɣa mpʋ, pə taɣa wei ɩ́ lupa sɩ ɩ́ təŋəɣɩ tɔɣɔlɛ? Pə tɔɔ kɛ́ maa yele na pá pona-mɛɣɛ Papiloni, haləna ɩ́ tɛɛ pə waalɩ. 44 Wʋlaɣa tɛtʋ taa tənɛ ɩnɩ tá caanaa caanaa ka wɛna cokəle, na tə taa na seliya kpaatanaa. Paa sika-tɛɣɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ ka heeluɣu Moisi tɔ. Teitei ɩsɩɩ nte tə taka Moisi ka nawa tɔ. 45 Tá caanaa caanaa cɛla-tɛɣɛ pɛlɛ pa waalɩ nyə́ma. Ɩlɛna pɛlɛ pá kpɛnna-tɛɣɛ timpi Yosuwee tɛɛ-wɛɣɛ nɔɣɔ na Ɩsɔ yasɩ piitimnaa kɛ pa ɩsɛntaa na pá tɔɣɔ tɛtʋ tɔ. Na tə́ wɛɛ tənaɣa mpʋ, haləna Tafiiti waatʋ. 46 Ɩsɔ laŋlɛ hɛɛna-ɩ teu, ɩlɛna Tafiiti náá sələmɩ-ɩ nɔɣɔ, sɩ ɩ lakɩ ɩnɩ wei ɩ kɛ́ Yakɔpʋ Ɩsɔ tɔɣɔ təcaɣalɛ. 47 Pə na pə mpʋ tɔ, Salʋmɔŋ ŋmana-ɩ kutuluɣu ŋkʋ. 48 Ama pə taɣa ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ ɩnɩ ɩ cakɩ kutuluŋ wei yəlaa niŋ ŋmawa tɔ ɩ taa se. Halɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ maɣamaɣa yɔɣɔta mpʋ sɩ: 49 Tacaa yɔɣɔtaa sɩ: Ɩsɔtɔnʋɣʋ ntɛ́ ma kumte. Atɛɣɛlɛ ma nɔɔhɛɛ təsɩɩlɛ. Ɩlɛ kutuluɣu ŋku kʋ taka kɛ́ ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ ŋma-m? Na leɣelɛ ma təhɛɛsəlɛ? 50 Pə taɣa má lapəna pə tənaɣa mpʋ na ma niŋ? 51 Tɔʋ, yəlaa mpa mɛ ɩ́ tɛma keeluɣu tɔ, mə laŋa lapa kpɩɩsəŋ na mə ŋkpaŋŋ tɛɛlɩ na ɩ́ kisi Ɩsɔ Tɔm. Ɩ́ kpɛɛsəɣəna Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ tam, mə caanaa katɛ kɛ ɩ́ kpaɣaa. 52 Mə caanaa naasa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpɛ pa təna na pá sɔɔ kʋlʋm kɛ? Pa kʋ mpa pa heelaɣa sɩ tampana təŋlʋ ɩnɩ ɩ ká kɔɔ tɔ. Kʋlʋm ɩnəɣəlɛ mə lapa kɔlɔmɔtɔ kɛ nɔɔnɔɔ na ɩ́ kʋ. 53 Halɩ mɛɣɛ ɩsɔtaa tillaa tɛləsa Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ. Pəyele ɩɩ caakɩ tə tɔkʋɣʋ. 54 Yuta nyə́ma nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pááná huu pa taa, na pá sala pa niŋ kɛ Ɩtiyɛɛnɩ tɔɔ na pá taŋaa. 55 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ toma kʋləna Ɩtiyɛɛnɩ kɛ teu. Ɩlɛna ɩ́ teki ɩ ɩsɛ na ɩsɔ na ɩ́ na Ɩsɔ teu sɔsɔɔm na Yesu səŋa ɩ ntɔɣɔŋ tɔɔ. 56 Tənaɣa ɩ tɔma sɩ: Ɩɩ naa, ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlaa, na má naa Yʋlʋ Pəyaɣa na ká səŋa Ɩsɔ ntɔɣɔŋ tɔɔ. 57 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma mapa kapusi kɛ teu, na pá təkɩ pa ŋkpaŋŋ na pá huli Ɩtiyɛɛnɩ. 58 Na pá tuli-ɩ na pá lɩɩna ɩcatɛ waalɩ, na pá sʋʋ-ɩ pɛɛ yaɣaʋ sɩ pá kʋ-ɩ. Mpa paa kɛ́ pə aseeta nyə́ma tɔ, pɛlɛ pa sɩɩna ɩfepu wei pa yaa sɩ Sɔɔlɩ tɔɣɔ pa wontu. 59 Pa tɔŋna Ɩtiyɛɛnɩ kɛ pɛɛ yaɣaʋ, ɩlɛna ɩ́ sələmɩ sɩ: Tacaa Yesu kɛlɩ-m. 60 Ɩlɛna ɩ́ luŋ akula na ɩ́ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsɔɔŋka sɩ: Tacaa, taa nyənɩ pa ɩsaɣatʋ tənɛ. Ɩtiyɛɛnɩ yɔɣɔta mpʋ, ɩlɛna ɩ́ hɛɛ. 1 Sɔɔlɩ laŋlɛ ka hɛɛna Ɩtiyɛɛnɩ kʋɣʋ. Kʋyakʋ ŋkʋ kʋ maɣamaɣa kɛ pa sʋʋ Yosalɛm Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛ kʋnyɔŋ tʋɣʋ kɛ teu. Ɩlɛna pa təna pá ya Yuta na Samalii taa, na pə yele tillaa tike. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa mpa pa təŋəɣɩ Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu tɔ pa pima Ɩtiyɛɛnɩ, na pá wii-ɩ sɔsɔm. 3 Ama pə yela Sɔɔlɩ ɩ́lɛ́ tɔ, Yesu sɛɛlaa kɛ ɩ tɔŋna lʋpʋ sɩ ɩ lakɩ sakasaka. Tɛɛsɩ taa kɛ́ ɩ sʋʋkaɣa na ɩ́ kpaakɩ apalaa na alaa na ɩ́ təkəɣɩ. 4 Mpa mpa pa ya mpʋ tɔ pa cɔɔkaɣa paa le na pá heeliɣi Ɩsɔ Tɔm Laapaalɩ Kʋpaŋ. 5 Samalii ɩcatɛ kɛ Filipʋ ná polaa na ɩ́ heeliɣi təna nyə́ma kɛ Mesii tɔm. 6 Piti təma nna Filipʋ lakaɣa tɔ samaa nɩɩ a tɔm na pá nana pa ɩsɛ. Pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ, pa təna təpaɩ pa tʋɣɩ ŋkpaŋʋɣʋ kɛ teu. 7 Pə taɣa pʋlʋ, alɔɣaa kiisaɣa na pá seeki alɔɣɔhilaa paɣalɛ kiŋ na acamaa na kaakalasɩ paɣalɛ hika alaafəya. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa laŋa hʋlʋma katatəlaɣa, haləna pə́ la ɩcatɛ ntɛɣɛ yuŋ. 9 Apalʋ nɔɣɔlʋ naa wɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa kɛ́ hatoo lɔŋ, pa yaakɩ-ɩ sɩ Simɔŋ. Apalʋ ɩnɩ ɩ lakaɣa topotopo təma kɛ́, na pə lakɩ Samalii nyə́ma tənaɣa piti. Ɩ nyənaɣa ɩ təɣɩ sɔsɔ kɛ́ pə tii fɛɩ. 10 Pə kpaɣaʋ piya na pə́ polo sɔsaa tɔ pa təna pa wutaɣa-ɩ kɛ́. Haləna yəlaa tɔŋaɣa sɩ: Ɩsɔ toma nna pa yaa toma sɔsɔɔna tɔ a tʋ ntɔ. 11 Ɩlɛna pá wutiɣi Simɔŋ ɩnɩ ɩ waalɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ topotopo təma ka tɛmna-wɛɣɛ piti lapʋ kɛ hatoo lɔŋ. 12 Ama Filipʋ kɔma na ɩ́ heeliɣi-wɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa na Yesu Kilisiti pə Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ pa mʋ Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣɩ teu, haləna pá sɔ apalaa na alaa kɛ Ɩsɔ lʋm. 13 Simɔŋ ɩ́lɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ mʋwa na pá sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm. Ɩlɛna ɩ́ sʋʋ Filipʋ kɛ təŋʋɣʋ na ɩ nyənaɣa Ɩsɔ kɔkɔlɔnaa sɔsaa na piti təma nna a lakaɣa tɔ na pə wɛ-ɩ piti. 14 Tillaa mpa paa wɛ Yosalɛm tɔ pa nɩɩwa sɩ Samalii nyə́ma mʋ Ɩsɔ Tɔm, ɩlɛna pá kʋsɩ Piyɛɛ na Yohaanɩ na pá tili sɩ pá polo na pá ná. 15 Piyɛɛ pa tala təna, ɩlɛna pá sələməna Samalii nyə́ma mpɛɣɛ Ɩsɔ sɩ pá hiki Feesuɣu Naŋŋtʋ. 16 Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa Yesu hətɛ tike kɛ paa yaawa na pá sɔna-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. Ɩlɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ ta tiita pa taa nɔɣɔlʋ ɩ tɔɔ. 17 Tənaɣa Piyɛɛ na Yohaanɩ pa təna niŋ kɛ pa tɔɔ. Ɩlɛna pá hiki Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ. 18 Waatʋ wei Simɔŋ nawa sɩ tillaa təna-wɛɣɛ niŋ na pá hiki Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔ, ɩ cɛla-wɛɣɛ liɣitee, 19 na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ cɛlɛ maɣa mpʋ ɩnɩ pə lapʋ tɔtɔ, na má təna wei kɛ́ niŋ, pʋntʋ hiki Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ mpʋ. 20 Tənaɣa Piyɛɛ tɔma sɩ: Ɩsəna mpi n hʋʋʋ sɩ pa pəsəɣɩ pá ya Ɩsɔ hatɛ na liɣitee tɔ, nyá na nyá liɣitee ɩ́ la yem. 21 N kaa na pʋlʋ cəcəka. Pəyele nyá paa maɣamaɣa tɩɩ fɛɩ tənɛ ɩnɩ tə taa. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ ɩsɛntaa nyá lotu ta te. 22 Ɩlɛ lɔ nyá hʋwɛɛ asaɣɛɛ anɩ, na ń wiina Tacaa na ɩ́ hʋlɩ-ŋ suulu na ɩ́ taɣanɩ-ŋ nyá hʋwɛɛ asaɣɛɛ anɩ. 23 Pə taɣa mpʋ, ma naakʋɣʋ-ŋ tɔ, nyá na nyaŋ kɛ́ ɩsɩɩ kakaɣa. Ɩsaɣatʋ lapʋ tɔkəna-ŋ təkem. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simɔŋ cɔ-wɛ sɩ: Mɩɩ wiina-m na Tacaa, na nti ɩ́ yɔɣɔta mpʋ tɔ tə taa natəlɩ ɩ́ taa la-m. 25 Tillaa mpɛ pa naalɛ pa tɛma nti nti pa nawa tɔɣɔ kɛɛsʋɣʋ na waasʋ lapʋ. Ɩlɛna pá kʋlɩ na pá məlɩ Yosalɛm. Pa məlaɣa mpʋ tɔ, pa heelaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ Samalii acalɛɛ paɣalɛ taa kɛ́ na pá tɔŋna pote. 26 Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ heela Filipʋ sɩ: Kʋlɩ na ń təŋ ilim mpətəŋ tɔɔ, na ń katɩ hapəlɛ nte tə lɩɩkɩ Yosalɛm na tə puki Kasa tɔ. Wʋlaɣa tɛtʋ taa kɛ́ hapəlɛ ńtɛ́ tə faɣanaa. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filipʋ kʋlaa na ɩ́ tʋ mpaaʋ. Ɩ tɔŋna pote, ɩlɛ ɩ nawa yʋlʋ nɔɣɔlʋɣʋlɛ. Sɛsɛ Ɩtiyopii yʋlʋ kataŋa ntɛ́. Ɩnɩ ɩ ka kɛna Ɩtiyopii wulaʋ sɔsɔ alʋ nyəŋ wei pa yaa sɩ Kantasɩ tɔ ɩ akewe sɔsɔ, wei ɩ nyənaɣa ɩ kpancoou təna tɔɔ tɔ. Apalʋ ɩnɩ ɩ ka lɩɩna Yosalɛm kɛlɛ Ɩsɔ sɛɛʋ. 28 Ɩ caɣa ɩ kɛɛkɛ taa, na ɩ́ kaləɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii takəlaɣa taa na ɩ́ tɔŋna kpente. 29 Tənaɣa Feesuɣu Naŋŋtʋ heela Filipʋ sɩ: Tɔ na ń kpətəna kɛɛkɛ ɩnɩ. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filipʋ kpaɣa asewa na ɩ́ tala ɩ kiŋ, na ɩ́ nɩɩ ɩ tɔŋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii takəlaɣa taa kɛ́ kalʋɣʋ. Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N cɛkəna nti n kaləɣɩ tɔɣɔlɛ? 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋ kataŋa cɔ Filipʋ sɩ: Ye nɔɣɔlʋ ta sɛɣɛsɩ-m, ɩsənaɣa maa la na má cɛkəna? Ɩlɛna yʋlʋ kataŋa tɔ Filipʋ sɩ: Kpa na ń caɣa ma kiŋ. 32 Tɔm nti ɩ kalaɣa takəlaɣa ŋkɛ ka taa tɔɣɔlɛ sɩ: Pa tɛɛna-ɩ ɩsɩɩ pa tɛɛkʋɣʋna heu kɛ nampaɣatəlɛ tɔ. Ɩ lapaɣa ɩsɩɩ ɩwəyaɣa ŋka ka hʋntʋ pa kɔɔkɩ na ká suma tɔ. Ɩ suma ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ta cɔ natəlɩ. 33 Pa tʋ-ɩ taaləm na pá kʋ ɩ tɔm kɛ pətɔɔtəlɛ kɛ yem. Awe ká pəsɩ na ɩ́ kɛɛsɩ ɩ piitim tɔm? Pa tama ɩ weesuɣu tomle kɛ atɛ cənɛ. 34 Tənaɣa akewe ɩnɩ ɩ tɔma Filipʋ sɩ: La suulu na ń heeli-m, awe tɔm kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛɛsəɣɩ mpʋ? Ɩ maɣamaɣa ɩ tɔm yaa nɔɣɔlʋ nyəntʋ? 35 Ɩlɛna Filipʋ sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ, na ɩ́ kpaɣa tɔm nti ɩnɩ apalʋ ɩnɩ ɩ kalaɣa mpʋ tɔ, na ɩ sɛɣɛsəna-ɩ Yesu Laapaalɩ Kʋpaŋ. 36 Pa tɔŋna tɔntɛ kɛ mpʋ, ɩlɛna pá tala tiili ɩsəntɔ, lʋm ka wɛ tənaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ akewe ɩnɩ ɩ tɔma sɩ: Nyənɩ lʋm yee, n kaa sɔ-m Ɩsɔ lʋm kɛ cənɛɣɛ kpakpaa? Yaa pə kaasa-m pʋlʋ? 37 Ɩlɛna Filipʋ cɔ yʋlʋ kataŋa sɩ: Ye n tɛma nyá taa təkpataa te, má sɔɔ-ŋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋ kataŋa cɔwa sɩ: Ma tɛma ma taa sɩ Yesu Kilisiti kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa kɛ́. 38 Tənaɣa yʋlʋ kataŋa səŋsa kɛɛkɛ na Filipʋ na akewe ɩnɩ pá tii pa naalɛɣɛ lʋm taa, na Filipʋ sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm. 39 Pa lɩɩna lʋm taa, ɩlɛna Tacaa Feesuɣu kɛlɩ Filipʋ, akewe ɩnɩ ɩ ta tasa-ɩ keesuɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tʋ ɩ mpaaʋ na laŋhʋlʋmlɛ kʋɣɩ-ɩ. 40 Ama Filipʋ ná tuta ɩ təɣɩ Asoto, na ɩ́ lakɩ waasʋ kɛ acalɛɛ nna nna a taa ɩ təŋnaa tɔ, haləna ɩ́ tala Sesalee. 1 Ama Sɔɔlɩ ná tɔŋna Tacaa təŋlaa kʋɣʋ kpɛɛsʋɣʋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlaa na ɩ́ polo kɔtʋlʋ sɔsɔ kiŋ, 2 na ɩ́ sələmɩ-ɩ sɩ: La-m takəlaɣa, na má pola Tamasɩ, na má maɣana Yuta nyə́ma təkotilenaa taa kɛ́ mpa pa təŋəɣɩ Tacaa mpaaʋ tɔ, paa apalaa paa alaa, ma kpa-wɛ na má hɔkɔ na má pona Yosalɛm. 3 Waatʋ wei Sɔɔlɩ wɛ mpaaʋ taa na ɩ́ kpətəna Tamasɩ, ɩlɛ pə lɩɩna ɩsɔ kɛlɛ na pə́ la ɩ ɩsɛntɔɔ tənyalulu ɩsɩɩ kɔkɔ kɛ tɔm kʋlʋm tɔɔ na pə ná na pə́ cɔɔna-ɩ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hota atɛ na ɩ́ nɩɩ pə pɔɔsəɣɩ-ɩ sɩ: Sɔɔlɩ Sɔɔlɩ pepe tɔɔ kɛ́ n tʋɣʋ-m kʋnyɔŋ kɛ mpʋ? 5 Tənaɣa Sɔɔlɩ pɔɔsaa sɩ: Tacaa nyaɣa aweɣe ye? Ɩlɛna pə́ cɔ Sɔɔlɩ sɩ: Maɣa Yesu wei n tʋɣɩ kʋnyɔŋ tɔ. 6 Kʋlɩ na ń polo ɩcatɛ taa, paa heeli-ŋ nti n ka la tɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tənmsa mpa pa təŋaɣa Sɔɔlɩ tɔ na pá səŋa yem. Pa nɩɩkaɣa pə yɔɣɔtəɣɩ, ama paa naakɩ nɔɣɔlʋ. 8 Tənaɣa sɔɔlɩ kʋla atɛ na ɩ́ nyənəɣɩ yem ɩɩ naakɩ. Ɩlɛna pá tɔkɩ ɩ niŋ taa na pá hɔmɩ-ɩ na pá pona Tamasɩ. 9 Na ɩ́ caɣa kʋyɛɛŋ toosoɣo yʋlʋmlɛ tɛɛ, ɩ ta tɔɣɔ, ɩ ta nyɔɔ. 10 Tacaa təŋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ Tamasɩ na pá yaa-ɩ sɩ Ananiyasɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa-ɩ ɩsɩɩ toosee taka, na ɩ́ ná Tacaa, na ɩ́lɛ́ ɩ yaa-ɩ sɩ: Ananiyasɩ. Na ɩ́ tisi sɩ: Tacaa maɣalɔ. 11 Ɩlɛna Tacaa tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ təwaka na ń təŋ hapəlɛ nte pa yaa sɩ Kʋsiɣisile tɔ, na ń sʋʋ Yutaasɩ təyaɣa, na ń pɔɔsɩ Taasɩ ɩcatɛ apalʋ wei pa yaa sɩ Sɔɔlɩ tɔ ɩ tɔɔ. Ɩ wɛ təna na ɩ́ tɔŋna Ɩsɔ sələmʋɣʋ. 12 Pə lapa-ɩ ɩsɩɩ toosee taka, na ɩ́ ná nyá wei pa yaa sɩ Ananiyasɩ tɔ, na ń sʋʋ sɩ n tənəɣɩ-ɩ niŋ na ɩ ɩsɛ kuli. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ananiyasɩ tɔma sɩ: Tacaa, ma nɩɩ təŋlaa paɣalɛ kiŋ kɛ apalʋ ɩnɛ ɩ tɔm, na ɩ ɩsaɣatʋ nti tə təna ɩ lapa nyá yəlaa kɛ Yosalɛm tɔ pə tɔm tɔtɔ. 14 Kɔtəlaa sɔsaa ha-ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ́ kɔɔ cənɛ tɔtɔ na ɩ́ hɔkɔ mpa pa tɔka nyá tɔm tɔ. 15 Tənaɣa Tacaa cɔ Ananiyasɩ sɩ: Polo, ma ləsa apalʋ ɩnəɣɩ sɩ ma lakɩ-ɩ na ɩ́ heeliɣi ma tɔm kɛ piitimnaa na awulaa sɔsaa na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma. 16 Ma maɣamaɣa maa hʋləna-ɩ kʋnyɔməŋ wei ɩ ká tɔɣɔ ma nyʋɣʋ tɔɔ tɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ananiyasɩ tɛɛwa. Ɩ kɔma ɩ tala təyaɣa ŋkɛ ka taa, ɩlɛna ɩ́ tənɩ ɩ niŋ kɛ Sɔɔlɩ tɔɔ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ma taapalʋ Sɔɔlɩ, Tacaa Yesu wei n kɔŋaɣa na ń ná mpaaʋ taa tɔ, ɩnɩ ɩ tilina-m sɩ nyá ɩsɛ ɩ́ kuli na Feesuɣu Naŋŋtʋ toma haɣa nyá taa kɛ́ sɔsɔm. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ pʋlʋpʋnaa ɩsɩɩ hutu taka kɔɔla Sɔɔlɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ kpakpaa na pə́ hoti atɛ na ɩ́ sʋʋ naʋ. Ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na pá sɔ-ɩ Ɩsɔ lʋm. 19 Na ɩ́ tɔɣɔ kʋtɔɣɔʋ na ɩ́ hiki toma. Sɔɔlɩ caɣa Tacaa təŋlaa mpa pa wɛ Tamasɩ tɔ pa cɔlɔɣɔ wɛɛ naalɛ. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɔɔlɩ sʋʋ waasʋ lapʋ taa kɛ́ kpakpaa kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa. Ɩ heelaɣa təfoo kɛ́ sɩ Yesu kɛlɛ Ɩsɔ Pəyalʋ. 21 Na pa təna mpa pa nɩɩ ɩ waasʋ ɩnɩ tɔ, piti kpa-wɛ na pá tɔŋ sɩ: Pə taɣa ɩnɩ ɩ ka sɛɛsəna ɩsəlɛ na mpa pa tɔka Yesu tɔm tənɛɣɛ Yosalɛm tɔɣɔ kʋnyɔŋ tʋɣʋ? Ɩsɩɩ ɩ ka kɔma cənɛ sɩ ɩ kpaa-wɛ na ɩ́ hɔkɔ na ɩ́ pona kɔtəlaa sɔsaa ya? 22 Paa na mpʋ Sɔɔlɩ ná tɔŋna waasʋ lapʋ na ɩ toŋ sɔɔsəɣɩ tam na pə́ puki. Ɩ hʋlaɣaa Tamasɩ Yuta nyə́ma sɩ Yesu kɛlɛ Mesii. Ɩlɛna pə́ məlɩ pɛlɛɣɛ liɣituɣu, paa nyəŋ nti pá cɔ-ɩ tɔ. 23 Wɛɛ lapa naalɛ, ɩlɛna Yuta nyə́ma caɣa na pá taɣanɩ sɩ pá kʋ-ɩ. 24 Ama Sɔɔlɩ nɩɩ nti pa hɔkaa na pá sɩɩ tɔ. Na ɩcatɛ koluŋa nɔnɔɔsɩ taŋa ilim na ahoo sɩ pá hiki-ɩ na pá kʋ-ɩ. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ahoo naalɩ Sɔɔlɩ ɩfalaa tʋ-ɩ sɔɔtɔkʋ sɔsɔɔʋ taa na pá tisi-ɩ na ɩcatɛ koluŋa na ɩ́ tɛɛ. 26 Waatʋ wei Sɔɔlɩ tala Yosalɛm tɔ ɩ lʋpa sɩ ɩ sʋʋkɩ Tacaa təŋlaa hɛkʋ. Ama pɛlɛ pa nyamna-ɩ. Pə taɣa pʋlʋ, pa taa tɛ pa taa sɩ ɩ pəsa Tacaa təŋlʋ kɛ kʋpam. 27 Tənaɣa Paanapasɩ kpaɣa Sɔɔlɩ na ɩ́ na-ɩ pá polo tillaa kiŋ na ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ ɩsəna Sɔɔlɩ ɩnɩ ɩ nawa Tacaa kɛ mpaaʋ taa, na ɩsəna Tacaa ná yɔɣɔtəna-ɩ tɔ. Na ɩ kɛɛsa-wɛ tɔtɔɣɔ ɩsəna ɩ sɛɣɛsa Yesu tɔm kɛ Tamasɩ ɩ ta nyana pʋlʋ tɔ. 28 Pə kpaɣa hatoo kʋyaŋku tɔ, ɩ́ na Tacaa təŋlaa kɛ tam kɛ́, na ɩ́ cɔɔkɩ Yosalɛm taa kɛ́ ɩsəna mpi ɩ sɔɔlaa tɔ, na ɩ́ lakɩ Tacaa waasʋ, ɩɩ nyaŋna pʋlʋ. 29 Ɩ yɔɣɔtaɣana Yuta nyə́ma mpa pa yɔɣɔtəɣɩ Kəlɛɛkɩ tɔm tɔ tɔtɔ, na ɩ́ na-wɛ pa hɔŋaɣa tɔmnaa haləna pɛlɛ pá pɛɛkəɣɩ sɩ pá kʋ-ɩ. 30 Pə kɔma na ta taapalaa cɛkəna mpʋ, ɩlɛna pɛlɛ pá kpaɣa-ɩ na pá pona-ɩ Sesalee sɩ ɩ́ tɛɛ Taasɩ. 31 Saa ɩnɩ Yuta tɛtʋ təna taa Yesu sɛɛlaa kpeka hɛɛsaa, na Kalilee na Samalii pa tɛtʋnaa taa nyə́ma ná hɛɛsaa tɔtɔ, na pá yooki toŋ, na pá seeki Tacaa kɛ pə təna pə taa, na Feesuɣu Naŋŋtʋ səŋna-wɛ na pá hukiɣi. 32 Piyɛɛ cɔɔkaɣa paa timpi, ɩlɛna kʋyakʋ nakʋlɩ ɩ́ tala Ɩsɔ sɛɛlaa mpa pa wɛ Lita tɔ pa tɛ. 33 Na ɩ́ maɣana apalʋ nɔɣɔlʋɣʋ təna pa yaa-ɩ sɩ Ɩnee. Apalʋ ɩnɩ pə tʋʋla-ɩ kɛ́, na ɩ́ həntɩ pɩɩsɩ pəlefɛɩ naanʋwa. 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ tɔma-ɩ sɩ: Ɩnee, Yesu Kilisiti waakɩ-ŋ, kʋlɩ na ń kpili nyá kʋhəntʋɣʋ. Tənaɣa Ɩnee kʋla kpakpaa. 35 Lita nyə́ma na Salɔŋ tɛtɛkəlɛ nyə́ma na-ɩ, ɩlɛna pá laɣasɩ na pá mʋ Tacaa tɔm. 36 Alʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka kɛna Ɩsɔ sɛɛlʋ na ɩ́ wɛ Sopee na pá yaa-ɩ sɩ Tapita. (Hətɛ ntɛɣɛ Kəlɛɛkɩ nyə́ma ná yaa sɩ Tʋlʋkasɩ. Pə hʋwɛɛ wɛɛ sɩ nasɛm na pa tɛ taa.) Tam alʋ ɩnɩ ɩ ɩsəlɛ ka sɛɛna kʋpantʋ lapʋ kɛ́, na ɩ teŋaɣa kʋnyɔntʋnaa. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ wʋsasɩ kpa-ɩ waatʋ ɩnɩ ɩ taa na ɩ́ sɩ. Ɩlɛna pá sɔ-ɩ lʋm na pá hɩɩsɩ-ɩ ɩsɔtaa naŋ taa. 38 Tacaa təŋlaa mpa pa wɛ Sopee tɔ pa nɩɩwa sɩ Piyɛɛ wɛ Lita. Pə́cɔ́ Sopee na Lita pə fɛɩ təma na pooluŋ. Ɩlɛna pá kʋsɩ apalaa naalɛ sɩ pá polo pá wiina-ɩ sɩ ɩ́ la suulu na ɩ́ kɔɔ pa tɛɣɛ lɔŋ, pə taa leeli. 39 Tənaɣa Piyɛɛ kʋlaa na ɩ́ təŋ apalaa mpɛɣɛ kpakpaa. Ɩ talaa, ɩlɛna pá kpaɣa-ɩ na pá kpaana-ɩ ɩsɔtaa naŋ ŋkʋ kʋ taa. Na leelaa tʋ-ɩ hɛkʋ na pá wiliɣi na pá hʋ́lə́ɣɩ́ pa tokonaa na pa wontunaa mpa ɩ ka nyala-wɛɣɛ waatʋ wei ɩ wɛna ɩ ɩsɛ tɔ. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ ləsa yəlaa təna, na ɩ́ luŋ akula na ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ. Ɩlɛna ɩ́ pəsəna sətʋ tɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Tapita kʋlɩ. Tənaɣa Tapita kula ɩ ɩsɛ. Ɩ nawa Piyɛɛ ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ caɣa ɩ tapʋɣʋ tɔɔ. 41 Ɩlɛna Piyɛɛ siisi na ɩ́ tɔkɩ ɩ niŋ na ɩ́ hɔmɩ-ɩ na ɩ́ kʋsɩ-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ yaa Ɩsɔ sɛɛlaa na leelaa mpɛ na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ-ɩ na ɩ ɩsɛ. 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm tənɛ tə yawa Sopee ɩcatɛ təna taa na yəlaa paɣalɛ mʋ Ɩsɔ Tɔm. 43 Piyɛɛ caɣa Sopee tənaɣa wɛɛ naalɛɣɛ tɔnəŋ nyallʋ nɔɣɔlʋ wei pa yaa sɩ Simɔŋ tɔ ɩ tɛ. 1 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ Sesalee wei pa yaa sɩ Kɔɔnɛɛ tɔ. Ɩ kɛ́ Lom yoolaa tintiɣile sɔsɔ. Pa yaa ɩ tintiɣile ńtɛ́ sɩ Ɩtalii nyəntɛ. 2 Apalʋ ɩnɩ ɩ təŋaɣa Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu, na ɩ́ na ɩ təyaɣa nyə́ma təna pa pukaɣa Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ tam. Ɩ səŋaɣana Yuta kʋnyɔntʋnaa kɛ sɔsɔm, na ɩ sələmaɣa Ɩsɔ kɛ́ tam. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ ilim kpiluɣu waatʋ ɩsɩɩ waaci makʋɣʋ tooso tɔ, pə lapa-ɩ ɩsɩɩ toosee taka na ɩ́ ná ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ təkelekele, na ɩ́ sʋʋ ɩ kiŋ na ɩ́ yaa-ɩ sɩ: Kɔɔnɛɛ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nyəna ɩsɔtaa tillu na sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tacaa, susuwe? Tənaɣa ɩsɔtaa tillu cɔ-ɩ sɩ: Ɩsɔ mʋ nyá sələməŋ, na ɩ sama sənaʋ mpi n səŋna kʋnyɔntʋnaa tɔ, ɩlɛna ɩ́ tɔɔsɩ nyá tɔɔ. 5 Pə tɔɔ tɔ tili yəlaa kɛ Sopee na pá yaa nɔɣɔlʋ. Ɩ hətɛ ntɛ́ Simɔŋ, na pá cuɣusa-ɩ sɩ Piyɛɛ. 6 Ɩ wɛ tɔnəŋ nyallʋ Simɔŋ wei ɩ təyaɣa wɛ lʋm nɔɣɔ tɔ ɩ tɛ. 7 Waatʋ wei ɩsɔtaa tillu yɔɣɔta mpʋ na ɩ́ tɛɛ tɔ, Kɔɔnɛɛ yaa ɩ təmlɛ nyə́ma taa kɛ́ yəlaa naalɛ, na ɩ yoolaa mpa pa wɛ ɩ maɣamaɣa ɩ kiŋ tɔ pa taa nɔɣɔlʋ wei ɩ təŋaɣa Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu tɔ. 8 Na ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ pə təna mpi pə lapa tɔ. Ɩlɛna ɩ́ tili-wɛɣɛ Sopee. 9 Pə tɛʋ kʋfemuɣu, waatʋ wei pa wɛ mpaaʋ taa na pá nyəkəna ɩcatɛ tɔ, Piyɛɛ kpa kutuluɣu pata tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ ilim sikuɣu. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ kpa-ɩ na ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔɣɔʋ, saa wei pa tɔŋna-ɩ saaʋ tɔ pə lapa-ɩ toosee taka. 11 Ɩlɛna ɩ́ na ɩsɔtɔnʋɣʋ hɛtaa, na pʋlʋpʋ lɩɩ na pə́ tiiki na pə́ nəɣəsəna ɩsɩɩ saalaɣa anaam taka, na pə́ tɔka ka ntompee liɣiti na ká susaa, na pə tiiki atɛ. 12 Na ka taa wɛ wontu ntɩ tə tənaɣa waanɩ waanɩ. Nɔɔhɛɛ liɣiti nyəntʋ na tɛtɛ nyəntʋ na keŋ nyəm. 13 Na ɩ́ nɩɩ pə tɔma-ɩ sɩ: Piyɛɛ, kʋlɩ na ń kʋ na ń tɔɣɔ. 14 Tənaɣa ɩ tɔma sɩ: Aaɩ Tacaa, ma kaa la mpʋ. Tuu tɔ, ma ta tɔɣɔta pʋlʋpʋ mpi tə nyənəɣɩ kʋsɔɣɔtʋ yaa asilima tɔ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tasa-ɩ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Taa nyənɩ Ɩsɔ kʋtaɣanəm ɩsɩɩ asilima nyəm. 16 Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ laasasɩ tooso, ɩlɛna mpʋ ɩnɩ pə́ taɣanɩ ɩsɔtaa kɛ́ kpaʋ. 17 Piyɛɛ ná tɔŋna mpi ɩ nawa mpʋ tɔ pə tɔm kɛ piti lapʋ. Ɩlɛ Kɔɔnɛɛ tillaa mpɛ pa tala kpakpaa kɛlɛ. Halɩ pa tɛma-wɛɣɛ hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ Simɔŋ təyaɣa, na pá səŋa ka nɔnɔkeelasɩ. 18 Ɩlɛna pá yaa na pá pɔɔsɩ sɩ Simɔŋ wei pa yaa tɔtɔ sɩ Piyɛɛ tɔ ɩ wɛ cənɛ? 19 Piyɛɛ wɛɛ na ɩ́ tɔŋna mpi ɩ nawa mpʋ tɔ pə tɔm kɛ maɣasʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Ɩsɔ Feesuɣu heeli-ɩ sɩ: Apalaa napəlɩ pa pɛɛkəɣəna-ŋ ntɛ́, pa wɛ tooso. 20 Kʋlɩ na ń tii na ń təŋ-wɛɣɛ kpakpaa. Taa la sika, má tilina-wɛɣɛ nyá waalɩ. 21 Tənaɣa Piyɛɛ tiiwa na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Maɣalɛ wei ɩ waalɩ ɩ́ kɔma tɔ. Alaafəya kɛlɛ ɩ́ kɔma? 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Yoolaa sɔsɔ Kɔɔnɛɛ tilina-tʋ. Apalʋ ɩnɩ ɩ kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ na ɩ sɛɛkɩ Ɩsɔ. Yuta nyə́ma caa ɩ tɔm kɛ teu kɛ́. Ɩsɔ ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ heelina-ɩ sɩ ɩ́ yaa-ŋ ɩ tɛ na ɩ́ nɩɩ tɔm nti n ka heeli-ɩ tɔ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ sʋʋna-wɛɣɛ təyaɣa, na ɩ́ ha-wɛɣɛ kutuluɣu na pá sʋʋ. Kʋ fema, ɩlɛna ɩ́ na-wɛ pá təŋ təma na pá tɛɛ. Ta taapalaa taa napəlɩ mpa pa kɛ́ Sopee nyə́ma tɔ pa təŋa-ɩ. 24 Kʋlɛ kʋ femna, ɩlɛna pá tala Sesalee, na Kɔɔnɛɛ tɛma ɩ nyə́ma na ɩ taapalaa kʋpama təna kotuɣu na pá taŋa-ɩ. 25 Piyɛɛ talaa sɩ ɩ sʋʋ, ɩlɛna Kɔɔnɛɛ kʋlɩ na ɩ́ səŋɩ-ɩ, na ɩ́ polo na ɩ́ həntɩ-ɩ atɛ tənɛnɛnɛ kɛ teu pə tii fɛɩ. 26 Tənaɣa Piyɛɛ kʋsa-ɩ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ, ma maɣamaɣa ma kɛ́ yʋlʋ kɛ́. 27 Ɩlɛna Piyɛɛ na Kɔɔnɛɛ pá yɔɣɔtəɣɩ mpʋ na pá sʋʋkɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ maɣana samaa kota sɔsɔm kɛ təyaɣa taa. 28 Ntɛna ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá teu sɩ, Yuta tʋ kʋkiiu ntɛ́ sɩ ɩ́ na piitim lɛmpɩ tʋ pá taa tɔ. Pəyele ɩ nɔɔhəlɛ ɩ́ taa fɛlɩ ɩ tɛ. Ama Ɩsɔ heela-m sɩ ma kaa nyənɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ sɩ ɩ kɛ́ kʋsɔɣɔtʋ tʋ yaa asilima tʋ. 29 Pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei ɩ́ yaa-m tɔ pə ta la-m katɛ na kɔntɛ. Ɩlɛ ma pɔɔsəɣɩ-mɛ sɩ alaafəya kɛlɛ? 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kɔɔnɛɛ tɔma sɩ: Saŋa taa kʋyɛɛŋ tooso kɔlɔ, ma sələmaɣa ilim hʋʋ sələmʋɣʋ ɩsɩɩ ɩsəntɔ ɩnɩ ɩ taka teitei kɛ́ ma təyaɣa taa. Tənaɣa apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩ ma tɔɔ təsɛlɩ, na ɩ́ suu wontu nti tə tee kɔkɔ tɔ. 31 Na ɩ́ heeli-m sɩ: Kɔɔnɛɛ, Ɩsɔ nɩɩ nyá sələməŋ, na ɩ nyəmá nyá kʋnyɔntʋnaa tem tɔɔ. 32 Pə tɔɔ tɔ, tili yəlaa kɛ Sopee na pá yaa-ŋ Simɔŋ wei pa cuɣusaa sɩ Piyɛɛ tɔ. Ɩ wɛ tɔnəŋ nyallʋ Simɔŋ wei ɩ təyaɣa wɛ lʋm nɔɣɔ tɔ ɩ tɛ. 33 Pə tɔɔ kɛ́ ma tila kpakpaa kɛ nyá waalɩ, na n kɔma tɔ pə lapa teu. Tɔʋ, nɔɔnɔɔ tá təna tə kota Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ cənɛ sɩ tə nɩɩkɩ pə təna mpi Tacaa heela-ŋ sɩ ń tɛləsɩ-tʋ tɔ. 34 Tənaɣa Piyɛɛ kpaɣa tɔm sɩ: Pənɛntaa kɛlɛ ma cɛkəna teu sɩ Ɩsɔ ɩɩ faɣasəɣɩ yəlaa. 35 Ama piitim təna taa wei ɩ wɛɛ na ɩ́ seeki-ɩ na ɩ́ təŋəɣɩ tampana, pʋntʋ ntɛ́ Ɩsɔ yʋlʋ. 36 Ɩ́ nyəmá tɔm nti Ɩsɔ tilinaa na pá heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔ. Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ɩ tillaa mpɛ pa heelaa tɔɣɔlɛ sɩ: Yesu Kilisiti kɔŋna alaafəya. Yesu ɩnɩ ɩ kɛnna yəlaa təna Sɔsɔ. 37 Ɩ́ nyəmá pə təna mpi pə caala lapʋ kɛ Kalilee na pə́ yɛkɩ Yuta tɛtʋ təna taa kɛ́ Yohaanɩ Ɩsɔ lʋm sɔʋ tɔm kpaalʋɣʋ waalɩ tɔ. 38 Ɩ́ nyəmá tɔtɔɣɔ ɩsəna Ɩsɔ haɣasa Nasalɛtɩ Yesu kɛ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔ, na ɩsəna ɩ cɔɔkaɣa tɛtʋ taa na ɩ́ lakɩ kʋpantʋ, na ɩ́ hɛtəɣɩ ɩlɔɣɔʋ ka kpa mpa mpa tɔ, Ɩsɔ wɛ ɩ waalɩ tɔɣɔ ɩ pəsa mpʋ. 39 Tə nana tá ɩsəlɛ kɛ pə təna mpi ɩ lapa Yuta tɛtʋ taa na Yosalɛm tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kama-ɩ tesika tɔɔ na pá kʋ-ɩ. 40 Ama Ɩsɔ feesa-ɩ kʋyɛɛŋ tooso wule na ɩ yelaa na yəlaa na-ɩ. 41 Ɩlɛ pə taɣa yəlaa tənaɣa yem. Ta mpa Ɩsɔ ka ləsa tuu tanaŋ tɛɛ sɩ tə́ ná na tə́ yɔɣɔtɩ pə tɔm tɔɣɔ. Yesu ɩnɩ ɩ səpa na Ɩsɔ feesi-ɩ tɔ tá na-ɩ tə́ tɔɣɔna na tə́ nyɔɔ. 42 Ɩnɩ ɩ tʋna-tʋ sɩ tə́ lakɩ yəlaa kɛ waasʋ, na tə́ heeliɣi təfoo sɩ ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ sɩɩwa sɩ ɩ ká hʋʋna weesiŋ nyə́ma na sətaa kɛ tɔm. 43 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa təna yɔɣɔta ɩ tɔm, sɩ ye wei ɩ mʋ ɩ tɔm ɩ ká hɩɩsɩ pʋntʋ ɩsaɣatʋ na ɩ maɣamaɣa ɩ toŋ. 44 Piyɛɛ tɔŋna ɩ faaci ɩnəɣɩ mpʋ, ɩlɛna Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ tii pa təna mpa pa nɩɩkaɣa-ɩ tɔ pa tɔɔ. 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ piti kpa Yuta nyə́ma mpa paa mʋ Yesu na pá təŋa Piyɛɛ tɔ. Mpi tɔ, Ɩsɔ ha ɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ na ɩ́ tɔŋna yaʋ kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pɛlɛ pa tɔɔ tɔtɔ. 46 Mpi pə tɔɔ tɔ, pa nɩɩkaɣa pa yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ, na pá pʋɣʋləɣɩ Ɩsɔ sɔsɔɔntʋ. 47 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ tɔma sɩ: Yəlaa panɛ pə ta kisi-wɛɣɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ haʋ kɛ teitei ɩsɩɩ ta, kacaŋfana Ɩsɔ lʋm maɣamaɣa sɔʋ na? 48 Tənaɣa ɩ yelaa na pá yaana Yesu Kilisiti hətɛ na pá sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa wiina-ɩ sɩ ɩ́ caɣa wɛɛ naalɛɣɛ pa kiŋ. 1 Tillaa na tá taapalaa lɛlaa mpa paa wɛ Yuta tɔ, pa nɩɩwa sɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pɛlɛ pa mʋ Ɩsɔ Tɔm tɔtɔ. 2 Piyɛɛ kɔma na ɩ́ məlɩ Yosalɛm, ɩlɛna Yuta nyə́ma mpa pa mʋ Yesu tɔ pá tɔmɩ-ɩ sɩ: 3 N kʋlaa kɛlɛ na ń polo kʋtapɛləŋ tɛ, na halɩ nyá na-wɛ ɩ́ kpɛntɩ tətɔɣɔlɛ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ kpaɣa pə təna mpi pə lapa tɔ na ɩ́ kɛɛsɩ-wɛ təcʋŋŋ sɩ: 5 Sopee ɩcatɛ taa kɛ́ maa wɛɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma sələmaɣa Ɩsɔ, ɩlɛna pə la-m ɩsɩɩ toosee taka, na má ná pʋlʋ na pə́ lɩɩna ɩsɔ na pə tiikina ma tɔɔ. Pə nəɣəsəna ɩsɩɩ saalaɣa anaam taka, na pə́ tɔka ka ntompee liɣiti, na ká susaa, na ká tii hatoo ma tɛɛ. 6 Ma nyəna teu təpiŋŋ kɛ saalaɣa ŋkɛ ka taa, ɩlɛna má ná nɔɔhɛɛ liɣiti wontu, na taalɛ nyəntʋ, na tɛtɛ nyəntʋ, na keŋ nyəm. 7 Tənaɣa ma nɩɩ pə tɔma-m sɩ: Piyɛɛ kʋlɩ na ń kʋ na ń tɔɣɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma cɔwa sɩ: Aaɩ, Tacaa, ma kaa la mpʋ. Tuu tɔ pʋlʋ mpi tə nyənəɣɩ kʋsɔɣɔtʋ yaa asilima tɔ pə ta sʋʋta ma nɔɣɔ taa kɛ́ paa pəcɔ maɣamaɣa. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tasa-m yɔɣɔtənaʋ na ɩsɔtaa sɩ: Taa nyənɩ Ɩsɔ kʋtaɣanəm ɩsɩɩ asilima. 10 Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ laasasɩ tooso, ɩlɛna pə təna pə́ taɣanɩ ɩsɔtaa kɛ́ kpaʋ. 11 Waatɩ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa teitei kɛ́ apalaa napələɣɩ tooso lɩɩna Sesalee na pá tala təyaɣa ŋka ka taa maa wɛɛ tɔ, sɩ pa tila-wɛɣɛ ma waalɩ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Feesuɣu heela-m sɩ má təŋ-wɛ, má taa la sika. Má na tá taapalaa naatoso ɩnɛ tə poləna Sesalee na tə́ sʋʋ Kɔɔnɛɛ təyaɣa kɛ tá təna. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ apalʋ ɩnɩ ɩ kɛɛsa-tʋɣʋ ɩsəna ɩ nawa ɩsɔtaa tillu səŋa ɩ təyaɣa taa na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Tili yəlaa kɛ Sopee na pá yaa Simɔŋ wei pa cuɣusaa sɩ Piyɛɛ tɔ. 14 Ɩnɩ ɩ ká heelina-ŋ tɔm nti tɩɩ ya nyá na nyá təyaɣa təna mə nyʋɣʋ tɔ. 15 Ma maɣasa ma tɔm kɛ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ tii pa tɔɔ kɛ́ teitei ɩsɩɩ ɩ ka tiiu tá tɔɔ kɛ́ lɔŋ tɔ. 16 Ɩlɛna má tɔɔsɩ tɔm nti Tacaa ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: Lʋm maɣamaɣa kɛ Yohaanɩ ná sɔna yəlaa kɛ Ɩsɔ lʋm. Ama mɛ ɩlɛ, Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ paa sɔ-mɛ. 17 Ye Ɩsɔ ná lapa-wɛɣɛ kʋcɔɔʋ kʋlʋmʋɣʋ ŋku ɩ ka lapa taɣa waatʋ wei tə mʋ Tacaa Yesu Kilisiti tɔm tɔ, ɩlɛ maɣalɛ awe na maa kpɛɛsəɣəna Ɩsɔ? 18 Pa nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna pa pááná məlɩ hɛɛʋ, na pá saŋ Ɩsɔ na pá tɔŋ sɩ: Ye mpʋ Ɩsɔ hʋla piitim lɛmpɩ nyə́ma ntɛ́ laɣasʋɣʋ tɔm sɩ pə́ ya pa nyɔɔŋ. 19 Kʋnyɔntɔɣɔlɛ nte tə taa pa caŋaa na pá kʋ Ɩtiyɛɛnɩ tɔ, tə yasa Ɩsɔ sɛɛlaa. Haləna pa taa lɛlaa yɛlɩ na pá tala Fenisii na Sipili na Antiyɔka, na Yuta nyə́ma tike kɛ pa lakaɣa waasʋ. 20 Paa na mpʋ Ɩsɔ sɛɛlaa napəlɩ mpa pa lɩɩna Sipili na Silɛŋ tɔ pa pola Antiyɔka na pá heeliɣi mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ Tacaa Yesu Laapaalɩ Kʋpaŋ. 21 Tacaa Ɩsɔ tʋ-wɛɣɛ niŋ, na yəlaa paɣalɛ mʋ na pá laɣasɩ na pá təŋ Yesu. 22 Yosalɛm Yesu sɛɛlaa kpekəle nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tili Paanapasɩ kɛ Antiyɔka. 23 Ɩ talaa na ɩ́ ná kʋpantʋ nti Ɩsɔ lapa Ɩsɔ sɛɛlaa mpɛ tɔ, ɩlɛna ɩ laŋlɛ hʋlʋmɩ sɔsɔm, na ɩ́ sɛɣɛsɩ pa təna sɩ pá tɔɣɔ apalʋtʋ na pá nɩɩna Tacaa kɛ teitei. 24 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, Paanapasɩ ɩnɩ ɩ ka kɛɛsa yʋlʋ kɛ́, na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔɔ ɩ kiŋ, na ɩ tɛma Ɩsɔ na ɩ taa pə tii fɛɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa samaa sɔɔsa Tacaa təŋʋɣʋ taa. 25 Pəlɛ pə waalɩ Paanapasɩ pola Taasɩ kɛ Sɔɔlɩ pɛɛkʋɣʋ. 26 Ɩ kɔma na ɩ́ na-ɩ, ɩlɛna ɩ́ kɔna-ɩ Antiyɔka. Ɩlɛna pa naalɛ pá caɣa təna Yesu sɛɛlaa kiŋ kɛ pənaɣa təcu, na pa sɛɣɛsa yəlaa paɣalɛ. Antiyɔka tənaɣa pa caala Tacaa təŋlaa kɛ yaaʋ təcəcɩ sɩ Kilisiti nyə́ma. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa napəlɩ pa lɩɩna Yosalɛm na pá polo Antiyɔka kɛ waatʋ ɩnɩ ɩ taa. 28 Tənaɣa pa taa lɛlʋ wei pa yaa sɩ Akapusi tɔ, ɩ kʋlaa na ɩ́ yɔɣɔtəna Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ toma sɩ: Nyɔɣɔsɩ anaam nɔɣɔlʋ ɩ ká lɩɩ keteŋa təna taa kɛ́ nɔɔnɔɔ. Na tampana pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ Kʋfənɛɛ Koloti pɔɔlɛ taa. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tacaa təŋlaa luɣu lapa sɩ paa wei ɩ ká caa ɩsəna ɩ pəsaa tɔ na pá tena pa taapalaa mpa pa wɛ Yuta tɔ. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa caa kʋsənam mpɩ, na pá tilina Paanapasɩ na Sɔɔlɩ, sɩ pá cɛla təna Yesu sɛɛlaa nyʋɣʋ nyə́ma. 1 Waatʋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ wulaʋ Sɔsɔ Helɔtɩ nika Yesu sɛɛlaa taa napələɣɩ naasʋɣʋ. 2 Ɩ kʋwa Yohaanɩ taalʋ Saakɩ na laɣatɛ. 3 Helɔtɩ nawa sɩ ɩ lapʋ mpʋ tɔ pə maɣa Yuta nyə́ma, ɩlɛna ɩ́ tasa Piyɛɛ kɛ kpaʋ. (Saa ɩnɩ pə pamna kʋkʋsʋm fɛɩ potopotonaa acima kʋyɛɛŋ taa.) 4 Helɔtɩ tɛma Piyɛɛ kɛ kpaʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ təkɩ-ɩ saləka. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ caa yoolaa kɛ naanʋwa na naatoso sɩ pá taŋəɣɩ-ɩ yəlaa liɣiti liɣiti na pá kaasəɣɩ təma. Na ɩ́ hʋʋkɩ ɩ taa kɛlɛ sɩ Tɛɛʋ acima ɩ́ tɛɛwa ɩlɛ ɩ ká ləsɩ-ɩ yəlaa ɩsɛntaa na ɩ́ kʋ-ɩ. 5 Piyɛɛ wɛ saləka taa kɛ́ mpʋ tɔ, na Yesu sɛɛlaa náá tɔŋna ɩ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ sələmʋɣʋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. 6 Pə kɔma na pə tala kʋyakʋ ŋku kʋ feŋaɣa sɩ Helɔtɩ ləsəɣɩ Piyɛɛ kɛ yəlaa ɩsɛntaa tɔ, Piyɛɛ tɔŋna tom kɛ pə ahoo kɛ yoolaa naalɛ hɛkʋ taa. Alukpala naalɛɣɛ paa tʋ-ɩ, na taŋlaa náá səŋa saləka kutuluɣu nɔnɔɣɔ na awalɩ tɔɔ. 7 Tənaɣa Tacaa ɩsɔtaa tillu kɔma na ɩ́ sʋʋ Piyɛɛ pa tɔɔ təkpʋʋ, na kɔkɔ nyaləməlɛ na teu tənyalulu kɛ naŋiya ŋka ka taa paa wɛɛ tɔ. Ɩlɛna ɩsɔtaa tillu ma Piyɛɛ kɔŋkɔŋ taa na ɩ́ feesi-ɩ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ təwaka. Tənaɣa alukpala lɩɩ Piyɛɛ niŋ taa na a hoti. 8 Ɩlɛna ɩsɔtaa tillu heeli-ɩ sɩ: Ləlɩ nyá tampala na ń lɛɛ nyá ntaŋkpala. Piyɛɛ lapa mpʋ, ɩlɛna ɩsɔtaa tillu heeli-ɩ sɩ: Suu nyá toko na ń təŋɩ-m. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ lɩɩ saləka taa na ɩ́ təŋəɣɩ ɩsɔtaa tillu. Ɩlɛ ɩ taa tisi ɩ yuŋ kɛ́ sɩ ɩsɔtaa tillu kʋlapʋtʋ ntɩ tampana tɔm. Pə lapa-ɩ kɛ́ ɩsɩɩ toosee taka. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɛɛ tətaŋlɛ kancaalaɣa nyəntɛ na naalɛ nyəntɛ. Ɩlɛna pá tala təyaɣa təna nɔnɔɣɔ ŋka ka kʋtəkəŋ kɛ nyəɣətʋ na ká wɛnna ɩcatɛ tɔɔ tɔ. Ɩlɛna kɛlɛ ká tʋlɩ ka təɣɩ yem na pá lɩɩ. Pa lɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá tʋ hapəlɛ. Tənaɣa ɩsɔtaa tillu yela Piyɛɛ kɛ kpakpaa. 11 Mpʋɣʋlɛ pə cɛpa Piyɛɛ ɩsɛntɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Pənɛntɛ ma tɛma ma taa sɩ Tacaa tilina ɩ ɩsɔtaa tillu na ɩ́ ya-m Helɔtɩ niŋ taa, na tə təna nti Yuta nyə́ma tɛɛlaɣaa sɩ paa la-m tɔ tə taa. 12 Piyɛɛ cɛkəna ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsəna taa ɩ wɛɛ tɔ, ɩlɛna ɩ́ mələna Yohaanɩ wei pa cuɣusaa sɩ Maləkɩ tɔ ɩ too Malɩ təyaɣa tɔɔ. Yəlaa paɣalɛ ka kota təna na pá sələməɣɩ Ɩsɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Piyɛɛ mapa nɔnɔkeelasɩ, na pɛɛlɔ təmlɛ tʋ wei pa yaa sɩ Lote tɔ ɩ́ polo tʋlʋɣʋ. 14 Ɩ nyəmá Piyɛɛ nɔɣɔ, ɩlɛna laŋhʋlʋmlɛ katatəlaɣa tɔɔ ɩ́ yele nɔnɔɣɔ tʋlʋɣʋ, na ɩ́ məlɩ kpakpaa na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Piyɛɛ kɔma. 15 Ɩlɛna pá tɔmɩ-ɩ sɩ: N sʋʋ kpaŋʋɣʋ kɛ́. Ama pɛɛlɔ ɩsəlɛ ná sɛɛwa sɩ: Tampana kɛ́. Ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ye mpʋ ɩsɔtaa tillu wei ɩ wɛ ɩ waalɩ tɔɣɔ. 16 Pa tɔŋna mpʋ tɔ na Piyɛɛ náá tɔŋna mapʋ kɛ́ sɩ pá tʋlɩ-ɩ. Pa kɔma na pá tʋlɩ nɔnɔɣɔ na pá ná Piyɛɛ, ɩlɛna pə la-wɛɣɛ piti kɛ́ sɔsɔm. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nyəka-wɛɣɛ niŋ sɩ pá su. Ɩlɛna ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ ɩsəna Tacaa ləsa-ɩ saləka taa tɔ. Na ɩ́ heeli-wɛ tɔtɔ sɩ: Ɩ́ heeli-təɣɩ Saakɩ na ma taapalaa lɛlaa. Ɩlɛna Piyɛɛ lɩɩ na ɩ́ tɛɛna tiili. 18 Tɛʋ fema ɩlɛ, yoolaa sʋʋ yələtʋɣʋ ntɛ́ pa ta nyɩ ɩsəna Piyɛɛ tɛmnaa tɔ. 19 Helɔtɩ sɩ pá pɛɛkɩ-ɩ kɛ́ pá pɛɛkɩ-ɩ, pa ta na-ɩ. Ɩlɛna ɩ́ lana taŋlaa kɛ tɔm na ɩ́ tɔ sɩ pá kʋ pɛlɛ. Tənaɣa Helɔtɩ lɩɩ Yuta na ɩ́ tɛɛna Sesalee, na ɩ́ caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ. 20 Helɔtɩ pááná ka huuna Tiii na Sitɔŋ pə nyə́ma kɛ teu. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa pɛɛla nɔɣɔ na pá polo na pá ná wulaʋ təyaɣa tɔɔ nyənlʋ Pəlasətusi, na ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛ-wɛɣɛ nɔɣɔ na pá polo na pá ŋmiŋ wulaʋ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu. Pə taɣa pʋlʋ, Helɔtɩ ɩcatɛ ka kɛna pa kp+oú. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sɩɩ kʋyakʋ nakʋlɩ. Kʋlɛ kʋ talaa, ɩlɛna Helɔtɩ suu ɩ kawulaɣa wontu na ɩ́ kpa ɩ kumte tɔɔ na ɩ́ caɣa, na ɩ́ kpa-wɛɣɛ faaci lapʋ. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa mapa kapusi sɩ: Pʋwɛ, Yʋlʋ maɣamaɣa yɔɣɔtaɣa ntɛ? Ɩsɔ kɛ́. 23 Tənaɣa Tacaa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ kɔma na ɩ́ tɛ Helɔtɩ tɔm kɛ kpakpaa. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ sɩɩna ɩ təɣɩ samtʋ nti tə kɛ́ Ɩsɔ tike nyəntʋ tɔ. Ɩlɛna ɩ́ tʋ sonsompee, haləna ɩ́ caŋ na ɩ́ sɩ. 24 Saa ɩnɩ Ɩsɔ Tɔm ná tɔŋna yɛkʋɣʋ kɛ́ na tə́ puki. 25 Pə kɔma na Paanapasɩ pá tɛ pa tiluɣu tɔm kɛ Yosalɛm, ɩlɛna pá kpɛŋna Yohaanɩ wei pa cuɣusaa sɩ Maləkɩ tɔ na pá məlɩ Antiyɔka. 1 Antiyɔka Yesu sɛɛlaa taa ka wɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na sɛɣɛsəlaa. Pa həla ntɔ. Paanapasɩ, na Simiyɔŋ (wei pa cuɣusaa sɩ Apalʋkpɛtʋ tɔ), na (Silɛɛnɩ tʋ) Lusiyusi, na Manaheŋ (wei na Kʋfənɛɛ Helɔtɩ paa pɩɩ təntəmlɛ tɔ), na Sɔɔlɩ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ nakʋlɩ pa tɔŋna Tacaa təmlɛ lapʋ na nɔhɔkʋtʋ. Ɩlɛna Feesuɣu Naŋŋtʋ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ faɣa Paanapasɩ, na Sɔɔlɩ na pa mpaa na pá la təmlɛ nte tə tɔɔ ma ləsa-wɛ tɔ. 3 Tənaɣa pa hɔka nɔɔsɩ na pá sələmɩ Ɩsɔ, na pá tənɩ niŋ kɛ pa tɔɔ na pá tɔ-wɛ sɩ pá tɛɛ. 4 Feesuɣu Naŋŋtʋ tila Paanapasɩ na sɔɔlɩ kɛ mpʋ, ɩlɛna pá polo Selusii, na pá sʋʋ tənaɣa kpɩɩlʋɣʋ na pá tɛɛ tɛtʋ nti lʋm cɔɔnaa na pá yaakɩ-tɩ sɩ Sipili tɔ. 5 Pa tala Salamini, ɩlɛna pá sʋʋ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsʋɣʋ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa mpa pa wɛ təna tɔ pa taa. Na Yohaanɩ Maləkɩ ka wɛ pa kiŋ na ɩ́ səŋna-wɛ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa faɣana tɛtʋ nti lʋm cɔɔna mpʋ tɔ tə taa, halɩ Pafɔɔsɩ ɩcatɛ. Tənaɣa pa sula Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ pɔpɔtʋ topotopo latʋ nɔɣɔlʋ na pá yaa-ɩ sɩ Palɩ-Yesu. Ɩ kɛ́ Yuta tʋ na ɩ hɔŋaɣa ɩ tɩ sɩ ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ. 7 Ɩ́ na tɛtʋ ntɩ tə kʋfənɛɛ Seluyu Pɔɔlusi pa cakaɣana. Na kʋfənɛɛ ɩnɩ ɩ paasaa kɛ́ na ɩ́ wɛna laɣatʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yaa Paanapasɩ na Sɔɔlɩ sɩ pá polo ɩ tɛ na pá heeli-ɩ Ɩsɔ Tɔm. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩlimasɩ kaɣata-wɛ haləna ɩ́ lʋ sɩ ɩ ləsəɣɩ kʋfənɛɛ kʋnyɩɩlʋɣʋ kɛ Ɩsɔ mpaaʋ tɔɔ. (Topotopo tʋ kɛ Kəlɛɛkɩ nyə́ma ná yaa sɩ Ɩlimasɩ.) 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ toma kʋləna Sɔɔlɩ wei pa cuɣusaa sɩ Pɔɔlɩ tɔɣɔ sɔsɔm, na ɩ́ nyənɩ apalʋ ɩnɛ təpiŋŋ, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: 10 Apalʋ nyá, nyá aciitu na nyá nyəməŋ tɔɔwa yoo. N kɛ́ Ɩlɔɣɔʋ sɔsɔ yʋlʋ kɛ́, na n kɛ́ kʋpam təna wakəllʋ. N kaa yele mpi mpi Tacaa sɩɩwa sɩ ɩ ká la tɔɣɔ wakəlʋɣʋ kɛ mpʋ? 11 Tɔʋ, Tacaa niŋ ká kpa nyá tɔɔ kɛ́ nɔɔnɔɔ. N ká yʋlʋmɩ, n kaa keesi ilim kɛ wɛɛ naalɛ. Tənaɣa pə yu Ɩlimasɩ ɩsɛntɔɔ kɛ kpakpaa na ɩ́ tuti ɩ təɣɩ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ tutuɣu ɩsɩɩ ɩ́ na nɔɣɔlʋ na ɩ́ hɔmɩ-ɩ. 12 Kʋfənɛɛ ná pə təna mpi pə lapa mpʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ mʋ Ɩsɔ Tɔm. Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa tɔm nti pa sɛɣɛsa-ɩ tɔ tə lapa-ɩ sɔɣɔntʋ kɛ teu kɛ́. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ na ɩ taapalaa pa sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ kɛ Pafɔɔsɩ na pá tɛɛna Pɛɛsɩ kɛ Pamfili tɛtʋ taa. Ama Yohaanɩ Maləkɩ ná yela-wɛɣɛ təna na ɩ́ məlɩ Yosalɛm. 14 Pa lɩɩ Pɛɛsɩ, ɩlɛna pá tɛɛna Antiyɔka kɛ Pisiti tɛtʋ taa. Pə tala kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule, ɩlɛna pá sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile taa na pá caɣa. 15 Pa tɛma Moisi takəlasɩ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa nyəŋsɩ kɛ kalʋɣʋ, ɩlɛna Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ nyə́ma tili na pá heeli-wɛ sɩ: Ta taapalaa mɛ, ye ɩ́ wɛna natələɣɩ pəcɔ sɩ ɩ́ ká heeli samaa na pə́ səna-wɛ, ɩ́ yɔɣɔtɩ ɩlɛ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ kʋlaa na ɩ́ la-wɛɣɛ kaafala na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma na mpa mɛ ɩ́ sɛɛkɩ Ɩsɔ tɔ ɩ́ nɩɩ ma tɔm. 17 Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa panɛ pa Ɩsɔ ləsəna tá caanaa caanaa na ɩ́ la na pá huki waatʋ wei paa caɣa caɣalətʋ kɛ Icipiti tɔ, na ɩ́ ləsɩ-wɛɣɛ təna na toŋ na toŋ. 18 Na ɩ́ tɔkɩ-wɛ ɩsɩɩ pɩɩsɩ nɩɩlɛ kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa. 19 Haləna ɩ́ kpiisi piitimnaa naatosompɔɣɔlaɣa kɛ Kanaaŋ tɛtʋ taa, na ɩ́ kpaɣa pa tɛtʋnaa na ɩ́ cɛla ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma na tə́ pəsɩ pa nyəntʋ. 20 Na pá caɣa tə taa ɩsɩɩ pɩɩsɩ nasəlɛ na nɩɩlɛ na naanʋwa (450). Pəlɛ pə waalɩ ɩ kpa-wɛɣɛ tɔm hʋʋlaa, haləna pə tala Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Samiyɛɛlɩ waatʋ taa. 21 Ɩlɛna pá sələmɩ wulaʋ, kɛna Ɩsɔ kpa Pɛnsamɛɛ lʋlʋɣʋ taa tʋ wei pa yaa sɩ Kisi tɔ ɩ pəyalʋ Sayuli, na ɩ́lɛ́ ɩ tɔɣɔ kawulaɣa kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ təcu. 22 Ɩsɔ kɔma na ɩ́ kisi Sayuli tɔm kɛ́, ɩlɛna ɩ́ kpa-wɛɣɛ Tafiiti kɛ wulaʋ. Haləna ɩ́ ləsɩ ɩ́lɛ́ ɩ nyɩɩlʋɣʋ sɩ: Ma hika Sesee pəyalʋ Tafiiti ɩ kɛ́ ma luɣu tɛɛ yʋlʋ. Ɩ ká la pə təna mpi ma sɔɔlaa sɩ ɩ́ la tɔ. 23 Tafiiti ɩnɩ ɩ lʋləna na pə́ lʋlɩ, haləna pə́ tala Yesu wei Ɩsɔ sɩɩwa sɩ ɩ́ waasɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔ, ɩsɩɩ ɩ ka yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ɩ ká la tɔ. 24 Yesu taa kɔnta tɔ, Yohaanɩ lapa ɩ waasʋ na ɩ́ heeliɣi yəlaa təna sɩ pá laɣasɩ tɔntɛ na pá sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 25 Pə kɔma na pə wʋsəna Yohaanɩ səm tɔ ɩ tɔma sɩ: Ɩ́ hʋʋ sɩ ma kɛ́ aweɣelɛ ye? Ma ta kɛ wei ɩ́ taŋaa sɩ ɩ kɔŋ tɔ. Ama ɩ́ nyənɩ, ma waalɩ nɔɣɔlʋ ká kɔɔ. Ma ta tala má hɩɩsɩ ɩ nɔɔhɛɛ taa ntaŋkpala mʋsʋɣʋ maɣamaɣa. 26 Ta taapalaa, Apəlaham piya mɛ, na mə təna mpa mɛ ɩ́ kɔma cənɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ, taɣa pə heeliɣi yapʋ tɔm tənɛ sɩ tə́ nɩɩ. 27 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ Yosalɛm yəlaa ná taa cɛkəna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa tɔm nti pa kalaɣa paa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ ŋku tɔ. Na pa kʋɣʋ Yesu tɔm tɔ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa nɔɔsɩ taa tɔm kɛ pa lapa təkɛlɛ. 28 Paa na pa pɛɛka mpi paa pusina na pá kʋ-ɩ na pá laŋ tɔ, pa sələma Pilatɩ sɩ ɩ́ kʋ-ɩ mpʋ. 29 Pa tɛma lapʋ kɛ tə təna nti Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ ka yɔɣɔta ɩ tɔɔ tɔ, ɩlɛna pá tisi-ɩ səm tesika tɔɔ, na pá pimi-ɩ pəlaaʋ taa. 30 Ama Ɩsɔ feesa-ɩ. 31 Kʋyɛɛŋ paɣalɛ taa ɩ lɩɩkaɣa ɩ́ na mpa pa lɩɩna Kalilee na pá polo Yosalɛm tɔ pa tɔɔ. Na pənɛntɛ mpɛ ɩnɩ pa heeliɣina Ɩsɛɣɛlɩ piitim kɛ tɔm nti pa nawa tɔ tə tampana. 32 Na tá tɔtɔ, Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣɩ tə kɔna-mɛ. Mpi mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la tá caanaa caanaa tɔ, 33 pə maɣamaɣa kɛ ɩ lapa ta kiŋ kɛ waatʋ wei ɩ feesa Yesu tɔ, ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Yontu naalɛ nyəntʋ taa tɔ sɩ: Nyaɣalɛ ma pəyaɣa, saŋa ma pəsa nyá Caa kɛ́. 34 Ɩsɔ ka tɛma yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ɩ ká feesi-ɩ, sɩ pə fɛɩ sɩ ɩ ká tasa. Ɩ ka yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Kʋpantʋnaa mpa ma faɣasaa sɩ má la Tafiiti tɔ, maa la-mɛɣɛ wɛ. 35 Pə tɔɔ kɛ́ tiili tɔtɔ ɩ yɔɣɔtaa na pə pɩɩ təcəŋcəŋ sɩ: N kaa yele sɩ nyá yʋlʋ kʋpaŋ má ma tɩɩ sɔŋ pəcɔ maɣamaɣa. 36 Mpi Ɩsɔ sɩɩwa tɔ, mpəɣɩ Tafiiti ná lapa ɩ́lɛ́ ɩ pɔɔlɛ taa. Pə waalɩ ɩ səpa na pá pimi-ɩ ɩ caanaa caanaa kiŋ na ɩ́ tasa. 37 Ama Ɩsɔ feesa wei tɔ, ɩ ta tasa se. 38 Ta taapalaa, pə wɛɛ sɩ ɩ́ nyɩ sɩ Yesu tənna pa heela-mɛɣɛ mə ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ tɔm. Na paa yʋlʋ wei ɩ́ tɛma-ɩ na ɩ taa, ɩ ləsəɣɩ pʋntʋ kɛ ɩ ɩsaɣatʋ təna taa. Moisi kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ ná taa pəsɩ na tə́ la mpʋ. 40 Ye mpʋ ɩlɛ, ɩ́ la laakalɩ na pə́ taa kɔɔ na pə́ la-mɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka yɔɣɔtaa tɔ sɩ: 41 Footilaa sɔsaa mɛ ɩ́ tʋ ɩsɛ. Pə́ la-mɛɣɛ ha, na ɩ́ saalɩ yem. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, maa la mə pɔɔlɛ taa kɛ́ təmlɛ kʋpampantɛ natəlɩ, nte paa paa kɛɛsa-mɛɣɛ tə tɔm, ɩ́ taa tisi tɔ. 42 Waatʋ wei Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa lɩɩ Yuta nyə́ma təkotile taa tɔ, pa tɔma-wɛ sɩ pá la suulu na pá kɔɔ cele waalɩ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule, na pá tasa tɔm tənɛ ɩnəɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ. 43 Pa kɔma na pá ya ɩlɛna Yuta nyə́ma na mpa paa sʋʋ Yuta nyə́ma Ɩsɔsɛɛlɛ taa kɛ́ kʋsʋʋ tɔ, pa paɣalɛ hu Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa waalɩ. Na pɛlɛ pá sɔɔsɩ-wɛɣɛ apalʋtʋ sɩ pá yoo toŋ kɛ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔm taa. 44 Kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ lɛŋkʋ kɔma na kʋ tala tɔ, pə wɛ ɩsɩɩ ɩcatɛ yəlaa təna kotina sɩ pa nɩɩkɩ Tacaa tɔm. 45 Yuta nyə́ma nawa samaa kota mpʋ, ɩlɛna pə haŋ pa taa kɛ́ teu, na pá tɔŋ sɩ nti Pɔɔlɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔ tə fɛɩ mpʋ, na pá tʋʋkɩ-ɩ. 46 Tənaɣa Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa heela-wɛ na apalʋtʋ sɩ: Pɩɩ wɛɛ sɩ mɛɣɛ pá caaləna Ɩsɔ Tɔm heeluɣu təcəcɩ na pə́cɔ́. Ama timpi ɩ́ kisa-tɩ na ɩ́ na sɩ ɩ́ ta kɛ́ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ nyə́ma tɔ, tɔʋ, tá mələɣəna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pɛlɛ pa tɔɔ ɩlɛ. 47 Nti Tacaa heela-tʋ tɔɣɔlɛ sɩ: Ma sɩɩ-mɛɣɛ piitimnaa hɛkʋ ɩsɩɩ fətəla kɛ́. Ɩ́ la na mpa pa wɛ hatoo pooluŋ taa tɔ pə́ ya pa nyɔɔŋ. 48 Mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, pa nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna pa laŋa hʋlʋmɩ sɔsɔm, na pá sʋʋ Tacaa tɔm kɛ pʋɣʋlʋɣʋ. Pa təna mpa pa kɛ́ sɩ pá hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ pa mʋwa Tacaa tɔm. 49 Tacaa tɔm tɔŋna yɛkʋɣʋ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ təna kʋ taa. 50 Ama Yuta nyə́ma sɔsa alaa toŋtʋnaa mpa pa təŋaɣa Yuta nyə́ma mpaaʋ tɔ, na pá kpɛŋna ɩcatɛ nyʋɣʋ nyə́ma napəlɩ tɔtɔ. Tənaɣa pa sʋʋ Pɔɔlɩ na Paanapasɩ kɛ kʋnyɔŋ tʋɣʋ, na pá ləsɩ-wɛɣɛ tɛtʋ. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ-wɛ pa lɩɩwa, ɩlɛna pá kpiisi pa ntaŋkpala mʋsʋɣʋ, na pá tɛɛ Ɩkʋniyɔm. 52 Tacaa təŋlaa mpa pa wɛ Antiyɔka tɔ pa laŋhʋlʋmlɛ fɛɩ kɛɛsʋɣʋ, na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ tɔɔ pa kiŋ kɛ sɔsɔm. 1 Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa tala Ɩkʋniyɔm. Ɩlɛna pá sʋʋ Yuta nyə́ma təkotile taa na pá yɔɣɔtɩ ɩsəna mpi pə wɛɛ tɔ. Haləna Yuta nyə́ma na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa tuutuuma tisi na pá mʋ Ɩsɔ Tɔm. 2 Tənaɣa Yuta nyə́ma mpa pa kisa Ɩsɔ Tɔm ntɩ tə mʋɣʋ tɔ, pa sɔta mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ sɩ pá nyənɩ tá taapalaa kɛ asaɣaa. 3 Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa caɣa Ɩkʋniyɔm na pə́ leeli. Pa lakaɣa pa faacinaa na apalʋtʋ, na pá wɛna naani kɛ sɔsɔm kɛ Tacaa tɔɔ. Pə́cɔ́ Tacaa ná hʋlaɣaa sɩ waasʋnaa mpa pa tɔŋna lapʋ kɛ ɩ pɛɛlɛɛ tɔm tɔɔ tɔ pa wɛna tampana. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ yelaa na pá pəsɩ na pá lakɩ Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm na piti təma. 4 Tənaɣa ɩcatɛ yəlaa faɣa tɔm naalɛ, lɛlaa ná wɛ Yuta nyə́ma tɔɔ, na lɛlaa kɛ tillaa tɔɔ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ na pa sɔsaa pa caɣaa na pá yɔɣɔtɩ sɩ paa tʋ tillaa sɔsaa mpɛɣɛ kʋnyɔŋ. Paa yoo-wɛɣɛ pɛɛ na pá kʋ. 6 Pɛlɛ pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá se na pá məŋna Lisitəla na Tɛləpɩ na pə cɔlɔ acalɛɛ kɛ Likaonii tɛtʋ taa. 7 Ɩlɛna pá sʋʋ Laapaalɩ Kʋpaŋ heeluɣu kɛ təna. 8 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ Lisitəla na ɩ́ wɛ atɛɣɛ tam, nɔɔhɛɛ tɔɔ ɩɩ səŋəɣɩ. Pa lʋla-ɩ na kaakalətʋ, ɩ ta tɩɩ fɛlɩ ɩ nɔɔhɛɛ tɔɔ kɛ́ fɛlʋɣʋ maɣamaɣa. 9 Ɩ caɣaa na ɩ́ nɩɩkɩ Pɔɔlɩ tɔm, ɩlɛna ɩ́lɛ́ ɩ́ nyənɩ-ɩ təpiŋŋ, na ɩ́ ná sɩ ɩ wɛna naani sɩ ɩ ká hiki alaafəya. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ tɔma-ɩ na nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Kʋlɩ, səŋ təye kɛ́ nyá nɔɔhɛɛ tɔɔ. Tənaɣa apalʋ ɩnɩ ɩ ŋmaa ɩ nɔɔhɛɛ tɔɔ na ɩ́ sʋʋ tɔntɛ. 11 Samaa nawa mpi Pɔɔlɩ lapa mpʋ tɔ, ɩlɛna pá má kapusi na Likaonii tɔm taa sɩ: Pʋwɛ, tɩɩŋ pəsa yəlaa na ɩ́ kɔɔ tá hɛkʋ. 12 Ɩlɛna pá ha Paanapasɩ kɛ hətɛ sɩ Susi na Pɔɔlɩ sɩ Helemɛsɩ. Mpi tɔ, Pɔɔlɩ kɛna pa tɔm yɔɣɔtʋlʋ. 13 Tənaɣa wei ɩ ka fɛɛnaɣa pa tʋɣʋ Susi ŋku kʋ kutuluɣu ka wɛ ɩcatɛ nɔɣɔ tɔ, ɩ kɔna nɔnɔɔsɩ tɛɛ kɛ́ latəcɛnaa na pá tema-wɛɣɛ yaayenaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ na samaa pa luuŋ lapa sɩ pá fɛɛnɩ tillaa. 14 Ama tillaa naalɛ ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ. Ɩlɛna pá cəlɩ pa wontu, na pá se na pá polo samaa taa, na pá pɔɔsɩ-wɛ na nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: 15 Apalaa mɛ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lakɩ mpʋ? Tá kɛ́ yəlaa kɛ́ ɩsɩɩ mɛ mɛɛ. Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ tə kɔna-mɛ, na tə heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ yele mə nyɛntɛ tɩɩŋ, na ɩ́ məlɩ Ɩsɔ wei ɩ wɛɛ tɔ ɩ kiŋ. Ɩnɩ ɩ lapəna atɛ na teŋku na ɩsɔtaa na pə təna mpi pə wɛ pə taa tɔ. 16 Pɩɩsɩ nsi sɩ tɛɛwa tɔ sɩ taa Ɩsɔ ɩnɩ ɩ yelaa sɩ paa yəlaa mpa pá təŋ mpaaŋ wei pa nɔkaa tɔ. 17 Pəyele tam ɩ lapa sɩ pá nana-ɩ na kʋpantʋnaa mpa ɩ lakɩ tɔ pa kiŋ. Hatoo ɩsɔtaa kɛ́ ɩ yekina na ye pə́ tala tɛʋ nɩɩʋ kʋ nɩɩ-mɛ, na pə́ tala kʋtɔɣɔʋ pɩɩʋ kʋ pɩɩ na ɩ́ hiki, na ɩ́ haakɩ-mɛɣɛ tɔɣɔnaɣa na laŋhʋlʋmlɛ kʋɣɩ-mɛɣɛ sɔsɔm. 18 Paa na tillaa kɛɛsa samaa kɛ tɔmnaa panɛ tɔ, kam na kam kɛ́ na pə́cɔ́ pá pəsɩ na pá taŋ-wɛ sɩ pá taa fɛɛnɩ-wɛ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yuta nyə́ma napəlɩ pa lɩɩna Pisiti Antiyɔka na Ɩkʋniyɔm na pá tala. Ɩlɛna pá la na samaa mʋ pa ləmaɣasəlɛ, na pá yoo Pɔɔlɩ kɛ pɛɛ sɩ pa kʋɣɩ-ɩ. Pə kɔma na pá hʋʋ sɩ ɩ tɛma səpʋ, ɩlɛna pá tuu-ɩ na pá pɛtɩ-ɩ ɩcatɛ na waalɩ. 20 Ama Ɩsɔ sɛɛlaa kɔma na pá kotina-ɩ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ sʋʋ ɩcatɛ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɛʋ kʋfemuɣu ɩ na Paanapasɩ pa tɛɛ Tɛləpɩ. 21 Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa nika Laapaalɩ Kʋpaŋ heeluɣu kɛ Tɛləpɩ, ɩlɛna pá hiki yəlaa paɣalɛ mpa pa təŋəɣɩ Tacaa tɔ. Pəlɛ pə waalɩ pa məla Lisitəla, na Ɩkʋniyɔm, na Pisiti Antiyɔka. 22 Na pá sɔɔsəɣɩ Ɩsɔ sɛɛlaa kɛ toŋ, na pá tasəɣɩ-wɛɣɛ apalʋtʋ sɩ pá tɔkɩ Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu təkeŋkeŋke. Na pá heeliɣi-wɛ sɩ wahala na wahala kɛ́ na pə́cɔ́ tə́ sʋʋ Ɩsɔ Kawulaɣa. 23 Paa Yesu sɛɛlaa kpekəle nte tə taa, pa kpa nyʋɣʋ nyə́ma, na pá hɔkɔ nɔɔsɩ na pá sələmɩ Ɩsɔ. Ɩlɛna pá tʋ-wɛɣɛ Tacaa wei ɩ tɔɔ pa tisa pa yuŋ tɔ ɩ niŋ taa. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa faɣana Pisiti hɔɣɔlʋɣʋ taa na pá tala Pamfili hɔɣɔlʋɣʋ taa. 25 Pa heela Ɩsɔ Tɔm kɛ Pɛɛsɩ, ɩlɛna pá tɛɛ Atalii. 26 Pa kʋla təna, ɩlɛna pá sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ sɩ pa tɛɛkɩ Antiyɔka. Antiyɔka tənaɣa paa sələməna-wɛ na Ɩsɔ sɩ ɩ́ səna-wɛ na pə́cɔ́ pá sʋʋ pa təmlɛ nte pa tɛma lapʋ kɛ ɩsəntɔ tɔ tə taa. 27 Tillaa tala Antiyɔka, ɩlɛna pá koti Yesu sɛɛlaa, na pá kɛɛsɩ-wɛɣɛ mpi Ɩsɔ lapa pa kiŋ tɔ, na ɩsəna ɩ ha mpaaʋ sɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pɛlɛ pa maɣamaɣa pá mʋ Ɩsɔ Tɔm tɔ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pá na Ɩsɔ sɛɛlaa pa caɣaa na pə́ leeli pəcɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa napəlɩ pa lɩɩna Yuta na pá kɔɔ Antiyɔka, na pá sʋʋ tá taapalaa kɛ sɛɣɛsʋɣʋ sɩ: Ye ɩ́ ta pɛlɩ ɩsɩɩ Moisi sɩɩwa tɔ, pə kaa ya mə nyɔɔŋ. 2 Tənaɣa Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa kpɛɛsəna-wɛɣɛ-tɩ. Ɩlɛna pá hɔ pə tɔɔ kɛ́ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ. Tənaɣa pa tɔma sɩ: Ye mpʋ Pɔɔlɩ na Paanapasɩ na Antiyɔka nyə́ma napəlɩ paa polo Yosalɛm, na pá pɔɔsɩ tɔm tənɛɣɛ tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sɛɛlaa kʋsa Pɔɔlɩ-wɛ na pá tili, na pá təŋna Fenisii na Samalii, na pá kɛɛsəɣɩ yəlaa kɛ ɩsəna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ kaɣana pa pəsəna Ɩsɔ tɔɔ tɔ. Tá taapalaa təna nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna pa laŋa hʋlʋmɩ sɔsɔm. 4 Pa tala Yosalɛm, ɩlɛna Yesu sɛɛlaa mʋ-wɛɣɛ teu, na pə́ kpɛŋna tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma. Ɩlɛna pá kɛɛsɩ-wɛɣɛ ɩsəna Ɩsɔ lapəna pa niŋ tɔ. 5 Tənaɣa Falisanaa kpekəle nyə́ma napəlɩ, mpa pa mʋ Tacaa tɔm tɔ, pa kʋlaa na pá tɔ sɩ: Mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma na pá sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ, pə wɛɛ sɩ pá pɛlɩ kɛ́, na pá təŋ Moisi kʋsəsɩɩtʋ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa kotaa sɩ pa paasəɣəna tɔm tənɛ. 7 Pa hɔma tə tɔɔ kɛ́ teu, ɩlɛna Piyɛɛ kʋlɩ na ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ma taapalaa mɛ, mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá sɩ saa nɔɣɔlʋ Ɩsɔ ləsa-m mə hɛkʋ, sɩ má polo má heeli mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ na pá nɩɩ na pá mʋ. 8 Na Ɩsɔ wei ɩ nyəmá yəlaa lotunaa tɔ, ɩ ha-wɛɣɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩsɩɩ ɩ ka ha tá tɔ, sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ mʋ-wɛ. 9 Ɩ ta faɣasɩ ta na-wɛɣɛ paa pəcɔ. Ɩ taɣana pa lotunaa taa kɛ́ pa mʋɣʋ Ɩsɔ Tɔm tɔ pə tɔɔ. 10 Ye mpʋ ɩlɛ, ɩ́ caa ɩ́ maɣasɩ Ɩsɔ na ɩ́ sʋkəna Ɩsɔ sɛɛlaa kɛ təlasɩ kɛ səɣəla nna ta na ta caanaa caanaa tə ta pəsɩ na tə́ səɣəlɩ tɔ suwe? 11 Ama tə nyəmá teu sɩ pə yapa tá nyɔɔŋ kɛ Yesu pɛɛlɛɛ tɔɔ kɛ́ teitei ɩsɩɩ pə lapʋ pɛlɛ pa kiŋ tɔ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ kotuɣu taa yəlaa suma təkulum na pá keŋ ŋkpaŋŋ. Ɩlɛna Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pá kɛɛsəɣɩ-wɛɣɛ ɩsəna Ɩsɔ lapəna pa niŋ kɛ kɔkɔlɔ nyəm na piti təma kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa hɛkʋ tɔ. 13 Pɔɔlɩ-wɛ pa tɛma kɛɛsʋɣʋ kɛ pa nyəntʋ, ɩlɛna Saakɩ náá kʋlɩ na ɩ́ tɔ sɩ: Ma taapalaa ɩ́ nɩɩ ma tɔm. 14 Simɔŋ kɛɛsa ɩsəna hatoo pə kancaalaɣa Ɩsɔ paasəna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ sɩ ɩ ləsəɣɩ pa taa kɛ́ yəlaa na pá pəsɩ ɩ nyə́ma tɔ. 15 Na mpʋ ɩnɩ pə lɩɩ teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka yɔɣɔtaa tɔ. Mpʋ ɩnəɣɩ pa tɩɩ ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: 16 Tacaa yɔɣɔta mpʋ sɩ, pəlɛ pə waalɩ ɩlɛ maa məlɩ. Na maa kʋsɩ Tafiiti təyaɣa ŋka kaa yɔkaa tɔ. Maa taɣanɩ ɩ ncaa. Maa səŋsɩ ɩ təyaɣa ŋkɛ. 17 Na pə́ ha mpaaʋ kɛ yəlaa lɛlaa təna na pá pɛɛkɩ Tacaa. Ɩlɛna pə́ kpɛŋna piitimnaa təna mpa ma yaawa sɩ pá pəsɩ ma nyə́ma tɔ. 18 Tacaa wei ɩ yelaa na pá nyɩ tɔm tənɛɣɛ hatoo lɔŋ tɔ, ɩnɩ ɩ yɔɣɔtəna mpʋ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Saakɩ tasaa sɩ: Pə tɔɔ kɛ́ má, ma nawa sɩ, pə fɛɩ ɩsɩɩ pá tʋ wahala kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma na pá pəsəna Ɩsɔ tɔɔ tɔ. 20 Ama nti tɔɣɔlɛ sɩ, tɩɩ la-wɛɣɛ takəlaɣa sɩ pá kii asilima nantʋ kʋlalaatʋ, na pá yele tɛtɛlakasɩ. Pá taa tɔɣɔ mpi pa ta lɛntɩ tɔ pə nantʋ, na caləm tɔtɔ. 21 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, hatoo sɔsaa taa yəlaa tɔŋna Moisi kʋsəsɩɩtʋ sɛɣɛsʋɣʋ kɛ paa ɩcatɛ nte tə taa, na pá kaləɣɩ-təɣɩ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa kɛ́ paa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ ŋku. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma na Yesu sɛɛlaa təna tɔma sɩ paa ləsɩ pa hɛkʋ kɛ napələɣɩ, na pá na Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pá polo Antiyɔka. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ləsa Yuti wei pa yaa sɩ Paasapasɩ tɔ na Silaasɩ. Tá taapalaa tʋkaɣana apalaa mpɛ pa naalɛɣɛ. 23 Ɩlɛna pá tʋ takəlaɣa kɛ pa niŋ taa. Pa yɔɣɔta ka taa sɩ: Tá taapalaa mpa mɛ ɩ́ tá kɛ́ Yuta nyə́ma na ɩ́ wɛ Antiyɔka na Silii na Silisii pə tɛtʋ taa tɔ, taɣa tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma kɛ cənɛ, tə ha-mɛɣɛ sɛɛtʋ. 24 Tə nɩɩwa sɩ yəlaa lɩɩ tá hɛkʋ cənɛ na pá pona-mɛɣɛ tɔmnaa, na pə́ liɣiti-mɛ na pə́ tʋ-mɛɣɛ piti. Nti pa heela-mɛɣɛ mpʋ ɩnɩ tɔ tə ta lɩɩna tá kiŋ yoo. 25 Pə tɔɔ kɛ́ tə maɣasaa na tá təna təpaɩ tə́ tisi sɩ tə́ ləsɩ yəlaa na tə́ tili-wɛɣɛ mə cɔlɔ. Tə caa sɩ pá təŋ tá taapalaa kʋpama Paanapasɩ na Pɔɔlɩ, 26 mpa səm cɛɛ Tacaa Yesu Kilisiti təmlɛ tɔɔ tɔ, na pá kpɛntɩ mpaaʋ. 27 Pə tɔɔ kɛ́ tə tiliɣi Yuti na Silaasɩ sɩ pá kɛɛsɩ-mɛ na pa nɔɔsɩ kɛ tɔmnaa mpa tə ŋmaa takəlaɣa taa cənɛ tɔ. 28 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Feesuɣu Naŋŋtʋ na tá maɣamaɣa tə sɩɩwa sɩ, tə kaa sʋkɩ-mɛɣɛ səɣəla naalɩ na pə tá kɛ́ nti tə kɛ́ sɔsɔɔntʋ na tə́ kɛ́ paa wei ɩ́ tɔkɩ tɔ. 29 Ntəɣəlɛ sɩ ɩ́ kii nantʋ kʋlalaatʋ, na caləm, na wontu nti pa ta lɛntɩ tɔ. Ɩ́ yele tɛtɛlakasɩ təkpataa. Ye ɩ kii mpʋ ɩnɩ pə təna pə maɣaa. Pə lapa wulee. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ya təma, na mpa pa tila mpʋ tɔ pá tɛɛ Antiyɔka, na pá tala na pá koti Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle təna, na pá cɛlɛ-wɛɣɛ takəlaɣa kanɛ. 31 Pa kala takəlaɣa kanɛ, ɩlɛna pa laakalənaa caɣa təntəmlɛ na pa laŋa hʋlʋmɩ. 32 Yuti na Silaasɩ pɛlɛ pa maɣamaɣa paa kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kɛ́, tənaɣa pa lapa tá taapalaa kɛ faaci kɛ sɔsɔm, na pə́ ha-wɛɣɛ apalʋtʋ na toŋ. 33 Pa caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna tá taapalaa yele-wɛ sɩ pá məlɩ mpa paa tila-wɛ tɔ pa kiŋ, na pá kooli sɩ Ɩsɔ ɩ́ ha-wɛɣɛ mpaaʋ kʋpaŋkʋ. 34 Ama Silaasɩ luɣu ná lapa na ɩ́ saalɩ təna. 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ na Paanapasɩ pa caɣa Antiyɔka na pá sɛɣɛsəɣɩ Tacaa tɔm na pá lakɩ waasʋ. Pá na yəlaa lɛlaa paɣalɛ pa lakaɣana pə tənaɣa mpʋ. 36 Pə kɔma na pə́ leeli, ɩlɛna Pɔɔlɩ tɔ Paanapasɩ sɩ: Tə məlɩ tə cɔɔ acalɛɛ nna a taa tə heela Tacaa tɔm tɔ, na tə́ ná ta taapalaa cakəlɛ wɛ ɩsəna tɔ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Paanapasɩ luɣu ná lapa sɩ pá kpɛŋna Yohaanɩ wei pa cuɣusaa sɩ Maləkɩ tɔ. 38 Ama Pɔɔlɩ ná nawa sɩ pə ta nəɣəsəna pá tasa-ɩ kpaɣaʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ka tɛma-wɛɣɛ yeluɣu kɛ hatoo Pamfili na ɩ́ tɛɛ. Ɩ ta tasa-wɛɣɛ təŋʋɣʋ kɛ pa təmlɛ təlatɛ taa kɛ́ tiili. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hɔma tə tɔɔ kɛ́ sɔsɔm na pá ya təma, na Paanapasɩ kpaɣa Maləkɩ na pá sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na pá tɛɛ Sipili. 40 Ɩlɛna Pɔɔlɩ náá nyənɩ na ɩ́ kpaɣa Silaasɩ na tá taapalaa sələməna-wɛɣɛ Ɩsɔ. Ɩlɛna pá kpaɣa mpaaʋ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tɔma Silii na Silisii pa tɛtʋnaa taa, na pá sɔɔsəɣɩ Yesu sɛɛlaa kɛ apalʋtʋ kɛ Ɩsɔ mpaaʋ taa. 1 Pɔɔlɩ tala Tɛləpɩ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ Lisitəla. Ɩsɔ sɛɛlʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna na pá yaa-ɩ sɩ Timotee. Ɩ too ka kɛ́ Yuta tʋ, ama ɩ ka pəsa Kilisiti təŋlʋ, ɩ caa ná kɛ́ Kəlɛɛkɩ tʋ. 2 Ta taapalaa mpa paa wɛ Lisitəla na Ɩkʋniyɔm tɔ pa pʋɣʋlaɣa-ɩ teu. 3 Pɔɔlɩ luɣu lapa sɩ ɩ təŋsəɣɩ-ɩ ɩ waalɩ, ɩlɛna ɩ kpaɣa-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɛla-ɩ Yuta nyə́ma mpa paa wɛ hɔɣɔləŋ ɩnɩ ɩ taa tɔ pa tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa təna paa nyəmá sɩ ɩ caa kɛ́ Kəlɛɛkɩ tʋ. 4 Ye Pɔɔlɩ-wɛ, pa tala paa ɩcatɛ nte, pa kɛɛsəɣɩ Ɩsɔ sɛɛlaa kɛ pə təna mpi Yosalɛm tillaa na nyʋɣʋ nyə́ma pa sɩɩwa tɔ, na pa heeliɣi-wɛ sɩ pá təŋ nti pɛlɛ pa yɔɣɔtaa tɔ. 5 Yesu sɛɛlaa tɔŋna toŋ hikuɣu kɛ pa Ɩsɔ sɛɛʋ taa na pa nyɔɔŋ tɔŋna sɔɔsʋɣʋ kɛ paa ɩfemle nte. 6 Feesuɣu Naŋŋtʋ kisina-wɛ sɩ pá taa heeli Ɩsɔ Tɔm kɛ Asii tɛtʋ taa. Ɩlɛna pá faɣana Filicii na Kalatɩ tɛtʋ taa na pá tɛɛ. 7 Pa tala Misii cɔlɔ ɩlɛna pá lʋ sɩ pá tɛɛ Pitinii. Ama Yesu Feesuɣu ta ha-wɛɣɛ mpaa. 8 Ɩlɛna pá təŋna Misii na pá tala Tʋlʋwasɩ kɛ kpɩɩləŋ təsəŋlɛ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa Pɔɔlɩ ɩsɩɩ toosee taka kɛ ahoo taa, na ɩ́ ná Masetoni apalʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́ səŋaa na ɩ́ wiikina-ɩ sɩ: Kɔɔ Masetoni na ń waasɩ-tʋ. 10 Pɔɔlɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ naʋ ɩlɛna tə́ la sɔɔlʋ sɩ tə tɛɛkɩ Masetoni. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nawaɣa təkelekele sɩ Ɩsɔ yaa-tʋɣʋ sɩ tə́ polo tə́ heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ nyə́ma. 11 Tə sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ kɛ Tʋlʋwasɩ ɩcatɛ, ɩlɛna tə́ tɛɛ kpakpaa kɛ tɛtʋ nti lʋm cɔɔnaa na pá yaakɩ-tɩ sɩ Samatʋlasɩ tɔ. Tɛʋ fema, ɩlɛna tə́ polo Neyapolisi ɩcatɛ. 12 Tə kʋla təna ɩlɛna tə́ polo Masetoni hɔɣɔlʋɣʋ kancaalaɣa nyəŋkʋ ɩcatɛ nte Lom nyə́ma tɔkaa na pá yaa-tɛ sɩ Filipʋ tɔ. Tə caɣa wɛɛ paɣalɛ kɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tə lɩɩ ɩcatɛ taa na tə́ polo pɔɣɔ nɔɣɔ sɩ ntanyɩ tɩɩ ná Yuta nyə́ma Ɩsɔ təsələmlɛ natəlɩ. Tə caɣaa ɩlɛna tə́ yɔɣɔtəna alaa mpa pa kota təna tɔ. 14 Pa yaa alaa mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ sɩ Liti. Ɩ lɩɩna ɩcatɛ nte pa yaa sɩ Tiyatii tɔ, na ɩ paɣataɣaa pɔɔŋ kʋpampaŋ wei ɩ sɛɛwa tɔ, na ɩ sɛɛkaɣa Ɩsɔ. Ɩ caɣaa na ɩ́ keŋna tá tɔm, ɩlɛna Tacaa tʋ ɩ lotu taa kɛ́ nyəm sɩ ɩ́ cɛkəna nti Pɔɔlɩ tɔŋna yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. 15 Tənaɣa pa sɔ Liti kɛ Ɩsɔ lʋm na halɩ pə́ kpɛŋna ɩ təyaɣa nyə́ma. Ḿpʋ́ɣʋ́ alʋ ɩnɩ ɩ tɔma-tʋ sɩ: Ye ɩ́ tɛma-m na mə taa sɩ ma mʋ Tacaa tɔm na tampana, ɩ́ kɔɔ ɩ́ sʋʋ ma tɛ. Liti sɛɛsa ɩsəlɛ kɛ sɔsɔm, ɩlɛna táá polo na tə́ sʋʋ ɩ tɛ. 16 Kʋyakʋ nakʋlɩ tə pukaɣa təsələməlɛ, ɩlɛna yom alʋ nyəŋ nɔɣɔlʋ ɩ́ suli-tʋ. Ɩ ka nyəna ɩlɔɣɔʋ na ɩ́ lakɩ na ɩ́ naakɩ mpi pɩɩ la cele tɔ. Na ɩ nyə́ma hikaɣaa liɣitee kɛ sɔsɔm kɛ ɩ pee naʋ tɔɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ tá na Pɔɔlɩ kɛ təŋʋɣʋ, na ɩ́ təkəɣɩ tá ŋkpaŋŋ sɩ: Apalaa panɛ pa kɛ́ ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ təmlɛ lataa kɛ́. Mpaaʋ ŋku kʋ puki waasʋɣʋ kiŋ tɔ ŋkʋɣʋ pa hʋ́lə́ɣɩ́-mɛ. 18 Alʋ ɩnɩ ɩ təkaɣa tá ŋkpaŋŋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ wɛɛ paɣalɛ kɛ́. Pə kɔma na pə́ nɩɩ Pɔɔlɩ na pááná kpa-ɩ, ɩlɛna ɩ́ pəsəna ɩ tɔɔ na ɩ́ tɔ ɩlɔɣɔʋ sɩ: Na Yesu Kilisiti toŋ, se alʋ ɩnɩ ɩ waalɩ. Tənaɣa ɩlɔɣɔʋ se alʋ waalɩ kɛ́ kpakpaa ɩnɩ. 19 Alʋ ɩnɩ ɩ nyə́ma kɔma na pá ná sɩ pa liɣitee təhikile lepa, ɩlɛna pá tɔkɩ Pɔɔlɩ na Silaasɩ təkem, na pá hɔ-wɛ na pá pona ɩcatɛ sɔsaa ɩsɛntaa kɛ́ ɩcatɛ patəma taa. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpaɣa-wɛ na pá pona-wɛɣɛ Lom toŋtʋnaa kiŋ, na pá tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ naa yəlaa panɛ tɔ, pa kɔŋna yooŋ kɛ tá ɩcatɛ taa. Pa kɛ́ Yuta nyə́ma. 21 Na Lom nyə́ma tá, mpi pə kisina-tʋ sɩ tə taa mʋ yaa tə taa la tɔ, ntəɣɩ mpɛ pa hʋ́lə́ɣɩ́ yəlaa sɩ pá la. 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa maɣamaɣa ná təna pa tɔɔ, ɩlɛna toŋtʋnaa mpɛ pá tɔ sɩ pá wɔɣɔsɩ Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa wontu na pá ma-wɛɣɛ akpatɛɛ. 23 Pa tɛma-wɛɣɛ mapʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ teu, ɩlɛna pá sʋsɩ-wɛɣɛ saləka taa, na pá heeli taŋlʋ sɩ ɩ́ nyənəɣɩ-wɛɣɛ teu. 24 Taŋlʋ ná nɩɩ mpʋ ɩlɛna ɩ́ pona-wɛɣɛ saləka naŋya ŋka ka wɛ hatoo lɔlɔ tɔ, na pá ka-wɛɣɛ ŋkeɣelee. 25 Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa tɔŋna sələmʋɣʋ na pá yooki yontu na pá saŋ Ɩsɔ, na saləkatʋnaa lɛlaa keŋna-wɛ, na ahoo pɩɩ a taa kɛ́ teu. 26 Pə kɛɛsaa ɩlɛ tɛtʋ ciɣitaa kɛlɛ sɔsɔm, halɩ saləka kutuluɣu kite sele, na saləka nɔnɔɔsɩ təna tʋlɩ kpakpaa, na alukpala nna pa tʋ saləka nyə́ma təna tɔ a hɛtɩ. 27 Tənaɣa saləka taŋlʋ fema na ɩ́ ná saləka nɔnɔɔsɩ tʋlaa. Ɩlɛna ɩ́ kpɛɛ laɣatɛ sɩ ɩ kʋɣɩ ɩ tɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ hʋʋwa sɩ ɩsəntɔ saləkatʋnaa lɩɩwa na pá se. 28 Tənaɣa Pɔɔlɩ holina toŋ sɩ: Kaɩ, taa la nyá təɣɩ asalaʋ, tá təna təpaɩ tə wɛɛ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ saləka taŋlʋ tɔma sɩ pá kɔna-ɩ kɔkɔ. Ɩlɛna ɩ́ sʋʋ saləka naŋya ŋkɛ ka taa kɛ́ lɔŋ. Na ɩ́ hoti Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa tɛɛ, na ɩ́ seliɣina sɔɣɔntʋ. 30 Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa-wɛ na ɩ́ lɩɩna na ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ma cɛnaa, ɩsənaɣa maa la na pə́ ya-m? 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa cɔ-ɩ sɩ: Mʋ Yesu tɔm na pə́ ya nyá na nyá təyaɣa nyə́ma. 32 Pəlɛ pə waalɩ pa lapa ɩ́ na ɩ təyaɣa nyə́ma tənaɣa waasʋ. 33 Taŋlʋ kpaɣa-wɛɣɛ ahoo anɩ a maɣamaɣa na ɩ́ polo ɩ́ nyaalɩ pa hiŋnaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ-wɛ pa sɔ ɩ́ na ɩ təyaɣa nyə́ma kɛ Ɩsɔ lʋm kɛ kʋyakʋ ŋkʋ kʋ maɣamaɣa. 34 Ɩlɛna ɩ́ kpaana Pɔɔlɩ na Silaasɩ kɛ ɩ təyaɣa na ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ tɔɣɔnaɣa. Apalʋ ɩnɩ na ɩ təyaɣa nyə́ma pa laŋhʋlʋmlɛ fɛɩna taka. Pə taɣa pʋlʋ, pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔ pə tɔɔ kɛ́. 35 Pə kɔma na pə nyaalɩ, ɩlɛna Lom toŋtʋnaa mpɛ pá tili sɩ taŋlʋ ɩ́ tʋlɩ Pɔɔlɩ-wɛ. 36 Tənaɣa taŋlʋ polaa na ɩ́ heeli Pɔɔlɩ sɩ: Sɔsaa tɔma sɩ má cɛ-mɛ. Mpʋ tɔ ɩ́ lɩɩ na ɩ́ tɛɛ mə nyəŋkʋ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ tɔma mpa pa tila mpʋ tɔ sɩ: Halɩ taɣa Lom nyə́ma na pá yele na pá ma-tʋɣʋ samaa taa. Pəyele pa ta tɩɩ wiili tá tɔm taa sɩ pa naa sɩ ɩsənaɣa pə wɛɛ. Pə́cɔ́ pəlɛ pə waalɩ na pá kpaɣa-tʋ na pá tʋ saləka. Ɩlɛna nɔɔnɔɔ pá caakɩ sɩ pá cɛ-tʋɣʋ mukaɣa tɛɛ? Pə ta la. Pá kɔɔ pa maɣamaɣa na pá cɛ-tʋ. 38 Pa kpaɣa tɔm ntɩ na pá polo pa heeli toŋtʋnaa. Pɛlɛ pa nɩɩ mpʋ sɩ Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa kɛ́ Lom nyə́ma. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa-wɛɣɛ sɔsɔm. 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɔma pa maɣamaɣa na pá həntɩ-wɛɣɛ atɛ, na pá tʋlɩ-wɛ, na pá tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ la suulu na ɩ́ lɩɩ tá ɩcatɛ taa. 40 Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa lɩɩ saləka taa kɛ́ mpʋ, ɩlɛna pá polo Liti tɛ na pá ná pa taapalaa na pá sɔɔsɩ-wɛɣɛ apalʋtʋ. Ɩlɛna mpɛ pa tɛɛ pa nyəŋkʋ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ na Silaasɩ pa təŋna Aŋfipolisi na Apolonii, ɩlɛna pá tala Tɛsalonikɩ. Pə pamna Yuta nyə́ma naa wɛna təkotile kɛ təna. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ sʋʋ pa təkotile ntɛ tə taa ɩsɩɩ ɩ tɩɩ lakɩ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsəŋ tooso, ɩ́ na mpa paa wɛ təna tɔ pa caɣaa na pá paasəna Ɩsɔ Tɔm tɔɔ kɛ́ hɔm. 3 Ɩ sɛɣɛsa-wɛ na ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́-wɛ təcɛɩcɛɩ kɛ́ ŋmaatʋ ntɩ tə taa kɛ́ ɩsəna pɩɩ wɛɛ sɩ Mesii ká tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ teu na pə waalɩ ɩ ká fe tɔ. Nti ɩ heela-wɛ tɔɣɔlɛ sɩ Yesu wei ɩnɩ ɩ tɔm ma kɛɛsəɣɩ-mɛ ɩsəntɔ tɔ ɩnəɣəlɛ Mesii. 4 Tənaɣa Tɛsalonikɩ nyə́ma taa lɛlaa tɛma Pɔɔlɩ tɔm na pa taa na pá na Pɔɔlɩ na Silaasɩ pá kpɛntɩ, na Kəlɛɛkɩ nyə́ma paɣalɛ mpa pa sɛɛkaɣa Ɩsɔ tɔ pa kpɛnta Pɔɔlɩ pa tɔɔ kɛ́ mpʋ, na alaa tuutuuma paɣalɛ tɔtɔ. 5 Mpʋ ɩnɩ pə lapa Yuta nyə́ma kɛ ɩsəsɛɛmlɛ na pə́ wɩɩ-wɛ. Ɩlɛna pá cɔɔ ɩcatɛ taa na pá hiki mpa pa kpisa pa tɩ na pá cɔɔkɩ yem tɔ, na pá tilisi yoou kɛ samaa hɛkʋ na ɩcatɛ cʋkɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pola Yasɔŋ təyaɣa taa na pá pɛɛkəɣɩ Pɔɔlɩ na Silaasɩ sɩ pa lɩɩkəna-wɛɣɛ samaa taa. 6 Pa pɛɛka-wɛ na pá kpisi, ɩlɛna pá tɛna Yasɔŋ na tá taapalaa lɛlaa. Pa tana-wɛɣɛ ɩcatɛ sɔsaa kiŋ, ɩlɛna pá kpaalɩ sɩ: Apalaa panɛ pa cɔɔkɩ keteŋa tənaɣa na pá yoosiɣi yəlaa. Pa tala cənɛɣɛlɛ nɔɔnɔɔ. 7 Na Yasɔŋ ná tisaa na pá sʋʋ ɩ tɛ. Mpi tɛtʋ tɔkʋlʋ kisaa tɔ pə maɣamaɣa kɛ pa lakɩ. Pa tɔŋ sɩ wulaʋ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ wɛɛ, pa yaakɩ-ɩ sɩ Yesu. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm tənɛ tə haŋa samaa na ɩcatɛ sɔsaa. 9 Haləna pá pɛlɩ Yasɔŋ-wɛɣɛ kəmlɛ, ɩlɛna pə́cɔ́ pá cɛ-wɛ. 10 Ahoo kɔma na a yu, ɩlɛna tá taapalaa heeli Pɔɔlɩ na Silaasɩ sɩ: Ɩ́ polo Pelee. Pa tala təna, ɩlɛna pá polo Yuta nyə́ma təkotile taa. 11 Təna Yuta nyə́ma ləmaɣasɛɛ ná wɛ teu na pə́ kəlɩ Tɛsalonikɩ nyə́ma, pa mʋ Ɩsɔ Tɔm na luɣu kʋlʋmʋɣʋ kɛ́. Paa ɩfemle nte pa wiilaɣa Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ taa kɛ́ sɩ pa naa sɩ, tɔm nti Pɔɔlɩ heeliɣi-wɛ tɔ tə wɛ mpʋ yaa ɩsəna. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa taa paɣalɛ mʋ Ɩsɔ Tɔm. Na pə́ kaasa Kəlɛɛkɩ nyə́ma taa alaa toŋtʋnaa paɣalɛ, na apalaa paɣalɛ tɔtɔ ná mʋ-tɩ. 13 Tɛsalonikɩ Yuta nyə́ma kɔma na pá nɩɩ sɩ Pɔɔlɩ tɔŋna waasʋ lapʋ kɛ Pelee, ɩlɛna pá kʋlɩ na pá polo təna, na pá sʋʋ kɔlɔmɔtɔ lapʋ na pá yoosiɣi samaa. 14 Tənaɣa ta taapalaa mpa pa wɛ təna tɔ pa kpaɣa Pɔɔlɩ kɛ kpakpaa na pá təŋna-ɩ na teŋku cɔlɔ tɔɔ, na pə́ kaasɩ Silaasɩ na Timotee pɛlɛ pa naalɛɣɛ Pelee. 15 Mpa pa kpaɣa Pɔɔlɩ kɛ mpʋ tɔ pa tana-ɩ hatoo Atɛɛnɩ. Pa kɔma pá mələɣɩ, ɩlɛna Pɔɔlɩ heeli-wɛ sɩ: Ye ɩ́ talaa, ɩ́ heeli Silaasɩ na Timotee sɩ pá la kookalɩ na pá maɣana-m Atɛɛnɩ kɛ lɔŋ, pə taa leeli. 16 Pɔɔlɩ caɣa təna na ɩ́ keŋna Timotee na Silaasɩ pa tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nawa ɩsəna tɩɩŋ kʋlalaaŋ su Atɛɛnɩ ɩcatɛ taa tɔ pə ta maɣa-ɩ. 17 Na ɩ́ na Yuta nyə́ma mpa pa sɛɛkaɣa Ɩsɔ tɔ pa lakaɣa Ɩsɔ Tɔm faaci kɛ Yuta nyə́ma təkotile taa, na pá hɔ tə tɔɔ. Haləna pə́ kpɛŋna mpa mpa ɩ suliɣi kʋyɛɛŋ taa yaa nɔnɔɔsɩ tɛɛ tɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩpikuli na Sɔtɔyi nyə́ma sɛɣɛsəlaa sɔsaa napəlɩ pa kɔma ɩ kiŋ sɩ pá na-ɩ pá yɔɣɔtɩ. Pa taa lɛlaa sɩ: Tɔm ntiɣi nɔɔleleŋ tʋ ɩnɩ ɩ yɔɣɔtəɣɩ ye? Lɛlaa sɩ: Pə caɣa ɩsɩɩ tɩɩŋ kʋfaŋ nɩɩlɩ ɩ tɔm kɛ ɩ yɔɣɔtəɣɩ. Mpi pə tɔɔ pɛlɛ pa yɔɣɔtaɣa mpʋ tɔ, Yesu tɔm na sətaa fem tɔm kɛ Pɔɔlɩ heelaɣa-wɛ. 19 Tənaɣa pa kpaɣa-ɩ na pá pona-ɩ Aleyopaasɩ kotuɣu taa, na pá tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔʋ, heeli-tʋɣʋ kʋfatʋ nti nyá kɔnaa tɔ na tə́ nɩɩ ɩlɛ. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔmnaa mpa n heeliɣi-tʋ tɔ pa wɛ piti kɛ́. Tə caa sɩ tə́ cɛkəna pə yaasi. 21 Atɛɛnɩ nyə́ma təna na caɣalaa mpa paa wɛ təna tɔ pa nyəntɛ ntɛ́ tɔmnaa kʋfatʋ yɔɣɔtaɣa na tə nɩɩʋ. 22 Tənaɣa Pɔɔlɩ səŋa Aleyopaasɩ kotuɣu hɛkʋ taa təna na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Atɛɛnɩ nyə́ma mɛ, ma nawa ɩsəna ɩ́ sɔpa nyʋɣʋ na mə tɩɩŋ pə tɩɩ fɛɩ tɔ. 23 Saa wei ma cɔɔkaɣa mə ɩcatɛ taa na má keŋna mə tɩɩŋ tɔ, ma na təlaalɛ kɛ tiili, na pá ŋmaawa tə tɔɔ sɩ: Ɩsɔ wei nɔɣɔlʋ ta nyɩ tɔɣɔlɔ. Tampana ḿpʋ́ɣʋ́, Ɩsɔ wei ɩ́ sɛɛkɩ na ɩ́ ta nyəmɩ-ɩ tɔ, ɩnɩ ɩ maɣamaɣa kɛ ma caa ma hʋ́lɩ́-mɛ. 24 Ɩsɔ wei ɩ lapa antulinya ɩnɛ na pə təna mpi pə wɛ ɩ taa tɔ, ɩnɩ ɩ kɛna ɩsɔtaa na atɛ pə tʋ. Ɩɩ cakɩ kutuluŋ wei yəlaa maɣamaɣa ŋmawa tɔ ɩ taa. 25 Pəlɛ pə paasi, pə fɛɩ ɩsɩɩ ɩ taŋaa sɩ yəlaa ɩ́ tʋ-ɩ niŋ kɛ natəlɩ tə taa kɛ́ paa pəcɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩnɩ ɩ tənna yəlaa təna wɛna pa ɩsɛ na pá feesiɣi, na ɩnɩ ɩ haakəna-wɛɣɛ pə təna. 26 Yʋlʋ kʋlʋm təkoŋ kɛ́ ɩ caaləna lapʋ na ɩ́lɛ́ ɩ́ lá na pə́ huki sɔsɔm, na ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ tɛtʋ təna taa, na ɩ́ laalɩ na ɩ́ sɩɩ pə waatʋnaa kɛ teitei, na tɛtʋnaa mpa pa taa pa caɣaa tɔ tə toosi. 27 Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ye pa pɛɛkəɣɩ-ɩ, ntanyɩ pa hakʋɣʋ na pa pɛɛkʋɣʋ mpɩ pə taa pa kɔɔ pá na-ɩ. Na mpʋ tɔ, pə taɣa ɩsɩɩ ɩ wɛ-tʋ na pooluŋ se. 28 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ yelina tə wɛna weesiŋ na tə́ cɔɔkɩ na tə́ wɛna tá ɩsɛ. Ntɩ tə maɣamaɣa kɛ mə yonyoolaa napəlɩ pa yoowa sɩ: Tə kɛ́ ɩ piya tɔtɔ. 29 Tɔʋ, ye tə kɛ́ ɩ piya ɩlɛ, pə fɛɩ tɩɩ maɣasɩ sɩ, Ɩsɔ wɛ ɩsɩɩ caŋəm tʋ cakʋɣʋ na ɩ́ maɣasɩ ɩ taa, na ɩ́ lu pʋlʋpʋ na wʋla yaa nyəɣəlʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ yaa pəlɛ, na pá sɩɩ na pá laakɩ tɔ. 30 Mpi yəlaa lakaɣa səkpɛtʋɣʋ tɛɛ na pá taa nyɩ tɔ, Ɩsɔ ɩɩ tasəɣɩ təlɛɣɛ paasənaʋ. Ama pənɛntɛ ɩ yaa paa yʋlʋ wei kɛ́ paa timpi sɩ ɩ́ laɣasɩ tɔntɛ. 31 Ɩ tɛma kʋyakʋ sɩɩʋ ŋku kʋ wule ɩ ká yele na yʋlʋ wei ɩ ləsaa tɔ ɩ́ təŋ ɩsəna tampana wɛɛ tɔ na ɩ́ hʋʋna yəlaa tənaɣa tɔm. Pə maɣamaɣa pə tampana kɛ ɩ hʋla yəlaa tənaɣa waatʋ wei ɩ feesa-ɩ tɔ. 32 Waatʋ wei pa nɩɩ Pɔɔlɩ yɔɣɔta səm na fem tɔm tɔ pa taa lɛlaa woŋa-ɩ, na lɛlaa náá tɔmɩ-ɩ sɩ: Wulee ɩlɛ n ká tasa-tɩ na tə́ nɩɩ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ yela-wɛ na ɩ́ tɛɛ. 34 Paa na mpʋ yəlaa pəcɔ təŋa-ɩ na pá sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ. Pa yaa pa taa lɛlʋ sɩ Tenii, ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ Aleyopaasɩ kotuɣu taa nɔɣɔlʋ, na alʋ nɔɣɔlʋ tɔtɔ, pa yaa-ɩ sɩ Tamaliisi. Pə kaasa yəlaa paɣalɛ tɔtɔ. 1 Pəlɛ pə waalɩ Pɔɔlɩ kʋla Atɛɛnɩ na ɩ́ tɛɛ Kɔlɛntɩ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sula Yuta tʋ nɔɣɔlʋɣʋ təna, pa yaa-ɩ sɩ Akilaasɩ. Pa lʋla-ɩ Pɔŋ tɛtʋ taa. Ɩ́ na ɩ alʋ Pilisila pa lɩɩna Ɩtalii kɛ nɔɔnɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɛtʋ təna tʋ Koloti kpaaləna sɩ Yuta nyə́ma təna ɩ́ lɩɩ Lom taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ polaa na ɩ́ maɣana-wɛɣɛ təna. 3 Ɩsɩɩ ɩ́ na-wɛ pa kaa təmlɛ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ caɣa pa tɛ na pá na-ɩ pá lakɩ-tɛ. Təmlɛ ntɛɣɛlɛ coka pɔɔŋ lʋʋʋ. 4 Paa kʋyakʋ kʋhɛɛsʋɣʋ ŋku, Pɔɔlɩ lakaɣa waasʋ kɛ Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́, na ɩ́ lʋkɩ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ Yuta nyə́ma na Kəlɛɛkɩ nyə́ma kɛ tampana na pá tisi. 5 Silaasɩ na Timotee pa kɔma pá lɩɩna Masetoni na pá tala, ɩlɛna Pɔɔlɩ paasəna waasʋ tike sɩ Yuta nyə́ma ɩ́ nyɩ sɩ Yesu kɛlɛ Mesii. 6 Ama Yuta nyə́ma kpɛɛsəna-ɩ na pá tʋʋ-ɩ. Ɩlɛna Pɔɔlɩ kpiisi ɩ wontu na ɩ́ tɔ sɩ: Mə lepu kɛ mə nyɔɔŋ tɔm, pə ta kɛ ma tɔm tɔtɔ. Maa məŋna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa tɔɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ kʋla təna na ɩ́ polo apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɛ, pa yaa-ɩ sɩ Titiyusi Yutusi. Apalʋ ɩnɩ ɩ sɛɛkaɣa Ɩsɔ kɛ́, na ɩ təyaɣa fɛɩ pooluŋ na Yuta nyə́ma təkotile. 8 Yuta nyə́ma təkotile ntɛ tə taa, nyʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛɛ na pá yaakɩ-ɩ sɩ Kilisipusi, ɩ́lɛ́ na ɩ təyaɣa nyə́ma təna pa mʋ Tacaa tɔm. Kɔlɛntɩ nyə́ma paɣalɛ nɩɩ Pɔɔlɩ tɔm, ɩlɛna pá mʋ Tacaa tɔm tɔtɔ, na pá sɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa Pɔɔlɩ ɩsɩɩ toosee taka kɛ́ ahoo naalɩ, na ɩ́ ná Tacaa. Na ɩ́lɛ́ ɩ heeliɣi-ɩ sɩ: Taa nyá, yɔɣɔtəɣɩ tam, taa su. 10 Ma wɛ nyá waalɩ, nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ ká tʋ niŋ kɛ nyá tɔɔ tɔ. Ma wɛna yəlaa paɣalɛ kɛ ɩcatɛ tənɛ tə taa. 11 Mpʋ pə lapəna Pɔɔlɩ caɣa Kɔlɛntɩ kɛ pənaɣa na hɔɣɔlʋɣʋ, na ɩ́ heeliɣi yəlaa kɛ Ɩsɔ Tɔm. 12 Saa wei Kaliyoŋ caɣa Lom kʋfənɛɛ kɛ Akayi tɔ, Yuta nyə́ma pɛɛla nɔɣɔ kɛ Pɔɔlɩ tɔɔ na pá yaa-ɩ nɔnɔɣɔ kɛ pəloo. 13 Na pá tɔ sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ ɩsɛ sɛɛna yəlaa kaanaʋ sɩ pá sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩsəna mpi tɔ pə taɣa ḿpʋ́ɣʋ́ pa sɩɩwa. 14 Pɔɔlɩ caakaɣa sɩ ɩ́ cɔ-wɛ, ɩlɛna Kaliyoŋ təkɩ-ɩ, na ɩ́ tɔ Yuta nyə́ma sɩ, ye ɩsɩɩ ɩsaɣatʋ sɔsɔɔntʋ kɛ ɩ ka lapa, yaa taalɩ sɔsɔ nɔɣɔlʋ, Yuta nyə́ma mɛ, pəlɛɣɛ maa nɩɩna-mɛ. 15 Timpi pə lɩɩwa sɩ tɔmnaa kpaɩ nyəntʋ, na həla, na mə maɣamaɣa mə mpaaʋ pə tɔm tɔɔ kɛ́ ɩ́ hɔŋ tɔ, ɩ́ polo ɩ́ paasəna-təɣɩ mə maɣamaɣa. Maa caakɩ tɔmnaa ɩsɩɩ ntɩ wɛ tə lapʋ. 16 Ɩlɛna ɩ́ tɔɣɔnɩ-wɛɣɛ ɩ pəloo taa. 17 Tənaɣa pa təna pa kpa Yuta nyə́ma təkotile nyʋɣʋ tʋ Sɔsətɛɛnɩ na pá sʋʋ-ɩ mapʋ kɛ pəloo nɔɣɔ təna, na Kaliyoŋ suma. 18 Pɔɔlɩ caɣa Kɔlɛntɩ kɛ teu, pəlɛ pə waalɩ ɩ na Pilisila na Akilaasɩ pa yela ta taapalaa na pá sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ sɩ pa puki Silii. Na pə́cɔ́ Pɔɔlɩ kʋləɣɩ təna tɔ, ɩ loola ɩ nyʋɣʋ kɛ Saŋkəlee kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ ka sɩɩ ɩ nɔɣɔ ŋka tɔ ka tɔɔ kɛ́. 19 Pa kɔma na pá tala Ɩfeesu ɩlɛna Akilaasɩ na Pilisila pa na Pɔɔlɩ pa cɛ təma. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ ná pola Yuta nyə́ma təkotile taa, na ɩ́ na-wɛ pá lakɩ faaci na pá hɔŋ tɔm. 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa tɔma-ɩ sɩ ɩ́ caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ. Ama ɩ ta tisi. 21 Ɩlɛna ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ye Ɩsɔ ɩ tisaa maa məlɩ təna. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ kɛ Ɩfeesu na ɩ́ tɛɛ. 22 Ɩ kɔma na ɩ́ tala Sesalee, ɩlɛna ɩ́ tii na ɩ́ polo Yosalɛm na ɩ́ sɛɛ təna Yesu sɛɛlaa, ɩlɛna ɩ́ məŋna Antiyɔka. 23 Ɩ caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ na ɩ́ cɔɔ Kalatɩ na Filicii pə tɛtʋnaa taa, na ɩ́ sɔɔsəɣɩ Tacaa təŋlaa kɛ apalʋtʋ kɛ pa Ɩsɔ mpaaʋ taa. 24 Pə pamna Yuta tʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka tala Ɩfeesu təna, pa yaa-ɩ sɩ Apɔlɔɔsɩ, pa lʋla-ɩ Alɛkəsantilii. Ɩ kɛ́ nɔɔleleŋ tʋ kɛ́, ɩ Ɩsɔ tɔm takəlaɣa nyəm fɛɩna taka. 25 Paa hʋla-ɩ Tacaa mpaaʋ tɔm, na ɩnɩ tɔtɔ ɩ heelaɣa na ɩ kilisaɣa Yesu tɔm na laŋhʋlʋmlɛ kɛ teu, ɩɩ cotiɣi paa pəcɔ. Ama Yohaanɩ lʋm sɔʋ tike kɛ ɩ nyəmá. 26 Ɩ lakaɣa Yuta nyə́ma təkotile taa kɛ́ waasʋ, ɩɩ nyaŋna pʋlʋ. Pilisila na Akilaasɩ pa ná mpʋ, ɩlɛna pá kpaɣa-ɩ na pá tɛɛsɩ-ɩ Ɩsɔ mpaaʋ yaasi kɛ kilisuɣu təcɛɩcɛɩ. 27 Pə kɔma na pə kɔɔ ɩlɛna Apɔlɔɔsɩ luɣu la sɩ ɩ puki Akayi. Ḿpʋ́ɣʋ́ ta taapalaa tisaa sɩ: Ɛɛ ɩ́ polo. Ɩlɛna pá la takəlaɣa na pá cɛla Akayi Ɩsɔ sɛɛlaa sɩ ye Apɔlɔɔsɩ ɩ́ tala təna pá tɔkɩ-ɩ teu. Saa wei ɩ kɔma na ɩ́ tala təna tɔ ɩ tema mpa Ɩsɔ lapa pɛɛlɛɛ na pá mʋ Tacaa tɔm tɔ. 28 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔmnaa kantəlasɩ kɛ ɩ təŋaa tətete na ɩ́ hʋləna Yuta nyə́ma təyaɩɩ sɩ pa toola kʋtoolu. Na Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa kɛ ɩ kpaɣaa na ɩ́ hʋləna-wɛ sɩ Yesu kɛna Mesii. 1 Saa wei Apɔlɔɔsɩ wɛ Kɔlɛntɩ tɔ Pɔɔlɩ ná cɔɔna Asii tɛtʋ pulasɩ acalɛɛ taa, haləna ɩ́ kɔɔ ɩ́ lɩɩ Ɩfeesu ɩcatɛ. Tənaɣa ɩ maɣana Tacaa təŋlaa napəlɩ. 2 Ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Waatʋ wei ɩ́ mʋ Tacaa tɔm tɔ, ɩ́ hika Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ na? Ḿpʋ́ɣʋ́ təŋlaa cɔ-ɩ sɩ: Tə ta nɩɩta ɩ tɔm kɛ nɩɩʋ maɣamaɣa. 3 Tənaɣa Pɔɔlɩ tasa təŋlaa mpɛɣɛ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Na Ɩsɔ lʋm mpiɣi pa sɔ-mɛ ɩlɛ? Ɩlɛna təŋlaa mpɛ pá cɔ-wɛ sɩ: Yohaanɩ nyəm kɛ́. 4 Tənaɣa Pɔɔlɩ heela-wɛ sɩ mpa pa laɣasa tɔntɛ tɔɣɔ Yohaanɩ sɔɔkaɣa Ɩsɔ lʋm, na ɩ́ heeliɣi Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa sɩ pá mʋ wei ɩ kɔŋ ɩnɩ ɩ waalɩ tɔ ɩ tɔm. Pʋntʋ ɩnəɣəlɛ Yesu. 5 Pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá yele na pá yaana Tacaa Yesu hətɛ na pá sɔna-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 6 Ɩlɛna Pɔɔlɩ tənɩ pa tɔɔ kɛ́ niŋ, na Feesuɣu Naŋŋtʋ tii pa tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sʋʋ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔɣɔ yɔɣɔtʋɣʋ, na pá kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu. 7 Yəlaa mpɛ ɩnɩ, ye pa kpɛnta-wɛ, pa nyɔɔŋ tala ɩsɩɩ naanʋwa na naalɛɣɛ mpʋ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtʋnaa tooso taa Pɔɔlɩ wɛ təna na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ Yuta nyə́ma təkotile taa, ɩɩ nyaŋna pʋlʋ. Na ɩ lakaɣa Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm waasʋ, na ɩ́ lʋkɩ teu sɩsɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ nɩɩlaa kɛ tampana na pá tisi. 9 Paa na mpʋ paɣalɛ lapa kaŋkana na pá kisi Tacaa tɔm mʋɣʋ, na pá footi ɩ mpaaʋ kɛ kotilaa samaa taa. Tənaɣa Pɔɔlɩ yela-wɛ, na ɩ́ yaa Tacaa təŋlaa na pá lɩɩna pa mpaa, na pá polo pá caɣa Tilanusi ceu taa, na paa kʋyaŋku ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ Tɔm kɛ təna. 10 Pa lapa ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩsɩ naalɛ, haləna Yuta nyə́ma na kpaɩ nyə́ma mpa paa wɛ Asii tɛtʋ taa tɔ pá nɩɩ Tacaa tɔm. 11 Ɩsɔ lakaɣa piti təma nna a fɛɩna taka tɔ na Pɔɔlɩ niŋ. 12 Haləna pá kpakəɣɩ Pɔɔlɩ tɔɔ wontunaa na ɩ nyʋɣʋ saalasɩ na pá tənəɣɩ kʋtɔntʋnaa tɔɔ, na pa kʋtɔməŋ tɛŋ, na alɔɣaa seeki pa waalɩ. 13 Yuta nyə́ma napəlɩ pa cɔɔkaɣa na pá looki kʋtɔntʋnaa kɛ pa alɔɣaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa maɣasaa sɩ pa kpakəɣɩ Yesu hətɛ na pá loona alɔɣaa. Tənaɣa pa tɔŋaɣa alɔɣaa sɩ: Alɔɣaa mɛ, tə heeliɣi-mɛɣɛ kʋlʋmaɣa sɩ Yesu wei ɩ waasʋ Pɔɔlɩ lakɩ tɔ ɩ toŋ tɔɔ ɩ́ se. 14 (Mpa ɩnɩ pa lakaɣa mpʋ tɔ pa kɛ́ Yuta kɔtʋlʋ sɔsɔ wei pa yaa sɩ Sefa tɔ ɩ pəyalaa. Pa wɛ yʋlʋnyɔɔŋ naatosompɔɣɔlaɣa.) 15 Tənaɣa ɩlɔɣɔʋ pɔɔsa-wɛ sɩ: Ma nyəmá Yesu, na má nyɩ Pɔɔlɩ tɔtɔ, na mɛ mə kɛ́ mpa? 16 Ɩlɔɣɔhilu kʋla pa tɔɔ na ɩ́ kəlɩ pa təna, na ɩ́ hɔɔkɩ-wɛɣɛ teu na pá se yem yem kɛ́ təyaɣa taa na pá lɩɩ tapakpɛlɛɛ, na pə́ kʋ-wɛɣɛ kʋɣʋ kʋɣʋ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩfeesu nyə́ma təna, paa mpa pa kɛ́ Yuta nyə́ma tɔ, paa kpaɩ nyə́ma, pa nɩɩ tɔm tənɛ, ɩlɛna pə́ la-wɛɣɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm. Nɔɣɔlʋ ɩɩ tasəɣɩ Tacaa Yesu hətɛ kɛ leɣelinaʋ kɛ paa pəcɔ. 18 Mpa mpa pa mʋ Tacaa tɔm tɔ pa taa paɣalɛ kɔŋaɣa samaa taa na pá kaaləɣɩ pa nɔɔsɩ na pá heeliɣi təfoo kɛ́ ɩsaɣatʋ nti nti paa lapa tɔ. 19 Mpa pɛlɛ pa lakaɣa topotopo təma tɔ pa paɣalɛ kɔna pa takəlasɩ na pá sɔ-səɣɩ kɔkɔ kɛ yəlaa taa. Pa mapa takəlasɩ nsɩ sɩ liɣitee, ɩlɛna pə́ lɩɩ liɣitee nyəɣətʋ iyisi nɩɩlɛ na naanʋwa (50000). 20 Ta Caa tɔm tɔŋna yɛkʋɣʋ na toŋ na pə́ hʋ́lə́ɣɩ́ ɩ akpala. 21 Pəlɛ pə waalɩ Pɔɔlɩ luɣu lapa sɩ ɩ ká təŋna Masetoni na Akayi na ɩ́ polo Yosalɛm. Ɩ tɔŋaɣa sɩ: Ye ma tala təna, pə wɛɛ sɩ maa polo Lom kɛ́. 22 Tənaɣa ɩ heela ɩ pəyalaa Timotee na Ɩlasətɩ sɩ pɛlɛ pá polo Masetoni, na ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ́ tasa caɣaʋ kɛ Asii tɛtʋ taa kɛ́ wɛɛ naalɛ. 23 Saa ɩnəɣɩ Tacaa mpaaʋ təŋʋɣʋ yelaa na kɔkɔlɔ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ́ kʋlɩ Ɩfeesu ɩcatɛ taa. 24 Ɩsəna pə caalaa tɔ, apalʋ koolu nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛnna na pá yaakɩ-ɩ sɩ Temetiyusi. Ɩ lukaɣa nyəɣəlʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ kutulusi ɩsɩɩ tʋɣʋ Aatema kutuluɣu taka. Na mpa pa lakaɣa ɩ cɔlɔɣɔ təmlɛ tɔ pa waakaɣa pə taa kɛ́ sɔsɔm. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ koolu ɩnɩ ɩ kota-wɛ, na ɩ́ yaa ɩ koolaa lɛlaa təna, na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Apalaa mɛ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ma kota-mɛ, saŋa taa ɩ́ nawa sɩ təmlɛ tənɛɣɛ tá kʋləɣəna. 26 Na mə maɣamaɣa ɩ́ nawa na ɩ́ nɩɩwa Pɔɔlɩ ɩnɩ ɩ kʋlapʋtʋ. Ɩ cɔɔkɩ na ɩ́ tɔŋ sɩ: Mpi yəlaa niŋ lakɩ na pá nyənəɣɩ sɩ pa weesiŋ tɔ, pə kɛ́ yem kɛ́. Na yəlaa paɣalɛ mʋna ɩ tɔm ntɩ. Pə taɣa Ɩfeesu taa cənɛ tike, pə wɛ ɩsɩɩ Asii tɛtʋ tənaɣa. 27 Asalaʋ wei ɩ caa lapʋ kɛ ɩsəntɔ tɔ, pə taɣa ɩsɩɩ tá təmlɛ tike ká pəsəna yem. Ama pɩɩ kpɛŋna tʋɣʋ sɔsɔɔʋ alʋ nyəŋkʋ na Aatema kutuluɣu nyʋɣʋ na pə́ kʋ na kʋ teeli saalɩ yem. Pəyele tʋɣʋ alʋ nyəŋkʋ ŋkʋɣʋ pa nyənəɣɩ Asii tɛtʋ taa cənɛ. Halɩ pə kpɛŋna antulinya təna. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ koolaa mpɛ pa nɩɩ tɔm tənɛ ɩnɩ, ɩlɛna pááná kpa-wɛɣɛ sɔsɔm, na pá sʋʋ kpaalʋɣʋ sɩ Ɩfeesu nyə́ma Aatema kɛlɛ sɔsɔ. 29 Tənaɣa ɩcatɛ təna cʋkaa, na yəlaa kpa Masetoni nyə́ma naalɛ, Kayusi na Alisitaakɩ, mpa na Pɔɔlɩ pa yɛlaɣaa tɔ, na pá kpɛŋna-wɛ na pá huliɣi kpetile kpetile na pá puki kataɣa taa. 30 Pɔɔlɩ lʋpa sɩ ɩ puki pa kiŋ. Ama Ɩsɔ sɛɛlaa ta tisina-ɩ. 31 Tɛtʋ ntɩ tə toŋtʋnaa napəlɩ pa tilaa na pá heeli Pɔɔlɩ sɩ ɩ́ la suulu ɩ́ taa polo kataɣa taa. Mpɛ ɩnɩ paa kɛ́ ɩ taapalaa kʋpama napələɣɩ. 32 Waatʋ ɩnəɣɩ mpʋ tɔ pə liɣita samaa tənaɣa na pá kiisiɣi yem, ɩnɛ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ nyəntʋ ntɔ, ɩnɛ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ nyəntʋ ntɔ. Haləna mpa pa ta tɩɩ nyəm mpi pə nyʋɣʋ tɔɔ pa kotaa tɔ pɛlɛ pa wiisina paɣalɛ. 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ samaa ɩnɩ ɩ taa napəlɩ pa lɩɩwa na pá kɛɛsɩ Alɛkəsantəlɩ kɛ ɩsəna pə wɛɛ tɔ, na Yuta nyə́ma tuliɣi-ɩ sɩ ɩ́ polo lɔlɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nyəka-wɛɣɛ niŋ sɩ pá su. Ɩ caakaɣa tɔm yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ɩ sɛɛna pa tɔɔ. 34 Pa kɔma pá nɩɩ sɩ ɩ kɛ́ Yuta tʋ ɩlɛna pá sʋʋ kpaalʋɣʋ sɩ: Ɩfeesu nyə́ma Aatema kɛna sɔsɔ, Ɩfeesu nyə́ma Aatema kɛna sɔsɔ, na pə́ polo ɩsɩɩ kaləfunaa naalɛɣɛ mpʋ. 35 Ɩcatɛ takəlasɩ ŋmaalʋ kɔma na ɩ́ la na pá su təkulum, ɩlɛna ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩfeesu nyə́ma mɛ, antulinya ɩnɛ ɩ təna ɩ taa, awe tá nyəna sɩ Aatema kutuluɣu na ɩ lɛɛsʋɣʋ ŋku kʋ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ, Ɩfeesu ɩcatɛ ntɛ́ pə kite? 36 Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ ka kpɛɛsɩ sɩ pə taɣa mpʋ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká kʋ mə pááná na ɩ́ caɣa təpamm na ɩ́ taa la mpi pə ta maɣa tɔ. 37 Yəlaa mpa ɩ́ kpa ɩsəntɔ tɔ pa ta wakəlɩ tá tʋɣʋ kutuluɣu nakʋlɩ. Pəyele pa ta tʋʋ tá tʋɣʋ alʋ nyəŋkʋ. 38 Ye Temetiyusi na ɩ pəyalaa pa caa pa lana nɔɣɔlʋɣʋ tɔm ntɔ, hʋʋlɛ kʋyɛɛŋ wɛɛ mɛɛ. Pə́cɔ́ pə kaasɩ tɔm hʋʋlaa wɛɛ tɔtɔ. Timpi pə wɛɛ sɩ pá pona-tɩ tɔɣɔlɛ. 39 Na ye ɩ́ wɛna natəlɩ sɩ ɩ́ caa ɩ maɣasɩ, ɩcatɛ sɔsaa kotuŋ taa kɛ́ ɩ́ ká pona-tɩ. 40 Pə təna mpi pə lapa ɩsəntɔ tɔ pa pəsəɣɩ pá kpa-tʋ sɩ tɛtʋ tɔkəlaa kɛ tə caa huɣu. Kotuɣu kʋnɛɣɛ saŋa, kʋ fɛɩna tampana, tá kaa pəsɩ na tə́ cɛkəna pə kɛɛsʋɣʋ kɛ teitei. 41 Ɩ tɛma yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ yasɩ-wɛ. 1 Waatʋ wei kɔkɔtɛ hɛɛwa təpamm, ɩlɛna Pɔɔlɩ koti Ɩsɔ sɛɛlaa na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ kɛ teu, ɩlɛna ɩ́ la-wɛɣɛ pə lapa wulee na ɩ́ tɛɛ Masetoni. 2 Ɩ cɔɔwa na ɩ́ la waasʋ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ nyə́ma, na pə́ sɔɔsɩ-wɛɣɛ toma kɛ teu. Pəlɛ pə waalɩ, ɩlɛna ɩ́ tɛɛ Kəlɛɛkɩ, 3 na ɩ́ caɣa tənaɣa ɩsɔtʋnaa tooso. Waatʋ wei ɩ lapa sɔɔlʋ sɩ ɩ puki Silii ɩlɛna ɩ́ nɩɩ sɩ Yuta nyə́ma tɔŋa ɩ mpaa kɛ pɛɛkʋɣʋ. Tənaɣa ɩ tɔma sɩ ɩ ká məŋna Masetoni tɔɔ kɛ́, tɔfɔ pə kaa la. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pelee ɩcatɛ tʋ Pilusi pəyalʋ Sopatɛɛ ná təŋa-ɩ, na Tɛsalonikɩ nyə́ma Alisitaakɩ, na Sukunta na Tɛləpɩ tʋ Kayusi na Asii nyə́ma Timotee na Tisikɩ na Tʋlʋfim. 5 Panɛ ɩnɩ pa tɛɛ-tʋɣʋ nɔɣɔ ɩlɛna pá polo pá taŋ-tʋɣʋ Tʋlʋwasɩ. 6 Kʋkʋsʋm fɛɩ potopotonaa acima tɛɛwa, ɩlɛna tə́ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ kɛ Filipʋ, pə kɔma na pə́ la wɛɛ kakpasɩ, ɩlɛna tə́ maɣana-wɛɣɛ Tʋlʋwasɩ. Ɩlɛna tə́ caɣa tənaɣa kʋyɛɛŋ naatosompɔɣɔlaɣa. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Samatii ahoo tə kota təntəmlɛ kɛ tɔɣɔʋ. Ɩlɛna Pɔɔlɩ kʋlɩ na ɩ́ la samaa kɛ waasʋ. Ɩ yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ haləna ahoo pɩɩ a taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pə wɛɛ sɩ kʋ fema ɩ́ kʋlɩ. 8 Ɩsɔtaa kutuluɣu ŋku ɩnɩ kʋ taa tə kota mpʋ tɔ kʋ taa fətəlanaa ka tɔɔwa sɔsɔm. 9 Ɩfepu nɔɣɔlʋ ɩ ka caɣa tokolo tɔɔ, pa yaa-ɩ sɩ Ɩtike. Pɔɔlɩ waasʋ taɣalaa, ɩlɛna tom kpaɣa ɩfepu ɩnɩ na haləna ɩ́ too teu. Tom kəla-ɩ tɛɛnaʋ, ɩlɛna ɩ́ lɩɩ too ɩsɔtaa kutuluɣu tooso nyəŋkʋ taa na ɩ́ hoti. Pa polaa pá kʋsɩ-ɩ ɩlɛna pá maɣana ɩ tɛma səpʋ. 10 Tənaɣa Pɔɔlɩ tiiwa na ɩ́ luŋ ɩ tɔɔ na ɩ́ kɛlɩ-ɩ ɩ niŋ taa. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ taa nəɣəsɩ, ɩ wɛna weesuɣu. 11 Pəlɛ pə waalɩ Pɔɔlɩ məla kpaʋ na ɩ́ faɣa potopotonaa na tə tɔɣɔ. Ɩlɛna ɩ́ məlɩ na ɩ́ tasa waasʋ lapʋ kɛ mpʋʋ haləna pə nyaalɩ. Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa mpaaʋ na ɩ́ tɛɛ. 12 Ɩfepu ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛna alaafəya təmammam, na mpʋ ɩnɩ pə ha pa tənaɣa apalʋtʋ kɛ sɔsɔm. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ tá laala Pɔɔlɩ kɛ kʋlʋɣʋ sɩ tə puki tə́ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ, na tə́ tala Asɔɔsɩ na tə́ kpaɣa-ɩ tənaɣa tá kpɩɩlʋɣʋ taa. Ɩ ka hʋʋwa sɩ ɩ puki təna, ɩlɛ nɔɔhɛɛ kɛ ɩ tɔŋaɣa. 14 Tá na-ɩ tə sula təna, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ tá kpɩɩlʋɣʋ na tá na-ɩ tə́ polo Mitilɛnɩ. 15 Tə kʋla təna na tɛʋ fe ɩlɛna tə loosiɣi Ciyo. Lɛŋkʋ fema ɩlɛna tə́ lɩɩ Samɔɔsɩ tɔɔ. Pəlɛ pə tɛʋ kʋfemuɣu kɛ tə tala Mile. 16 Pɔɔlɩ ta sɔɔlɩ sɩ ɩ́ kʋ ɩ waatʋ kɛ Asii tɛtʋ taa, ɩlɛ ɩ ta nɔkɩ Ɩfeesu kɛ təŋʋɣʋ, ɩ cɔɔlaa na ɩ́ tɛɛ. Ɩ lʋkaɣa sɩ pɩɩ takɩ Pɛntakɔnta acima wule tɔ pə maɣana ɩ wɛ Yosalɛm. 17 Waatʋ wei Pɔɔlɩ wɛ Mile kɛ mpʋ tɔɣɔ ɩ tilaa sɩ pá heeli Ɩfeesu Yesu sɛɛlaa kpekəle nyʋɣʋ nyə́ma sɩ pá kɔɔ. 18 Pa kɔma na pá tala, ɩlɛna ɩ́ kaalɩ-wɛɣɛ tɔm pee sɩ: Ma na-mɛ tá caɣaʋ waatʋ təna taa ɩ́ nyəmá tɔntɛ nte ma tɔma hatoo kʋyaŋku ma tala Asii tɛtʋ taa tɔ. 19 Ma lapa Tacaa təmlɛ na ɩsəcaʋ fɛɩ pə taa. Yuta nyə́ma caɣa ma acaɣa tɔ ma wɩɩwa na má ná wahala kɛ teu. 20 Ma ta pɛ-mɛɣɛ mpi ma nyəmá sɩ pɩɩ waasɩ-mɛ tɔ. Ma kpaala-mɛɣɛ pə təna, na má sɛɣɛsa yəlaa kɛ patəma taa na mə tɛɛsənaa taa tɔtɔ. 21 Ma heela Yuta nyə́ma na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ sɩ pá laɣasɩ tɔntɛ, na pá mələna Ɩsɔ tɔɔ, na pá mʋ Tacaa Yesu tɔm. 22 Tɔʋ, pənɛntɛ ma puki Yosalɛm. Feesuɣu Naŋŋtʋ caaləɣəna-m sɩ má polo, ma ta nyɩ mpi pɩɩ maɣana-m təna tɔ. 23 Ama nti ma nyəmá tɔɣɔlɛ sɩ, paa ɩcatɛ nte tə taa kɛ́ ma talaa, Feesuɣu Naŋŋtʋ kpaaləɣɩ-m ḿpʋ́ɣʋ́ kpakpaa kɛ́ sɩ saləka naŋŋ na wahalanaa taŋa-m. 24 Paa na mpʋ maa nyənəɣɩ ma weesuɣu sɩ kʋ kɛ-m pʋlʋ. Təmlɛ nte Tacaa Yesu tʋ-m sɩ má hʋ́lɩ́ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ, má nyəntɩ na má tɛ-tɛ te, má taa tuli tapəŋ. 25 Mə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ ma cɔɔwa na má la Ɩsɔ Kawulaɣa waasʋ. Nɔɔnɔɔ ma nyəmá teu sɩ, mə taa nɔɣɔlʋ ɩsəpəle kaa tasa-m keesuɣu. 26 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛɣɛ saŋa wʋlɛ tənɛ sɩ ye wei ɩ lepa pə kɛ́ ɩ nyʋɣʋ tɔm, pə taɣa ma tɔm tɔtɔ. 27 Ma sɛɣɛsa-mɛɣɛ ɩsəna Ɩsɔ sɩɩwa na ɩ́ tɔŋna lapʋ tɔ pə tɔm təcɛɩcɛɩ, ma ta ŋmɛsɩ-mɛɣɛ natəlɩ. 28 Mpʋ tɔ ɩ́ nyɩ mə tɔntɛ. Pə kaasɩ na ɩ́ tɔkɩ teu kɛ kaləkʋ ŋku Feesuɣu Naŋŋtʋ tʋ mə niŋ taa tɔ. Ɩ́ paasəna Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle nte ɩ yapəna ɩ maɣamaɣa ɩ pəyaɣa caləm tɔ. 29 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma nyəmá teu sɩ ma tɛɛʋ waalɩ yəlaa asaɣaa ká sʋʋ mə hɛkʋ ɩsɩɩ sʋnsʋməŋ sʋʋkʋɣʋ kaləkʋ taa tɔ, pə kaa la teu. 30 Na mə hɛkʋ taa maɣamaɣa yəlaa ká kʋlɩ na pá sʋʋ kaloolaɣa tɔm yɔɣɔtʋɣʋ. Paa təŋsɩ Ɩsɔ sɛɛlaa kɛ pa waalɩ. 31 Mpʋ tɔ ɩ́ feŋ na ɩ́ tɔɔsɩ sɩ saŋa taa pɩɩsɩ tooso kɔlɔ, tam kɛ́ ma kpaaləɣɩ-mɛ na ɩsəlʋm, paa ahoo paa ilim. 32 Tɔʋ, pənɛntɛ ma kpaɣa-mɛ na má tʋ Ɩsɔ niŋ taa na ɩ tɔm kʋpantʋ taa tɔtɔ. Ɩnɩ ɩ pəsəɣəna na ɩ́ sɔɔsɩ-mɛɣɛ toŋ na ɩ́ la-mɛɣɛ kʋpantʋnaa mpa ɩ faɣasaa na ɩ́ sɩɩ sɩ ɩ ká ha mpa pa kɛ́ ɩ nyə́ma sɩ pə wɛɛ ɩsɩɩ pa kpancoou tɔ. 33 Ma ta nyɩɩlɩ nɔɣɔlʋ liɣitee yaa ɩ pəcɛkəlɛ. 34 Mə maɣamaɣa ɩ nawa ɩsəna ma lapəna ma niŋ sɩ ma na mpa pa wɛ ma kiŋ tɔ tə kʋna ta pəkaatanaa tɔ. 35 Ma kʋlapʋtʋ təna taa ma caawa sɩ ɩ́ nyɩ sɩ mə maɣamaɣa ɩ́ ká la təmlɛ kɛ mpʋ na ɩ́ hiki mpi ɩ́ ká tena acamaa tɔ. Tə tɔɔsɩ tɔm nti Tacaa Yesu maɣamaɣa ka tɔma tɔ sɩ: Haʋ kəla laŋhʋlʋmlɛ kɛ mʋɣʋ. 36 Pɔɔlɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ na pa təna pá luŋ na pá sələmɩ Ɩsɔ. 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa sʋʋ wula na pá kpɛkəɣəna Pɔɔlɩ kɛ pa kpakpaa kpɛkʋɣʋ. 38 Nti tə kəla pa laŋa wakəlʋɣʋ tɔɣɔlɛ ɩ tɔm sɩ pa kaa tasa ɩ ɩsəpəle taa kɛ́ keesuɣu tɔ. Tənaɣa pa sɩɩ-ɩ na halɩ pá tana-ɩ kpɩɩlʋɣʋ kiŋ. 1 Tə ya təmaɣa mpʋ, ɩlɛna táá sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na tə́ tɛɛ Kɔɔsɩ kɛ kpakpaa. Kʋ fema ɩlɛna tə tala Lote. Tə kʋla təna, ɩlɛna tə tala Patala. 2 Ɩlɛna tə́ maɣana tənaɣa kpɩɩlʋɣʋ nakʋlɩ na kʋ puki Fenisii. Ɩlɛna tə́ sʋʋ kʋlɛ na tə́ tɛɛ. 3 Tá kpɩɩlʋɣʋ kɔma na kʋ wʋsəna Sipili na tə́ loosiɣi ɩcatɛ, ɩlɛna tə́ kɛɛna tɛtʋ nti lʋm tama kotaɣa kɛ mpʋ tɔ tə pə tɛɛ tɔɔ na tə́ məŋna Silii tɔɔ. Tə tala Tiii ɩlɛna tə́ lɩɩ təna na pá tisi kpɩɩlʋɣʋ taa wontu. 4 Na tə́ maɣana Ɩsɔ sɛɛlaa kɛ təna, na tá na-wɛ tə́ caɣa kʋyɛɛŋ naatosompɔɣɔlaɣa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ lapa na pá heeli Pɔɔlɩ sɩ ɩ́ taa polo Yosalɛm. 5 Tá na-wɛ tə tɛma caɣalɛ kɛ kʋyɛɛŋ naatosompɔɣɔlaɣa kɛ mpʋ, ɩlɛna táá kʋlɩ na tə́ kpaɣa tá mpaaʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pá na pa alaa na pa piya pa ləsa-tʋɣʋ mpaaʋ. Tə lɩɩ ɩcatɛ, ɩlɛna tá na-wɛ tə́ luŋ akula kɛ teŋku nɔɣɔ na tə́ sələmɩ Ɩsɔ. 6 Tá na-wɛ tə lapa təmaɣa pə lapa wulee, ɩlɛna táá kpa kpɩɩlʋɣʋ na pə́ kaasɩ na mpɛ pá məlɩ kpente. 7 Tə lɩɩʋ Tiii kɛ mpʋ tɔ hatoo Pətolomayisi kɛ tá kpɩɩlʋɣʋ sʋʋʋ sɩɩ tənaɣa. Tənaɣa tə lɩɩwa na tə́ polo tə́ sɛɛ tá taapalaa na tá na-wɛ tə́ caɣa wʋlɛ kʋlʋmtəlɛ. 8 Tɛʋ fema ɩlɛna tə́ taɣanɩ kʋlʋɣʋ na tə́ polo Sesalee. Tə tala təna ɩlɛna tə́ sʋʋ waasʋ yɛllʋ Filipʋ təyaɣa na tə́ həntɩ ɩ tɛ. Filipʋ ɩnɩ ɩ ka kɛ́ yəlaa naatosompɔɣɔlaɣa wei paa ləsəna pa mpaa kɛ Yosalɛm taa tɔ pa taa lɛlʋ. 9 Ɩ wɛna pɛɛlaa kɛ liɣiti, pa ta saa apalaa, na pa kpaalaɣa Ɩsɔ kʋheelitu. 10 Tə caɣa tənaɣa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna apalʋ nɔɣɔlʋ lɩɩna Yuta na ɩ́ kɔɔ, pa yaa-ɩ sɩ Akapusi. Ɩ ka kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ́. 11 Apalʋ ɩnɩ ɩ kɔma tá kiŋ na ɩ́ kpaɣa Pɔɔlɩ tampala na ɩ́ hɔkɔ ɩ nɔɔhɛɛ na ɩ niŋ, na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ naa nti Feesuɣu Naŋŋtʋ yɔɣɔtəɣɩ tɔ. Yuta nyə́ma ká hɔkɔ Yosalɛm taa kɛ́ tampala ɩnɛ ɩ tʋ, na pá kpaɣa-ɩ na pá pɛtɩ-ɩ kpaɩ nyə́ma. 12 Tə nɩɩ mpʋ, ɩlɛna tá maɣamaɣa na Sesalee nyə́ma tə́ wiina Pɔɔlɩ sɩ ɩ́ taa polo Yosalɛm. 13 Tənaɣa ɩ tɔma sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ wiiki na ɩ́ caa sɩ ɩ́ la na pə́ yɔɔlɩ-m. Ama má, ma sɔɔlʋ pɩɩwaɣa sɩ pə taa la hɔkʋɣʋ tɔm tike. Paa kʋɣʋ, pá kʋ-m Yosalɛm kɛ Tacaa Yesu nyʋɣʋ tɔɔ. 14 Tə lapa Pɔɔlɩ kɛ pə təna na tə́ kpisi ɩlɛna táá yele-ɩ wiinaʋ. Tənaɣa tə tɔma sɩ: Ye Tacaa ɩ́ nɔka mpi, pəlɛ pə la. 15 Tə lapa wɛɛ naalɛɣɛ təna, ɩlɛna tə́ la sɔɔlʋ sɩ tə puki Yosalɛm. 16 Tacaa təŋlaa napələɣɩ Sesalee ná təŋa-tʋ sɩ paa pona-tʋ na tə́ həntɩ Sipili apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɛ, pa yaa-ɩ sɩ Naasɔŋ. Ɩ sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ pə taɣa saŋa. 17 Tə kɔma na tə́ tala Yosalɛm ɩlɛna tá taapalaa laŋlɛ hɛɛna tá kɔntɛ. 18 Kʋ fema ɩlɛna tá na Pɔɔlɩ tə́ polo Saakɩ tɛ, Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsaa təna kota təna. 19 Ɩlɛna Pɔɔlɩ sɛɛ-wɛ na ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ pə təna mpi Ɩsɔ lapəna ɩ niŋ kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa hɛkʋ tɔ. 20 Pɛlɛ pa nɩɩ mpʋ, ɩlɛna pá sa Ɩsɔ, na pá tɔ Pɔɔlɩ sɩ: Tá taapalʋ, nyənɩ, Yuta nyə́ma iyisi iyisi mʋwa Tacaa tɔm. Pa təna pa ɩsɛ sɛɛna Moisi kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ. 21 Pa heela-wɛ təfoo sɩ n heeliɣi Yuta nyə́ma mpa pa wɛ piitim lɛmpɩ hɛkʋ tɔ sɩ pá yele Moisi kʋsəsɩɩtʋ. Pá taa pɛlɩ pa piya. Pəyele sɩ pá taa təŋ Yuta nyə́ma kʋlapʋtʋ. 22 Paa pɩɩ la ɩsəna paa nɩɩ nyá kɔntɛ tɔm. Tɔʋ, na ɩsənaɣalɛ? 23 Tɩɩ hʋ́lɩ́-ŋ ɩsəna n ka la tɔ. Apalaa liɣiti nɔɣɔlʋ ɩ wɛ cənɛ mpa pa sɩɩ pa nɔɔsɩ na pá tɔŋna pə kɔtaɣa tɔ. 24 Kpaɣa-wɛ na nyá na-wɛ ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ lá nyɔɔŋ tɔɔ asilima kɛɛlʋɣʋ kɔtaɣa. Caa liɣitee na pá looli pa nyɔɔŋ. Saa ɩnɩ paa wei ɩ ká nyɩ sɩ nti pa yɔɣɔtaa tɔ pa tʋ-ŋ-təɣɩ kʋtʋɣʋ kɛ́. Ama nyá, nyá tɔŋna Moisi kʋsəsɩɩtʋ kɛ təŋʋɣʋ. 25 Ye mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma na pá pəsa Kilisiti nyə́ma ɩlɛ, tə tɛma pɛlɛɣɛ lɛɛtəlɩ ŋmaaʋ na tə́ heeli-wɛɣɛ nti tə ləsaa na tə́ sɩɩ tɔ sɩ, pá kii nantʋ kʋlalaatʋ, na caləm na kpəntɛ nte pa ta lɛntɩ tɔ, na pá yele tɛtɛlakasɩ təkpataa. 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ kpaɣa yəlaa liɣiti ɩnɩ. Tɛʋ fema, ɩlɛna ɩ́ na-wɛ pá kpɛntɩ na pá la nyɔɔŋ tɔɔ asilima kɛɛlʋɣʋ kɔtaɣa. Pəlɛ pə waalɩ, ɩlɛna ɩ́ polo Ɩsɔ təsɛɛlɛ na ɩ́ kpaalɩ kʋyaŋku pa kɔtaɣa ka sɩɩ tənaɣa tɔ. Pə wɛɛ sɩ kʋyakʋ ŋku paa la kɔtasɩ kɛ paa wei ɩ nyʋɣʋ tɔɔ tɔ. 27 Kʋyɛɛŋ naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ kɔma sɩ ɩ yoosiɣi, ɩlɛ Yuta nyə́ma mpa pa lɩɩna Asii tɛtʋ tɔ pa ná Pɔɔlɩ kɛlɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpaasa yəlaa təna pááná na pá kpa-ɩ. 28 Na pá makɩ kapusi sɩ Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa ɩ́ kɔɔ yoo. Apalʋ ɩnɛ ɩ cɔɔna na ɩ́ lakɩ waasʋ kɛ paa timpi na ɩ́ yoosiɣi yəlaa təna na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma na ɩ́ saɣatəɣɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ, na Ɩsɔ təsɛɛlɛ tənɛ. Na ɩ tasa nɔɔnɔɔ kɛ́ sʋsʋɣʋ kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa kɛ́ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, na pá wakəlɩ katɛ təcaɣalɛ tənɛ. 29 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ pa yɔɣɔta mpʋ, pa na Pɔɔlɩ na Ɩfeesu Tʋlʋfim kɛ ɩcatɛ taa na pa hʋʋwa sɩ Pɔɔlɩ kpɛŋna-ɩ na ɩ́ sʋsɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩcatɛ təna cʋkaa na yəlaa seekina paa timpiɣi kpilikpili na pá kɔŋ. Tənaɣa pa kpá Pɔɔlɩ na pá hɔmɩ-ɩ na pá lɩɩna awalɩ, ɩlɛna pá təkɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ nɔnɔɔsɩ kɛ kpakpaa. 31 Pa caakaɣa sɩ pá kʋ-ɩ, ɩlɛ laapaalɩ tala Lom yoolaa tintiɣile kʋmataŋ kɛlɛ sɩ, Yosalɛm təna cʋkaa. 32 Tənaɣa ɩ kpaɣa yoolaa na pa sɔsaa kɛ kpakpaa na pá se na pá polo samaa kiŋ. Pa nawa kʋmataŋ ɩnɩ na ɩ yoolaa, ɩlɛna pá yele Pɔɔlɩ kɛ mapʋ. 33 Tənaɣa kʋmataŋ pola Pɔɔlɩ kiŋ, na ɩ́ tɔ sɩ pá kpa-ɩ na pá hɔkɔ-ɩ na alukpala naalɛ. Pə waalɩ kɛ́ ɩ pɔɔsaa sɩ, ɩ kɛ́ awe, na pepeɣe ɩ lapa? 34 Ɩlɛna samaa ɩnɩ ɩ taa, ɩnɛ sɩ ɩ nyəntʋ, ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ ɩ nyəntʋ. Yoolaa kʋmataŋ ɩnɩ ɩ nawa sɩ ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ cɛkəna pə tɔm kɛ teitei kɛ́ cʋkʋɣʋ pənɛ pə taa. Ɩlɛna ɩ́ tɔ sɩ pá tɛɛna Pɔɔlɩ kɛ yoolaa yoou kutuluɣu taa. 35 Pa kɔma na pá tana-ɩ timpi pa kpaa na pá sʋʋkɩ kutuluɣu ŋkʋ kʋ taa tɔ, ɩlɛna yəlaa huliɣi-ɩ. Tənaɣa yoolaa kpaɣa-ɩ na pá hɔɣɔlɩ-ɩ heeheempaa. 36 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa təna təŋaɣa-ɩ kɛ́ na pá tɔŋ sɩ ɩ́ kʋ-ɩ. 37 Pa kɔma sɩ pa sʋsəɣɩ Pɔɔlɩ kɛ yoolaa kutuluɣu, ɩlɛna ɩ́ tɔ kʋmataŋ sɩ: N kaa ha-m mpaa na má heeli-ŋ natələɣɩ pəcɔ? Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋmataŋ pɔɔsa Pɔɔlɩ sɩ: N nɩɩkɩ Kəlɛɛkɩ tɔm kɛ? 38 Ye mpʋ pə taɣa nyaɣalɛ Icipiti tʋ wei wulenaa taa ɩ kʋlaa na ɩ́ kpɛɛsəna tɛtʋ tɔkəlaa tɔ? Wei ɩ kpaɣa yʋlʋkʋlaa iyisi liɣiti (4000) na ɩ́ tɛɛna wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔ? 39 Tənaɣa Pɔɔlɩ cɔ-wɛ sɩ: Pə taɣa ma. Ma kɛ́ Yuta tʋ kɛ́, na pa lʋla-m Taasɩ kɛ Silisii tɛtʋ taa. Ma kɛ́ ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ taa tɛtʋ pu. La suulu na ń yele na má yɔɣɔtəna samaa. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa kʋmataŋ ha-ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ. Tənaɣa Pɔɔlɩ səŋa timpi pa kpaa na pá sʋʋkɩ kutuluɣu taa tɔ, na ɩ́ nyəkɩ yəlaa kɛ niŋ. Pa təna pa suma tətiɣitiɣi, ɩlɛna Pɔɔlɩ yɔɣɔtəna-wɛ na Alaamee tɔm taa sɩ: 1 Ma taapalaa na ma caanaa mɛ, ɩ́ nɩɩ nti ma caa ma heeli-mɛɣɛ ma tɔm tɔɔ kɛ́ nɔɔnɔɔ tɔ. 2 Pa nɩɩ ɩ yɔɣɔtəna-wɛɣɛ Alaamee tɔm, ɩlɛna pá laɣasɩ caɣalɛ. Tənaɣa Pɔɔlɩ tɔma sɩ: 3 Ma kɛ́ Yuta tʋ na pa lʋla-m Taasɩ kɛ Silisii tɛtʋ taa. Ama Yosalɛm cənɛɣɛ ma pɩɩ Kamaliyɛɛ niŋ taa. Kamaliyɛɛ ɩnɩ ɩ yelina na má nyɩ tá caanaa kɔtasɩ təpaɩpaɩ. Na ma sɛɛsa ɩsəlɛ kɛ teu na mpi pə kɛ́ Ɩsɔ luɣu nyəntʋ tɔ pə lapʋ taa kɛ́ teitei ɩsɩɩ mə lakʋɣʋ saŋa kɛ ɩsəntɔ tɔ. 4 Ma tʋ Tacaa mpaaʋ kʋnɛ kʋ nyə́ma kɛ kʋnyɔŋ, haləna lɛlaa caŋ na pá sɩ. Ma kpa apalaa na alaa na má pɛtɩ saləka taa. 5 Kɔtʋlʋ sɔsɔ na nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma nyəmá mpʋ təkelekele. Mpɛ pa cɛləna-m takəlasɩ nsi pa ŋmaa tá tɛɛtʋnaa Yuta nyə́ma mpa pa wɛ Tamasɩ tɔ. Ma pukaɣa tənaɣa sɩ má kpa mpa pa wɛ təna na pá mʋ Tacaa tɔm tɔ na má kɔna-wɛɣɛ Yosalɛm kɛ saləka tʋɣʋ. 6 Ma tɔŋna tɔntɛ na má kpətəna Tamasɩ kɛ ilim sikuɣu, ɩlɛ pə lɩɩna ɩsɔ kɛlɛ na pə́ lá ma ɩsɛntɔɔ tənyalulu ɩsɩɩ kɔkɔ kɛ tɔm kʋlʋm tɔɔ na pə́ ná na pə́ cɔɔna-m. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma hota atɛ na má nɩɩ pə pɔɔsəɣɩ-m sɩ: Sɔɔlɩ Sɔɔlɩ pepe tɔɔ kɛ́ n tʋɣʋ-m kʋnyɔŋ kɛ mpʋ? 8 Tənaɣa ma pɔɔsaa sɩ: Tacaa, nyaɣa aweɣe ye? Ɩlɛna pə́ cɔ-m sɩ: Maɣa Nasalɛtɩ Yesu wei n tʋɣɩ kʋnyɔŋ tɔ. 9 Má na mpa tə tɔŋaɣa tɔ pɛlɛ pa na nyaləməlɛ ńtɛ́. Ama pa ta nɩɩ pə yɔɣɔtaɣana-m tɔ. 10 Tənaɣa ma pɔɔsaa sɩ: Tacaa, ɩsənaɣa maa la? Ɩlɛna Tacaa cɔ-m sɩ: Kʋlɩ na ń polo Tamasɩ, tənaɣa paa heeli-ŋ pə təna mpi Ɩsɔ tʋ-ŋ sɩ ń la tɔ. 11 Kɔkɔ nyaləməlɛ ńtɛ́ tə katatəlaɣa tɔɔ pə kʋ ma ɩsɛ maa tasəɣɩ naʋ. Ɩlɛna ma na mpa tɔ pá hɔ ma niŋ taa na pá pona-m Tamasɩ. 12 Apalʋ nɔɣɔlʋ ɩ ka wɛ təna na pá yaa-ɩ sɩ Ananiyasɩ. Ɩ təŋaɣa Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu tɔtɔ, na ɩ təŋaɣa tá kʋsəsɩɩtʋ kɛ teu, na Tamasɩ Yuta nyə́ma təna pʋɣʋlaɣa-ɩ. 13 Apalʋ ɩnɩ ɩ kɔma ɩ́ maɣana-m, na ɩ́ səŋ ma kɔŋkɔŋ taa na ɩ́ tɔ-m sɩ: Ma taapalʋ Sɔɔlɩ, nyá ɩsɛ ɩ́ kuli. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ɩsɛ kula tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa na má sʋʋ-ɩ naʋ. 14 Ɩlɛna ɩ́ heeli-m sɩ: Tá caanaa caanaa Ɩsɔ ka ləsa-ŋ tuu lɔŋ kɛ́, sɩ n ká nyɩ ɩ luɣu nyəntʋ, na n ká ná wei ɩ tike ɩ kɛ́ tampana tʋ tɔ, na ń nɩɩ ɩ maɣamaɣa ɩ nɔɣɔ təsiɣisiɣi. 15 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, n ka heeli yəlaa kɛ ɩ tɔm, na ń kɛɛsɩ pa tənaɣa mpi n nawa na n nɩɩwa tɔ pə tɔm. 16 Ye mpʋ ɩlɛ, n tasəɣɩ weɣe taŋʋɣʋ tɔtɔ? Kʋlɩ na pá yaa ɩ hətɛ na pá sɔ-ŋ Ɩsɔ lʋm na pə́ taɣanɩ-ŋ nyá ɩsaɣatʋ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma kʋlaa na má məlɩ Yosalɛm. Ma sələmaɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa, ɩlɛna pə́ la-m ɩsɩɩ toosee taka, 18 na má ná Tacaa, na ɩ́ tɔ-m sɩ: La na ń lɩɩ Yosalɛm kɛ lɔŋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩcatɛ tənɛ tə nyə́ma kaa mʋ ma tɔm nti tə tampana n ka hʋ́lɩ́-wɛ tɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma cɔ-ɩ sɩ: Tacaa, pa nyəmá teu sɩ má cɔɔkaɣana Yuta nyə́ma təkotilenaa taa na má kpaa mpa mpa pa mʋ nyá tɔm tɔ na má təkəɣɩ na má makɩ-wɛ. 20 Pa kʋkaɣa nyá yʋlʋ Ɩtiyɛɛnɩ tɔ ma wɛ təna tɔtɔ. Ma laŋlɛ hɛɛna mpa pa kʋ-ɩ tɔ, na má tɔkəna pa tɔɔ wontu. 21 Ɩlɛna Tacaa tɔ-m sɩ: Kʋlɩ na ń polo pooluŋ kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa kiŋ. 22 Samaa nɩɩna Pɔɔlɩ haləna pə tala tɔm tənɛ ɩnɩ, ɩlɛna pá sʋʋ kapusi mapʋ sɩ: Ɩ́ ləsɩ ɩ weesuɣu. Pə wɛɛ sɩ pá kʋ-ɩ kɛ́. Pə ta nəɣəsəna pá yele-ɩ na ɩ weesuɣu. 23 Pa kiisaɣa mpʋ na pá ciɣitiɣi pa wontu na pá faləɣɩ tɛtʋ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa kʋmataŋ tɔma sɩ pá sʋʋna Pɔɔlɩ kɛ yoolaa kutuluɣu toŋ nyəŋkʋ taa na pá casa-ɩ akpatɛɛ kɛ teu na pə́cɔ́ ɩ́ heeli mpi pə tɔɔ samaa təna makɩ ɩ tɔɔ kɛ́ kapusi kɛ mpʋ tɔ. 25 Ama waatʋ wei pa tɛma-ɩ hɔkʋɣʋ sɩ pa makɩ tɔ, Pɔɔlɩ pɔɔsa yoolaa sɔsɔ wei ɩ səŋa ɩ kiŋ tɔ sɩ: Ɩ́ wɛna mpaa sɩ ɩ́ ma Lom tʋ kɛ yem na ɩ́ ta nata ɩ tasəkəlɛ? 26 Yoolaa sɔsɔ ɩnɩ ɩ nɩɩ tɔm tənɛ ɩnɩ ɩlɛna ɩ́ polo ɩ́ maɣana yoolaa kʋmataŋ na ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Sɛsɛ apalʋ ɩnɩ Lom tʋ ntɛ́ fa. Hei n lakɩ ɩsəna? 27 Tənaɣa kʋmataŋ polaa na ɩ́ pɔɔsɩ Pɔɔlɩ sɩ: N kɛ́ Lom tʋ yaa, heeli-m. Tənaɣa Pɔɔlɩ cɔ-ɩ sɩ: Mm. 28 Ɩlɛna kʋmataŋ ɩnɩ ɩ́ tasa yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Liɣitee kɛ ma huta teu na pə́cɔ́ má pəsɩ Lom tʋ. Tənaɣa Pɔɔlɩ ná cɔ-ɩ sɩ: Pa lʋla maɣa Lom tʋ kɛ́. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa pa caakaɣa-ɩ mapʋ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔ pa sʋʋ sewa. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa kʋmataŋ maɣamaɣa kɛ waatʋ wei ɩ nawa sɩ Pɔɔlɩ kɛ́ Lom tʋ pəyele ɩnɩ ɩ lapəna na pá hɔkɔ-ɩ alukpala tɔ. 30 Kʋmataŋ ɩnɩ ɩ caakaɣa sɩ ɩ́ nyɩ mpi pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ Yuta nyə́ma lakaɣa Pɔɔlɩ kɛ tɔm tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ kʋ fema ɩlɛna ɩ́ hɛtɩ Pɔɔlɩ alukpala na ɩ́ tɔ sɩ: Kɔtəlaa sɔsaa na kotuɣu sɔsɔɔʋ nyə́ma ɩ́ koti. Ɩlɛna ɩ́ kɔna Pɔɔlɩ na ɩ́ sɩɩ pa ɩsɛntaa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ pama ɩsɛ kɛ kotuɣu nyə́ma tɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Ma tɛɛtʋnaa mɛ, na lotu kʋlʋmtʋ təkpataa kɛ́ ma tɔmna Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ haləna saŋa. 2 Tənaɣa kɔtʋlʋ sɔsɔ Ananiyasɩ tɔma mpa paa səŋa Pɔɔlɩ kiŋ tɔ sɩ pá ma ɩ nɔɣɔ kɛ kataŋa. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ tɔma-ɩ sɩ: Nyənɩ ɩ wɛʋ ɩsɩɩ koluŋa kʋhʋlʋmaɣa, Ɩsɔ ka mana-ŋ. N caɣaa na ń hʋʋkəna-m tɔm ɩsɩɩ kiiu səŋaa tɔ pə teitei. Pəyele n ŋmaana kiiu ŋkʋ kʋ tɔɔ na ń tɔ sɩ pá ma-m? 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ mpa paa caɣaa na pá kpətəna Pɔɔlɩ tɔ pa tɔma sɩ: Ha, Ɩsɔ kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ n tʋʋkɩ mpʋ? 5 Tənaɣa Pɔɔlɩ tɔma sɩ: Ma tɛɛtʋnaa, ma ta nyɩ sɩ ɩ kɛ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ se. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa taa sɩ: Pə fɛɩ sɩ n ká yɔɣɔtɩ nti tə fɛɩ teu tɔɣɔ nyá tɛtʋ sɔsɔ. 6 Pɔɔlɩ nawa sɩ kotuɣu ŋkʋ kʋ taa Satusee nyə́ma wɛɛ na pə kaasa Falisanaa wɛɛ tɔtɔ. Ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa kɛ pa təna pa ɩsɛntaa sɩ: Ma tɛɛtʋnaa mɛ, ma kɛ́ Falisa kɛ́. Falisa siɣisiɣi lʋləna-m. Saŋa taa pa hʋʋkəna-m sɩ pepe tɔɔ kɛ́ ma wɛna tɛɛlʋɣʋ sɩ yəlaa ɩ́ səpa pa feŋ. 7 Pɔɔlɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ, ɩlɛna Falisanaa na Satusee nyə́ma pa sʋʋ yoou kɛ pa taa pa tike, ɩlɛna kotuɣu faɣa tɔm naalɛ. 8 Mpi pə tɔɔ tɔ, Satusee nyə́ma ná tɔŋ sɩ yʋlʋ ɩ́ səpa pə tɛmaɣa, ɩ kaa tɛ na ɩ́ fe. Pəyele sɩ ɩsɔtaa tillu fɛɩ. Mpi tə naana tá ɩsəpee anɛ tɔ pə paasi pʋlʋ fɛɩ. Falisanaa ná tɔŋ sɩ pə tənaɣa mpʋ pə wɛɛ. 9 Pə tɔŋna təmaɣa holinaʋ kɛ sɔsɔm sɔsɔm, ɩlɛna Falisanaa kpekəle taa nyə́ma napəlɩ mpa pa kɛ́ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa sɔsaa tɔ pá kʋlɩ na pá səŋ nɔɔhɛɛ naalɛ sɩ: Tá tá ná apalʋ ɩnɛ ɩ kiŋ kɛ taalɩ nɔɣɔlʋ. Ntanyɩ ɩsɔtaa tillu yaa pʋlʋpʋ yɔɣɔtənana-ɩ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoou kɔma na kʋ haŋ sɔsɔm, haləna sɔɣɔntʋ la yoolaa kʋmataŋ sɩ pə taa kɔɔ na pá cəlɩ Pɔɔlɩ təpʋtʋpʋtʋ. Tənaɣa ɩ kʋsa ɩ yoolaa sɩ pá polo samaa taa na pá kpaɣa Pɔɔlɩ na pá ləsɩ-ɩ pa hɛkʋ təna, na pá məŋna-ɩ yoolaa yoou kutuluɣu ŋkʋ kʋ taa. 11 Ahoo yuwa ɩlɛna Tacaa lɩɩ Pɔɔlɩ tɔɔ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔkɩ tɔnʋɣʋ. Ɩsɩɩ ɩsəna mpi n heela ma tɔm kɛ Yosalɛm tɔ mpʋ ɩnəɣɩ n ká heeli-təɣɩ Lom. 12 Tɛʋ fema, ɩlɛna Yuta nyə́ma caɣa Pɔɔlɩ acaɣa kɛ teu na tuunaʋ, sɩ ye mpɛ pa ta kʋ-ɩ kpem, pʋlʋ kaa sʋʋ pa nɔɔsɩ taa. 13 Mpa pa caɣa ɩ acaɣa kɛ mpʋ tɔ pa kəla yəlaa pee nɩɩlɛ. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kʋlaa na pá polo pá maɣana kɔtəlaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma na pá heeli-wɛ sɩ: Tə sɩɩ tá nɔɔsɩ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ na tuunaʋ, sɩ tə kaa təŋ pʋlʋ haləna tə́ tɛ Pɔɔlɩ kɛ kʋɣʋ na pə́cɔ́. 15 Mpʋ tɔ, mə na Kotuɣu sɔsɔɔŋkʋ nyə́ma ɩ́ tɔ kʋmataŋ sɩ ɩ́ cɛlɛ-mɛɣɛ Pɔɔlɩ, sɩ ɩ́ caa ɩ́ wiili ɩ tɔm taa kɛ́ teu na ɩ́ cɛkəna. Ye ta ɩlɛ tá sɔɔlʋ ná pɩɩwa sɩ ye ɩ́ lɩɩ mpaa tə kʋ-ɩ, na ɩ́ ta tata mə kiŋ cənɛ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔm tənɛ tə sʋʋ Pɔɔlɩ kɔɣɔpəyaɣa ŋkpaŋʋɣʋ taa. Tənaɣa ka pola yoolaa kutuluɣu ŋkʋ kʋ taa, na ká heeli-təɣɩ Pɔɔlɩ. 17 Ɩlɛna Pɔɔlɩ yaa yoolaa sɔsaa taa nɔɣɔlʋ na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Pona pu ɩfepu ɩnɛɣɛ yoolaa kʋmataŋ kiŋ, ɩ caa ɩ heeli-ɩ natəlɩ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolu ná kpaɣa pu ɩfepu ɩnɩ na ɩ́ pona pa kʋmataŋ kiŋ sɩ: Saləka tʋ Pɔɔlɩ yaana-m na ɩ́ tɔ sɩ má kɔna pu ɩfepu ɩnɛɣɛ nyá kiŋ, sɩ ɩ wɛna natəlɩ sɩ ɩ heeliɣi-ŋ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋmataŋ hɔma pu ɩfepu ɩnɩ ɩ niŋ taa na ɩ́ lɩɩna kpeeŋa na ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ntiɣi n caa-m heeluɣu? 20 Ɩlɛna ɩfepu ɩnɩ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Yuta nyə́ma caɣaa na pá sɛɣɛsɩ sɩ mpɛ pa kɔŋ na pá sələmɩ-ŋ sɩ cele ń pona Pɔɔlɩ kɛ kotuɣu sɔsɔɔʋ taa, sɩ kotuɣu caa kʋ wiili ɩ tɔm taa kɛ́ teu na kʋ cɛkəna. 21 Taa nɩɩ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa taa yəlaa ɩsɩɩ nɩɩlɛ na waalɩ kɛ mpʋ caa pa papɩ na pá taŋɩ-ɩ. Pa tɛma pa nɔɔsɩ kɛ sɩɩʋ na tuunaʋ, sɩ mpɛ pa nɔɔsɩ taa kaa sʋʋ pʋlʋ haləna pá tɛ Pɔɔlɩ kɛ kʋɣʋ. Nyá nɔɣɔ kɛ pa taŋa nɔɔnɔɔ ɩsəntɔ, tɔfɔ pa sɔɔlʋ pɩɩwaɣa. 22 Tənaɣa kʋmataŋ heela-ɩ sɩ: Tɛɛ, ama taa yele na nɔɣɔlʋ tasa nti n heela-m mpʋ tɔɣɔ nɩɩʋ. 23 Pəlɛ pə waalɩ, kʋmataŋ yaa ɩ yoolaa taa sɔsaa kɛ naalɛ na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ caa yoolaa kɛ ŋmʋnʋɣʋ (200), na kpaɣanəŋ caɣalaa kɛ nɩɩtoso na naanʋwa, na yəlaa ŋmʋnʋɣʋ (200) tɔtɔ na pɛlɛ na pa ŋmantaasɩ, na ɩ́ la sɔɔlʋ. Pa tɛŋ ahoo tɔɣɔʋ tɔ, ɩ́ kpaɣa mpaaʋ na ɩ́ tɛɛ Sesalee. 24 Ɩ́ kpɛɛlɩ kpaɣanəŋ wei ɩ ká kpaɣa Pɔɔlɩ na ɩ́ tana-ɩ kʋfənɛɛ Felikisi kiŋ na alaafəya tɔ. 25 Ɩlɛna kʋmataŋ ŋmaa takəlaɣa sɩ: 26 Tacaa kʋpaŋ kʋfənɛɛ Felikisi, maɣa Koloti Lisiyasɩ, má sɛɛna-ŋ. 27 Yuta nyə́ma kpana apalʋ ɩnɛ sɩ pa kʋɣɩ. Ma nɩɩwa sɩ ɩ kɛ́ Lom tʋ, ɩlɛna ma na ma yoolaa tə́ polo na tə́ lɛɛkɩ-ɩ pa niŋ taa. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma pona-ɩ pa kotuɣu sɔsɔɔʋ taa sɩ ma naa taalɩ wei ɩ lapa Yuta nyə́ma tɔ. 29 Tənaɣa ma maɣanaa sɩ pa kiiŋ kʋlapʋtʋnaa taa kɛ́ ɩ lapa-wɛ na taalɩ, tɔfɔ ɩ ta la natəlɩ nti tə tala pá kʋ-ɩ yaa pá tʋ-ɩ saləka tɔ. 30 Pəlɛ pə waalɩ ma nɩɩwa sɩ Yuta nyə́ma caɣa ɩ acaɣa sɩ pa kʋɣɩ-ɩ. Pə tɔɔ kɛ́ ma tɔma sɩ pá kɔna-ŋɩ-ɩ kpakpaa. Ma heela mpa pa tɔŋ sɩ ɩ lapa-wɛ na taalɩ tɔ sɩ pá kɔɔ pá maɣana-ŋ na pa tɔm ntɩ. 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolaa lapa nti pa kɛɛsa-wɛ tɔ. Pa kpaɣa Pɔɔlɩ kɛ ahoo anɩ na pá tɛɛna-ɩ halɩ Antipatilii. 32 Pə kɔma pə fe, ɩlɛna yoolaa mpa pɛlɛ pa tɔŋaɣa nɔɔhɛɛ tɔ pɛlɛ pa məlɩ pa təcaɣalɛ, na pə́ kaasɩ na kpaɣanəŋ nyə́ma kpaɣa Pɔɔlɩ na pɛlɛ pá tɛɛ. 33 Pa kɔma pa tala Sesalee, ɩlɛna kpaɣanəŋ caɣalaa cɛla takəlaɣa ŋkɛɣɛ kʋfənɛɛ, na pá tʋsɩ Pɔɔlɩ kɛ ɩ niŋ taa. 34 Kʋfənɛɛ wiila takəlaɣa ŋkɛ ka taa, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ Pɔɔlɩ sɩ: N kɛ́ Lom tɛtʋ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku kʋ tʋ? Ɩ nɩɩwa sɩ ɩ kɛ́ Silisii tʋ, 35 ɩlɛna ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mpa sɩ n lapa taalɩ tɔ, ye pa talaa ɩlɛ, maa paasəna nyá tɔm. Ɩlɛna kʋfənɛɛ tɔ sɩ: Ɩ́ pona Pɔɔlɩ kɛ wulaʋ Helɔtɩ təyaɣa taa na ɩ́ təkɩ-ɩ. 1 Pə lapa wɛɛ kakpasɩ ɩlɛ kɔtʋlʋ sɔsɔ Ananiyasɩ kɔma Sesalee kɛlɛ, na ɩ waalɩ kɛ́ sɔsaa kɛ pəcɔ, na akewe nɔɣɔlʋ wei ɩ kɛ́ tɔm hʋʋlʋ tɔ, pa yaakɩ-ɩ sɩ Tɛlətilusi. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pola kʋfənɛɛ Felikisi kiŋ na pá heeli-ɩ sɩ: Pɔɔlɩ tɔm kɛ tə kɔnaa. 2 Tənaɣa pa yaa Pɔɔlɩ, ɩlɛna Tɛlətilusi kʋlɩ na ɩ́ niki Pɔɔlɩ taalɩ kɛ́ hʋ́lʋ́ɣʋ́ sɩ: Tacaa kʋpaŋ, nyá yelina tə caɣa pɛlɛkɛtɛɛ. N cɛkəna tɛtʋ tɔkʋɣʋ kɛ teu tɔɣɔ pə təna pə laɣasaa na pə́ te tɛtʋ tənɛ tə taa. 3 Pə təna mpi tə tɔŋna hikuɣu kɛ paa timpi tɔ, pə tɔɔ tə sama-ŋ na tə́ lɛlɩ. 4 Tɔʋ, má taa laɣasɩ-ŋ sɔsɔm, ma wiikina-ŋ sɩ ń la suulu na ń nɩɩ nti tə caa-ŋ heeluɣu kɛ pəcɔ tɔ. 5 Tə maɣanaa sɩ yʋlʋ ɩnɛ ɩsaɣaʋ kpitikpiti kɛ́. Ɩ cɔɔkɩ na ɩ́ yoosiɣi Yuta nyə́ma tənaɣa paa timpi. Ɩnɩ ɩ kɛna Nasalɛtɩ nyə́ma kpekəle sɔsɔ. 6 Halɩ ɩ maɣasaa sɩ paa Ɩsɔ təsɛɛlɛ ɩ́ wakəlɩ, ɩlɛna tə́ kpa-ɩ. Tə caakaɣa tə kɛɛsəna tá kʋlapʋtʋ na tə́ hʋʋna-ɩ. 7 Ama kʋmataŋ Lisiyasɩ tʋ niŋ kɛ pə taa, na ɩ́ lɛɛkɩ-ɩ na toŋ sɔsɔɔŋ. 8 Ɩlɛna Lisiyasɩ ɩnɩ ɩ́ heeli mpa sɩ ɩ lapa-wɛ na taalɩ tɔ sɩ pá kɔɔ nyá kiŋ. Ye n pɔɔsa ɩ maɣamaɣa n ká cɛkəna mpi pə tɔɔ tə tɔŋ sɩ ɩ lapa-tʋɣʋ taalɩ tɔ. 9 Tənaɣa Yuta nyə́ma tisaa sɩ pə təna mpi ɩ yɔɣɔtaa tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋfənɛɛ hʋla Pɔɔlɩ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ. Tənaɣa Pɔɔlɩ tɔma sɩ: Ma nyəmá teu sɩ tuu pɩɩsɩ paɣalɛ taa nyaɣalɛ tɛtʋ tənɛ tə taa tɔm taɣanlʋ. Pə tɔɔ kɛ́ ma caa ma pɛtɩ-ŋ ma tɔm tənɛ na naani təkpataa. 11 Saŋa taa ma talʋɣʋ Yosalɛm sɩ ma sɛɛ Ɩsɔ tɔ pə kʋyɛɛŋ ta kəlɩ naanʋwa na naalɛ. Nyá maɣamaɣa ń pɔɔsaa n ká ná mpʋ. 12 Pa ta maɣana-m Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na má na nɔɣɔlʋ tə́ hɔŋ tɔm natəlɩ. Pəyele pa ta na-m Yuta nyə́ma təkotile natəlɩ tə taa, yaa ɩcatɛ taa kɛ́ tiili na má yoosiɣi yəlaa. 13 Tɔm nti pa suu-m ɩsəntɔ sɩ ma lapa tɔ, pa kaa pəsɩ na pá hʋ́lɩ́ pə tampana təsiɣisiɣi. 14 Tampana yaa, paa nyá ɩsɛntaa cənɛ maa ŋmɛsəɣɩ-tɩ. Mpaaʋ ŋku mpɛ pa yaa sɩ kʋtooluɣu tɔ kʋ taa kɛ́ ma wɛɛ na má lakɩ tá caanaa caanaa Ɩsɔ təmlɛ. Pəyele mpi pa ŋmaa kʋsəsɩɩtʋ takəlasɩ taa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa nyəŋsɩ taa tɔ ma tisaa sɩ pə wɛ tampana. 15 Ma wɛna naani sɩ Ɩsɔ ká taɣanɩ sətaa kɛ feesuɣu, paa kʋpama paa asaɣaa, na mpɛ pa maɣamaɣa pa wɛna naani ɩnəɣɩ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ mpʋ. 16 Pə tɔɔ kɛ́ ma maɣamaɣa ma lʋkɩ tam sɩ má taa wɛɛna taalɩ nɔɣɔlʋɣʋ Ɩsɔ kiŋ na yəlaa kiŋ. 17 Pə lapa pɩɩsɩ paɣalɛ ma fɛɩ, nɔɔnɔɔ kɛ́ ma taɣana məlʋɣʋ kɛ Yosalɛm sɩ ma cɛləɣɩ ma yəlaa kɛ liɣitee nna pa ha-wɛ tɔ, ɩlɛna má lá Ɩsɔ kɛ́ kɔtasɩ. 18 Mpʋ ɩnɩ pə təlatɛ kɛ pa maɣana-m Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa. Tənaɣa ma lapa nyʋɣʋ tɔɔ asilima kɛɛlʋɣʋ kɔtaɣa, na pə taɣa samaa nɔɣɔlʋ ɩ kotina-m. Pəyele nɔɣɔlʋ na nɔɣɔlʋ paa yoo. 19 Ama Asii Yuta nyə́ma napəlɩ paa wɛnna təna, pɩɩ nəɣəsəna ɩsɩɩ mpɛ pá kɔnna na pá səŋ nyá ɩsɛntaa cənɛ, na ye ma lapa-wɛɣɛ taalɩ nɔɣɔlʋ, pa lana-m tɔm. 20 Pəlɛ pə paasi, waatʋ wei ma səŋa Kotuɣu sɔsɔɔŋkʋ taa tɔ, mpa pa wɛ cənɛ tɔ, ye pa nawa ma ɩsaɣatʋ natəlɩ pá yɔɣɔtɩ. 21 Nti pa tɔkəna-m tɔɣɔlɛ timpi ma səŋa pa ɩsɛntaa na má yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Saŋa taa pa hʋʋkəna-m tɔm kɛ mə ɩsɛntaa, sɩ pepe tɔɔ kɛ́ ma wɛna naani sɩ ye yəlaa ɩ́ səpa pa feŋ. 22 Felikisi ka nyəmá teu kɛ ɩsəna mpaaʋ kʋnɛ kʋ tɔm wɛɛ tɔ, ɩlɛna ɩ́ sɛkɩ pa tɔm ntɩ na ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Yoolaa kʋmataŋ Lisiyasɩ ɩ́ kɔma ɩlɛ maa nyɩ ɩsəna maa lana mə tɔm ntɩ tɔ. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heela yoolu sɔsɔ wei ɩ nyənəɣɩ Pɔɔlɩ tɔ sɩ ɩ́ pona-ɩ saləka taa. Ama ɩ́ taa lana-ɩ toŋ toŋ. Ye ɩ taapalaa caa pa kɔɔ ɩ cɔlɔ na pá lapɩ-ɩ pʋlʋ, ɩ́ ha-wɛɣɛ mpaa. 24 Pə lapa wɛɛ naalɛ, ɩlɛna Felikisi na ɩ alʋ Yuta tʋ Tulisili pá caɣa na pá tili sɩ Pɔɔlɩ ɩ́ kɔɔ na ɩ́ heeli-wɛɣɛ Yesu Kilisiti mpaaʋ tɔm. 25 Pɔɔlɩ yɔɣɔtaɣa taa ɩ kɛɛsa ɩsəna yʋlʋ ka təŋ tampana mammam kɛ́ ɩ kʋlapʋtʋ taa tɔ pə tɔm, na ɩsəna ɩ ká tɔkɩ ɩ tɩ, na ɩsəna Ɩsɔ ká hʋʋna yəlaa kɛ tɔm kɛ cele tɔ. Ɩlɛna sɔɣɔntʋ kpa Felikisi na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Lɩɩ mpʋ. Ye ma kɔma na má hika caɣalɛ ɩlɛ maa tasa-ŋ yaaʋ. 26 Na ɩ tɛɛlaɣaa sɩ ntanyɩ Pɔɔlɩ ká ha-ɩ liɣitee yaa. Pə tɔɔ kɛ́ ye pə kɛɛsaa ɩlɛ ɩ yaa-ɩ sɩ ɩ́ na-ɩ pá caɣa. 27 Pɩɩsɩ naalɛ sikaa, ɩlɛna pá kʋsɩ Felikisi na pá kɔna Pɔɔsiyusi Fɛsətusi. Felikisi caakaɣa sɩ Yuta nyə́ma laŋa ɩ́ hɛɛna-ɩ, ɩlɛna ɩ́ yele Pɔɔlɩ kɛ saləka taa təna. 1 Fɛsətusi tala tɛtʋ ntɩ tə taa na pə la wɛɛ tooso, ɩlɛna ɩ́ kʋlɩ Sesalee na ɩ́ polo Yosalɛm. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtəlaa sɔsaa na Yuta nyə́ma taa nyʋɣʋ nyə́ma pa kʋlaa na pá pona Pɔɔlɩ tɔm kɛ ɩ kiŋ. Ɩlɛna pá wiina Fɛsətusi sɩ 3 ɩ́ la suulu na ɩ́ yele na pá pona Pɔɔlɩ kɛ Yosalɛm. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa caɣa ɩ acaɣa kɛ́ sɩ ɩ́ lɩɩ mpaa ɩlɛ pa kʋ-ɩ. 4 Ama Fɛsətusi ná tɔma-wɛ sɩ: Pɔɔlɩ wɛ saləka taa kɛ́ Sesalee, ma mələɣɩ tənaɣa nɔɔnɔɔ. 5 Mpʋ tɔ, mə taa sɔsaa ɩ́ təŋ ma waalɩ kɛ́ Sesalee na pá lana-ɩ tɔm, ye ɩsɩɩ tampana ɩ wakəla pʋlʋ. 6 Fɛsətusi caɣa pa kiŋ kɛ wɛɛ pəlefɛi yaa naanʋwa kɛ mpʋ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ Sesalee. Tɛʋ fema ɩlɛna ɩ́ kpa puloo, na ɩ́ tili sɩ pá kɔna Pɔɔlɩ. 7 Pɔɔlɩ talaa, ɩlɛna Yuta nyə́ma mpa pa lɩɩna Yosalɛm tɔ pá kotina-ɩ. Ɩlɛna pá sʋʋ-ɩ tɔm yuŋ nyəntʋ kɛ sʋkʋɣʋ. Pəyele paa pəsəɣɩ na pá hʋ́lɩ́ tə tampana təsiɣisiɣi. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ kpɛɛsaa sɩ: Ma ta coti Yuta nyə́ma kiiu taa kɛ́ natəlɩ. Pəyele ma ta wakəlɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ, ma ta pəntəna Lom wulaʋ sɔsɔ kɛ tiili. 9 Fɛsətusi caakaɣa sɩ Yuta nyə́ma laŋa ɩ́ hɛɛna-ɩ, ɩlɛna ɩ́ pɔɔsɩ Pɔɔlɩ sɩ: N caa sɩ pá pona-ŋ Yosalɛm na pá hʋʋna-ŋ tɔm tənɛɣɛ ma ɩsɛntaa? 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ cɔwa sɩ: Lom wulaʋ sɔsɔ puloo taa kɛ́ ma səŋa cənɛ, na ɩ puloo taa kɛ́ pə wɛɛ sɩ pá hʋʋna-m tɔm. Ma ta la Yuta nyə́ma kɛ pʋlʋ, nyá maɣamaɣa n nyəmá mpʋ təkelekele. 11 Ye ma lapa ɩsaɣatʋ natəlɩ, yaa ma lapa pʋlʋ na pə́ tala pá kʋ-m, ma ta kisi səm se. Ama ye tɔm nti pa tʋ-m na tə́ fɛɩna tapʋɣʋ tə fɛɩ nɔɣɔ tɔ tə tɔɔ ɩlɛ, nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ ká kpaɣa-m na ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ yem tɔ. Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ pɩɩ tɛna. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Fɛsətusi na ɩ laɣatʋ tasəlaa pa lapa təmaɣa saawala, ɩlɛna ɩ́ tɔ Pɔɔlɩ sɩ: Timpi n tɔma sɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ pɩɩ tɛna tɔ, tɔʋ, tənaɣa n ká tɛɛ. 13 Pə lapa wɛɛ naalɛ, ɩlɛ wulaʋ Akilipa na Pelenisi pa kɔma Sesalee kɛlɛ sɩ pa sɛɛkɩ Fɛsətusi. 14 Pa caɣalɛ tɔɔwa təna, ɩlɛna kʋyakʋ nakʋlɩ Fɛsətusi kpaɣa Pɔɔlɩ tɔm na ɩ́ kɛɛsɩ wulaʋ Akilipa sɩ: Felikisi ka təka apalʋ nɔɣɔlʋɣʋ saləka taa kɛ́ cənɛ, na ɩ́ wɛ haləna saŋa. 15 Ma pola Yosalɛm, ɩlɛna kɔtəlaa sɔsaa na Yuta nyʋɣʋ nyə́ma kɔɔ ma kiŋ sɩ mpɛ pa wɛna tɔm sɩ paa lana Pɔɔlɩ, na pá tɔŋna-m sɩ má yele na pá kʋ-ɩ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma cɔ-wɛ sɩ: Pə fɛɩ sɩ Lom nyə́ma ɩ́ yele na pá kʋ yʋlʋ kɛ yem na ɩ́ na mpa pa lapa tɔm tɔ pá tá səŋ na pá kaalɩ pa tɔm na pá nɩɩ. 17 Tənaɣa pa təŋa-m na pá kɔɔ cənɛ, ma ta la kaninika. Kʋ fema kpakpaa tɔ, ma kpa puloo na má tili sɩ pá kɔna apalʋ ɩnɩ. 18 Ama ɩ kolontunaa kɔma tɔ, pa ta hʋ́lɩ́ ɩsaɣatʋ natəlɩ na pə́ tala ɩsɩɩ ma tɛɛlaɣaa tɔ. 19 Pa Ɩsɔ sɛɛʋ tɔm tɔɔ kɛ́ pá na-ɩ pa hɔŋ. Na pə́ kaasɩ nɔɣɔlʋ ɩ tɔm, pa yaa ɩ́lɛ́ sɩ Yesu. Sɩ ɩ́lɛ́ ɩ ka səpa na Pɔɔlɩ náá sɛɛsa ɩsəlɛ sɩ ɩ wɛna ɩ weesuɣu. 20 Ma ta cɛkəna ɩsəna maa paasəna tɔm ɩsɩɩ mpʋ pə taka tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ maa pɔɔsa Pɔɔlɩ sɩ yaa ɩ ká tisi na pá pona-ɩ Yosalɛm na pá paasəna ɩ tɔm tənɛɣɛ təna. 21 Ama Pɔɔlɩ tɔma sɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ pɩɩ tɛna. Ɩlɛna ɩ́ kisi sɩ pá taa tʋlɩ-ɩ, pá pona ɩ tɔm kɛ Lom wulaʋ sɔsɔ na ɩ́ paasəna-tɩ. Pə tɔɔ kɛ́ ma tɔma sɩ pá sɩɩ-ɩ saləka taa, haləna kʋyaŋku maa pona-ɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ tɔ. 22 Tənaɣa Akilipa tɔma Fɛsətusi sɩ: Ma sɔɔlaa sɩ ye pə wɛ pəsʋɣʋ ma nɩɩ ɩ tɔm. Ɩlɛna Fɛsətusi cɔ-ɩ sɩ: Cele n ká nɩɩ ɩ tɔm. 23 Kʋ fema ɩlɛna Akilipa na Pelenisi pá sɔ lʋm kɛ teu. Ɩlɛna pá na pa yoolaa sɔsaa na ɩcatɛ nyʋɣʋ nyə́ma pá pɩɩlɩ na pá sʋʋ təkotile na pə na pə yuŋ kɛ sɔsɔm. Tənaɣa Fɛsətusi tilaa na pá kɔna Pɔɔlɩ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Fɛsətusi tɔma sɩ: Wulaʋ Akilipa, nyá na mə təna mpa mɛ tá na-mɛ tə wɛ cənɛ ɩnɩ ɩsəntɔ tɔ, ɩ́ naa apalʋ ɩnɛ tɔ, Yuta samaa təna kpaɣana ɩ tɔm na pá kɔna ma cɔlɔɣɔ Yosalɛm na cənɛ tɔtɔ, na pá makɩ kapusi sɩ paa ləsɩ ɩ weesuɣu kɛ́. 25 Ma wiila ɩ tɔm taa, ɩlɛ ma ta na pʋlʋpʋ mpi ɩ lapa na pə́ tala pá kʋ-ɩ tɔ. Ɩsɩɩ ɩ maɣamaɣa ɩ tɔma sɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ pɩɩ tɛna tɔ, ma tisaa tɔtɔ sɩ pá pona-ɩ təna. 26 Ma fɛɩna tɔm siɣisiɣi wei maa tʋ takəlaɣa na má cɛla Lom wulaʋ sɔsɔ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ ma ləsa-ɩ saŋa kɛ mə ɩsɛntaa na nyá maɣamaɣa nyá tɔɔ kɛ́ ma lapa mpʋ. Wulaʋ Akilipa, ye waatʋ wei n tɛma ɩ tɔm maɣasʋɣʋ ɩlɛ, ma hiki nti maa tʋ takəlaɣa taa tɔ. 27 Ye ma pona saləka tʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ yem kɛ́ səkpɛtʋɣʋ, na má tá kɛɛsɩ mpi pə tɔɔ pa kpa-ɩ tɔ, pə ta maɣa. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akilipa tɔma Pɔɔlɩ sɩ: Mpaa wɛɛ, kɛɛsɩ nyá tɔm. Tənaɣa Pɔɔlɩ lapa kaafala na ɩ́ niki ɩ tɔm kɛɛsʋɣʋ sɩ: 2 Tacaa wulaʋ, ma laŋlɛ hʋlʋma sɔsɔm ɩsɩɩ pə lapa na má səŋ ɩsəntɔɣɔ nyá ɩsɛntaa sɩ má kɛɛsɩ tɔmnaa mpa Yuta nyə́ma suu-m tɔ. 3 Timpi pə tɩɩ pamsəna nyá tɔ, pə maɣanaa kɛlɛ. Nyá nyəmna teu kɛ Yuta nyə́ma kɔtasɩ nsɩ sɩ təna, na pa ntɔŋkpɛɛsaɣa. Mpʋ tɔ, ma wiikina-ŋ sɩ ń ha nyá təɣɩ suulu na ń nɩɩ ma tɔm. 4 Yuta nyə́ma təna nyəmá mpi mpi ma lapa ma yəlaa hɛkʋ na Yosalɛm taa kɛ́ hatoo ma kʋlʋɣʋ tɔ. 5 Pa nyəmá ma tɔm tɔ pə tɔɔwa. Ta Ɩsɔ sɛɛʋ taa kpekəle nte tə nyəntʋ kəla katɛ, na pá yaa-tɛ sɩ Falisanaa kpekəle tɔ, tə taa kɛ́ ma wɛɛ. Saŋa taa, ye pa nɔkaa pa pəsəɣɩ pá ləsɩ ma seliya sɩ maa cɛsəɣɩ. 6 Pənɛntɛ pa hʋʋkəna-m tɔm sɩ pepe tɔɔ kɛ́ ma tɛma ma taa sɩ nti Ɩsɔ ka heela tá caanaa caanaa tɔ tɩɩ la. 7 Tá kpeka naanʋwa na naalɛ tɛma pa taa sɩ Ɩsɔ ká la mpi ɩ sɩɩwa sɩ ɩ ká la tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ pa lakɩ Ɩsɔ təmlɛ kɛ ilim na ahoo na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. Haɩ, Tacaa wulaʋ, ɩsɩɩ ma tɛma ma taa kɛ́ mpʋ ɩnɩ tɔɣɔ Yuta nyə́ma lakəna-m tɔm kɛ ɩsəntɔ yoo. 8 Yuta nyə́ma mɛ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ hʋʋkɩ sɩ Ɩsɔ kaa pəsɩ na ɩ́ feesi sətaa. 9 Ma maɣamaɣa maa hʋʋwa sɩ maa yoona Nasalɛtɩ Yesu kɛ́ na laakalɩ kʋlʋm. 10 Na pə maɣamaɣa kɛ ma lapa Yosalɛm. Kɔtəlaa sɔsaa paasaa na pá ha-m mpaa sɩ má təkəɣɩ mpa pa mʋ Kilisiti tɔm tɔ. Haləna waatʋ wei pa tɔŋaɣa sɩ pá kʋ-wɛ tɔ, pə maɣa-m teu təmammam. 11 Tɔm paɣalɛ kɛ ma tʋ-wɛɣɛ cɛɣɛcɛɣɛ kɛ Yuta nyə́ma təkotilenaa taa sɩ pə́ haŋ-wɛ na pá tɔ sɩ pa kisa Ɩsɔ mpaaʋ. Ma pááná ka tɔɔwa katatəlaɣa kɛ pa tɔɔ kɛ́. Haləna má kpɛŋna acalɛɛ kpaɩ nyəna taa, na má polo na má tʋ-wɛɣɛ kʋnyɔŋ kɛ teu. 12 Pə tɔm taa kɛ́ kɔtəlaa sɔsaa ha-m mpaa na pá tʋ-m təmlɛ sɩ má polo Tamasɩ. 13 Tacaa, ḿpʋ́ɣʋ́ ilim sikuɣu ma tɔŋna tɔntɛ, ɩlɛ pə lɩɩna ɩsɔtaa kɛlɛ ɩsɩɩ kɔkɔ nyaləməlɛ, na pə́ tee kɔkɔ na pə́ kəlɩ ɩsɩɩ ilim, na pə́ ná na pə́ cɔɔna má na ma taapalaa mpa tɔ. 14 Tənaɣa tá təna tə hotaa, na má nɩɩ pə yɔɣɔtəɣəna-m Alaamee tɔm taa sɩ: Sɔɔlɩ Sɔɔlɩ, pepe tɔɔ kɛ́ n tʋɣʋ-m kʋnyɔŋ kɛ mpʋ? N wɩɩkɩ nyá təɣɩ yem kɛ́ ɩsɩɩ pa nyaasʋɣʋ naʋ na kpátʋ́ɣʋ́ kʋsɛŋtʋɣʋ, na ɩ́ tɔɔkɩ nɔɔhɛɛ na ɩ́ yakɩ-kʋ na pə́ məlɩ-ɩ kʋɣʋ tɔ. 15 Tənaɣa ma pɔɔsaa sɩ: Tacaa, nyaɣa aweɣe ye? Ɩlɛna Tacaa cɔ-m sɩ: Maɣa Yesu wei n tʋɣɩ kʋnyɔŋ tɔ. 16 Tɔʋ, kʋlɩ na ń səŋ ɩsɔ. Ma lɩɩ nyá tɔɔ kɛ́ sɩ ń pəsɩ ma təmlɛ tʋ. N ká la ma yʋlʋ na ń kɛɛsɩ lɛlaa kɛ ɩsəna n na-m saŋa wʋlɛ tənɛ tɔ, na ń heeli-wɛɣɛ mpi maa tasa-ŋ hʋ́lʋ́ɣʋ́ tɔ. 17 Maa ya-ŋ Yuta nyə́ma niŋ taa, maa ya-ŋ tɔtɔɣɔ yəlaa lɛlaa mpa pa kiŋ maa tili-ŋ tɔ pa niŋ taa. 18 Ma tiliɣi-ŋ kɛ́ sɩ ń polo ń kuli pa ɩsɛ na ń ləsɩ-wɛɣɛ səkpɛtʋɣʋ taa, na ń pona-wɛɣɛ tənaŋŋ taa. Ləsɩ-wɛɣɛ Satanɩ niŋ taa na ń tʋsɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ nyəŋ taa, na pá mʋ ma tɔm na pə́ hɩɩsɩ pa ɩsaɣatʋ, na pá hiki lonte kɛ Ɩsɔ yəlaa hɛkʋ. 19 Tacaa wulaʋ, ḿpʋ́ɣʋ́ ma tɔka mpi pə hʋla-m mpʋ na pə́ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ. 20 Ɩlɛna má niki Tamasɩ na Yosalɛm pə nyə́ma kɛ waasʋ lapʋ. Pəlɛ pə waalɩ, ɩlɛna má la waasʋ kɛ Yuta tɛtʋ nyə́ma na piitim lɛmpɩ nyə́ma. Nti ma heelaɣa-wɛ tɔɣɔlɛ sɩ, pá laɣasɩ tɔntɛ na pá kɛɛsəna Ɩsɔ tɔɔ. Pa kʋlapʋtʋ ɩ́ hʋ́lɩ́ sɩ tampana pa laɣasaa. 21 N ta na mpi pə tɔɔ Yuta nyə́ma kpa-m Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa na pá nyɩ sɩ pa kʋɣʋ-m tɔɣɔlɛ. 22 Ama Ɩsɔ kenta ma tɔɔ na pə́ tala saŋa wʋlɛ tənɛ. Na má wɛɛ na má tɔŋna sɔsaa na piya kɛ kɛɛsʋɣʋ kɛ mpi mpi ma nawa tɔ pə tɔm. Mpi mpi Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa na Moisi paa tɔma sɩ pɩɩ kɔɔ tɔ, ntɩ tə maɣamaɣa tə tampana kɛ ma hʋ́lə́ɣɩ́. 23 Ntəɣəlɛ sɩ Mesii ká sɩ, na ɩnəɣɩ paa caaləna heeluɣu sɩ ɩ́ heeli Yuta nyə́ma tá, na piitim lɛmpɩ nyə́ma kɛ mpi pə tɔm yasəɣɩ səkpɛtʋɣʋ ɩsɩɩ kɔkɔ lakɩ tɔ. 24 Pɔɔlɩ tɔŋna ɩ tɔm yɔɣɔtʋɣʋ kɛ mpʋ, ɩlɛna Fɛsətusi holina-ɩ sɩ: Pɔɔlɩ, n fɛɩna nyá ɩsɛ. Takəlaɣa nyəm katatəlaɣa sʋsa-ŋ kpaŋʋɣʋ kɛ́. 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ cɔ-ɩ sɩ: Tacaa kʋpaŋ, má na ma ɩsɛ kɛ́. Tɔmnaa mpa ma yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ pa wɛ tampana, na natəlɩ tə fɛɩ tə taa kɛ́ kʋliɣititu. 26 Tacaa wulaʋ tɛma tɔm tənɛɣɛ nɩɩʋ. Pə tɔɔ kɛ́ ma pəsəɣɩ na má heeli-ɩ na má tá nyána pʋlʋ. Ma nyəmá teu sɩ ɩ nyəmá paa tə taa nti. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpi pə lapa mpʋ tɔ patəma taa kɛ́, pə taɣa səkpɛtʋɣʋ tɛɛ. 27 Tacaa wulaʋ, n hʋʋkɩ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa yɔɣɔta nti tɔ tə wɛ tampana yaa ɩsəna? Ma nyəmá teu sɩ n hʋʋkɩ sɩ tə wɛ tampana mɛɛ. 28 Tənaɣa Akilipa tɔma Pɔɔlɩ sɩ: Pə lakɩ-ŋ ɩsɩɩ ye má na-ŋ tə wɛɛ na tə́ wɛɛ n ká la na má pəsɩ Kilisiti təŋlʋ yɛɛ? 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ cɔ-ɩ sɩ: Nn ma caa kɛ́ sɩ paa nɔɔnɔɔ paa wulee, Ɩsɔ luɣu ɩ́ la na ń pəsɩ ɩsɩɩ ma wɛʋ ɩsəntɔ tɔ, alukpala anɛ a paasi. Pə taɣa nyá tike. Ama na pa təna mpa pa caɣaa na pá nɩɩkɩ ma tɔm kɛ saŋa ɩsəntɔ tɔ. 30 Tənaɣa wulaʋ na kʋfənɛɛ na Pelenisi na pa cɔlɔ nyə́ma təna pa kʋlaa. 31 Pa lɩɩ kpeeŋa, ɩlɛna pá tɔŋ pa taa pa tike sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ ta la taalɩ nɔɣɔlʋ wei ɩ tɔɔ paa kʋ-ɩ, yaa pá tʋ-ɩ saləka tɔ. 32 Ɩlɛna Akilipa tɔ Fɛsətusi sɩ: Apalʋ ɩnɛ ɩ nəɣəsəna tʋlʋɣʋ kɛ́. Ye pə taɣa ɩsɩɩ ɩ tɔma sɩ Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ pɩɩ tɛna tɔ. 1 Pə kɔma na pə́ lɩɩ sɩ tɩɩ sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ na tə́ polo Italii, ɩlɛna pá kpaɣa Pɔɔlɩ na saləkatʋnaa lɛlaa na pá tʋ yoolaa sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ niŋ taa. Pa yaa y+o+olú ɩnɩ sɩ Yuliyusi. Ɩ kɛ́ Lom yoolaa tintiɣile nte pa yaa sɩ Lom wulaʋ sɔsɔ nyəntɛ tɔ tə taa nɔɣɔlʋ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ tə sʋʋ Atilamiti kpɩɩlʋɣʋ nakʋlɩ. Kʋlɛ kʋ pukina Asii tɛtʋ taa kpɩɩləŋ teesaŋnaa kiŋ. Tá na Masetoni tʋ nɔɣɔlʋ, pa yaa-ɩ sɩ Alisitaakɩ. Ɩ lɩɩna Tɛsalonikɩ, tá na-ɩ tə sʋʋna kpɩɩlʋɣʋ kɛ mpʋ. 3 Tɛʋ fema ɩlɛna tə́ sʋʋ Sitɔŋ. Yuliyusi lakaɣa Pɔɔlɩ təpamm na suulu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ha-ɩ nɔɣɔ sɩ ɩ́ polo na ɩ́ na ɩ taapalaa pá ná təma, na ye pʋlʋpʋ caala-ɩ pa waasɩ-ɩ. 4 Tə kʋla təna na heelim suliɣi-tʋɣʋ kʋsulu, ɩlɛna tə cɔɔləna Sipili hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ tɔɔ. 5 Ɩlɛna tə́ polo tə́ faɣana teŋku taa kɛ́ Silisii na Pamfili pə cɔlɔ, na tə́ lɩɩ Mila kɛ Lisii tɛtʋ taa. 6 Yolú nawa tənaɣa Alɛkəsantilii kpɩɩlʋɣʋ na kʋ caa Italii kɛ pote, ɩlɛna ɩ́ sʋsɩ-tʋɣʋ kʋlɛ kʋ taa. 7 Kʋyɛɛŋ paɣalɛ taa ta tɔntɛ lapaɣa təniinɔɔ, na təcatɩ təyaʋ kɛ́ na pə́cɔ́ tə tala Kinite. Heelim tɔŋna-tʋɣʋ səŋʋɣʋ na tə kpisi təna tɔɔ kɛ́ tɔntɛ, ɩlɛna tə məŋna tɛtʋ paŋtaɣa ŋka ka sʋʋ teŋku taa na pá yaa-kɛ sɩ Saləmonee tɔ ka kiŋ. Tə lapa mpʋ sɩ tə́ cɔləna Kəlɛɛtɩ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ tə mala kʋteŋ, na təcatɩ təyaʋ kɛ́ na pə́cɔ́ tə́ tala timpi pa yaa sɩ kpɩɩləŋ teesaŋ kʋpaŋ na pə́ kpətəna Lasee ɩcatɛ kiŋ tɔ. 9 Pə məŋna-tʋɣʋ waalɩ kɛ́ sɔsɔm na tə́ tɔŋna pote na tə́ wɛ asola taa. Pə taɣa pʋlʋ, salaŋ nɔhɔkʋtʋ kʋyakʋ tɛma tɛɛʋ. Pə tɔɔ kɛ́ Pɔɔlɩ kpaala-wɛ sɩ: 10 Apalaa mɛ, ma nawa sɩ tá mpaaʋ kʋnɛ kɩɩ la asola kɛ sɔsɔm. Asalaʋ sɔsɔ ká la. Pə taɣa kpɩɩlʋɣʋ na kʋ wontu tike ká lana yem. Ye pə ta səŋ təca, pɩɩ kpɛŋna ta maɣamaɣa tɔtɔ. 11 Ama Lom yolú ɩnɩ ɩ nɩɩ kpɩɩlʋɣʋ tʋ na saalʋ pa nyəntʋ na pə kəlɩ Pɔɔlɩ nyəntʋ. 12 Təna kpɩɩləŋ teesaŋ ta nəɣəsəna caɣaʋ kɛ hilimatɛ waatʋ. Pə tɔɔ kɛ́ pa taa paɣalɛ hʋʋwa sɩ ye pə wɛ pəsʋɣʋ paa kʋlɩ təna na pá tala Fenikisi kpɩɩləŋ teesaŋ kɛ Kəlɛɛtɩ tɛtʋ taa na pá caɣa hilimatɛ waatʋ. Təna teesaŋ təsʋʋlɛnaa nyənaɣana ilim tətʋlɛ tɔɔ tɔɔ. 13 Pə pamna heelimaɣa nakəlɩ ka lɩɩna ilim mpətəŋ tɔɔ tɔɔ, ɩlɛna saalaa hʋʋ sɩ pɩɩ səna-wɛ. Tənaɣa pa kpɛsa kuula sɔsɔ wei paa kamna kpɩɩlʋɣʋ tɔ, na pá malɩ Kəlɛɛtɩ kʋteŋ təkpam na pá puki. 14 Pə tasaa ɩlɛ heelimuɣu nakʋlɩ kʋ lɩɩna tɛtʋ nti lʋm cɔɔna mpʋ tɔ tə pɔɔŋ taa kɛlɛ na pə kɔŋ, pa yaa-wɩ sɩ Ɩlakətɔŋ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ heelimuɣu ŋkʋ kʋ tɛɛna kpɩɩlʋɣʋ, na pá maɣasɩ na pá kpisi, ɩlɛna pá yele na pə́ tɛɛna-tʋ ɩlɛ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ kpɩɩlʋɣʋ polaa na kʋ təŋna tɛtʋ nti lʋm cɔɔnaa na pá yaakɩ-tɩ sɩ Kota, na tə́ wɛ maɣana tɔ, tə pə tɛɛ tɔɔ. Ɩlɛna təlɛ tə kenti kpɩɩlʋɣʋ kɛ pəcɔ. Wahala na wahala kɛ́ na pə́cɔ́ saalaa pəsɩ na pá kpaasɩ kpiiliya. 17 Ama waatʋ wei pa kɔma na pá kpaasɩ-kɛɣɛ ɩsɔ, ɩlɛna pá sɔɔsɩ ŋmɩɩsɩ kɛ nyɔɔsʋɣʋ kɛ kpɩɩlʋɣʋ hɛkʋ taa təkeŋkeŋ. Pa sɔɣɔmaɣaa Lipii tɛtʋ kanyəŋa huwa. Ɩlɛna pá tisi kpɩɩlʋɣʋ kuula wei ɩ tiiki lʋm hɛkʋ hɛkʋ tɔ, na pə́ kaasɩ na heelim pukina kpɩɩlʋɣʋ təpamm. 18 Heelim tɔŋna kpɩɩlʋɣʋ kɛ cɛɣɛtʋɣʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Kʋ fema ɩlɛna pá pasəɣɩ kpɩɩlʋɣʋ səɣəla lɛnna na pá pɛtəɣɩ teŋku taa. 19 Pəlɛ pə tɛʋ kʋfemuɣu, pa kpaɣa kpɩɩlʋɣʋ wontu na pa maɣamaɣa pa niŋ na pá lɔ. 20 Halɩ wɛɛ paɣalɛ heelim tɔŋna mapʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam tə ta keesi ilim. Pəyele tə ta keesi ɩsɔtʋlʋŋa. Tənaɣa tə nyəmá kpakpaa sɩ tá tɔm tɛma kʋtɛm. 21 Mpa paa wɛ kpɩɩlʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa tɔ hatoo tete waalɩ pa taa nɔɣɔlʋ ta təŋ pʋlʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ səŋa pa hɛkʋ taa na ɩ́ tɔ sɩ: Apalaa mɛ, ye ɩ́ ka nɩɩna-m na tə́ caɣa Kəlɛɛtɩ, tə taa ná asalaʋ na taŋkaasi ɩnɛ. 22 Tɔʋ, pənɛntɛ ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ, tá taa nɔɣɔlʋ kaa sɩ. Ama kpɩɩlʋɣʋ tike ká lana asaala. 23 Ɩsɔ wei ɩ tɩ-m na má lakɩ ɩ təmlɛ tɔ ɩ ɩsɔtaa tillu kɔma ma kiŋ kɛ ahoo taa. 24 Na ɩ́ tɔ-m sɩ: Pɔɔlɩ taa nyá, pə wɛɛ sɩ n ká polo na ń səŋ Lom wulaʋ sɔsɔ ɩsɛntaa. Na ɩsɩɩ Ɩsɔ luɣu wɛ-ŋ teu tɔ, nyá tɔɔ ɩ ká ya nyá na mpa ɩ́ tɔŋ tɔ pa weesiŋ. 25 Pə tɔɔ kɛ́ apalaa mɛ ɩ́ ká tɔkɩ tɔnəŋ, ma wɛna naani kɛ́ Ɩsɔ tɔɔ sɩ pɩɩ la teitei ɩsɩɩ pə hʋla-m tɔ. 26 Ama pɩɩ lɔɣɔ-tʋɣʋ tɛtʋ səkpetu natəlɩ nti lʋm cɔɔnaa tɔ tə kʋteŋ tɔɔ kɛ́. 27 Saŋa taa ahoo naanʋwa na liɣiti nyəna taɣanna ntɛɣɛ yuɣu na pə́ wɛɛ na pə́ tɔŋna-tʋɣʋ laŋtʋɣʋ kɛ Metitelanee teŋku tɔɔ. Pə kɔma ɩsɩɩ ahoo hɛka ɩlɛ, pə lapa kpɩɩlʋɣʋ saalaa ntɛ́ ɩsɩɩ tə wʋsəna tɛtʋ natəlɩ. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa tisa kʋmaɣasʋɣʋ, ɩlɛna pá maɣana sɩ pə luma ɩsɩɩ mɛɛtələnaa hiu na naanʋwa na naatosompɔɣɔlaɣa. Pa tasa tɔntɛ na pá tasa maɣasʋɣʋ na pá maɣana mɛɛtələnaa pəlefɛɩ hiu na naanʋwa. 29 Pa nyama sɩ pə́ taa kɔɔ na kpɩɩlʋɣʋ yoona kʋkpaməŋ, ɩlɛna pá tisi kuulanaa sɔsaa kɛ liɣiti na kpɩɩlʋɣʋ waalɩ tɔɔ, na pá taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ pə́ nyaalɩ. 30 Kpɩɩlʋɣʋ saalaa caakaɣa sɩ pá se na pá yele kpɩɩlʋɣʋ kɛ təna. Tənaɣa pa tisa kpiiliya ŋkɛ na pá cɛsɩ sɩ pa caa pa tʋ kuulanaa lɛlaa kɛ kpɩɩlʋɣʋ ɩsɛntaa tɔɔ. 31 Ɩlɛna Pɔɔlɩ heeli Lom yoolaa sɔsɔ ɩnɩ na ɩ yoolaa lɛlaa sɩ: Ye panɛ ɩnɩ pa se kpɩɩlʋɣʋ taa cənɛ mə taa nɔɣɔlʋ kaa tʋlɩ-tɩ. 32 Tənaɣa yoolaa sɛta kpiiliya ŋkɛ ka ŋmɩɩsɩ na pá pɛtɩ-kɛ. 33 Pa wɛ təna na pá taŋaa sɩ pə́ nyaalɩ, ɩlɛna Pɔɔlɩ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ cáálɩ́ mə tɩ na ɩ́ tɔɣɔ tɔɣɔnaɣa. Na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Saŋa taa kʋyɛɛŋ naanʋwa na liɣiti kɔlɔ ɩ́ wɛ kookalɩ taa, pʋlʋ ta sʋʋ mə nɔɔsɩ taa. 34 Tɔʋ, ɩ́ cáálɩ́ mə tɩ na ɩ́ tɔɣɔ tɔɣɔnaɣa na ɩ́ hiki weesiŋ. Pə kaa cətəlɩ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ cətəlʋɣʋ maɣamaɣa. 35 Pɔɔlɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa, ɩlɛna ɩ́ kpaɣa potopoto na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ pa təna pa ɩsɛntaa, na ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ sʋʋ tɔɣɔʋ. 36 Tənaɣa pa təna pa hika apalʋtʋ na pá tɔɣɔ tɔtɔ. 37 Mpa tá tá təna tɩɩ wɛ kpɩɩlʋɣʋ taa tɔ tɩɩ wɛ yəlaa pee ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩtoso na naanʋwa na naatoso (276). 38 Pa tɔɣaa na pá haɣa, ɩlɛna pá kpaɣa tɔɣɔnaɣa pee na pá lɔɔkɩ teŋku taa sɩ pə́ yele kpɩɩlʋɣʋ təfaɣafaɣa. 39 Pə kɔma pə nyaalɩ ɩlɛ, kpɩɩlʋɣʋ saalaa ta nyɩ tɛtʋ ntɩ. Ama pa loosa tiili na teŋku kuɣutaa na pə kʋteŋ wɛ ɩhəntaʋ. Ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ye tɩɩ pəsɩ tə́ pona tá kpɩɩlʋɣʋ kɛ təna. 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hɛta kuulanaa na pá yele-wɛɣɛ lʋm taa, na pá kpɛntɩ pa ləsɩ kpatəŋ wei pa kɛɛkaɣana kpɩɩlʋɣʋ tɔ ɩ ŋmɩɩsɩ. Pəlɛ pə waalɩ pa tamsa pʋʋɣʋ kɛ kpɩɩlʋɣʋ nyʋɣʋ taa kɛ́ kʋ lɔlɔ tɔɔ sɩ pə́ la-wɛɣɛ heelim. Ɩlɛna pá kɛɛna kʋteŋ ŋkʋ kʋ tɔɔ tɔɔ. 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa polaa na pá yoona kanyəŋa huɣule natələɣɩ lʋm hola naalɛ hɛkʋ na pə́ saalɩ. Kpɩɩlʋɣʋ nyʋɣʋ ka sʋʋ kanyəŋa taa kɛ́ na pə tɔkɩ təkeŋ. Na lʋm hola náá tɔŋa kʋ waalɩ tɔɔ kɛ́ mapʋ na pə́ yɔkɩ təkpɔɣɔkpɔɣɔ. 42 Yoolaa nyəmá sɩ pa kʋɣɩ saləkatʋnaa mpɛ sɩ pə́ taa kɔɔ na pá ya lʋm na pá se. 43 Ama yoolaa sɔsɔ ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ ta sɔɔlɩ sɩ Pɔɔlɩ ɩ́ sɩ, ɩlɛ ɩ ta tisina-wɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔma sɩ mpa pa nyəmá lʋm tɔ pá hoti kancaalaɣa na pá ya na pá lɩɩ. 44 Pə́ kaasa mpa, pɛlɛ pá papɩ kpatəŋ tɔɔ yaa kpɩɩlʋɣʋ hɔɣɔlasɩ tɔɔ na pá tɛsɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tə lapa na tá təna tə́ tɛsəna alaafəya təmammam. 1 Waatʋ wei tə lɩɩna mʋʋlaɣa pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ mpʋ tɔɣɔ tə nyəmá sɩ pa yaa tɛtʋ nti lʋm cɔɔna mpʋ tɔ sɩ Malətɩ. 2 Təna nyə́ma tɔka-tʋɣʋ teu pə tɩɩ fɛɩ. Pə pamna tɛʋ tɔŋna nɩɩʋ na pə wɛ watʋ, ɩlɛna pá taɣanɩ kɔkɔ kɛ teu na pá hʋ́lɩ́ tá təna sɩ tə́ caɣa na tə́ cɔɔna-kɛ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ kuu tuputu sɩ ɩ tʋɣɩ kɔkɔ taa, ɩlɛna kɔkɔ haŋaɣa tɔɔ tʋm nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩ na ɩ́ nyasa ɩ niŋ na ɩ́ nyɔkəlɩ. 4 Tɛtʋ ntɩ tə nyə́ma nawa tʋm nyɔkələna Pɔɔlɩ niŋ, ɩlɛna pá sʋʋ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Tampana, apalʋ ɩnɛ ɩ ta laŋ yʋlʋkʋlʋ. Nyənɩ teŋku ná cɛɛ-ɩ kɛlɛ, na pə tɔŋna ɩ mpaaʋ kɛ pɛɛkʋɣʋ. 5 Tənaɣa Pɔɔlɩ ŋmɩɩsa tʋm ɩnəɣɩ kɔkɔ taa, ɩ ta tɩɩ nɩɩ wʋsasɩ nasəlɩ. 6 Yəlaa mpɛ pɛlɛ pa hʋʋkaɣa sɩ nɔɔnɔɔ tɔ ɩ mʋlaa, yaa ɩ ká hoti na ɩ́ sɩ kpakpaa. Ama pə leelaa pa ta na pʋlʋ lapa-ɩ, ɩlɛna pá pəsəna sɩ ɩ kɛ́ ɩkɔntɛ kɛ́. 7 Tɛtʋ ntɩ tə wulaʋ wei pa yaa sɩ Pipiliyusi tɔ ɩ təyaɣa ka wɛ pəcɔlɔ tənɛ ɩnɩ. Wulaʋ ɩnɩ ɩ pona-tʋɣʋ ɩ tɛ na ɩ́ tɔkɩ-tʋɣʋ teu, halɩ kʋyɛɛŋ tooso. 8 Pə pamna watʋ na anɩɩsa ka wɛna Pipiliyusi caa na ɩ́ həntaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ polaa na ɩ́ sələmɩ na ɩ́ tənɩ niŋ kɛ ɩ tɔɔ na ɩ́lɛ́ ɩ́ hiki alaafəya. 9 Pəlɛ pə waalɩ mpa pa kɛ́ kʋtɔntʋnaa kɛ tɛtʋ ntɩ tə taa tɔ pa kɔma na pə́ waa-wɛ. 10 Pa tʋna-tʋɣʋ tənaɣa na pá wɛna tá sɔɣɔntʋ pə tɩɩ fɛɩ. Tə kɔma sɩ tə kʋləɣɩ ɩlɛna pá ha-tʋɣʋ mpi mpi tɩɩ nyɩɩlɩ mpaaʋ taa tɔ. 11 Pə lapa ɩsɔtʋnaa tooso, ɩlɛna tə́ ná Alɛkəsantilii kpɩɩlʋɣʋ nakʋlɩ ŋku pa yaa sɩ Tɩɩŋ Tompiya tɔ na tə́ tɛɛ. Kpɩɩlʋɣʋ ŋkʋ, kʋlɛ kɩɩ caɣa hilimatɛ waatʋ tənaɣa tɛtʋ ntɩ tə taa kɛ́. 12 Tə tala Silakusi, ɩlɛna tə caɣa tənaɣa wɛɛ tooso. 13 Tə kʋla təna, ɩlɛna tə́ malɩ kʋteŋ na tə́ polo tə́ lɩɩ Lesiyo. Kʋ fema na heelim lɩɩna ilim mpətəŋ tɔɔ, ɩlɛna tə́ tɔ kʋyɛɛŋ naalɛ na tə́ tala Pusɔɔlɩ. 14 Tə maɣana ta taapalaa napələɣɩ təna, na pɛlɛ pá wiina-tʋ sɩ tə́ caɣa pa cɔlɔɣɔ kʋyakʋ na kʋ ɩsikile. Ḿpʋ́ɣʋ́ tə tɔma haləna tə́ tala Lom. 15 Ta taapalaa kɛ Lom ka nyəmá ta tɔɔ, ɩlɛna pá polo pá səŋ-tʋɣʋ hatoo Apiyusi kʋyakʋ taa kɛ́ Sʋlʋmpɔɔŋ tooso taa. Pɔɔlɩ na-wɛ ɩlɛna ɩ́ sa Ɩsɔ na ɩ apalʋtʋ kpa. 16 Tə tala Lom ɩlɛna pa ha Pɔɔlɩ kɛ nɔɣɔ sɩ ɩ́ caɣana ɩ tike, na pá faɣasɩ y+o+olú nɔɣɔlʋ na ɩ́ nyənəɣɩ-ɩ. 17 Wɛɛ lapa tooso, ɩlɛna Pɔɔlɩ yaa Lom Yuta nyə́ma sɔsaa na pá koti. Na ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ma taapalaa ma ta lata yəlaa kɛ taalɩ nɔɣɔlʋ. Pəyele ma ta wakəlɩ tá caanaa caanaa kɔtaɣa. Ama pa kpa-m tulum kɛ yem kɛ́ Yosalɛm na pá tʋ-m Lom nyə́ma niŋ taa. 18 Pɛlɛ pa wiila ma tɔm taa na pá ná sɩ natəlɩ tə fɛɩ ma kiŋ na tə́ nəɣəsəna sɩ pá kʋ-m, ɩlɛna pɛlɛ pa tɔ sɩ pa tʋləɣɩ-m. 19 Ama Yuta nyə́ma ná kʋlaa na pá kisi təsaɣasaɣa. Tənaɣa pə caala-m na má tɔ sɩ: Tɩɩ tɛna Lom wulaʋ sɔsɔ kiŋ kɛ́. Anɩ ma fɛɩna nti maa tɔ sɩ tənɛɣɛ ma yəlaa lapa-m tɔ. 20 Mpi pə tɔɔ ma yaa-mɛ sɩ ma na-mɛ tə́ ná tɔɣɔlɛ. Pə taɣa pʋlʋ, wei Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa tekiɣi tɔ ɩ tɔɔ kɛ́ pa tʋ-m alukpala anɛ ɩsəntɔ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pa cɔ-ɩ sɩ: Yuta tʋ nɔɣɔlʋ ta tilina-tʋɣʋ takəlaɣa nakələɣɩ nyá tɔm taa. Pəyele tá taapalaa mpa pa wɛ təna tɔ pa taa nɔɣɔlʋ ta lɩɩ na ɩ́ kɔɔ cənɛ sɩ ɩ kɛɛsəɣɩ-tʋɣʋ nyá tɔm, yaa ɩ lakɩ nyá kɔlɔmɔtɔ. 22 Ama tə caa tə nyɩ nti nyá maɣamaɣa n hʋʋkɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, paa timpi paa caa kpekəle nte tə taa n wɛ mpʋ tɔ tə tɔm. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa na Pɔɔlɩ pa sɩɩ kʋyakʋ. Pə wule talaa, ɩlɛna pá koti sɔsɔm kɛ timpi Pɔɔlɩ sʋʋkaɣa tɔ. Pə kpaɣaʋ tanaŋ haləna ilim polo na pə́ tɛ tɔ, Pɔɔlɩ paasəna-wɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa waasʋ, na ɩ́ lʋkɩ teu sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́-wɛɣɛ pə tampana na pá cɛkəna Yesu tɔm na pá tisi. Moisi kʋsəsɩɩtʋ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa takəlasɩ taa kɛ́ ɩ hʋlaɣaana-wɛɣɛ pə tampana. 24 Lɛlaa ná cɛkənaa na pá tisi. Ama lɛlaa ná kisa-təɣɩ mʋɣʋ. 25 Pa kʋlaa na pá tɛɛkɩ na pá tɔŋna təmaɣa kpɛɛsənaʋ ɩlɛna Pɔɔlɩ heeli-wɛɣɛ kʋlʋmaɣa sɩ: Tampana kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ ka yɔɣɔta waatʋ wei ɩ yelaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ Ɩsayii yɔɣɔtəna mə caanaa sɩ: 26 Polo yəlaa panɛ pa kiŋ na ń tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ ká nɩɩ teu yaa, ama ɩ́ kaa cɛkəna. Ɩ́ ká nyənɩ teu yaa, ama ɩ́ kaa ná. 27 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa panɛ pa ləmaɣasɛɛ səpa. Pa təka pa ŋkpaŋŋ. Pa wiisa pa ɩsɛ, sɩ pa ɩsɛ ɩ́ taa na, na pa ŋkpaŋŋ ɩ́ taa nɩɩ. Sɩ pá taa cɛkəna pə yaasi. Pə taa kɔɔ pá pəsəna ma tɔɔ, na má lá na pə́ waa-wɛ. Ɩsɔ yɔɣɔtəna mpʋ yoo. 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɔɔlɩ tɔma-wɛ tɔtɔ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ nyɩ teu sɩ pa pona ɩsəna Ɩsɔ yakɩ yəlaa tɔ pə tɔm na pá heeli mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ na pɛlɛ pá mʋ-tɩ. 29 Waatʋ wei Pɔɔlɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtaɣa tɔ, Yuta nyə́ma tɛɛwa na pá kpɛɛsəɣəna təmaɣa teu. 30 Pɔɔlɩ lapa kutuluɣu kɛ haya na ɩ́ caɣa kʋ taa kɛ́ pɩɩsɩ naalɛ təcu. Na mpa pa caakaɣa-ɩ tɔ pá puki təna na pá makəna-ɩ. 31 Na ɩ́ lakɩ Ɩsɔ Kawulaɣa waasʋ na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ Tacaa Yesu Kilisiti tɔm təyelele na ɩɩ nyaŋna pʋlʋ. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Yesu Kilisiti yom. Maɣa Ɩsɔ kpa tillu na ɩ́ ləsɩ-m na ma mpaa kɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaalʋɣʋ tɔɔ. Má ŋmaana-mɛɣɛ takəlaɣa kanɛ. 2 Hatuu lɔŋ kɛ Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká kɔna Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɩ. Halɩ Ɩsɔ yelaa na ɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ takəlasɩ taa. 3 Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣəlɛ ɩ Pəyaɣa Tacaa Yesu Kilisiti tɔm. Ye Yesu yʋlʋwɛɛtʋ tɔm ɩlɛ, wulaʋ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ kɛ́. 4 Ama Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ ɩlɛ, Ɩsɔ hʋləna toma sɩ Yesu kɛ́ ɩ Pəyaɣa kɛ waatʋ wei Yesu səpa na ɩ́ feesi-ɩ tɔ. 5 Kilisiti ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ hʋla-m pɛɛlɛɛ na má la tillu sɔsɔ kɛ kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ, sɩ má la na kateŋasɩ təna yəlaa mʋ ɩ tɔm na pá nɩɩna-ɩ. 6 Mɛ tɔtɔ ɩ́ wɛ pa taa, mɛ mpa Ɩsɔ ləsa Lom sɩ ɩ́ pəsɩ Yesu Kilisiti nyə́ma tɔ. 7 Mə təna mpa mɛ ɩ́ wɛ Lom na Ɩsɔ sɔɔlaa na ɩ́ yaa sɩ ɩ́ pəsɩ ɩ nyə́ma tɔ, mə takəlaɣa ntɔ. Tacaa Ɩsɔ, na Tacaa Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá la na mə laŋa hʋlʋmɩ. 8 Kancaalaɣa ɩlɛ, Yesu Kilisiti tɔɔ ma sɛɛ ma Ɩsɔ kɛ́ mə təna mə tɔɔ. Mpi pə tɔɔ tɔ, pa pʋɣʋləɣɩ antulinya təna taa kɛ́ ɩsəna ɩ́ nɩɩkəna Ɩsɔ kɛ́ teu tɔ. 9 Ɩsɔ wei ɩ Pəyaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaalʋɣʋ təmlɛ ma lakəna luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ, ɩ nyəmá sɩ maa looliɣi. Ɩsɔ nyəmá mpʋ sɩ tam ma tɔɔsəɣɩ mə tɔm 10 kɛ paa waatʋ wei ma sələməɣɩ tɔ. Ma wiikina-ɩ sɩ ɩ́ la luɣu na má hiki mpaa kɛ pənɛntɛ na má polo mə kiŋ. 11 Ma nyɩɩləɣɩ teu sɩ má ná-mɛ. Ɩlɛna ɩ́ hiki kʋcɔɔʋ kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ, na ɩ́ la toma. 12 Nti ma tɩɩ kələɣɩ nyɩɩlʋɣʋ tɔɣɔlɛ sɩ má wɛɛ mə hɛkʋ, na tə́ nyənəɣəna təma naani tʋɣʋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ, na pə sɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ apalʋtʋ. 13 Ma taapalaa mɛ, ɩ́ nyɩ teu sɩ tam ma hʋʋkaɣa sɩ ma puki mə kiŋ, ɩlɛ pə tuu-m, haləna saŋa. Ma nyɩɩləɣɩ sɩ ma təmlɛ ɩ́ lʋlɩ pʋlʋpʋɣʋ mə tɛ, ɩsɩɩ tə lʋla piitim lɛmpɩ nyə́ma kiŋ tɔ. 14 Pə taɣa pʋlʋ, pə caala-m kɛ́ sɩ má polo yəlaa təna kiŋ. Paa acalɛɛ sɔsɔɔna taa, paa cacakəŋ tɛɛ, paa ɩsəkullaa cɔlɔ, paa ɩsəkpɛɛtɛɛ nyə́ma cɔlɔ. 15 Pə tɔɔ kɛ́ ma nyɩɩləɣɩ teu sɩ má pona mɛ mpa ɩ́ wɛ Lom tɔɣɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔtɔ. 16 Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaalʋɣʋ tɔm fɛɩ-m fɛɛlɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ toma ntɛ́ təna. Ɩ waasəɣɩ pa təna mpa pa tɛŋɩ-ɩ na pa taa tɔ. Yuta nyə́ma kɛ kancaalaɣa, pa waalɩ kɛ́ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ. 17 Kʋpam Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔɔ kɛ́ tə nyəŋ ɩsəna Ɩsɔ lakɩ na yəlaa pəsəɣɩ kʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa tɔ. Pə kpaɣaʋ hatuu kancaalaɣa haləna pə tɛm tɔ, yʋlʋ tɛŋ ɩ taa na Ɩsɔ kɛ́ ɩlɛna Ɩsɔ la, pə ta kaasɩ pʋlʋ tɔtɔ. Ɩsɔ Tɔm taa maɣamaɣa kilisa mpʋ təcɛɩcɛɩ sɩ: Ye Ɩsɔ nyəna wei kɛ́ yʋlʋpaŋ sɩ ɩ tɛma ɩ taa tɔ pə tɔɔ, pʋntʋ tike tʋləɣəna-tɩ. 18 Ɩsɔ mʋɣɩ pááná kɛ hatuu ɩsɔtaa kɛ́ yəlaa kʋpəntəŋ na pa ɩsaɣatʋnaa təna tɔɔ na pə́ naa mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa tɛtɛlakasɩ nyəkəɣɩ tampana na a mələɣɩ yem. 19 Mpʋ pə yelina na Ɩsɔ tʋɣɩ-wɛɣɛ naʋya. Mpi tɔ pa nyəmá timpiwɛ pə wɛɛ sɩ pá nyaŋna Ɩsɔ tɔ, ɩ tɛma-wɛɣɛ-wəɣɩ hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ teu tɔ pə tɔɔ. 20 Kʋpam hatuu Ɩsɔ lapa antulinya tɔ, ɩ mukaɣa tɛɛ wɛɛtʋ, ɩsɩɩ ɩ toma tamm nyəna na ɩsəna ɩ maɣamaɣa ɩ wɛɛ tɔ, pə naakɩ ɩ kʋlapəm mpɩ pə kiŋ kɛ́. Tənaɣa pə wɛɛ sɩ yəlaa ɩ́ nyəna ɩ toma na ɩ wɛɛtʋ, pə tɔɔ kɛ́ pa fɛɩna tampana. 21 Pa nyəmá Ɩsɔ, ama paa see-ɩ, pəyele paa sɛɛ-ɩ ɩ́ na təmlɛ ɩsɩɩ pə nəɣəsəna yəlaa ɩ́ la Ɩsɔ tɔ. Pa hʋwɛɛ liɣita yem, paa laɣatiya ka fɛɩ. 22 Pa tɔŋ sɩ pa nyəm tɔɔwa, ama ɩwɛɛŋ kɛ́. 23 Ɩsɩɩ paa tʋ Ɩsɔ wei ɩɩ səkɩ tɔɣɔ teeli tɔ, yʋlʋ wei ɩ səkɩ tɔ ɩ lɛɛsəŋ na sumasɩ na nɔɔhɛɛ liɣiti wontu na nti tə tuuki atɛ tɔɣɔ pa seeki. 24 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ yela-wɛɣɛ pa tɛtɛlakasɩ ɩsaɣasɩ nsi pa luuŋ sʋʋwa tɔ sɩ taa, na pá lakɩ təmaɣa mpi pə wɛ fɛɛlɛ tɔ. 25 Mpɛ pa məlaa kɛ́ na pá kpaɣa Ɩsɔ tɔɔ tampana na pá pəsəna pɔpɔtʋ. Pa sɛɛkɩ na pá təŋəɣɩ mpi mpi Ɩsɔ lapa tɔ, na pá yele Ɩsɔ wei ɩ lapa-wɩ tɔ ɩ maɣamaɣa. Pəyele pɩɩ mʋna ɩsɩɩ ɩnəɣɩ pá saŋ tam. 26 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ná yela-wɛɣɛ pa taaləntʋtʋ taa. Na pa alaa maɣamaɣa náá yeki apalaa na pá sʋʋkəna təma. 27 Mpʋ tɔtɔɣɔ na pa apalaa, pɛlɛ pa yeki alaa tɔm, na pa kʋnyɩɩləŋ ɩ́ kpa pa nyɔɔŋ taa pa ketitiɣi təma. Apalaa lakəna təmaɣa fɛɛlɛ fɛɩ nyəntʋ. Na pa taaləntʋtʋ ntɩ tə naasʋɣʋ makəna pa nyɔɔŋ taa. 28 Ɩsɩɩ pa kisa Ɩsɔ kɛ́ nyəm təkelekele tɔ, pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ná yela-wɛɣɛ pa kʋmɛləlaɣatʋ taa na pá lakɩ acaalətʋ. 29 Pa kəla kawalasɩ, na ɩsaɣatʋ, na kʋnyɩɩləŋ, na nyaŋ, na ɩsɛsɛɛmlɛ, na yʋlʋkʋlɛ, na yoou, na puɣusuɣu, na muɣuluɣu tike kɛ pa nyəmá. Pa kɛ́ yɔɣɔtəlaa. 30 Pa cakəna təma. Pa kɛ́ Ɩsɔ kolontunaa, na kalampaanɩ nyə́ma na ɩsəcaʋ nyə́ma na təhɔntaa. Pa lʋləsəɣɩ ɩsaɣatʋ kʋfatʋ, paa see pa caanaa. 31 Pa fɛɩna laakalɩ, paa tɔkəɣɩ nti pa tɔŋ sɩ paa la tɔ. Pa lakɩ təkatɩɩ, pa fɛɩna lɛlaa pətɔɔtəlɛ. 32 Pa nyəmá Ɩsɔ tɔɔ sɩ mpa pa lakɩ mpʋ tɔ pa kɛ́ sɔlʋnaa. Paa na mpʋ pa tɔŋna lapʋ, haləna pá saŋ pə lataa tɔtɔ. 1 Ɩlɛ nyá wei n footiɣi nyá lɛlʋ tɔ, paa n kɛ́ we te, n fɛɩna tampana. Pə taɣa pʋlʋ, nyá footiɣi lɛlʋ pəyele ḿpʋ́ɣʋ́ nyá maɣamaɣa nyá lakɩ tɔ, n kʋɣɩ nyá tɩ tɔm kɛ́. 2 Tə nyəmá sɩ tampana kɛ Ɩsɔ təŋəɣɩ na ɩ́ hʋʋkəna pa təna mpa pa lakɩ mpʋ ɩnɩ pə taka tɔ te. 3 Ɩlɛ apaŋnya, ɩsɩɩ nyá footuɣuu mpa pa lakɩ mpʋ, pəcɔ nyá maɣamaɣa nyá lakɩ teitei ɩsɩɩ pɛlɛ tɔ, n hʋʋ sɩ Ɩsɔ kaa pɔɔsɩ-ŋ? 4 Ɩsɔ kʋcɔɔʋ ntɛ́ n məla ń kpaləɣɩ na ń kisiɣi ɩ suulu sɩ ɩ́ taa wii nyá pətɔɔtəlɛ? N ta nyɩ sɩ Ɩsɔ lakɩ-ŋ kʋpantʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩsɔwɛɛ n ká laɣasɩ tɔntɛ? 5 Nyá laŋkpɩɩsəŋ ɩnɛ. Ama nn caa laɣasʋɣʋ se. N lakʋɣʋ mpʋ tɔ, saləka kʋkəlʋ kɛ n caakɩ na ń kɔŋna nyá nyʋɣʋ taa kɛ́ kʋyaŋku Ɩsɔ ká caɣa na ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ pááná na ɩsəna ɩ təŋəɣɩ siɣisuɣu na ɩ́ hʋʋkəna tɔ. 6 Kʋyakʋ ŋkʋɣʋ Ɩsɔ ká fɛlɩ paa wei kɛ́ ɩ kʋlapʋtʋ. 7 Mpa pa sɔɔla kʋpantʋ lapʋ kɛ tam, na pá pɛɛkəɣɩ Ɩsɔ kiŋ teeli, na sam na tam wɛɛtʋ tɔ, mpɛɣɛ Ɩsɔ ká ha weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 8 Ama mpa pa sɔpa nyʋɣʋ na pa nyəntʋ tɛləsʋɣʋ kɛ lɔlɔ, na paa təŋəɣɩ tampana, na pá lakɩ pə təna mpi pə fɛɩ teu tɔ, Ɩsɔ ká hʋ́lɩ́ pɛlɛɣɛ ɩsəna ɩ taa kpaana-wɛ na pa tɔm ta maɣa-ɩ tɔ. 9 Wahala na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ ká kpa pa təna mpa pa lakɩ ɩsaɣatʋ tɔ. Yuta nyə́ma kɛ kancaalaɣa, pə waalɩ kɛ́ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ. 10 Ama mpa pa lakɩ kʋpantʋ tɔ, Ɩsɔ ká kʋsɩ pɛlɛ pa nyʋɣʋ na ɩ́ sa-wɛ na ɩ́ hʋləsɩ pa laŋa. Yuta nyə́ma kɛ kancaalaɣa, pa waalɩ kɛ́ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ. 11 Mpi tɔ Ɩsɔ ɩɩ faɣasəɣɩ yəlaa tɔ se. 12 Mpa pa ta nyɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ na pá pəntəɣɩ tɔ, paa le na kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə tɔm ta na-wɛ. Ama mpa pɛlɛ pa nyəmá Moisi kʋsəsɩɩtʋ na pá tɔŋna pəntʋɣʋ tɔ, kʋsəsɩɩtʋ ntəɣɩ paa kɛɛsəna na pá hʋʋna-wɛɣɛ tɔm. 13 Mpi tɔ pə taɣa yəlaa mpa pa nɩɩkɩ kʋsəsɩɩtʋ tɔm kɛ kʋnɩɩ tɔ mpɛɣɛ Ɩsɔ nyənəɣɩ kʋpama se. Ama mpa pa tɔka-tɩ tɔɣɔ. 14 Ye piitim lɛmpɩ nyə́ma nɔkaa na pá təŋəɣɩ mpi Yuta nyə́ma kʋsəsɩɩtʋ kɛɛsəɣɩ tɔ, pəyele nɔɣɔlʋ ta hʋlɩ-wɛ, ɩlɛ pa kʋsəsɩɩtʋ wɛ pa maɣamaɣa pa taa kɛlɛ, paa na pa taa fɛɩna-tɩ tɔ. 15 Pa lakʋɣʋ mpʋ tɔ, pa hʋ́lə́ɣɩ́ kɛlɛ sɩ, paa pa taa fɛɩna kʋsəsɩɩtʋ, pə tʋ Moisi nyəntʋ ntɛ́ pa lotunaa taa. Na pə naakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pa laakalənaa taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wutee wutee pa pətəɣɩ pa kʋlapʋtʋ taa kɛ́, na wutee wutee pa wɛna naani. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ lɩɩ teitei kɛ́ kʋyaŋku Ɩsɔ ká yele sɩ Yesu Kilisiti ɩ́ hʋʋna yəlaa kɛ pa mukaɣa tɛɛ kʋlapʋtʋ tɔɔ tɔ. Na pə maɣamaɣa kɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ma kpaaləɣɩ tɔ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́. 17 Ama nyá, n yaa nyá təɣɩ Yuta tʋ Yuta tʋ, na Moisi kʋsəsɩɩtʋ ntəɣəlɛ Moisi kʋsəsɩɩtʋ, na ń mʋɣʋləɣəna nyá Ɩsɔ. 18 Pə́cɔ́ n nyəmá mpi Ɩsɔ caa sɩ ń la tɔ, na kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə kula nyá ɩsɛ kɛ teu sɩ ń cɛkəna kʋpantʋ. 19 N nyənəɣɩ nyá təɣɩ yʋlʋmaa hɔntʋ na səkpɛtʋɣʋ tɛɛ nyə́ma ɩsɛntɔɔ cɛtʋ, 20 na ɩsəkpɛɛtɛɛ nyə́ma ɩsəkullu, na piya sɛɣɛsəlʋ. Mpi pə tɔɔ n nyənəɣɩ nyá təɣɩ mpʋ tɔ, n tɛɛləɣɩ kɛ́ sɩ nyá nana pə tənaɣa kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə taa, paa nyəm, paa tampana. 21 Aŋha, nyá wei n sɛɣɛsəɣɩ lɛlaa tɔ, nn sɛɣɛsəɣɩ nyá tɩ suwe? Nyá wei n lakɩ waasʋ sɩ pá taa ŋmɩɩlɩ tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ nyá ŋmɩɩləɣɩ? 22 Nyá wei n tɔŋ sɩ pá taa la wasaŋkalətʋ tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ nyá lakɩ? Nyá wei nn caa tɩɩŋ tɔm kɛ paa pəcɔ tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ n naɣaləɣɩ ɩ tɛɛ kʋpampam? 23 Pə taɣa nyá mʋɣʋləɣəna sɩ n wɛna Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ? Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n pəntəɣɩ-tɩ na pə́ kʋɣɩ Ɩsɔ nyʋɣʋ? 24 Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaawa təkelekele sɩ: Yuta nyə́ma mɛ mə yelina na piitim lɛmpɩ nyə́ma tʋʋkɩ Ɩsɔ. 25 Ye n tɔkəɣɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ kɛ pɛlʋɣʋ waasəɣɩ-ŋ. Ama ye nn tɔkəɣɩ-tɩ, pə wɛ ɩsɩɩ pa ta pɛlɩ-ŋ kɛlɛ, paa n pɛlaa. 26 Ye yʋlʋ ɩ́ ta pɛlɩ, pəyele ɩ təŋəɣɩ teu kɛ Moisi kʋsəsɩɩtʋ kɛɛsa nti tɔ, Ɩsɔ kaa nyənɩ pʋntʋ ɩsɩɩ pɛllʋ? 27 Wei ɩ ta pɛlɩ pəyele ɩ tɔka kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tɔ, ɩ ká kʋ Yuta tʋ nyá nyá tɔm. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nyá wɛna kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə takəlasɩ, na n pɛlaa pəyele nn təŋəɣɩ-tɩ. 28 Tɔʋ, ɩsənaɣa Yuta tʋ siɣisiɣi ná wɛɛ? Pə taɣa ɩsɛntɔɔ na ɩ pɛlʋɣʋ kiŋ kɛ pa nyəŋna-ɩ sɩ Yuta tʋ. 29 Ama Yuta tʋ siɣisiɣi ɩlɛ, pa nyəŋna-ɩ na ɩ taa kɛ́, na hatuu ɩ lotu taa kɛ́ pa pɛla-ɩ. Ɩsɔ Feesuɣu pɛləna-ɩ, pə taɣa Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ nti pa ŋmaa kʋŋmaa tɔ tə tɔm tɔkʋɣʋ tɔɔ. Yuta tʋ siɣisiɣi kɛ mpʋ, Ɩsɔ saŋna-ɩ, pə taɣa yəlaa. 1 Kawaaɣa wɛ Yutaɩtʋ taa kɛ? Pɛlʋɣʋ ná wɛna kasəyaɣa na? 2 Kawaaɣa wɛ pə tənaɣa mpʋ pə taa kɛ́ sɔsɔm mɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ, kancaalaɣa ɩlɛ, Yuta nyə́ma mpɛɣɛ Ɩsɔ yelina ɩ tɔm nti ɩ kaɣa ɩ heeli yəlaa tɔ. 3 Ɩlɛ ye pa taa lɛlaa kisa tə mʋɣʋ, pɩɩ la na Ɩsɔ náá kɛɛ nti ɩ ka yɔɣɔtaa tɔ? 4 Aaɩ, pə kaa la mpʋ se, paa pəcɔ. Paa yəlaa təna ká la kaloolutʋnaa, ɩsɩɩ Ɩsɔ lapa tampana tʋ kɛ tam. Pa ŋmaawa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩsɩɩ yəlaa təna nyəmá sɩ tampana kɛ n yɔɣɔtəɣɩ. Na ye pa tɩɩ yaa-ŋ hʋʋlɛ, nyá tɔm teena. 5 Ama ye ɩsaɣatʋ nti tə lakɩ tɔ tə kʋsa Ɩsɔ nyʋɣʋ, haləna pá sa ɩ tampana təŋʋɣʋ, ɩlɛ tɩɩ tasa suweɣe yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ? Yaa tɩɩ tɔ sɩ timpi ɩ tʋkʋɣʋ-tʋɣʋ cɛɣɛcɛɣɛ kɛ́ tá ɩsaɣatʋ tɔɔ tɔ ɩ yʋwaɣalɛ? Aaɩ. (Ama nti yəlaa yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔ ma yɔɣɔtəɣɩ cənɛ.) 6 Tɔfɔ ye pɩɩ wɛ mpʋ, ɩlɛ ɩsənaɣa Ɩsɔ ká tɛ na ɩ́ la na ɩ́ hʋʋna yəlaa təna təpaɩ kɛ́ tɔm? 7 Ye ma pɔpɔtʋ lakəna na pə́ hʋ́lə́ɣɩ́ Ɩsɔ tampana təkelekele na ɩ́ hikiɣi teeli, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ pa nyənəɣɩ-m ɩsaɣaʋ tɔtɔ? 8 Yaa pepe tɔɔ kɛ́ tə kaa tɔ sɩ tə́ la ɩsaɣatʋ na pə́ kɔna kʋpantʋ ɩlɛ? Haləna lɛmpa caakaɣa ma nyʋɣʋ kʋɣʋ, ɩlɛna pá waana sɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ma tɔŋna sɛɣɛsʋɣʋ. Paa kʋ yəlaa mpa pa waana-m mpʋ tɔ pa tɔm, na pa tɔm kʋɣʋ maɣaa. 9 Ɩlɛ ɩsəna tɔɔ kɛ́ pə wɛɛ? Yuta nyə́ma tá tə tɛɛ piitim lɛmpɩ nyə́ma yaa ɩsəna? Aaɩ, pə taɣa mpʋ. Ma tɛma hʋ́lʋ́ɣʋ́ sɩ ɩsaɣatʋ tɔka yəlaa tənaɣa təkem, paa Yuta nyə́ma, paa yəlaa mpa te. 10 Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaawa mpʋ sɩ: Yʋlʋ fɛɩ wei ɩ siɣisaa tɔ, paa kʋlʋm kʋŋ. 11 Nɔɣɔlʋ ta cɛkəna pʋlʋpʋɣʋ paa pəcɔ. Pəyele nɔɣɔlʋ ɩɩ pɛɛkəɣɩ Ɩsɔ. 12 Pa təna pa toolaa na pá hatələna Ɩsɔ, pa kpɛnta pa təna na pá la yem. Pa taa kʋlʋm maɣamaɣa ɩɩ lakɩ kʋpantʋ. 13 Pa nɔɣɔ taa wɛ ɩsɩɩ pəlaaʋ ŋku kʋ kulaa tɔ. Pa puɣusiɣi lɛlaa na pa nɔɔleleŋ. Pa ntompee ɩ́ nyəpətaa, pə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ akala sɔtʋ. 14 Mpusi koolee na tɔm ɩsaɣatʋ wɛnna pa nɔɔsɩ taa. 15 Pa niŋ wɛ lɔŋ kɛ yəlaa təkʋlɛ. 16 Pá kʋla timpi, wakəlʋɣʋ na ɩsaɣatʋ kɛ n makəna. 17 Pa ta nyɩ ɩsəna paa la na pá lɩɩ pə taa na pá hɛɛsɩ tɔ. 18 Pa fɛɩna Ɩsɔ sɔɣɔntʋ kɛ pʋlʋ taa. 19 Tɔʋ, tə nyəmá sɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ yɔɣɔtəɣɩ pə təna mpi tɔ, pa təna mpa pa təŋəɣɩ-tɩ tɔɣɔ pə nawa. Ɩlɛna pə́ təkɩ samaa təna nɔɔsɩ, na pá taa hiki təwaanlɛ kɛ tiili, yaa nɔɣɔlʋ fiti Ɩsɔ hʋʋnaʋ taa. 20 Pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ lakəna na Ɩsɔ nyənəɣɩ yʋlʋ kɛ yʋlʋpaŋ, paa pʋntʋ kɛ́ awe. Ama kʋsəsɩɩtʋ təmlɛ ntɛ́ sɩ pə́ hʋlɩ-ŋ nyá təpəntəlɛ, pə təna ntɛ́. 21 Ama pənɛntɛ Ɩsɔ hʋla-tʋɣʋ ɩsəna ɩ lakɩ na tə́ pəsəɣɩ yʋlʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa na pə tá lɩɩ kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔm tɔ. Halɩ kʋsəsɩɩtʋ takəlasɩ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa nyənsɩ taa kɛ́ pa yɔɣɔta pə tɔm kɛ mpʋ sɩ: 22 Ɩsɩɩ yʋlʋ tɛŋʋɣʋ ɩ taa na Yesu Kilisiti tɔ, mpʋ pə yekina na ɩ́ pəsɩ kʋpaŋ. Wei ɩ́ tɩɩ laalaa na ɩ́ tɛmɩ-ɩ na ɩ taa te, ɩ lakɩ na ɩ́lɛ́ ɩ́ pəsɩ kʋpaŋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́. Ɩsɔ naa faɣasəɣɩ yəlaa. 23 Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa təna lapəna ɩsaɣatʋ, ɩlɛna pə́ pɛ-wɛɣɛ Ɩsɔ teeli. 24 Ama Ɩsɔ kʋpantʋ tɔɔ ɩ yelaa na Yesu Kilisiti wei ɩ waasəɣɩ-wɛ tɔ ɩ́ la na pá pəsɩ yʋlʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ faalaa. 25 Səm mpi ɩ səpa tɔ, Ɩsɔ lapəna-ɩ kɔtaɣa sɩ ɩ́ pəsɩ wei ɩ kiŋ yəlaa mpa pa nɩɩkəna-ɩ tɔ paa hikina suulu kɛ pa ɩsaɣatʋ tɔm taa na pə́ hɩɩsɩ-wɛɣɛ-tɩ tɔ. Ɩsɔ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ siɣisaa. Hatuu lɔŋ Ɩsɔ hʋla suulu na ɩ́ yele yəlaa kɛ pa ɩsaɣatʋ pɔɔsʋɣʋ. 26 Ama kaɣana ɩlɛ ɩ paasəna ɩsaɣatʋ ntɩ ɩnɩ, na ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ ɩsəna ɩ lakɩ na yəlaa pəsəɣɩ kʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa tɔ. Mpʋ ɩnɩ pə taa kɛ́ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ɩ maɣamaɣa ɩ kɛ́ kʋpaŋ, pəyele ɩ lapa na mpa pɛlɛ pa nɩɩkəna Yesu tɔ pá pəsɩ kʋpama tɔtɔ. 27 Ye mpʋ pʋlʋ kaasaa mpi yʋlʋ ká hɔŋna ɩ tɩ tɔ? Paa pəcɔ pʋlʋ fɛɩ. Ɩlɛ pepe tɔɔ? Pa təŋəɣɩ kʋsəsɩɩtʋ tɔ pə tɔɔ yaa? Aaɩ, taa tɛmnaʋ tɔɔ kɛ́. 28 Pə taɣa pʋlʋ, tə nawa sɩ taa tɛm tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ lakɩ na yʋlʋ pəsəɣɩ yʋlʋpaŋ kɛ ɩ ɩsɛntaa, pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ. 29 Yaa Ɩsɔ ɩnɩ ɩ kɛ́ Yuta nyə́ma tike nyəŋ, na piitim lɛmpɩ nyə́ma nyəŋ na ɩlɛ? Aaɩ pə taɣa mpʋ. Kʋlʋm ɩnɩ ɩ kɛna pa təna pa Ɩsɔ. 30 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ kʋlʋm ɩnɩ ɩ wɛnna na ɩ́ lakɩ, na Yuta nyə́ma pəsəɣɩ kʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa kɛ́ pa tɛmna-ɩ na pa taa tɔ pə tɔɔ. Taa tɛmnaʋ kʋlʋməm mpɩ pə tɔɔ kɛ́ ɩ ká la na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pɛlɛ pá pəsɩ kʋpama kɛ mpʋ tɔtɔ. 31 Ye mpʋ pə məlaa kɛlɛ sɩ tə lɔɔ kʋsəsɩɩtʋ na tə́ paasəna Ɩsɔ taa tɛmnaʋ tɔm yaa ɩsəna? Paa pəcɔ. Halɩ tə tɩɩ kʋsəɣɩ kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə nyʋɣʋ kɛ kʋkʋsʋ kɛ́. 1 Tɔʋ, tə́ nyənna tá caanaa caa sɔsɔ Apəlaham kiŋ na tə́ ná. Pepeɣe ɩ hikaa? 2 Ye təma kʋlapɛɛ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ka nyəna-ɩ yʋlʋpaŋ ɩlɛ ɩ taa laŋ mpi ɩ ká sana ɩ tɩ tɔ. Ama ɩ kaa tɩɩ pəsɩ na ɩ́ sa ɩ təɣɩ Ɩsɔ ɩsɛntaa mɛɛ. 3 Pə taɣa pʋlʋ, pa yɔɣɔta Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ sɩ, Apəlaham tɛma Ɩsɔ na ɩ taa, na ɩ taa tɛm mpəɣɩ Ɩsɔ ná nawa na ɩ́ yaa-ɩ yʋlʋpaŋ na ɩ́ mʋ-ɩ. 4 Yʋlʋ ɩ́ lakɩ təmlɛ, pa fɛləɣɩ-ɩ kɛ́ mɛɛ. Ɩlɛ pa kaa yaa ɩ kʋfɛlʋɣʋ ŋkʋ sɩ kʋhaʋ, ɩ ɩwɩɩlɛ lonte kɛ pa fɛla-ɩ. 5 Ɩlɛ paa yʋlʋ ta la təmlɛ na ɩ́ tɛ Ɩsɔ wei ɩ wiiki asaɣaa kʋnyɔŋ tɔ na ɩ taa kɛ́ kʋtɛm, Ɩsɔ nyənəɣɩ pʋntʋ taa tɛm tɔtɔɣɔ, na ɩ́ mʋ-ɩ sɩ ɩ kɛ́ kʋpaŋ. 6 Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ Tafiiti yɔɣɔtəɣɩ wei Ɩsɔ mʋwa sɩ ɩ kɛ́ yʋlʋpaŋ na ɩ́ tá kɛɛsəna ɩ təma tɔ ɩ laŋhʋlʋmlɛ tɔm sɩ: 7 Leleŋ nɩɩlaa ntɛ́ mpa pa pəntaa na Ɩsɔ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu tɔ. Pəyele ɩ hɩɩsa pa ɩsaɣatʋ. 8 Leleŋ nɩɩlʋ ntɛ́ wei ɩ ɩsaɣatʋ Ɩsɔ lɔwa tɔ. 9 Pɛllaa tike nɩɩkəna leleŋ ɩnɛ? Kʋtapɛləŋ naa nɩɩkɩ-ɩ? Tə tɛma yɔɣɔtʋɣʋ kɛ nɔɔnɔɔ sɩ Apəlaham tɛma Ɩsɔ na ɩ taa, na ɩ taa tɛm mpəɣɩ Ɩsɔ ná nawa na ɩ́ yaa-ɩ yʋlʋpaŋ na ɩ́ mʋ-ɩ. 10 Ɩlɛ waatʋ wei kɛ́ pə lapa mpʋ? Waatʋ wei ɩ pɛlaa tɔ, yaa na pə́cɔ́ ɩ́ pɛləɣɩ? Aaɩ na pə́cɔ́ ɩ́ pɛləɣɩ kɛ́. 11 Waalɩ waalɩ kɛ́ pa pɛla-ɩ, na ɩ pɛlʋɣʋ mpɩ pə hʋlaa kɛ́ sɩ ɩ laalaa na ɩ́ tɛ Ɩsɔ na ɩ taa tɔɣɔ ɩ́lɛ́ ɩ mʋ-ɩ sɩ yʋlʋpaŋ. Pə́cɔ́ waatʋ ɩnɩ ɩ taa pɛləta. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na Apəlaham pəsɩ pa təna mpa pa tɛŋna Ɩsɔ kɛ́ pa taa kɛ́ mpʋ na ɩ́ mʋɣɩ-wɛ sɩ kʋpama tɔ pa caa, paa pa ta pɛlɩ. 12 Ɩ pəsa pɛllaa caa tɔtɔ. Ɩlɛ pə taɣa mpa pa mʋɣʋləɣəna pɛlʋɣʋ tɔm tike tɔɣɔ ma tɔŋ. Ama mpa pa təŋa tá caa Apəlaham ɩkpatɛ na pá tɛ Ɩsɔ na pa taa ɩsɩɩ ɩ́lɛ́ ɩ ka tɛmnaʋ Ɩsɔ na ɩ taa na pə́cɔ́ pá pɛləɣɩ-ɩ tɔɣɔ. 13 Ɩsɔ ka heela Apəlaham na ɩ piya sɩ kateŋa kanɛ ka təna kaa tɛ na ká pəsɩ pa nyəm təkpataa. Ɩlɛ pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pa heela Apəlaham kɛ mpʋ. Ama ɩ tɛmna Ɩsɔ kɛ́ ɩ taa na ɩ́lɛ́ ɩ́ mʋ-ɩ sɩ yʋlʋpaŋ tɔɣɔ. 14 Ye kateŋa ŋkɛ kaa tɛ na ká pəsɩ kʋsəsɩɩtʋ təŋlaa tike nyəŋka, ɩlɛ taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ ɩɩ waasəɣɩ pʋlʋɣʋlɛ, na mpi Ɩsɔ tɔŋ sɩ ɩ ká la tɔ pəlɛ pə məla yem. 15 Kʋsəsɩɩtʋ yekina na Ɩsɔ pááná kɔŋ, na kʋsəsɩɩtʋ wɛnna na tə pəntʋɣʋ wɛɛ tɔtɔ. 16 Mpi Ɩsɔ ka sɩɩwa sɩ ɩ ká la tɔ, taa tɛmnaʋ tɔɔ kɛ́, ɩlɛna pə́ pəsɩ pʋlʋ mpi Ɩsɔ haa faalaa tɔ, pə taa wɛɛ kʋsəsɩɩtʋ təŋlaa tike nyəm. Ama na pa təna mpa pa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ kɛ́ teitei ɩsɩɩ Apəlaham lapʋ tɔ pa nyəm tɔtɔɣɔ. Apəlaham kɛ́ tá təna tá caa kɛ́. 17 Halɩ pa ŋmaawa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ma lapa na ń pəsɩ piitimnaa paɣalɛ caa. Ɩsɔ wei Apəlaham tɛmna ɩ taa kɛ́ mpʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ ɩsɛntaa Apəlaham ɩnəɣəlɛ tá caa. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ feesiɣina sətaa na ɩ́ lakɩ na mpi pə taa wɛɛ tɔ pə́ wɛɛ. 18 Na paa na pɩɩ tɛɛ pə tɔɔ tɔ, Apəlaham tɛma-tɩ na ɩ taa na ɩ́ tɛɛləɣɩ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ pəsa piitim paɣalɛ caa, ɩsɩɩ Ɩsɔ ka yɔɣɔtʋɣʋ tɔ sɩ: Nyá piya nyʋɣʋ ká wɛɛ mpʋ. 19 Paa na ɩ pɩɩsɩ ka wʋsəna ɩsɩɩ nɩɩnʋwa (100) na ɩ́ kpatəla təkuŋkuŋku, na Saala ná taa fɛɩ lʋlʋɣʋ tɔm taa tɔ, ɩ ta nyənna təna. Ama ɩ tisa ɩ yuŋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ tam. 20 Ɩ taa tɛm mpɩ pə ta pasa. Pəyele ɩ ta la sika na mpi Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ. Halɩ ɩ naani sɔɔsa kʋsɔɔsʋ kɛ́, na ɩ́ nyɔɔ toŋ, na ɩ́ tɔŋna Ɩsɔ kɛ́ sam. 21 Ɩ ka tɛma ɩ taa təkpataa sɩ Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ la pə təna mpi ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká la tɔ. 22 Mpi pə tɔɔ Ɩsɔ mʋ-ɩ sɩ ɩ kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ kɛ ɩ taa tɛm tɔɔ tɔɣɔlɛ. 23 Ɩlɛ pə taɣa ɩ nyʋɣʋ tɔɔ tike kɛ pa ŋmaa mpʋ sɩ: Pa mʋ-ɩ sɩ ɩ kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ. 24 Ama na tá mpa tá taa tɛmna wei ɩ kʋsa Tacaa Yesu kɛ sətaa taa na paa mʋ-tʋ sɩ kʋpama kɛ mpʋ tɔtɔ tɔ, tá tɔɔ kɛ́ pa ŋmaawa tɔtɔ. 25 Tá ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ pa kʋ-ɩ, na pa feesa-ɩ sətaa taa kɛ́ sɩ ɩ́ la na tə́ pəsɩ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 1 Tɔʋ, ɩsɩɩ kaɣana pa tɛm lapʋ na tə́ pəsɩ yʋlʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ tá taa tɛmnaʋ tɔɔ tɔ, tá na-ɩ tə wɛna təma na leleŋ kɛ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ. 2 Tə tɛmna Ɩsɔ kɛ́ tá taa tɔɣɔ tə kpətəna Ɩsɔ kʋpantʋ təhikile kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ kɛ́ timpi tə wɛ kaɣana kɛ ɩsəntɔ tɔ. Na tə yɔɔləɣɩ kɛ́. Mpi tɔ, tə nyəmá sɩ tɩɩ pəsɩ Ɩsɔ teeli nyə́ma. 3 Halɩ tá məlaa kɛ́ na tə́ yɔɔləɣɩ, paa tə wɛʋ wahala taa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, wahala kɔŋna na suulu. 4 Na suulu yekina na yʋlʋ kantələɣɩ wahala taa, na kantəlʋɣʋ yekina na tɛɛlʋɣʋ kɔɔ. 5 Tə tɛɛlʋɣʋ mpʋ tɔ pə ta puɣusi-tʋ se. Pə taɣa pʋlʋ, Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Ɩsɔ ha-tʋ tɔ ɩnɩ ɩ lapəna na tá təna tə́ nyɩ teu sɩ Ɩsɔ sɔɔla-tʋ. 6 Tə taa pəsəɣɩ pʋlʋ tɔ Kilisiti səpəna asaɣaa tá, tá tɔɔ kɛ́ saa wei pə maɣa Ɩsɔ tɔ. 7 Ama sɩ yʋlʋ ɩ́ tisi na ɩ́ sɩ siɣisulu tɔɔ tɔ, təcatətəyaʋ kɛ́. Ń ta tɩɩ nyəm nɔɣɔlʋ ná wɛɛ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ sɩ yʋlʋ kʋpaŋ tɔɔ tɔ. 8 Paa na mpʋ Ɩsɔ ná hʋla-tʋɣʋ ɩsəna tənaɣa ɩ sɔɔla-tʋ tɔ. Kilisiti səpa tá tɔɔ paa na tə kɛ́ asaɣaa tɔ. 9 Ɩ səm tɔɔ kɛ́ tə pəsa yʋlʋpama kɛ kaɣanaɣa Ɩsɔ ɩsɛntaa, ɩlɛ ɩsənaɣa pɩɩ kpisi-tʋɣʋ yapʋ kɛ Ɩsɔ pááná niŋ taa? 10 Tá na Ɩsɔ tɩɩ wɛ koloŋa kɛ́. Ama ɩ Pəyaɣa səm taa kɛ́ ɩ lapa na tá na-ɩ tə́ ciiki. Tɔʋ, kaɣana tá na Ɩsɔ tə wɛ leleŋ. Pə́cɔ́ ɩ Pəyaɣa ná wɛna weesuɣu tɔtɔ, ɩlɛ kaa waasɩ-tʋ na pə́ kəlɩ mpʋ. 11 Na pə ta tɩɩ kɛʋ pə tənaɣalɛ, tə tɔŋna Ɩsɔ ɩlɛɣɛ yɔɔlənaʋ kɛ Tacaa Yesu Kilisiti wei ɩ lapa na kaɣana tá na Ɩsɔ tə́ ciiki tɔ ɩ tɔɔ. 12 Yʋlʋ kʋlʋm tənna ɩsaɣatʋ sʋʋ yəlaa təna. Ɩlɛna ɩsaɣatʋ náá kɔna səm. Na səm náá ya yəlaa təna tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, pa təna pa lapəna ɩsaɣatʋ tɔ pə tɔɔ. 13 Ɩsaɣatʋ ka tɛma antulinya taa kɛ́ wɛɛʋ na pə́cɔ́ Ɩsɔ tʋ Moisi kɛ kʋsəsɩɩtʋ. Ama ɩsɩɩ kʋsəsɩɩtʋ taa fɛɩ ɩlɛ, Ɩsɔ taa nyənɩ-tɩ ɩsɩɩ pʋlʋ. 14 Paa na mpʋ səm naa tɔɣɔ kawulaɣa kɛ pə kpaɣaʋ Atam na pə́ polo Moisi, haləna pə́ caŋ pə́ kpɛŋna mpa pa taa la ɩsaɣatʋ nti Atam lapa tɔ. Ɩsɔ kʋheelitu kɛ Atam ná kpɛɛsənaa na ɩ́ pəsɩ ɩsaɣaʋ. Atam ɩnɛ ɩnɩ ɩ nəɣəsəna wei ɩ kaa ɩ kɔɔ tɔɣɔ. 15 Ama pa ta lɩɩ kʋlʋm. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpi Ɩsɔ hawa faalaa tɔ pə faɣana ɩsaɣatʋ nti Atam lapa tɔɣɔ. Mpi tɔ, yʋlʋ kʋlʋm ɩnɛ ɩ ɩsaɣatʋ tɔɔ yəlaa paɣalɛ səpa. Ama Ɩsɔ pɛɛlɛɛ ná tema paɣalɛ na pə́ tɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsɔm, na pə kaasɩ kʋcɔɔʋ ŋku ɩ lapa faalaa na yʋlʋ kʋlʋm Yesu Kilisiti kiŋ tɔ kʋlɛ kʋ tɔɔwa sɔsɔm tɔtɔ. 16 Ama yʋlʋ kaa kpaɣa mpi Ɩsɔ kʋcɔɔʋ lakɩ tɔ na ɩ́ maɣasəna mpi yʋlʋ kʋlʋm ɩsaɣatʋ lakɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩsaɣatʋ kʋlʋmtʋ lapəna na pá hʋʋna yəlaa na pa tɔm sɩ. Ama Ɩsɔ faalaa kʋcɔɔʋ ná taɣana ɩsaɣatʋ paɣalɛ na pə́ la teu. 17 Kʋlʋm ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ səm tɔɣɔ kawulaɣa mɛɛ, nn kʋlʋm ɩnɩ ɩ tike ɩ tɔɔ kɛ́. Ama nti Yesu Kilisiti tike kɔna-tʋ tɔ təlɛ tə kəla ḿpʋ́ɣʋ́ tɔɔʋ təcaɣacaɣa. Pə wɛɛ sɩ pa təna mpa pa hika Ɩsɔ pɛɛlɛɛ kɛ sɔsɔm sɔsɔm na ɩ́ la na pá pəsɩ kʋpama kɛ faalaa tɔ, Kilisiti tɔɔ paa hiki weesuɣu na pá tɔɣɔ kawulaɣa. 18 Ɩsɩɩ yʋlʋ kʋlʋm ɩsaɣatʋ sʋsa yəlaa tənaɣa tasəkəlɛ taa tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ yʋlʋ kʋlʋm təmlɛ kʋpantɛ ká fiti yəlaa tənaɣa hʋʋlɛ pɔɔlɛ taa na pá tʋlɩ-tɩ. 19 Ɩsɩɩ yəlaa təna lapʋ asaɣaa kɛ yʋlʋ kʋlʋm kpɛɛsʋɣʋ tɔɔ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ yəlaa paɣalɛ ká la kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ yʋlʋ kʋlʋm nɩɩnaʋ tɔɔ. 20 Kʋsəsɩɩtʋ kɔmaɣa sɩ ɩsaɣatʋ ɩ́ huki. Ama timpi ɩsaɣatʋ hukaa tɔ, Ɩsɔ pɛɛlɛɛ ná tɛɛ-təɣɩ tɔɔʋ kɛ sɔsɔm. 21 Na ɩsɩɩ ɩsaɣatʋ lɛɛ səm kɛ yəlaa təna tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ ná lɛɛ-tʋɣʋ siɣisuɣu sɩ pə́ pona-tʋɣʋ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ taa kɛ́ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ. 1 Ɩlɛ ɩsənaɣa pə wɛɛ ɩlɛ? Tɩɩ lakɩ ɩsaɣatʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam sɩ Ɩsɔ ɩ́ sɔɔsɩ-tʋɣʋ ɩ pɛɛlɛɛ yaa ɩsəna? 2 Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Tá mpa səm cɛpa-tʋ na ɩsaɣatʋ tɔ, ɩsənaɣa tɩɩ wɛɛ na tə́ tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ tɔtɔ? 3 Ɩ́ tá nyɩ sɩ tá təna mpa pa sɔ Ɩsɔ lʋm sɩ tá na Yesu Kilisiti tə kpɛntaa tɔ, ɩ təsətɛ kɛ pa kpɛnta-tʋ na pá sɔ-tʋ? 4 Ye mpʋ ɩlɛ Ɩsɔ lʋm sɔʋ taa kɛ́ pa pima tá na-ɩ sɩ tá na-ɩ tə səpəna. Na ɩsɩɩ Kilisiti səpa na Tacaa toma sɔsɔɔna feesi-ɩ tɔ, tá tɔtɔ tə laɣasa tɔntɛ təkpataa kɛ́. 5 Ye tá na-ɩ tə kpɛntaa na tə́ sɩ ɩsɩɩ ɩ səpʋ tɔ, paa kpɛntɩ tá na-ɩ na pá feesi-tʋɣʋ səm taa ɩsɩɩ pa feesa ɩnɩ tɔ. 6 Tə nyəmá teu sɩ kʋyaŋku Kilisiti səpa səm tesika tɔɔ tɔ, pə kpɛnna tá yaasi kʋpəŋ na pə́ kʋ tətɔtɔtɔ. Ɩlɛna timpi tɩɩ kɛ asaɣaa na tá tɛɣɛlɛ mpʋ tɔ, pə́ la yem na ɩ́ hɛtɩ-tʋ, na tə taa tasa ɩsaɣatʋ yomle taa kɛ́ wɛɛʋ. 7 Yʋlʋ wei ɩ tɛma səpʋ tɔ pə ləsa ɩlɛɣɛ ɩsaɣatʋ yomle taa kɛ́. 8 Ye tá na Kilisiti tə səpa, tə nyəmá sɩ tá na-ɩ tɩɩ wɛɛna weesiŋ tɔtɔ. 9 Tə nyəmá teu sɩ ɩsɩɩ Kilisiti fem tɔ səm ɩɩ tasəɣɩ-ɩ nyaasʋɣʋ. Pəyele ɩ kaa tɩɩ səpʋ tɔtɔ. 10 Tɔm kʋlʋm kɛ ɩ səpa na pə́ cɛ ɩ́ na ɩsaɣatʋ. Ɩ wɛʋ kaɣana na ɩ weesuɣu tɔ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛ tɔtɔ ɩ́ ká nyənɩ mə tɩ ɩsɩɩ mpa pa səpa na pə́ cɛ pá na ɩsaɣatʋ tɔ, na ɩsɩɩ mpa pa fema sətaa taa na kaɣana pa wɛ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ pá na Yesu Kilisiti pa kpɛntʋɣʋ tɔɔ tɔ. 12 Ye mpʋ ɩlɛ, ɩsaɣatʋ ɩ́ taa tasa mə tɔnəŋ kʋsəpəŋ ɩnɛɣɛ ŋmakəlʋɣʋ na ɩ́ nɩɩna mə tɔnəŋ kʋnyɩɩləŋ. 13 Ɩ́ taa yele na ɩsaɣatʋ tasa mpaaʋ hikuɣu kɛ mə tɔnəŋ taa kɛ́ tiili na ɩ́ la ɩsaɣatʋ. Ama ɩ́ ha mə təɣɩ Ɩsɔ ɩsɩɩ mpa pa fema sətaa taa tɔ, ɩlɛna ɩ́ kpaɣa mə tɩ na ɩ́ pɛtɩ Ɩsɔ təmlɛ taa na ɩ́ lana-mɛɣɛ kʋpam. 14 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pə fɛɩ ɩsɩɩ ɩsaɣatʋ ɩ́ ŋmakəlɩ-mɛ. Mpi tɔ, pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ tɔɔ kɛ́ ɩ́ wɛɛ. Ama Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔɔ kɛ́. 15 Mpʋ tɔ, tɩɩ tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ sɩ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔɔ kɛ́ tə wɛɛ pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ tɔɔ? Aaɩ pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. 16 Ɩ́ nyəmá teu sɩ, ye ɩ́ ha mə təɣɩ wei na ɩ́ nɩɩkəna-ɩ, ɩ́ pəsa wei ɩ́ nɩɩkəna mpʋ tɔ ɩ yom kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na ɩsaɣatʋ, ye n nɩɩkəna-təɣɩ tam n tɛŋna səm kɛ́. Na mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ na Ɩsɔ, ye n nɩɩkəna ɩlɛɣɛ tam, pə laɣasəɣɩ-ŋ tɔntɛ nte tə kɛɛsəna-ɩ tɔɣɔ. 17 Aaa, Ɩsɔ fɔɔ, mɛ mpa tuu ɩsaɣatʋ ka kpa yomle tɔ pənɛntɛ ɩ́ nɩɩna nti pa sɛɣɛsa-mɛ sɩ ɩ́ kɛɛsəna tɔ təkpataa. 18 Pə ləsa-mɛɣɛ ɩsaɣatʋ yomle taa, na nɔɔnɔɔ siɣisuɣu yomaa kɛ ɩ́ pəsaa. 19 Mə ɩcantʋ tɔɔ kɛ́ ma huɣi təlɛɣɛ kʋhuɣu sɩ ɩ́ cɛkəna. Pɩɩ wɛʋ tɔ, tɛtɛlakasɩ na ɩsaɣatʋ taa kɛ́ ɩ́ pɛta mə tɩ, na pəlɛ pə́ kpa-mɛɣɛ yomle na pə́ lakɩ-mɛɣɛ yɛlɛyɛlɛ nyə́ma. Mpʋ tɔtɔɣɔ pənɛntɛ, ɩ́ pɛtɩ mə təɣɩ siɣisuɣu təma lapʋ taa na pəlɛ pə́ kpa-mɛɣɛ yomle na mə tɔntɛ kɛɛsɩ teu. 20 Waatʋ wei ɩsaɣatʋ ka kpa-mɛɣɛ yomle tɔ, kʋpantʋ lapʋ tɔm ta na-mɛ. 21 Na ɩ́ lakaɣa lakasɩ nsi sɩ wɛ-mɛɣɛ fɛɛlɛ kɛ kaɣana tɔ, pepeɣe ɩ́ waa sɩ taa? Sɩ tɛɛsaɣana-mɛɣɛ kʋɣʋ kɛ́. 22 Ama kaɣana pə ləsa-mɛɣɛ ɩsaɣatʋ yomle taa na ɩ́ lakɩ Ɩsɔ təmlɛ. Na mpi ɩ́ waakɩ tɔɣɔlɛ pa tɔŋna-mɛɣɛ kɛɛsʋɣʋ sɩ mə tɔntɛ ɩ́ te na cele ɩ́ ká hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 23 Ɩsaɣatʋ fɔɔtɔ kɛlɛ səm. Ama weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ Ɩsɔ ná haa faalaa kɛ mpa na Tacaa Yesu Kilisiti pa kpɛntaa tɔ. 1 Ma taapalaa, ntɔŋ ɩ́ nyəmá Moisi kʋsəsɩɩtʋ kɛ teu yaa. Tɔʋ, tə maɣamaɣa tə tɔm kɛ maa kɛɛsɩ-mɛɣɛ pənɛ. Yʋlʋ weesuɣu tʋ tike niŋ kɛ kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə pɛləɣɩ. 2 Ɩ́ nyənna alʋ, ɩ paalʋ ɩ́ wɛna ɩ weesuɣu, kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tɩɩ haa-ɩ mpaa sɩ ɩ́ kʋlɩ. Ama ɩ paalʋ ɩnɩ ɩ səpa, tə ha-ɩ mpaa kɛ́, ɩ́ saakɩ ɩ saa. 3 Ɩ́ kʋla kʋkʋlʋ na ɩ́ saa, paa yaa-ɩ wasaŋkalɩ. Ama səm ɩ́ kɛla ɩ paalʋ, kʋsəsɩɩtʋ ta tasa ɩ niŋ pɛlʋɣʋ tɔtɔ, tə ha-ɩ mpaa kɛ́. Pəlɛ tɔ, ye ɩ saa kʋfalʋ ɩ ta kɛ wasaŋkalɩ. 4 Ma taapalaa mɛ, ḿpʋ́ɣʋ́ na-mɛ tɔtɔ. Ye kʋsəsɩɩtʋ tɔm taa, ɩ́ pəsa sətaa kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə na Kilisiti ɩ́ kpɛnta tɔnʋɣʋ, na pənɛntɛ ɩ́ pəsa kʋfalʋ wei ɩ fema sətaa taa tɔ ɩ nyə́ma, na pə wɛɛ sɩ tə́ la Ɩsɔ kɛ́ təma nna a nəɣəsənaa tɔ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, waatʋ wei tɩɩ wɛ tá kʋpəntʋ taa tɔ, kʋsəsɩɩtʋ kpaasaɣa tá nantʋ təna taa kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ apalʋtʋ, na pə́ sʋsəɣɩ-tʋɣʋ səm təma lapʋ taa. 6 Ama pənɛntɛ tə lɩɩ kʋsəsɩɩtʋ yomle taa na səm lapəna na tə́ lɩɩ mpi pɩɩ kpa-tʋɣʋ yomle kɛ mpʋ tɔ pə taa təkpataa. Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ təŋ ɩsəna kaɣana pə laɣasaa tɔ, na tə́ lá Ɩsɔ təmlɛ kɛ Ɩsɔ Feesuɣu toŋ taa. Pə́ taa wɛɛ ɩsɩɩ tə təŋaɣa takəlasɩ taa kʋsəsɩɩtʋ na tə́ lakɩ tɔ. 7 Ɩlɛ ɩsənaɣa pə wɛɛ ɩlɛ? Kʋsəsɩɩtʋ kɛ́ ɩsaɣam yaa? Aaɩ pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Kʋsəsɩɩtʋ yelina na má nyɩ ɩsaɣatʋ tɔm. Kʋpam ye kʋsəsɩɩtʋ ɩ́ taa tɔ sɩ n kaa nyɩɩlɩ, ma taa nyɩ kʋnyɩɩlʋɣʋ tɔm. 8 Kʋheelitu ntɩ tə yelina na ɩsaɣatʋ hiki mpaaʋ na tə́ kʋ kʋnyɩɩləŋ ɩnɩ ɩ tənaɣa ma taa. Pə taɣa pʋlʋ, ye pə taa kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ tɔɔ, ɩsaɣatʋ taa hiki tə tɩ. 9 Ma kiŋ ɩlɛ, kʋsəsɩɩtʋ taa kɔnta tɔ, ma wɛna ma tɩ. Ama kʋheelitu ntɩ tə kɔma, ɩlɛna ɩsaɣatʋ ntɩ tə́ nyəkɩ na tə́ kʋlɩ. 10 Ɩlɛna má məlɩ sətʋ. Pɩɩ wɛɛ sɩ kʋheelitu ntɩ tə́ waasɩ. Ama ma kiŋ ɩlɛ tə məla maɣa kʋɣʋ kɛ́. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩsaɣatʋ hika mpaaʋ na tə́ puɣusɩ-m na kʋheelitu ntɩ, na tə́ kʋ-m na kʋheelitu ntɩ. 12 Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ wɛ tənaŋŋ, na kʋheelitu ná wɛ tənaŋŋ tɔtɔ na tə́ siɣisaa na tə́ tewa. 13 Teu nyəm mpɩ pə mələna ntɛ́ na pə́ kɔna maɣa səm na? Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Ɩsaɣatʋ lapəna kɔkɔlɔ ɩnɩ. Tənaɣa tə kulina tə tɩ waalɩ sɩ ntəɣəlɛ ntɩ. Tə kpaɣa mpi pə wɛ teu tɔɣɔ na tə́ kʋna-m. Tənaɣa kʋsəsɩɩtʋ yelaa na ɩsaɣatʋ tɔm la sɔɣɔntʋ na pə́ tɛɛ caasa. 14 Tə nyəmá mpʋ sɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ tɔkʋɣʋ wɛ lotu taa tɔm kɛ́. Ama maɣa yʋlʋ kɛ yʋlʋ kɛ́ na ɩcantʋ təlɔ, na pə pɛɛta-m na ɩsaɣatʋ na má pəsɩ tə yom. 15 Ma ta cɛkəna mpi ma lakɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, maa lakɩ mpi ma sɔɔla lapʋ tɔ. Ama mpi ma kisaa tɔ mpəɣɩ ma lakɩ. 16 Ma ta sɔɔlɩ mpi na má lakɩ-wɩ tɔɣɔ ma nyəmnaa sɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ wɛ teu. 17 Ye mpʋ pə taɣa má lakəna mpʋ. Ama ɩsaɣatʋ nti tə wɛ ma taa tɔ təlɛ tə lakəna. 18 Ma nyəmá teu sɩ kʋpantʋ natəlɩ tə fɛɩ ma kiŋ, ma pilimile tənɛ tə tɔm kɛ ma tɔŋ. Kʋpam paa ma luɣu wɛ teu sɩ má la kʋpantʋ, maa pəsəɣɩ tə lapʋ. 19 Maa lakɩ kʋpantʋ nti ma sɔɔlaa tɔ. Ama ɩsaɣatʋ nti ma kisaa tɔ ntəɣɩ ma məlaa na má lakɩ. 20 Ma lakɩ nti maa caa tɔ, pə taɣa má nɔkəna. Ama ɩsaɣatʋ nti tə kanta ma taa tɔ ntɩ tə tənna mpʋ. 21 Ma cɛkəna yaasi ɩnɛ sɩ ye ma caakɩ kʋpantʋ lapʋ ɩsaɣatʋ tɛɛna nɔɣɔ. 22 Hatuu ma lotu taa ma sɔɔla Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ mɛɛ. 23 Ama ma maɣana yaasi nɔɣɔlʋɣʋ ma tɔnʋɣʋ taa, na tam ɩ pɛkələɣɩ na ɩ́ yoona yaasi wei ɩ tɔɔ ma laɣatʋ nyəmá tɔ, na ɩ́ la-m ɩsaɣatʋ tiipile nte tə kanta ma taa tɔ tə saləka tʋ. 24 Ama ma tɔm wɛ kʋnyɔŋ yoo, tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋ tɔŋna-m kʋɣʋ kɛ́. A yakɩ-m? 25 Ama Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ Ɩsɔ fɔɔ. Mpʋ tɔ, hatuu ma hʋwɛɛ taa Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ kɛ ma təŋəɣɩ. Pə kaasa ma yʋlʋtʋ pilimile tənɛ tɔ, ɩsaɣatʋ yaasi kɛ təlɛ tə təŋəɣɩ. 1 Ye mpʋ mpa na Yesu Kilisiti pa kpɛntaa tɔ pa kaa tasa pa tɔm kɛ kʋɣʋ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Feesuɣu lakɩ ɩsəna na ɩ́ haa weesuɣu kɛ mpa na Yesu Kilisiti pa kpɛntaa tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na pə́ ləsɩ-m ɩsaɣatʋ na səm pə yaasi ɩnɩ ɩ taa. 3 Ɩsɔ lapa mpi Moisi kʋsəsɩɩtʋ taa pəsɩ na tə́ la yʋlʋwɛɛtʋ tɔɔ tɔ. Ɩ hʋla yəlaa tasəkəlɛ kɛ timpi pa lakɩ ɩsaɣatʋ kɛ tam tɔ, mpi tɔ ɩ tila ɩ maɣamaɣa ɩ pu. Na wɛɛtʋ nti tə nəɣəsəna yəlaa asaɣaa nyəntʋ tɔɣɔ ɩ kɔmnaa sɩ ɩ́ hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ. 4 Ɩsɔ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ nti kʋsəsɩɩtʋ caalaɣaa-tʋ sɩ tə́ la tɔ, tə la pə tənaɣa teitei. Pə taɣa pʋlʋ, kaɣana tə yela tá wɛɛtʋ kʋpəntʋ təŋʋɣʋ na tə́ təŋəɣɩ Ɩsɔ Feesuɣu. 5 Mpa pa tɔŋna tɔntɛ kɛ yʋlʋ wɛɛtʋ kʋpəntʋ taa tɔ tə tike tə tɔm kɛ pa nyəmá. Na mpa pa təŋəɣɩ Ɩsɔ Feesuɣu tɔ kʋlɛ kʋ nyəntʋ tike kɛ pa lakɩ. 6 Ye n təŋəɣɩ yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ kɛ tam, n tɛɛsəɣəna səm kɛ́. Ama ye Ɩsɔ Feesuɣu nyəntʋ kɛ n lakɩ tam, n hikiɣi weesuɣu na laŋhɛɛlɛ kɛ́. 7 Mpa pa sɛɛsa ɩsəlɛ na yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ təŋʋɣʋ tɔ, pa kɛ́ Ɩsɔ kolontunaa kɛ́. Paa təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ, paa tɩɩ pəsəɣɩ-tɩ tɔ se. 8 Mpa pa tɔŋna pa yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ təŋʋɣʋ tɔ, paa pɩɩ la ɩsəna, pa kaa te Ɩsɔ. 9 Ama mɛ ɩlɛ mə fɛɩ yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ taa tɔtɔ. Ɩsɔ Feesuɣu nyəntʋ taa kɛ́ ɩ́ wɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Feesuɣu caɣa mə taa tɔ se. Wei ɩ taa Kilisiti Feesuɣu fɛɩ tɔ ɩ ta kɛ ɩ nyəŋ. 10 Ye Kilisiti wɛ mə kiŋ paa na mə ɩsaɣatʋ ka kʋ mə tɔnəŋ tɔ, Ɩsɔ Feesuɣu wɛ mə taa na toma. Mpi tɔ pə pəsa-mɛɣɛ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́. 11 Ye Ɩsɔ Feesuɣu ŋku kʋ feesa Yesu kɛ́ sətaa taa tɔ kʋ caɣa mə taa, wei ɩnɩ ɩ ka feesa Kilisiti kɛ sətaa hɛkʋ tɔ, kʋlʋm ɩnɩ ɩ ká ha mə tɔnəŋ kʋsəpəŋ ɩnɛɣɛ toma na ɩ Feesuɣu ŋku kʋ caɣa mə taa tɔ kʋ toŋ taa. 12 Ma taapalaa, pə tɔɔ kɛ́ pə nyəka-tʋ, na pə taɣa sɩ tə́ təŋ tá yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ na tə́ lakɩ nti tə nyɩɩləɣɩ tɔ. 13 Pə taɣa pʋlʋ, ye ɩ́ təŋəɣɩ mə yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ, ɩ́ ká sɩ. Ama ye ɩ́ kisa mə yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ yaasi sɩ tə́ saalɩ na Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ, ɩlɛ ɩ́ tʋla-tɩ. 14 Pa təna mpa Ɩsɔ Feesuɣu tiikiɣi tɔ pa kɛ́ Ɩsɔ piya kɛ́. 15 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Feesuɣu ŋku pa ha-mɛ tɔ kʋ ta kɛ Feesuɣu ŋku kʋ lakɩ-mɛɣɛ yomaa na kʋ́ tasəɣɩ-mɛɣɛ sɔɣɔntʋ tʋɣʋ tɔ. Ama kʋ kɛ́ Ɩsɔ Feesuɣu ŋku kʋ lakɩ-mɛɣɛ Ɩsɔ pəyalaa na kʋ lakɩ na ɩ́ yaakɩ Ɩsɔ sɩ ma Caa, Paapa tɔ. 16 Tə kɛ́ Ɩsɔ piya, na Ɩsɔ Feesuɣu maɣamaɣa hʋ́lə́ɣɩ́ ḿpʋ́ɣʋ́ hatuu tá taa. 17 Tə kɛ́ ɩ piya, na kʋpantʋ nti Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká ha ɩ yəlaa ɩsɩɩ kpancoou tɔ, tɩɩ hiki-tɩ tɔtɔ. Tá na Kilisiti tɩɩ kpɛntəna-təɣɩ hikuɣu. Ye tá na-ɩ tə kpɛnta wahala hikuɣu tá na-ɩ tɩɩ kpɛntɩ ɩ teeli taa tɔtɔɣɔ. 18 Ye ma kiŋ pə fɛɩ ɩsɩɩ paa kpaɣa tá kaɣana kʋnyɔntɔɣɔlɛ na pá kɛɛsəna teeli wei cele Ɩsɔ ká tʋ-tʋ tɔ. 19 Kʋŋmaŋmam təna taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ Ɩsɔ ɩ́ ləsɩ ɩ pəyalaa na pə́ ná. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, taaləm nyəm taa kɛ́ pə sʋsa kʋŋmaŋmam mpɩ, na pə taɣa sɩ pə nɔkaa. Ɩsɔ tʋna-wəɣɩ mpʋ. Paa na mpʋ tɔ na tɛɛlʋɣʋ wɛɛ kɛ́. 21 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kʋyakʋ nakʋlɩ pɩɩ tɛ na Ɩsɔ kʋŋmaŋmam təna hɛɛsɩ wakəlʋɣʋ yomle na pə te təkpataa kɛ́ teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ piya ka te waatʋ wei paa tɛ kasaɣampiya pəsʋɣʋ tɔ. 22 Tə nyəmá sɩ haləna saŋa kʋŋmaŋmam təna tɔŋna mɔla na pə́ saləməɣɩ ɩsɩɩ alʋllʋ saləmʋɣʋ tɔ. 23 Pə taɣa kʋŋmaŋmam tike mɔləɣəna. Ama na tá mpa tə wɛna Ɩsɔ Feesuɣu ɩsɩɩ kancaalaɣa kʋcɔɔʋ ŋku Ɩsɔ lapa-tʋ tɔ, tá mɔləɣɩ tá taa tɔtɔ, na tə́ taŋa kʋyaŋku Ɩsɔ ká pəsɩ-tʋɣʋ ɩ piya na ɩ́ tɛɛsɩ tá tɔnəŋ ɩnɛɣɛ yapʋ təkpataa tɔ. 24 Tə nawa sɩ tə hika tá yapʋ yaa, ɩlɛ pə wɛ tɛɛlʋɣʋ taa tɔm na pə́cɔ́. Ye mpi yʋlʋ naa tɔ pə tɔɔ kɛ́ ɩ tɛɛləɣɩ, ɩlɛ pə taɣa tɛɛlʋɣʋ ntɛ́ təna. Awe ká tasa tɛɛlʋɣʋ kɛ mpi ɩ tɛma naʋ tɔ? 25 Ye mpi tə ta nata tɔ pə tɔɔ kɛ́ tə tɛɛləɣɩ ɩlɛ tə caɣana suulu kɛ́ na tə́ taŋa-wɩ. 26 Pə kaasa Ɩsɔ Feesuɣu ná kɔŋ tɔtɔ na kʋ́ səŋna tá mpa tə kɛ́ acamaa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, tə ta nyɩ ɩsəna tɩɩ sələmɩ na pə́ té tɔ. Ama Feesuɣu ŋkʋ kʋ sələməɣənana-tʋɣʋ Ɩsɔ, na miituɣu mpi yʋlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ kɛɛsɩ nɔɣɔ taa tɔ. 27 Ɩsɔ wei ɩ naa lotu taa tɔ ɩ nyəmá kpakpaa kɛ mpi Feesuɣu Naŋŋtʋ caa ɩ sələmɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, mpa pa kɛ́ Ɩsɔ nyə́ma tɔ mpɛɣɛ Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ sələməɣəna teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ caakɩ tɔ. 28 Tə nyəmá sɩ kʋpantʋ kɛ Ɩsɔ lakɩ pə təna pə taa kɛ́ mpa pa sɔɔla-ɩ na pá kɛ́ mpa ɩ yaawa ɩsɩɩ ɩ nɔkʋɣʋ wɛɛ tɔ. 29 Mpa Ɩsɔ ka ləsa hatuu lɔŋ tɔ, ɩ laalaa kɛ́ na ɩ́ faɣasɩ-wɛ na pa mpaa sɩ pá nəɣəsəna ɩ Pəyaɣa, na kɛlɛ ká hiki newaa paɣalɛ. 30 Mpa Ɩsɔ ka laalaa na ɩ́ faɣasɩ mpʋ tɔ ɩ ləsa-wɛɣɛ, na mpa ɩnɩ ɩ ləsa mpʋ tɔɣɔ ɩ lapa na pá pəsɩ yʋlʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa. Mpa ɩ lapa na pá pəsɩ yʋlʋpama kɛ mpʋ ɩnɩ tɔɣɔ ɩ yelaa na pá hiki pa paa nyəm kɛ ɩ teeli taa tɔtɔ. 31 Ye mpʋ suweɣe tɩɩ tasa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ? Ye pə wɛɛ sɩ Ɩsɔ wɛ tá tɔɔ, ɩlɛ awe ká lɩɩ-tʋɣʋ koloŋa? 32 Ɩ ta kisina ɩ maɣamaɣa ɩ Pəyaɣa tɔɔ. Ama ɩ ha-kɛ təkpem kɛ́ tá təna tá tɔɔ. Tɔʋ, ɩ ta kisi ɩ Pəyaɣa haʋ, kacaŋfana pə təna mpi pə kaasaa tɔ? 33 Ye mpʋ awe ká tʋ taalɩ kɛ́ mpa Ɩsɔ ləsaa tɔ? Pə tʋ fɛɩ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ maɣamaɣa hʋləna sɩ pa tɔm ta sɩ tiili. 34 Na awe ká maɣasɩ pa tɔm kʋɣʋ tɔtɔ? Pə tʋ fɛɩ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yesu Kilisiti tɩɩ səpəna, na ɩ́ tɩɩ fem na ɩ́ wɛ Ɩsɔ kɔŋkɔŋ taa na ɩ́ sələməɣəna-tʋ. 35 Ɩlɛ pepe ká ləsɩ Kilisiti sɔɔlʋɣʋ kɛ tá tɔɔ? Wahala ká pəsɩ? Laŋpəsəlɛ sɔsɔɔlɛ na? Yaa kʋnyɔŋ ŋku paa tʋ-tʋ tɔ? Nyɔɣɔsɩ na? Yaa hʋlʋməŋ? Asola taa wɛɛʋ na? Yaa səm? 36 Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaawa mpʋ sɩ: Nyá tɔɔ kɛ́ tə wɛ səm nɔɣɔ taa kɛ́ ilim na pə tɛm. Na pá lakɩ-tʋ ɩsɩɩ heeŋ wei pa tɛɛna alʋkisam tɔ. 37 Ama pə təna pə taa kɛ́ mpʋ ɩlɛ, tá wɔpəna təcaɣacaɣa kɛ wei ɩ sɔɔla-tʋ tɔ ɩ toŋ tɔɔ. 38 Ma tɛma ma taa təkpataa sɩ pʋlʋpʋ fɛɩ mpi pɩɩ ləsɩ Ɩsɔ sɔɔlʋɣʋ kɛ tá tɔɔ tɔ, paa səm paa weesuɣu, paa ɩsɔtaa tillaa, paa ɩsɔtaa alɔɣaa nyʋɣʋ nyə́ma yaa pa toma sɔsɔɔna. Paa saŋa nyəm, paa mpi pɩɩ kɔɔ cele tɔ. 39 Paa tɛtʋ tɔɔ cənɛ kɔkɔlɔnaa, paa tɛtʋ tɛɛ nyə́ma. Paa kʋŋmaŋmam mpi pə kaasaa tɔ pə taa pʋlʋ kaɩ fɛɩ mpi pɩɩ kaɣatɩ sɔɔlʋɣʋ ŋku Ɩsɔ sɔɔləna-tʋɣʋ Yesu Kilisiti tɔɔ tɔ na kʋ́ sɛkɩ tá kiŋ kɛ tatɛ kɛ paa waatʋ wei. 1 Tampana kɛ ma yɔɣɔtəɣɩ, maa looliɣi, ma kɛ́ Kilisiti yʋlʋ tɔ pə tɔɔ. Ma laŋlɛ ɩɩ tɔɔ paa pəcɔ maɣamaɣa sɩ yaa ma looliɣi. Mpi tɔ Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ hʋ́lə́ɣɩ́-m mpiɣi ma taa tɔɣɔ ma təŋəɣɩ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma laŋlɛ wakəla sɔsɔm na pə́ cɔɔsəɣɩ-m tam. 3 Halɩ pə caɣa-m ɩsɩɩ pɩɩ kisaɣa, Ɩsɔ ka kisa-m na pə́ yasɩ má na Kilisiti, na pə́ kpaɣa ma tɛɛtʋnaa na pə́ məŋna ma lonte. Ma piitim maɣamaɣa nyə́ma tɔm kɛ ma tɔŋ. 4 Pa kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma, na Ɩsɔ lapa-wɛɣɛ ɩ pəyalaa, na ɩ yelaa na pá naakɩ ɩ teeli. Ɩ́ na-wɛ pa pɛɛla nɔɣɔ, na ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ kʋsəsɩɩtʋ. Na ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛtʋ, na ɩ́ heeli-wɛɣɛ mpi mpi ɩ ká la-wɛ tɔ. 5 Pa kɛ́ tá kite caanaa kʋlʋlaa. Ye yʋlʋwɛɛtʋ tɔm taa ɩlɛ, Kilisiti kɛ́ pa piitim tʋ. Ɩnɩ ɩ ŋmakələna pə təna, ɩnɩ ɩ kɛna Ɩsɔ wei paa saŋ tam tɔ. Ɩsɔ ɩ́ yele na pə́ la mpʋ. 6 Pə taɣa ɩsɩɩ ma yɔɣɔtəɣɩ sɩ mpi Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ pə cotaa. Pə taɣa Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma təna kɛna Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma. 7 Pəyele Apəlaham kʋlʋlaa ta kɛ Apəlaham piya maɣamaɣa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ka heela-ɩ kɛ́ sɩ: Mpa paa lɩɩna Ɩsaaka tapʋɣʋ tɛɛ tɔ mpɛ pa tike təkoŋ kɛna nyá piya təsiɣisiɣi. 8 Pə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ, pə taɣa mpa pa mɔlaa na pá lʋlɩ təfolo kɛ yem tɔ mpɛ pa kɛna Ɩsɔ piya. Ama mpa Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ka ha-ɩ na pá lʋlɩ-wɛ tɔ mpɛɣɛ pa nyənəɣɩ ɩ kʋlʋlaa təsiɣisiɣi. 9 Waatʋ wei ɩ heelaɣa-ɩ mpi ɩ ka lapɩ-ɩ tɔ ɩ tɔmaɣa sɩ: Ye pə kɔma na pə́ talaa, maa məlɩ na Saala ká hiki apalʋ pəyaɣa. 10 Pə taɣa pə tənaɣalɛ. Lɛpɛka piya nsɩ sɩ naalɛ sɩ kaa caa kɛ́. Ɩnəɣəlɛ tá piitim caa sɔsɔ Ɩsaaka. 11 Ɩsɔ ləsʋɣʋʋ yəlaa tɔ, pə taɣa sɩ ɩ nyənəɣəna mpi pa lakɩ tɔ, ama ɩ maɣamaɣa ɩ nɔkʋɣʋ kiŋ kɛ pə wɛɛ. 12 Ɩsɔ heela Lɛpɛka na ɩ́ ta tɩɩ lʋləta ɩ piya sɩ: Waalɩ nyəŋka ká tɔɣɔna sɔsɔɔntʋ. Piya nsɩ sɩ ta nyənta kʋpantʋ na ɩsaɣatʋ. Ɩsɔ lapa mpʋ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ sɩ mpi ɩ sɩɩwa tɔ, mpəɣɩ ɩ təŋəɣɩ. 13 Halɩ pa ŋmaawa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ma luɣu lapa Yakɔpʋ na má kisi Ɩsaʋ. 14 Suweɣelɛ tɩɩ yɔɣɔtɩ ɩlɛ, Ɩsɔ ɩɩ təŋəɣɩ tampana yaa ɩsəna? Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. 15 Ɩsɔ ka heela Moisi sɩ: Má nɔka wei ɩ pətɔɔtəlɛ wiiu ma wii, má nɔka wei kɛ́ suulu hʋ́lʋ́ɣʋ́ ma hʋ́lɩ́-ɩ. 16 Ye mpʋ ɩlɛ pə taɣa yʋlʋ nɔkʋɣʋ yaa ɩ lʋpʋ tɔɔ. Ama Ɩsɔ wei ɩ wiiki pətɔɔtəlɛ tɔ ɩ kiŋ tike kɛ́ təkoŋ. 17 Pa tɔma Ɩsɔ Tɔm taa sɩ Ɩsɔ tɔma Icipiti wulaʋ sɔsɔ təfoo sɩ: Mpi pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ ma tʋ-ŋ kawulaɣa tɔɣɔlɛ sɩ yəlaa ɩ́ nana ma toma kɛ nyá kiŋ, na ma hətɛ yaa antulinya təna taa. 18 Mpʋ tɔ, wei Ɩsɔ nɔkaa tɔ pʋntʋ pətɔɔtəlɛ kɛ ɩ wiiki. Ye ɩ nɔka wei kɛ́ kaŋkantɛ tʋɣʋ ɩ tʋ ɩ́lɛ́. 19 Ntanyɩ mə taa nɔɣɔlʋ ná tɔŋ sɩ: Ye pə wɛ mpʋ ɩlɛ, pepe tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tasəɣɩ sɩ yəlaa lapa taalɩ? Awe pəsəɣɩ na ɩ́ kaɣatɩ-ɩ sɩ ɩ́ taa la ɩ luɣu nyəntʋ? 20 Yʋlʋ nyá, awe kɛ-ŋ na ń kpɛɛsəna Ɩsɔ? Cʋɣʋ nyənaɣa pəsəɣɩ na ká pɔɔsɩ ka ŋmalʋ sɩ pepe tɔɔ kɛ́ n ŋma-m na má wɛ ɩsəntɔ? 21 Tiisi ŋmalʋ ɩ́ sɔɔləna cʋɣʋ kɛ ɩsəna ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lakɩ-kʋ. Ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ cosi cʋɣʋ ŋkʋ, na ɩ́ sɔɔlaa ɩ ŋmana puluku, na pə́ kaasɩ na ɩ́ ŋmana ntoole. 22 Ɩsɔ kʋlapʋtʋ wɛ yɔɣɔtaɣa tɔtɔ? Ɩ sɔɔlaa kɛ́ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ pááná na yəlaa nyɩ ɩ toma. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ tɔkəna suulu kɛ mpa pa nəɣəsəna ɩ́ mʋna pááná na ɩ́ wakəlɩ tɔ. 23 Ɩsɔ sɔɔlaa sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩsəna ɩ teeli tɔɔwa tá mpa ɩ hʋla suulu na ɩ́ taɣanɩ sɩ ɩ́ tʋ ɩ teeli ɩnɩ tɔ tá kiŋ. 24 Taɣalɛ mpa ɩ ləsaa tɔ, ɩlɛ pə taɣa Yuta nyə́ma tá tá tike kɛ ɩ ləsaa. Ama na piitim lɛmpɩ nyə́ma taa tɔtɔɣɔ. 25 Ntəɣɩ ɩ yɔɣɔta Osee takəlaɣa taa sɩ: Yəlaa mpa pa taa kɛ́ ma nyə́ma tɔ, maa yaa-wɛɣɛ ma yəlaa. Na piitim mpi ma taa sɔɔlɩ tɔ, maa yaa-wɩ sɩ ma luɣu tɛɛ nyəm. 26 Timpi paa tɔŋaɣa sɩ ɩ́ tá kɛ́ ma yəlaa tɔ, tənɛ ɩnɩ maɣamaɣa kɛ paa yaa-mɛ sɩ Ɩsɔ weesuɣu tʋ piya. 27 Ɩsayii ná yɔɣɔta Ɩsɛɣɛlɩ piitim tɔɔ tɔtɔ sɩ: Paa Ɩsɛɣɛlɩ piitim yəlaa paɣalɛ ká tala ɩsɩɩ teŋku nɔɣɔ kanyəŋa pee, pa taa yəlaa picinciim nyɔɔŋ kɛ paa ya. 28 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Tacaa ká tɛɛsɩ lapʋ təkpataa kɛ́ lɔŋ kɛ yəlaa təna kiŋ kɛ mpi ɩ ka yɔɣɔtaa tɔ. 29 Na Ɩsayii kʋlʋm ɩnɩ ɩ ka tɛma yɔɣɔtaɣa kɛ mpʋ sɩ: Ye Tacaa pə təna pə tʋ ɩ́ taa kaasɩ-tʋɣʋ piitim kɛ pəcɔɣɔ mpʋ, tɩɩ tɛɛsəna lapʋ kɛ́ ɩsɩɩ Sɔtɔm nyə́ma, tɩɩ nəɣəsəna Kɔmɔɔ nyə́ma. 30 Tə yɔɣɔtɩ suwe tɔtɔ yee? Yəlaa mpa pɛlɛ pa ta kɛ Yuta nyə́ma na pa taa pɛɛkəɣɩ sɩ pá te Ɩsɔ tɔ pa taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ pa pəsa kʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa. 31 Ama Yuta piitim yəlaa mpa paa paasaɣana kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ, sɩ ntɩ tɩɩ yelina na pá la kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ, pa wɩɩ pə tɔm. 32 Pepe tɔɔ kɛlɛ mpʋ? Mpi pə tɔɔ tɔɣɔlɛ sɩ pa ta pɛɛkɩ sɩ pa taa tɛm tɔɔ kɛ́ paa te Ɩsɔ. Ama pa hʋʋkaɣa sɩ pa kʋlapʋtʋ ká yelina na pá te-ɩ. Mpʋ pə lapəna na pá yoona pəlɛ kʋcopəle. 33 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ pəlɛ ntɛ́ tə tɔm sɩ: Ɩ nyənɩ, ma sɩɩ pəlɛ kʋcopəle kɛ Siyɔŋ. Kʋkpamʋɣʋ ŋku kʋ huɣi tɔ. Ama wei ɩ́ tɛma-ɩ na ɩ taa ɩ kaa kɔɔ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ maa nyəmá. 1 Ma taapalaa, nti ma luɣu sʋʋ katatəlaɣa na má sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ tə tɔɔ tɔɣɔlɛ sɩ, pə́ ya Yuta nyə́ma nyʋɣʋ. 2 Ama pɔpɔtʋ fɛɩ, ma pəsəɣɩ má ləsɩ pa nyɩɩlʋɣʋ sɩ pa sɛɛsa ɩsəlɛ na Ɩsɔ Tɔm kɛ teu yaa, ɩlɛ nyəm laŋna-wɛ. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa ta cɛkəna ɩsəna Ɩsɔ lakɩ na yəlaa pəsəɣɩ kʋpama kɛ ɩ ɩsɛntaa tɔ. Ɩlɛna pá luna pa maɣamaɣa pa laɣatʋ kɛ mpaaʋ ŋku paa təŋ na pá lá kʋpama tɔ. Na pá kisi sɩ pa kaa pasa pa tɩ na pá təŋ ɩsəna Ɩsɔ lakɩ na yəlaa pəsəɣɩ kʋpama tɔ. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti sɩɩna Moisi kʋsəsɩɩtʋ tənaɣa sɩ pa təna mpa paa tɛmɩ-ɩ na pa taa tɔ pá pəsɩ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 5 Moisi kɛɛsa takəlasɩ taa kɛ́ ɩsəna pə siɣisuɣu yʋlʋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ tɔ sɩ: Yʋlʋ wei ɩ təŋa kʋsəsɩɩtʋ tɔ, tə tɔɔ ɩ ká tʋlɩ-tɩ. 6 Ama pa tasa lɛntɩ kɛ yɔɣɔtʋɣʋ kɛ ɩsəna pə siɣisuɣu yʋlʋ kɛ ɩ tɛmna Ɩsɔ kɛ́ ɩ taa tɔ pə tɔɔ sɩ: Taa hʋʋ nyá taa sɩ na awe náá kpana ntɛɣɛ ɩsɔtaa ɩlɛ? Pə hʋwɛɛ wɛɛ sɩ, awe ká tisi-tʋɣʋ Kilisiti? 7 Pəyele taa tɩɩ hʋʋ tɔtɔ sɩ: Na awe ká sʋʋna ntɛɣɛ tɛtʋ tɛɛ nyə́ma kiŋ? Na təlɛ tə hʋwɛɛ wɛɛ sɩ, awe ká feesi-tʋɣʋ Kilisiti kɛ səm taa? 8 Ɩlɛ pə tɩɩ yɔɣɔtaa suwe təkpem? Pə yɔɣɔtaa kɛ́ sɩ: Pə tɔm wɛ nyá tɛɛ nyá tɛɛ tənɛ ɩnəɣɩ, haləna tə wɛ nyá nɔɣɔ taa na nyá lotu taa kɛ́. Na tə maɣamaɣa kɛlɛ sɩ tə́ tɛ tá taa na Ɩsɔ, ɩsɩɩ tə lakʋɣʋ waasʋ tɔ. 9 Ye n tisina nyá nɔɣɔ kɛ yəlaa təna ɩsɛntaa sɩ Yesu kɛlɛ Tacaa, na ń tɛ nyá taa kɛ́ kʋpam sɩ Ɩsɔ feesa-ɩ waatʋ wei ɩ səpa tɔ, pɩɩ ya nyá nyʋɣʋ. 10 Pə taɣa pʋlʋ, yʋlʋ tɛŋ ɩ taa kɛ́ ɩlɛna Ɩsɔ la na ɩ́ pəsɩ yʋlʋpaŋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. Ɩ́ tisina ɩ nɔɣɔ, aaɩ, pə yapa ɩ nyʋɣʋ ntɛ́ mpʋ. 11 Kʋpam Ɩsɔ Tɔm taa pa yɔɣɔta mpʋ sɩ: Yʋlʋ wei ɩ́ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ, ɩ kaa kɔɔ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ maa nyəmá. 12 Mpʋ tɔ pə fɛɩ sɩ Yuta tʋ ntɔ, aaɩ, pə taɣa Yuta tʋ ntɔ. Pa təna pa Sɔsɔ ntɛ́ kʋlʋm ɩnɩ, na ɩ́ lakɩ kʋpantʋ kɛ pa təna mpa pa wiikina-ɩ tɔ. 13 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Tɔm taa wɛɛ kɛ́ sɩ: Wei ɩ wiina Tacaa tɔ, pʋntʋ nyʋɣʋ kɛ pə yakɩ. 14 Pə wɛ mpʋ te, ɩlɛ ɩsənaɣa paa wiina wei pa ta tɛna pa taa tɔ? Na ɩsənaɣa paa tɛna pa taa kɛ́ wei ɩ tɔm pa ta tɩɩ nɩɩta tɔ? Na ɩsənaɣa paa nɩɩ na nɔɣɔlʋ ta kpaalɩ-tɩ? 15 Ye pa ta tili kpaallaa, awe ká kpaaləna yem? Ɩsɔ Tɔm taa pa yɔɣɔta mpʋ sɩ: Mpa pa kɔŋna tɔm kʋpantʋ tɔ, pa nyənʋɣʋ tewaɣa. 16 Ama pa təna pa ta mʋ Laapaalɩ Kʋpaŋ, pə tɔɔ kɛ́ Ɩsayii tɔma sɩ: Haɩ, Tacaa, pa taa kʋlʋm tɩɩ mʋwa tá tɔm ntɔ? 17 Yʋlʋ nɩɩkɩ tɔm kʋkpaalətʋ kɛ́ ɩlɛna ɩ́ mʋ-tɩ na ɩ́ tɛ ɩ taa. Tɔm kʋkpaalətʋ ntəɣəlɛ Kilisiti tɔm. 18 Ɩlɛ ma pɔɔsəɣɩ təkpem sɩ, pa ta nɩɩ tɔm ntɩ yaa ɩsəna? Pɔpɔtʋ fɛɩ pa nɩɩ-tɩ mɛɛ. Ɩsɔ Tɔm taa pa yɔɣɔtaa sɩ: Pa nɔɔsɩ nɩɩ tɛtʋ təna taa, pa tɔm tala hatuu antulinya tənasɩ tɔɔ. 19 Ma pɔɔsəɣɩ tɔtɔ sɩ, Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ta cɛkəna yaa ɩsəna? Kancaalaɣa ɩlɛ ntəɣəlɛ Moisi ná yɔɣɔtaa sɩ: Maa yele na ɩsəsɛɛmlɛ kpa-mɛɣɛ mpa pa ta kɛ piitim kʋpam napəlɩ tɔ pa tɔɔ. Maa la na mə pááná huuna piitim mpi pə fɛɩna laɣatʋ tɔ. 20 Ɩsayii nyaɣa apalʋtʋ na ɩ́ yɔɣɔtɩ nti tə kəla mpʋ tɔ sɩ: Mpa pa taa pɛɛkəɣɩ-m tɔ, mpɛ pa mələna na pá na-m. Mpa pa taa pɔɔsəɣɩ ma tɔɔ tɔ, pɛlɛɣɛ ma məlaa na má hʋ́lɩ́ ma tɩ. 21 Ama ɩ məlaa na ɩ́ kɛɛsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔm sɩ: Ma hʋla kaanɩɩtʋnaa na katɛ nyə́ma mpɛɣɛ niŋ kɛ ilim na pə tɛm, kpɛtɛ. 1 Ɩlɛ ma pɔɔsəɣɩ sɩ pə wɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ lɔ ɩ yəlaa ntɛ? Aaɩ, pə fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ paa pəcɔ. Ma maɣamaɣa ma kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ mɛɛ, na ma kɛ́ Apəlaham lʋlʋɣʋ taa tʋ. Pɛncamɛɛ kpekəle taa kɛ́ ma lɩɩwa. 2 Aaɩ, Ɩsɔ tá lɔ ɩ yəlaa mpa ɩ ləsa hatuu lɔŋ sɩ ɩ nyə́ma tɔ se. Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá Ɩsɔ Tɔm taa timpi Ɩlii sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kɛ Ɩsɔ tɔ sɩ: 3 Tacaa, pa kʋ́ nyá kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, pa yɔka nyá kɔtasɩ təlatɛ. Ma tike təkoŋ kɛ́ pə sɔɔwa, na pa tɩɩ tɔŋna kɛ́ sɩ paa kʋ-m. 4 Ɩsɔ cɔ-ɩ suwee? Ɩ cɔ-ɩ sɩ: Ma sɩɩ yəlaa iyisi naatosompɔɣɔlaɣa (7000) kɛ ma tɩ tɔɔ. Pɛlɛ pa ta luŋ tʋɣʋ Paalɩ. 5 Paa kaɣana taa tɔtɔ, yəlaa pəcɔ kaasaa mpa Ɩsɔ ləsa ɩ pɛɛlɛɛ tɔɔ tɔ. 6 Pə taɣa pa lapa kʋpantʋ natəlɩ tɔɣɔ Ɩsɔ ləsa-wɛ. Ama pɛɛlɛɛ tɔɔ kɛ́ ɩ ləsa-wɛ. Ye pə taa wɛɛ mpʋ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ taa kɛ́ pɛɛlɛɛ naalɩ tɔtɔ. 7 Ɩlɛ pə lɩɩwa suwe? Pə lɩɩwa sɩ mpi Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma pɛɛkaɣa tɔ, pa ta hiki-wɩ. Ama mpa Ɩsɔ ləsaa tɔ pa tike pa hikina. Na mpa pɛlɛ pa kaasaa tɔ, pɛlɛ pa ta pəsɩ na pá cɛkəna. 8 Pa ŋmaawa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩsɔ yelaa na pə́ mɛləmɩ-wɛ, ɩ yelaa paa naana pa ɩsɛ, paa nɩɩkəna pa ŋkpaŋŋ haləna saŋa. 9 Tafiiti ná yɔɣɔtaa tɔtɔ sɩ: Pa kʋtɔɣɔʋ ɩ́ pəsɩ-wɛ ɩsɩɩ katɔka, yaa puluɣu, yaa mpi pɩɩ pɛtɩ-wɛ tɔ. Pə́ tʋsɩ-wɛ na pə́ sɛɣɛsɩ-wɛ na pá ná. 10 Pa ɩsɛntɔɔ ɩ́ nyala təkpam, pá taa tasa naʋ. Pá saləməɣəna wahala kɛ tam. 11 Ɩlɛ ma tɩɩ pɔɔsəɣɩ sɩ: Yuta nyə́ma mpɛ pə tuuluɣu-wɛ na pá hoti mpʋ tɔ pə tɛmaɣalɛ? Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Pa hotuɣu yelina na pə́ ya piitim lɛmpɩ nyə́ma nyʋɣʋ, ɩlɛna ɩsəsɛɛmlɛ kpa-wɛɣɛ pɛlɛ pa tɔɔ. 12 Ye Yuta nyə́ma hotuɣu yelaa na yəlaa təna hiki Ɩsɔ kʋpantʋ kɛ sɔsɔm, na ye pa pasʋɣʋ waasa piitim lɛmpɩ na pá hiki Ɩsɔ kʋpantʋ kɛ sɔsɔm, na pə́ kɔma na Yuta nyə́ma mpɛ pa təna təpaɩ pá taɣanɩ, ɩlɛ awe ká pəsɩ kɛɛsʋɣʋ kɛ kʋpantʋ nti pəlɛ pɩɩ kɔna tɔ? 13 Pənɛntɛ mpa mɛ ɩ́ tá kɛ́ Yuta nyə́ma tɔ, mɛɣɛ ma yɔɣɔtəɣəna. Maɣalɛ tillu kɛ mə kiŋ. Na ɩsɩɩ ma kɛʋ mpʋ tɔ, ma laŋlɛ hʋlʋma sɔsɔm na ma təmlɛ ntɛɣɛ. 14 Ma caa sɩ ma sʋsɩ ma piitim yəlaa kɛ ɩsəsɛɛmlɛ taa, ɩlɛna pə́ ya pa taa lɛlaa. 15 Pə kɛɛlʋɣʋ-wɛ na pə́ sɩɩ kpeeŋa tɔ, pə kaasa yəlaa mpa tɔ pɛlɛ na Ɩsɔ pa ciikaa kɛ́. Pɩɩ kɔɔ na pá taɣanɩ məlʋɣʋ tɔ, pepe ká lana? Pəlɛɣɛlɛ sətaa ká hiki weesuɣu te. 16 Ye pa faɣa potopoto na pá cɛlɛ Ɩsɔ kɛ́ nɔɣɔ tɔɔ, pə kaasa mpi tɔ, ɩnɩ ɩ tənna pə təna tɔtɔ. Mpʋ tɔtɔɣɔ na tʋɣʋ, ye pa hʋla Ɩsɔ kɛ́ kite sɩ ɩnɩ ɩ tənna, pə kpaɣaʋ pəliŋasɩ təna tɔ ɩnɩ ɩ tənna pə təna. 17 Ɩsɛɣɛlɩ piitim wɛ kɛ́ ɩsɩɩ olifi tʋɣʋ ŋku pa tuuwa na pá kɔ kʋ pəliŋasɩ lɛnsɩ tɔ. Na nyá wei n ta kɛ Yuta tʋ tɔ nyá wɛ kɛ́ ɩsɩɩ taalɛ olifi tʋɣʋ pəliŋa ŋka pa sɛtaa na pá kɔna na pá nyɔsɩ olifi tʋɣʋ maɣamaɣa pəliŋasɩ kʋsɛtasɩ lona tɔ. Ɩsɩɩ n lapʋ pənɛntɛ tɔ təyaɣa olifi tʋɣʋ lite kɛ n sɛɛkɩ. 18 Pə tɔɔ kɛ́ n kaa nyənɩ yem kɛ́ mpa pa wɛ ɩsɩɩ pəliŋasɩ kʋsɛtasɩ tɔ. Ɩlɛ timpi n ka sana nyá tɩ tɔ pə fɛɩ. Pə taɣa kite nyɔna nyá tɔɔ se. Ama nyá nyɔna kite tɔɔ. 19 Ntanyɩ n ká tɔ-m sɩ pəliŋasɩ nsɩ, pa sɛta-səɣɩ sɩ pá lɛɛtɩ nyaɣa sɩ lona. 20 Tampana mɛɛ sɩ ta tɛ Ɩsɔ na sɩ taa tɔɣɔ pa sɛta-sɩ, na nyá tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔɣɔ n wɛ sɩ lona taa. Mpʋ tɔ la laakalɩ na nyá tɩ hɔm. Ama caɣana nyamnaʋ. 21 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ tá yele Yuta nyə́ma, pəyele pɛlɛ pa kɛna tʋɣʋ ŋkʋ kʋ maɣamaɣa kʋ pəliŋasɩ, kacaŋfana nyá na? 22 Maɣasɩ teu na ń ná ɩsəna Ɩsɔ lakɩ lɛmpa kɛ kʋpantʋ na ɩ́ kpɩɩləɣɩ lɛmpa tɔ. Mpa pa hotaa tɔ ɩ kpɩɩləɣɩ-wɛ, na ɩ́ lakɩ nyaɣa kʋpantʋ. Ama wɛɛ ɩ niŋ taa kɛ́ tam. Tɔfɔ paa sɛtɩ-ŋ ɩsɩɩ pa sɛtʋɣʋʋ pəliŋa tɔ. 23 Na ye pə kɔma na Yuta nyə́ma yele pa laŋkpɩɩsəŋ ɩnɩ, paa məŋna-wɛ na pá nyɔsɩ-wɛɣɛ pa lona kʋpənɛɛ taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ kpaɣa-wɛ na ɩ́ tasa-wɛɣɛ nyɔsʋɣʋ tɔtɔ. 24 Nyá wei n ta kɛ Yuta tʋ tɔ n wɛ kɛ́ ɩsɩɩ taalɛ olifi tʋɣʋ pəliŋa ŋka pa sɛtaa na pá pona na pá nyɔsɩ kʋnyɔsʋ kɛ olifi tʋɣʋ ŋku pa tuuwa tɔ kʋ tɔɔ tɔ. Ama pə taɣa kʋ maɣamaɣa kʋ pəliŋa. Yuta nyə́ma ná wɛ kɛ́ ɩsɩɩ olifi tʋɣʋ ŋku pa tuuwa mpʋ tɔ kʋ pəliŋasɩ maɣamaɣa. Ye pa kɔma na pá taɣanəɣɩ-wɛɣɛ nyɔsʋɣʋ kɛ tʋɣʋ ŋku kʋ tɔɔ paa sɛta-wɛ tɔ, pə kaa la katɛ kɛ paa pəcɔ. 25 Ma taapalaa mɛ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ nyənɩ mə təɣɩ nyəntaa kɛ yem, ɩ́ yele na má kɛɛsɩ-mɛɣɛ tampana naalɩ wena a ŋmɛlaa tɔ na ɩ́ ná. Ɩsɛɣɛlɩ taa yəlaa lɛlaa kpisa cɛkənaʋ. Ama pə kaa wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Waatʋ wei pɩɩ ya piitim lɛmpɩ nyə́ma nyɔɔŋ na pə tɛ ɩlɛ, pɩɩ cɛ pa ɩsɛntɔɔ. 26 Ɩɩ naa ɩsəna Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma təna ká hikina pa yapʋ tɔɣɔlɔ. Ɩsɔ Tɔm taa maɣamaɣa pa ŋmaawa mpʋ sɩ: Siyɔŋ kɛ waasʋlʋ ká lɩɩna. Ɩ ká kpiisi Yakɔpʋ kʋlʋlaa təna ɩsaɣatʋ təpaɩ. 27 Nɔɣɔ ŋka ma na-wɛ tɩɩ kpɛntɩ na tə́ pɛɛlɩ tɔɣɔlɛ. Waatʋ wei maa tɛ pa kʋpəntəŋ kpiisuɣu tɔ. 28 Yuta nyə́ma tɩɩ kisuɣu Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ ɩsəna tɔ, pa pəsa Ɩsɔ kolontunaa kɛ́ na pə́ waasɩ-mɛ. Ama ye n nyənna ɩsəna Ɩsɔ ləsʋɣʋʋ yəlaa tɔ ɩlɛ pa kɛ́ mpa ɩsɔ luɣu wɛ tam kɛ́ pa caanaa caanaa tɔɔ tɔɣɔ. 29 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ɩ́ ha mpi, ɩɩ lɛɛkəɣɩ-wɩ. Pəyele ye ɩ yaa mpa, ɩ taa ɩɩ cʋkəɣəna-wɛ. 30 Tuu lɔŋ ɩ́ taa nɩɩkəna Ɩsɔ. Ama kaɣana Ɩsɔ hʋla-mɛɣɛ suulu kɛ Yuta nyə́ma ta nɩɩna-ɩ tɔ pə tɔɔ. 31 Mpʋ pə lapəna kaɣana pa ta nɩɩna-ɩ tɔɣɔ Ɩsɔ hʋla-mɛɣɛ suulu. Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ Ɩsɔ ɩ́ tasa pɛlɛɣɛ ɩ suulu kʋlʋm ɩnəɣɩ hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ pənɛntɛ tɔtɔ. 32 Ɩsɔ yelaa kɛ́ sɩ kaanɩɩtʋ ɩ́ hɔkɔ yəlaa təna na ɩ́ hʋ́lɩ́ pa tənaɣa suulu tɔtɔ. 33 Aaa, Ɩsɔ kʋpantʋ tɔɔwaɣalɛ yaa, ɩ laɣatʋ na ɩ nyəm fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Awe ká pəsɩ na ɩ́ kɛɛsɩ sɩ pənɛ na pənɛɣɛ Ɩsɔ caa ɩ la? Yaa awe ká cɛkəna ɩsəna ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋ na ɩ́ lakɩ tɔ? 34 Ɩsɔ Tɔm taa pa yɔɣɔta mpʋ sɩ: Awe nyəmá Tacaa hʋwɛɛ? Yaa awe ká pəsɩ na ɩ́ sɛɣɛsɩ-ɩ sɩ la pənɛ, yele pənɛ? 35 Yaa awe tɩɩ pəsaa na ɩ́ caalɩ-ɩ pʋlʋpʋ haʋ na pə́cɔ́ ɩ́ lɛɛtəɣɩ pʋntʋ kɛ kʋlɛɛtʋ? 36 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ kiŋ kɛ pə təna pə lɩɩnaa, na ɩ toŋ tɔɔ kɛ́ pə təna pə wɛɛkɩ, na ɩ tɔɔ kɛ́ pə wɛɛ. Tə́ tʋ́ Ɩsɔ kɛ́ teeli kɛ tamm. Ami. 1 Ma taapalaa mɛ, paa ɩsɩɩ Ɩsɔ hʋlʋɣʋ-tʋɣʋ suulu kɛ mpʋ tɔ, pə tɔɔ maɣamaɣa ma wiikina-mɛ sɩ ɩ́ kpaɣa mə tɩ na mə ɩsɛ kɛ mpʋ, na ɩ́ lá Ɩsɔ kɛ́ kɔtaɣa ŋka Ɩsɔ tike tɩ na ká wɛ-ɩ teu tɔ. Ɩsɔ sɛɛʋ maɣamaɣa mpi pə wɛɛ sɩ ɩ́ sɛɛ-ɩ tɔɣɔlɛ. 2 Ɩ́ taa kɛɛna antulinya ɩnɛ ɩ yaasinaa. Ama ɩ́ yele na Ɩsɔ laɣasɩ-mɛɣɛ hʋwɛɛ təkpataa na ɩ́ pəsɩ kʋpama. Ɩlɛ ɩ́ ká cɛkəna mpi Ɩsɔ luɣu wɛɛ tɔ, paa mpi pə kɔŋna kʋpantʋ tɔ, paa mpi pə hɛɛsəɣɩ ɩ laŋlɛ tɔ, paa mpi pə teu wɛ caasa tɔ. 3 Ɩsɔ lapa-m pɛɛlɛɛ na mpi pə lapʋ saa-m tɔ, pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi mə təna sɩ mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa nyənɩ ɩ tɩ na pə́ tɛɛ seliya sɩ ɩ kɛ́ pʋlʋ. Ama ɩ́ pasa mə təɣɩ mə hʋwɛɛ taa, na paa mə taa wei ɩ́ maɣasəɣɩ ɩ́ maɣasɩ na pə́ kɛɛsəna ɩsəna Ɩsɔ səna-ɩ na ɩ́ tisi ɩ yuŋ na pə́ kɛ́ ɩ paa nyəm tɔ. 4 Yʋlʋ tɔnʋɣʋ kɛ́ pilimile kʋlʋmtəlɛ te, paa na mpʋ kʋ faɣa titilee titilee, na paa titite nte na tə təmlɛ. 5 Mpʋ tɔtɔɣɔ na tá, paa tə wɛʋ paɣalɛ tɔ, tá təna na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ tə pəsa ɩsɩɩ yʋlʋ tɔnʋɣʋ pilimile kɛ́, na tə tamsəna təma təkeŋkeŋ ɩsɩɩ yʋlʋtɔnʋɣʋ wɛʋ tɔ. 6 Mpi pə lapʋ saa-tʋ tɔ pə wɛ ŋkaŋka kɛ́. Na pə wɛɛ sɩ tə́ la-wəɣɩ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ hana paa tá taa wei kɛ́ faalaa. Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ ɩ́ saa wei, pʋntʋ ɩ́ heeliɣi na pə́ kɛɛsəna naani wei ɩ wɛna tɔ. 7 Ye lɛlaa paasənaʋ ɩ́ saa wei, ɩ́lɛ́ ɩ́ paasəna-wɛ. Wei sɛɣɛsʋɣʋ saawa tɔ, ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ. 8 Wei pə saawa sɩ ɩ́lɛ́ ɩ́ kpaasəɣɩ lɛlaa apalʋtʋ, ɩ́lɛ́ ɩ́ kpaasəɣɩ. Pə́ tʋ́ wei sɩ ɩ́lɛ́ ɩ́ ha, pʋntʋ ɩ́ hana luɣu kʋlʋmʋɣʋ. Pə́ tʋ́ wei sɩ ɩ́ la nyʋɣʋ tʋ, ɩ́lɛ́ ɩ́ la ɩ təmlɛ kɛ teu na laakalɩ kʋlʋm. Pə́ tʋ́ wei sɩ ɩ́ teŋ acamaa, ɩ́ teŋ-wɛ na laŋhʋlʋmlɛ. 9 Ɩ́ sɔɔlɩ təma na tampana. Ɩ́ kpiisi ŋkpaŋŋ na ɩsaɣatʋ lapʋ, na ɩ́ tɔkɩ kʋpantʋ təkpaŋkpaŋkpa na ɩ́ lakɩ-tɩ. 10 Ɩ́ la təmaɣa yəllɛ ɩsɩɩ yʋlʋ na ɩ neu mpa pa sɔɔla təma tɔ, ɩ́ see təmaɣa teu. 11 Ɩ́ la kpelikpeka nyə́ma na ɩ́ yele təniinɔɔ kʋlapʋtʋ. Ɩ́ la Tacaa təmlɛ kɛ teu na lotu kʋlʋmtʋ. 12 Tɛɛlʋɣʋ ŋku ɩ́ tɛɛləɣɩ tɔ kʋ tɔɔ ɩ́ yɔɔləɣɩ. Paa wahala kɔma, ɩ́ tɔɣɔ suulu na ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ tam. 13 Mpi pə caala mə taapalaa ɩ́ waasɩ-wɛ. Na mpa pa kɔŋ mə tɛ tɔ, ɩ́ lakɩ-wɛɣɛ mʋʋllɛ. 14 Ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ sɩ ɩ́ təŋsəɣɩ nɔɔsɩ kʋpaŋsɩ kɛ mə kʋnyɔntʋlaa, sɩ ɩ́ təŋsɩ-wɛɣɛ kʋpantʋ, ɩ́ taa təŋsɩ-wɛɣɛ mpusi. 15 Mə na mpa pa wɛ laŋhʋlʋmlɛ taa tɔ ɩ́ kpɛntɩ yɔɔlʋɣʋ, na mə na mpa pɛlɛ pa wiiki tɔ ɩ́ kpɛntɩ wula tɔtɔ. 16 Ɩ́ tɔkɩ təma na suulu. Ɩ́ taa hɔŋ mə təɣɩ yem. Ama paa taaləm təmlɛ kɛ pa hʋ́lə́ɣɩ́-mɛ ɩ́ mʋ na ɩ́ lakɩ. Ɩ́ taa hɔŋ mə tɩ sɩ ɩ́ nyəmá pə təna. 17 Ɩ́ taa lɛɛtɩ nɔɣɔlʋɣʋ ɩ ɩsaɣatʋ. Ama mə kʋpantʋ ɩ́ lɩɩ təcɛɩcɛɩ kɛ́ yəlaa təna kiŋ. 18 Mɛɣɛ pə kaasənaa sɩ mɩɩ lʋ teu, na ye pə wɛ pəsʋɣʋ mə na yəlaa təna ɩ́ wɛɛ leleŋ. 19 Ma taapalaa mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa paasəna ɩsaɣatʋ lɛɛtʋɣʋ, ɩ́ yelina-təɣɩ Ɩsɔ. Mpi tɔ, Ɩsɔ wɛna pááná kɛ ɩsaɣatʋ tɔɔ, haləna pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Maa tɛ na má lɛɛtɩ-wɛ, na kʋlʋm má ɩnɩ maa fɛləna. Tacaa yɔɣɔtəna mpʋ. 20 Na Ɩsɔ Tɔm taa tasa yɔɣɔtaɣa tɔtɔ sɩ: Nyɔɣɔsɩ ɩ́ kpa nyá kolontu, ha-ɩ na ɩ́ tɔɣɔ. Lʋkɔtʋ ɩ́ tɔka-ɩ, ha-ɩ lʋm na ɩ́ nyɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, n lakʋɣʋ-ɩ mpʋ tɔ, pə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ mamala kɛ n pələɣɩ ɩ nyʋɣʋ taa. 21 Taa yele na ɩsaɣatʋ kpili-ŋ. Ama sɛɛsɩ ɩsəlɛ na kʋpantʋ, ɩlɛ n ká kpiliki ɩsaɣatʋ. 1 Paa yʋlʋ wei ɩ́ tʋna tɛtʋ tɔkəlaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye pə taɣa Ɩsɔ nɔkʋɣʋ tɔɔ, tɛtʋ tɔkʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ taa wɛɛ. Na mpa pa tɩɩ wɛɛ tɔ, Ɩsɔ kʋlʋm ɩnɩ ɩ sɩɩna-wɛ. 2 Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ́ ta se tɛtʋ tɔkəlaa, Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ kɛ ɩ kisiɣi. Na mpa paa see-wɛ tɔ, pʋntʋnaa kɔŋna pa maɣamaɣa pa nyɔɔŋ taa kɛ́ pulaɣa kɛ́. 3 Kʋpantʋ lataa kaa seliɣina tɛtʋ tɔkəlaa. Ama ɩsaɣalataa tike ká seliɣinana-wɛ. Ntɔŋ nyá luɣu fɛɩ sɩ nyá laŋlɛ ɩ́ pɛləɣəna tɛtʋ tɔkəlaa? Ye mpʋ la kʋpantʋ, ɩlɛ halɩ pəlɛɣɛ paa tɩɩ pʋɣʋlɩ-ŋ. 4 Mpi tɔ Ɩsɔ təmlɛ kɛ pɛlɛ pa lakɩ mpʋ sɩ pə́ pona nyaɣa kʋpantʋ lapʋ taa. Ama ye n lakɩ ɩsaɣatʋ nyá laŋlɛ ká pɛləɣəna-wɛɣɛ. Mpi tɔ pə taɣa yem tɔɔ kɛ́ pa wɛna pəsʋɣʋ sɩ pá tʋ-ŋ saləka. Pa tʋkʋɣʋ asaɣaa kɛ saləka tɔ, Ɩsɔ təmlɛ kɛ pɛlɛ pa lakɩ sɩ pá hʋ́lɩ́ ɩ pááná. 5 Pə tɔɔ kɛ́ pə wɛɛ sɩ ń tʋna tɛtʋ tɔkəlaa, ɩlɛ pə taɣa sɩ Ɩsɔ ɩ́ taa kɔɔ ɩ́ mʋna-ŋ pááná tɔ pə tɔɔ tike, ama sɩ nyá laakalɩ ɩ́ caɣa ɩ təcaɣalɛ tɔ pə tɔɔ tɔtɔ. 6 Pə tɔɔ tɔtɔɣɔ ɩ́ fɛləɣɩ lampuu, na mpa pɛlɛ pa tʋ lampuu mʋɣʋ kɛ mpʋ tɔ pá paasəna-tɛɣɛ teu təcʋŋŋ, Ɩsɔ təmlɛ kɛ pɛlɛ pa lakɩ tɔtɔ. 7 Ɩ́ cɛla paa wei kɛ́ ɩ nyəm, ɩ́ fɛlɩ lampuu mʋlaa kɛ pa lampuu, na ɩ́ fɛlɩ patantɩ nyə́ma kɛ pa patantɩ. Ye pə wɛɛ sɩ ɩ́ se wei ɩ́ se-ɩ, na pə́ wɛɛ sɩ ɩ́ tʋ wei kɛ́ teeli ɩ́ tʋ ɩ́lɛ́. 8 Ɩ́ taa tɔɣɔ nɔɣɔlʋɣʋ kəmlɛ. Ama ye mə təma sɔɔlʋɣʋ tɔm ɩlɛ, təlɛ tə caala-mɛɣɛ tam kɛ́ ɩsɩɩ kəmlɛ sɔsɔɔlɛ nte ɩ́ kaa tɛ fɛlʋɣʋ tɔ. Wei ɩ sɔɔləɣɩ lɛlaa tɔ ɩ tɔka kʋsəsɩɩtʋ tənaɣa təpaɩ. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ kʋheelitu wɛɛ sɩ: Taa la wasaŋkalətʋ, taa kʋ yʋlʋ, taa ŋmɩɩlɩ, taa ləsɩ pɔpɔtʋ aseeta, taa nyɩɩlɩ, na lɛntənaa tɔtɔ. Ama tə tənaɣa mpʋ tə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ: Sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ n ka sɔɔlɩ nyá tɩ tɔ. 10 Wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ tɔɣɔntəlɛ tɔ ɩɩ lakɩ-ɩ ɩsaɣatʋ natəlɩ. Pə tɔɔ kɛ́, ye n sɔɔləɣɩ yəlaa, n tɛma Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ tənaɣa tɔkʋɣʋ kɛ́. 11 Ɩ́ tɛma nyəm kɛ kʋyɛɛŋ wei ɩ taa tə wɛ ɩsəntɔ tɔ, ɩlɛ ɩ́ tɔkɩ tənɛ ɩnəɣɩ mpʋ yoo. Kaɣana pə tala ɩ́ fena mə tom tɔɔ kɛ́ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ, pə kpaɣaʋ kʋyaŋku tə caala Ɩsɔ kɛ́ ta taa tɛmnaʋ na pə́ sɩɩna saŋa tɔ, tá nyʋɣʋ yapʋ kʋyakʋ tɔŋna-tʋɣʋ kpətənaʋ kɛ́. 12 Tʋlʋmalʋɣʋ kpawa, pə caa fem. Ye mpʋ tə́ yele səkpɛtʋɣʋ tɛɛ təma asaɣɛɛ, na tə́ kpaɣa yoou wontu nti ye pə nyaalaa, tɩɩ yoona tɔ. 13 Tə́ təŋ siɣisuɣu kɛ pə təna pə lapʋ taa, ɩsɩɩ yʋlʋpaŋ lakʋɣʋ pə təna təyɛkɛɛ tɔ. Tə́ yele tɔɣɔʋ katatəlaɣa, na sʋlʋnyɔɔlɛ, na asilima, na fɛɛlɛ fɛɩ, na yooŋ, na ɩsɛsɛɛmɛɛ pə tɔm. 14 Ama tə́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na tɔntɛ kʋfatɛ nte Tacaa Yesu Kilisiti kɔnaa tɔ, tə́ taa paasəna tá tɔnəŋ nyəntʋ na ɩ́ tusi-tʋɣʋ ɩ kʋsɔɔləm lapʋ taa. 1 Paa yʋlʋ toma ta tɔɔ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ taa ɩ́ mʋ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mə hɛkʋ, ɩ́ taa yəpəlɩ-ɩ tə tɔɔ. 2 Ntanyɩ nɔɣɔlʋ ná tɔkɩ kʋtɔɣɔŋ, na lɛlʋ wei ɩ wɛ ɩcantʋ kɛ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ taa tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kii nantʋ təna. 3 Wei ɩɩ tɔkɩ pə tənaɣa mpʋ tɔ, pə fɛɩ ɩsɩɩ ɩ́ tʋʋ wei ɩ kiiki tɔɣɔnasɩ lɛnsɩ tɔ. Na wei ɩ kii tɔɣɔnasɩ lɛnsɩ kɛ mpʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ́ taa caɣana wei ɩɩ kii tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ mʋ ɩ́lɛ́ tɔ se. 4 Ɩlɛ nyaɣa awe na ń footiɣi lɛlʋ təmlɛ tʋ? Ye ɩ ká pəsɩ ɩ təmlɛ lapʋ, yaa ɩ kaa pəsɩ, pə na-ŋ? Pə kɛ́ ɩ́ na ɩ caa pa tɔm kɛ́. Ɩ kaa kpisi-tɛ se. Tacaa wɛna toma sɩ ɩ́ səna-ɩ tɔ pə tɔɔ. 5 Ntanyɩ nɔɣɔlʋ ná faɣasəɣɩ kʋyɛɛŋ sɩ kʋnɛ kʋ kəla kʋnɛ. Na nɔɣɔlʋ náá nyənəɣɩ kʋyɛɛŋ tənaɣa teitei. Paa wei ɩ́ ləsɩ nti ɩ ká tɛna ɩ taa tɔ na ɩ́ təŋ-tɩ. 6 Wei ɩ faɣasəɣɩ kʋyakʋ na ɩ́ tɔ sɩ kʋnɛ kʋ kəla kʋnɛ tɔ, Tacaa tɔɔ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ na wei ɩ tɔkɩ pə təna tɔ. Tacaa tɔɔ kɛ́ ɩ lakɩ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ pə tɔɔ tɔ se. Na wei ɩ́lɛ́ ɩ kiiki tɔ, Tacaa kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ ɩ lakɩ mpʋ, na ɩ sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ pə tɔɔ tɔɣɔɣɔ. 7 Kʋpam, ta taa nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ tɩ ɩ tɩ, na ɩ́ nɔkaa ɩ wɛɛ, ɩ́ nɔkaa ɩ sɩ tɔ. Ye tə tɩɩ wɛɛ, Tacaa tɔɔ kɛ́. 8 Paa tə tɩɩ fɛɩ, Tacaa kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́. Pə tɔɔ ɩnəɣɩ, paa tə wɛɛ, paa tə fɛɩ, Tacaa tənna-tʋ. 9 Pə taɣa pʋlʋ, Kilisiti səpa na ɩ́ fe tɔ, ɩ pəsa weesuɣu nyə́ma na sətaa pa Sɔsɔ kɛ́. 10 Ɩlɛ nyá, pepe tɔɔ kɛ́ n footiɣi nyá lɛlʋ kɛ mpʋ? Na pepe tɔɔ kɛ́ n nyənəɣɩ-ɩ yem? Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ tá təna tɩɩ səŋ na ɩ́ hʋʋna-tʋ. 11 Kʋpam, pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Yəlaa təna ká luŋ ma tɛɛ kɛ́ akula. Paa wei ɩ ká tisina nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ maɣalɛ Ɩsɔ. Tacaa yɔɣɔtəna mpʋ na tuunaʋ. 12 Tá taa paa wei ɩ ká heeli Ɩsɔ kɛ́ nti ɩ ka lapa tɔɣɔ ɩ maɣamaɣa. 13 Ye mpʋ ɩlɛ, tə yele təma footuɣu kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ ta taa. Ama hʋwɛɛ nna a kəla teu sɩ ɩ́ maɣasəɣɩ mə taa tɔɣɔlɛ sɩ, pə taa kɔɔ na ɩ́ la natəlɩ nti tɩɩ hu mə lɛlaa, yaa tɩɩ pona-wɛɣɛ ɩsaɣatʋ lapʋ taa tɔ. 14 Kaɣana má na Tacaa Yesu tə kpɛntaa tɔɣɔ ma nyəmá teu sɩ pʋlʋ ta kɛ asilima kɛ pə maɣamaɣa se. Ama ye wei ɩ hʋʋkɩ sɩ pʋlʋ kɛ́ asilima, pə pəsəɣɩ asilima kɛ ɩ kiŋ kɛ́. 15 Ye n tɔkɩ pʋlʋ na pə́ wɩɩkɩ nyá lɛlʋ kɛ pə tɔɣɔʋ taa, pə ta kɛ sɔɔlʋɣʋ kɛ təna se. Pə tɔɔ tɔ taa la na wei ɩ tɔɔ Kilisiti səpa tɔ ɩ́ nana lepu kɛ nyá kpaɩ tɔɣɔnaɣa ŋkɛ ka tɔɔ. 16 Pə fɛɩ ɩsɩɩ mə təpantɛ ká pəsɩ ɩsaɣatʋ kɛ lɛlaa nɔɔsɩ taa. 17 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Kawulaɣa ta kɛ tɔɣɔʋ na nyɔɔʋ tɔm. Ama siɣisuɣu təŋʋɣʋ na hɛɛsʋɣʋ na laŋhʋlʋmlɛ pə tɔm kɛ́. Na Feesuɣu Naŋŋtʋ kɔŋnana pə tənaɣa mpʋ. 18 Ye wei ɩ lakɩ Kilisiti təmlɛ ɩsɩɩ ma kɛɛsʋɣʋ ɩsəntɔ tɔ, pʋntʋ te Ɩsɔ kɛ́ na yəlaa maɣamaɣa saŋɩ-ɩ. 19 Ye mpʋ tə́ siɣisina mpi pə kɔŋna-tʋɣʋ alaafəya, na pɩɩ səna-tʋɣʋ təma apalʋtʋ sɔɔsʋɣʋ taa kɛ́ Ɩsɔ mpaaʋ taa tɔ. 20 Taa wakəlɩ Ɩsɔ təmlɛ na nyá kʋtɔɣɔm. Kʋpam yaa, tɔɣɔnasɩ təna wɛ tɔɣɔʋ mɛɛ. Ama pə fɛɩ teu sɩ ń tɔɣɔ mpi pɩɩ tusi nyá lɛlʋ kɛ ɩsaɣatʋ taa tɔ. 21 Nti tə wɛ teu tɔɣɔlɛ sɩ, ye nantʋ tɔɣɔʋ na sʋlʋm nyɔɔʋ yaa paa mpi pɩɩ tusi nyá lɛlʋ, taa tɔɣɔ, taa nyɔɔ. 22 Ye nyá maɣamaɣa n hʋʋ ntiɣi tənɛ ɩnɩ tə tɔɔ, sɩɩ-təɣɩ nyá taa na pə́ wɛɛ nyá na Ɩsɔ mə naalɛ mə tɔm tike. Ye yʋlʋ tʋ mpi pə pəlɛ sɩ ɩ lakɩ, na ɩ laŋlɛ ɩɩ pɛləɣɩ sɩ pə kɛ́ ɩsaɣatʋ, leleŋ nɩɩlʋ ntɛ́. 23 Ama ye ɩ pətəɣɩ tɔɣɔnaɣa nakəlɩ ka tɔɔ na ɩ́ tɔɣɔ-kɛ, Ɩsɔ kʋ ɩ tɔm. Mpi tɔ, ɩ ta la Ɩsɔ tɔɔ tɔ pə tɔɔ. Pə təna mpi yʋlʋ lakɩ na pə́ tá kɛ́ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ ɩ lakɩ tɔ, pə kɛ́ ɩsaɣatʋ kɛ́. 1 Ta mpa tə wɛna toma kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa tɔ, pə wɛɛ sɩ tə́ teŋ acamaa kɛ pa təkpisilenaa taa. Tə́ taa təŋəɣɩ mpi mpi pə wɛ taɣa teu tɔ pə tike na tə́ lakɩ. 2 Ama pə wɛɛ sɩ paa tá taa wei ɩ́ pɛɛkɩ kʋpantʋ nti ɩ ká la na ɩ lɛlʋ laŋlɛ hɛɛna-ɩ, na pə́ waasɩ-ɩ na pə́ sɔɔsɩ-ɩ toma kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa tɔ. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti ná taa təŋəɣɩ mpi pə wɛ ɩlɛɣɛ teu tɔ se, paa pəcɔ. Halɩ pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Kʋtʋɣʋ ŋku pa tʋʋkaɣa-ŋ tɔ, kʋ məla ma nyʋɣʋ taa. 4 Tə təna nti paa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ hatuu lɔŋ tɔ, pa ŋmaa-təɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ kuli tá ɩsɛ na tə́ tɔɣɔ suulu na tə́ kantəlɩ, ɩsɩɩ pa kɛɛsʋɣʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ, na tə́ nyɩ ɩsəna tɩɩ tɛɛlɩ Ɩsɔ kiŋ tɔ. 5 Ɩsɔ wei ɩ kiŋ suulu na kantəlʋɣʋ lɩɩkəna tɔ, ɩ́ səna-mɛ na ɩ́ la ɩsɩɩ Yesu Kilisiti lapa tɔ, na ɩ́ kpɛntɩ hʋwɛɛ kɛ teu. 6 Na mə təna təpaɩ ɩ́ kpɛntɩ nɔɣɔ na ɩ́ sa Ɩsɔ wei ɩ kɛ́ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti Caa tɔ. 7 Pə tɔɔ ɩlɛ, ɩ́ kpɛntɩ teu na ɩ́ tɔkɩ təma ɩsɩɩ Kilisiti lapʋ-mɛ tɔ, na Ɩsɔ náá hiki teeli kɛ pə taa. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ Kilisiti pəsa Yuta nyə́ma təmlɛ tʋ kɛ́, sɩ ɩ lakɩ mpi mpi Ɩsɔ ka tɔma pa caanaa caanaa sɩ ɩ ká la-wɛ tɔ. Ɩlɛna pə́ hʋ́lɩ́ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ ɩɩ saaləɣɩ. 9 Ɩ kɔma tɔtɔ sɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, pɛlɛ pá sa Ɩsɔ kɛ́ ɩ suulu tɔɔ. Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Pə tɔɔ kɛ́ maa sa-ŋ piitimnaa hɛkʋ. Maa tala-ŋ yontu taa. 10 Ɩsɔ Tɔm taa tasaa tɔtɔ sɩ: Piitimnaa mɛ, mə na Ɩsɔ yəlaa kʋləsaa ɩ́ yɔɔlɩ. 11 Na tɔtɔ sɩ: Piitimnaa mɛ mə təna ɩ́ sa Tacaa. Yəlaa təna ɩ́ samɩ-ɩ. 12 Pa tasa Ɩsayii takəlaɣa ŋkɛ ka taa tɔtɔ sɩ: Sesee pəyaɣa ká tɛ na ká kɔɔ. Ɩ ká kʋlɩ na ɩ́ kpiliki piitimnaa, na pá tɛɛləɣɩ ɩ kiŋ. 13 Ɩsɔ wei ɩ́ lakɩ na yəlaa nyəŋ tɛɛlʋɣʋ tɔ, ɩ́ kɔna-mɛɣɛ laŋhʋlʋmlɛ sɔsɔɔlɛ, na hɛɛsʋɣʋ kʋpaŋkʋ, na pə tɔɔ-mɛɣɛ teu kɛ taa tɛm mpi ɩ́ tɛmna-ɩ mə taa tɔ pə tɔɔ, na ɩ́ pəsɩ tɛɛllaa sɔsaa kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ toma taa. 14 Ma taapalaa, ma maɣamaɣa ma nyəmá sɩ kʋpantʋ tɔɔ mə taa kɛ́ sɔsɔm, na ɩ́ pəsəɣɩ mə təmaɣa laɣatʋ tasʋɣʋ mɛɛ. 15 Paa na mpʋ tɔ, tiili tiili wɛɣɛ ma takəlaɣa taa, ma tɔm wɛ toŋ kɛ pəcɔ. Ɩlɛ sɩ má tɔɔsɩ-mɛɣɛ kʋtɔɔsʋ kɛ nti ɩ́ tɛma nyəm tɔɣɔ. Na ma ŋmaaʋ mpʋ tɔ, pə taɣa pʋlʋ, maɣa Ɩsɔ hʋla suulu na má hiki pəsʋɣʋ, 16 sɩ má la Yesu Kilisiti təmlɛ latʋ kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa kiŋ. Ma Laapaalɩ kʋpaŋ kpaalʋɣʋ lapaɣa ɩsɩɩ kɔtʋlʋ lakʋɣʋ Ɩsɔ təmlɛ tɔ, sɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pá pəsɩ Ɩsɔ ɩsɩɩ kɔtaɣa kʋpaŋka ŋka Feesuɣu Naŋŋtʋ taɣanaa na ká nəɣəsəna Ɩsɔ ɩ́ mʋ tɔ. 17 Ɩsɩɩ ma kpɛntəna Yesu Kilisiti tɔ pə tɔɔ ma pəsəɣɩ má mʋɣʋləna mpi ma lakɩ Ɩsɔ tɔɔ tɔ. 18 Maa caa ma yɔɣɔtɩ natələɣɩ yem. Ye pə taɣa təma nna Kilisiti yelaa na má la na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pá nɩɩna Ɩsɔ tɔ a tɔm. Ma nɔɣɔ taa tɔm pee na ma niŋ kʋlapʋtʋ kɛ Kilisiti kpaɣaa na ɩ́ lana. 19 Na ma lapa mpʋ tɔ, Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm na piti təma na Feesuɣu Naŋŋtʋ pə toma kɛ ma hikaa na má lana. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma kpaaləna Kilisiti Laapaalɩ Kʋpaŋ təfoo na má cɔɔkɩ paa le. Kpaɣa Yosalɛm haləna ń polo ń kaləsəna Ɩlili tɛtʋ. 20 Ama timpi wɛ pa ta nɩɩta Kilisiti tɔm tɔ, təna tike kɛ ma lakaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaalʋɣʋ, sɩ pə́ taa kɔɔ na má tənɩ kite nte lɛlʋ ná tɛma sɩɩʋ tɔ tə tɔɔ. 21 Pa ŋmaawa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Pa ta heeli mpaɣa ɩ tɔm tɔ paa na. Mpa pa taa nɩɩ ɩ tɔm tɔ paa cɛkəna. 22 Tənɛ ɩnɩ tə laɣasəna-m tɔm paɣalɛ na má ta kɔnta mə tɛ. 23 Ama kaɣana ma təmlɛ tɛma cənɛ tɔɔ acalɛɛ taa. Saŋa taa ma nyɩɩlaa sɩ má polo má na-mɛ tɔ pɩɩsɩ lapa paɣalɛ. 24 Pənɛntɛ ma hʋʋwa sɩ ye ma puki Ɩsəpanyɩ tɛtʋ kɛ maa təŋna mə tɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ma lakɩ tamaa sɩ maa hɛlɩ na má wiili-mɛ na má na-mɛ tə́ caɣa wɛɛ naalɛ, na mə maɣamaɣa ɩ́ səna-m na má tʋ mpaaʋ. 25 Ama maa polo Yosalɛm kɛ nɔɔnɔɔ na má la Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ təna tɔɣɔ təmlɛ na pə́cɔ́. 26 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yesu sɛɛlaa kpeka wena a wɛ Masetoni na Akayi pa tɛtʋ taa tɔ, a luɣu lapa sɩ á koti liɣitee na á ha Ɩsɔ yəlaa kʋnyɔntʋnaa mpa pa wɛ Yosalɛm taa tɔ. 27 Mpɛ pa hʋʋna-təɣɩ pa maɣamaɣa, ama tampana pə tɩɩ wɛɛ sɩ pá la ḿpʋ́ɣʋ́ kʋnyɔntʋnaa mpɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yosalɛm Yuta nyə́ma mpa pa mʋ Tacaa tɔm tɔ, paa yelaa na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pá hiki pa Ɩsɔ sɛɛʋ kʋpantʋ tɔ, pə wɛɛ sɩ pənɛntɛ pɛlɛ pá cosi pa wɛnaʋ taa maɣamaɣa na pá lɛɛtɩ-wɛ. 28 Ye ma tɛma tənɛɛnɩ, na má tɛ-wɛɣɛ liɣitee anɩ a tənaɣa cɛlʋɣʋ, ɩlɛ maa tʋ Ɩsəpanyɩ tɛtʋ mpaaʋ, na mə tɛ tɔɔ kɛ́ maa təŋna na má tɛɛ. 29 Ma nyəmá sɩ maa tala mə kiŋ na Kilisiti koolee kʋpana kɛ sɔsɔm. 30 Ma taapalaa, ɩ́ tá ná nti ma wiikəna-mɛɣɛ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ na sɔɔlʋɣʋ ŋku Feesuɣu Naŋŋtʋ tʋɣɩ mə taa tɔ kʋ tɔɔ tɔɣɔlɛ, sɩ ɩ́ səna-m lʋpʋ kɛ mə sələməŋ taa. 31 Ɩ́ sələmɩ, ɩlɛna pə́ ləsɩ-m Yuta nyə́ma mpa pa ta mʋ Tacaa tɔm tɔ pa niŋ taa. Ɩlɛna Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Yosalɛm tɔ, pá mʋ sənaʋ ŋku ma pukina-wɛ tɔɣɔ teu təkpa. 32 Ye pə lapa mpʋ na Ɩsɔ ɩ́ tisaa, maa tala-mɛ na laŋhʋlʋmlɛ kɛ sɔsɔm, na maa hɛɛsɩ mə kiŋ. 33 Ɩsɔ wei ɩ haa alaafəya tɔ ɩ́ wɛɛ mə təna mə waalɩ. Ami. 1 Ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ tɔkɩ tá kɔɣɔ Fepee kɛ teu. Ɩ kɛ́ alʋ kʋpaŋ na ɩ́ lakɩ təmlɛ kɛ Saŋkəlee Yesu sɛɛlaa kpekəle taa. 2 Ɩ́ tɔkɩ-ɩ teu kɛ Tacaa tɔɔ. Pə tɩɩ wɛɛ kɛ́ sɩ Ɩsɔ yəlaa ɩ́ tɔkəɣɩ təmaɣa mpʋ. Ɩ́ nyɩɩla sənaʋ ŋkuɣu mə kiŋ, ɩ́ səna-ɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ tema paɣalɛ, na pə́ tɩɩ kələna má. 3 Ɩ́ sɛɛ-m Pilisila na Akilaasɩ, mpa pa kɛ́ ma taapalaa kɛ Yesu Kilisiti təmlɛ taa tɔ. 4 Pa lapa pa weesiŋ kɛ awusa kɛ ma nyəŋkʋ yapʋ tɔɔ. Pə taɣa ma tike ma sɛɛkəna-wɛɣɛ pá na təmlɛ. Ama pə kpɛŋna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, pa Yesu sɛɛlaa kpeka tənaɣa təpaɩpaɩ. 5 Ɩ́ sɛɛ-m tɔtɔɣɔ mpa pa kotiɣi Yesu sɛɛʋ kɛ pa təyaɣa taa tɔ. Ɩ́ sɛɛ-m ma yʋlʋ kʋpaŋ Ɩpayinɛtɩ wei ɩ mʋ Kilisiti tɔm kɛ kancaalaɣa təcəcɩ kɛ́ Asii tɛtʋ təna taa tɔ. 6 Ɩ́ sɛɛ-m Malɩ wei ɩ lapa-mɛɣɛ kookalɩ kɛ teu tɔ. 7 Ɩ́ sɛɛ-m Antəlonikusi na Yuniyasɩ mpa pa kɛ́ ma tɛɛtʋnaa tɔ. Pə́cɔ́ má na-wɛɣɛ pa tɩɩ təkaa. Ɩsəna tillaa sɔɔla-wɛ tɔ pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Halɩ pa laala-m Kilisiti tɔm taa kɛ́ sʋʋʋ. 8 Ɩ́ sɛɛ-m Ampəliyatusi, ma na wei tə kpɛnta teu kɛ Tacaa təŋʋɣʋ taa tɔ. 9 Ɩ́ sɛɛ-m Ɩlipɛɛ, wei ɩ kɛ́ tá taapalʋ kɛ Kilisiti təmlɛ taa tɔ, na ma yʋlʋ kʋpaŋ Sətasi. 10 Ɩ́ sɛɛ-m Apɛlɛsɩ, pá yaawa sɩ Kilisiti təŋlaa, ɩ́lɛ́ ɩ lɩɩkəna. Ɩ́ sɛɛ-m Alisitɔpiili təyaɣa nyə́ma. 11 Ɩ́ sɛɛ-m ma lʋlʋɣʋ tʋ Helɔtiyɔŋ. Ɩ́ sɛɛ-m Naasisi təyaɣa nyə́ma mpa pa təŋəɣɩ Tacaa tɔ. 12 Ɩ́ sɛɛ-m Tilifɛɛnɩ na Tilifoosi mpa pa lakɩ Tacaa təmlɛ tɔ, na tá kɔɣɔ kʋpaŋ Pɛɛsiiti. Ɩ lapa Tacaa təmlɛ kɛ teu kɛ́. 13 Ɩ́ sɛɛ-m Tacaa təmlɛ taa acɛpa Lufusi, na ɩ too tɔtɔ. Ɩ́lɛ́ ɩ wɛ ɩsɩɩ ma too tɔtɔɣɔ. 14 Ɩ́ sɛɛ-m Asɛŋkiliti na Fəlekɔŋ na Helemɛsɩ na Patəlɔpasɩ na Hɛɛmasɩ na tá taapalaa təna mpa pa wɛ pa cɔlɔ tɔ. 15 Ɩ́ sɛɛ-m Filolɔkɩ na Sulii na Nelee na ɩ́lɛ́ ɩ kɔɣɔ, na Olɛmpasɩ na Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ pa cɔlɔ tɔ. 16 Ɩ́ sɛɛ təmaɣa teu na laŋhʋlʋmlɛ na ɩ́ lɛlɩ. Kilisiti sɛɛlaa kpeka təna sɩ pá sɛɛ-mɛɣɛ teu. 17 Ma taapalaa mɛ, ɩ́ la laakalɩ na mpa pa kɔŋna faɣasʋɣʋ kɛ mə hɛkʋ na pá tolisiɣi Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ. Mpɛ ɩnɩ pa sɔɔla sɛɣɛsʋɣʋ ŋku pa sɛɣɛsa-mɛ tɔ kʋ wakəlʋɣʋ kɛ́. Ɩ́ taa kpətəna-wɛ. 18 Pə taɣa Tacaa Kilisiti təmlɛ kɛ yəlaa mpɛ pa takanaa lakɩ se. Ama pa maɣamaɣa pa kʋnyɩɩləŋ nyəntʋ kɛ pa təŋəɣɩ təna. Pa nɔɔleleŋ taka. Pá kpa yʋlʋ kɛ pa nɔɣɔ taa cənɛ, hei. Pa wakələɣɩ mpa pa ta cɛkəna tɔ pa hʋwɛɛ. 19 Yəlaa təna nyəmá ɩsəna ɩ́ nɩɩkəna Tacaa kɛ pə təna pə taa tɔ. Pə tɔɔ ma yɔɔləɣɩ mə tɔɔ. Ama ma nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ́ wɛɛ lɔŋ kɛ́ kʋpantʋ lapʋ kiŋ na ɩ́ wɛɛ tənaŋŋ. Ɩsaɣatʋ ɩ́ taa tokina-mɛɣɛ paa pəcɔ. 20 Ɩsɔ wei ɩ kɔŋna hɛɛsʋɣʋ tɔ ɩ ká tɔtəlɩ Satanɩ kɛ mə nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ nɔɔnɔɔ. Tacaa Yesu ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ kɛ tam tɔɔ. 21 Ma təmlɛ taa taapalʋ Timotee sɛɛ-mɛ. Ma lʋlʋɣʋ nyə́ma Lusiyusi na Yasɔŋ na Sɔsəpatɛɛ pɛlɛ sɩ pá sɛɛ-mɛ tɔtɔ. 22 Nmaalʋ Tɛlətiyusi má, ma sɛɛ-mɛ tɔtɔ, tá təna tə kpɛnta Tacaa təŋʋɣʋ taa kɛ́. 23 Ma mʋʋlʋtəyaɣa tʋ Kayusi wei ɩ tɛ pa kotiɣi Yesu sɛɛʋ tɔ, ɩ sɛɛ-mɛ. Ɩlasətɩ wei ɩ nyənəɣɩ ɩcatɛ liɣitee tɔɔ tɔ, na tá taapalʋ Kaatusi pa sɛɛ-mɛ. 24 Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ la mə tənaɣa pɛɛlɛɛ. Ami. 25 Tə sa Ɩsɔ. Ɩnɩ ɩ pəsəɣəna na ɩ́ la na ɩ́ nyɔɔ toŋ kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa təkeŋkeŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ma kpaaləɣɩ tɔ ɩ wɛɛ. Na ntɩ ɩnəɣɩ ma tɩɩ lakəna waasʋ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ. Na kʋlʋmtʋ ntəɣəlɛ na Ɩsɔ sɩɩ ɩsəna mpi na ɩ́ təŋəɣɩ-wɩ na ɩ́ lakɩ tɔ. Mukaɣa tɛɛ kɛ́ pɩɩ wɛɛ na kaɣana tə́ cɛkəna. Pɩɩ taaŋa ɩ taa kɛ́, ɩ ta hʋlɩ nɔɣɔlʋ. 26 Ama kaɣana pə naakɩ teu kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa takəlasɩ taa, na paa wei ɩ́ cɛkəɣəna. Teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ wei ɩ wɛ tam tɔ ɩ ka sɩɩʋ sɩ piitimnaa ɩ́ cɛkəna na pá tisi na pá təŋ tɔ. 27 Ɩsɔ wei ɩ tike ntɛ́ laɣatʋ tɔ, ɩ́ hiki teeli kɛ tam. Pə la ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu Kilisiti tɔɔ. Ami. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Ɩsɔ luɣu lapəna na má la Yesu Kilisiti tillu. Má na tá taapalʋ Sɔsətɛɛnɩ tə ŋmaakəna takəlaɣa kanɛ. 2 Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle nyə́ma mpa mɛ ɩ́ wɛ Kɔlɛntɩ taa tɔɣɔ tə ŋmaa-kɛ. Mɛ mpa Ɩsɔ yaawa sɩ ɩ́ la ɩ nyə́ma, na mə na Yesu Kilisiti mə kpɛntʋɣʋ tɔɔ ɩ́ tɩ-mɛ tɔ. Mə na pa təna mpa pa wɛ paa timpi na pá yaakɩ Tacaa Yesu Kilisiti wei ɩ kɛ́ tá na-wɛ tá Sɔsɔ tɔ ɩ hətɛ tɔ. 3 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá la-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 4 Ma sɛɛ ma Ɩsɔ kɛ́ tam sɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə tɔɔ kɛ́ pɛɛlɛɛ nna ɩ lapa-mɛɣɛ Yesu Kilisiti kiŋ tɔ a tɔɔ. 5 Kʋpam mə na Kilisiti mə kpɛntʋɣʋ tɔɔ pə saa-mɛɣɛ təcam. Ɩlɛna pə́ tɩɩ kələna yɔɣɔtaɣa na nyəm pə saaʋ. 6 Tampana nna pa yɔɣɔta Kilisiti tɔɔ tɔ a səŋa mə hɛkʋ kɛ teu təca. 7 Na pə wɛ mpʋ tɔɣɔ Ɩsɔ yelaa na pə təna pə́ saa-mɛ. Mɛ mpa ɩ́ taŋa wʋlɛ nte Tacaa Yesu Kilisiti ká hʋ́lɩ́ ɩ tɩ tɔ. 8 Tacaa Yesu Kilisiti ɩnɩ ɩ ka tɔkəna-mɛɣɛ teu haləna tənaɣa. Ɩlɛna kʋyaŋku ɩ kʋyakʋ ká tala tɔ pá taa na kawalaɣa nakələɣɩ mə kiŋ. 9 Ɩsɔ wei ɩ yaa-mɛ sɩ mə na ɩ Pəyaɣa Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ kpɛntɩ tɔ, mpi mpi ɩ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ, ɩ tɔka-wəɣɩ, ɩɩ yeki. 10 Tɔʋ, ma taapalaa ma wiikəna-mɛ sɩ ɩ́ nyənna Tacaa Yesu Kilisiti na ɩ́ lá nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, na faɣasʋɣʋ ɩ́ taa wɛɛ mə hɛkʋ. Ɩ́ kpɛntɩ teu, ɩ́ maɣasəɣɩ ləmaɣasɛɛ kʋlʋmɛɛ, ɩ́ hʋʋkɩ hʋwɛɛ kʋlʋmɛɛ. 11 Ma taapalaa, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kolowee təyaɣa nyə́ma heela-m sɩ ɩ́ yooki kɛ́. 12 Nti ma caa yɔɣɔtʋɣʋ tɔɣɔlɛ sɩ mə taa paa wei na ɩ nyəntʋ kɛ́ na tə mpaa. Lɛlʋ tɔŋ sɩ: Pɔɔlɩ tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ. Na ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ Apɔlɔɔsɩ tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ. Ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ Piyɛɛ tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ. Na ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ Kilisiti tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ. 13 Ɩ́ hʋʋkɩ sɩ Kilisiti faɣa ɩ taa təyəpəlɛɛ kɛ́? Pɔɔlɩ səpəna səm tesika tɔɔ kɛ́ mə tɔɔ? Pɔɔlɩ hətɛ kɛ pa yaanaa na pá sɔ-mɛɣɛ Ɩsɔ lʋm na? 14 Ma sama Ɩsɔ kɛ́ timpi ma ta sɔ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ Ɩsɔ lʋm tɔ, ye pə taɣa Kəlisipusi na Kayusi pa paasi. 15 Pə tɔɔ kɛ́ nɔɣɔlʋ kaa yɔɣɔtɩ təfoo sɩ Pɔɔlɩ hətɛ kɛ pa yaanaa na pá sɔna-mɛɣɛ Ɩsɔ lʋm. 16 Ɛɛhɛɛ ma sɔɔwa, ma sɔ Sətefanasɩ təyaɣa nyə́ma tɔtɔɣɔ Ɩsɔ lʋm. Ye pə kaasa lɛlaa ma ta tɔɔsɩ pa tɔɔ. 17 Pə taɣa Ɩsɔ lʋm sɔʋ tɔɔ kɛ́ Kilisiti tila-m. Ama ɩ tila-m kɛ́ sɩ má kpaalɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ. Na ye ma kpaaləɣɩ-ɩ, má taa kpaaləna yʋlʋ ləmaɣasɛɛ nɔɔleleŋ. Pə́cɔ́ pə́ taa kɔɔ na Kilisiti tesika tɔɔ səm tɔm məlɩ yem. 18 Letaa ɩsɛntaa, Yesu tesika tɔɔ səm tɔm kɛ́ kʋmɛlɛntʋ tɔm kɛ́. Ama tá mpa pə tɔŋna tá nyɔɔŋ yapʋ tɔ Ɩsɔ toma ntɛ́ taɣa təna. 19 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Maa wakəlɩ ləmaɣasɛɛ nyə́ma ləmaɣasɛɛ, maa lɔ nyəntaa nyəm. 20 Ləmaɣasɛɛ tʋ tasəɣɩ ntiɣi yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ? Na ntiɣi akewe ká tasa yɔɣɔtʋɣʋ? Yaa ntiɣi antulinya ɩnɛ ɩ taa ləmaɣasɛɛ tʋ ká maɣasɩ tɔtɔ? Ɩsɔ hʋlaa sɩ antulinya ɩnɛ ɩ taa, mpi pa yaa ləmaɣasɛɛ tɔ, pə kɛ́ kʋmɛlɛntʋ kɛ́. 21 Pə taɣa pʋlʋ, antulinya taa yəlaa na pa ləmaɣasɛɛ pa kpisa Ɩsɔ kɛ́ nyəm kɛ timpi Ɩsɔ ná lapəna ɩ ləmaɣasɛɛ sɩ pá nyəna-ɩ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ hʋʋ teu sɩ, ɩ ká ya mpa pa tɛŋna-ɩ pa taa tɔ, na Laapaalɩ Kʋpaŋ wei tə kpaaləɣɩ tɔ. Laapaalɩ kʋpaŋ ɩnəɣɩ wei ɩ ta na tɔ ɩ yaa sɩ kʋmɛlətɔm. 22 Yuta nyə́ma ná caa pá ná piti təma na pə́cɔ́. Ama ləmaɣasɛɛ kɛ Kəlɛɛkɩ nyə́ma ná pɛɛkəɣɩ. 23 Ama tá ɩlɛ, Kilisiti wei pa kama səm tesika tɔɔ tɔ ɩ tɔm kɛ tə kpaaləɣɩ. Tɔm tənɛ tə huɣi Yuta nyə́ma, na mpa pɛlɛ pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa nyənəɣɩ-təɣɩ kʋmɛlətɔm kɛ́. 24 Ama mpa Ɩsɔ yaawa tɔ, paa Yuta nyə́ma taa, paa mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa taa tɔ, Kilisiti kɛna-wɛɣɛ Ɩsɔ toma na Ɩsɔ ləmaɣasɛɛ. 25 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yʋlʋ pəyaɣa ləmaɣasɛɛ təna ta tala Ɩsɔ kʋmɛlɛntʋ, na pa toma təna ta tala Ɩsɔ ɩcantʋ tete. 26 Kʋpam, ma taapalaa, ɩ́ nyənɩ na ɩ́ ná sɩ Ɩsɔ yaaʋ-mɛ na ɩ́ la kpekəle tɔ, antulinya taa cənɛ mpa pa yaa ləmaɣasɛɛ nyə́ma tɔ pa fɛɩ paɣalɛ kɛ mə hɛkʋ, na toŋtʋnaa fɛɩ paɣalɛ, na awulumpiya fɛɩ paɣalɛ. 27 Ɩsɔ ləsəna mpi antulinya yəlaa yaa sɩ kʋmɛlənyəm tɔ sɩ pə́ tʋ ləmaɣasɛɛ nyə́ma kɛ fɛɛlɛ. Na ɩ ləsa mpi antulinya yəlaa yaa sɩ ɩcantʋ tɔ sɩ pə́ tʋ akpala nyə́ma kɛ fɛɛlɛ. 28 Na ɩ ləsa mpi antulinya yəlaa nyənəɣɩ taaləm na pá footiɣi na paa nyənəɣɩ-wəɣɩ pʋlʋ maɣamaɣa tɔ, sɩ pə́ wakəlɩ mpi pa tʋɣʋna nyʋɣʋ tɔ. 29 Ɩlɛ yʋlʋ pəyaɣa nakəlɩ ka kaa sa ka təɣɩ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 30 Ama Ɩsɔ kpɛnta mə na Yesu Kilisiti kɛ́, na ɩ lapa na Kilisiti pəsɩ tá ləmaɣasɛɛ. Kilisiti tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ nyənəɣɩ-tʋɣʋ yʋlʋpama. Ɩnɩ ɩ lapəna na tə́ pəsɩ Ɩsɔ nyə́ma, na kʋlʋm ɩnɩ ɩ yapəna tá nyɔɔŋ. 31 Pə tɔɔ kɛ́ pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ye wei ɩ́ caa ɩ sa, ɩ́ sa nti Tacaa lapa tɔ, ɩ́ taa sa ɩ tɩ. 1 Ma taapalaa, waatʋ wei ma kɔma mə tɛ sɩ ma heeliɣi-mɛɣɛ Ɩsɔ tampana nna a ŋmɛlaa tɔ a tɔm tɔ, pə taɣa nɔɔleleŋ wawawa nɩɩlɩ, yaa nyəmtʋ natələɣɩ ma lapənaa. 2 Ma caɣalɛ tənaɣa mə kiŋ ma ta caa sɩ má la natələɣɩ mə hɛkʋ kɛ yem na pə́ tá kɛ́ Yesu Kilisiti tɔm. Ɩsɩɩ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ tɔ pə tɔm maɣamaɣa kɛ ma siɣisinaa. 3 Pə tɔɔ kɛ́ ma poluɣu mə tɛ tɔ ɩcantʋ taa kɛ́, na ma selaɣana sɔɣɔntʋ kɛ́. 4 Pə taɣa yʋlʋ ləmaɣasɛɛ yekuɣu na pá yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa na caŋəm kɛ ɩsəna mpi tɔɣɔ ma sɛɣɛsəna ma sɛɣɛsəŋ na má lana ma waasʋ. Ama Ɩsɔ Feesuɣu toma kɛ ma lapənaa, na a naa mpʋ təkeelee. 5 Ɩlɛna mə Ɩsɔ sɛɛʋ səŋ Ɩsɔ toma tɔɔ, pə́ taa səŋ yəlaa ləmaɣasɛɛ tɔɔ. 6 Paa na mpʋ tɔ, mpa pa pɩɩ Ɩsɔ nyəm taa tɔ ləmaɣasɛɛ mpaaʋ kɛ ma hʋləɣɩ-wɛ. Ama pə taɣa ləmaɣasɛɛ nna antulinya ɩnɛ na mpa pa kɛ́ ɩ toŋtʋnaa na paa tɛ na pá kpiisi-wɛ tɔ pa yaa ləmaɣasɛɛ tɔ. 7 Ama Ɩsɔ ləmaɣasɛɛ mukaɣa tɛɛ nyəna nna a ŋmɛla yəlaa tɔ a tɔm kɛ ma kpaaləɣɩ. Ɩsɔ ka ləsəna-yɛ na ɩ́ sɩɩ tá teeli tɔɔ na pəcɔ pá la antulinya. 8 Antulinya taa cənɛ toŋtʋnaa taa nɔɣɔlʋ ta cɛkəna Ɩsɔ ləmaɣasɛɛ anɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ye paa cɛkənaa pa taa ká Tacaa teeli tʋ kɛ səm tesika tɔɔ. 9 Pə lapaɣa ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Mpi yʋlʋ ta tɩɩ naʋ na ɩ ta nɩɩ pə tɔm tɔ. Mpi pə tɔɔ yʋlʋ ta tɩɩ hʋʋ tɔ, Ɩsɔ taɣana-wəɣɩ mpa pa sɔɔla-ɩ tɔ pa tɔɔ. 10 Tá tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kula kʋŋmɛlətʋ tənɛ na Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ. Mmm Feesuɣu Naŋŋtʋ wiiliɣi pə təna pə taa kɛ́ sɩ kʋ naa. Paa nti tə pəlɛ Ɩsɔ tʋɣɩ na tə́ ŋmɛlaa təkulukulu tɔ maɣamaɣa. 11 Pə wɛʋ yəlaa taa tɔ awe nyəŋ lɛlʋ taa tɔm? Ye pə taɣa yʋlʋ ləmaɣasəlɛ nte tə wɛ ɩ taa tɔ ńtɛ́ tɩɩ nyəna ɩ tɔm. Mpʋ tɔtɔɣɔ na Ɩsɔ Feesuɣu, ŋkʋ kʋ nyəmna Ɩsɔ nyəntʋ təna. 12 Pə taɣa antulinya ɩnɛ ɩ ləmaɣasəlɛ kɛ pə tʋ-tʋ. Ama Feesuɣu ŋku kʋ lɩɩna Ɩsɔ kiŋ tɔɣɔ, sɩ tə́ cɛkəna pə təna mpi Ɩsɔ ha-tʋ tɔ pə tɔm. 13 Pə taɣa yʋlʋ ləmaɣasɛɛ sɛɣɛsʋɣʋ nɔɔleleŋ wei tɔɣɔ tə yɔɣɔtəɣəna pə tɔm. Ama nti Ɩsɔ Feesuɣu sɛɣɛsəɣɩ tɔɣɔ. Pə tɔɔ kɛ́ mpa pa wɛna Ɩsɔ Feesuɣu tɔ tə kɛɛsəɣɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ nyəm tampana. 14 Wei ɩ fɛɩna Ɩsɔ Feesuɣu tɔ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ mʋ Feesuɣu kʋnɛ kʋ tampana. Ɩ yaa-təɣɩ kʋmɛlətɔm kɛ́, na ɩɩ tɩɩ pəsəɣɩ tə cɛkənaʋ maɣamaɣa. Mpi pə tɔɔ tɔ, wei ɩ wɛna Feesuɣu tɔ ɩnɩ ɩ paasi ɩ cɛkəɣənana-tɩ. 15 Yʋlʋ wei ɩ wɛna Ɩsɔ Feesuɣu tɔ ɩnɩ ɩ cɛkəɣənana tə təna. Nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ cɛkəna Feesuɣu ŋkʋ kʋ tɔm tɔ. 16 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Awe nyəmna Tacaa hʋwɛɛ? Awe pəsəɣəna na ɩ́ tasa-ɩ tɔm? Ama tá ɩlɛ, Kilisiti hʋwɛɛ kɛ tá wɛna. 1 Ma taapalaa, tampana tɔɔ ɩsəntɔ, ma ɩlɛ ma ta pəsɩ na má yɔɣɔtəna-mɛ ɩsɩɩ pa yɔɣɔtʋɣʋna mpa pa wɛna Ɩsɔ Feesuɣu tɔ. Ama ma yɔɣɔtəna-mɛɣɛ ɩsɩɩ pa yɔɣɔtʋɣʋna mpa pa təŋəɣɩ antulinya ɩnɛ ɩ hʋwɛɛ tɔ, ɩsɩɩ piya kɔsəkɔsənaa kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. 2 Pə wɛ ɩsɩɩ kafa kɛ ma suukaɣa-mɛ, pə taɣa mʋtʋ. Ɩ́ taa nyənta tɔɣɔʋ tɔ pə tɔɔ, na haləna saŋa ɩ́ ta nyənta tɔɣɔʋ. 3 Mpi tɔ, ɩ́ tɔŋna antulinya ɩnɛ ɩ hʋwɛɛ kɛ təŋʋɣʋ kɛ́. Ɩsəsɛɛmlɛ na yoou pə wɛʋ ḿpʋ́ɣʋ́ mə hɛkʋ tɔ, mpʋ ɩnɩ pɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ antulinya hʋwɛɛ kɛ ɩ́ təŋəɣɩ? Pɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ tɔtɔ sɩ ɩ́ lakɩ kɛ́ ɩsɩɩ yəlaa kɛ yem, pə taɣa Ɩsɔ sɛɛlaa? 4 Pə taɣa pʋlʋ, lɛlʋ tɔŋʋɣʋ sɩ Pɔɔlɩ tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ, na ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ Apɔlɔɔsɩ tɔɔ kɛ́ ma wɛɛ tɔ, pə taɣa ma ta nyɩ ɩsɔnaa kʋlapʋtʋ kɛ ɩ́ lakɩ mpʋ? 5 Aweɣe pa yaa Apɔlɔɔsɩ? Na aweɣe Pɔɔlɩ ye? Ta naalɛ tə kɛ́ Ɩsɔ təmlɛ nyə́ma mpa pa lapa-mɛ na ɩ́ tɛ Ɩsɔ na mə taa tɔɣɔ. Paa tá taa wei ɩ lapa na ɩ́ yoosi nti Tacaa tʋ-ɩ sɩ ɩ́ la tɔɣɔ. 6 Maɣalɛ tʋɣʋ sɔlʋ na Apɔlɔɔsɩ pələna lʋm kɛ kʋ tɔɔ. Ama Ɩsɔ lapəna na kʋ tɛɛ. 7 Pə tɔɔ kɛ́ tʋɣʋ sɔlʋ na lʋm pəllʋ pa ta kɛ pʋlʋ. Ama Ɩsɔ kɛlɛ tɔm tʋ, ɩnɩ ɩ lapəna na tʋɣʋ tɛɛ. 8 Tʋɣʋ sɔlʋ na kʋ tɔɔ lʋm pəllʋ pa teitei kɛ́. Ɩsɔ ká kɛɛsəna paa wei ɩ təmlɛ na ɩ́ fɛlɩ-ɩ. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tá təmlɛ taa tə kɛ́ təma taapalaa kɛ́, na Ɩsɔ kɛ́ tə lakɩ təmlɛ, na mə kɛna Ɩsɔ təmlɛ. Ɩ́ wɛɛ tɔtɔɣɔ ɩsɩɩ kutuluɣu ŋku Ɩsɔ ŋmaakɩ tɔ. 10 Ɩsɔ yelina na pə saa-m, na ma tɩɩ paasaa kɛ́ na má sɩɩ kite ɩsɩɩ ŋmalʋ kʋpaŋ sɩɩkʋɣʋ tɔ. Ama pənɛntɛ lɛlʋ tənəɣəna pə tɔɔ. Paa wei ɩ́ la laakalɩ na ɩ́ kena ɩsəna ɩ tənəɣɩ tɔ yoo. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yesu Kilisiti maɣamaɣa kɛna kite, na pə fɛɩ ɩsɩɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tasa kʋfatɛ natələɣɩ sɩɩʋ. 12 Lɛlaa wɛɛ na wʋlanaa na nyəɣəlʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ na liɣitee pɛɛ kɛ pa tənəɣɩ pə tɔɔ. Ama lɛlaa ɩlɛ taasɩ na nyɩɩtʋ na kiisi kɛ pɛlɛ pa tənəɣɩ. 13 Ama hʋʋlɛ wule pɩɩ kuli paa wei ɩ təmlɛ tɔɔ na pá ná tə cakəlɛ. Kʋyakʋ kʋhʋʋnaʋ ŋkʋ kʋ wule tɔ kɔkɔ kɛ́. Kɔkɔ ká maɣasəna paa wei ɩ təmlɛ sɩ ka naa mpi tə kɛnaa tɔ. 14 Ye wei ɩ təna kite tɔɔ kɛ́ təmlɛ nte kɔkɔ kaa nyaɣa tɔ, ɩ ká hiki ɩ kʋfɛlʋɣʋ. 15 Ama wei ɩ nyəntɛ ɩ́ mʋwa, ɩ́lɛ́ ɩ kʋfɛlʋɣʋ lepa-ɩ kɛ́. Ama paa ya ɩ maɣamaɣa na pə́ maɣana ɩsɩɩ kɔkɔ mpee pɔɔŋ kɛ ɩ lɩɩnaa. 16 Ɩ́ nyɩ teu sɩ ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ təcaɣalɛ, na Ɩsɔ Feesuɣu cakəna mə taa. 17 Ye pə cəpa wei na ɩ́ wakəlɩ Ɩsɔ təcaɣalɛ, Ɩsɔ ká wakəlɩ pʋntʋ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ təcaɣalɛ wɛ kɛ́ tənaŋŋ na mə kiŋ kɛ ɩ cakɩ. 18 Mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa puɣusi ɩ tɩ. Ye mə taa nɔɣɔlʋ hʋʋ sɩ antulinya ɩnɛ ɩ taa pʋntʋ ntɛ́ ləmaɣasɛɛ tʋ ɩ́ pəsɩ kʋmɛlɛŋ, ɩlɛna ɩ́ wɛɛna ləmaɣasɛɛ kɛ tampana. 19 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ ná nyənəɣɩ antulinya ɩnɛ ɩ taa ləmaɣasɛɛ kɛ kʋmɛlɛntʋ kɛ́. Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Ləmaɣasɛɛ nyə́ma ləmaɣasɛɛ kɛ Ɩsɔ nyəkəna-wɛɣɛ katɔsɩ na ɩ́ kpaa-wɛ. 20 Pa tasa ŋmaaʋ tɔtɔ sɩ: Tacaa nyə́ma sɩ ləmaɣasɛɛ nyə́ma hʋwɛɛ ta kɛ pʋlʋ. 21 Pə tɔɔ kɛ́ yʋlʋ kaa yɔɔləna yəlaa lɛlaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə tənna pə təna. 22 Paa Pɔɔlɩ, paa Apɔlɔɔsɩ, paa Piyɛɛ, paa antulinya, paa weesuɣu, paa səm paa saŋa nyəm, paa cele nyəm, mə tənna pə təna. 23 Ama Kilisiti tənna-mɛ, na Ɩsɔ tənna Kilisiti ɩ́lɛ́. 1 Pə tɔɔ ɩlɛ, ɩ́ nyənəɣɩ-tʋɣʋ Kilisiti təmlɛ lataa mpa pa niŋ taa pə tʋ Ɩsɔ tampana nna a ŋmɛlaa tɔ. 2 Ye pa tʋ pʋlʋ lapʋ kɛ yʋlʋ niŋ taa, tampana kɛ ɩ ká təŋ na ɩ́ lakəna-wɩ. 3 Ye ma kiŋ ɩlɛ, paa mɛ yaa yəlaa ka caɣana sɩ pa pɛɛkəɣɩ ma tɔm taa na pá na, pəlɛ pə ta na má. Ma maɣamaɣa maa pɛɛkəɣɩ ma kiŋ sɩ má ná sɩ ma tewa yaa ma ta te tɔ. 4 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, ma maɣamaɣa ma kiŋ ma ta na taalɩ nɔɣɔlʋ se. Paa na mpʋ təlɛ tɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ma tewa təkpataa se. Ama Tacaa ká pɛɛkəna na ɩ́ ná sɩ ma tewa yaa ma ta te tɔ. 5 Pə tɔɔ ɩlɛ, ɩ́ taa hulina nɔɣɔlʋ tɔm tampana pɛɛkʋɣʋ na pə waatʋ ta tata. Ɩ́ yele na halɩ Tacaa kɔɔ. Ɩnɩ ɩ ka kulina mpi pə ŋmɛla səkpɛtʋɣʋ tɛɛ tɔ pə tɔɔ təyelele. Na ɩ ká kuli yəlaa lotu taa hʋwɛɛ. Pəlɛɣɛ Ɩsɔ ká sa paa wei ɩsɩɩ pə mʋna ɩ́ samɩ-ɩ tɔ. 6 Ma taapalaa, ma kpaɣa má na Apɔlɔɔsɩ tá tɔm na má kɛɛsəna mpʋ sɩ ɩ́ cɛkəna ɩtuule nte pa tukaa sɩ: Nti pa ŋmaawa tɔ, taa sɔɔsɩ tə tɔɔ. Pə tɔɔ kɛ́ mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa yɔɔləna lɛlʋ na ɩ́ footiɣi lɛlʋ. 7 Awe yelaa na ń hiki na ń kəlɩ lɛlaa? Pə təna mpi n wɛna tɔ pə taɣa Ɩsɔ hana-ŋ? Ye pa ha-ŋ kʋhaʋ ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n hɔŋ nyá tɩ ɩsɩɩ nyá lʋpʋ tɔɔ kɛ́ n hikaa? 8 Pʋwɛ, ɩ tɛma hikuɣu kɛ pə təna mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ, ɩ́ tɛma piluɣu. Ɩ́ tɛma awulaa kɛ pəsʋɣʋ kɛ́, na taa wɛ tá kʋnyɔntʋtʋ taa. Ye pɩɩ kɛ́ ɩsɩɩ ɩ́ kɛ́ awulaa təsiɣisiɣi kɔlɔ pɩɩ lapa-m leleŋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, saa ɩnɩ tá na-mɛ tɩɩ kpɛnta kawulaɣa tɔɣɔʋ. 9 Pə caɣa ɩsɩɩ tillaa taɣa Ɩsɔ pəsəna waalɩ. Pə taɣa pʋlʋ, tə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yəlaa mpa pa sɩɩwa sɩ paa kʋ patəma taa tɔ. Tə kɛ́ mpa pa təna pa nyənəɣɩ təcooo tɔ, paa ɩsɔtaa tillaa paa yəlaa. 10 Ta pəsa kʋmɛlɛməŋ, na mɩɩ kɛ́ ləmaɣasɛɛ nyə́ma kɛ Kilisiti kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɔɔ. Tá kɛ́ acamaa, na mɛɣɛ toŋtʋnaa. Pa tʋɣʋna-mɛ, ama yem kɛ́ pa nyənəɣɩ tá. 11 Haləna saŋa wʋlɛ tənɛ, nyɔɣɔsɩ na lʋkɔtʋ kʋɣəna-tʋ, na tə fɛɩna pəcɛkəlɛ. Pa makɩ-tʋɣʋ na tə cɔɔkɩ yem, tə fɛɩna tapasopile. 12 Tá maɣamaɣa tá kookalɩ kɛ́ tə lakɩ na tə́ tɔkəna. Pa tʋʋkɩ-tʋ, na taa sɛɛkɩ-wɛ. Pa tʋɣɩ-tʋɣʋ kʋnyɔŋ, tá sumaɣa sɩ pá tʋ-tʋ. 13 Pá kʋɣɩ ta nyɔɔŋ, tɩɩ lɛɛtəɣɩ-wɛɣɛ pa ɩsaɣatʋ. Haləna saŋa paa nyənəɣɩ-tʋ sɩ tə kɛ́ pʋlʋpʋɣʋ antulinya ɩnɛ ɩ taa. Pa nyənəɣɩ-tʋɣʋ ɩsɩɩ hute yaa pʋntʋ maɣamaɣa. 14 Pə taɣa ma caa sɩ má tʋ-mɛɣɛ fɛɛlɛ tɔɣɔ ma ŋmaawa na má kɛɛsɩ-mɛɣɛ mpʋ. Ama ma luɣu wɛɛ kɛ́ sɩ má sɛɣɛsɩ-mɛ ɩsɩɩ ma piya nsi ma luɣu wɛɛ tɔ. 15 Paa ɩ́ ká hiki sɛɣɛsəlaa kɛ iyisi naanʋwa (10000) kɛ́ Kilisiti mpaaʋ tɔm taa mə caa kɛlɛ kʋlʋm. Maɣalɛ mə caa kɛ Kilisiti təŋʋɣʋ tɔm taa. Pə taɣa pʋlʋ, má kɔnna-mɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ. 16 Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ təŋ ma yaasi. 17 Na pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ma kʋsa Timotee sɩ ɩ́ polo mə tɛ. Ɩnɩ ɩ kɛna ma pəyalʋ wei ma sɔɔlaa tɔ. Tacaa tɔm taa ɩ kɛ́ yʋlʋ wei paa lana naani tɔɣɔ. Ɩ ká kɛɛsɩ-mɛɣɛ yaasi wei ma tɔkaa na má tɔŋna Kilisiti tɔm taa na má hʋ́lə́ɣɩ́ paa leɣe Yesu sɛɛlaa kpeka taa sɩ pá təŋ tɔ. 18 Mə taa lɛlaa hʋʋwa sɩ ma kaa kɔɔ, ɩlɛna pá sʋʋ kalampaanɩ lapʋ. 19 Ye Tacaa tisaa maa kɔɔ mə tɛɣɛ nɔɔnɔɔ. Waatʋ ɩnəɣɩ maa ná sɩ kalampaanɩ nyə́ma mpɛ, nɔɣɔ taa tike kɛ pa lakɩ, yaa pa waasəɣɩ kʋlɩ. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Kawulaɣa tɔm ta kɛ nɔɣɔ taa tɔm tike. Ama sɩ ń pəsɩ na ń lakɩ kɛ́. 21 Ɩ́ ləsɩ mpi ɩ́ caa tɔ ɩlɛ. Ɩ́ caa sɩ má kɔnna kpátʋ́ɣʋ́, yaa ma kɔɔ təpammm na sɔɔlʋɣʋ? 1 Pa tɔŋna mə tɔm kɛ yɔɣɔtʋɣʋ kɛ teu kɛ́ sɩ mə kʋlapʋtʋ wɛ asilima kɛ sɔsɔm. Paa ma ta nyɩ ɩsɔnaa maɣamaɣa kiŋ pa kaa na asilima anɩ a taka. Pa yɔɣɔtaa sɩ mə taa nɔɣɔlʋ ná kpaɣa ɩ caa alʋ. 2 Paa na mpʋ mɩɩ tɔŋna mə təɣɩ sam pə tɩɩ fɛɩ. Pɩɩ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ kʋlapʋtʋ ntɩ tə́ wakəlɩ mə laŋa kɛ sɔsɔm, na ɩ́ ləsɩ mə hɛkʋ kɛ wei ɩnɩ ɩ lapa mpʋ tɔ. 3 Paa ma na-mɛ tə wɛ təma na pooluŋ tɔ, ma ləsaɣa wɛ mə kiŋ kɛ tam kɛ́. Ye ma, na Tacaa Yesu toma taa ma tɛma apalʋ ɩnɩ ɩ tɔm kʋɣʋ kɛ́ ɩsɩɩ ye maa wɛ mə kiŋ maa lapa tɔ. Waatʋ wei ɩ́ ká koti na ma ləsaɣa ká wɛɛ mə hɛkʋ tɔ, Tacaa toma ká wɛɛ tá təna tá hɛkʋ taa təna. 5 Ɩ́ kpaɣa apalʋ ɩnɩ na ɩ́ pɛtɩ Satanɩ niŋ taa na pə́ naasɩ-ɩ na ɩ ɩsɛ, ɩlɛna pə́ waasɩ-ɩ kʋyaŋku Tacaa Yesu Kilisiti ká kɔɔ tɔ. 6 Kʋkʋsʋm pəciimaɣa kpaasəɣəna somtu təna təfʋʋ. 7 Ɩ́ ləsɩ mə hɛkʋ taa kɛ́ mpi pə lapa-mɛɣɛ asaɣaa tɔ, ɩlɛna ɩ́ pəsɩ kʋpama təkpataa. Waatʋ ɩnɩ ɩ́ ká nəɣəsəna somtu kʋfatʋ nti tə taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ. Mpʋ pə maɣamaɣa kɛ ɩ́ tɩɩ wɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nika tá Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ kɛ́. Mpi tɔ pa tɛma tá Tɛɛʋ acima ɩwəyaɣa kʋɣʋ tɔ se, ŋkɛɣɛlɛ Kilisiti. 8 Ye mpʋ ɩlɛ tə́ tɔɣɔ ta acima. Ye tə tɔkɩ-yɛ, tə́ taa tɔɣɔ-yɛ na potopoto wei ɩ taa kʋkʋsʋm kʋpəm wɛɛ tɔ. Ɩsaɣatʋ na asilima pə lite ntɛ́. Ama tə́ tɔɣɔ tá acima na potopoto wei ɩ taa kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ. Ɩnɩ ɩ kɛna potopoto kʋpaŋ na tampana nyəŋ. 9 Takəlaɣa ŋka maa ŋmaa-mɛ tɔ ka taa ma heela-mɛ sɩ mə na yəlaa mpa pa lakɩ asilima tɔ ɩ́ taa kpɛntɩ. 10 Pə taɣa yəlaa tənaɣa yem kɛ́ ma yɔɣɔtəɣɩ. Mpi tɔ, antulinya taa cənɛ mə na asilima nyə́ma na nyɩɩllaa na ŋmɩɩlaa na tɩɩŋ laalaa ɩ́ sitina. Ye ɩ́ tɔma sɩ ɩ́ cɔləɣɩ-wɛ, pə wɛɛ sɩ ɩ́ ká lɩɩ antulinya ɩnɛ ɩ taa kɛlɛ. 11 Nti tɔɣɔlɛ sɩ ye yʋlʋ nyənəɣɩ ɩ təɣɩ Ɩsɔ sɛɛlʋ pəyele ɩ lakɩ asilima, na ɩ́ ta yele nyɩɩlʋɣʋ na tɩɩŋ laaʋ na yəlaa tʋʋʋ na sʋlʋm nyɔɔʋ na ŋmɩɩləm, ɩ́ taa kpətəna pʋntʋ. Mə na yʋlʋ ɩsɩɩ mpʋ ɩ́ taa tɔɣɔ tɔɣɔʋ maɣamaɣa. 12 Ye pə kaasa mpa pa ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ, pə taɣa maa lana pɛlɛ pa tɔm. Ama Ɩsɔ ká hʋʋnana pɛlɛ. Mə na mpa ɩ́ kaa kpekəle tɔ pə taɣa pa tɔm kɛ ɩ́ ka la? Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Yʋlʋ ɩ́ lakɩ ɩsaɣatʋ ɩ́ ləsɩ-ɩ mə hɛkʋ. 1 Ye mə taa nɔɣɔlʋ na ɩ taapalʋ pa wɛna tɔm, pə mʋna pá yaa təmaɣa nɔnɔɣɔ kɛ ma ta nyɩ ɩsɔnaa kiŋ na Ɩsɔ yəlaa wɛɛ? 2 Ɩ́ tá nyɩ sɩ Ɩsɔ yəlaa ká hʋʋnana yəlaa tənaɣa tɔm kɛ cele? Ye mɩɩ hʋʋnana yəlaa kɛ tɔm kɛ cele, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ hʋʋ wenti tə wɛ pəciiu tɔ? 3 Ɩ́ tá nyɩ sɩ taa hʋʋnana ɩsɔtaa tillaa kɛ tɔm? Tə kaa kpisi ɩsɔtaa tillaa kɛ tɔm hʋʋnaʋ, kacaŋfana antulinya taa cənɛ nyəntʋ na? 4 Tɔmnaa ɩsɩɩ mpʋ pə taka maɣana-mɛ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ na ɩ́ kpaɣa-tɩ na ɩ́ pukina mpa pa ta kɛ Yesu sɛɛlaa kpekəle pʋlʋ tɔ? 5 Ma yɔɣɔtəɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ fɛɛlɛ ɩ́ kpa-mɛ. Ɩsɩɩ ɩ́ wɛʋ mpʋ tɔ ləmaɣasɛɛ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ mə taa kɛlɛ sɩ yəlaa ɩ yoowa ɩ taɣanɩ-wɛ? 6 Pə nəɣəsəna mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ wɛna ɩ tɔɣɔntəlɛ na tɔm, pá yaa təmaɣa nɔnɔɔsɩ kɛ ma ta nyɩ ɩsɔnaa kiŋ na? 7 Ɩsɩɩ ɩ́ yaakʋɣʋ təmaɣa nɔnɔɔsɩ kɛ mpʋ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kpakpaa kɛ́ sɩ ɩ kpisaa təkpataa. Pepe tɔɔ kɛ́ yʋlʋ ɩ́ lapa-mɛɣɛ nti ɩɩ haakɩ mə təɣɩ suulu? Paa pɩɩ nəɣəsəna ɩ́ yaa-ɩ nɔnɔɣɔ? Pepe tɔɔ kɛ́ ɩɩ yeki sɩ ye pa ŋmɩɩləɣɩ-mɛ pa ŋmɩɩlɩ? 8 Pəyele mə tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ na ŋmɩɩləm kɛ mə taa mə tike. 9 Anɩ mə maɣamaɣa ɩ́ nyəma teu sɩ ɩsaɣalataa kaa na Ɩsɔ Kawulaɣa. Ɩ́ taa puɣusi mə tɩ, asilima lataa, na tɩɩŋ laalaa, na wasaŋkalənaa, na apalaa mpa pa sʋʋkəna təma tɔ, 10 na ŋmɩɩlaa, na nyɩɩllaa, na sʋlʋnyɔɔlaa, na tʋʋlaa, na ŋmɩɩlaa kpitikpitinaa, pa tənaɣa mpʋ pa taa nɔɣɔlʋ kaa keesi Ɩsɔ Kawulaɣa. 11 Anɩ mə taa lɛlaa ka wɛ ḿpʋ́ɣʋ́. Ama pa ləsa-mɛɣɛ ɩsaɣatʋ taa na ɩ́ pəsɩ kʋpama. Na pə́ faɣasa-mɛ na mə mpaa sɩ ɩ́ pəsɩ Ɩsɔ nyə́ma. Tacaa Yesu Kilisiti toŋ taa, tá Ɩsɔ Feesuɣu yelaa na ɩ́ pəsɩ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 12 Mə taa lɛlaa tɔŋ sɩ ye pa nɔka mpi pa la. Tampana mpaaʋ wɛɛ yaa, ɩlɛ pə taɣa pə təna pə taa kɛ́ ɩ́ ká waa. Ma pəsəɣɩ má yɔɣɔtɩ sɩ ma wɛna mpaa sɩ má la pə təna yaa. Ama ma kaa yele kɛ́ sɩ pʋlʋpʋ ɩ́ pəsɩ-m pə yom. 13 Mɛ ɩ́ tɔŋ sɩ hiluɣu tɔɔ kɛ́ pə ləsa kʋtɔɣɔʋ na kʋtɔɣɔʋ tɔɔ kɛ́ pə tʋ hiluɣu. Mm, pə wɛ mpʋ mɛɛ. Paa na mpʋ Ɩsɔ ká wakəlɩ pə tɔm naalɛ ɩnɩ. Pə ta la yʋlʋ tɔnʋɣʋ kɛ asilima lapʋ tɔɔ, ama Tacaa tɔɔ kɛ́. Na tɔnʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɔɔ kɛ́ Tacaa wɛɛ. 14 Na ɩsɩɩ Ɩsɔ feesuɣu Tacaa tɔ, ɩ ká tɛ na ɩ́ feesi taɣa mpʋ tɔtɔ na ɩ toma taa. 15 Anɩ ɩ́ nyəmá sɩ mə tɔnəŋ kɛ́ Kilisiti tɔnʋɣʋ hɔɣɔləŋ kɛ́. Ma wɛʋ ɩsəntɔ tɔ pə nəɣəsəna má kpaɣa Kilisiti tɔnʋɣʋ tɔɔ pʋlʋ na má kpətəna apalaa təna alʋ na? Pəlɛ pə kaa la paa pəcɔ. 16 Yaa ɩ́ tá nyɩ sɩ yʋlʋ ɩ́ sʋʋna apalaa təna alʋ, ɩ́ na-ɩ pa kpɛnta tɔnʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ? Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Pa naalɛ pa pəsa tɔnʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ́. 17 Ama wei na Tacaa pa kpɛntaa tɔ pa pəsa kʋlʋm kɛ pa ləmaɣasɛɛ taa kɛ́. 18 Ɩ́ taa kpətəna asilima. Ɩsaɣatʋnaa mpa pə kaasaa na yʋlʋ lakɩ tɔ tɩɩ tokiɣina ɩ tɔnʋɣʋ. Ama yʋlʋ wei ɩ ha ɩ təɣɩ asilima lapʋ taa tɔ ɩ maɣamaɣa ɩ tɔnʋɣʋ kɛ ɩ lakɩ ɩsaɣatʋ. 19 Ɩ́ ta nyɩ sɩ mə tɔnəŋ wɛ ɩsɩɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ təcaɣalɛ yɛɛ? Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Ɩsɔ ha-mɛ na ɩ́ wɛ mə taa tɔɣɔ ma tɔŋ. Ɩ́ tá tɩ mə tɩ se. 20 Ɩsɔ yapa-mɛɣɛ haləna ɩ́ fɛlɩ. Mpʋ tɔ, ɩ́ lana mə tɔnəŋ kɛ mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ Ɩsɔ teeli tɔ. 1 Pənɛntɛ tə́ paasəna tɔm nti ɩ́ ka pɔɔsa-m mə takəlaɣa taa tɔ ɩlɛ. Pə kəla teu sɩ yʋlʋ ɩ́ taa kpaɣa alʋ yaa. 2 Ama asilima wena a tɔɔ sɔsɔm kɛ katatəlaɣa tɔ a tɔɔ, pə nəɣəsəna sɩ paa apalʋ wei ɩ́ wɛɛna ɩ alʋ, na paa alʋ wei ɩ́ wɛɛna ɩ paalʋ kɛ́ mpʋ tɔtɔ. 3 Apalʋ ɩ́ la ɩ alʋ kɛ ɩsəna pə nəɣəsəna apalʋ ká la ɩ alʋ tɔ, na alʋ náá la ɩ paalʋ kɛ́ ɩsəna pə nəɣəsəna alʋ ká la ɩ paalʋ tɔ. 4 Pə fɛɩ ɩsɩɩ alʋ ká lana ɩ təɣɩ ɩsəna ɩ sɔɔlaa tɔ. Ɩ paalʋ tənna-ɩ, ɩ niŋ na ɩ nɔɔhɛɛ. Na mpʋ tɔtɔɣɔ na apalʋ, pə fɛɩ sɩ ɩ ká lana ɩ təɣɩ ɩsəna ɩ sɔɔlaa tɔ, ɩ alʋ tənna-ɩ, ɩ niŋ na ɩ nɔɔhɛɛ. 5 Ɩ́ taa pɛ təma, ye pə taɣa ɩsɩɩ mə təna ɩ́ lapa nɔɣɔ kʋlʋmaɣa na ɩ́ tisi təma sɩ: Tə́ yele ḿpʋ́ɣʋ́ wɛɛ naalɛ na tə́ paasəna Ɩsɔ sələmʋɣʋ. Ama pəlɛ pə waalɩ, ɩ́ məlɩ na ɩ́ kpɛntɩ naŋ. Ye ɩ́ ta kpɛntɩ naŋ kɛ lɔŋ kɛ mpʋ ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ kpisi tɔnəŋ na ɩ́ hoti Satanɩ maɣasəŋ taa. 6 Nti ma yɔɣɔta ɩsəntɔ tɔ pə taɣa kʋcaalʋɣʋ tɔm, ama ayɛɛnɛɛ kɛ́. 7 Tampana tɔɔ, ma nyɩɩlaa ɩsɩɩ paa yʋlʋ wei ɩ́ wɛɛ ɩsɩɩ ma wɛʋ ɩsəntɔ tɔ. Ama paa wei na ɩ Ɩsɔ hatɛ kɛ́. Pə haa ɩnɛɣɛ pənɛɣɛ, na pə́ ha ɩnɛɣɛ pənɛ. 8 Tɔm nti tə wɛɛ sɩ má heeli atamɛɛ na alaa leelaa tɔɣɔlɛ sɩ, ye pa tɔka pa ɩtantʋ ɩsɩɩ ma tɔkʋɣʋ ma nyəntʋ tɔ pɩɩ kəlɩ-wɛɣɛ sɛɛʋ. 9 Ama ye ɩ́ kaa pəsɩ tɔnəŋ tɔkʋɣʋ, ɩlɛ apalaa náá kpaɣa alaa, na leelaa náá saa apalaa. Pə kəla teu sɩ apalʋ ɩ́ kpaɣa alʋ, na alʋ náá saa, na mpi yʋlʋ ká caɣa na kɔtɔɩ kʋɣɩ-ɩ tɔ. 10 Nti ma heeliɣi mpa pa tɛma təmaɣa kpaɣaʋ tɔɣɔlɛ sɩ: Alʋ ɩ́ tɛma saaʋ pə fɛɩ sɩ ɩ́ kisi ɩ paalʋ. Tacaa tɩɩ yɔɣɔtəna-tɩ. 11 Na ɩ́ kisa-ɩ kɔlɔ, ɩ́ caɣa mpʋ, ɩ́ taa saa kʋfalʋ. Ye ɩ ká məlɩ kʋpəŋ ɩ́ məlɩ-ɩ. Apalʋ ná fɛɩna mpaaʋ sɩ ɩ́ tɔɣɔnɩ ɩ alʋ. 12 Mpa pə kaasaa tɔ, ma heeliɣi pɛlɛ sɩ, ye apalʋ ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ na ɩ alʋ kɛ́ ma ta nyɩ Ɩsɔ, pəyele alʋ ɩnɩ ɩ luɣu wɛɛ sɩ ɩ́ na-ɩ pá caɣa, apalʋ ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ kisiɣi-ɩ. 13 Mpʋ tɔtɔɣɔ alʋ ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ na ɩ paalʋ náá kɛ́ ma ta nyɩ Ɩsɔ, pəyele apalʋ ɩnɩ ɩ luɣu wɛɛ sɩ ɩ́ na-ɩ pá caɣa, alʋ ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ kisiɣi-ɩ. Ma maɣamaɣa ma yɔɣɔtəna təlɛ, tə ta lɩɩna Tacaa kiŋ. 14 Ɩsɔ tá kisi apalʋ wei ɩ ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlʋ tɔɣɔ ɩ́ na ɩ alʋ Ɩsɔ sɛɛlʋ pa caɣalɛ tɔɔ, pə́cɔ́ ɩ ta kisi alʋ wei ɩ ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlʋ tɔɣɔ ɩ́ na ɩ paalʋ Ɩsɔ sɛɛlʋ pa caɣalɛ tɔɔ. Ye pə taɣa mpʋ pə tɔɔ pa piya ká wɛɛ ɩsɩɩ ma ta nyɩ ɩsɔnaa, pəyele sɩ kɛ́ Ɩsɔ nyənsɩ kɛ́. 15 Ama ye wei ɩ ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlʋ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ caana faɣaʋ, waatʋ ɩnɩ pa taa wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ tɔ ɩ wɛna mpaaʋ sɩ ɩ́ yele na pá faɣa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ yaa-mɛɣɛ sɩ ɩ́ caɣa təma kiŋ na leleŋ. 16 Alʋ Ɩsɔ sɛɛlʋ nyá n nana-we sɩ nyaa tɛna na ń ya nyá paalʋ nyʋɣʋ? Na apalʋ Ɩsɔ sɛɛlʋ nyá n nana-we sɩ nyaa tɛna na ń ya nyá alʋ nyʋɣʋ? 17 Ama nti tɔɣɔlɛ sɩ Tacaa ɩ́ ha-ŋ mpi náá təŋ pəlɛ. Na ye Ɩsɔ yaa-ŋ ɩ mpaaʋ taa na ń wɛ ɩsəna náá caɣa mpʋ. Sɛɣɛsʋɣʋ ŋku ma sɛɣɛsəɣɩ Yesu sɛɛlaa kpeka təna sɩ á təŋ tɔɣɔlɛ. 18 Ye Ɩsɔ yaa wei kɛ́ ɩ mpaaʋ taa na ɩ́ tɛma pɛlʋɣʋ, pʋntʋ ɩ́ caɣa mpʋ, ɩ́ taa hʋʋ sɩ ɩ mələɣɩ ɩsɩɩ ɩ taa pɛlɩ. Na Ɩsɔ ɩ́ yaa wei kɛ́ ɩ mpaaʋ taa na ɩ́ tá pɛlɩ, pʋntʋ ɩ́ taa pɛɛkɩ sɩ ɩ pɛləɣɩ. 19 Paa n pɛlaa, paa n ta pɛlɩ, təlɛ tə wɛ yem kɛ́. Ama Ɩsɔ kʋheelitu tɔkʋɣʋ ntɛ́ sɔsɔɔntʋ. 20 Paa wei ɩ́ wɛɛ ɩsəna ɩ ka wɛɛ na pə́cɔ́ Ɩsɔ yaakɩ-ɩ ɩ mpaaʋ taa tɔ. 21 Ye n ka kɛ́ yom kɛ́ na Ɩsɔ yaa-ŋ ɩ mpaaʋ taa, taa nəɣəsɩ sɩ n pəsəɣɩ kasaɣampu. Ama ye pə kɔma sɩ ń lɩɩ nyá yomle taa, ɩlɛ taa kisi. 22 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye Tacaa yaa yom kɛ ɩ mpaaʋ taa, pʋntʋ pəsa Tacaa kasaɣampu kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ tɔtɔ, ye Kilisiti ɩ́ yaa kasaɣampu, pʋntʋ pəsa ɩ yom kɛ́. 23 Ɩsɔ yapa-mɛɣɛ haləna ɩ́ fɛlɩ, ɩlɛ ɩ́ taa pəsɩ mə təɣɩ yəlaa yomaa. 24 Ma taapalaa, paa wei ɩ́ caɣa Ɩsɔ sɛɛʋ taa ɩsɩɩ ɩsəna ɩ ka wɛɛ na pə́cɔ́ Ɩsɔ yaa-ɩ ɩ mpaaʋ taa tɔ. 25 Ye apalaa mpa pa ta kpaɣata alaa, na alaa mpa pa ta saata tɔ. Tacaa ta heeli-m pa tɔm sɩ pʋlʋ. Ama Tacaa pɛɛlɛɛ tɔɔ ma nəɣəsəna yʋlʋ wei ɩ́ yɔɣɔta nti pá mʋ-tɩ tɔɣɔ. Pə tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛɣɛ nti ma maɣamaɣa ma hʋʋkɩ tɔ. 26 Kaɣana wahalanaa panɛ pa tɔɔ ɩlɛ, ma hʋʋkɩ sɩ pə kəla teu sɩ yʋlʋ ɩ́ caɣa mpʋ. 27 Ye n wɛna alʋ, taa lʋ sɩ n kisiɣi-ɩ, na ń tɩɩ fɛɩna taa pɛɛkɩ sɩ ń kpaɣa. 28 Paa na mpʋ, ye n tɩɩ kpaɣa alʋ, na ye pɛɛlɔ saana, ɩ ta la ɩsaɣatʋ tɔtɔ. Ama apalaa mpa pa kpakəɣɩ alaa na alaa mpa pa saakɩ tɔ, paa ɩfemle nte pa naakɩ wahala kɛ́. Wahala ɩnəɣɩ ma caa ma kɛɛlɩ mə nyɔɔŋ tɔɔ. 29 Ma taapalaa, nti ma yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ wʋlɛ pɩɩwaɣa. Pə tɔɔ tɔ, pə kpaɣaʋ saŋa waalɩ tɔ, mpa pa wɛna alaa tɔ pá la ɩsɩɩ pa fɛɩna, 30 na mpa pɛlɛ pa wiliɣi tɔ pá la ɩsɩɩ pa fɛɩna laŋwakəllɛ. Mpa pa yakɩ tɔ pə́ la-wɛ ɩsɩɩ pə taɣa mpɛ pa tənna pa kʋyapəm mpɩ. 31 Mpa pa tɔkəna antulinya ɩnɛ tɔ pá la ɩsɩɩ mpa paa tɔkəna-ɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wɛɛtʋ nti tə taa antulinya ɩnɛ ɩ wɛɛ tɔ ɩ kaa tasa taaŋʋɣʋ se. 32 Mpi ma nyɩɩləɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ lɩɩ nəɣəsɛɛ tɔm taa təkpataa. Apalʋ wei ɩ ta kpaɣa alʋ tɔ Tacaa təmlɛ kɛ ɩ sɔkəna nyʋɣʋ, na ɩ́ lʋkɩ sɩ Tacaa luɣu ɩ́ lapɩ-ɩ. 33 Ama wei ɩ kpaɣa alʋ tɔ atɛ cənɛ nyəm kɛ ɩ sɔkəna nyʋɣʋ, na ɩ́ lʋkɩ sɩ ɩ alʋ luɣu ɩ́ lapɩ-ɩ. 34 Mpʋ ɩnɩ pə tʋ-ɩ hɛkʋ kɛ́. Mpʋ tɔtɔɣɔ na alʋ yaa pɛɛlɔ wei ɩ ta saa tɔ. Tacaa təmlɛ kɛ pa sɔpəna nyʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ, pa caa kɛ́ sɩ Tacaa ɩ́ tɩ pa tɔnəŋ na pa ləsasɩ. Ama alʋ wei ɩ laalaa na ɩ́ saa tɔ atɛ cənɛ nyəm kɛ ɩ sɔkəna nyʋɣʋ, na ɩ́ pɛɛkəɣɩ sɩ ɩ paalʋ luɣu ɩ́ lapɩ-ɩ. 35 Ma yɔɣɔtəɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ səna-mɛ, pə taɣa ɩsɩɩ katɔka kɛ ma tʋɣɩ-mɛ. Ama ma caa kɛ́ sɩ má tusi-mɛɣɛ mpi pə wɛ teu tɔ pə taa na ɩ́ kpɛntəna Tacaa kɛ teu na ɩ́ tɔ ɩsɩɩ pə mʋnaa tɔ. 36 Tɔʋ, pənɛntɛ tə́ paasəna yʋlʋ wei ɩ luɣu fɛɩ sɩ ɩ pɛɛlɔ ɩ́ saa tɔ pə tɔm ɩlɛ. Ye ɩ kɔma na ɩ́ ná sɩ pə fɛɩ teu sɩ ɩ́ yele ɩ pɛɛlɔ na ɩ́ tɛɛ pə taa, ɩ́ la ɩsɩɩ ɩ luɣu wɛɛ tɔ. Ɩ́ yele-ɩ na ɩ́ saa, ɩ ta la ɩsaɣatʋ. 37 Ama ye ɩnɩ ɩ nɔkəna na ɩ́ tɛma ɩ taa təkpataa sɩ ɩ pɛɛlɔ ɩ́ caɣa mpʋ, na pə tá kɛ́ nɔɣɔlʋ kisinana-ɩ kʋkisu, ɩnɩ ɩ tɔkəna tɔnʋɣʋ na ɩ́ kisina ɩ luɣu kɛ mpʋ, ɩ pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ́ ta saa pə wɛ teu. 38 Mpʋ tɔ, wei ɩ́ yelaa na ɩ pɛɛlɔ saa ɩ ta la taalɩ. Ama wei ɩ́ ta yele na ɩ́ saa pəlɛ pə kəla teu. 39 Alʋ paalʋ ɩ́ wɛna ɩ weesuɣu, ɩ alʋ ɩnɩ ɩ fɛɩna mpaaʋ sɩ ɩ́ kʋlɩ-ɩ. Ama ye ɩ paalʋ səpa, pə ha-ɩ mpaaʋ kɛ́, ɩ luɣu ɩ́ wɛ wei, ɩ saa. Ɩlɛ kʋlʋmtʋ kɛ́, pɩɩ wɛɛ Ɩsɔ sɛɛlʋ kɛ́. 40 Paa na mpʋ ma hʋʋ sɩ ye ɩ caɣaa ɩsɩɩ ɩ wɛɛ tɔ ɩ ká kəlɩ leleŋ nɩɩʋ. Ma nyəmá sɩ ma hʋwɛɛ anɛ a lɩɩna Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ. 1 Pənɛntɛ tə́ paasəna nantʋ kʋlalaatʋ tɔm ɩlɛ. Tə nyəmá sɩ tá təna tə wɛna pə nyəm mɛɛ. Na tə nyəmá tə nyəmá ɩnɩ ɩ yekina na yʋlʋ hɔŋ ɩ tɩ. Ama sɔɔlʋɣʋ ná lakɩ na tə́ nyɔɔ toŋ. 2 Ye nɔɣɔlʋ hʋʋ sɩ ɩ nyəmá pʋlʋpʋ, ɩ ta cɛkənta-wɩ ɩsɩɩ pə wɛ təkpataa sɩ ɩ́ cɛkəna-wɩ tɔ. 3 Wei ɩlɛ ɩ sɔɔləɣɩ Ɩsɔ, Ɩsɔ ná nyəmá pʋntʋ tɔɔ kɛ́. 4 Nti ɩ́ ka pɔɔsaa tɔɣɔlɛ sɩ, ye pa laawa, yʋlʋ ká tɔɣɔ yaa ɩ kaa tɔɣɔ? Tə nyəmá teu sɩ tɩɩŋ ná naa ɩsɛntɔɔ kɛ́ yem kɛ́. Ama Ɩsɔ tike koŋ wɛnna. 5 Ɩsɔtaa nyəm paɣalɛ na atɛ nyəm paɣalɛ kɛ yəlaa yaa pa ɩsɔnaa. Paa yaa mpʋ sɩ ɩsɔnaa na mpa pa nyənəɣɩ sɩ pa tɩ-wɛ tɔ pa wɛ paɣalɛ. 6 Ama tá kiŋ ɩlɛ, Ɩsɔ wɛ kʋlʋm təkoŋ kɛ́. Ɩnəɣəlɛ Tacaa wei ɩ lapa pə təna tɔ, na ɩ tɔɔ kɛ́ tə wɛna weesiŋ. Na Tacaa kɛlɛ kʋlʋm, ɩnəɣəlɛ Yesu Kilisiti wei ɩ yelaa na pə təna pə wɛɛ, na wei ɩ tɔɔ tə wɛna weesiŋ tɔ. 7 Ama yəlaa təna ta nyɩ mpʋ. Lɛlaa wɛɛ na pə́ tɛɛna-wɛɣɛ tɩɩŋ tɔm taa, na ye haləna saŋa pa tɔŋna nantʋ kʋlalaatʋ tɔɣɔʋ, pə wɛ ɩsɩɩ tɩɩŋ kɛ pa təŋəɣɩ. Pa nyəm wɛ tətantəlaa, ɩlɛna pá mələɣɩ naʋ sɩ kʋtɔɣɔʋ ŋkʋ kʋ wakələɣɩ-wɛɣɛ. 8 Pə taɣa kʋtɔɣɔʋ yekina na tə́ kpətəna Ɩsɔ kiŋ. Paa tə ta tɔɣɔ pə taɣa pə pasəɣɩ-tʋɣʋ pʋlʋ, paa tə tɔɣaa pə taɣa pə sɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ pʋlʋ. 9 Paa na mpʋ mɛ mpa mpaaʋ wɛɛ faa sɩ ɩ́ lakɩ mpi ɩ́ lá tɔ, ɩ́ la laakalɩ, pə taa kɔɔ na ɩ́ hu Ɩsɔ sɛɛʋ taa acamaa. 10 Ye nɔɣɔlʋɣʋ yem nawa nyá wei sɩ n nyəmá tɔ na ń caɣa tʋɣʋ tɛɛ na ń tɔŋna tɔɣɔʋ, ɩcam ɩnɩ ɩ laakalɩ kaa polo ɩsɩɩ ɩ́ tɔɣɔ nantʋ kʋlalaatʋ ntɩ? 11 Waatʋ ɩnɩ nyá nyəm mpɩ pə lapa na nyá tɔɣɔntəlɛ ɩcam wei ɩ tɔɔ Kilisiti səpa tɔ ɩ́ la yem kɛlɛ. 12 Ye ɩ́ pəntəɣəna mə tɔɣɔntəlɛnaa na ɩ́ kpɛsəɣɩ pa laakalənaa mpa pa wɛ tətantəlaa kɛ́ mpʋ tɔ, Kilisiti kɛ ɩ́ pəntəɣəna. 13 Pə tɔɔ kɛ́ ye ma tɔkɩ mpi na pɩɩ hu ma tɔɣɔntəlɛ, ma kaa tɔɣɔ. Paa pəcɔ maɣamaɣa ma kaa tɩɩ tɔɣɔ nantʋ. Pə́ taa kɔɔ na má hu ma tɔɣɔntəlɛ. 1 Ma fɛɩna mpaaʋ sɩ ye ma lakɩ mpi ma la? Ma ta kɛ tillu? Ma ta na Tacaa Yesu? Pə taɣa mə kɛna ma lapa Tacaa təmlɛ na pə́ lɩɩ mpi tɔ? 2 Ye lɛlaa ɩɩ nyənəɣɩ-m tillu pə kpɛnna-mɛ? Mpi tɔ, ɩsɩɩ mə na Tacaa ɩ́ kpɛntʋɣʋ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ təkelekele kɛ́ sɩ ma kɛ́ tillu. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma cɔɔkɩ mpa pa kotiɣina-m paa timpi na pá tɔŋ sɩ ma ta kɛ pʋlʋ tɔ. 4 Ye pa fɛləɣɩ-m kʋtɔɣɔʋ na kʋnyɔnyɔɔm kɛ ma təmlɛ tɔɔ ma yʋwa? 5 Ye ma təŋsa alʋ Ɩsɔ sɛɛlʋ nɔɣɔlʋɣʋ ma waalɩ na tə́ cɔɔkɩ ɩsɩɩ tillaa lɛlaa na Tacaa newaa na Piyɛɛ pa lakʋɣʋ tɔ ma yʋwa? 6 Yaa ma na Paanapasɩ tá tike kɛ pə wɛɛ sɩ tə́ lana tá niŋ na tə́ tɔɣɔna tá nɔɣɔ? 7 Yolú wei ɩ puki yoou na ɩ́ tɔɔkɩ ɩ tɩ? Na awe sɔɔkɩ lɛsɛŋ tʋɣʋ na ɩ́ kaa tɔɣɔ kʋ pee? Na awe tiikiɣi kaləkʋ na ɩ́ kaa nyaasɩ naaləm? 8 Nti ma tɔŋ tɔ, yəlaa yɔɣɔtəɣəna-təɣɩ kʋyɔɣɔtʋ, kʋsəsɩɩtʋ taa pə fɛɩ mpʋ? 9 Moisi kʋsəsɩɩtʋ taa pa ŋmaawa sɩ: N kaa hɔkɔ naʋ wei n makəna nyá məla tɔ ɩ nɔɣɔ. Naaŋ tɔɔ tike kɛ Ɩsɔ sɔɣɔməɣəna? 10 Pə taɣa tá maɣamaɣa tá nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ɩ yɔɣɔta mpʋ? Tá maɣamaɣa tá nyʋɣʋ tɔɔ təkpem kɛ́ pa ŋmaawa sɩ: Wei ɩ́ haləɣɩ ɩ́ haləna tɛɛlʋɣʋ, na wei ɩ́ kʋŋ ɩ́ kʋna tɛɛlʋɣʋ, sɩ ɩ ká hiki ɩ paa nyəm. 11 Ye tə tuuwa Ɩsɔ nyəm kɛ mə hɛkʋ na kaɣana tə́ hiki mpi pɩɩ waasɩ tá tɔnəŋ tɔɣɔ mə kiŋ tə yʋwa? 12 Lɛlaa ta kisi mpaaʋ kɛ hikuɣu sɩ pá hikiɣi-wɩ, kacaŋfana tá na? Paa na mpʋ tá tá nyənna təna. Ama tə tɔɣa pə təna pə kʋnyɔŋ sɩ tə taa kɔɔ tə wakəlɩ Kilisiti tɔɔ Laapaalɩ kʋpaŋ təmlɛ. 13 Anɩ ɩ́ nyəmá teu sɩ mpa pa lakɩ təma kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa tɔ Ɩsɔ təsɛɛlɛ caləsəɣəna-wɛ. Na mpa pa lakɩ kɔtasɩ kɛ kɔtaɣa təlatɛ tɔɔ tɔ pa hikiɣi pa paa nyəm kɛ kɔtasɩ nsɩ sɩ taa kɛ́. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. Mpa pa kpaaləɣɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ Tacaa ha-wɛɣɛ nɔɣɔ sɩ pá tɔɣɔna kɔtasɩ nsəɣɩ. 15 Ama má, ma ta la tənɛ ɩnɩ tə taa natəlɩ, na ma ŋmaaʋ ɩsəntɔ tɔ, pə taɣa sɩ ma pɔɔsəɣɩ sɩ má hiki se. Sana səm na mpʋ ɩnɩ pə lapʋ. Nɔɣɔlʋ kaa wakəlɩ mpi ma yɔɔləɣəna mpʋ tɔ. 16 Pə taɣa ma tɩ sam tɔɔ kɛ́ ma kpaaləɣɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ se. Ama caalʋɣʋ na caalʋɣʋ kɛ́. Na ye pə cəpa-m na má tá kpaalɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ, maɣalɛ. 17 Ye ma maɣamaɣa maa tʋna ma tɩ sɩ má la təmlɛ tənɛ, má nɔkaa ma haakɩ nɔɣɔ kɛ́ na má taŋa kʋfɛlʋɣʋ. Ɩsɩɩ pa tʋ-m-tɛɣɛ kʋtʋɣʋ tɔ, pə wɛɛ sɩ má la-tɛɣɛ na má lɩɩ təsoo. 18 Ma kʋfɛlʋɣʋ ntɛ́ ŋku ɩlɛ? Nkʋɣʋlɛ sɩ má hʋləsɩ laŋlɛ na Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaalʋɣʋ. Má kpaaləɣɩ faalaa, má taa haa nɔɣɔ na má taŋaa ɩsɩɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaallʋ lakɩ tɔ. 19 Ma tɩ ma təɣɩ, ma ta kɛ yom. Paa na mpʋ ma lapa ma təɣɩ yəlaa təna yom sɩ má hiki yəlaa paɣalɛ kɛ sɔsɔm kɛ ɩsəna pə wɛɛ tɔ. 20 Yuta nyə́ma taa, ma lakɩ kɛ́ ɩsɩɩ Yuta tʋ, ɩlɛna má hiki-wɛ. Paa na maa təŋəɣɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ tɔ, ye ma wɛ mpa pa təŋəɣɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ tɔ pa hɛkʋ, ma lakɩ kɛ́ ɩsɩɩ ma təŋəɣɩ-tɩ ɩlɛna má hiki-wɛ. 21 Na mpʋ tɔtɔɣɔ ye ma wɛ mpa pa ta nyɩ Moisi kʋsəsɩɩtʋ tɔm tɔ pa hɛkʋ, ma wɛ kɛ́ ɩsɩɩ pa wɛʋ tɔ, maa paasəɣəna kʋsəsɩɩtʋ, ɩlɛna má hiki-wɛ. Pə taɣa ɩsɩɩ ma tɔŋ sɩ ma lɔ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ se, Kilisiti kʋsəsɩɩtʋ təna ma təŋəɣɩ kɛ́. 22 Mpa pa wɛ ɩcantʋ kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa tɔ, ma lapa pa hɛkʋ kɛ́ ɩsɩɩ ɩcam na pə́cɔ́ má hiki acamaa mpɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma lakɩ paa mpa pa hɛkʋ, ɩlɛna paa pə kəlɩ we má ya pa taa lɛlaa. 23 Ma lakɩ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔɔ kɛ́, ɩlɛna ma maɣamaɣa maa waa pə taa. 24 Ntɔŋ ɩ́ nyəmá sɩ pa tɔɔkʋɣʋ asewa tɛtɛ tɔ paɣalɛ seena, ama kʋlʋm təkoŋ tɔkəna. Mɛ tɔtɔ ɩ́ kaasɩ mə təɣɩ mpʋ na sewa, na ɩ́ laalɩ na ɩ́ tɔɣɔ nɔɣɔ. 25 Lʋtaa na selaa pa təna pa lakʋɣʋ mpʋ tɔ, pa wɛna pa kʋkʋkiimnaa kɛ́ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. Pa lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pá hiki sam ntenuɣu ŋku kɩɩ taaŋəɣɩ tɔ. Ama tá ɩlɛ, tá lakɩ kɛ́ sɩ tə́ hiki sam ntenuɣu ŋku kʋ wɛ tam tɔɔ tɔ. 26 Pə tɔɔ kɛ́ má tɔŋna sewa na má yaɣa ɩsəlɛ kɛ timpi ɩnɩ tɔ. Ma wɛ kɛ́ ɩsɩɩ ŋkuma matʋ wei ɩɩ haɣaləɣɩ yem tɔ. 27 Ama ma wʋsəɣɩ ma tɔnʋɣʋ kɛ́ na má tɔkəɣɩ ma təɣɩ teu sɩ pə́ taa kɔɔ na ma wei ma lapa lɛlaa kɛ waasʋ tɔ má kpisi na pá lɔ-m. 1 Ma taapalaa ma luɣu wɛɛ sɩ ɩ́ tɔɔsɩ mpi pə maɣana tá caanaa caanaa mpa na Moisi pa tɔma tɔ pa tɔm. Pa təna təpaɩ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ kentina pa tɔɔ, na pa təna təpaɩ pa tɛsəna səsəncaasɩ teŋku. 2 Na ɩsɔŋmʋntʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɛɛ kɛ́ teŋku taa kɛ́ pə sɔ pa təna təpaɩ kɛ́ Ɩsɔ lʋm kɛ pa mʋɣʋ Moisi na pá təŋəɣɩ-ɩ tɔ pə tɔɔ. 3 Pa təna təpaɩ pa tɔɣɔna piti tɔɣɔnaɣa kʋlʋmaɣa ŋkɛ. 4 Na pa təna təpaɩ pa nyɔɔna piti kʋnyɔnyɔɔm kʋlʋməm mpi pə lɩɩna pɩɩʋ taa tɔ. Na pɩɩʋ ŋkʋ kʋ hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ pá na Kilisiti pa tɔŋna. 5 Paa na mpʋ tɔ Ɩsɔ laŋlɛ ta hɛɛna pa taa paɣalɛ, mpʋ pə yelina na pá sɩ wʋlaɣa tɛtʋ taa. 6 Pənɛ ɩnɩ pə lapaɣa sɩ pə́ hʋ́lɩ́-tʋɣʋ lɔŋ na pə́ taa kɔɔ na tə́ nyɩɩlɩ ɩsaɣakʋnyɩɩləŋ ɩsɩɩ mpɛ ɩnɩ paa nyɩɩlʋɣʋ tɔ. 7 Na pə́ taa kɔɔ na ɩ́ kɛɛsɩ na ɩ́ sʋʋ tɩɩŋ laaʋ taa ɩsɩɩ pa taa lɛlaa ka lapʋ tɔ. Ɩsɔ tɔm taa pa ŋmaawa mpʋ sɩ: Yəlaa caɣaa na pá tɔɣɔ na pá nyɔɔ, ɩlɛna pá nyəkɩ na pá kʋlɩ sɩ pa paakɩ. 8 Na tə́ taa la wasaŋkalətʋ ɩsɩɩ pa taa lɛlaa ka paasənaʋ-tɩ na kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ tike yʋlʋnyɔɔŋ iyisi hiu na tooso (23000) lɩɩ na pá sɩ tɔ. 9 Tə taa maɣasɩ Tacaa sɩ tə naa ɩ waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa taa lɛlaa ka lapa na pá səna tʋmaa. 10 Tə taa miiti, mpi tɔ, pa taa lɛlaa ka miitaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ na wakəllʋ kʋ-wɛ tɔ. 11 Pə təna mpi pə maɣana-wɛ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ lɛlaa kɛ lɔŋ kɛ́. Pa ŋmaa-təɣɩ sɩ pa kpaaləɣɩ-tʋ yoo. Pə taɣa pʋlʋ, waatʋ wei ɩ taa tə wɛ ɩsəntɔ tɔ tənaɣa waatʋ kɛ́. 12 Pə tɔɔ ɩlɛ ye wei ɩ hʋʋ sɩ ɩ səŋaa pʋntʋ ɩ́ la laakaalɩ, ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ hoti. 13 Maɣasʋɣʋ nakʋlɩ kʋ ta maɣana-mɛ na pə́ kəlɩ ɩsɩɩ maɣasʋɣʋ makʋɣʋna yʋlʋ tɔ. Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ lakɩ mpi tɔ ɩɩ yeki-wɩ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ kaa yele na maɣasʋɣʋ maɣana-mɛ na pə́ kəlɩ-mɛ. Ama maɣasəŋ ɩnɩ ɩ́ kɔma ɩ ká hʋ́lɩ́-mɛɣɛ ɩsəna ɩ́ ká la na ɩ́ tʋlɩ na ɩ́ pəsɩ-ɩ tɔ. 14 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa kʋpama mɛ, ɩ́ la laakalɩ na tɩɩŋ tɔm. 15 Ma yɔɣɔtəɣəna-mɛ ɩsɩɩ yəlaa laɣatʋnaa, ɩlɛ nti ma yɔɣɔtəɣɩ tɔ ɩ́ hʋʋ mə maɣamaɣa na ɩ́ ná. 16 Ɩ́ nyənna tə tɔkʋɣʋ kɔpʋ na ɩ́ suna Ɩsɔ kʋpantʋ na tə sɛɛ-ɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ pə tɔɔ tɔ na ɩ́ ná. Tə nyɔɔkʋɣʋ tɔ, pɩɩ kpɛntəɣɩ-tʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ Kilisiti caləm tɔɔ? Na potopoto wei tə fakɩ tɔ, tə tɔkʋɣʋ tɔ, pɩɩ kpɛntəɣɩ-tʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ Kilisiti tɔnʋɣʋ tɔɔ? 17 Ɩsɩɩ potopoto wɛʋ kʋlʋm na taa wɛ kʋpiŋ na tə́ taləɣɩ-ɩ tɔ tə kpɛnta kʋlʋm kɛ́. Mpi tɔ potopoto kʋlʋm kɛ tə tɔkɩ tɔ se. 18 Ɩ́ nyənna Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa na ɩ́ na. Mpa pa tɔkɩ mpi pa lapa kɔtaɣa tɔ pá na Ɩsɔ wei ɩ tike ɩ tə kɔtaɣa təlatɛ tɔ pa kpɛntaa kɛ́. 19 Ɩlɛ ɩsənaɣa pə wɛɛ ɩlɛ? Tʋɣʋ kʋlalaam kɛna pʋlʋ? Yaa tʋɣʋ maɣamaɣa kɛna pʋlʋ? Pʋlʋ fɛɩ paa pəcɔ. 20 Ama pa laakʋɣʋ tɔ alɔɣaa tɔɔ kɛ́ pa laakɩ, pə taɣa Ɩsɔ. Na ma kisaa sɩ mə na alɔɣaa ɩ́ taa wɛɛ təma tɔm taa ɩlɛ. 21 Ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ nyɔɔ Tacaa kɔpʋ na ɩ́ tasa alɔɣaa nyəŋ kɛ nyɔɔʋ. Na ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ caɣa Tacaa nyənaɣa tɛɛ na ɩ́ tasa alɔɣaa nyəŋka tɛɛ kɛ́ caɣaʋ tɔtɔ. 22 Yaa tə caa tə sʋsɩ Tacaa kɛ ɩsəsɛɛmlɛ taa? Tá kələna-ɩ toma yaa ɩsəna? 23 Mə taa lɛlaa tɔŋ sɩ mpaaʋ wɛɛ sɩ tə́ nɔka mpi tə lá. Tampana, mpaaʋ wɛɛ yaa. Ama pə təna pə fɛɩna kawaaɣa kɛ́. Mpaaʋ wɛɛ sɩ tə́ nɔka mpi tə la. Ama pə taɣa pə təna pə lapʋ sɔɔsəɣəna pʋlʋpʋɣʋ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. 24 Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa pɛɛkɩ ɩ maɣamaɣa ɩ nyʋɣʋ nyəntʋ tike. Ama paa wei ɩ́ pɛɛkəɣɩ ɩ tɔɣɔntəlɛnaa nyəntʋ tɔtɔ. 25 Nantʋ təna nti pa pɛɛtəɣɩ kʋyakʋ taa tɔ ɩ́ tɔɣɔ, ɩ́ taa kpeɣe mpi mə taa ɩ́ wɛna sika tɔ. 26 Pə taɣa pʋlʋ, pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Tacaa tənna tɛtʋ na pə təna mpi pə wɛ tə taa tɔ. 27 Ye ma ta nyɩ Ɩsɔ yaa-ŋ tɔɣɔʋ na nyá luɣu wɛɛ sɩ n puki, ń polaa, tɔɣɔ pə təna mpi ɩ ká saa-ŋ tɔ, taa kpeɣe mpi nyá laakalɩ taa n wɛna sika tɔ. 28 Ama ye nɔɣɔlʋ heela-ŋ sɩ tənɛ ɩnɩ pa laawaɣa, ɩlɛ taa tɔɣɔ, kɛ wei ɩ cəpa-ŋ ḿpʋ́ɣʋ́ səkpalʋɣʋ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ tɔɔ, na nyá laakalɩ ta caɣa ɩ təcaɣalɛ tɔ pə tɔɔ. 29 Pə taɣa nyá laakalɩ kɛ ma yɔɣɔtəɣɩ cənɛ. Ama wei ɩnɩ ɩ heela-ŋ tɔ ɩ nyəŋ tɔɔ kɛ́. Ɩlɛ pepe nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ lɛlʋ laakalɩ tɔm ká pɛlɩ ma niŋ kɛ mpʋ? 30 Ye ma sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ na pə́cɔ́ má tɔkɩ, pepe tɔɔ kɛ́ paa tʋʋ-m timpi ma tɔkəna sɛɛtʋ tɔ? 31 Pə wɛɛ sɩ paa ɩ́ tɔkɩ, paa ɩ́ nyɔɔkɩ, paa ɩ́ lakɩ mpi, ɩ́ la na Ɩsɔ hiki teeli kɛ pə təna pə taa. 32 Ɩ́ taa hu nɔɣɔlʋ, paa Yuta nyə́ma, paa mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, paa Yesu sɛɛlaa. 33 Ɩ́ la ɩsɩɩ ma lakʋɣʋ tɔ. Ma lʋkɩ kɛ́ sɩ pə təna mpi ma lakɩ tɔ pə́ la yəlaa tənaɣa leleŋ. Pə taɣa ma maɣamaɣa ma nyʋɣʋ nyəntʋ kɛ ma pɛɛkəɣɩ. Ama yəlaa təna nyəntʋ kɛ́ sɩ pə́ ya pa nyɔɔŋ. 1 Ɩ́ kɛɛsəɣəna-m ɩsɩɩ má kɛɛsəna Kilisiti tɔ. 2 Ɩ́ tɔɔsa ma tɔm kɛ pə təna pə taa na ɩ́ tɔka kʋlapʋtʋnaa kɛ teitei ɩsɩɩ ma kɛɛsʋɣʋ-mɛ tɔ ma sama-mɛ. 3 Ama ma caa kɛ́ sɩ ɩ́ nyɩ sɩ Kilisiti kɛlɛ paa apalʋ wei ɩ sɔsɔ, na apalʋ ntɛ́ alʋ sɔsɔ, na Ɩsɔ kɛlɛ Kilisiti ɩ́lɛ́ ɩ sɔsɔ. 4 Ye apalʋ ɩ́ sələməɣɩ yaa ɩ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ na ɩ́ tá kuli ɩ nyʋɣʋ tɔɔ, Kilisiti kɛ ɩ kpɛɛnaa. 5 Na ye alʋ ɩ́ sələməɣɩ yaa ɩ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu na ɩ́ tá te saalaɣa, ɩ paalʋ kɛ́ ɩ kpɛɛnaa, na pə pəsa ɩsɩɩ pa loola-ɩ kɛ́. 6 Na ye alʋ kaa te saalaɣa ɩlɛ pá kɔ́ ɩ nyɔɔsɩ. Ama ye pə wɛ-ɩ fɛɛlɛ sɩ pá kɔ-ɩ yaa pá looli-ɩ, ɩlɛ ɩ́ te saalaɣa. 7 Apalʋ kaa pa ɩ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pʋlʋ, mpi tɔ, ɩ kɛ́ Ɩsɔ lɛɛsʋɣʋ na ɩ kiŋ kɛ Ɩsɔ teu naakɩ. Ama alʋ kiŋ kɛ apalʋ teu ná naakɩ. 8 Pə taɣa alʋ kɛ pa cosaa na pá ŋmana apalʋ. Ama apalʋ kɛ pa cosaa na pá ŋmana alʋ. 9 Na pə taɣa alʋ tɔɔ kɛ́ pa ŋma apalʋ. Ama apalʋ tɔɔ kɛ́ pa ŋma alʋ. 10 Pə tɔɔ kɛ́ ɩsɔtaa tillaa tɔɔ, alʋ ká wɛɛna ɩ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ɩ ta tɩ ɩ tɩ, ama apalʋ tənna-ɩ tɔ. 11 Paa na mpʋ tɔ, Tacaa tɔm taa alʋ fɛɩ ɩ tɩ tɔɔ tike, na apalʋ kɛ ɩ́lɛ́ ɩ tɩ tɔɔ tike, pa təna pa tɩ pa təmaɣa. 12 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, apalʋ kɛ pa cosaa na pá ŋmana alʋ, na mpʋ tɔtɔɣɔ alʋ na lʋla apalʋ, na pə tənaɣa mpʋ Ɩsɔ kiŋ kɛ pə lɩɩnaa. 13 Mə maɣamaɣa ɩ́ maɣasɩ-təɣɩ mə taa na ɩ́ ná, sɩ waatʋ wei alʋ puki Ɩsɔ sɛɛʋ na ɩ́ sələməɣɩ tɔ, ɩ caɣa nyʋɣʋ kpɛtɛ na? 14 Antulinya taa cənɛ maɣamaɣa se, ye apalʋ yɛləɣəna nyɔɔsɩ kʋtaɣalasɩ, fɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ kɛ́. 15 Ama ye alʋ nyɔɔsɩ taɣaləna mpʋ, ɩsantɛ sɔsɔɔlɛ ntɛ́. Tampana yaa pə ha paa alʋ wei kɛ́ nyɔɔsɩ kʋtaɣalasɩ kɛ́ sɩ sɩ takəɣɩ-ɩ ɩsɩɩ tɛkɛntɛ. 16 Ama ye nɔɣɔlʋ tasəɣɩ tənɛ ɩnəɣɩ kpɛɛsənaʋ pʋntʋ ɩ́ nyɩ sɩ, paa ta, paa Ɩsɔ sɛɛlaa kpeka, tə fɛɩna lakasɩ nasəlɩ tɔtɔɣɔ tá Ɩsɔ sɛɛʋ wule na pə́ tá kɛna sənɛ. 17 Tɔʋ, nti ma nawa na ma caa ma yɔɣɔtɩ-tɩ tɔ, pə ta mʋna má sa-mɛɣɛ paa pəcɔ se. Pə taɣa pʋlʋ, mə kotuŋ wei ɩ́ kotiɣi tɔ, ye pə taɣa ɩsaɣatʋ, ɩɩ sɔɔsəɣɩ-mɛɣɛ kʋpantʋ natəlɩ. 18 Kancaalaɣa nyəntʋ ɩlɛ, pa heela-m kɛ́ sɩ ɩ́ kotiɣi tɔ, mə kotuɣu faɣa kpeka kpeka kɛ́, na ɩɩ caa təma. Ɩlɛ ma tisa-təɣɩ ɩsɩɩ ma ta tisi. 19 Ye faɣasʋɣʋ ɩ́ wɛ mə hɛkʋ taa kɔlɔ, kʋ́ wɛɛ na pə́cɔ́ pá nyɩ mə taa mpa pa kɛ́ kʋpama na tampana tɔ. 20 Ɩ́ kotuɣu tɔ, pə taɣa Tacaa tɔɣɔnaɣa kɛ ɩ́ tɔkɩ. 21 Pə wɛ ḿpʋ́ɣʋ́ kʋpam mɛɛ, ɩ́ cakʋɣʋ nyanaɣa tɛɛ təkpem tɔ paa wei ɩ huliɣina ɩ maɣamaɣa ɩ tɔɣɔnaɣa kɛ́. Nyɔɣɔsɩ ná tɔŋna lɛlaa kɛ kʋɣʋ na sʋlʋm náá kʋɣɩ lɛlaa. 22 Ɩ́ ká tɔkɩ na ɩ́ nyɔɔkɩ mə tɛɛsɩ nsi sɩ taa tɔɣɔ ɩ́ fɛɩna yaa we? Yaa Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle kɛ ɩ́ nyənəɣɩ yem? Na mpa pɛlɛ pa fɛɩna pʋlʋ tɔɣɔlɛ ɩ́ caa fɛɛlɛ tʋɣʋ na? Yaa ɩ́ caa má heeli-mɛ suwe? Pə nəɣəsəna ma sa-mɛ? Paa pəcɔ ma kaa sa-mɛ se. 23 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔmnaa mpa Tacaa tasa-m na má caa ma heeli-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ, ahoo nna a taa pa yelaa na pá kpa Tacaa Yesu ɩnɩ tɔɣɔ ɩ kpaɣa potopoto. 24 Ɩ sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ na ɩ́ tɛ ɩlɛna ɩ́ faɣa-ɩ na ɩ́ tɔ sɩ: Ɩnɛ ɩ kɛna ma tɔnʋɣʋ ŋku pə ha mə tɔɔ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ ká lakɩ na ɩ́ tɔɔsəɣɩ ma tɔɔ. 25 Pa tɛma tɔɣɔʋ kɛ mpʋ ɩlɛna ɩ́ kpaɣa kɔpʋ na ɩ́ tɔ sɩ: Kɔpʋ ɩnɛ ɩ kɛna Ɩsɔ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfam yoo, na ma caləm hʋləna pə tampana. Paa waatʋ wei kɛ́ ɩ́ nyɔɔkɩ ɩ nyɔɔkɩ mpʋ na ɩ́ tɔɔsəɣəna ma tɔɔ yoo. 26 Kʋpam ye ɩ́ wɛɛ na ɩ́ tɔkɩ potopoto ɩnɛ na ɩ́ nyɔɔkɩ kɔpʋ ɩnɛɣɛ mpʋ, ɩ́ heeliɣi Tacaa səm tɔm, haləna ɩ́lɛ́ ɩ kɔɔ ɩ́ məlɩ. 27 Pə tɔɔ kɛ́ ye nɔɣɔlʋ wɛɛ na ɩ́ tɔkɩ Tacaa potopoto na ɩ́ nyɔɔkɩ ɩ kɔpʋ pəyele ɩ ta nəɣəsəna sɩ ɩ́ tɔɣɔ na ɩ́ nyɔɔ pʋntʋ ɩ́ nyɩ sɩ Tacaa tɔnʋɣʋ na ɩ caləm pə tɔm wɛ ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́. 28 Pə wɛɛ sɩ paa wei ɩ́ pɔɔsɩ ɩ təɣɩ ɩ maɣamaɣa na ɩ́ ná na pə́cɔ́ ɩ́ tɔɣɔ potopoto ɩnɛ na ɩ nyɔɔ kɔpʋ ɩnɛ. 29 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye wei ɩ tɔkɩ potopoto na ɩ́ nyɔɔkɩ kɔpʋ kɛ yem tɔɔ na ɩ́ tá cɛkəna sɩ pə kɛ́ Tacaa tɔnʋɣʋ, ɩ kɔŋna ɩ maɣamaɣa ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́ tɔm kɛ ɩ tɔɣɔʋ na ɩ nyɔɔʋ mpɩ pə taa kɛ́. 30 Ɩsəntɔ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ lapʋ tɔɔ kɛ́ mə taa paɣalɛ kɛ́ kʋtɔntʋnaa na acamaa na yəlaa kʋpiŋ səpa. 31 Ye ta maɣamaɣa tə pɔɔsəɣəna tá təɣɩ tɔmnaa na pə́cɔ́ ɩlɛ, tə kpɛɛ tá təɣɩ tɔm nti Ɩsɔ ká hʋʋna-tʋ tɔ tə taa kɛ́. 32 Ama Tacaa ɩlɛ ɩ hʋʋkəna-tʋɣʋ na ɩ́ hɔŋ tá ŋkpaŋŋ kɛ sɩ pə́ taa kɔɔ na pə́ kaa tá na antulinya kɛ kpatətɛ kʋlʋmtəlɛ. 33 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa waatʋ wei ɩ́ kotiɣi sɩ ɩ́ tɔkɩ Tacaa tɔɣɔnaɣa tɔ ɩ́ taŋ təma. 34 Ye nyɔɣɔsɩ ɩ́ pɩɩ wei pʋntʋ ɩ́ tɔɣɔ ɩ təyaɣa, na pə́ taa kɔɔ na mə kotuŋ tɔɔ Ɩsɔ kɔɔ ɩ́ nana-mɛɣɛ natələɣɩ lapʋ. Nti nti pə kaasaa tɔ má kɔma na má kɔɔ ɩlɛ ma tɛɛsɩ təlɛɣɛ taɣanʋɣʋ. 1 Pənɛntɛ tə́ paasəna mpi mpi Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ yeki na pə́ saa yəlaa tɔ pə tɔm ɩlɛ. Ma taapalaa ma caa kɛ́ sɩ mpi mpi pə saakʋɣʋ yəlaa tɔ ɩ́ nyɩ tampana nna a tɔɔ pə saa mpʋ tɔ. 2 Ɩ́ nyəmá teu sɩ ɩ́ ka kɛʋ ma ta nyɩ ɩsɔnaa tɔ tɩɩŋ wei ɩɩ yɔɣɔtəɣɩ natəlɩ tɔ ɩ tɔm taa kɛ́ pə hana mə ɩsɛ na cʋɣʋlʋɣʋ fɛɩ. 3 Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ ma caa sɩ ɩ́ nyɩ na ɩ́ tɛ mə taa sɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ wei Ɩsɔ Feesuɣu tiikiɣi na pʋntʋ lɩɩna pə waalɩ na ɩ́ tɔ sɩ Yesu kɛ́ mpusi tɔ. Na ye Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩɩ tiikiɣi wei pʋntʋ kaa pəsɩ na ɩ́ tʋləɣɩ na ɩ́ yeki sɩ Yesu kɛlɛ Tacaa. 4 Mpi mpi pə saakɩ yəlaa kɛ Ɩsɔ mpaaʋ taa tɔ pə wɛ ŋka ŋka kɛ́. Ama Ɩsɔ Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ kʋ yekina na pə́ saakɩ yəlaa. 5 Təma lapʋ wɛ fakasɩ fakasɩ. Ama Tacaa kʋlʋm ɩnɩ ɩ təma kɛ pa lakɩ. 6 Kʋlapəm wɛ ŋka ŋka, ɩlɛ Ɩsɔ kʋlʋm ɩnɩ ɩ tʋɣʋna pa tənaɣa kʋlapəmnaa mpɛ pa təna. 7 Ɩsɔ Feesuɣu hʋ́lə́ɣɩ́ paa wei ɩ kiŋ kɛ́ sɩ kʋ wɛɛ na kʋ yeki na pʋlʋ lapʋ saa pʋntʋ ɩlɛna pa təna pá hiki kʋpantʋ kɛ pə taa. 8 Ɩsɔ Feesuɣu haa nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ ləmaɣasɛɛ tɔm yɔɣɔtaɣa. Na Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ kʋ ha nɔɣɔlʋ ɩlɛ tɔtɔ sɩ ɩ́ yɔɣɔtəɣəna nyəm. 9 Ɩsɔ Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ kʋnɛ kʋ yekina na nɔɣɔlʋ náá tisiɣi Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ yuŋ kɛ teu. Na kʋ́ haa nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ kʋtɔntʋnaa waasʋɣʋ pəsʋɣʋ. 10 Ɩsɔ Feesuɣu yeki na nɔɣɔlʋ náá lakɩ piti təma, na kʋ tʋɣʋ nɔɣɔlʋ ɩlɛ sɩ ɩ́ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu, na kʋ yeki na nɔɣɔlʋ náá nyəŋ na ɩ́ faɣasəɣɩ alɔɣaa nyəntʋ na Ɩsɔ Feesuɣu nyəntʋ. Kʋ yeki na nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́ ɩ́ yɔɣɔtəɣəna tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ, na kʋ yeki na nɔɣɔlʋ náá cɛkəɣəna-tɩ na ɩ́ tɛləsəɣɩ. 11 Ɩsɔ Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ kʋnɛ kʋ taa kʋ tike kʋ lakəna pə tənaɣa mpʋ. Kʋ yeki na paa mpi mpi pə lapʋ saa paa wei kɛ́ ŋka ŋka ɩsɩɩ kʋ nɔkaa tɔɣɔ. 12 Tampana tɔɔ Kilisiti wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tɔnʋɣʋ pilimile wɛʋ na kʋ́ wɛna nɔɔhɛɛ na niŋ na ŋkpaŋŋ na ɩsɛ na pə tənaɣa mpʋ tɔ. Tɔnʋɣʋ wɛʋ tɔ paa kʋ tɔɔ kʋ wɛna ḿpʋ́ɣʋ́ waanɩ waanɩ tɔ pə təna pə kpɛnta kʋlʋm kɛ́ sɩ tɔnʋɣʋ. 13 Mpʋ tɔtɔɣɔ na ta təna, paa tə kɛ́ Yuta nyə́ma yaa tə ta kɛ Yuta nyə́ma, paa tə kɛ́ yomaa yaa kasaɣampiya, Ɩsɔ Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋɣʋ pa sɔna-tʋɣʋ Ɩsɔ lʋm sɩ tə́ kpɛntɩ ɩsɩɩ yʋlʋ tɔnʋɣʋ pilimile wɛʋ tɔ, na Ɩsɔ Feesuɣu kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ kʋ lʋm kɛ tə nyɔɔkɩ teu kɛ tá təna. 14 Yʋlʋ tɔnʋɣʋ pilimile wɛʋ tɔ pə taɣa nɔɔhɛɛ tike yaa niŋ yaa ŋkpaŋŋ yaa ɩsɛ tike wɛnna. Ama pə tənaɣa mpʋ pə wɛnna kʋ tɔɔ. 15 Nɔɔhəlɛ ka pəsɩ na tə́ tɔ sɩ: Ma ta kɛ niŋ tɔ, ma ta kɛ tɔnʋɣʋ? Paa tɩɩ yɔɣɔta mpʋ pɩɩ ləsɩ-tɛɣɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ? 16 Nkpaŋʋɣʋ ká pəsɩ na kʋ́ tɔ sɩ: Ma ta kɛ ɩsəlɛ tɔ ma ta kɛ tɔnʋɣʋ? Paa kʋ tɩɩ yɔɣɔta mpʋ pɩɩ ləsɩ-kʋɣʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ? 17 Na pə wɛʋ mpʋ tɔ, ye ɩsəlɛ tike təkoŋ wɛnna yʋlʋ tɔnʋɣʋ təna tɔɔ, pepeɣe yʋlʋ ká nɩɩna tɔm? Na ye ŋkpaŋʋɣʋ tike wɛnna, pepeɣe yʋlʋ ká nɩɩna sɔŋ? 18 Tampana tɔɔ Ɩsɔ nɔka ɩsəna tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lapa, ɩ tʋ yʋlʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ paa mpiɣi waanɩ waanɩ. 19 Ye kʋlʋməm ka wɛnna yʋlʋ tɔnʋɣʋ təna ɩlɛ pə taa kɛ́ yʋlʋ tɔnʋɣʋ ntɛ́. 20 Ama yʋlʋ tɔnʋɣʋ na wɛʋ tɔ kʋ wɛna nɔɔhɛɛ na niŋ na ŋkpaŋŋ na ɩsɛ na pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́. 21 Pə tɔɔ kɛ́ ɩsɛ ná kaa pəsɩ na á tɔ niŋ sɩ ye ɩ́lɛ́ ɩ fɛɩ pə lá ɩsəna? Na nyʋɣʋ ná kaa pəsɩ na kʋ tɔ nɔɔhɛɛ sɩ ye alɛ a fɛɩ pə lá ɩsəna? 22 Pə fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ paa pəcɔ, mpi mpi pə kɛ́ taaləm nyəm kɛ yʋlʋ tɔnʋɣʋ taa tɔ mpəɣəlɛ weesuɣu. 23 Mpi tə nyənəɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ taaləm tɔ mpəɣɩ tə məla na tə́ seena na pə́ kəlɩ lɛmpənaa. Na pə kaasa lɛmpɩ, pəlɛ pə yaaʋ wɛ fɛɛlɛ, pəlɛɣɛ pa kələɣɩ ŋmɛsʋɣʋ təkulakula, 24 na pə kəlɩ tá tɔnʋɣʋ tɔɔ lɛmpənaa mpi pɩɩ mʋnaa sɩ tə la mpʋ tɔ. Ɩsɔ lapa yʋlʋ tɔnʋɣʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ lɛmpɩ ɩ́ takəɣɩ lɛmpɩ waalɩ. 25 Pə tɔɔ kɛ́ faɣasʋɣʋ fɛɩ yʋlʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ. Ama pə təna mpi pə wɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ tɔ pɩɩ nəɣəsəɣɩ təma tɔɔ kɛ́ tam kɛ́. 26 Ye yʋlʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ lɛmpɩ saləməɣɩ, pə təna pə saləməɣəna, na ye pa sama yʋlʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ lɛmpɩ, pə təna pə samtʋ kɛ́. 27 Mə təna ɩ́ kɛ́ Kilisiti tɔnʋɣʋ kɛ́, na paa mə taa wei ɩ kɛ́ Kilisiti tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋ tɔɔ pʋlʋpʋ kɛ́. 28 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kpa tillaa kɛ Yesu sɛɛlaa kpekəle taa kɛ́ kancaalaɣa, pə waalɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, pɛlɛ pa waalɩ kɛ́ sɛɣɛsəlaa, pə waalɩ kɛ́ ɩ kpa piti təma lataa, na kʋtɔntʋnaa waasəlaa, na lɛlaa tentaa, na nyʋɣʋ nyə́ma, na mpa tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pa yɔɣɔtʋɣʋ saawa tɔ. 29 Pa təna pa ta kɛ tillaa se, pəyele pa təna pa ta kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa yaa sɛɣɛsəlaa. Pa təna paa pəsəɣɩ piti təma lapʋ. 30 Pə taɣa pa təna pa waasəɣəna kʋtɔntʋnaa, pəyele pə taɣa pa təna pa yɔɣɔtəɣəna na tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ, yaa tɔmnaa mpɛ pa tɛləsʋɣʋ. 31 Ye ɩ nyɩɩləɣɩ sɩ pʋlʋ lapʋ ɩ́ saa-mɛ, ɩ́ nyɩɩlɩ mpi pə kəla nyʋɣʋ tɔ. Maa hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pənɛntɛɣɛ mpaaʋ ŋku kʋ kəla ɩ təna tɔ. 1 Paa ma yɔɣɔtəɣɩ yəlaa nsəma na ɩsɔtaa tillaa nsəma tɔtɔ, ye maa sɔɔləɣɩ yəlaa ma yɔɣɔtaɣa təna wɛ yem kɛ́ ɩsɩɩ suule wiikuɣu tɔ yaa kaŋkonte wiikuɣu tɔ. 2 Paa pə wɛɛ sɩ Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ saana-m, yaa paa maa nyɩ pə təna na má cɛkəna kʋŋmɛsəm təna, yaa paa maa tisa Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ ma yuŋ kɛ teu na má yɔɣɔtəɣəna pɔɔŋ sɩ ɩ́ kpɛsɩ na ɩ́ laɣasɩ, na ɩ́ kpɛsəɣɩ na ɩ́ laɣasəɣɩ, na maa sɔɔləɣɩ yəlaa, ma wɛ yem kɛ́. 3 Paa ma apititu tənaɣa maa kpaɣa na má tala kʋnyɔntʋnaa, yaa paa ma tɔnʋɣʋ maɣamaɣa kɛ ma lapa awusa sɩ ye pa wɔkɩ kɔkɔ pa wɔ, ye maa sɔɔləɣɩ yəlaa pə tənaɣa mpʋ yem kɛ́. 4 Sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ ɩsaɣakʋnyɩɩlʋɣʋ fɛɩ, tɩ hɔm fɛɩ, ɩsəcaʋ fɛɩ. 5 Ye sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ fɛɛlɛ fɛɩ nyəntʋ natəlɩ tɩɩ kɔŋ, ye sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ yʋlʋ ɩɩ pɛɛkəɣɩ ɩ nyʋɣʋ nyəntʋ tike. Sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ pááná mʋɣʋ fɛɩ, sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ té kɩɩ tisiɣi sɩ maa ná maa ná pə́ wɛɛ. 6 Sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ kɩɩ caa kʋ nɩɩ kawalaɣa taŋ. Ama tampana taŋ kɛ kʋ caakɩ. 7 Ye sɔɔlʋɣʋ wɛɛ cʋtʋɣʋ fɛɩ paa mpi pə taa. Ye sɔɔlʋɣʋ wɛ paa mpi pə taa naani na tɛɛlʋɣʋ na suulu pə wɛɛ kɛ́. 8 Sɔɔlʋɣʋ tɔm ka wɛɛna tam tɔɔ, Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ ká sɩɩ tənaɣa. Wei pə saawa na ɩ́ yɔɣɔtəɣəna tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pɩɩ tɛ na pə́ tɛ́. Nyəm ká tɛ na pə́ saalɩ yem. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpi mpi tə nyəmá tɔ titite kɛ́, na Ɩsɔ kʋheelitu nti tə kpaaləɣɩ tɔ təlɛ tə sɛkəɣɩ kɛ́. 10 Ama pə kɔma na mpi pə tewa təkpataa tɔ pə kɔɔ, mpi mpi pə sɛkaa tɔ pə saaləɣɩ yem kɛ́. 11 Maa kɛ́ pəyaɣa tɔ ma yɔɣɔtaɣa na ma hʋwɛɛ na ma kʋmaɣasəm pəcɛnyəm kɛ́. Ama ma ɩsɛ kɔma na á nyaalɩ tɔ ma lɔ pəcɛnyəm təna. 12 Kaɣana tə naa kɛ́ ɩsɩɩ pa naakʋɣʋ pʋlʋ ɩlɛɛmʋɣʋ təcantəlaa kɛ tiŋ taa tɔ. Ama tɩɩ tɛ na tə́ ná təkelekele. Kaɣana mpi mpi ma nyəmá tɔ titite kɛ́. Ama maa tɛ na má nyɩ pə təna təpaɩpaɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ nyəma-m tɔ. 13 Pənɛntɛ pə́ yelina yaasinaa panɛ pa tooso ɩlɛ, naani na tɛɛlʋɣʋ na sɔɔlʋɣʋ. Ama sɔɔlʋɣʋ ntɛ́ pa tooso taa acɛpa. 1 Ye mpʋ ɩlɛ ɩ́ niina ɩsɛ kɛ sɔɔlʋɣʋ tɔm. Ɩ́ nyɩɩlɩ teu sɩ pʋlʋ lapʋ ɩ́ saa-mɛɣɛ Ɩsɔ mpaaʋ taa tɔtɔ, ɩlɛ pə́ kələna Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ. 2 Wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pə taɣa yəlaa kɛ ɩ yɔɣɔtəɣəna, ama Ɩsɔ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ na ɩ yɔɣɔtʋɣʋ na ɩ tɛm nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩ ɩ tɔm tɔ se. Tampana nna a ka pama tɔ anəɣɩ ɩ kuliɣina Ɩsɔ Feesuɣu toŋ. 3 Ama wei ɩ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu tɔ ɩ lakɩ kɛ́ na yəlaa nyɔɔkɩ toŋ kɛ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ taa. Ɩ kpaasəɣɩ pa apalʋtʋ na ɩ́ hɛɛsəɣɩ pa laŋa kɛ́. 4 Ama wei ɩ́lɛ́ ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ ɩ təɣɩ ɩ sɔɔsəɣɩ toŋ, na wei ɩ́lɛ́ ɩ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu tɔ Yesu sɛɛlaa kpekəle tənaɣa ɩ sɔɔsəɣɩ toŋ. 5 Ma sɔɔla teu sɩ mə təna ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ. Ama ma kəla nyɩɩlʋɣʋ kɛ teu sɩ Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ ɩ́ saa-mɛ. Pɔpɔtʋ fɛɩ, wei ɩ kpaaləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu tɔ ɩ waasəɣɩ na pə́ kəlɩ wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ. Ama ye nɔɣɔlʋ wɛɛ na ɩ́ ká pəsɩ na ɩ́ tɛləsɩ na Yesu sɛɛlaa sɔɔsɩ toŋ pə paasi. 6 Ma taapalaa ma pɔɔsəɣɩ-mɛ sɩ ye ma kɔma mə tɛ na má yɔɣɔtəɣəna-mɛɣɛ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ nti tə taa kɛlɛ ma waasa-mɛ ɩlɛ? Ma ta waasɩ-mɛɣɛ natəlɩ tə taa kɛ́ paa pəcɔ pəcɔ. Ama ye ma kɔma na má heela-mɛɣɛ tɔm kʋŋmɛsətʋ natəlɩ, yaa nyəm tɔm natəlɩ, yaa Ɩsɔ kʋheelitu natəlɩ, yaa sɛɣɛsʋɣʋ, ɩlɛ teu ntɛ́. 7 Tə́ kɛɛsəna paalɛ wontu na tə́ ná. Ye pa hʋləɣɩ həlaɣa yaa pa makɩ saŋkʋ, na pə hʋlʋɣʋ na pə mapʋ ta təŋ, ɩsənaɣa paa cɛkəna sɩ tənɛɣɛ həlaɣa hʋllʋ hʋləɣɩ na saŋkʋ matʋ makɩ? 8 Tutuɣu hʋllʋ ɩ́ ta yaɣa apalʋ tutuɣu, ɩsənaɣa yʋlʋ ká nyəna sɩ ɩ taɣanəɣɩ ɩ təɣɩ yoou tɔɔ? 9 Mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ, ɩsənaɣa yʋlʋ ká pəsɩ na ɩ́ cɛkəna tɔm nti lɛlʋ yɔɣɔtəɣɩ tɔ, ye tɔm nti nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔɣɔ ɩ yɔɣɔtəɣəna ɩ tɔm ntɩ? Ye mpʋ yɔɣɔtʋlʋ lɔɔ ɩ tɔm kɛ yem kɛ́. 10 Antulinya taa cənɛ nsəma tɔɔwaɣa, na a taa kʋlʋmtəlɛ fɛɩ nte tə ta kɛ tɔm tɔ. 11 Paa na mpʋ ye wei ɩ yɔɣɔtəɣəna-m na maa nɩɩkɩ ɩ tɔm, tə nyənəɣɩ təma na ɩsɛ kɛ́. 12 Mpʋ tɔ ɩsɩɩ ɩ́ sɔpʋ nyʋɣʋ sɩ Ɩsɔ Feesuɣu ɩ́ yele na pʋlʋ lapʋ saa-mɛ tɔ, ɩ́ pɛɛkəɣɩ sɩ pə saa-mɛɣɛ teu. Ama pə́ kələna mpi pɩɩ sɔɔsɩ Yesu sɛɛlaa kɛ toŋ tɔ. 13 Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ, pʋntʋ ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na ɩ́ hiki tɔm ntɩ tə tɛləsʋɣʋ nyəm tɔtɔ. 14 Pə taɣa pʋlʋ, ye ma sələməɣəna tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ, ma taa kɛ́ pə sələməɣɩ yem na ma ləmaɣasəlɛ náá caɣa kpɛtɛ. 15 Ye mpʋ ɩsənaɣa maa la? Maa sələmɩ hatuu ma taa kɛ́, na má sələməna ma ləmaɣasəlɛ tɔtɔ. Ye yontu ma yoo ma taa, na má yoona ma ləmaɣasəlɛ tɔtɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ mɛɛ, ye hatuu nyá taa tike kɛ n sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ, ɩsənaɣa wei ɩ wɛ samaa taa kɛ́ yem na ɩ́ tá cɛkəna tɔ ɩ ká nyəna timpi ɩ́lɛ́ ɩ ká tɔ sɩ: Ami, tɔɣɔ nyá sɛɛtʋ tənɛ tə taa? Ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ nyɩ nti n yɔɣɔtəɣɩ tɔ. 17 Paa na nyá Ɩsɔ sɛɛʋ sɩ ɩ́ na təmlɛ tewa teu tɔ, lɛlʋ ná ta waa pʋlʋɣʋ pə taa. 18 Ma sama Ɩsɔ, mpi tɔ ma yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ na pə kəlɩ mə təna təpaɩ. 19 Ama ɩsɩɩ Yesu sɛɛlaa sɛɛkʋɣʋ təcəɣəcəɣɩ tɔ pə kəla-m teu sɩ má yɔɣɔtɩ tɔm pee kakpasɩ tike nti paa nɩɩ teu na pə kuliɣi lɛlaa ɩsɛ tɔ, na mpi maa hutiɣi tɔməŋ tɔməŋ na tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pa taa tɔ. 20 Ma taapalaa, ye ɩ́ hʋʋkɩ hʋwɛɛ, ɩ́ yele pəcɛ nyəna. Ama ye ɩsaɣatʋ tɔm taa ɩlɛ, ɩ́ lakɩ ɩsɩɩ piya nsi sɩ ta nyɩ ɩsaɣatʋ lapʋ tɔ. Ama ɩ́ wɛɛna sɔsɔhʋwɛɛ kɛ mə hʋwɛɛ taa. 21 Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaawa sɩ: Tacaa tɔma sɩ maa yɔɣɔtəna piitim pənɛɣɛ. Maa yele na yəlaa kpaɩ nyə́ma yɔɣɔtəna-wɛ na pɛlɛ pa tɛ taa. Kpaɩ nyə́ma ká yɔɣɔtəna-wɛ. Paa na mpʋ tɔ ma yəlaa kaa nɩɩna-m. 22 Pə tɔɔ kɛ́ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pa yɔɣɔtʋɣʋ saakʋɣʋ yʋlʋ na ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tɔ, ɩ yɔɣɔtəɣɩ kɛ́ sɩ pə hʋ́lɩ́ mpa pa ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔɣɔ pʋlʋɣʋ. Ama mpa pa kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ pɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ pɛlɛɣɛ mpʋ. Na Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ saaʋ ná hʋ́lə́ɣɩ́ Ɩsɔ sɛɛlaa kiŋ kɛ pʋlʋɣʋ. Ama mpa pa ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ pɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ pɛlɛɣɛ mpʋ. 23 Ye Yesu sɛɛlaa kpekəle təna ɩ́ kotaa na pá təna pá sʋʋ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔɣɔ yɔɣɔtʋɣʋ, na mpa pa ta cɛkəna yaa mpa pa ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ pá maɣana-mɛ, pa kaa yaa-mɛɣɛ kpaŋtʋnaa? 24 Ama ye Ɩsɔ kʋheelitu kɛ mə təna ɩ́ kpaaləɣɩ, na wei ɩ taa kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ yaa yʋlʋ wei ɩ ta cɛkəna pʋlʋ tɔ ɩ́ sʋʋ, tə təna nti ɩ nɩɩkɩ mpʋ tɔ tɩɩ yele na pə́ kuli ɩ waalɩ na ɩ́ ná sɩ ɩsaɣatʋ kɛ ɩ lakɩ. 25 Na pɩɩ kuli ɩ taa hʋwɛɛ tɔɔ təkelekele na ɩ́ həntɩ Ɩsɔ tɛɛ na ɩ́ sɛɛ-ɩ na ɩ́ tɔŋ sɩ tampana Ɩsɔ wɛ panɛ pa hɛkʋ. 26 Pənɛntɛ ma taapalaa suweɣe tɩɩ yɔtɔtɩ na tə́ sɩɩ yee? Ɩ́ kotiɣi Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ, nɔɣɔlʋ ná wɛna yontu, nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ, nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ tɔm kʋŋmɛsətʋ natəlɩ nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ tə yɔɣɔtʋɣʋ, na nɔɣɔlʋ ɩlɛɣɛ tə tɛləsʋɣʋ nyəm. Tɔʋ pə tənaɣa mpʋ pə wɛɛ kɛ́ sɩ pə́ səna Yesu sɛɛlaa kpekəle na tə́ polo lɔlɔ. 27 Ye pa yɔɣɔtəɣəna tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔɣɔlɔ, yəlaa naalɛ yaa tooso ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ na pá kaasəɣɩ təma, pa taa tɛɛ mpʋ. Na nɔɣɔlʋ náá tɛləsəɣɩ-tɩ. 28 Ye nɔɣɔlʋ fɛɩ sɩ ɩ ká pəsɩ na ɩ́ tɛləsɩ pə hʋwɛɛ ɩlɛ yɔɣɔtəlaa mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ samaa taa. Ama ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ ɩ taa na pə́ wɛɛ ɩ́ na Ɩsɔ pa naalɛ pa tɔm. 29 Ye Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ɩlɛ, yəlaa naalɛ yaa tooso ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ na pə́ kaasa mpa, pɛlɛ pa maɣasəɣɩ teu kɛ nti yɔɣɔtəlaa yɔɣɔtəɣɩ tɔ na pá ná. 30 Ama ye yʋlʋ nɔɣɔlʋ wɛ samaa taa təna na Ɩsɔ hʋla-ɩ tɔm kʋŋmɛsətʋ natəlɩ, wei ɩ ka yɔɣɔtaɣa tɔ ɩ́lɛ́ ɩ́ su na pə́cɔ́. 31 Ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ kpaalɩ Ɩsɔ kʋheelitu kɛ mə tənaɣa kʋlʋm kʋlʋm, ɩlɛna pə́ kuliɣi yəlaa ɩsɛ na pə́ ha-wɛɣɛ apalʋtʋ. 32 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpɛ, pá nyɩ pa tɩ kpaʋ kɛ pə taa. 33 Mpi tɔ, hɛɛsʋɣʋ kɛ Ɩsɔ kɔŋna pə taɣa liɣituɣu. Yesu sɛɛlaa kpeka təna taa ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. 34 Ye Yesu sɛɛlaa ɩ́ kotaa, alaa nɔɔsɩ taa ɩ́ taa lɩɩ fɛŋ. Pa fɛɩna mpaa sɩ pá yɔɣɔtəɣɩ. Kʋsəsɩɩtʋ yɔɣɔta mpʋ sɩ alaa ká pasa pa təɣɩ. 35 Ama ye pa caa natələɣɩ pɔɔsʋɣʋ, pá kpema təyaɣa ɩlɛ paa pɔɔsɩ pa paalaa. Yesu sɛɛlaa ɩ́ kotaa, pə ta mʋna alaa ɩ́ yɔɣɔtɩ. 36 Pə lapa mpʋ tɔ mə kiŋ kɛ Ɩsɔ Tɔm ka lɩɩnaa kɛ́ yee? Yaa mə tike ɩ́ nɩɩna-tɩ? 37 Ye nɔɣɔlʋ hʋʋ sɩ ɩ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ, yaa ɩnəɣɩ Ɩsɔ mpaaʋ taa pʋlʋ lapʋ saawa, pʋntʋ ɩ́ nyɩ teu sɩ, nti ma ŋmaa-mɛ tɔ Tacaa kʋsəsɩɩtʋ kɛ́. 38 Ama wei ɩ́ ta nyɩ mpʋ, pá taa nyənɩ-ɩ sɩ pʋlʋ. 39 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa ɩ́ ká nyɩɩləɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ kɛ́, ɩlɛ ɩ́ taa kisi tɔmnaa mpa nɔɣɔlʋ ɩɩ nɩɩkɩ tɔ pa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ. 40 Pə təna mpi ɩ lakɩ tɔ ɩ́ la ɩsɩɩ pə nəɣəsənaa tɔ, ɩ́ taa la yem yem. 1 Ma taapalaa, ma sɔɔla teu sɩ pənɛntɛ má tɔɔsɩ-mɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei maa kpaala-mɛ tɔ, wei ɩ́ nɩɩwa na ɩ́ tɛmna-ɩ mə taa kɛ́ teu təkpataa tɔ. 2 Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ pə yapa mə nyʋɣʋ, ye ɩ́ tɔka-ɩ teu ɩsɩɩ maa sɛɣɛsʋɣʋ-mɛɣɛ-ɩ tɔ. Ye pə taɣa mpʋ ɩ́ tɛm mə taa tɔ yem tɔɔ kɛ́. 3 Sɛɣɛsʋɣʋ sɔsɔɔʋ ŋku pa sɛɣɛsa má na maa sɛɣɛsɩ-mɛɣɛ-kʋ tɔɣɔlɛ sɩ: Kilisiti səpa tá ɩsaɣatʋ tɔɔ ɩsɩɩ Ɩsɔ Tɔm taa yɔɣɔtaa tɔ. 4 Pa pima-ɩ ɩlɛna kʋyɛɛŋ tooso wule ɩ́ fe, na Ɩsɔ Tɔm taa ka yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɩɩ Piyɛɛ tɔɔ, pə waalɩ kɛ́ ɩ lɩɩ tillaa naanʋwa na naalɛ tɔɔ. 6 Pə waalɩ waalɩ kɛ́ ɩ lɩɩ ɩ ɩfalaa mpa pa nyʋɣʋ kəla nasəlɛ na nɩɩnʋwa (500) tɔ pa tɔɔ kɛ́ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa. Pa taa lɛlaa wɛna pa ɩsɛ, ama lɛlaa ná səpa. 7 Pə waalɩ kɛ́ ɩ lɩɩ Saakɩ tɔɔ, Saakɩ tɔɔ lɩɩʋ waalɩ kɛ́ ɩ lɩɩ tillaa təna tɔɔ. 8 Ɩ lɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pa təna pa tɔɔ na pə́ tɛ, ɩlɛna ɩ́ lɩɩ ma wei ma wɛ ɩsɩɩ yʋlʋ wei pə hɔlʋsa kʋhɔlʋsʋ tɔ ma tɔɔ tɔtɔ. 9 Tillaa taa səkpelu ntɛ́ má, na ma ta tɩɩ nəɣəsəna pá yaa-m tillu. Mpi tɔ, má naasaɣana Ɩsɔ sɛɛlaa kpeka. 10 Ama Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔɔ ɩlɛ, ma kɛ́ mpi ma kɛ́ ɩsəntɔ tɔ. Na pɛɛlɛɛ nna Ɩsɔ lapa-m mpʋ tɔ, a ta saalɩ yem. Ama a tɔɔ ma lapa təmlɛ na pə́ kəlɩ tillaa lɛmpa təna. Tampana pə taɣa ma toŋ taa kɛ́ ma lapənaa. Ama Ɩsɔ pɛɛlɛɛ nna ɩ hʋla-m tɔ a tɔɔ kɛ́. 11 Pə tɔɔ kɛ́ paa ma cɔlɔɣɔ pɩɩ lɩɩnaa yaa pɛlɛ pa cɔlɔ, tá waasʋ ɩnəɣəlɛ, na nti ɩ́ mʋwa tɔɣɔlɛ. 12 Ɩsənaɣa pə wɛɛ na mə taa lɛlaa tɔŋ sɩ sətaa kaa tɛ na pá fe? Pəyele Kilisiti fem na səm taa tɔ pə waasʋ kɛ tə wɛɛ na tə́ lakɩ. 13 Ye tampana sətaa kaa tɛ na pá fe ɩlɛ pə wɛɛ sɩ Kilisiti ná tá fe ntɛ́. 14 Na ye tampana Kilisiti taa fe ntɔ, tá waasʋ táá fɛɩna nyʋɣʋ tətʋlɛ, na ɩ́ taa nyɩ nti ɩ́ ká lana naani tɔ. 15 Ye tampana sɩ sətaa kaa tɛ na pá fe, pɩɩ kula tá waalɩ kɛ́. Mpi tɔ, pə wɛ ɩsɩɩ tə tʋ Ɩsɔ kɛ́ tɔm ntɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tá yɔɣɔtəna na tá nɔɔsɩ sɩ Ɩsɔ feesa Kilisiti pəyele yem. 16 Mpi tɔ, ye sətaa ɩ taa tɛŋ sɩ pa fe, Kilisiti ná taa fe mpʋ. 17 Na ye Kilisiti ɩ́ taa fe ntɔ, ɩ́ tɛm ḿpʋ́ɣʋ́ mə taa tɔ pə puɣusa-mɛɣɛ, na ɩ́ lepa mə ɩsaɣatʋ taa tɔtɔɣɔ. 18 Na pə wɛɛ tɔtɔ sɩ mpa pa tɛma pa taa na Kilisiti haləna pa səm tɔ pa lepa. 19 Ye tə wɛʋ na tá ɩsɛ kɛ ɩsəntɔ tɔ pə tɔɔ tike kɛ tə tɛɛləɣɩ Kilisiti kiŋ ɩlɛ yəlaa təna taa taɣalɛ asalaʋ nyə́ma maɣamaɣa. 20 Ama tampana tɔɔ Kilisiti femaɣa sɩ pə́ hʋ́lɩ́ təkpataa sɩ mpa pa səpa tɔ paa tɛ na pá fe mpʋ tɔtɔ. 21 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yʋlʋ lɛlʋ kɔnna səm, na lɛlʋ náá kɔna tɔtɔɣɔ sətaa feesuɣu tɔm. 22 Yəlaa təna na Atam pa kpɛntaa kɛ́, pə tɔɔ kɛ́ pa səkɩ. Ama pá na Kilisiti pa kpɛntaa tɔɣɔ pa təna paa tɛ na pá kʋlɩ. 23 Ama paa wei na ɩ looŋa kɛ́. Kilisiti kɛ pa taaləna feesuɣu kɛ pa təna pa taa, na kʋyaŋku ɩ ká kɔɔ tɔɣɔ pa təna mpa ɩ tɩ tɔ pɛlɛ paa fe. 24 Pə waalɩ ɩlɛ pə kɔŋ tɛm ntɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, Kilisiti ká wakəlɩ kawulasɩ təna, ɩ ká ləsɩ pəsʋɣʋ təna na ɩ́ yɔkɩ toma sɔsɔɔna təna na ɩ́ məŋna kawulaɣa na ɩ́ cɛla Tacaa Ɩsɔ. 25 Pə taɣa pʋlʋ, pə wɛɛ sɩ Kilisiti ká tɔkɩ kawulaɣa kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ haləna Ɩsɔ tɛ kolontunaa tənaɣa kəlʋɣʋ na ɩ́ məŋna-wɛɣɛ Kilisiti tɛɛ. 26 Kantəkaɣa kolontu wei paa wakəlɩ tɔɣɔlɛ səm. 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, Ɩsɔ Tɔm taa yɔɣɔtaa sɩ: Ɩsɔ məŋna pə tənaɣa Kilisiti tɛɛ. Na pa yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ sɩ pə təna tɔ, pə hʋ́lə́ɣɩ́ təkelekele sɩ pa ta kpɛŋna Ɩsɔ wei ɩ tʋ pə tənaɣa Kilisiti tɛɛ tɔ. 28 Pə təna pə kɔŋ pə́ məlɩ Kilisiti tɛɛ ɩlɛna Kilisiti maɣamaɣa wei ɩ kɛ́ pəyalʋ tɔ ɩ́ məlɩ Ɩsɔ wei ɩ məŋna pə tənaɣa ɩ tɛɛ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛ. Ɩlɛna Ɩsɔ tɔɣɔ kawulaɣa təkpataa kɛ pə təna pə tɔɔ. 29 Ɩ́ maɣasɩ mpa pa yeki sɩ pá sɔɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm kɛ sətaa lona tɔ na ɩ́ na. Pa tɛɛləɣɩ sɩ paa hiki weɣelɛ ɩlɛ yee? Na ye tampana tɔɔ sɩ sətaa kaa fe, pepe tɔɔ kɛ́ pa yeki na pá sɔɔ-wɛɣɛ Ɩsɔ lʋm kɛ pa lona? 30 Na tá, pepe maɣamaɣa nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ tə wɩɩ tá tɩ na tə wɛ səm nɔɣɔ taa kɛ́ paa kʋyaŋku? 31 Ma taapalaa, paa kʋyaŋku mɛʋmɛʋ taa kɛ́ ma wɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ma heeliɣi-mɛɣɛ mpʋ, ma mʋɣʋləɣəna mə Yesu Kilisiti təŋʋɣʋ kɛ teu kɛ́. 32 Ye atɛ cənɛ kawaaɣa nakəlɩ ka tɔɔ kɛ́ ma na taalɛ wontu tə suu haŋ kɛ Ɩfeesu cənɛ ɩlɛ pepeɣelɛ pə waasa-m? Ye sətaa kaa tɛ na pá fe tə́ la ɩsɩɩ yəlaa yɔɣɔtʋɣʋ tɔ sɩ: Tə́ tɔɣɔ na tə́ nyɔɔ kpakpaa, cele tɩɩ sɩ tɔ pə tɔɔ. 33 Ɩ́ taa puɣusi mə tɩ, taapalaa asaɣaa kiŋ kɛ yaasi ɩsaɣaʋ tɛɛkəna. 34 Ɩ́ cʋkɩ mə taa kɛ́ teu kɛ ɩsəna mpi pə wɛɛ tɔ na ɩ́ yele ɩsaɣatʋ. Mə taa lɛlaa ta nyɩ Ɩsɔ, ɩ́ tɛɛ ɩ́ fɛɩ fɛɛlɛ. 35 Ntanyɩ nɔɣɔlʋ ná wɛɛ na ɩ́ maɣasəɣɩ sɩ ɩsənaɣa sətaa ká tɛ na pá fe ɩlɛ yee? Na pa tɔnəŋ ká wɛɛ ɩsənaɣalɛ? 36 Kʋmɛlɛŋ nyá, n tuukuɣu pʋlʋ pəle kɛ atɛ tɔ, pəle ńtɛ́ tə saaləɣɩ tɛtʋ tɛɛ kɛ́ ɩlɛna hoole náá nyɔ. 37 Pə taɣa pəle kɛ yem kɛ́ n tuuki? Pə pəsəɣɩ pə wɛɛ sɩ tɔɣɔnaɣa pəle yaa pʋlʋ kʋtutuum paa mpi. N ka tuukaɣa tɔ, pə fɛɩ ɩsɩɩ kaɣana pə nyɔʋ ɩsəntɔ na pə wɛ hatʋ tɔ. 38 Mpi Ɩsɔ nɔkaa tɔ mpəɣɩ ɩ lakɩ na pəle ńtɛ́ tə́ nyɔ, na ɩ́ yeki na paa pəle nte tə nyɔ ɩsɩɩ tə wɛʋ tɔ. 39 Weesiŋ nyəm təna tɔnəŋ fɛɩ kʋlʋməŋ, yəlaa tɔnəŋ wɛna ɩ mpaa na wontu nyəŋ ná wɛna ɩ́lɛ́ ɩ mpaa tɔtɔ. Sumasɩ tɔnəŋ wɛna ɩ mpaa kɛ́ na tiina tɔnəŋ náá wɛnna ɩ́lɛ́ ɩ mpaa tɔtɔ. 40 Ɩsɔtɔnʋɣʋ taa nyəm wɛɛtʋ wɛɛ kɛ́ na atɛ nyəm wɛɛtʋ náá wɛɛ, na ɩsɔtɔnʋɣʋ taa nyəm wɛɛtʋ teu faɣana atɛ nyəm wɛɛtʋ teu. 41 Ilim wɛna pə maɣamaɣa pə teu kɛ́, na ɩsɔtʋ náá wɛna ɩ́lɛ́ ɩ nyəm, na ɩsɔtʋlʋŋasɩ náá wɛna səlɛ sɩ nyəm na sɩ mpaa, na ɩsɔtʋlʋŋasɩ maɣamaɣa teu tɛɛ təma. 42 Sətaa ká tɛ na pá fe tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ paa wɛɛ. Pa piŋuɣu yʋlʋ tɔ, ɩ səpaɣa. Ama pɩɩ kɔɔ na yʋlʋ fe səm taa tɔ ɩɩ tasəɣɩ səpʋ. 43 Pa piŋuɣu yʋlʋ tɔ ɩ fɛɩ teu se. Pəyele ɩ kɛ́ ɩcam kɛ́, ama pɩɩ kɔɔ na ɩ́ fe səm taa tɔ ɩ teu na ɩ toma pə taka. 44 Pa piŋuɣu yʋlʋ tɔ, tɔnʋɣʋ kʋnɛɣɛ pa piŋ. Ama pɩɩ kɔɔ na yʋlʋ fe səm taa tɔ tɔnʋɣʋ ŋku ɩ ká lɩɩna tɔ kʋ kɛ́ ŋku Feesuɣu tɩ tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋ wɛɛtʋ wɛɛ kɛ́ na tɔnʋɣʋ ŋku Feesuɣu tɩ tɔ kʋlɛ kʋ wɛɛtʋ náá wɛɛ. 45 Kʋpam kɛ́, Ɩsɔ Tɔm taa yɔɣɔtəɣɩ sɩ: Kancaalaɣa yʋlʋ ntɛ́ Atam na pə ŋma-ɩ tɔ pə tʋ-ɩ weesuɣu kɛ́. Ama waalɩ waalɩ Atam ná kɛ́ Ɩsɔ Feesuɣu ŋku kʋ haa weesuɣu tɔɣɔ. 46 Pə taɣa wei Feesuɣu tɩ tɔ ɩnɩ ɩ caaləna lɩɩʋ. Ama tɔnʋɣʋ kʋnɛɣɛ, pə waalɩ kɛ́ wei Feesuɣu tɩ tɔ ɩ lɩɩwa. 47 Atɛ tɛtʋ kɛ pa ŋmana kancaalaɣa Atam. Ama waalɩ waalɩ Atam ná lɩɩna ɩsɔtaa kɛ́. 48 Mpa pa kɛ́ tɛtʋ tɔɔ nyə́ma tɔ pa nəɣəsəna wei pa ŋmana tɛtʋ tɔɣɔ, na mpa pa kɛ́ ɩsɔtaa nyə́ma tɔ pa nəɣəsəna wei ɩ lɩɩna ɩsɔtaa tɔɣɔ. 49 Ɩsɩɩ tə nəɣəsənaʋ yʋlʋ wei pa ŋmana tɛtʋ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ tɩɩ tɛ na tə́ nəɣəsəna wei ɩ lɩɩna ɩsɔtaa tɔ. 50 Ma taapalaa nti ma yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ, yʋlʋ tɔnʋɣʋ ŋku pə ŋmawa na kʋ taa na caləm tɔ kɩɩ pəsəɣɩ na kʋ tɔɣɔ Ɩsɔ Kawulaɣa kɛ paa pəcɔ. Pəyele kʋsəpəm ná kaa pəsɩ na pə́ caɣa tam na pə́ kaa sɩ. 51 Natəlɩ tə wɛnna na tə́ ŋmɛlaa, maa kuli-tɩ na ɩ́ ná. Ntəɣəlɛ sɩ tá təna tə kaa sɩ. Ama tá təna pɩɩ tɛ na pə́ laɣasɩ-tʋɣʋ wɛɛtʋ kɛ 52 tɔm kʋlʋm tɔɔ kɛ́ kpakpaa ɩsɩɩ ɩsɛ cəpəlʋɣʋ kɛ waatʋ wei paa hʋlɩ akantəlɛ sɩ pə təna pə́ sɩɩ tənaɣa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, pá kɔma na pá hʋlɩ-tɛ, sətaa feŋ kɛ́, pa kaa tasa səpʋ, na pɩɩ laɣasɩ taɣa wɛɛtʋ kɛ kʋlaɣasʋ. 53 Tampana tɔɔ ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, ɩsɩɩ mpi pɩɩ cakɩ tam tɔ pə kpaɣa mpi pə cakɩ tam tɔ na pə tʋ pə tɔɔ, na mpi pə səkɩ tɔ ɩsɩɩ pə kpaɣa mpi pɩɩ səkɩ tɔ na pə́ tʋ pə tɔɔ. 54 Pə́ kɔma na mpi pɩɩ cakɩ tam tɔ pə́ kpaɣa mpi pə cakɩ tam tɔ na pə́ tʋ pə tɔɔ, na mpi pə səkɩ tɔ pə́ kpaɣa mpi pɩɩ səkɩ tɔ, ɩlɛ nti pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ pa naŋta səm tənaŋnaŋ tɔ tə lapa tampana ntɛ́. 55 Səm leɣe nyá akaɩtʋ wɛɛ? Səm leɣe nyá toma wɛɛ sɩ ń kʋ́? 56 Ɩsaɣatʋ haana səm kɛ toma sɩ pə́ kʋ, na kʋsəsɩɩtʋ sɔsəɣəna ɩsaɣatʋ. 57 Ama Ɩsɔ fɔɔ. Ɩnɩ ɩ yelina na Tacaa Yesu Kilisiti lakɩ na tə́ kələɣɩ. 58 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa kʋpama, ɩ́ tɔkɩ mə təɣɩ teu na pʋlʋ ɩ́ taa ciɣiti-mɛ. Paa kʋyaŋku ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na Tacaa təmlɛ lapʋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ nyə́má sɩ mə́ na Tacaa ɩ́ kpɛntaa na ɩ́ lakɩ təmlɛ nte tɔ pə kaa saalɩ yem. 1 Ma tasəɣɩ-mɛɣɛ lɛntɩ, ntəɣəlɛ Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Yosalɛm tɔ pa sənaʋ tɔm. Ɩ́ la teitei ɩsɩɩ maa kɛɛsʋɣʋ Kalatɩ Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ. 2 Paa mə taa wei ɩ́ ləsəɣɩ liɣitee kɛ cimaasɩ cimaasɩ na pə́ kɛɛsəna ɩsəna mpi ɩ hikaa tɔ na ɩ́ sɩɩkəna a mpaa. Ye ma kɔma má tala, pə́ taa wɛɛ sɩ ɩ́ kɔna mə kʋhaʋ mə kʋhaʋ. 3 Má kɔma ma kɔɔ maa tili yəlaa mpa ɩ́ ká ləsɩ tɔ na má la-wɛɣɛ takəlaɣa na pá kpɛntəna mə kʋcɔɔʋ na pá pona Yosalɛm. 4 Na ye pə tɩɩ wɛɛ sɩ máá pona, paa sɩɩ-m na má na-wɛ tə́ polo. 5 Maa kɔɔ mə tɛ te, ama Masetoni tɛtʋ taa kɛ́ maa təŋna na pə́cɔ́ má kɔɔ. Ɩsɩɩ ma təŋna Masetoni na pə́cɔ́. 6 Ntanyɩ maa caɣa wɛɛ naalɛɣɛ mə tɛ. Pə ta tɩɩ səŋ təca, hilimatɛ waatʋ təna maa wɛɛ, na má tɩɩ kɔma sɩ ma puki paa timpi, ɩ́ ká səna-m kɛ́ na má polo. 7 Pə taɣa pʋlʋ, maa caa sɩ pə́ wɛɛ sɩ tɛɛʋ taa kɛ́ ma təŋaa na má na-mɛɣɛ kʋnaʋ. Ma taa wɛɛ sɩ ye Tacaa luɣu ɩ́ lapa, má talaa maa caɣa mə tɛɣɛ wɛɛ naalɛ. 8 Paa na mpʋ ma hʋʋ sɩ Ɩfeesu taa cənɛɣɛ Pɛntakɔnta ká maɣana-m. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa na kolontunaa tɔɔ cənɛ tɔ, pə ha-m mpaaʋ kɛ teu kɛ́ sɩ má la təmlɛ sɔsɔɔlɛ. 10 Timotee ɩ́ kɔma ɩ tala, ɩ́ mʋ-ɩ teu na ɩ laŋlɛ hɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ lakɩ Tacaa təmlɛ kɛ teu kɛ́ ɩsɩɩ ma lakʋɣʋ tɔ. 11 Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kpɛɛna-ɩ. Ɩ́ səna-ɩ na pə səna-ɩ ɩ mpaaʋ taa na laŋhʋlʋmlɛ na ɩ́ məlɩ ma cɔlɔ, má na tá taapalaa tə taŋa-ɩ kɛ́. 12 Ye tá taapalʋ Apɔlɔɔsɩ tɔm ɩlɛ, tam kɛ́ ma kaana-ɩ sɩ ɩ́ na tá taapalaa lɛlaa pa kɔɔ mə tɛ. Ama ɩ luɣu fɛɩ paa pəcɔ sɩ ɩ́ kɔɔ nɔɔnɔɔ. Ama ɩ́ hika pə kʋyakʋ ɩ tɛŋ ɩ́ kɔɔ. 13 Ɩ́ feŋ na ɩ́ tɔkɩ Ɩsɔ sɛɛʋ mpaaʋ kɛ teu. Ɩ́ nyaɣa apalʋtʋ, ɩ́ nyɔɔ toŋ. 14 Paa mpiɣi ɩ́ lakɩ ɩ́ la təma sɔɔlʋɣʋ tɔɔ. 15 Ntɔŋ ɩ́ nyəmá Sətefanasɩ na ɩ nyə́ma na? Ɩ́ nyəmá sɩ Akayi tɛtʋ taa mpɛ pa caaləna Ɩsɔ sɛɛʋ mʋɣʋ, na pa lapa Ɩsɔ yəlaa paɣalɛ kɛ kookalɩ. Ma taapalaa ma heeliɣi-mɛ sɩ, 16 yəlaa ɩsɩɩ mpɛ na pa təna mpa pá na-wɛ pa ɩsəlɛ sɛɛna təmlɛ lapʋ tɔ, ɩ́ təŋəɣɩ nti pa heeliɣi-mɛ tɔ. 17 Ma laŋlɛ hɛɛna Sətefanasɩ na Fɔɔtunatusi na Akaikusi pa kɔntɛ kɛ́. Ye mɩɩ wɛnna ma kiŋ timpi ɩ́ kaa ɩ́ səna-m tɔ mpɛ pa kɔma ɩlɛ pa səna-m yoo. 18 Pa kpaasa ma apalʋtʋ ɩsɩɩ pa kpaasʋɣʋ mə nyəntʋ tɔ. Yəlaa ɩsɩɩ mpʋ pə taka kɛ́ pə mʋna ɩ́ saŋ teu. 19 Asii tɛtʋ taa Yesu sɛɛlaa kpeka sɛɛ-mɛ. Akilaasɩ na Pilisila na Ɩsɔ sɛɛlaa mpa pa kotiɣi pa təyaɣa tɔ pa ha-mɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛlaa sɛɛtʋ kʋpantʋ. 20 Ta taapalaa təna mpa pa wɛ cənɛ tɔ pa sɛɛ-mɛ. Ɩ́ sɛɛ təmaɣa teu na ɩ́ lɛlɩ. 21 Pɔɔlɩ má ma maɣamaɣa ma niŋ kɛ ma ŋmaana tɔm tənɛ sɩ ma sɛɛ-mɛ. 22 Ye wei ɩɩ caa Tacaa, mpusi ɩ́ təŋɩ-ɩ. Malanata, Tacaa kɔɔ mpʋ. 23 Tacaa Yesu ɩ́ la-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ. 24 Yesu Kilisiti tɔm taa ma sɔɔla mə tənaɣa. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Ɩsɔ luɣu lapəna na má la Yesu Kilisiti tillu. Má na tá taapalʋ Timotee tə ŋmaakəna takəlaɣa kanɛ. Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle nte tə wɛ Kɔlɛntɩ tɔ tə nyə́ma mɛɣɛ tə ŋmaa-kɛ. Na Ɩsɔ yəlaa təna mpa pa wɛ Akayi tɛtʋ təna taa tɔ sɩ tə sɛɛkɩ-mɛ. 2 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá la-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 3 Tə sa Ɩsɔ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti Caa. Ɩnɩ ɩ kɛna Caa wei ɩ kʋpantʋ tɔɔwa pə tɩɩ fɛɩ tɔ. Ɩ kɛ́ Ɩsɔ wei ɩ sɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ apalʋtʋ kɛ pə təna pə taa tɔɣɔ. 4 Ɩnɩ ɩ sɔɔsəɣəna-tʋɣʋ apalʋtʋ kɛ tá wahalanaa təna taa sɩ tá maɣamaɣa tə́ səna mpa wahalanaa lɛlaa kaɣatəɣɩ mpʋ tɔ, na tə́ pona-wɛɣɛ sənaʋ ŋku tə hika Ɩsɔ kiŋ tɔ. 5 Pə taɣa pʋlʋ, tə tɔkʋɣʋ Kilisiti kʋnyɔntɔɣɔlɛ kɛ ɩsəna mpiɣi sɔsɔm tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ Kilisiti sɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ apalʋtʋ kɛ sɔsɔm tɔtɔ. 6 Tə tɔkɩ kʋnyɔŋ kɛ́ sɩ pə́ sɔɔsɩ-mɛɣɛ apalʋtʋ na pə́ ya mə nyʋɣʋ tɔtɔ. Pə sɔɔsəɣɩ-tʋɣʋ apalʋtʋ kɛ́ sɩ taa sɔɔsɩ-mɛ na ɩ́ nyɔɔ toŋ na ɩ́ pəsɩ na ɩ́ tɔɣɔna suulu kɛ kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa mpa pa maɣamaɣa tá tɔŋna tɔɣɔʋ tɔ. 7 Tə wɛna naani kɛ́ teu kɛ mə tɔɔ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nyəmá sɩ ɩsɩɩ tá na-mɛ tə kpɛnta kʋnyɔŋ tɔɣɔʋ tɔ, pɩɩ kpɛntɩ-tʋɣʋ apalʋtʋ sɔɔsʋɣʋ tɔtɔ. 8 Ta taapalaa, tə caa sɩ ɩ́ nyɩ sɩ ɩsəna mpi tə tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ Asii tɛtʋ taa tɔ pɩɩ nɩɩ-tʋɣʋ sɔsɔm na pə́ kəlɩ-tʋ pə tɩɩ fɛɩ, haləna tə tɛma tá taa sɩ tá tɔm tɛmaɣa. 9 Pɩɩ caɣa-tʋɣʋ ɩsɩɩ nɔɣɔlʋ tɔmna sɩ pá kʋ-tʋɣʋ kʋkʋɣʋ. Ama pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́-tʋ sɩ Ɩsɔ wei ɩ feesiɣi sətaa tɔ ɩ paasi tə taa tʋ tá təɣɩ naani. 10 Waatʋ wei tɩɩ wɛ səm nɔɣɔ tɔɔ təcomlaa kɛ mpʋ tɔ ɩnɩ ɩ yapəna-tʋ, na ɩnɩ ɩ ká yana-tʋ tɔtɔ. Tampana tə tɛɛləɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ teu sɩ ɩ́ ká tasa-tʋɣʋ yapʋ tɔtɔ. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə maɣamaɣa ɩ́ ká te-tʋ na mə sələməŋ. Na sələməŋ wei yəlaa samaa mɛ ɩ́ sələməɣɩ ta tɔɔ tɔ, Ɩsɔ ká mʋ-ɩ na ɩ́ la-tʋɣʋ kʋpantʋ tənɛ ɩnɩ, na yəlaa paɣalɛ sɛɛ-ɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ tá tɔɔ. 12 Mpi pə tɔɔ tə pəsəɣɩ na tə́ sa tá tɩ tɔɣɔlɛ sɩ tə nyəmá teu kɛ hatuu tá taanaa sɩ Ɩsɔ yaasi kʋpaŋ na tampana nyəŋ kɛ tə tɔkaa na tə́ lana yəlaa taa, ɩlɛna pə́ tɩɩ kələna mə kiŋ. Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tiikaɣana-tʋ, pə taɣa yʋlʋlaɣatʋ natəlɩ. 13 Nti ɩ́ kaləɣɩ tá takəlasɩ taa na ɩ́ nɩɩkɩ tɔ ntəɣəlɛ, pə taɣa natəlɩ tə kaasaa tɔtɔ se. Na ma hʋʋkɩ teu sɩ ɩ́ ká tɛ na ɩ́ cɛkəna tɔm tənɛ sɩ, 14 ɩ́ ká yɔɔləɣəna-tʋɣʋ Tacaa Yesu kʋyakʋ wule kɛ́ na taa yɔɔləɣəna-mɛ. Kaɣana ɩ́ tá cɛkənta ḿpʋ́ɣʋ́ teu se. 15 Maa wɛna naani kɛ tənɛɛnɩ tə tɔɔ tɔɣɔ maa hʋʋwa sɩ maa caaləna mə tɛɣɛ pote na ɩ́ hiki kʋpantʋ kɛ tɔm naalɛ. 16 Pɩɩ wɛɛ sɩ ye ma puki Masetoni kɛ maa hɛləna mə tɛ, na ye ma kɔma məlʋɣʋ ma təŋna mə tɛ tɔtɔ. Na ɩ́ ká səna-m na ye ma puki Yuta pə́ taa la-m katɛ. 17 Waatʋ wei maa hʋʋwa mpaaʋ ŋkʋ kʋ tɔm tɔ faawɩɩ kɛ ma lapa kʋlapʋ na? Saa wei ma cakɩ na ma sɩɩ mpi ma təŋəɣɩ na má lakɩ tɔ yəlaa hʋwɛɛ kɛ ma təŋəɣɩ? Ye maa təŋaɣa yəlaa hʋwɛɛ nn na aaɩ pɩɩ wɛnna təntəmlɛ. 18 Ɩsɔ tampana tɔɔ ɩsəntɔ, nti ma heela-mɛ tɔ pə taɣa nn na aaɩ pə tisuɣu kɛ təntəmlɛ. 19 Ɩsɔ Pəyalʋ Yesu Kilisiti wei ɩ tɔm má na Silaasɩ na Timotee tə heela-mɛ tɔ ɩ ta kɛ nn na aaɩ tɔm. Ama ɩ kɛ́ Ɩsɔ tisuɣu nn wei tɔɣɔ. 20 Nn ɩnɩ ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋtisitu kɛ́. Ɩnɩ ɩ hʋləɣəna sɩ Ɩsɔ lakɩ kʋpantʋ təna nti ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká la tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ tə tisiɣi sɩ: Ami, kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ sɩ pə́ kʋsɩ Ɩsɔ teeli. 21 Ɩsɔ maɣamaɣa yekina na tá na-mɛ tə́ nyɔɔkɩ toŋ kɛ Kilisiti mpaaʋ taa, na ɩnɩ ɩ faɣana-tʋ na tá mpaa. 22 Ɩnɩ ɩ yʋsəna-tʋ na ɩ kʋyʋsʋm sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ tə kɛ́ ɩ nyə́ma. Na ɩ sɩɩ tá taanaa kɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ tɔlʋma sɩ pə́ hʋ́lɩ́-tʋ sɩ ɩ sɩɩ-tʋɣʋ kʋpantʋnaa. 23 Na Ɩsɔ, mə waalɩ takʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ma kisa Kɔlɛntɩ kɛ məlʋɣʋ. Na ye ma tɩɩ looliɣi kɛ́, Ɩsɔ ɩ́ kʋ-m. 24 Tɩɩ pɛɛkəɣɩ sɩ tə́ caalɩ-mɛ sɩ ɩ́ təŋ pənɛ na ɩ́ yele pənɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nawa sɩ ɩ́ tɔka Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ kɛ teu. Ama tá luɣu wɛɛ kɛ́ sɩ tə́ tʋ-mɛɣɛ niŋ kɛ mə təmlɛ taa na pə́ waasɩ-mɛ. 1 Pə tɔɔ kɛ́ ma tʋwa ma taa sɩ ma kaa kɔɔ mə tɛ, pə́cɔ́ má taa kɔɔ má tasa mə laŋa wakəlʋɣʋ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye ma wakəla mə laŋa, awe ká hɛɛsəna ma nyəntɛ tɔtɔ? Ye pə taɣa mpa pa nyəna ma wakələɣɩ tɔ pa tike? 3 Pə tɔɔ kɛ́ maa ŋmaa-mɛɣɛ mpʋ. Ma taa caa sɩ ye ma kɔma na má tala mə tɛ, mpa pə mʋna pá ha-m laŋhʋlʋmlɛ tɔ pá məlɩ-m laŋwakəllɛ haʋ. Ma nyəmá teu sɩ ye ma wɛna laŋhʋlʋmlɛ, mə təna təpaɩ mə nyəna ná hʋlʋmaa tɔtɔɣɔ. 4 Pɔpɔtʋ fɛɩ, piti sɔsɔ na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ na ɩsəlʋm pə taa kɛ́ ma ŋmaana-mɛɣɛ takəlaɣa ŋkɛ, na pə taɣa sɩ má taɣanɩ mə laŋa wakəlʋɣʋ. Ama sɩ ɩ́ nyɩ kɛ́ sɩ ma sɔɔla-mɛ pə tɩɩ fɛɩ. 5 Wei ɩ yelaa na piti kɔɔ mə hɛkʋ tɔ pə taɣa ma laŋlɛ kɛ ɩ wakəlaa, ama mə təna mə laŋa kɛ ɩ wakəlaa. Na paa pə ta tɩɩ kɛʋ mə təna, mə taa paɣalɛ laŋa kɛ ɩ wakəlaa. 6 Mə taa paɣalɛ tisaa sɩ pá hɔ yʋlʋ ɩnɛ ɩ ŋkpaŋʋɣʋ tɔ, pə maɣaa kɛ́. 7 Ama pənɛntɛ ɩ́ cɛpɩ-ɩ mpʋ, na ɩ́ sɔɔsɩ-ɩ apalʋtʋ, pə́cɔ́ pə́ taa kɔɔ na ɩ laŋlɛ wakəlɩ sɔsɔm na ɩ́ lɔ tɔ́ɔ́ŋ. 8 Pə tɔɔ kɛ́ ma sɛɣɛsəɣɩ-mɛ sɩ ɩ́ lana yaasinaa mpa paa hʋ́lɩ́-ɩ sɩ ɩ́ sɔɔla-ɩ tɔ. 9 Ma caakaɣa kɛ́ sɩ má maɣasɩ-mɛ na má na mə waalɩ, sɩ mə luɣu wɛ tam kɛ́ ma kʋsɛɣɛsətʋ təŋʋɣʋ yaa mə luɣu fɛɩ. Pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ maa ŋmaa-mɛ. 10 Ye nɔɣɔlʋ ɩ́ pənta natəlɩ na mɩɩ cɛpɩ-ɩ ma maɣamaɣa ma cɛkɩ-ɩ tɔtɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ, ye yʋlʋ pənta natəlɩ na má cɛpɩ-ɩ ɩsɩɩ ma cɛpʋ ɩsəntɔ tɔ, mə tɔɔ kɛ́ ma lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Kilisiti ɩsɛntaa, 11 pəcɔ Satanɩ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ kəlɩ-tʋ. Anɩ tə nyəmá ɩsəna ɩ kʋlapʋtʋ wɛɛ tɔ. 12 Waatʋ wei ma tala Tʋlʋwasɩ sɩ ma kpaaləɣɩ Kilisiti tɔɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ, Tacaa tɔɔ ma maɣanaa sɩ mpaaʋ wɛɛ faa sɩ má la təmlɛ kɛ teu. 13 Paa na mpʋ tɔ, ɩsɩɩ ma ta maɣana tá taapalʋ Titʋ tɔ ma laakalɩ kʋla sɔsɔm kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ ma yela Tʋlʋwasɩ nyə́ma na má tɛɛ Masetoni. 14 Ɩsɔ fɔɔ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tá na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ ɩ tʋ-tʋɣʋ ɩ akaɩtʋ looŋa taa kɛ́ na ɩ́ tɛɛna-tʋɣʋ tam. Kʋlʋm ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ yekina sɩ tə́ la na pá nyɩ Kilisiti kɛ paa timpi ɩsɩɩ tulaalʋ sɔɔsʋŋ nɩɩkʋɣʋ paa le tɔ. 15 Mpa pa wɛ mpaaʋ kʋwaasʋɣʋ taa na mpa pɛlɛ pa tɔŋna lepu tɔ, tə wɛ pa təna pa kiŋ kɛ́ ɩsɩɩ tulaalʋ kʋpaŋ wei Kilisiti hawa Ɩsɔ tɔ ɩ sɔɔsʋŋ. 16 Mpa pa tɔŋna lepu tɔ tə wɛ pɛlɛ pa kiŋ kɛ́ ɩsɩɩ səm sɔŋ wei ɩ kɔŋna səm tɔ. Ama mpa pa wɛ mpaaʋ kʋwaasʋɣʋ taa tɔ tə wɛ pɛlɛ pa kiŋ kɛ́ ɩsɩɩ weesuɣu sɔɔsʋŋ, wei ɩ haakɩ weesuɣu tɔ. Awe pəsəɣɩ na ɩ́ la təmlɛ tənɛ tə taka? 17 Tá fɛɩ ɩsɩɩ lɛlaa paɣalɛ kpakʋɣʋʋ Ɩsɔ Tɔm na pá kɛɛkɩ sɩ pə́ lana-wɛ tɔ. Ama tampana kɛ tá yɔɣɔtəɣɩ na Ɩsɔ naa mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩnɩ ɩ tilina-tʋ, na Kilisiti təmlɛ kɛ tə lakɩ. 1 Tɔmnaa panɛ pa hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ tə caa tə sʋʋ tá tɩ sam taa? Yaa tɩɩ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ takəlasɩ nsi sɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ tá kʋlapʋtʋ tewa tɔ? Yaa tɩɩ sələmɩ-mɛ sɩ ɩ́ ha-tʋɣʋ-səɣɩ mə maɣamaɣa ɩsɩɩ lɛlaa lakʋɣʋ tɔ? 2 Mə maɣamaɣa mə pilima kɛna tá takəlaɣa, na tá lotu taa kɛ́ pa ŋmaa-kɛ, na yəlaa təna pəsəɣɩ na pá ná na pá kala. 3 Nn, pə wɛ ḿpʋ́ɣʋ́ təkpataa sɩ ɩ́ kɛ́ Kilisiti takəlaɣa ŋka ɩ ŋmaawa tɔɣɔ, na taɣa ɩ ŋmaana takəlaɣa kanɛ. Pa ta ŋmaa takəlaɣa kanɛ na ŋmaalaɣa. Ama weesuɣu tʋ Ɩsɔ Feesuɣu kɛ pa ŋmaana-kɛ, na pə taɣa pɛɛ kpaatanaa tɔɔ kɛ́ pa ŋmaawa, ama yəlaa lotu taa maɣamaɣa kɛ pa ŋmaawa. 4 Naani wei tə wɛna Ɩsɔ kiŋ kɛ Kilisiti tɔɔ tɔ ɩ tɔɔ kɛ́ tə yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. 5 Pɔpɔtʋ fɛɩ, tə kaa pəsɩ na tə tɔ paa pəcɔ sɩ tá maɣamaɣa tá toma kɛ tə lapəna təmlɛ tənɛ. Ɩsɔ yelina na tə́ pəsəɣɩ na tə́ lakɩ mpi tə lakɩ tɔ. 6 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ɩnɩ ɩ yelina na tə́ pəsɩ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfam təmlɛ lataa. Na ka ta kɛ kʋsəsɩɩtʋ nti pa ŋmaawa tɔ tə nyəŋka, ama Ɩsɔ Feesuɣu nyəŋka kɛ́. Kʋsəsɩɩtʋ nti tə wɛ takəlaɣa taa tɔ tə kʋɣɩ kɛ́. Ama Ɩsɔ Feesuɣu ná haa weesuɣu kɛ́. 7 Nmaatʋ pee kɛ pa ŋmaana kʋsəsɩɩtʋ kɛ pɛɛ kpaatanaa tɔɔ. Paa na mpʋ pə hʋla Ɩsɔ teeli kɛ tə təcɛllɛ, na Moisi ɩsɛntaa teekaɣa kɔkɔ nakəlɩ te, nn. Haləna Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ta pəsɩ na pá nyənɩ ɩ ɩsɛntaa kɛ́ tɔm naalɛ, pəyele ɩ ɩsɛntaa teu mpɩ pɩɩ kɛ́ mpi pɩɩ tɛ na pə́ saalɩ yem tɔɣɔ. Ye kʋsəsɩɩtʋ nti təlɛ tə kʋɣɩ tɔ tə ta kisi teeli kɛ hikuɣu, 8 kacaŋfana təmlɛ nte Ɩsɔ Feesuɣu ná lakɩ tɔ? 9 Ye təmlɛ nte tə lapa na yəlaa pəsɩ tasəkəlɛ nyə́ma tɔ təlɛ tə ta kisi teeli kɛ hikuɣu, ɩlɛ kacaŋfana nte təlɛ tə lakɩ na yəlaa pəsəɣɩ yʋlʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ? 10 Tə tɩɩ pəsəɣɩ na tə́ yɔɣɔtɩ sɩ tuu lɔŋ teeli ná məla yem kɛ́ kaɣana nyəŋ tɔɔʋ tɔɔ. Kaɣana nyəŋ tɛɛ-ɩ kɛ́ təpʋlʋpʋlʋ. 11 Mpi pə taaŋa pəcɔ tɔ pəlɛ pə ta kisi teeli kɛ hikuɣu, kacaŋfana mpi pə cakɩ tam tɔɔ tɔ? 12 Tə tɛɛləɣɩ mpʋ tɔɣɔ tá naani tɔɔ sɔsɔm. 13 Tá fɛɩ ɩsɩɩ Moisi wei ɩ ka taka ɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ saalaɣa sɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma ɩ́ taa kɔɔ na pá ná ɩ teu mpi pɩɩ tɛ na pə́ sɩ tɔ pə saalʋɣʋ. 14 Ama pɛlɛ pa ta pəsɩ na pá cɛkəna, na haləna saŋa ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɩɩ wɛɛ. Ye pa sʋʋ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋpəm takəlaɣa kɛ kalʋɣʋ kɛ ɩsəntɔ, pa laɣatʋ tɔɔ taka saalaaɣa ŋkɛɣɛ. Yʋlʋ wei na Kilisiti pa kpɛnta kʋlʋm tɔ pʋntʋ tike tɔɔ kɛ́ saalaɣa kanɛ ka ta kenti. 15 Na haləna saŋa ɩsəntɔ, ye pa kʋla Moisi takəlasɩ kalʋɣʋ, saalaɣa ŋkɛ ka təka pa laɣatʋ tɔɔ kɛ́. 16 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Yʋlʋ kɛɛsəɣəna Tacaa tɔɔ kɛ́ ɩlɛna saalaɣa ŋkɛ ká kɔɔlɩ ɩ tɔɔ. 17 Tacaa wei ɩ tɔm pa yɔɣɔtəɣɩ Ɩsɔ Tɔm taa cənɛ ɩnɩ tɔ Ɩsɔ Feesuɣu kɛ́. Ye Tacaa Feesuɣu ɩ́ wɛ timpi, hɛɛsʋɣʋ wɛnna. 18 Tá təna mpa tá saalaɣa kɛɛla tá ɩsɛntɔɔ tɔ, Tacaa teu naakɩ tá tɔɔ kɛ́ tənyənənyənɩ. Na pə laɣasa-tʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ tə́ nəɣəsəna Tacaa. Tə lɩɩ teu taa kɛ́ na tə́ sʋʋ teu kʋkələm lɛmpɩ taa tɔtɔ. Tacaa Feesuɣu lapəna təmlɛ tənɛ tə taka. 1 Ɩsɔ kʋpantʋ tɔɔ kɛ́ ɩ tʋ-tʋɣʋ təmlɛ tənɛ tə lapʋ, na pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ lɔɔkɩ tá apalʋtʋ. 2 Tá lɔwa mukaɣa kʋlapʋtʋ fɛɛlɛ fɛɩ nyəntʋ. Tɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ təkpaalətʋ. Tɩɩ kɛɛ Ɩsɔ Tɔm, ama tampana kɛ tə hʋ́lə́ɣɩ́ təcɛɩcɛɩ, na tə́ lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ sɩ yəlaa ɩ́ tʋ pa laakalɩ kɛ tá tɔɔ na pá ná. 3 Pə tɔɔ kɛ́ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei tə kpaaləɣɩ tɔ ɩ ta kɛ muku tɔm. Ama mpa pa lepa tɔɣɔ ɩ kɛ́ muku tɔm. 4 Antulinya ɩnɛ ɩ taa ɩlɔɣɔʋ mɛləməna-wɛ na paa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ. Antulinya taa ɩlɔɣɔʋ ɩnɩ ɩ kentina-wɛ sɩ pá taa na Kilisiti teeli Laapaalɩ Kʋpaŋ yelaa na pə́ ná tənyaɩɩ kɛ ɩsəna mpi tɔ. Kilisiti ɩnɩ ɩ kɛləna Ɩsɔ tətɛŋɛlɛŋ. 5 Pə taɣa tá maɣamaɣa tá tɔm kɛ tə lakɩ waasʋ. Ama Yesu Kilisiti tɔɔ nyəntʋ kɛ tə kpaaləɣɩ sɩ Tacaa kɛlɛ. Na Yesu tɔɔ kɛ́ tə yaakɩ tá təɣɩ mə təmlɛ nyə́ma. 6 Ɩsɔ wei ɩ yɔɣɔtaa sɩ pə́ ná na səkpɛtʋɣʋ cɛ tɔ, kʋlʋm ɩnɩ ɩ lapəna na pə ná tá lotu taa sɩ tə nyɩ təcɛɩcɛɩ kɛ́ Ɩsɔ teeli wei ɩ ná Kilisiti ɩsɛntaa tənyənənyənɩ tɔ. 7 Ama tá mpa tə tɔka Ɩsɔ kʋpampam pənɛ tɔ tə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ cʋɣʋ wontu. Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pá ná teu sɩ Ɩsɔ hana-tʋɣʋ toma sɔsɔɔna anɛɣɛ kʋhaʋ, pə taɣa tá maɣamaɣa tá nyəna. 8 Kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa kɛ waanɩ waanɩ pɩɩna-tʋ, ama tə ta kpisi. Nəɣəsɛɛ ná kʋɣɩ-tʋ, paa na mpʋ tɩɩ yeki tɛɛlʋɣʋ. 9 Pa tʋɣɩ-tʋɣʋ kʋnyɔŋ, ama Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ ta lɔ-tʋ. Pa huɣi-tʋɣʋ atɛ, ama paa na mpʋ pa ta kʋ-tʋ. 10 Tam tə səkɩ Kilisiti səm kɛ tá tɔnəŋ taa kɛ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ tá tɔnəŋ kʋlʋməŋ ɩnɩ ɩ taa kɛ́ ɩ weesuɣu. 11 Tə wɛʋ na tá ɩsɛ kɛ ɩsəntɔ tɔ, tam kɛ́ tə wɛ səm nɔɔsɩ taa kɛ́ Yesu tɔɔ, sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ weesuɣu wɛnna tá tɔnəŋ kʋsəpəŋ ɩnɛ ɩ taa. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, səm wɛnna tá taa na pə́ lakɩ na weesuɣu náá wɛɛ mə taa na kʋ́ lakɩ. 13 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ma tɛma ma taa na Ɩsɔ tɔɣɔ ma yɔɣɔtaa. Tá tɔtɔ tá hʋwɛɛ wɛ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔm taa tɔɣɔ tə tɛma ta taa na Ɩsɔ na pə tɔɔ kɛ́ tá nɔɔsɩ tɔɔ ɩɩ suŋ. 14 Pə taɣa pʋlʋ, tə nyəmá sɩ Yesu səpa na Ɩsɔ feesi-ɩ tɔ ɩ ká tɛ na ɩ́ feesi-tʋ na Yesu, na ɩ́ lá na tá na-mɛ tə́ səŋ ɩ ɩsɛntaa. 15 Mə tɔɔ kɛ́ pə tənaɣa mpʋ pə lakɩ, Ɩsɔ tɔŋna ɩ pɛɛlɛɛ hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ yəlaa paɣalɛ kɛ tam kɛ́ sɩ ɩ́ la na yəlaa mpɛ pa samaa paɣalɛ sɛɛ-ɩ sɩ ɩ́ na təmlɛ, na pə́ kʋsɩ ɩ teeli. 16 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ lɔɔ tá apalʋtʋ kɛ paa pəcɔ. Paa pə wɛɛ sɩ tá tɔnʋɣʋ tɔɔ tɔŋna caamʋɣʋ kɛ pəcɔ tɔ, tá taa ná tɔŋna toŋ sɔɔsʋɣʋ kɛ paa kʋyaŋkuɣu. 17 Kʋnyɔmisi nsi sɩ makʋɣʋna-tʋɣʋ waatʋ waatʋ tɔ sɩ taɣanəɣɩ-tʋɣʋ teeli taa teeli wei ɩ kaa tɛ tɔɣɔ, na teeli ɩnɩ ɩ kəla kʋnyɔməŋ ɩnɩ təcaɣacaɣa. 18 Pə taɣa mpi pə nyənəɣɩ təkeelee tɔ pə tɔɔ kɛ́ tə tʋ tá laakalɩ, ama mpi pɩɩ naakɩ tɔ pə tɔɔ kɛ́. Mpi pə naa təkeelee tɔ pəlɛ pɩɩ leeliɣi. Ama mpi pɩɩ naa tɔ pəlɛ pə wɛ tam tɔɔ. 1 Tá tɔnʋɣʋ kʋnɛ, kʋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ cokəle nte tə taa tə sʋʋkɩ tɔ. Na tə nyəmá sɩ saŋa ye pa yɔka cokəle ńtɛ́, tə wɛna təsʋʋlɛ kɛ ɩsɔtaa nte Ɩsɔ taŋna-tʋ tɔ. Na lonte ńtɛ́ Ɩsɔ maɣamaɣa taɣanna-tɛ, na tɩɩ wɛɛ tam tɔɔ. 2 Ama pənɛntɛ tə tɔŋna mɔla kɛ́ na tə́ taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ pə́ tʋ-tʋɣʋ tá ɩsɔtaa wɛɛtʋ. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye pə tʋ-tʋɣʋ tá ɩsɔtaa wɛɛtʋ tə fɛɩ yem se, pəlɛ pə tɔnəŋ wɛɛ tɔtɔɣɔ. 4 Kʋpam ye tə wɛ tam kɛ́ tá atɛ coka anɛ a taa tə mɔləɣɩ kɛ́ ɩsɩɩ səɣəla nɩɩ-tʋ. Pə taɣa ɩsɩɩ tə caa sɩ tə́ lɩɩ tá atɛ tɔnəŋ ɩnɛ ɩ tɔm taa təkpataa se. Ama tə kooliɣi kɛ́ sɩ pə́ tʋ-tʋɣʋ ɩsɔtaa nyəŋ tɔtɔ, ɩlɛna weesuɣu nyəm li mpi pə səkɩ tɔ. 5 Ɩsɔ maɣamaɣa taɣanna-tʋ na ɩ́ yele sɩ pə́ laɣasɩ-tʋɣʋ mpʋ na ɩ́ sɩɩ-tʋɣʋ ɩ Feesuɣu kɛ tɔlʋma sɩ tə́ nyəna sɩ ɩ sɩɩ-tʋɣʋ kʋpam. 6 Pə tɔɔ kɛ́ tə nyakɩ apalʋtʋ kɛ tam. Na tə́ nyəmá sɩ ye tə wɛna tɔnəŋ ɩnɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam, tə hatələna timpi Tacaa wɛɛ tɔɣɔ. 7 Tə tɛma Ɩsɔ na tá taa tɔɣɔ tə tɔŋ, ama tə ta nata na tá ɩsɛ se. 8 Tə nyakɩ apalʋtʋ kɛ teu kɛ́ na tə́ sɔɔla teu sɩ tə́ lɩɩ tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋ taa na tə́ polo tə́ caɣa Tacaa cɔlɔ. 9 Mpi tə nyɩɩləɣɩ sɔsɔm tɔɣɔlɛ sɩ paa tə wɛna tá ɩsɛ paa tə fɛɩ, ɩ́ la-tʋɣʋ luɣu. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa pə kpa na pə́ tii pə wɛɛ sɩ tá təna təpaɩ tɩɩ səŋ Kilisiti ɩsɛntaa kɛ́ na ɩ́ hʋʋna-tʋ, na pə́cɔ́ pə́ lɛɛtɩ paa wei kɛ mpi ɩ ka wɛna ɩ ɩsɛ na ɩ́ la tɔ, ye kʋpantʋ kɛ ɩ ka lapa, pə lɛɛtɩ-ɩ kʋpantʋ, ye ɩsaɣatʋ pə lɛɛtɩ-ɩ təlɛ. 11 Tə nyəmá mpi pa yaa Tacaa sɔɣɔntʋ tɔ mɛɛ, na tə caa tə́ hʋ́lɩ́ yəlaa kɛ́ na pá cɛkəna na pá tisi. Ɩsɔ nyəma-tʋɣʋ teu, na ma hʋʋ sɩ mə nyəma-m mpʋ tɔtɔɣɔ hatuu mə taa. 12 Pə taɣa tə tasəɣɩ-mɛɣɛ tá maɣamaɣa kɛ hʋ́lʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ ná tá teu. Ama tə pɛɛkəɣɩ kɛ́ sɩ tə́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ tampana nna a tɔɔ ɩ́ ká yɔɔləna-tʋ, na pə́cɔ́ ɩ́ pəsɩ na ɩ́ cɔ mpa pa yɔɔləɣəna tɔnəŋ tɔɔ kʋlapəm na pa paa fɛɩna taa nyəm tɔ. 13 Ye tampana sɩ tə kɛ́ kpaŋtʋnaa ɩlɛ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ tə kɛ́ kpaŋtʋnaa. Ama ye tə wɛna tá ɩsɛ, mə tɔɔ kɛ́ tə wɛna tá ɩsɛ. 14 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti sɔɔlʋɣʋ caaləɣəna tá mpa tə tɛma tá taa sɩ yʋlʋ kʋlʋm səpa yəlaa təna tɔɔ tɔ, na mpʋ ɩnɩ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ ɩ́ na paa wei pa kpɛntəna səm. 15 Yəlaa təna tɔɔ kɛ́ ɩ səpa sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ mpa pa wɛna pa ɩsɛ tɔ pá nyɩ sɩ pə taɣa pa maɣamaɣa pa tɔɔ kɛ́ pa wɛɛ. Ama wei ɩ səpa na ɩ́ fe pa tɔɔ tɔ ɩ tɔɔ kɛ́. 16 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ tasəɣɩ yʋlʋhʋwɛɛ təŋʋɣʋ kɛ yem na pə́cɔ́ tə́ nyɩ yʋlʋwɛɛtʋ, paa ɩsɩɩ tuu ḿpʋ́ɣʋ́ tɩɩ lakaɣa na tə́ hʋʋkɩ hʋwɛɛ kɛ Kilisiti tɔɔ tɔ, kaɣana tɩɩ lakɩ mpʋ tɔtɔ. 17 Ye yʋlʋ na Kilisiti pá kpɛntaa te, pə laɣasa-ɩ wɛɛtʋ kʋfatʋ kɛ́. Wɛɛtʋ kʋpəntʋ mʋka yem, wɛɛtʋ kʋfatʋ laɣasəna. 18 Pə tənaɣa mpʋ Ɩsɔ kiŋ kɛ pə lɩɩnaa, na Kilisiti tɔɔ kɛ́ ɩ ciika tá na-ɩ na ɩ́ tʋ-tʋɣʋ təmlɛ sɩ tə́ la na ɩ́ na yəlaa lɛlaa pá ciiki. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti kiŋ kɛ Ɩsɔ lapənaa na ɩ́ na ɩ yəlaa təna pá ciiki, ɩ ta hʋʋ pa ɩsaɣatʋ tɔm tɔɔ. Na taɣa ɩ tʋwa sɩ tə́ kpaaləɣɩ ciikuɣu tɔm tənɛ. 20 Tə kɛ́ Kilisiti təmlɛ nyə́ma sɔsaa kɛ́, na pə caɣa kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ yaa-mɛ na tá nɔɔsɩ. Haɩ tə wiikəna-mɛ, Kilisiti tɔɔ ɩ́ yele na mə na Ɩsɔ ɩ́ ciiki. 21 Ɩsaɣatʋ taa wɛɛ Kilisiti kiŋ se, ama Ɩsɔ pəsəna-ɩ ɩsaɣaʋ kɛ tá tɔɔ. Mpʋ pə yelina tá na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ, Ɩsɔ lapa na tə́ pəsɩ yʋlʋpama. 1 Pə tɔɔ kɛ́ tá mpa na Ɩsɔ tə lakɩ təmlɛ tɔ, tə wiina-mɛ sɩ ɩ́ taa yele na Ɩsɔ hʋla-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ nna tɔ á pəsɩ yem. 2 Ɩsɔ yɔɣɔta ɩ tɔm taa sɩ: Waatʋ wei ma lakaɣa ma kʋpantʋ tɔ ma nɩɩna-ŋ. Yapʋ kʋyakʋ wule ma səna-ŋ. Tɔʋ, pənɛntɛɣɛ pə mʋna Ɩsɔ kʋpantʋ hikuɣu. Saŋa kɛ pə pəsəɣɩ na pə́ ya yʋlʋ nyʋɣʋ. 3 Tɩɩ caa sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ footi tá təmlɛ, pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ caa tə́ tusi nɔɣɔlʋɣʋ paa mpi pə taa. 4 Ama tə hʋ́lə́ɣɩ́ pə təna pə taa kɛ́ sɩ tə kɛ́ Ɩsɔ təmlɛ nyə́ma. Pə tɔɔ kɛ́ tə caɣana suulu kɛ sɔsɔm na tə́ tɔkɩ kʋnyɔməŋ na tə́ wɛ ɩsənyəŋlɛ na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ taa. 5 Pa mapa-tʋ, pa tʋ-tʋɣʋ saləka, pa lapa na yəlaa təna yoona-tʋɣʋ yem yem. Tə lapa kaŋkaŋsi təma, tə keela tá tom, tə səpa nyɔɣɔsɩ. 6 Tə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ tə kɛ́ Ɩsɔ təmlɛ nyə́ma, na tá yaasi kʋpaŋ taa na tá nyəm taa na tá suulu taa na tá kʋpantʋ lapʋ taa. Na tə lapa mpʋ tɔ na Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ kɛ́ na tá tampana sɔɔlʋɣʋ. 7 Na tá waasʋ tampana taa kɛ́ na Ɩsɔ toma taa. Tampana təŋʋɣʋ kɛna-tʋɣʋ yoou wontu nti tə yoona na tə́ kentiɣina tá tɔɔ tɔ. 8 Pa tʋɣʋna-tʋɣʋ pəyele pa tʋɣɩ-tʋɣʋ fɛɛlɛ tɔtɔ. Pa tʋʋkɩ-tʋɣʋ, pəyele pa saŋ-tʋ tɔtɔ. Pa nyənəɣɩ-tʋɣʋ pɔpɔtʋnaa kɛ́, pəyele taɣalɛ tampana yɔɣɔtəlaa. 9 Pa nyənəɣɩ-tʋ ɩsɩɩ mpa pa ta nyɩ tɔ pəyele taɣa pa təna pa nyəmá. Pa nyənəɣɩ-tʋɣʋ sətaa, pəyele tá na tá ɩsɛ, na ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ ná mpʋ. Pa tʋɣɩ-tʋɣʋ saləka, paa na mpʋ paa kʋɣɩ-tʋ. 10 Pa nyəŋsəɣɩ tá ɩsɛ, paa na mpʋ laŋhʋlʋmlɛ taa kɛ́ tə wɛ tam. Tə wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ kʋnyɔntʋnaa, ama tə sʋsəɣɩ yəlaa paɣalɛ kɛ apititu. Tə wɛ ɩsɩɩ mpa pa fɛɩna pʋlʋ tɔ, pəyele tampana tɔɔ tá wɛnna pə təna. 11 Tá taapalaa kʋpama kɛ Kɔlɛntɩ, tampana kɛ tə heeliɣi-mɛ, ye pa faɣa tá taa mɛɣɛ pa makəna. 12 Tə sɔɔla-mɛɣɛ, ama mə́ tá sɔɔləna tá. 13 Pə tɔɔ kɛ́ ma yɔɣɔtəna-mɛ ɩsɩɩ piya. Nti tá hʋʋ mə tɔɔ tɔ mɩ́ɩ́ hʋʋ ḿpʋ́ɣʋ́ tá tɔɔ, ɩ́ sɔɔlɩ-tʋɣʋ mpʋ tɔtɔ. 14 Ɩ́ taa yele na mə na mpa paa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ tɔ ɩ́ kpɛntɩ. Pə taɣa mpa pə́ mʋna pə́ kpɛntɩ mə na-wɛ tɔɣɔlɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩsənaɣalɛ kʋpam na ɩsaɣam pɩɩ siti? Na ɩsənaɣa ilim na ahoo ká siti? 15 Ɩsənaɣa Kilisiti na Ɩlɔɣɔʋ paa nɩɩna təma? Wei ɩ tɛŋ ɩ taa na Ɩsɔ na wei ɩɩ tɛŋ ɩ taa na Ɩsɔ tɔ pa kaa we? 16 Yaa ɩsənaɣa Ɩsɔ təcaɣalɛ na ma ta nyɩ ɩsɔnaa tɩɩŋ pɩɩ kaa? Pə taɣa pʋlʋ, tá kɛna Ɩsɔ weesuɣu tʋ təcaɣalɛ. Ɩsɔ maɣamaɣa yɔɣɔtəna mpʋ sɩ: Maa caɣa pa kiŋ na maa wɛɛ pa hɛkʋ. Maa pəsɩ pa Ɩsɔ na paa pəsɩ ma yəlaa. 17 Pə tɔɔ kɛ́ Tacaa yɔɣɔtaa sɩ: Pə wɛɛ sɩ ɩ́ ká lɩɩ pa hɛkʋ na pə́ yasɩ mə na-wɛ. Ɩ́ taa yele na asilima nyəm napəlɩ tokina-mɛ. Ɩlɛ má, maa mʋ-mɛ. 18 Maa pəsɩ mə Caa, na mɩ́ɩ́ pəsɩ ma pəyalaa na ma pɛɛlaa. Tacaa toma təna tʋ yɔɣɔtəna mpʋ. 1 Ma taapalaa, taɣa pa yɔɣɔta pə təna mpi pa yɔɣɔta ɩsəntɔ tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ ləsɩ tá təɣɩ mpi pɩɩ pilisi tɔnʋɣʋ yaa ləsaɣa tɔ pə taa. Tə́ cáálɩ́ tá tɩ na tə́ pəsɩ Ɩsɔ nyə́ma təkpataa, na tə́ wɛɛ ɩ nyamnaʋ taa kɛ́ tam. 2 Mə ləsasɩ ɩ́ wɛɛ tá tɔɔ. Tə ta la nɔɣɔlʋɣʋ kawalaɣa nakəlɩ, tə ta hʋlʋsɩ nɔɣɔlʋ, tə ta tɔɣɔ nɔɣɔlʋ tɔɔ. 3 Pə taɣa ɩsɩɩ ma caa má kʋ́ mə tɔm tɔɣɔ ma yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. Ama pə wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ma tɛm yɔɣɔtʋɣʋ tɔ sɩ tə sɔɔla-mɛɣɛ sɔsɔm tɔɣɔ pə kpɛnta-tʋɣʋ tam, paa weesuɣu taa paa səm taa. 4 Ma wɛna naani kɛ́ mə tɔɔ kɛ́ sɔsɔm kɛ́, ma yɔɔləɣəna-mɛɣɛ. Tá kʋnyɔntɔɣɔlɛ təna taa ma wɛna apalʋtʋ kɛ sɔsɔm, na ma laŋhʋlʋmlɛ tɔɔʋ taka. 5 Tə talʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ Masetoni tɔ tapasopile fɛɩ paa pəcɔ. Tə maɣana kʋkaɣatəm kɛ pə təna pə taa kɛ́, tá na lɛlaa tə sʋʋ lʋpʋ taa kɛ́, na nyamnaʋ wɛ tá taa. 6 Ama Ɩsɔ wei ɩ haa apalʋtʋ kɛ mpa pa apalʋtʋ lepa tɔ, ɩ ha-tʋɣʋ apalʋtʋ na Titʋ kɔntɛ. 7 Na pə taɣa ɩ kɔntɛ tike sɔɔsəna-tʋɣʋ apalʋtʋ. Ama na ɩsəna ɩ kɛɛsa-tʋ sɩ mə sɔɔsa ɩnɩ ɩ maɣamaɣa kɛ apʋlʋtʋ tɔ pə tɔɔ tɔtɔ. Ɩ kɛɛsa-tʋɣʋ ɩsəna ɩ́ nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ́ na-m tɔ, na ɩsəna mə ɩsɛ nyəŋaa tɔ, na ɩsəna ɩ́ taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ ye sɛɛnaʋ ɩ́ sɛɛna ma tɔɔ tɔ. Pə tɔɔ tɔtɔɣɔ pənɛntɛ ma laŋlɛ hʋlʋma sɔsɔm tɔtɔ. 8 Paa maa ŋmaaʋ-mɛɣɛ takəlaɣa na ká pəsɩ mə laŋa tɔ, maa tɔŋ nɔɔnɔɔ sɩ ye maa nyəmá. Mpi tɔ ma nawa sɩ takəlaɣa ŋkɛ ka pəsa mə laŋa kɛ pəcɔ. 9 Ama pənɛntɛ ma laŋlɛ hɛɛwa, pə taɣa ɩsɩɩ ma pəsa mə laŋa tɔ pə tɔɔ. Ama mə laŋpəsəlɛ yeluɣu na ɩ́ laɣasɩ yaasi tɔ pə tɔɔ kɛ́. Pə ha Ɩsɔ kɛ́ mpaaʋ kɛ laŋpəsəlɛ ńtɛ́ tə taa kɛ́ na ɩ́ la ɩ nyəntʋ, haləna mpi tɩɩ lapa-mɛ tɔ pə ta kɛ ɩsaɣatʋ tɔtɔ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, laŋpəsəlɛ nte tə haa Ɩsɔ kɛ́ mpaaʋ na ɩ́ lakɩ ɩ nyəntʋ tɔ, tə kɔŋna laɣasʋɣʋ kɛ́. Na laɣasʋɣʋ kɔŋna nyʋɣʋ yapʋ pə fɛɩ sɩ yʋlʋ ká tɔ sɩ ye maa nyəmá. Ama səm kɛ antulinya nyə́ma laŋpəsəlɛ ná kɔŋna. 11 Laŋpəsəlɛ nte tə maɣana-mɛ tɔ ńtɛ́ tə hana Ɩsɔ kɛ́ mpaaʋ na ɩ́ la ɩ nyəntʋ, na pənɛntɛ ɩ́ tá na mpi pə tɛmnaa tɔ taa? Ɩ́ tá ná ɩsəna mpi laŋpəsəlɛ yelaa na ɩ́ paasəna mpi pə taa ɩ́ wɛɛ tɔ pə tɔm kɛ teu, na ɩ́ pəsɩ na ɩ́ lá apalaa na ɩ́ kɛɛlɩ tɔm kɛ mə nyɔɔŋ tɔɔ. Pʋwɛ, paa yaa mpʋ sɩ tɔm tənɛ tə ta maɣa-mɛ. Paa yaa ḿpʋ́ɣʋ́ nyamnaʋ. Paa yaa mpʋ sɩ ɩ́ nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ́ na-m. Paa yaa mpʋ sɩ ɩ́ sɛɛsa ɩsəlɛ. Paa yaa mpʋ sɩ ɩ́ sɔpa nyʋɣʋ sɩ ɩ́ hɔŋ ɩsaɣatʋ latʋ ŋkpaŋʋɣʋ. Pə təna pə taa ɩ́ hʋlaa kɛ́ sɩ ɩ́ táá ná tɔm tənɛ tə taa. 12 Maa ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa tɔ, pə taɣa wei ɩ lapa ɩsaɣatʋ ntɩ yaa wei pa lapa-tɩ tɔ pa tɔɔ. Ama sɩ pə́ hʋ́lɩ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa təkelekele kɛ́ lʋpʋ mpi ɩ́ lʋpa tá tɔɔ tɔ. 13 Pə tɔɔ kɛ́ mpi ɩ́ lapa tɔ pə sɔɔsa-taɣa apalʋtʋ tɔtɔ. Pə taɣa apalʋtʋ tike kɛ pə sɔɔsa-tʋ, ama waatʋ wei tə nawa ɩsəna mə təna ɩ́ sɔɔsa Titʋ kɛ apalʋtʋ na ɩ laŋlɛ hʋlʋmɩ tɔ, tá laŋhʋlʋmlɛ tɔɔ sɔsɔm. 14 Ma sam-mɛɣɛ ɩsəna mpiɣi ɩ kiŋ tɔ pə ta la-m fɛɛlɛ. Ɩsəna tə heeliɣi-mɛɣɛ tampana kɛ tam tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ tə pʋɣʋla-mɛɣɛ Titʋ kiŋ, na ɩ́lɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ maɣanaa sɩ tampana kɛ́. 15 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ sɔɔlʋɣʋ kɛ-mɛ tɔɔ sɔsɔm kɛ waatʋ wei ɩ tɔɔsəɣɩ ɩsəna mə təna ɩ́ see yəlaa, na ɩsəna ɩ́ mʋ-ɩ na ɩ́ seliɣina sɔɣɔntʋ tɔ. 16 Ma laŋlɛ hʋlʋma sɔsɔm, pə taɣa pʋlʋ, ma tɛɛləɣɩ mə tɔɔ kɛ́ paa mpi pə taa kɛ́. 1 Tɔʋ, pənɛntɛ tá taapalaa tə caakɩ kɛ́ sɩ ɩ́ nyɩ ɩsəna Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔm lapa Masetoni Yesu sɛɛlaa kpeka taa tɔ. 2 Kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa mpa pa maɣana Masetoni Ɩsɔ sɛɛlaa mpɛ tɔ pa maɣasa-wɛɣɛ teu kɛ́. Paa na mpʋ pa laŋhʋlʋmlɛ tɔɔ sɔsɔm, haləna pa kʋpantʋ lapʋ fɛɩ taka, pəyele pa tɩɩ kɛ́ kʋnyɔntʋnaa kutukutunaa kɛ́. 3 Maa looliɣi, ɩsəna mpi pa pəsaa tɔɣɔ pa hawa. Haləna pa tɩɩ hawa na pə́ tɛɛ ɩsɩɩ pa pəsʋɣʋ wɛɛ tɔ mɛɛ. Pa maɣamaɣa pa nɔkəna 4 na pá kaana-tʋɣʋ teu sɩ tə́ la suulu na tə́ yele na mpɛ pá səna tɔtɔɣɔ Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Yuta tɔ. 5 Na tə taa hʋʋ sɩ pɩɩ tala ɩsəna mpi tɔ pə́ tɛɛ mpʋ. Kancaalaɣa ɩlɛ Tacaa kɛ pa ha pa tɩ. Pə waalɩ kɛ́ Ɩsɔ luɣu lapa na pá ha pa təɣɩ tá tɔtɔ. 6 Pə tɔɔ kɛ́ tə wiina Titʋ sɩ ɩ́ polo mə tɛ, na ɩ́ lakɩ təmlɛ nte ɩ ka caalaa tɔ. Ɩlɛna ɩ́ la na mɩɩ tɛɛsɩ təmlɛ kʋpantɛ tənɛ. 7 Ɩ́ tɩɩ wɛ toma kɛ pə təna pə taa kɛ́, paa taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ, paa yɔɣɔtaɣa, paa nyəm taa. Mə ɩsəlɛ sɛɛsʋɣʋ tɔm fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. Na ɩ́ tɩɩ sɔɔla-tʋɣʋ, pə tɔɔ kɛ́ tə sɔɔlaa sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ mə toŋ kɛ təmlɛ kʋpantɛ tənɛ tə taa tɔtɔ. 8 Nti ma yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ pə taɣa kʋcaalʋɣʋ nyəntʋ, ama ɩsəna mpi lɛlaa ná sɛɛsa ɩsəlɛ tɔɣɔ ma heeliɣi-mɛ, sɩ ma naa mə sɔɔlʋɣʋ tampana. 9 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ nyəmá Tacaa Yesu Kilisiti pɛɛlɛɛ tɔm mɛɛ. Ɩ ka kɛ́ toŋ tʋ kɛ́. Ama mə tɔɔ ɩ pəsa ɩ təɣɩ kʋnyɔntʋ, sɩ ɩ́ sʋsɩ-mɛɣɛ toŋ na ɩ kʋnyɔŋ ŋkʋ. 10 Pə tɔɔ ɩlɛ maa kɛɛsɩ-mɛɣɛ ma hʋwɛɛ kɛ tɔm tənɛ tə taa na ɩ́ ná. Pə wɛ teu sɩ mpi ɩ́ ka caala lapʋ kɛ tuu pənte tɔ ɩ́ lakɩ mpʋ. Mɛɣɛlɛ kancaalaɣa nyə́ma mpa pa lapa tɔ. Na mə tɩɩ sɔɔləna hatuu lɔŋ sɩ ɩ́ lakɩ. 11 Pənɛntɛ ɩ́ lakɩ mpʋ haləna ɩ́ tɛɛsɩ təmlɛ tənɛ. Ɩ́ tɛɛsɩ-tɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ, ɩsɩɩ ɩ́ ka tʋ pə pəlɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ. Ɩ́ lana mpi ɩ wɛna tɔ. 12 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye yʋlʋ ɩ́ hana luɣu kʋlʋmʋɣʋ, Ɩsɔ kɛɛsəɣəna mpi pʋntʋ wɛna na ɩ́ la tɔɣɔ na ɩ́ mʋ ɩ kʋcɔɔʋ, Ɩsɔ kaa kɛɛsəɣəna mpi pʋntʋ fɛɩna tɔ. 13 Pə taɣa ɩsɩɩ pə́ kpiisi-mɛɣɛ ɩlɛna pə́ kʋsɩ lɛlaa. Ama pə wɛɛ kɛ́ sɩ paa mpa pá wɛɛna pəcɔ pəcɔ. 14 Pə tɔlənaʋ-mɛɣɛ waatʋ ɩnɛ tɔ, ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ səna mpa pɛlɛ pa laŋaa tɔ. Na ye kʋyaŋku mɩɩ laŋaa na pə́ tɔləna pɛlɛ ɩlɛ, pa pəsɩ na pá səna-mɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ ká lakɩ na mə təna ɩ́ wɛɛna teitei. 15 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Wei ɩ ka tɔɔsa sɔsɔm tɔ pə ta kələna-ɩ. Na wei ɩ ka tɔɔsa pəcɔ tɔ pə ta laŋna-ɩ. 16 Ɩsɔ fɔɔ, ɩnɩ ɩ yelina na Titʋ lʋkɩ ḿpʋ́ɣʋ́ mə tɔɔ ɩsɩɩ tá lʋkʋɣʋ tɔ. 17 Ɩ lapa nti tə sələma-ɩ tɔ na pə tɩɩ kəla mpʋ te. Ɩ sɛɛsa ɩsəlɛ kɛ sɔsɔm, haləna ɩ maɣamaɣa ɩ́ tʋ mə tɛ pote pəlɛ. 18 Tə təŋsa ɩ waalɩ kɛ́ tá taapalʋ wei Yesu sɛɛlaa kpeka təna pʋɣʋləɣɩ ɩ təmlɛ kɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm taa tɔ. 19 Pəlɛ pə paasi Yesu sɛɛlaa ka ləsəna-ɩ sɩ ɩ́ sɩɩkɩ-tʋɣʋ tá yɛla taa kɛ́ timpi timpi tə lakɩ təmlɛ kʋpantɛ tənɛɣɛ Tacaa teeli tɔɔ tɔ. Na pə hʋ́lə́ɣɩ́ tɔtɔɣɔ ɩsəna mpi tá luuŋ ná wɛɛ sɩ tə səŋna lɛlaa tɔ. 20 Tə pɛɛkəɣɩ na tə́ cɔləɣɩ sɩ tə paasʋɣʋna liɣitee sɔsɔɔna anɛ a tɔm tɔ, nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ caɣana-tʋ. 21 Paa Tacaa ɩsɛntaa paa yəlaa kiŋ tə pɛɛkəɣɩ sɩ tá kʋpantʋ ɩ́ lɩɩ təcɛɩcɛɩ. 22 Tə tiliɣi pá na tá taapalʋ lɛlʋ. Tə maɣasa ɩlɛɣɛ tɔm paɣalɛ sɩ tə naa ɩ waalɩ, na tam tə nawa sɩ ɩ sɛɛsa ɩsəlɛ kɛ́. Ama pənɛntɛ ɩ tʋ-mɛɣɛ naani kɛ teu, ɩlɛ ɩ sɛɛsa ɩsəlɛ na pə́ kəlɩ mpʋ. 23 Ye Titʋ ɩlɛ ma waalɩ tʋ ntɛ́ ɩlɛ, má na-ɩ tə lakəna təmlɛ kɛ mə tɔɔ. Tá taapalaa lɛlaa mpa pa sɩɩ-ɩ tɔ, Yesu sɛɛlaa kpeka tilina pɛlɛ, na pɛlɛ pa lakɩ kɛ́ sɩ pá ha Kilisiti kɛ teeli. 24 Ɩ́ la na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ sɔɔla-wɛ na tampam, ɩlɛna Yesu sɛɛlaa kpeka tɛ a taa na á nyɩ sɩ tə sama-mɛ tɔ, pə taɣa yem tɔɔ se. 1 Pə taɣa ɩsɩɩ maa nɔkɩ na ma ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa na má heeli-mɛɣɛ Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Yuta tɔ pa sənaʋ tɔm ntəɣɩ kʋheelu. 2 Ma nyəmá ɩsəna ɩ́ lakəna luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ mɛɛ, haləna ma sama-mɛɣɛ Masetoni nyə́ma kiŋ, sɩ tá taapalaa kɛ Akayi tɛtʋ taa nyɔɔsa pa təɣɩ sənaʋ tɔm taa kɛ́ tuu pənte. Ɩ́ sɛɛsʋɣʋ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsəlɛ tɔ pə nyɔmtəɣɩ pa taa paɣalɛ kɛ́. 3 Paa na mpʋ ma tiliɣi tá taapalaa panɛɣɛ mə tɛ, pə́cɔ́ pʋɣʋlʋɣʋ mpi tə pʋɣʋla-mɛɣɛ tɔm tənɛ tə taa tɔ, pá nana pa ɩsɛ. Ma caa kɛ́ sɩ tampana pá maɣana ɩ́ nyɔɔsa mə təɣɩ teu na pə́ la teitei na nti maa heelaɣa-wɛ tɔ. 4 Ye pə taɣa mpʋ, ma na Masetoni nyə́ma tə́ kɔma na tə́ maɣana ɩ́ ta nyɔɔsɩ mə tɩ, taɣa pə tʋ fɛɛlɛ. Mpi tɔ ɩ́ yelaa na tə́ tɛ-mɛ na tá taa kɛ́ teu. Na ye mə nyəntɛ tɔm ɩlɛ paa yɔɣɔtəɣɩ təlɛ. 5 Ma maɣasaa na ma ná sɩ pə kəla teu sɩ má wiina tá taapalaa panɛ na pá tɛɛ nɔɣɔ na pá polo mə tɛ, na pá taɣanəɣɩ kʋcɔɔʋ kʋpaŋkʋ ŋku ɩ́ tɔma sɩ ɩ́ ká la tɔ. Maa kɔɔ na má kɔŋ tɔ, pə təna pə nyɔɔsaa təkeŋkeŋ na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ luɣu kʋlʋmʋɣʋ kɛ ɩ́ lapənaa, pə taɣa kʋcaalʋɣʋ nakʋlɩ. 6 Ɩ́ tɔɔsɩ teu sɩ ye wei ɩ tuu pəcɔ, pəcɔɣɔ ɩ ká kʋ, na wei ɩ́ tuu sɔsɔm, sɔsɔm kɛ ɩ kɔŋ kʋm. 7 Ye mpʋ paa wei ɩ́ ha ɩsəna pə ha-ɩ tɔ, ɩ́ taa hana wula yaa kʋcaalʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei ɩ haana laŋhʋlʋmlɛ tɔɣɔ Ɩsɔ sɔɔlaa. 8 Na Ɩsɔ wɛna pəsʋɣʋ sɩ ɩ́ ha-mɛɣɛ kʋpantʋ kɛ sɔsɔm, pə́cɔ́ ɩ́ taa laŋ mpi mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ. Ama ɩ́ hiki, na haləna pə́ kaasɩ na ɩ́ lana təma kʋpana. 9 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩ haa kʋnyɔntʋnaa na luɣu kʋlʋmʋɣʋ. Ɩ kʋpantʋ ɩɩ tɛŋ. 10 Ɩsɔ wei ɩ haa tuulu kɛ kʋtutuum na ɩ́ haa-ɩ tɔɣɔnaɣa sɩ ɩ́ tɔɔna ɩ tɩ tɔ, Ɩsɔ ɩnɩ ɩ ká ha-mɛɣɛ kʋtutuum təna mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ. Ɩsɔ ɩnɩ, ɩ ká la na pə pɩɩ, na mə kʋpantʋ huki sɔsɔm. 11 Ɩsɔ ká tʋ mə niŋ taa kɛ́ ɩsəna mpi pə wɛɛ tɔɣɔ tam na pə́cɔ́ mɩɩ pəsɩ na ɩ́ lakɩ kʋpantʋ kɛ tam. Ɩlɛ paɣalɛ ká sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ kʋcɔɔŋ wei ɩ́ lakɩ na tə́ pukina tɔ ɩ tɔɔ. 12 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kookalɩ wei ɩ́ lakɩ ɩsəntɔ tɔ pə taɣa Ɩsɔ yəlaa sənaʋ tɔɔ tike. Ama pə yeki tɔtɔɣɔ na yəlaa sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ. 13 Kookalɩ ɩnɛ ɩ lapʋ taa kɛ́ pɩɩ hʋ́lɩ́ mpi ɩ́ kɛwa tɔ, na yəlaa paɣalɛ ká sana Ɩsɔ kɛ́ ɩsəna mpi ɩ́ nɩɩnaa na ɩ́ lakɩ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ tɛma mə taa na Kilisiti Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ. Na paa sa Ɩsɔ tɔtɔɣɔ ɩsəna mpi mə na-wɛ na lɛlaa ɩ́ talʋɣʋ mə kʋpam na luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ. 14 Na paa sələməɣəna-mɛ na Ɩsɔ, na paa sɔɔlɩ-mɛɣɛ sɔsɔm kɛ pɛɛlɛɛ taa pɛɛlɛɛ nna Ɩsɔ lapa-mɛ tɔ a tɔɔ. 15 Ɩsɔ fɔɔ, nyá kʋcɔɔʋ fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. 1 Pɔɔlɩ má, ma maɣamaɣa təkpem ma wiikənna-mɛ. Ma wei yəlaa yɔɣɔtəɣɩ sɩ ye ma wɛ mə kiŋ ɩlɛ ma wɛ təhɛɛ. Ama ye ma fɛɩ mə kiŋ ɩlɛ ma apalʋtʋ kpawaɣalɛ. Ma tɛɛkəɣɩ-mɛɣɛ Kilisiti kʋpantʋ na ɩ leleŋ tɔɔ sɩ, 2 ɩ́ taa yele na waatʋ wei ma kɔŋ mə tɛ tɔ má hʋ́lɩ́ ma apalʋtʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma hʋʋ teu sɩ maa hʋlɩ ma apalʋtʋ kɛ mpa pa hʋʋ sɩ tə təŋəɣɩ yʋlʋhʋwɛɛ kɛ yem tɔ. 3 Kʋpam tə wɛ tá yʋlʋ tɔnʋɣʋ taa yaa, ɩlɛ pə taɣa yʋlʋhʋwɛɛ kɛ yem kɛ́ tə təŋəɣɩ na tə́ yookina. 4 Ama yoou wontu nti tá yoona tɔ tə ta kɛ nti antulinya ɩnɛ ɩ yəlaa yoona tɔ. Ɩsɔ yoou wontu nti tə pəsəɣɩ na tə́ wakəlɩ təcɔɔsəlɛ toŋ nyəntɛ tɔɣɔ tə yoona. Tə wakələɣɩ pɔpɔtʋ ləmaɣasɛɛ. 5 Tə kpɛɛsəɣəna pa təna mpa pa lakɩ kalampaanɩ na pá kaɣatəɣɩ sɩ pá taa nyɩ Ɩsɔ tɔ pa hʋwɛɛ. Tə kɛɛ yəlaa hʋwɛɛ təna na toŋ na tə́ tʋɣɩ Kilisiti tɔɔ sɩ pá nɩɩna-ɩ. 6 Ye mɩɩ kɔma na ɩ́ la na pə ná sɩ ɩ́ nɩɩnaa təkpataa, ɩlɛ pə kaasa mpa pa təna na paa caakɩ nɩɩnaʋ tɔ tá sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ tə́ hɔ pa ŋkpaŋŋ. 7 Paa mpi, pə tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ mə nyənəɣəna. Ye yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɛŋ ɩ taa sɩ Kilisiti tənna-ɩ, pʋntʋ ɩ́ maɣasɩ teu na ɩ́ ná sɩ Kilisiti tɩ tá tɔtɔɣɔ, ɩsɩɩ ɩ tɩ ɩnɩ tɔ. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa ma sama ma tɩ na sɔsɔɔntʋ nti Tacaa ha-tʋ tɔ, fɛɛlɛ ɩɩ kpaa-m se. Pə ha-tʋɣʋ sɔsɔɔntʋ ntəɣɩ sɩ pə́ la na ɩ́ tɛ mə taa na Ɩsɔ kɛ́ sɔsɔm. Ama pə taɣa sɩ pə́ wakəlɩ-mɛ. 9 Ma ŋmaakʋɣʋ ma takəlasɩ tɔ, maa pɛɛkəɣɩ sɩ má kpɛɛtɩ mə pʋntʋ se. 10 Nti yəlaa yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Pɔɔlɩ takəlasɩ taa tɔm wɛ toŋ na apalʋtʋ kɛ́. Ama waatʋ wei ɩ maɣamaɣa ɩ wɛ tá hɛkʋ tɔ ɩ wɛɛ kɛ́ təhɛɛ na ɩ yɔɣɔtaɣa wɛ kʋnyɔŋ. 11 Ye wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ mpʋ pʋntʋ ɩ́ nyɩ teu sɩ nti tə ŋmaa tá takəlasɩ taa kɛ́ waatʋ wei tə fɛɩ mə kiŋ na nti tɩɩ la waatʋ wei tɩɩ wɛɛ mə kiŋ tɔ, pə kaa wɛɛ ŋkaŋka se. 12 Tə kaa nɔkɩ na tə́ kɛɛna yaa tə́ maɣasɩ tá tɩ na lɛlaa mpa pa makɩ pa laŋa taa sɩ pa kɛ́ pʋlʋ tɔ. Pa kɛ́ ɩwɛɛŋ kɛ́, na pa maɣamaɣa pa caana pa kʋmaɣasʋɣʋ ŋku paa maɣasəna pa tɩ tɔ, na pa taa pa tike kɛ pa kpɛɛsəɣəna təma. 13 Ye tá, tá kaa pəsɩ na tə́ sa tá tɩ na pə́ tɛɛ caasa. Ama tə saŋ tá tɩ na pə́ kɛɛsəna təmlɛ nte Ɩsɔ tʋ-tʋ tɔ tə tənaɣa. Ɩsɔ hana-tʋɣʋ mpaaʋ sɩ tə́ tala mə tɛ. 14 Ɩsəna pa sɩɩna-tʋ tɔ tɩɩ ŋmaana pə tɔɔ, ye tə taa kɔɔ mə tɛ ɩlɛ mpʋɣʋlɛ. Ama tə tala mə tɛɣɛ teu na tə́ heeli-mɛɣɛ Kilisiti tɔm Laapaalɩ Kʋpaŋ. 15 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ ŋmaana ɩsəna pa sɩɩna-tʋ tɔ pə tɔɔ. Tɩɩ saŋ tá tɩ na lɛlaa lapa təma nna tɔ. Ama tə caa kɛ́ sɩ mə taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ ɩ́ sɔɔsɩ, ɩlɛna tə́ pəsɩ na tə́ la təmlɛ nte tə kəla lɔŋ nyəntɛ təcaɣacaɣa tɔɣɔ mə hɛkʋ, na tə taa ŋmaana ɩsəna Ɩsɔ sɩɩ-tʋ tɔ pə tɔɔ. 16 Pə waalɩ ɩlɛ tə pəsəɣɩ tə́ yɛləna Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ tɛtʋnaa mpa pa wɛ mə tɛ lɔlɔ tɔ pa taa, na tə́ taa sa tá tɩ na nti lɛlaa tɛma lapʋ kɛ pa təma taa tɔ. 17 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ye wei ɩ́ caa ɩ sa ɩ tɩ, pʋntʋ ɩ́ sa ɩ tɩ na nti Tacaa lapa tɔ. 18 Kʋpam, pə taɣa yʋlʋ wei ɩ nyənəɣɩ ɩ tɩ ɩsɩɩ ɩ kɛ́ pʋlʋ tɔ ɩnɩ ɩ sam yana. Ama wei ɩ tɔɔ Tacaa yɔɣɔtəɣɩ kʋpantʋ tɔɣɔ. 1 Ma kooliɣi kɛ́ sɩ ɩsɔwɛɛ ɩ́ tɩɩ nyənɩ-m pəcɔɣɔ kpaŋtʋ. Pə wɛ mpʋ mɛɛ, ɩ́ nyənəɣɩ-m mpʋ. 2 Ma wɛna ɩsɛsɛɛmlɛ kɛ mə tɔm taa kɛ́, ɩlɛ Ɩsɔ tʋna-m ɩsɛsɛɛmlɛ ńtɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛlɔ wei ɩ ta nyənta apalʋ kɛ paa pəcɔ na má tɔ sɩ apalʋ kʋlʋm koŋ kɛ maa ha-ɩ tɔ, apalʋ ɩnəɣəlɛ Kilisiti. 3 Ama ma nyaŋ kɛ́ sɩ pə́ taa kɔɔ na mə laɣatʋ saalɩ na ɩ́ lɔ mə na Kilisiti ɩ́ kpɛntʋɣʋ tam na pə wɛ teu kɛ ɩsəna mpi tɔ. Na pə́ kɔɔ pə́ lá ɩsɩɩ Ɩfa ka yeluɣu na tʋm mapɩ-ɩ pɔpɔtʋ tɔm kɛ ɩ nɔɣɔ taa na ɩ́ tolisi-ɩ tɔ. 4 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ tɛma mə taa sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ kɔɔ ɩ́ kpaalɩ-mɛɣɛ nyɛntɛ Yesu nɔɣɔlʋ ɩ tɔm na pə́ tá kɛna Yesu wei ɩ tɔm tá kpaala-mɛ tɔ. Na ɩ́ taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ ɩ́ mʋɣɩ nyɛntɛ feesuɣu nakʋlɩ kʋ tɔm na pə́ tá kɛna Ɩsɔ Feesuɣu ŋku kʋ tɔm tə heela-mɛ tɔ, na nyɛntɛ Laapaalɩ nɔɣɔlʋ na pə́ tá kɛna Laapaalɩ Kʋpaŋ wei tə heela-mɛ tɔ. 5 Ma ta hʋʋ sɩ mə nyɛntɛ tillaa taa sɔsaa mpɛ pa tɛɛ-m pʋlʋ taa se. 6 Ama pə pəsəɣɩ pə wɛɛ yɔɣɔtaɣa wawawa wei ma ta nyɩ tɔ. Tɔfɔ pa ta kəlɩ-m nyəm. Tə hʋla-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ təcɛɩcɛɩ kɛ́ paa mpi pə taa kɛ́ na paa timpi. 7 Waatʋ wei ma kpaalaɣa-mɛɣɛ Ɩsɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ, faalaa kɛ ma kpaalaɣa. Ma pasa ma təɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ kʋsɩ-mɛ. Yaa ma lapa mpʋ tɔ kawalaɣa ntɛ́? 8 Ma tisaa sɩ Yesu sɛɛlaa kpeka lɛnna ɩ́ fɛləɣɩ-m, ɩlɛ pə wɛ ɩsɩɩ ma hʋlʋsa alɛɣɛlɛ na má səna-mɛ. 9 Waatʋ wei maa wɛ mə tɛ na kʋnyɔŋ wɛna-m tɔ ma ta sʋkɩ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ səɣəla. Pə taɣa pʋlʋ, tá taapalaa mpa pa lɩɩna Masetoni tɔ pa kɔna-m pə təna mpi pə laŋa-m tɔ. Ma tɔka ma təɣɩ sɩ pə́ taa kɔɔ na má sʋkɩ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ səɣəla. Na mpʋ ɩnəɣɩ maa tɔkəɣɩ ma təɣɩ tam. 10 Na Kilisiti tampana nna ma tɔka ɩsəntɔ tɔ ma kaa yele mpi ma yɔɔləɣəna ɩsəntɔ tɔɣɔ yɔɔlənaʋ kɛ Akayi tɛtʋ təna taa. 11 Pepe yelina na ma yɔɣɔtəɣɩ mpʋ? Ma ta sɔɔlɩ-mɛ tɔ pə tɔɔ yaa? Ɩsɔ nyəmá teu sɩ ma sɔɔla-mɛ. 12 Ɩsɩɩ ma lakʋɣʋ pənɛntɛ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ maa lakɩ, ɩlɛna má ləsɩ mpa pa hɔŋ pa tɩ na pá tɔŋ sɩ tá na-wɛ tə kaa təmlɛ tɔɣɔ pə taa. 13 Yəlaa mpɛ pá kɛ́ tillaa pɔpɔtʋnaa kɛ́. Pa looliɣi nti pa lakɩ tɔ tə taa na pá cɛsəɣəna pa tɩ ɩsɩɩ Kilisiti tillaa. 14 Na təlɛ tə fɛɩ piti mɛɛ, ḿpʋ́ɣʋ́ Satanɩ maɣamaɣa ná cɛsəɣəna ɩ tɩ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillu kʋpaŋ nɔɣɔlʋ. 15 Ye mpʋ pə fɛɩ piti sɩ ɩ təmlɛ nyə́ma ɩ́ cɛsəna pa tɩ ɩsɩɩ siɣisuɣu lataa. Ama te, pɩɩ tɛ na pə́ fɛlɩ-wɛɣɛ mpi pa lakɩ tɔ. 16 Ma tasəɣɩ-təɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ kɛ́, nɔɣɔlʋ ɩ́ taa nyənɩ-m ɩsɩɩ ma kɛ́ kpaŋtʋ. Yaa ye ɩ́ tɩɩ nyənəɣɩ-m kpaŋtʋ ntɔ, ɩ́ yaa-m kpaŋtʋ, ɩlɛna pə́cɔ́ má pəsɩ na má sa ma təɣɩ pəcɔ tɔtɔ. 17 Nti ma yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ pə taɣa ntəɣɩ Tacaa luɣu wɛɛ sɩ má sa ma tɩ ɩnɩ. Ma yɔɣɔtəɣɩ kɛ́ ɩsɩɩ kpaŋtʋ. 18 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, timpi yəlaa lɛlaa saŋ pa tɩ na yʋlʋhʋwɛɛ kɛ yem tɔ, ɩsɩɩ ma sama ma tɩ tɔtɔ mɛɛ. 19 Mɛ mpa mɛ mə na mə ɩsɛ tɔ, paa pa ta tɩɩ sələmɩ-mɛ sɩ ɩ́ mʋ kpaŋtʋnaa, ɩ́ mʋɣɩ-wɛɣɛ. 20 Ɩ́ yelaa kɛ́ sɩ pá pəsɩ-mɛɣɛ yomaa, sɩ pá tɔkəna-mɛ, sɩ pá puɣusiɣi-mɛ, sɩ pá kpaakɩ mə tɔɔ na pá fɛləɣɩ, sɩ pá makɩ mə nɔɔsɩ. 21 Tá ɩcantʋ tɔɔ kɛ́ tá taa la mpʋ. Pə wɛ fɛɛlɛ sɩ má yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. Paa na mpʋ tɔ, ye nɔɣɔlʋ makɩ kaŋkantɛ sɩ ɩ wɛna mpi ɩ ká saŋna ɩ tɩ tɔ, ma pəsəɣɩ na maa má kaŋkantɛ tɔtɔ mɛɛ. Ma yɔɣɔtəɣɩ kɛ́ ɩsɩɩ ma sʋʋ kpaŋʋɣʋ. 22 Ntɔŋ pa kɛ́ Hepəla nyə́ma yaa? Na má tɔtɔɣɔ te. Ntɔŋ pa kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma yaa? Na má tɔtɔɣɔ te. Ntɔŋ pa kɛ́ Apəlaham piya yaa? Na má tɔtɔɣɔ. 23 Ntɔŋ pa kɛ́ Kilisiti təmlɛ nyə́ma yaa? Má kɛ́ Kilisiti təmlɛ tʋ na pə́ kəlɩ-wɛ. Ma lapa təmlɛ na pə́ kəlɩ-wɛ. Pa təka-m tɔm paɣalɛ na pə́ kəlɩ-wɛ. Pa mapa-m na pə́ kəlɩ-wɛ, səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ tam. 24 Tɔm kakpasɩ kɛ Yuta nyə́ma mapa-m akpatɛɛ pɔɣɔlaɣafɛɩ nɩɩlɛ nɩɩlɛ. 25 Lom nyə́ma ná mapa-m tɔm tooso, pa yaɣa-m pɛɛ kɛ tɔm kʋlʋm sɩ pa kʋɣʋ-m. Tɔm tooso kɛ́ lʋm lipa kpɩɩləŋ wei ɩ taa ma wɛɛ tɔ, ma caɣa ilim kʋlʋməm na ahoo kʋlʋmɛɛ kɛ teŋku taa. 26 Ma cɔɔʋ katatəlaɣa taa, pusi na ŋmɩɩlaa niŋ taa kɛ́ ma wɛɛ. Səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ ma Yuta nyə́ma maɣamaɣa hɛkʋ taa, na səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ kpaɩ nyə́ma tɛ. Na səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ acalɛɛ taa, na səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa. Na səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ teŋku taa. Na səm nɔɣɔ taa kɛ́ ma wɛ tá taapalaa kʋcɛsaa kiŋ. 27 Pa yaa sɩ kaŋkaŋsi təma na wahalanaa sɔsaa tɔ, má nana. Tɔm paɣalɛ kɛ maa kpətəɣɩ ɩsəlɛ. Nyɔɣɔsɩ na lʋkɔtʋ tɔ, paa pɔɔsəɣɩ. Ma kpisa kʋtɔɣɔʋ tɔɣɔʋ kɛ wulee wulee. Ma tɔɣɔ wahala na watʋ, paa wontuɣu kʋtakʋɣʋ ma fɛɩna. 28 Na pə tɩɩ kaasa mpi tɔ, maa yɔɣɔtəɣɩ pə tɔm. Yesu sɛɛlaa kpeka təna tɔm nəɣəsɛɛ ná kʋɣʋ-m paa kʋyaŋkuɣu. 29 Ye yʋlʋ nɔɣɔlʋ lapa ɩcam, má lakɩ ɩcam tɔtɔɣɔ. Ye pə tʋ nɔɣɔlʋ kɛ ɩsaɣatʋ lapʋ, pə wɩɩkɩ-m kɛ́ təsəŋŋ. 30 Ye pə wɛɛ sɩ má sa ma təɣəlɔ, ma ɩcantʋ ma ɩcantʋ cɔlɔɣɔ maa saŋna ma tɩ. 31 Tacaa Yesu Caa Ɩsɔ nyəmá sɩ maa looliɣi. Ɩnəɣɩ paa saŋ tam. 32 Maa wɛ Tamasɩ tɔ, wulaʋ sɔsɔ Aletasɩ sɩɩ kʋfənɛɛ wei kɛ təna tɔ ɩ sɩɩ taŋlaa kɛ koluŋa ŋka ka cɔɔna ɩcatɛ tɔ ka nɔɣɔ sɩ pá kpa-m. 33 Ama pa tʋ-m sɔɔtɔkʋ sɔsɔɔʋ taa na pá tisi-m na ɩcatɛ koluŋa ŋkɛ ka pətote. Mpʋ pə yelina na má fiti ɩ niŋ taa. 1 Paa tɩ sam fɛɩ teu tɔ, ɩsɩɩ ma sama ma tɩ. Pə lapa-m ɩsɩɩ toosee taka na má ná mpi mpi na mpi Tacaa kulaa na ɩ́ hʋ́lɩ́-m tɔ, maa yɔɣɔtɩ pə tɔm kɛ pənɛntɛ. 2 Ma nyəmá Ɩsɔ sɛɛlʋ nɔɣɔlʋ, pɩɩsɩ lapa naanʋwa na liɣiti kɔlɔ pə kpaasʋɣʋ-ɩ hatuu ɩsɔtaa tɔ. Ma ta nyɩ sɩ pə kpaasa-ɩ tampana yaa pə lapa-ɩ ɩsɩɩ toosee taka kɛ́ kʋlapʋ tɔ. Ama Ɩsɔ tike nyəmna. 3 Ma nyəmá sɩ kʋpam pə kpaasa yʋlʋ ɩnəɣɩ hatuu aləsanna taa. Ma tasəɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ma ta nyɩ sɩ tampana pə kpaasa-ɩ yaa pə lapa-ɩ toosee taka kɛ́ kʋlapʋ tɔ. Ama Ɩsɔ tike nyəmna. 4 Na ɩ́ nɩɩ pa yɔɣɔtaɣa tənaɣa tɔmnaa mpa yʋlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔ, na pə ta tɩɩ haʋ yʋlʋ pəyaɣa sɩ ká yɔɣɔtɩ tɔ. 5 Yʋlʋ ɩnɛ maa samɩ-ɩ, ɩlɛ ma maɣamaɣa ma kaa sa ma tɩ se. Ye pə wɛ sam, ma ɩcantʋ kiŋ kɛ maa sana ma tɩ. 6 Ye ma tɩ sam kɛ maa pɛɛkaɣa ma taa la kpaŋtʋ se. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tampana kɛ maa heelaɣa tɔ se. Ama ma kpa ma təɣɩ na ma tɩ sam, maa caa sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ nyənɩ-m sɩ ma kɛ́ pʋlʋ na pə́ kəlɩ ɩsəna mpi ɩ́ naakɩ na ɩ́ nɩɩkɩ sɩ ma lakɩ tɔ. 7 Pə tʋ-m ma tɔnʋɣʋ taa kɛ́ kʋtɔŋ kʋwəwɩɩʋ sɩ ma taa saŋ ma tɩ sɩ maɣa pə kula sɔsɔɔntʋ na pə́ hʋ́lɩ́. Ɩlɛ kʋtɔŋ ŋkʋ kʋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ Satanɩ tillu wei ɩ tilaa tɔ sɩ ɩ́ kaɣatɩ-m na má taa sa ma tɩ tɔ. 8 Tɔm tooso kɛ́ ma sələma Tacaa kɛ kʋtɔŋ kʋnɛ kʋ tɔɔ sɩ ɩ́ waasɩ-m-kʋ. 9 Ama ɩ cɔ-m sɩ ɩ pɛɛlɛɛ paasi, pʋlʋ ta kaasɩ sɩ ɩ́ tasa-m lapʋ, sɩ pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma ɩcantʋ taa kɛ́ ɩnɩ ɩ toma ná naa teu. Ye mpʋ ma ɩcantʋ kɛ maa sana ma tɩ na Kilisiti toma kenti ma tɔɔ. 10 Pə tɔɔ kɛ́ ɩcantʋ na kʋtʋʋŋ na ɩsənyəŋlɛ na wahalanaa na laŋwakəllɛ sɔsɔɔlɛ, pə təna mpi ma naa ɩsəntɔɣɔ Kilisiti tɔɔ tɔ ma mʋɣələɣəna-wəɣɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma kɛ́ ɩcam ɩlɛ ma toŋ taa toŋ ntɛ́ təna. 11 Ma yɔɣɔtəɣɩ kɛ́ ɩsɩɩ ma sʋʋ kpaŋʋɣʋ, ɩlɛ mə yelina na má yɔɣɔtəɣɩ mpʋ. Pɩɩ mʋna ɩsɩɩ mɩɩ sɛɛnna ma tɔɔ. Mpi tɔ, paa ma ta kɛ pʋlʋ tɔ mə nyɛntɛ tillaa sɔsaa mpɛ pa ta tɛɛ-m pʋlʋ. 12 Pə lapa təma wena a hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ma kɛ́ tillu tɔɣɔ mə hɛkʋ taa na suulu sɔsɔ mɛɛ. Sɔɣɔntʋ təma na Ɩsɔ kɔkɔlɔ nyəm na piti təma kɛ a lapənaa. 13 Nti tə taa kɛ́ pa ta la-mɛ ɩsɩɩ pa lakʋɣʋ Yesu sɛɛlaa kpeka lɛnna tɔ ye pə taɣa tɔkʋɣʋ mpi mə ta tɔkɩ-m tɔ pə paasi? Ma tɔm səpəna-mɛɣɛ tənɛ ɩnɩ tə taa. 14 Ma nyɔɔsəɣɩ ma tɩ sɩ ma kɔŋ mə tɛɣɛ tɔm tooso nyəm, ɩlɛ maa caa sɩ ɩ́ tɔkɩ-m se. Mə maɣamaɣa kɛ ma caa pə taɣa mə liɣitee. Pə taɣa piya caləsəɣəna liɣitee sɩ sɩ tɔɔ sɩ caanaa. Ama caanaa caləsəɣəna liɣitee sɩ pa tɔɔna pa piya. 15 Ye ma ma laŋhʋlʋmlɛ ntɛ́ sɩ má tɔɣɔ mə tɔɔ kɛ́ pə təna mpi ma wɛna tɔ, paa ma tɩ má kʋ na pə́ səna-mɛ. Ye máá sɔɔla-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ teu ɩlɛ, mɩɩ məŋna maɣa sɔɔlʋɣʋ kɛ pəcɔ? 16 Ɩ́ nyəmá teu sɩ ma ta mɩɩsəna-mɛ. Ama lɛlaa ná tɛɛna-tɩ sɩ acilaɣatʋ kɛ ma lapənaa na má nyɩ-mɛɣɛ katɔsɩ na pɔpɔtʋnaa na má kpa-mɛ. 17 Mpa ma tila mə kiŋ tɔ pa taa nɔɣɔlʋ lapa na má tɔɣɔ mə tɔɔ? 18 Ma wiina Titʋ sɩ ɩ́ polo mə tɛ na ma təŋsa ɩ waalɩ kɛ́ tá taapalʋ ɩlɛ. Yaa ɩ́ caa ɩ́ tɔ sɩ Titʋ tɔɣɔna mə tɔɔ kɛ? Pə taɣa ma yaasi na ma ɩkpatɛ kɛ Titʋ təŋaa? 19 Ntanyɩ pə kpaɣaʋ waatʋ nɔɣɔlʋ tɔ ɩ hʋʋ kɛlɛ sɩ tə pɛɛkəɣɩ sɩ tə́ kɛɛlɩ tá nyɔ́ɔ́ŋ tɔɔ. Aaɩ pə taɣa mpʋ. Ɩsəna Kilisiti caakɩ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ tə yɔɣɔtəɣɩ Ɩsɔ ɩsɛntaa. Tá taapalaa kʋpama tə heeliɣi-mɛɣɛ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ polo lɔlɔ. 20 Ma nyaŋ sɩ ye ma kɔma na má tala mə tɛ má taa maɣana-mɛɣɛ nti maa caa tɔ tə taa, na mɩɩ taa na nti mɩɩ caa tɔɣɔ ma kiŋ. Ma nyaŋ kɛ́ sɩ pə́ taa kɔɔ na yoou, na ɩsəsɛɛmlɛ, na pááná, na kəlʋɣʋ pɛɛkʋɣʋ, na kʋtʋʋŋ, na yɔɣɔtaɣa kpaɩ nyəŋka, na ɩsəcaʋ, na liɣituɣu pə́ wɛɛ. 21 Ma nyaŋ kɛ́ sɩ má tala mə kiŋ ma Ɩsɔ ɩ́ taa pasa-m mə ɩsɛntaa na má kɔɔ na má wii yəlaa paɣalɛ mpa pa lapa ɩsaɣatʋnaa kɛ tuu lɔŋ, na pá tá yele tɛtɛlakasɩ, na asilima, na yaasi ɩsaɣaʋ wei paa tɔkaa tɔ pa tɔɔ. 1 Tɔm tooso nyəm ntɛ́ ma caa kɔntɛ kɛ mə tɛ tɔ. Aseeta nyə́ma naalɛ yaa tooso ká hʋləna tɔmnaa təna mpa pa wɛɛ tɔ pa tampana na pə́cɔ́. Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́. 2 Ma kpaaləɣɩ tuu mpa paa lapa ɩsaɣatʋ tɔ na lɛlaa sɩ ye ma kɔma na má kɔɔ sɩ ma naa-mɛ, ma kaa wii nɔɣɔlʋ pətɔɔtəlɛ. Maa kɔma tɔm naalɛ nyəm tɔ ma tɛma-mɛɣɛ kpaalʋɣʋ kɛ mpʋ. Pənɛntɛ ma fɛɩ mə kiŋ ɩlɛ ma tasəɣɩ-mɛɣɛ kpaalʋɣʋ. 3 Ntɔŋ ɩ́ caa ɩ́ ná sɩ Kilisiti toŋ kɛ ma yɔɣɔtəɣəna yaa pə taɣa Kilisiti toŋ yaa? Ɩ́ ká ná mɛɛ. Kilisiti ɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ ɩcantʋ natələɣɩ mə tɔm taa se. Ama toma kɛ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ mə hɛkʋ. 4 Paa na mpʋ ɩ ɩcantʋ tɔɔ kɛ́ pa kama-ɩ səm tesika tɔɔ. Ama ɩ wɛna ɩ weesuɣu kɛ Ɩsɔ toma taa. Tá na-ɩ tə kpɛntaa kɛ́, na tə kɛ́ acamaa tɔtɔɣɔ. Ama yaasi wei tə lakəna mə kiŋ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ tá na-ɩ tə wɛna weesuɣu kɛ Ɩsɔ toma tɔɔ. 5 Ɩ́ maɣasɩ mə maɣamaɣa mə tɩ na ɩ́ feŋ mə tɩ na ɩ́ ná sɩ ɩ́ tɔka Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ yaa ɩ́ tá tɔkɩ. Ntɔŋ ɩ́ nyəmá teu sɩ Kilisiti wɛ mə kiŋ na? Tɔʋ, ɩ́ tɛmna Ɩsɔ na mə taa tɔ, ye ɩ́ pəsaa na ɩ́ hʋ́lɩ́ tampana kɛ mpʋ ɩlɛ, mpʋɣʋlɛ. 6 Ma hʋʋ sɩ ɩ́ nyəmá teu sɩ tá kiŋ, tə pəsəɣɩ na tə́ hʋ́lɩ́ mpʋ mɛɛ. 7 Ɩsɔ kɛ́ tə sələməɣɩ sɩ ɩ́ yele na ɩ́ taa la kawalaɣa nakəlɩ. Tɩɩ caa sɩ tə́ hʋ́lɩ́ tənɛ tə taa kɛ́ mpi tə pəsəɣɩ tɔ, paa pɩɩ lɩɩ sɩ pəsʋɣʋ kɛ tɩɩ pəsəɣɩ, kʋpantʋ kɛ tə caa mɩɩ lakɩ. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə kaa pəsɩ na tə́ lɩɩ Ɩsɔ tampana waalɩ. Ɩsɔ tampana anəɣɩ tɩɩ lana. 9 Tá kɛʋ acamaa na mɩɩ kɛ́ toŋtʋnaa tɔ, tá laŋa hʋlʋmaa kɛ́. Pə tɔɔ tɔtɔɣɔ tə sələməɣɩ sɩ ɩ́ la kʋpantʋ kɛ teu. 10 Mpi pə tɔɔ ma wɛ-mɛ na pooluŋ na ma ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa tɔɣɔlɛ sɩ waatʋ wei maa kɔɔ mə kiŋ tɔ ma taa lana-mɛ na toŋ kɛ toma nna Tacaa ha-m tɔ. Pə ha-m toma anəɣɩ sɩ pə́ la na ɩ́ polo lɔlɔ, pə ta ha-m-yɛ sɩ pə wakəlɩ-mɛ. 11 Pənɛntɛ ma taapalaa pə lapa wulee. Ɩ́ lʋ sɩ ɩ́ té teu. Ɩ́ sɔɔsəɣɩ təmaɣa apalʋtʋ. Ɩ́ wɛɛ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa, na ɩ́ wɛɛ təma na leleŋ. Ɩsɔ wei ɩ sɔɔləɣɩ na ɩ́ haa alaafəya tɔ ɩ́ wɛɛ mə kiŋ. 12 Ɩ́ sɛɛ təmaɣa teu na ɩ́ lɛlɩ. Ɩsɔ yəlaa təna sɛɛ-mɛ. 13 Tacaa Yesu Kilisiti pɛɛlɛɛ na Ɩsɔ sɔɔlʋɣʋ na kpɛntʋɣʋ ŋku Feesuɣu Naŋŋtʋ kɔŋna tɔ pə́ wɛɛ mə təna mə kiŋ. 1 Maɣa tillu Pɔɔlɩ, ɩlɛ pə taɣa ɩsɩɩ yəlaa tʋna-m tiluɣu. Pəyele pə taɣa ɩsɩɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɛləsəna-m tiluɣu mpɩ. Ama Yesu Kilisiti na Caa Ɩsɔ wei ɩ ka feesa-ɩ waatʋ wei ɩ səpa tɔ mpɛ pa maɣamaɣa pa tʋna-m-wɩ. 2 Má na ma taapalaa mpa pa təna pa wɛ cənɛ tɔ tə tamsəna na tə́ ŋmaa takəlaɣa kanɛɣɛ Kalatɩ Yesu sɛɛlaa kpeka mɛ sɩ tə sɛɛkɩ-mɛ. 3 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 4 Kilisiti ɩnɩ ɩ hana ɩ tɩ sɩ ɩ́ ya-tʋɣʋ tá ɩsaɣatʋ taa na ɩ́ ləsɩ-tʋɣʋ kʋyɛɛŋ kʋtakɛɛsəŋ ɩnɛ ɩ taa, na mpʋ ɩnɩ pə kɛ́ Tacaa luɣu nyəntʋ kɛ́. 5 Tə́ tʋ́ Ɩsɔ kɛ́ teeli kɛ tam tɔɔ. Ami. 6 Ma ta hʋʋ sɩ ɩ́ ká ha siɣile kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ lɔŋ kɛ wei ɩ yaa-mɛɣɛ Kilisiti pɛɛlɛɛ tɔɔ tɔ na ɩ́ təŋ Laapaalɩ Kʋpaŋ lɛlʋ, ma tutaa kɛ́. 7 Ma yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ tɔ pə taɣa ɩsɩɩ Laapaalənaa Kʋpama wɛ naalɛ se. Ama ma nawaɣa sɩ yəlaa wɛɛ na pá lakɩ-mɛɣɛ yɛlɛyɛlɛ na pá caa pa kɛɛ Kilisiti Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɩ. 8 Ye nɔɣɔlʋ kɔma na ɩ́ heeli-mɛɣɛ Laapaalɩ kʋfalʋ nɔɣɔlʋ na pə́ tá kɛ́ wei tə tɛma-mɛɣɛ heeluɣu tɔ, Ɩsɔ ká nana pʋntʋ paa ɩ kɛ́ awe. Paa tá taa yʋlʋ maɣamaɣa, paa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ maɣamaɣa. 9 Tɩɩ tɛma-mɛɣɛ heeluɣu na ma tasəɣɩ-mɛɣɛ heeluɣu kɛ mpʋ, sɩ ye nɔɣɔlʋ kɔma na ɩ́ heeli-mɛɣɛ Laapaalɩ kʋfalʋ nɔɣɔlʋ na pə́ tá kɛ́ wei ɩ́ tɛma mʋɣʋ tɔ, Ɩsɔ ká náná pʋntʋ. 10 Ɩlɛ pə lɩɩwa sɩ yəlaa ɩsantɛ ntɛ́ ma caa yaa we? Aaɩ, ama Ɩsɔ ɩsantɛ kɛ ma pɛɛkəɣɩ. Ma caa sɩ yəlaa laŋa ɩ́ hɛɛna-m? Ye maa caakaɣa sɩ yəlaa laŋa ɩ́ hɛɛna-m ma taa la Kilisiti təmlɛ tʋ. 11 Ma taapalaa ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ma heela-mɛ tɔ ɩ ta kɛ wei yʋlʋ lupa kʋlupu tɔ. 12 Ma ta nɩɩ-təɣɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kiŋ. Pə taɣa yʋlʋ nɔɣɔlʋ sɛɣɛsəna-m, ama Yesu Kilisiti maɣamaɣa kulina tə tɔɔ na má nyɩ-tɩ. 13 Ɩ́ nɩɩ ɩsəna ma yaasi ka wɛ waatʋ wei maa sɛɛsa ɩsəlɛ na Yuta nyə́ma Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ. Na ɩ́ nyə́má ɩsəna maa naasaɣa Ɩsɔ sɛɛlaa kpeka təkaŋkaŋ na má sɛɛsa ɩsəlɛ sɩ ma wakələɣɩ-wɛ təkpataa tɔ. 14 Mpa paa kɛ́ ma piitim nyə́ma na pá kɛ́ ma saalanaa tɔ pa taa nɔɣɔlʋ ta haŋna-m pʋlʋɣʋ tá Yuta Ɩsɔ sɛɛʋ taa. Ɩsəna maa təŋaɣa tá caanaa kɔtasɩ tɔ pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. 15 Ama Ɩsɔ suulu tɔɔ ɩ ləsa-m na ma mpaa kɛ waatʋ wei pa ta tɩɩ lʋləta-m tɔ, na ɩ́ yaa-m sɩ má la ɩ təmlɛ. 16 Pə kɔma na pə́ maɣa Ɩsɔ na ɩ́ kuli ɩ Pəyalʋ tɔɔ sɩ má nyəmɩ-ɩ təcɛɩcɛɩ, na má sɛɣɛsɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ ɩ tɔm Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ ma ta polo nɔɣɔlʋ cɔlɔɣɔ saawala lapʋ. 17 Pəyele ma ta polo Yosalɛm sɩ ma naa mpa pa lapa tillaa na ma tɔɔ tɔ. Ama ma tɛɛ Alapʋ kɛ kpakpaa, pəlɛ pə waalɩ ɩlɛna má məlɩ Tamasɩ. 18 Pəlɛ pə waalɩ pə lapa pɩɩsɩ tooso tɔɣɔ ma pola Yosalɛm sɩ ma nyəŋ Piyɛɛ. Ɩlɛna má na ɩ́lɛ́ tə́ caɣa wɛɛ naanʋwa na kakpasɩ. 19 Ma na tillaa taa nɔɣɔlʋ tə ta na ye pə taɣa Tacaa neu Saakɩ. 20 Tampana tɔm kɛ ma kɛɛsəɣɩ-mɛɣɛ takəlaɣa taa cənɛ, na Ɩsɔ maa looliɣi. 21 Pəlɛ pə waalɩ ma cɔɔ Silii na Silisii pa tɛtʋnaa taa. 22 Pə na pə mpʋ tɔ Yuta tɛtʋ taa Yesu sɛɛlaa kpeka ta keesita-m. 23 Ama pa yɔɣɔta ma tɔm kɛ́ na mpɛ pá nɩɩ kʋnɩɩ, sɩ wei ɩnɩ ɩ ka naasaɣa-tʋ tɔ kaɣana ɩ tɔŋna Ɩsɔ sɛɛʋ mpi ɩ ka sɛɛsa ɩsəlɛ sɩ ɩ́ wakəlɩ təkpataa tɔ pə waasʋ lapʋ. 24 Na pá saŋ Ɩsɔ kɛ́ ma tɔɔ. 1 Pə lapa pɩɩsɩ naanʋwa na liɣiti ɩlɛna má məlɩ Yosalɛm, na Panapaasɩ sɩɩ-m, na má kpɛnna Titʋ tɔtɔ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ma pola Yosalɛm, Ɩsɔ hʋləna-m sɩ pə wɛɛ sɩ təlasɩ má polo kɛ́. Ma na təna nyʋɣʋ nyə́ma tə kota tá tike, ɩlɛna má kpaɣa Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ma lakɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ ɩ tɔm na má kɛɛsɩ-wɛ təcɛɩcɛɩ. Ma luɣu taa fɛɩ sɩ mpi ma tɛma lapʋ na mpi ma tɔŋna lapʋ tɔ pə́ pəsɩ yem. 3 Na Titʋ wei ɩ təŋa-m mpʋ na ɩ́ kɛ́ Kəlɛɛkɩ tʋ tɔ pa ta caalɩ-ɩ sɩ ɩ́ pɛlɩ. 4 Ama acɛsaacɛsaa nyə́ma mpa pa sita tá hɛkʋ tɔ pɛlɛ pa lʋpəna sɩ ɩ́ pɛlɩ. Acɛsaacɛsaa nyə́ma mpɛ, pa lɔɔlaa kɛ́ təkɛʋ na pá sʋʋ tá hɛkʋ, sɩ pa feŋiɣi na pá ná tá na Yesu Kilisiti tə kpɛntaa na tə wɛ kasaɣampiitu nti tə taa tɔ. Pa caakaɣa kɛ́ sɩ pá pəsɩ-tʋɣʋ yomaa. 5 Ama tá tá ha-wɛɣɛ pə mpaaʋ kɛ paa pəcɔ maɣamaɣa. Tá sɔɔlaa kɛ́ sɩ mə tɔɔ ɩlɛ tə́ tɔkɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ tampana təkpaŋkpaŋkpa. 6 Mpa ma tɔŋ sɩ nyʋɣʋ nyə́ma kɛ mpʋ tɔ, tɔʋ, ma ta nyɩ sɩ tampana mpɛɣɛlɛ nyʋɣʋ nyə́ma yaa we tɔ. Ɩlɛ paa pa tɩɩ kɛ́ mpa te, pə kʋlʋm. Ɩsɔ ɩlɛ ɩɩ nyənəɣɩ tɔɔ tɔ se. Mpɛ ɩnɩ pa taa nɔɣɔlʋ ta tasa-m tɔm kʋfatʋ natələɣɩ sɔɔsʋɣʋ sɩ má la. 7 Ama pa nawaɣa təkelekele sɩ Ɩsɔ tʋ-m təmlɛ sɩ má heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ teitei ɩsɩɩ ɩ tʋ Piyɛɛ ɩlɛ sɩ ɩ́ heeli Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ Yuta nyə́ma tɔ. 8 Ɩsɩɩ Ɩsɔ kpaʋ Piyɛɛ kɛ tillu sɩ ɩ́ paasəna Yuta nyə́ma tɔ mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ kpa maɣa tillu sɩ má paasəna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ. 9 Saakɩ na Piyɛɛ na Yohaanɩ, mpa mpɛ pa nyənəɣɩ mpʋ sɩ pa nyʋɣʋ nyə́ma tɔ, pɛlɛ pa nawa sɩ Ɩsɔ paasaa kɛ́ na ɩ́ tʋ təmlɛ ntɛɣɛ ma niŋ taa na tə mpaa. Ɩlɛna pá kpa má na Panapaasɩ tá niŋ taa na pá ciɣiti. Tə lapa nɔɣɔ kʋlʋmaɣa kɛ mpʋ, ɩlɛna tá təna tə́ yɔɣɔtɩ na tə́ tisi təma sɩ táá mələna mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa kiŋ na mpɛ pá polo Yuta nyə́ma kiŋ. 10 Ama nti pa wiina-tʋ tɔɣɔlɛ sɩ, tə́ tɔɔsɩ pa kʋnyɔntʋnaa mpɛ pa tɔɔ, na ma lapa teu kɛ nti pa yɔɣɔta mpʋ sɩ tə́ la tɔ. 11 Waatʋ wei Piyɛɛ kɔma Antiyɔka tɔ ma yoona-ɩ yəlaa taa kɛ́ ɩ toola mpaaʋ tɔ pə tɔɔ. 12 Nti tə taa ɩ toolaa tɔɣɔlɛ sɩ, Saakɩ ka tila napəlɩ, na waatʋ wei pɛlɛ pa ta tata tɔ, Piyɛɛ na tá taapalaa mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa tɔkaɣana. Ama pɛlɛ pa kɔma na pá tala, ɩlɛna ɩ́ se mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa cɔlɔɣɔ tɔɣɔʋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ nyaŋaɣana mpa pa sɔɔla pɛlʋɣʋ tɔm tɔ. 13 Tá taapalaa Yuta nyə́ma mpa pə kaasaa tɔ pɛlɛ pa təŋa Piyɛɛ ɩkpatɛ tɔtɔ, haləna pə́ kpɛŋna Panapaasɩ na pá tɛləsɩ ɩlɛɣɛ pa ɩcantʋ ntɩ. 14 Saa wei ma nawa sɩ pa tɔntɛ ta maɣa na pa ta təŋ Laapaalɩ Kʋpaŋ tampana kɛ teitei tɔ, ma tɔma Piyɛɛ kɛ yəlaa təna ɩsɛntaa sɩ: N kɛ́ Yuta tʋ pəyele n lapa cənɛɣɛ ɩsɩɩ wei ɩ ta kɛ Yuta tʋ tɔ, n ta la ɩsɩɩ Yuta tʋ ka la tɔ. Ɩlɛ ɩsənaɣa n nyəmá sɩ nɔɔnɔɔ n ká la na ń caalɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ sɩ pá la ɩsɩɩ Yuta nyə́ma? 15 Tá maɣamaɣa tə kɛ́ Yuta nyə́ma kɛ́ təsiɣisiɣi, tə ta kɛ asaɣaa ɩsɩɩ piitim lɛmpɩ nyə́ma. 16 Paa na mpʋ tə nyəmá sɩ pə taɣa ɩsɩɩ yʋlʋ təŋʋɣʋ kʋsəsɩɩtʋ tɔɣɔ Ɩsɔ nyənəɣɩ-ɩ yʋlʋpaŋ. Ama ɩ tɛŋʋɣʋ ɩ taa na Yesu Kilisiti tɔɣɔ. Tá maɣamaɣa ɩsəntɔ, tá tɛmna Yesu Kilisiti ɩnəɣɩ tá taa kɛna Ɩsɔ nyənəɣɩ-tʋɣʋ yʋlʋpama. Tə tɛma tá taa na Yesu Kilisiti tɔɣɔ yoo, pə taɣa kʋsəsɩɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ kaa nyənɩ nɔɣɔlʋɣʋ yʋlʋpaŋ kɛ ɩ kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ. 17 Ye tə lʋkɩ sɩ Kilisiti tɔɔ pa nyənəɣɩ-tʋɣʋ yʋlʋpama tɔɣɔ pə naa sɩ tə kɛ́ asaɣaa ɩsɩɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, ɩlɛ pə wɛɛ sɩ Kilisiti kɛlɛ ɩsaɣatʋ caa yaa ɩsəna? Aaɩ, pə taɣa ḿpʋ́ɣʋ́ paa pəcɔ. 18 Ye ma kʋlaa na má taɣanəɣɩ ŋmaʋ kɛ mpi ma tɛma yɔkʋɣʋ tɔ, pəlɛ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ ma ta kɛ kʋsəsɩɩtʋ təŋlʋ nɔɣɔlʋ. 19 Ye kʋsəsɩɩtʋ tɔm taa, ma səpaɣa tənaŋnaŋ, na kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə maɣamaɣa tə kʋna-m mpʋ. Na pə lapa-m ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ má wɛɛ Ɩsɔ tike tɔɔ. Pa kʋ má na Kilisiti kɛ səm tesika tɔɔ. 20 Na ma wɛʋ ɩsəntɔɣɔ kaɣana tɔ pə taɣa ma maɣamaɣa ma wɛnna. Ama Kilisiti wɛnna ma taa. Weesuɣu ŋku ma wɛna saŋa taa ɩsəntɔ tɔ ma tɛŋ ma taa na Ɩsɔ Pəyalʋ tɔɣɔ ma wɛna-kʋ. Ɩsɔ Pəyalʋ ɩnɩ ɩ sɔɔləna-m na ɩ́ sɩ ma səm. 21 Maa kpaləɣɩ Ɩsɔ kʋcɔɔʋ se. Ye kʋsəsɩɩtʋ ka yekaɣana na yʋlʋ pəsəɣɩ kʋpaŋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa, ɩlɛ pə wɛ ɩsɩɩ Kilisiti səpa yem kɛlɛ. 1 Aaa, Kalatɩ kʋmɛlɛməŋ mɛ, ɩlɛ nɔɣɔlʋ nyala-mɛɣɛ kʋnyalʋ yaa ɩsəna? Anɩ mɛɣɛ pa tɛma kɛɛsʋɣʋ kɛ Kilisiti tesika tɔɔ səm tɔm təkelekele kɛ teu. 2 Ɩlɛ tɔm kʋlʋmtʋ təkoŋ kɛ́ ma pɔɔsəɣɩ-mɛ, sɩ ɩ́ təŋʋɣʋ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ tɔɣɔ ɩ́ hika Ɩsɔ Feesuɣu yaa ɩ́ nɩɩʋ Laapaalɩ Kʋpaŋ na ɩ́ mʋ-ɩ tɔɣɔ ɩ́ hikaa? Ɩ́ cɔ-m na má nɩɩ. 3 Mə kʋmɛlɛntʋ tɔɔ ḿpʋ́ɣʋ́? Ɩsɔ Feesuɣu toŋ kɛ ɩ́ hikina mə təɣɩ kancaalaɣa, ɩlɛna nɔɔnɔɔ ɩ́ caa ɩ́ tɛɛsəna mə maɣamaɣa mə toŋ na? 4 Pə lapa pə lapa mə hɛkʋ na ɩ́ hii laɣatʋnaa mpa tɔ pɛlɛ pa pəsa yem kɛlɛ yaa? Aaɩ, pə kaa pəsɩ yem kɛ́ mpʋ mɛɛ. 5 Ɩsɩɩ Ɩsɔ cɛlʋɣʋʋ-mɛɣɛ ɩ Feesuɣu na ɩ́ lakɩ piti təma kɛ mə hɛkʋ kɛ mpʋ tɔ, mə kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ, yaa mə Laapaalɩ Kʋpaŋ nɩɩʋ na ɩ mʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pə lakɩ mpʋ? 6 Mpʋ ɩnɩ pə yelina na pá ŋmaa Apəlaham tɔm kɛ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩ tɛma Ɩsɔ na ɩ taa, na ɩ taa tɛm mpəɣɩ Ɩsɔ ná nawa na ɩ́lɛ́ ɩ́ yaa-ɩ yʋlʋpaŋ na ɩ́ mʋ-ɩ. 7 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká nyɩ teu sɩ, mpa pa tɛma pa taa na Ɩsɔ tɔɣɔlɛ Apəlaham piya təsiɣisiɣi. 8 Pə maɣamaɣa pə tɩɩ wɛ Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ paa kɔɔ na pá tɛ pa taa na Ɩsɔ, ɩlɛna pá pəsɩ yʋlʋpama. Na pə tɔɔ ɩnəɣɩ hatuu lɔŋ Ɩsɔ heela Apəlaham kɛ tɔm kʋpantʋ tənɛ na tə́ wɛ ŋmaatʋ taa sɩ: Nyá tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ká la atɛ yəlaa tənaɣa kʋpantʋ. 9 Apəlaham tɛma Ɩsɔ na ɩ taa na Ɩsɔ lapɩ-ɩ kʋpantʋ. Na mpʋ tɔtɔɣɔ pa təna mpa pa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ lakɩ-wɛɣɛ kʋpantʋ kɛ mpʋ tɔtɔɣɔ. 10 Mpa pa wɛɛ na pá tɛɛləɣɩ sɩ pa kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pa hikiɣi kʋpantʋ tɔ pá na mpusi kɛlɛ. Tə maɣamaɣa kɛ pa yɔɣɔta Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Mpusi tʋ ntɛ wei ɩɩ təŋəɣɩ pə təna mpi pa ŋmaawa kʋsəsɩɩtʋ takəlaɣa taa tɔɣɔ tam tɔ. 11 Pə tɩɩ naakɩ mpʋ təkelekele sɩ nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ yʋlʋpaŋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ. Ama pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa təkpataa sɩ: Wei ɩ kɛ́ yʋlʋpaŋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa sɩ ɩ tɛma ɩ taa tɔ pə tɔɔ tɔ, pʋntʋ tike tʋləɣəna-tɩ. 12 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ na táá tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ tá kaa pʋlʋ. Ama pə wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ pa yɔɣɔtʋɣʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ sɩ: Wei ɩ tɔka kʋsəsɩɩtʋ tɔmnaa təna tɔ, pʋntʋ ká tʋlɩ-təɣɩ tə tɔɔ. 13 Ɩsəna Kilisiti lapa na ɩ́ səɣəlɩ tá mpusi kɛ ɩ maɣamaɣa ɩ nyʋɣʋ taa tɔ pə tɔɔ kɛ́ ɩ pəsaa na ɩ́ ləsɩ kʋsəsɩɩtʋ mpusi ɩnəɣɩ tá tɔɔ. Tə maɣamaɣa kɛ pa yɔɣɔta Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ye pa laalaa na pá pusi wei na tʋɣʋ, mpusi tʋ kɛ́. 14 Pə lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ kʋpantʋ nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ lakɩ Apəlaham tɔ, ɩ́ la-təɣɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ Yesu Kilisiti tɔɔ. Na tá táá tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ yelina na tə́ hiki Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-tʋ tɔ. 15 Ma taapalaa ma kɛɛsəɣɩ-mɛɣɛ yəlaa tá ta kʋlapʋtʋ na ɩ́ cɛkəna. Ye yʋlʋ caɣaa na ɩ́ taɣanɩ pə təna təmamam kɛ́ ɩsəna ɩ caa pá lana ɩ wɛnaʋ kɛ ɩ səm waalɩ, na ɩ́ tʋ takəlaɣa taa na ɩ́ sɩɩ, nɔɣɔlʋ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ kʋ-tɩ yaa ɩ́ sɔɔsɩ ɩ nyəntʋ kɛ tə tɔɔ. 16 Aŋha, ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la Apəlaham na ɩ pəyaɣa tɔ. Pa ta ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ ɩ piya, sɩ pə taa kɔɔ na pə́ lá ɩsɩɩ yəlaa paɣalɛ. Ama pa tɔmaɣa sɩ: Nyá pəyaɣa, sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ yʋlʋ kʋlʋm kɛ pa paasənaa, na yʋlʋ ɩnəɣəlɛ Kilisiti. 17 Nti ma caa ma hʋ́lɩ́ tɔɣɔlɛ sɩ: Ɩsɔ ka taɣana nti ɩ caa ɩ́ na ɩ yəlaa pá la tɔ, haləna ɩ́ tɔ sɩ ɩ ká tɔkɩ ɩ nɔɣɔ sɩɩʋ. Pə kɔma na pɩɩsɩ la nasəlɛ na hiu na naanʋwa (430) kɛ́, ɩlɛna kʋsəsɩɩtʋ tɔm lɩɩ. Kʋsəsɩɩtʋ tɔm lɩɩʋ mpʋ tɔ, pə fɛɩ sɩ təlɛ tə́ kʋ nti Ɩsɔ tɛma taɣanʋɣʋ tɔ, na mpi mpi ɩ tɔma sɩ ɩ ká la yəlaa tɔ təlɛ tə saalɩ yem. 18 Pə taɣa pʋlʋ, ye ɩsɩɩ kʋsəsɩɩtʋ tɔkəlaa kɛ Ɩsɔ təŋəɣɩ na ɩ́ haa ɩ kʋcɔɔŋ wei ɩ ka sɩɩwa ɩ yəlaa tɔɔ tɔ, ɩlɛ pə taɣa nɔɣɔ sɩɩʋ ntɛ́. Ama cənɛ ɩlɛ Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la Apəlaham kɛ kʋpantʋ tɔɣɔ ɩ lapa-ɩ-təɣɩ faalaa. 19 Pepe nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pa sɩɩ kiiŋ ɩlɛ? Pa sɔɔsa ɩlɛɣɛ sɩɩʋ kɛ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ yəlaa kɛ pa kʋlapʋtʋ nti Ɩsɔ ɩɩ caa tɔ. Pə wɛɛ sɩ kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə́ caɣa mpʋ, haləna Apəlaham pəyaɣa ŋka ka tɔɔ Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la kʋpantʋ ntɩ tɔ ká kɔɔ. Na ɩsɔtaa tillaa kɛ Ɩsɔ tilina kʋsəsɩɩtʋ ntɩ, na yʋlʋ kɛ pɛlɛ pa cɛlaa sɩ ɩ́ tɛləsɩ ɩ lɛlaa. 20 Ama ye timpi pə kɛ́ sɩ yʋlʋ kʋlʋm tɔm kɛ pə paasənaa, ɩlɛ tɛləsəlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kaa wɛɛ pə taa tɔtɔ. Na mpʋ ɩnəɣɩ pə tɩɩ wɛɛ, Ɩsɔ wɛ kʋlʋm kɛ́. 21 Ɩlɛ pə lɩɩwa sɩ kʋsəsɩɩtʋ na mpi mpi Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ pɩɩ kpɛntəɣɩ kɛlɛ? Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Ye paa tʋ kʋsəsɩɩtʋ natəlɩ nti tə pəsəɣɩ na tə́ lá na yəlaa hiki weesuɣu, aŋhaa, ɩlɛ kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ ka yekaɣana ntɛ́ na yʋlʋ pəsəɣɩ kʋpaŋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 22 Ama pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ ɩsaɣatʋ ŋmakəla yəlaa təna təpaɩ. Na pə wɛ mpʋ, sɩ mpa pa tɛma pa taa na Yesu Kilisiti tɔ, pá hiki kʋcɔɔŋ wei Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha tɔɣɔ pa taa tɛmnaʋ tɔɔ. 23 Táá tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ taa kɔnta ɩlɛ, kʋsəsɩɩtʋ ka tɔkəna-tʋ ɩsɩɩ saləkatʋnaa, na pə́ taŋaa sɩ pə́ kɔɔ pə́ kuli-tʋɣʋ Ɩsɔ táá tɛmnaʋ tɔm ntɩ tə tɔɔ. 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na kʋsəsɩɩtʋ wɛɛ ɩsɩɩ tá tɔɔ nyənlʋ haləna Kilisiti kɔɔ, sɩ tə tɛ́ tá táá na Ɩsɔ na pə́ lá na tə́ pəsɩ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 25 Pənɛntɛ Ɩsɔ táá tɛmnaʋ tɔm ntɩ təlɛ tə kɔma ɩlɛ kʋsəsɩɩtʋ ná fɛɩ ɩsɩɩ tá tɔɔ nyənlʋ tɔtɔ. 26 Tɔʋ, mɛ mə tɛma mə taa na Ɩsɔ tɔɣɔ ɩ́ pəsa ɩ piya kɛ mə na Yesu Kilisiti mə kpɛntʋɣʋ tɔɔ. 27 Pə taɣa pʋlʋ, mə təna təpaɩ pa sɔ-mɛɣɛ Ɩsɔ lʋm sɩ mə na Kilisiti ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ kpaɣa Kilisiti kiŋ kɛ yaasi kʋfalʋ na ɩ́ tɔkɩ. 28 Waatʋ ɩnɩ, pə fɛɩ sɩ Yuta tʋ ntɔ, ɩnɛ ɩ́lɛ́ ɩ ta kɛ Yuta tʋ. Yaa yom ntɔ, kasaɣampu ntɔ. Yaa apalʋ ntɔ, alʋ ntɔ. Ama mə na Yesu Kilisiti ɩ́ kpɛnta mə tənaɣa kʋlʋm kɛ́, faɣaʋ fɛɩ. 29 Ye Kilisiti tənna-mɛ ɩlɛ ɩ́ kɛ́ Apəlaham piya kɛ́, na ɩ́ ká hiki kʋpantʋnaa mpa Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká ha-mɛ na pə́ pəsɩ mə nyəm təkpataa tɔ. 1 Nti ma wɛna na má caa ma tasəna-mɛɣɛ kilisinaʋ tɔɣɔlɛ sɩ, pəyaɣa ŋka ka wɛɛ na káá tɛ na ká tɔɣɔ ka caa wɛnaʋ təna tɔ, ka pəcaatʋ ka wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ yom wɛʋ tɔ. Pəyele ŋkɛ kaa tɛna na ká tɩ pə təna. 2 Ka pəcaatʋ təna taa ka wɛ paasənlaa niŋ taa, na pɛlɛ pa lakəna-kɛɣɛ pə təna haləna ká kɔɔ ká tala pɩɩsɩ ɩsəna ka caa ka sɩɩwa tɔ. 3 Tá tɔtɔ waatʋ wei tɩɩ wɛ ɩsɩɩ piya tɔ, tɩɩ wɛ antulinya ɩnɛ ɩ pə təna pə kancaalaɣa nyəm taa kɛ́ na pə́ kpa-tʋɣʋ yomaa. 4 Ama pə kɔma pə tala saa wei Ɩsɔ ka sɩɩwa tɔ, ɩlɛna ɩ́ tili ɩ pəyaɣa, na alʋ lʋləna-kɛ, na ká təŋ Yuta nyə́ma kʋlapʋtʋ. 5 Ka kɔma mpʋ sɩ ka cɛkɩ mpa kʋsəsɩɩtʋ ka tɔkaa tɔ na tə hiki mpaaʋ na tə́ pəsɩ Ɩsɔ piya. 6 Ɩsɔ tʋ ɩ Pəyaɣa Feesuɣu kɛ tá taa sɩ pə́ hʋ́lɩ́ teu sɩ tə kɛ́ ɩ piya maɣamaɣa, na Feesuɣu ŋkʋ kʋ yelina na tə́ yaa Ɩsɔ sɩ ma Caa Paapa. 7 Ye mpʋ ɩlɛ n ta kɛ yom tɔtɔ, ama n pəsa pəyalʋ kɛ. Na ɩsɩɩ n kɛʋ ɩ pəyalʋ kɛ mpʋ tɔ, Ɩsɔ ká ha-ŋ kʋpantʋnaa mpa ɩ sɩɩ ɩ piya tɔɔ tɔ. 8 Tuu lɔŋ ɩ́ taa nyɩ Ɩsɔ, na ɩ́ təŋaɣa mpi pə ta kɛ Ɩsɔ maɣamaɣa tɔ na ɩ́ pəsɩ pəlɛ pə yomaa. 9 Ama pənɛntɛ ɩsɩɩ ɩ́ nyəmá Ɩsɔ, yaa ɩsɩɩ Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ nyəma-mɛ tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ caa ɩ́ məlɩ pə təna pə kancaalaɣa nyəm mpi pə taa fɛɩ waaʋ na pə́ wɛ yem kɛ́ mpʋ tɔ pə taa? Na pə kɔma suwe tɔtɔ na ɩ́ caa ɩ́ tasa pə yomaa lapʋ? 10 Mə ɩsɛ sɛɛna mə kʋyɛɛŋ kʋpampaŋ faɣasʋɣʋ na mə ɩsɔtʋnaa kʋpama na mə waatʋnaa kʋpama na mə pɩɩsɩ kʋpaŋsɩ faɣasʋɣʋ kɛ teitei. 11 Mə tɔm cɛpa ma laŋlɛ kɛ teu kɛ́. Ɩsɩɩ ma ɩwɩɩlɛ ntɛ́ tə tənaɣa mə tɔɔ kʋla hʋntʋ ntɛ́ yaa? 12 Ma taapalaa, ma wiikina-mɛ sɩ ɩ́ təŋ ma ɩkpatɛ ɩsɩɩ ma maɣamaɣa ma təŋa mə ɩkpatɛ tɔ. Ɩ́ ta la-m ɩsaɣatʋ natələɣɩ tiili se. 13 Na ɩ́ nyəmá teu sɩ ma kʋtɔŋ tɔɔ kɛ́ ma heela-mɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ tɔm kancaalaɣa nyəm. 14 Na ɩ́ ná cɔɔsɛɛ kɛ sɔsɔm kɛ ma wʋsasɩ nsɩ sɩ taa, paa na mpʋ ɩ́ tá cʋtɩ sɩ ma tɔm ntɩ tə nɩɩ-mɛ. Pəyele ɩ́ ta lɔ-m, ama ɩ́ tɔka-m teu kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ, yaa ɩsɩɩ Yesu Kilisiti maɣamaɣa. 15 Waatʋ ɩnɩ mə laŋhʋlʋmlɛ tɔ paa pɔɔsəɣɩ. Ɩlɛ kaɣana ɩ́ na-we tɔtɔ? Halɩ ma pəsəɣɩ má ləsɩ mə nyɩɩlʋɣʋ sɩ waatʋ ɩnɩ ɩ taa, pɩɩ lakaɣa mpʋ, paa mə ɩsɛ maɣamaɣa ɩ́ ka ləsaa na ɩ́ tʋ-m. 16 Ɩsɩɩ ma heeluɣu-mɛɣɛ tampana tɔɣɔlɛ ma pəsa mə kolontu yaa? 17 Yəlaa panɛ pa lakɩ kɛ́ na n nawa n tɔ sɩ pa sɔɔla-mɛɣɛ teu. Aaɩ, pə taɣa mpʋ se, paa pəcɔ. Pa caakɩ kɛ́ sɩ má na-mɛ tə́ wakəlɩ, na ɩ́ mələna mpɛ pa tɔɔ na ɩ́ nyənəɣɩ pa tike. 18 Pə wɛ teu sɩ yʋlʋ ɩ́ sɔɔləɣɩ ɩ lɛlʋ kɛ mpʋ yaa. Ama kʋpantʋ lapʋ taa kɛ́ ɩ́ ká sɔɔləɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tam, pə́ taa wɛɛ waatʋ wei ma wɛ mə kiŋ tɔ tike. 19 Ma piya kʋpama, ma taɣana wʋsasɩ taa kɛ́ sʋʋʋ kɛ mə tɔɔ. Na wʋsasɩ nsɩ sɩ nəɣəsəna ɩsɩɩ lʋlʋɣʋ wʋsasɩ takʋɣʋ alʋ tɔ, sɩ pə́ la na ɩ́ kpaɣa Kilisiti yaasi na mə na-ɩ́ ɩ́ nəɣəsəna təmaɣa teu. 20 Pepe pukina-m mə hɛkʋ kɛ nɔɔnɔɔ ɩsəntɔ na má heeli-mɛɣɛ kʋfatʋnaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə tɔm caala-m sɔsɔm kɛ cənɛɣɛ. 21 Mɛ mpa ɩ́ caa kʋsəsɩɩtʋ ɩ́ tɔkɩ-mɛ tɔ, ma pɔɔsəɣɩ-mɛ sɩ ɩ́ nɩɩwa nti pa ŋmaawa kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə takəlasɩ taa tɔ, yaa ɩ́ tá nɩɩ? 22 Pa ŋmaawa sɩ Apəlaham ka wɛna piya naalɛɣɛ, kasaɣampu ná lʋla-ɩ lɛŋka na yom náá lʋlɩ-ɩ lɛŋka. 23 Ɩsɔ ka tɔmna sɩ kasaɣampu ká lʋlɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kasaɣampu kɔma na ɩ́ lʋlɩ na pə mʋ Ɩsɔ nɔɣɔ taa tɔm təkɛlɛ. Ama yom ná lʋla ɩ nyəŋka kɛ yem kɛ́ pʋlʋ fɛɩ. 24 Tɔm tənɛ tə hʋ́lə́ɣɩ́-tʋɣʋ yaasi nɔɣɔlʋɣʋ. Alaa mpɛ pa wɛ kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ nɔɔsɩ nsi ɩ́ na ɩ yəlaa pa kpɛntaa na pá pɛɛlɩ tɔm naalɛ tɔ. Kancaalaɣa nɔɣɔ ntɛ́ Akaa, na ŋkɛ ka kɛna Sinayi pʋɣʋ nyəŋka, na ká lʋləɣɩ yomaa. 25 Akaa ɩnɩ ɩ kɛna ɩsɩɩ Alapʋ Sinayi pʋɣʋ, na ɩ nəɣəsəna Yosalɛm ɩcatɛ nte tə wɛ saŋa ɩsəntɔ tɔ, na tə na tə yəlaa təna mpa pa kɛ́ yomaa tɔ. 26 Yosalɛm wei ɩ́lɛ́ ɩ wɛ ɩsɔtaa na ɩ́ kɛ́ tá təna tá too tɔ ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ kasaɣampu kɛ́. 27 Tə maɣamaɣa kɛ pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Alʋ kaalʋlaɣa nyá nyá laŋlɛ ɩ́ hʋlʋmɩ. Nyá wei n ta tɩɩ mɔlɩ paa tɔm kʋlʋm tɔ, wiliti teu. Alʋ wei pa lɔ yem tɔ ɩ ká kəlɩ piya kɛ alʋ wei ɩ wɛna paalʋ tɔ. 28 Ma taapalaa, ye mɛ ɩlɛ Ɩsɔ ka tɔma sɩ paa lʋlɩ-mɛ tɔɣɔ pa lʋla-mɛ. Na pə lapa teitei ɩsɩɩ ɩ ka tɔma sɩ paa lʋlɩ Ɩsaaka na tampana pá lʋlɩ-ɩ tɔ. 29 Pəyaɣa ŋka paa lʋla yem kɛ́ mpʋ tɔ ka tʋkaɣa ŋka pa lʋləna Ɩsɔ Feesuɣu toŋ tɔɣɔ kʋnyɔŋ. Na mpʋ ɩnəɣɩ pə wɛ saŋa wʋlɛ tənɛ tɔtɔ. 30 Na ntiɣi pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa yee? Pa ŋmaawaɣa sɩ: Tɔɣɔnɩ alʋ yom ɩnɩ na ɩ pəyaɣa na pá tɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yom pəyaɣa na kasaɣampu pəyaɣa pa kaa kpɛntɩ na pá tala pa caa wontu. 31 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa, tə ta kɛ yom piya se, ama tə kɛ́ kasaɣampu piya kɛ́. 1 Kilisiti cɛpa-tʋɣʋ tá yomle taa kɛ́ sɩ tə́ pəsɩ kasaɣampiya təkpem. Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ səŋ təca, na ɩ́ taa yele na cɛpʋ pənɛ pə tɔm liɣiti-mɛ na ɩ́ taɣanɩ yomaa kɛ pəsʋɣʋ tɔtɔ. 2 Ɩ́ tʋ ŋkpaŋŋ kɛ teu, Pɔɔlɩ má ma tʋləɣɩ-mɛɣɛ təfoo sɩ, ye ɩ́ tɛma mə taa na ɩ́ pɛlɩ, pə wɛ ɩsɩɩ Kilisiti kɔntɛ lapa mə kiŋ ntɛ́ yem. 3 Ma tasəɣɩ yəlaa tənaɣa kpaalʋɣʋ sɩ, wei ɩ́ pɛlaa, təlasɩ ɩsɩɩ ɩ tɔka kʋsəsɩɩtʋ təna təpaɩ, ɩ kaa sɛkɩ pʋlʋ. 4 Mɛ mpa ɩ́ caa sɩ Ɩsɔ ɩ́ nyənɩ-mɛɣɛ kʋpama kɛ mə kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ tɔɔ tɔ, mə na Kilisiti ɩ́ yaa kɛ́ na ɩ́ pɛŋ mə təɣɩ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ. 5 Ye ta ɩlɛ tə nyəmá sɩ Ɩsɔ ká pəsɩ-tʋɣʋ yʋlʋpama na tə taŋa ḿpʋ́ɣʋ́ na Ɩsɔ Feesuɣu toŋ wei ɩ lakɩ tá kiŋ kɛ tá tɛm Ɩsɔ na tá táá tɔ pə tɔɔ tɔ. 6 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye tá na Yesu Kilisiti tə laalaa na tə́ kpɛntɩ, paa tə pɛlaa paa tə ta pɛlɩ pə lɩɩ kʋlʋm kɛ́. Ama mpi pa caa tɔɣɔlɛ sɩ tə́ tɛ Ɩsɔ na tá táá na táá tɛm mpɩ pə taa kɛ́ sɔɔlʋɣʋ ná wɛɛ na kʋlɛ kʋ tɔŋa. 7 Ɩ́ ka lakaɣa teu ɩlɛ nɔɔnɔɔ awe lapa na ɩ́ məlɩ hɛɛʋ kɛ tampana təŋʋɣʋ taa? 8 Nti pa heela-mɛ na ɩ́ tɛ mə taa na ɩ́ tisi tɔ tə ta lɩɩna Ɩsɔ wei ɩ yaa-mɛ tɔ ɩ kiŋ. 9 Pa tuka ɩtuule sɩ: Kʋkʋsʋm kɛ pəciimaɣa kpaasəɣəna somtu təfʋʋʋ. 10 Paa na mpʋ Tacaa yelaa na má wɛɛna naani kɛ mə tɔɔ təkpataa sɩ ɩ́ kaa kpaɣa hʋwɛɛ nna a faɣana ma nyəna tɔ. Ama wei ɩ lakɩ-mɛɣɛ yɛlɛyɛlɛ tɔ paa ɩ kɛ́ wei te Ɩsɔ ká nana pʋntʋ. 11 Ma taapalaa ye pɛlʋɣʋ tɔm waasʋ kɛ ma tɔŋna lapʋ tɔtɔ, paa tʋkaɣa-m kʋnyɔŋ suwe tɔtɔ? Ye pɩɩ wɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tampana, Kilisiti wei pa kama tesika tɔɔ na maa kpaaləɣɩ ɩ tɔm tɔ ɩ tɔm ntɩ tə taa wɩɩ nɔɣɔlʋ. 12 Ama ma kooliɣi kɛ́ sɩ mpa pa lakɩ-mɛɣɛ yɛlɛyɛlɛ kɛ́ mpʋ tɔ pɛlɛ pá lakɩ mpʋ na pá puki te, haləna pá pəsɩ kataasɩ kɛ pa maɣamaɣa. 13 Ma taapalaa ye mɛ ɩlɛ pa ləsa-mɛɣɛ sɩ ɩ́ pəsɩ kasaɣampiya. Ama kʋlʋmtʋ kɛ́ sɩ ɩ́ taa hʋʋ sɩ ye ɩ́ pəsa kasaɣampiya kɛ mpʋ ɩ́ hika mə təɣəlɛ sɩ ɩ́ təŋəɣɩ mə yʋlʋwɛɛtʋ kʋnyɩɩləŋ. Aaɩ pə fɛɩ mpʋ se. Ama nti tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ təma, na ɩ́ teŋ təma, na mpʋ ɩnɩ pə lapʋ sʋʋna-mɛɣɛ teu. 14 Kʋsəsɩɩtʋ təna nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ: Sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ n ká sɔɔlɩ nyá tɩ tɔ. 15 Ama ye ɩ́ lakɩ ɩsɩɩ taalɛ wontu na ɩ́ cələɣɩ təmaɣa səkpaŋ na kela na ɩ́ wakələɣɩ təmaɣa mpʋ, ɩ́ la laakalɩ, tɔfɔ ɩ́ ká kɔɔ na ɩ́ kʋ təma təkpataa kɛ́ atɛ cənɛ. 16 Nti ma wɛna sɩ ma heeliɣi-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ təŋəɣɩ nti Feesuɣu Naŋŋtʋ hʋ́lə́ɣɩ́-mɛ tɔɣɔ tam, ɩ́ taa nɩɩna mə yʋlʋwɛɛtʋ kʋnyɩɩləŋ. 17 Pə taɣa pʋlʋ, yʋlʋwɛɛtʋ kʋnyɩɩləm na Feesuɣu kʋnyɩɩləm pə ta kaa pʋlʋ, haləna pɩɩ tɩɩ caa pə́ nɩɩ təma sɔŋ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ lá ɩsɩɩ mə maɣamaɣa ɩ caa tɔ. 18 Ye nti Feesuɣu Naŋŋtʋ hʋ́lə́ɣɩ́-mɛ tɔɣɔ ɩ́ təŋəɣɩ ɩlɛ ɩ́ ta kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ yomaa tɔtɔ. 19 Paa wei ɩ nyəmá teu kɛ ɩsəna yəlaa mpa pa təŋəɣɩ pa yʋlʋwɛɛtʋ tɔ pa kʋlapʋtʋ wɛɛ tɔ. Asilima na tɛtɛlakasɩ ɩsaɣasɩ na yaasi ɩsaɣaʋ. 20 Pa paasəɣəna tɩɩŋ laaʋ na topotopo təmanaa. Pa lɩɩkɩ təmaɣa koloŋa na pá yookina təmaɣa tam na ɩsɛsɛɛmɛɛ haŋa pa hɛkʋ, pa kəla pááná na ɩkəllɛ pɛɛkʋɣʋ, n ká ná pa faɣaa na pá tala kpeka kpeka na pá sʋʋ təmaɣa yoonaʋ. 21 Ye ɩ nawa ɩ tɔɣɔntəlɛ pʋlʋ ɩ taa haŋ, pa kɛ́ sʋlʋnyɔɔlaa, pa fɛɩ pa tɩ kpaʋ kɛ leleŋ nɩɩlɩ ɩ taa, na pá lakɩ ɩsaɣatʋ lɛntənaa kɛ mpʋ tɔtɔ. Ma tasəɣɩ-mɛɣɛ heeluɣu ɩsɩɩ ma tɛm-mɛɣɛ heeluɣu tɔ, pa təna mpa pa lakɩ mpʋ tɔ pa kaa fɛlɩ nɔɔhəlɛ kɛ Ɩsɔ Kawulaɣa taa. 22 Ama Ɩsɔ Feesuɣu ná lakɩ na yəlaa sɔɔləɣɩ təma na pá hikiɣi laŋhʋlʋmlɛ, na pʋlʋ ɩɩ pɛkələɣɩ-wɛ, na pá wɛna təma na suulu, na pa wɛna pɛɛlɛɛ na pa lakɩ təmaɣa kʋpantʋ na pá təŋəɣɩ tampana. 23 Na pa wɛ təpamm na pá tɔkəɣɩ pa təɣɩ teu. Kiiu fɛɩ ŋku kʋ kʋɣɩ tənɛ ɩnɩ tə taa natəlɩ tɔ. 24 Mpa pa pəsa Yesu Kilisiti nyə́ma tɔ pʋntʋnaa kpɛŋna pa yʋlʋwɛɛtʋ na tə kʋnyɩɩləŋ na tə kɔtɔɩnaa kɛ́ na pá kʋ́ tənaŋnaŋ. 25 Feesuɣu lapəna na tə́ hiki weesuɣu pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ yele na tə́ təŋ mpi kʋ hʋ́lə́ɣɩ́-tʋ tɔ. 26 Tə́ taa hɔŋ tá tɩ na tə́ kpaasəɣɩ, tə́ taa kʋsəɣɩ tá təma pááná na tə́ lakɩ təmaɣa ɩsɛsɛɛmɛɛ. 1 Ma taapalaa, ye nɔɣɔlʋ ɩ́ pənta natəlɩ, mɛ mpa ɩ́ təŋəɣɩ Ɩsɔ Feesuɣu kɛ teu tɔ ɩ́ məŋna pʋntʋ kɛ mpaaʋ kʋpaŋkʋ taa na ɩ́ lapɩ-ɩ təpamm. Ma tasəɣɩ-mɛɣɛ sɛɣɛsʋɣʋ sɩ paa mə taa wei ɩ́ feŋ ɩ tɩ na ɩ́lɛ́ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ tasa maɣasʋɣʋ taa kɛ́ hotuɣu tɔtɔ. 2 Ɩ́ səŋna təmaɣa mə kʋpɛkələmnaa taa. Ye ɩ́ lapa mpʋ ɩ yoosa Kilisiti kʋsəsɩɩtʋ təna ntɛ́. 3 Ye yʋlʋ hɔŋ ɩ tɩ, pəyele ɩ ta tala pʋlʋ, pʋntʋ puɣusiɣi ɩ təɣɩ. 4 Ye wei ɩ caa ɩ́ yɔɔləna ɩ yaasi teu nyəŋ pʋntʋ ɩ́ taa tʋʋ lɛlaa na ɩ́ sa ɩ təɣɩ yem. Ama ɩ́ wiili ɩ maɣamaɣa ɩ yaasi taa na ye pə nəɣəsəna yɔɔlʋɣʋ ɩlɛ ɩ yɔɔlɩ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, paa wei ɩ kʋlapʋtʋ mələɣɩ ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́. 6 Ye nɔɣɔlʋ sɛɣɛsəɣɩ wei kɛ́ Ɩsɔ Tɔm pʋntʋ ɩ́ cosiɣi ɩ wɛnaʋ təna taa na ɩ́ haakɩ ɩ sɛɣɛsəlʋ ɩnɩ. 7 Hei ɩ taa puɣusi mə tɩ yoo, paa nyənəɣɩ Ɩsɔ kɛ́ yem fa. Yʋlʋ ɩ́ tuu mpi mpəɣɩ ɩ kʋŋ. 8 Ye yʋlʋwɛɛtʋ kʋnyɩɩləm kɛ ɩ təŋaa na ɩ́ tuu, yʋlʋwɛɛtʋ ntɩ tɩɩ yelina na ɩ́ kɔɔ ɩ́ kʋ səm. Ama ye mpi Ɩsɔ Feesuɣu caakɩ tɔɣɔ ɩ təŋaa na ɩ́ tuu, kʋlɛ kɩɩ yelina na ɩ́ kɔɔ ɩ́ kʋ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 9 Tə́ taa la felentu na kʋpantʋ lapʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ye tə ta lɔ tá apalʋtʋ haləna pə́ tala pə waatʋ mpi tɩɩ kʋ tɔ pɩɩ tɔɔ sɔsɔm. 10 Pə tɔɔ kɛ́ ye tə hika mpaa kɛ timpi tə́ la yəlaa tənaɣa kʋpantʋ. Ɩlɛ pə́ kələna tá na mpa tə kaa Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ. 11 Tɔʋ, ɩ́ ná ɩsəna ma ŋmaakɩ-mɛ na ma maɣamaɣa ma niŋ kɛ cənɛ na ŋmaatʋ pee kʋyasəlɛɛ tɔ. 12 Mpa pa yɔɔləɣəna tɔɔ nyəm na pá caa yəlaa ɩ́ sa-wɛ tɔ mpɛ pa caana sɩ pá caalɩ-mɛ na ɩ́ pɛlɩ. Ɩlɛ paa caa sɩ pá tʋ-wɛɣɛ kʋnyɔməŋ kɛ Kilisiti səm tesika tɔm tɔɔ tɔɣɔ. 13 Yəlaa mpa ɩnɩ pa pɛləɣɩ mpʋ tɔ paa təŋəɣɩ kʋsəsɩɩtʋ se. Ama pa caa kɛ́ sɩ ye mɩɩ nɩɩna-wɛ na ɩ́ pɛlɩ ɩlɛ pa sa pa tɩ sɩ mpɛ pa yelina ɩ́ kɔta mə tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ kʋkɔtəm pənɛ. 14 Ma ɩlɛ ye pə taɣa Yesu Kilisiti səm tesika ma kaa yɔɔləna pʋlʋ. Tesika ŋkɛ ka tɔɔ kɛ́ má na antulinya tə faɣana təma təkpatakpata na lɛlʋ ta nyɩ sɩ lɛlʋ wɛɛ. 15 Paa n pɛlaa paa n ta pɛlɩ pə lɩɩ kʋlʋm kɛ́. Ama nti tə wɛɛ tɔɣɔlɛ sɩ ń laɣasɩ na ń pəsɩ yʋlʋ kʋfalʋ. 16 Mpa paa tɛləsəɣɩ pɛlʋɣʋ tɔm kɛ lɔlɔ kɛ pa weesuɣu taa tɔ ma kooliɣi kɛ́ sɩ Ɩsɔ ɩ́ ha pa tənaɣa alaafəya na ɩ́ la-wɛɣɛ kʋpantʋ na ɩ́ kpɛnna ɩ yəlaa samaa təna təpaɩ na ɩ́ la mpʋ. 17 Pə kaasʋɣʋ tɔ, nɔɣɔlʋ ɩ́ taa tasa-m wahala tʋɣʋ tɔtɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔntɔɔləŋ wei ɩ wɛ ma tɔɔ ɩsəntɔ tɔ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ kpakpaa kɛ́ sɩ ma kɛ́ Yesu yom. 18 Ma taapalaa mɛ Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa pɛɛlɛɛ. Ami. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Ɩsɔ luɣu lapəna na má lá Yesu Kilisiti tillu, má ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Ɩfeesu na pá na Yesu Kilisiti pa kpɛntaa na pá nɩɩkəna-ɩ tɔ. 2 Tacaa Ɩsɔ na tá sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 3 Tə sa Ɩsɔ Tacaa Yesu Kilisiti Caa kɛ teu. Tá na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ Ɩsɔ ɩnɩ ɩ kpaɣana Ɩsɔ sɛɛʋ kʋpantʋnaa na ɩ́ la-tʋɣʋ sɔsɔm kɛ hatuu ɩsɔtaa. 4 Pə taɣa pʋlʋ, faɩɩ na pə́cɔ́ Ɩsɔ lakɩ antulinya tɔɣɔ ɩ ka tɛma ləsʋɣʋ na ɩ́ sɩɩ sɩ tá na Kilisiti tə́ kpɛntɩ na tə́ pəsɩ ɩ nyə́ma na tá tɔntɛ kɛɛsɩ teu kɛ ɩ ɩsɛntaa na kʋwakələm napəlɩ pə fɛɩ tá kiŋ. 5 Ɩ ka tɛma sɩɩʋ kɛ hatuu lɔŋ kɛ ɩ sɔɔlʋɣʋ tɔɔ sɩ ɩ ká pəsɩ-tʋɣʋ ɩ piya maɣamaɣa kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ, ɩlɛ ɩ maɣamaɣa ɩ luɣu lapəna mpʋ pə́cɔ́ pə lapʋ tɩɩ wɛ-ɩ leleŋ kɛ́. 6 Ye mpʋ tɩɩ sa Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ ɩ hʋlʋɣʋ-tʋɣʋ ɩ pɛɛlɛɛ taa pɛɛlɛɛ kʋpana na luɣu kʋlʋmʋɣʋ na ɩ luɣu tɛɛ Pəyaɣa kiŋ tɔ. 7 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti weesuɣu lɩɩ tá tɔɔ tɔɣɔ pə yapa-tʋ na pə́ hɩɩsɩ tá ɩsaɣatʋnaa. Tənaɣa Ɩsɔ lapa na tə́ ná ɩ pɛɛlɛɛ sɔsɔɔna 8 nna ɩ hʋla-tʋ tɔ a tɔɔʋ katatəlaɣa, kɛ waatʋ wei ɩ ha-tʋɣʋ ləmaɣasɛɛ sɔsɔɔna na nyəm sɔsɔɔm tɔ. 9 Na ɩ lapa na tə́ nyɩ mpi ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ na pə́ wɛ ɩŋmɛlaʋ tɔ. Na hatuu lɔŋ kɛ ɩ maɣamaɣa ɩ ka hʋʋ ɩ taa na ɩ́ sɩɩ sɩ ɩ ká yoosi-wɩ na Kilisiti kiŋ. 10 Pə kɔŋ na pə́ tala kʋyɛɛŋ kʋtɛɛsəŋ taa na Ɩsɔ koti ɩsɔtaa nyəm na atɛ nyəm na ɩ́ mələna-wəɣɩ Kilisiti tike tɛɛ na ɩ́lɛ́ ɩ tɔɣɔ pa tɔɔ kɛ́ kawulaɣa, ɩlɛ Ɩsɔ tʋ mpi ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ tɔ pə nyʋɣʋ ntɛ́. 11 Ɩsɔ təŋa ɩsəna ɩ sɩɩwa na ɩ́ lakɩ tɔɣɔ ɩ ləsa-tʋɣʋ hatuu lɔŋ sɩ tá na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ tə́ hiki tá paa tete kɛ nyʋɣʋ yapʋ tɔm taa. Ɩsɔ ɩɩ lakɩ pʋlʋ na pə́ coti nti ɩ sɩɩwa na ɩ maɣamaɣa ɩ luɣu la sɩ ɩ́ la tɔ. 12 Ye mpʋ tá mpa tə laala Kilisiti tɔɔ kɛ́ tɛɛlʋɣʋ tɔ, tə́ sa Ɩsɔ kɛ́ ɩ sɔsɔɔntʋ tɔɔ. 13 Mə maɣamaɣa waatʋ wei ɩ́ nɩɩ tampana tɔm, Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ɩ yapa mə nyɔɔŋ tɔ, ɩ́ tɛma Kilisiti na mə taa kɛ́ ɩlɛna Ɩsɔ náá yʋsɩ-mɛ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ kɛ́ ɩ nyə́ma na ɩ kʋyʋsʋm mpəɣəlɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ wei ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-mɛ tɔ. 14 Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩnəɣɩ Ɩsɔ sɩɩ-tʋɣʋ tɔlʋma sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ nyʋɣʋ yapʋ mpi pə tɔm ɩ ka heela ɩ yəlaa sɩ ɩ ká kɔna na pə́ wɛɛ-wɛ ɩsɩɩ pa pʋlʋ tɔ pə́ kɔma na pə́ ya-tʋ təkpataa ɩlɛ tɩɩ tɩ tá pʋlʋ ɩnɩ. Ye mpʋ tə́ sa Ɩsɔ kɛ́ ɩ sɔsɔɔntʋ tɔɔ. 15 Pə təna ɩsəntɔ pə tɔɔ na ma tɩɩ nɩɩʋ pənɛntɛ tɔtɔ sɩ ɩ́ tɛma Tacaa Yesu na mə taa na ɩ́ sɔɔla Ɩsɔ yəlaa təna tɔ, 16 maa hɛɛsəɣɩ Ɩsɔ kɛ́ sɛɛtʋ sɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə tɔɔ se. Na ma tɔɔsəɣɩ mə tɔɔ kɛ́ ma Ɩsɔ sələməŋ taa kɛ́ na má sələməɣɩ mə tɔɔ. 17 Nti ma sələməɣɩ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti Ɩsɔ, Tacaa teeli təna tʋ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ ha-mɛɣɛ ɩ Feesuɣu, kʋlɛ kɩɩ yelina na ɩ́ cɛkəna, na kɩɩ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ Ɩsɔ na ɩ́ nyəmɩ-ɩ teu. 18 Ma sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ sɩ pə́ tʋ-mɛɣɛ laɣatʋ kɛ hatuu mə taa na ɩ́ nyɩ mpi pə tɔɔ Ɩsɔ yaa-mɛ na ɩ́ tɛɛləɣɩ tɔ, na ɩ́ nyɩ kʋpantʋ sɔsɔɔntʋ teu teu nyəntʋ nti ɩ sɩɩ mpa ɩ tɩ tɔ pa tɔɔ tɔ. 19 Na ɩ́ nyɩ ɩ toma sɔsɔɔna taa sɔsɔɔna nna ɩ wɛna na ɩ́ lakəna Ɩsɔ sɛɛlaa tá tá kiŋ tɔ. Toma sɔsɔɔna anəɣəlɛ mpʋ na nna ɩ hʋləna toŋ na toŋ 20 kɛ waatʋ wei ɩ feesa Kilisiti na ɩ́ kpaasɩ-ɩ ɩsɔtaa na ɩ́ caɣasɩ-ɩ ɩ kɔŋkɔŋ taa tɔ. 21 Kilisiti wɛʋ təna tɔ ɩ kəla pə təna təpaɩ kɛ́, paa toŋtʋnaa, paa pəsʋɣʋ ŋku, paa toma nna, paa kawulasɩ nsi, na həla təna nna pa yaa tɔ, na pə taɣa antulinya ɩnɛ ɩ taa tike, ama pə kpɛntəna wei ɩ ka kɔɔ tɔ ɩ kəla ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́lɛ́ ɩ taa tɔtɔɣɔ. 22 Ɩsɔ mələna pə təna təpaɩ kɛ́ Kilisiti nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩnəɣɩ ɩ hʋlaa sɩ Yesu sɛɛlaa kpeka ɩ́ nyənəɣɩ a wulaʋ sɔsɔ. 23 Yesu sɛɛlaa kpeka wɛʋ mpʋ tɔ a kɛ́ Kilisiti tɔnʋɣʋ kɛ́, na a kiŋ kɛ ɩ wɛɛ təkpataa, ɩnɩ wei ɩ maɣala paa timpi tɔ. 1 Tuu lɔŋ mə kʋpəntəŋ na mə ɩsaɣatʋ ka yelaa kɛ́ na ɩ́ wɛ ɩsɩɩ sətaa kɛ Ɩsɔ nyəntʋ taa. 2 Pə taɣa pʋlʋ, antulinya ɩnɛ ɩ mpaaʋ ɩsaɣaʋ kɛ ɩ́ ka təŋaɣa na ɩ́ nɩɩkaɣana alɔɣaa toŋ nyə́ma mpa pa wɛ ɩsɔtaa tɔ pa sɔsɔ. Alɔɣaa sɔsɔ ɩnɩ ɩ wɛnna na ɩ́ lakɩ ɩ nyəntʋ kɛ yəlaa mpa pa kisa Ɩsɔ kɛ́ nɩɩnaʋ tɔ pa taa. 3 Tá təna ɩsəntɔ ḿpʋ́ɣʋ́ tɩɩ wɛɛ, tə təŋaɣa tá yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ kʋnyɩɩləŋ kɛ yem kɛ́. Na mpi tá tɔnəŋ na tá hʋwɛɛ caakaɣa tɔ mpʋ teitei kɛ́ tə lakaɣa. Pə lʋla-tʋ na tə́ wɛ ɩsəna tɔ pə wɛɛ sɩ Ɩsɔ pááná ká huu tá tɔɔ kɛ́ ɩsɩɩ a ka huu lɛlaa tɔɔ tɔ. 4 Ama Ɩsɔ hʋla-tʋɣʋ suulu kɛ sɔsɔm, na ɩsəna ɩ sɔɔla-tʋ tɔ pə fɛɩ nyənʋɣʋ. 5 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ wɛʋ ɩsɩɩ sətaa kɛ Ɩsɔ nyəntʋ taa kɛ́ tá kʋpəntəŋ tɔɔ tɔ, ɩ kpɛnta tá na Kilisiti kɛ weesuɣu haʋ. Ɩsɔ suulu tɔɔ kɛ́ pə yapa mə nyɔɔŋ. 6 Tá na Yesu Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ feesa tá na-ɩ sɩ tə́ tɔɣɔ kawulaɣa kɛ hatuu ɩsɔtaa. 7 Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ hʋ́lə́ɣɩ́ tam tɔɔ kɛ́ ɩsəna ɩ suulu tɔɔ katatəlaɣa na ɩ́ hʋ́lɩ́-tʋɣʋ suulu na Yesu Kilisiti kiŋ tɔ. 8 Pə taɣa pʋlʋ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔɔ kɛ́ pə yapa mə nyɔɔŋ na ɩ́ tɛmna-ɩ na mə taa tɔɣɔ pə lapa mpʋ. Na mpʋ ɩnɩ pə lapa tɔ pə ta lɩɩna mə maɣamaɣa mə kiŋ, ama Ɩsɔ hatɛ kɛ́. 9 Pə taɣa mə ɩwɩɩlɛ tɔɔ, pə tɔɔ ɩlɛ nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ sa tɩ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ Ɩsɔ ŋmana-tʋ, na tá na Yesu Kilisiti tə kpɛntaa tɔɣɔ ɩ ŋma-tʋɣʋ mpʋ sɩ tə́ lakɩ təma kʋpana nna ɩ ka taɣanaa na ɩ́ sɩɩ tɔɣɔ sɔsɔm. 11 Mɛ mpa ɩ́ ká kɛ́ Yuta nyə́ma təsiɣisiɣi na Yuta nyə́ma yaakaɣa-mɛɣɛ kʋtapɛləŋ na mpɛ pa yaakɩ pa təɣɩ pɛllaa tɔ, pəyele yʋlʋ niŋ pɛləna-wɛɣɛ kʋpɛlʋ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ kɔtaɣa kɛ́. Ɩ́ tɔɔsɩ ɩsəna ɩ́ ka wɛɛ tɔ na ɩ́ ná. 12 Pɩɩ wɛɛ tɔ ɩ́ ka hatələna Kilisiti kɛ́, ɩ́ ká kɛ́ kpaɩ nyə́ma kɛ́, ɩ́ fɛɩ mpa Ɩsɔ ləsaa sɩ ɩ yəlaa tɔ pa taa. Na pə təna mpi Ɩsɔ ka tɔma ɩ yəlaa sɩ ɩ ká la-wɛ, haləna ɩ́ na-wɛ pá caŋ pá sɩɩ təmaɣa nɔɔsɩ kɛ pə tɔm taa tɔ, mə taa fɛɩ pa taa se. Ɩ́ ka wɛ yem kɛ́ atɛ cənɛɣɛ, ɩ fɛɩna mpi pə tɔɔ ɩ́ tɛɛləɣɩ tɔ pə́cɔ́ ɩ́ taa nyɩ Ɩsɔ. 13 Ama pənɛntɛ mə na Yesu Kilisiti mə kpɛntʋɣʋ tɔɔ ɩ weesuɣu lɩɩʋ yelaa kɛ́ na ɩ́ ka hatələnaʋ pə təna tɔ ɩ́ taɣanɩ-wəɣɩ kpətənaʋ. 14 Pə taɣa pʋlʋ, Kilisiti maɣamaɣa kpaɣana Yuta nyə́ma na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ na ɩ́ lá na tə́ pəsɩ piitim kʋlʋməm na hɛɛsʋɣʋ kɔɔ. Ɩ tɔnʋɣʋ kɛ ɩ kpaɣaa na ɩ́ yasəna koloŋa ŋka kaa kaɣa pa hɛkʋ taa ɩsɩɩ koluŋa tɔ. 15 Na ɩ kʋwa Yuta nyə́ma kʋsəsɩɩtʋ na tə kʋheelitu na tə kʋkʋkiim sɩ ɩ kpakəɣɩ Yuta nyə́ma na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ, piitim mpɩ pə naalɛ na ɩ́ kpɛntəna ɩ tɩ na pá pəsɩ piitim kʋlʋməm kɛ kʋfam na hɛɛsʋɣʋ kɔɔ. 16 Kilisiti səm kɛ tesika tɔɔ lapəna na taa kpanaʋ kɛ təma saalɩ, na tesika tɔɔ tənɛɣɛ ɩ kpɛnta piitim mpɩ pə tɔm naalɛ na pə́ pəsɩ piitim kʋlʋməm na ɩ́ ciiki pə na Ɩsɔ. 17 Kilisiti kɔmna na ɩ́ kpaalɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ɩ hɛɛsəɣɩ yəlaa laŋa tɔ paa mpa mɛ ɩ́ tá kɛ́ Yuta nyə́ma na ɩ́ ka hatələna Ɩsɔ tɔ, paa Yuta nyə́ma mpa paa kpətəna-ɩ tɔ. 18 Kilisiti ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ tá təna tə pəsəɣɩ na tə́ səŋ Ɩsɔ ɩsɛntaa na Feesuɣu Naŋŋtʋ kʋlʋm ɩnɩ ɩ toŋ taa. 19 Ye mpʋ mɛ mpa ɩ́ tá kɛ́ Yuta nyə́ma tɔ ɩ́ tá kɛ́ kpaɩ nyə́ma yaa caɣalaa. Ama pənɛntɛ mə na Ɩsɔ yəlaa ɩ́ kaa ɩcatɛ, na ɩ́ pəsa Ɩsɔ təyaɣa nyə́ma maɣamaɣa təkpem. 20 Ɩ́ pəsa ɩsɩɩ pa ŋmaakʋɣʋ kutuluɣu tɔɣɔ. Yesu kɛlɛ kancaalaɣa cɛɛɣa, na ɩ́lɛ́ ɩ tɔɔ kɛ́ tillaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na pə́ kaasɩ-mɛɣɛ ɩsɔtaa. 21 Ɩ tɔɔ kɛ́ kutuluɣu ŋmatʋ təna səŋa teu, na tə́ tɔŋna pɩɩʋ sɩ timpi tá na Tacaa tə kpɛnta mpʋ tɔ tə́ pəsɩ Ɩsɔ təcaɣalɛ naŋŋ nyəntɛ. 22 Ɩ́ kpɛntʋɣʋna-ɩ tɔ pa təna-mɛ tɔtɔɣɔ kutuluɣu tɔɔ kɛ́ sɩ mə na lɛlaa ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ pəsɩ kutuluɣu ŋku kʋ taa Ɩsɔ Feesuɣu ká caɣa na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ Ɩsɔ wɛnna kʋ taa tɔ. 1 Pə tɔɔ kɛ́ Pɔɔlɩ má wei ma kɛ́ saləka tʋ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ sɩ pə́ waasɩ mpa mɛ ɩ́ tá kɛ́ Yuta nyə́ma tɔ, ma sələməɣɩ Ɩsɔ. 2 Ma hʋʋ teu sɩ ɩsəntɔ ɩ́ nɩɩwa ɩsəna Ɩsɔ lapa-m suulu na ɩ́ tʋ-m sɩ má la təmlɛ kɛ mə kiŋ tɔ. 3 Ɩsɔ sɩɩ ɩsəna mpi na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ na pə́ ŋmɛlaa tɔɣɔ ɩ kulaa na ɩ́ hʋ́lɩ́-m na má nyɩ. Halɩ ma tɛma-mɛɣɛ pə tɔm kɛɛsʋɣʋ kɛ cənɛ ɩnəɣɩ pəcɔ. 4 Na ye ɩ́ kalaa ɩ́ ká ná ɩsəna mpi ma nyəmá Kilisiti tɔm nti ɩnɩ nɔɣɔlʋ taa cɛkəna mpʋ tɔ. 5 Ɩsɔ táá hʋ́lɩ́-təɣɩ sɔsaa taa yəlaa ɩsɩɩ kaɣana ɩ lapa na ɩ Feesuɣu kuli-tɩ na kʋ́ hʋ́lɩ́ tillaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpa pa kɛ́ ɩ yəlaa kʋpama tɔ. 6 Na tɔm kʋŋmɛlətʋ ntəɣəlɛ sɩ: Laapaalɩ Kʋpaŋ lapa na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ na Yuta nyə́ma pa təna pá hiki pa paa tete kɛ kʋpantʋ nti Ɩsɔ sɩɩ ɩ yəlaa tɔ tə taa, na pá pəsɩ kʋlʋm təkpataa, na Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ lakɩ mpi na Yesu Kilisiti kiŋ tɔ piitim lɛmpɩ nyə́ma ná wɛ pə taa tɔtɔɣɔ. 7 Suulu kɛ Ɩsɔ hʋlaa na ɩ́ tʋna-m na ɩ́ paasɩ na ɩ́ ha-m toma sɩ má la Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɛ ɩ təmlɛ. 8 Maɣalɛ Ɩsɔ yəlaa səkpema taa səkpelu, paa na mpʋ ma ɩnəɣɩ Ɩsɔ tʋnaa na ɩ́ hʋ́lɩ́ suulu ɩnɛ sɩ má cɔɔ na má heeli mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ Kilisiti teu sɔsɔɔm mpi pə fɛɩna akpele tɔ pə Laapaalɩ Kʋpaŋ. 9 Na má la na yəlaa təna cɛkəna Ɩsɔ sɩɩ ɩsəna mpi na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ na pə́ ŋmɛlaa tɔ, ɩsəna pə wɛɛ sɩ pə́ la tɔ. Ɩsɔ wei ɩ lapa pə təna na pə́ wɛɛ tɔ ɩ ŋmɛsa hatuu lɔŋtaa kɛ́ ɩsəna mpi ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ mpʋ tɔɣɔ. 10 Sɩ pə́ kɔma na pə́ tala waatʋ ɩnɛ ɩlɛ ɩ yele na ɩsɔtaa kawulaɣa nyʋɣʋ nyə́ma na ka toŋtʋnaa nana Yesu sɛɛlaa kpeka kiŋ kɛ Ɩsɔ nyəm yaasi təna. 11 Ɩ ka hʋʋkaɣa ntiɣi tam tɔ Tacaa Yesu Kilisiti kiŋ kɛ ɩ lapa-tɩ. Na pə nɔɣɔ taa təkʋlʋŋkʋlʋ kɛ́ ɩ lapa. 12 Na tá na-ɩ tə kpɛntaa na tə́ tɛmɩ-ɩ na tá taa tɔɣɔ tə hika mpaaʋ na tə́ səŋ Ɩsɔ ɩsɛntaa na naani kɛ teu. 13 Ye mpʋ ɩlɛ ma wiikəna-mɛ sɩ ɩ́ taa lɔ tɔɔŋ kɛ kʋnyɔŋ ŋku ma tɔkɩ mə tɔɔ tɔ kʋ tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ pɩɩ tɛ na pə́ kʋsɩ mə nyʋɣʋ. 14 Pə tɔɔ kɛ́ ma luŋa akula kɛ Tacaa 15 wei ɩ haakɩ atɛ na ɩsɔtaa piitimnaa tənaɣa pə həla tɔ, 16 sɩ ɩ teeli sɔsɔ tɔɔ ɩ́ yele na ɩ Feesuɣu la na mɩɩ hiki pəsʋɣʋ na ɩ́ nyɔɔ toŋ kɛ hatuu mə ləmaɣasɛɛ taa, 17 na ɩ́ tɛ Ɩsɔ na mə́ taa kɛ́ teu, na Kilisiti wɛɛ mə waalɩ kɛ́ tam. Na ma sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ təma na ɩ́ səŋ pə taa kɛ́ teu təkeŋkeŋ. 18 Na mə na Ɩsɔ yəlaa təna ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ hiki pəsʋɣʋ na ɩ́ cɛkəna ɩsəna Kilisiti sɔɔlʋɣʋ tɔɔwa tɔ haləna kʋ fɛɩ tənaɣa. Nwaaŋ na mpəlɛ, ɩsɔtaa na atɛ. 19 Na paa Kilisiti sɔɔlʋɣʋ fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ cɛkəna kʋ təna tɔ, mɩɩ cɛkəna-kʋ, na ɩ́ hiki Ɩsɔ nyəm təna na pə́ maɣalɩ mə taanaa təpampam. 20 Tɔʋ, toma nna a wɛ tá taa na á waasəɣɩ-tʋɣʋ tam tɔ anəɣɩ Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ lana-tʋɣʋ kʋpantʋ na pə́ tɛɛ tá sələmʋɣʋ tɔɔ təcaɣacaɣa, haləna pə́ tɩɩ tɛɛ mpi mpi tə pəsəɣɩ na tə́ hʋʋ tá taa tɔ. 21 Ɩsɔ ɩnɩ ɩ sɛɛlaa təna təpaɩ, na Yesu Kilisiti pá tʋɣɩ-ɩ teeli na pə́ polo ḿpʋ́ɣʋ́ tam haləna tam. Ami. 1 Ye mpʋ ma wei ma kɛ́ saləka tʋ kɛ Tacaa təmlɛ lapʋ tɔɔ tɔ, ma tɛɛkəɣɩ-mɛ na wiinaʋ sɩ ɩ́ yele na mə tɔntɛ te teu, na pə́ kɛɛsəna tɔntɛ nte Ɩsɔ caa na ɩ́ yaa-mɛ sɩ ɩ́ tɔ tɔ. 2 Ɩ́ pasəɣɩ mə tɩ, ɩ́ lakɩ təhɛɛ, ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ təmaɣa suulu, ɩ́ səŋna təma na sɔɔlʋɣʋ. 3 Ɩsəna Ɩsɔ Feesuɣu yelaa na ɩ́ kpɛntɩ tɔ ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na mə kpɛntʋɣʋ ŋkʋɣʋ tɔkʋɣʋ, na nɔɣɔ kʋlʋmaɣa ŋka ɩ́ wɛna tɔ ká yele na ɩ́ lá mpʋ. 4 Tɔnʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ tike təkoŋ wɛnna, na Feesuɣu Naŋŋtʋ kʋlʋm tike təkoŋ wɛnna, na tətɛɛllɛ nte tə tɔɔ Ɩsɔ ləsa-mɛ tɔ təlɛ tə wɛ kʋlʋm tɔtɔɣɔ. 5 Tacaa wɛ kʋlʋm kɛ́ təkoŋ, na ɩ mpaaʋ wɛ kʋlʋmʋɣʋ kɛ́ təkoŋ, na Ɩsɔ lʋm sɔʋ wɛ kʋlʋməm kɛ́ təkoŋ. 6 Kʋlʋm tike təkoŋ kɛna yəlaa təna Ɩsɔ na pa Caa. Ɩnəɣəlɛ pa təna təpaɩ pa wulaʋ, na kʋlʋm ɩnɩ ɩ lakəna pə tənaɣa ɩsəna ɩ nɔkaa tɔ, na kʋlʋm ɩnɩ ɩ wɛna pa təna pa waalɩ. 7 Ɩsɔ yelaa kɛ́ na pʋlʋ lapʋ saa paa tá taa wei kɛ́ ŋkaŋka na pə́ kɛɛsəna ɩsəna mpi Kilisiti yelaa sɩ pə lapʋ ɩ́ saa yʋlʋ tɔ. 8 Haləna Ɩsɔ Tɔm taa pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Waatʋ wei ɩ kpawa hatuu ɩsɔtaa tɔ, ɩ kpɛnna ɩ kʋkpakpama paɣalɛ na ɩ́ kpaana, na ɩ lapa yəlaa kɛ kʋcɔɔŋ. 9 Tɔʋ, pa yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ sɩ ɩ kpawa tɔ wentiɣilɛ mpʋ? Ntəɣəlɛ sɩ ɩ tiiwa katatəlaɣa, haləna ɩ́ tala tɛtʋ tɛɛ maɣamaɣa kɛ́ na pə́cɔ́ ɩ́ kpaakɩ. 10 Wei ɩnɩ ɩ tii mpʋ tɔ kʋlʋm ɩnɩ ɩ kpana haləna ɩ́ tɛɛ ɩsɔtaa təyamyam sɩ ɩ́ wɛɛ na ɩ́ maɣalɩ paa timpi. 11 Na kʋlʋm ɩnɩ ɩ yelina na kʋlapəlɛnaa saa yəlaa kɛ ŋka ŋka. Ɩ tʋ lɛlaa sɩ pá la tillaa sɔsaa, lɛlaa kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, na lɛlaa sɩ pɛlɛ pá cɔɔna Laapaalɩ Kʋpaŋ, na lɛlaa sɩ pɛlɛ pá la paasənlaa na Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsəlaa. 12 Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pa hʋ́lɩ́ Ɩsɔ yəlaa kɛ ɩsəna paa la ɩ təmlɛ na kilisiti tɔnʋɣʋ tuusi lɔlɔ kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa tɔ. 13 Ye pə taɣa mpʋ tá təna təpaɩ tá taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ ká la kʋlʋməm, na tá nyəm kɛ Ɩsɔ Pəyaɣa ká la kʋlʋməm tɔtɔ. Na tɩɩ la sɔsaa kɛ ɩ tɔm taa haləna tá teu tala Kilisiti teu sɔsɔɔm. 14 Tə kaa tasa pəcaatʋ taa kɛ́ wɛɛʋ na paa puɣusulu wei ɩ́ laŋtəɣɩ-tʋ na ɩ kʋsɛɣɛsətʋ, tə məŋna cənɛ tə məŋna cənɛ, ɩsɩɩ heelim lakʋɣʋ tɔ. Puɣusulaa mpɛ pa lukəna-tɩ na pa acilaɣatʋ, na pá tʋsəɣəna lɛlaa. 15 Ama ye tə heeliɣi təmaɣa tampana na sɔɔlʋɣʋ ɩlɛ tɩɩ sɔɔsəɣɩ pɩɩʋ kɛ pə təna pə taa na tə́ tala Kilisiti wei ɩ kɛ́ tá tɔnʋɣʋ nyʋɣʋ tɔ. 16 Ɩ tɔɔ kɛ́ niŋ na nɔɔhɛɛ na pə təna pə wɛʋ ḿpʋ́ɣʋ́ waanɩ waanɩ kɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ tɔ pə tɔkəna təmaɣa teu, na tɔnʋɣʋ atama atama tamsəna təmaɣa teu tɔɣɔ pə kpɛnta pilimile. Pə tɔɔ kɛ́ pə təna mpi pə wɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ tɔ pə lakɩ pə təmlɛ kɛ teu, tɔnʋɣʋ təna pɩɩkɩ kɛ́, na kʋ sɔɔlʋɣʋ tɔŋna sɔɔsʋɣʋ. 17 Ye pə wɛ mpʋ, na Tacaa ma heeliɣi-mɛ təfoo sɩ ɩ́ taa tasa tɔntɛ ɩsɩɩ cefelinaa. Pɛlɛ pa təŋəɣɩ pa kpaɩ hʋwɛɛ kɛ yem kɛ́. 18 Pa laɣatʋ ta tʋlɩ. Pa ɩsəkpɛɛtɛɛ na pa laŋkpɩɩsəŋ katatəlaɣa tɔɔ pa paa fɛɩ weesuɣu ŋku Ɩsɔ haa tɔ kʋ taa. 19 Pa kɛ́ fɛɛlɛ fɛɩ nyə́ma kɛ́, yaasi ɩsaɣaʋ taa kɛ́ pa ha pa tɩ təkpataa, na pá huliɣi asilima təlatɛnaa. 20 Ama Kilisiti tɔm nti mɛ ɩ́ nyəmá tɔ pə taɣa ḿpʋ́ɣʋ́ tə wɛɛ. 21 Ntɔŋ ɩ́ tɛma ɩ tɔm nɩɩʋ na? Haləna ɩ́ kɛʋ Kilisiti nyə́ma tɔ pa sɛɣɛsa-mɛɣɛ ɩ tɔm təna tampana mɛɛ. 22 Ye mpʋ pə wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ wɔɣɔsɩ mə yaasi kʋpəŋ wei ɩ́ tɔka hatuu lɔŋ tɔ. Yaasi kʋpəŋ ɩnɩ ɩ kʋnyɩɩləŋ kʋpuɣusiŋ pukina təlete taa kɛ́. 23 Pə wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ laɣasɩ mə lotunaa taa na mə ləmaɣasɛɛ taa təkpataa. 24 Na ɩ́ kɛlɩ yaasi kʋfalʋ wei Ɩsɔ ləsaa na ɩ́ kɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ nyəŋ tɔ. Mə tɔntɛ ɩ́ kɛɛsaa na tə teu ɩsɩɩ tampana hʋ́lə́ɣɩ́ tɔ ɩlɛ pɩɩ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ kpaɣa yaasi ɩnɩ. 25 Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ yele təmaɣa pɔpɔtʋ pɛlʋɣʋ təkpataa, na paa mə taa wei ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tampana kɛ ɩ lɛlaa kiŋ. Pə taɣa pʋlʋ, tá təna tə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ niŋ na nɔɔhɛɛ wɛʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ tɔ. 26 Na ye pááná kpa-mɛ ɩ́ taa yele na á pona-mɛɣɛ wakəlʋɣʋ taa. Na pááná ɩ́ taa leeli na á wɛ mə taa. 27 Ɩ́ taa ha mə təɣɩ ɩlɔɣɔʋ kɛ paa pəcɔ maɣamaɣa. 28 Ye wei ɩ́ ka ŋmɩɩlaɣa pʋntʋ ɩ́ taa tasa ŋmɩɩlʋɣʋ. Ama ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na təmlɛ lapʋ na ɩ́ hiki ɩ maɣamaɣa ɩ niŋ nyəm mpi pə tɔɔ ɩ wɩɩ teu tɔ, na ɩ́ pəsɩ na ɩ́ səna mpa pa fɛɩna pʋlʋ tɔ. 29 Kawalaɣa tɔm natəlɩ tə́ taa lɩɩkəna mə nɔɔsɩ. Ama ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ tɔmnaa kʋpama mpa pa waasəɣɩ yəlaa na pá yeki na tə́ tuusiɣi lɔlɔ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛʋ taa tɔ, ɩlɛ tɩɩ waasɩ tə nɩɩlaa təna. 30 Ɩ́ taa wakələɣɩ Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ laŋlɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ kʋyʋsʋm mpi ɩ yʋsəna-mɛ tɔ. Na ɩnəɣɩ Ɩsɔ sɩɩ-mɛɣɛ tɔlʋma sɩ pə́ hʋ́lɩ́ sɩ kʋyakʋ wɛɛ kʋ kɔŋ, ŋku kʋ wule Ɩsɔ ká ya-mɛ təkpataa tɔ. 31 Ɩ́ yele hʋwɛɛ nyaŋ nyəna təna na təma tɔkənaʋ kɛ táá na pááná mʋɣʋ. Ɩ́ yele hola na kʋtʋɣʋ. Ɩ́ yele ɩsaɣatʋ tənaɣa lapʋ, paa tə kɛ́ nti. 32 Ɩ́ lakɩ təmaɣa yəllɛ na ɩ́ wii təma pətɔɔtɛɛ. Ye ɩ́ pəntəna təma ɩ́ hʋ́lɩ́ təmaɣa suulu ɩsɩɩ Ɩsɔ ná hʋlʋɣʋ-mɛɣɛ suulu kɛ Kilisiti tɔɔ tɔ. 1 Ɩsɩɩ ɩ́ kɛʋ ɩsəntɔɣɔ Ɩsɔ piya nsi ɩ sɔɔlaa tɔ ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na ɩ́ kpaɣa ɩ yaasi təna ɩlɛ. 2 Ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ təmaɣa sɔɔlʋɣʋ kɛ mə lakasɩ təna taa ɩsɩɩ Kilisiti ná sɔɔlʋɣʋ-tʋ haləna ɩ́ pəsɩ ɩ təɣɩ kʋhaham kʋpam, na ɩ́ kpaɣa ɩ tɩ na ɩ́ la kɔtaɣa kɛ tá tɔɔ sɩ pə́ la Ɩsɔ kɛ́ teu na sɔɔsʋŋ kʋpaŋ tɔ. 3 Asilima na tɛtɛlakasɩ ɩsaɣasɩ na kʋnyɩɩlʋɣʋ, pə tənaɣa mpʋ pə tɔm maɣamaɣa ɩ́ taa lɩɩ mə nɔɔsɩ taa, pə taɣa pʋlʋ, lakasɩ nsɩ sɩ taka tá mʋna Ɩsɔ yəlaa. 4 Na pə ta mʋna tɔtɔ sɩ ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ fɛɛlɛ fɛɩ tɔm, yaa tɔm kpaɩ nyəntʋ, yaa kɛɛsəlaɣa tɔm natəlɩ. Ama ɩ́ paasəna Ɩsɔ kɛ́ sɛɛʋ sɩ ɩ́ na təmlɛ. 5 Ɩ́ nyɩ teu sɩ asilima latʋ, na tɛtɛlakasɩ ɩsaɣasɩ latʋ, yaa liɣitee kɔtɔɩ tʋ, pa taa nɔɣɔlʋ kaa fɛlɩ nɔɔhəlɛ kɛ Kilisiti na Ɩsɔ pa kawulaɣa taa. Halɩ liɣitee kɔtɔɩ tʋ na tɩɩŋ laalʋ pa ɩsaɣatʋ lɩɩ kʋlʋm kɛ́. 6 Ɩ́ paasəna teu na nɔɣɔlʋ ɩ́ taa tolisi-mɛ na ɩ kʋmɛlətɔm, halɩ ntɩ ɩnɩ tə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ká lana mpa paa caa ɩ luɣu nyəntʋ lapʋ tɔ na pááná. 7 Mə na pə yəlaa ɩ́ taa kaa pʋlʋɣʋ paa hoolaɣa. 8 Lɔŋ ɩ́ ka wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tɔŋʋɣʋ ahoo kɛ səkpɛtʋɣʋ taa tɔ. Ama kaɣana mə na Tacaa ɩ́ kpɛntaa, ɩlɛ pə wɛ ɩsɩɩ ilim lɩɩ mə tɔɔ kɛ́. Pə tɔɔ ɩlɛ mə lakasɩ ɩ́ te ɩsɩɩ kʋpama mpa pa wɛ ilim taa tɔ pa nyəŋsɩ. 9 Pə taɣa pʋlʋ timpi pə nyaalaa tɔ kʋpantʋnaa lapʋ na siɣisiŋ təŋʋɣʋ na tɔm tampana yɔɣɔtʋɣʋ kɛ pə kɔŋna. 10 Ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na ɩ́ cɛkəna mpi pə wɛ Tacaa kɛ teu tɔ. 11 Mə na mpa pa lakɩ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ təma kpaɩ nyəna tɔ ɩ́ taa kaa pʋlʋ paa hoolaɣa. Ama ɩ́ la na pə́ kuli a tɔɔ na paa wei ɩ́ ná. 12 Yəlaa mpɛ, mpi pa ŋmɛləɣɩ na pá lakɩ tɔ sɩ pə tɔm ɩ́ tɩɩ lɩɩ yʋlʋ nɔɣɔ taa tɔ pə wɛ fɛɛlɛ kɛ́. 13 Ye pa lakasɩ nsɩ sɩ tɔɔ ɩ́ kulaa na pə́ ná, ɩlɛ paa wei ɩ ká ná pa wɛɛtʋ cakəlɛ təkelekele. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɩɩ wɛɛ, ye pə kula pʋlʋ tɔɔ na pə́ naakɩ təcɛɩcɛɩ, pəlɛ pə pəsəɣɩ fətəla kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ pa yɔɣɔtəɣɩ sɩ: Nyá wei n tooki tɔ fe mpʋ. Kʋlɩ na ń lɩɩ sətaa taa, Kilisiti ká cɛ nyá səkpɛtʋɣʋ. 15 Ye mpʋ ɩlɛ ɩ́ la laakalɩ na mə tɔntɛ kɛ teu, ɩ́ taa tɔ ɩsɩɩ kʋmɛlɛməŋ, ama ɩ́ tɔ ɩsɩɩ ləmaɣasɛɛ nyə́ma. 16 Ɩ́ taa yele na aləsɛkɛ kʋyɛɛŋ fiti-mɛɣɛ yem. Pə taɣa pʋlʋ ɩsaɣatʋ hukina tá kaɣana kʋyɛɛŋ ɩnɛ ɩ taa. 17 Ɩ́ taa la ɩsɩɩ kʋmɛlɛməŋ lakʋɣʋ tɔ. Ama ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na ɩ́ nyɩ mpi Tacaa luɣu wɛɛ sɩ mɛ ɩ́ la tɔ. 18 Ɩ́ taa yele na sʋlʋm kʋ-mɛ. Sʋlʋm kʋɣʋ ká tʋ-mɛɣɛ yem yem lakasɩ. Ama ɩ́ yele na Feesuɣu Naŋŋtʋ haɣa mə taa təmamam. 19 Ye ɩ́ caɣa təma kiŋ mə nɔɔsɩ taa ɩ́ wɛɛ Ɩsɔ Tɔm yontu na apalʋtʋ nyəntʋ na Ɩsɔ samtʋ nyəntʋ. Ɩ́ sa Tacaa na samtʋ yontu na Ɩsɔ Tɔm nyəntʋ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ. 20 Ɩ́ sɛɛkɩ Tacaa Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ paa waatʋ wei kɛ́ paa mpi pə tɔɔ kɛ́ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ. 21 Ɩ́ nɩɩkəna təmaɣa teu kɛ Kilisiti sɔɣɔntʋ tɔɔ. 22 Alaa-mɛ ɩ́ seeki mə paalaa ɩsɩɩ ɩ́ seekuɣu Tacaa tɔ. 23 Pə taɣa pʋlʋ, ɩsəna mpi Kilisiti ná kəla Yesu sɛɛlaa kpekəle tɔ mpʋ tɔtɔɣɔ apalʋ ná kəla alʋ. Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛna Kilisiti tɔnʋɣʋ pilimile, na Kilisiti maɣamaɣa kɛna pa nyʋɣʋ yatʋ. 24 Na ɩsɩɩ Yesu sɛɛlaa kpeka seekuɣu Kilisiti tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ alaa ká seeki pa paalaa kɛ pə təna pə taa. 25 Apalaa mɩɩ sɔɔlɩ mə alaa ɩsɩɩ Kilisiti sɔɔlʋɣʋ Yesu sɛɛlaa kpeka na ɩ́ sɩ a səm tɔ. 26 Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ nyaalɩ-wɛ na lʋm na ɩ́ taɣanɩ-wɛ na ɩ tɔm na pá te teu na pá mʋna Ɩsɔ yəlaa. 27 Pə taɣa pʋlʋ ɩ caakaɣa kɛ́ sɩ ɩ́ kpaɣa Yesu sɛɛlaa kpeka na a teu təkpataa na ɩ́ sɩɩna ɩ tɩ, na á wɛɛ tənaŋŋ, a tiili tá wakəlɩ, na paa asilima a fɛɩna, na á tá caamɩ. Pəyele kʋwakələm napəlɩ fɛɩ a kiŋ. 28 Ye mpʋ pə wɛɛ sɩ apalaa ɩ́ sɔɔləɣɩ pa alaa kɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pa sɔɔlʋɣʋ pa tɩ tɔ. Ye yʋlʋ sɔɔləɣɩ ɩ alʋ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ maɣamaɣa kɛ ɩ sɔɔləɣɩ. 29 Ama tampana tɔɔ nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ taa kpana ɩ maɣamaɣa tɔ, halɩ paa wei ɩ paasəɣəna ɩ tɔnʋɣʋ tɔɔ kɛ́ teu kɛ́ na ɩ́ taɣanəɣɩ ɩ tɩ tətetete ɩsɩɩ Kilisiti paasʋɣʋnaʋ Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ. 30 Pə taɣa pʋlʋ, tá kɛna ɩ tɔnʋɣʋ pilimile tɔɔ niŋ na nɔɔhɛɛ na pə tənaɣa mpʋ. 31 Halɩ pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Pə tɔɔ kɛ́ yʋlʋ ká cɛ ɩ caa na ɩ too sɩ ɩ́ na ɩ alʋ pá caɣa. Na pa naalɛ pá kpɛntɩ na pá pəsɩ yʋlʋ kʋlʋm. 32 Ama tampana sɔsɔɔna kɛ pə kula looŋa kanɛ ka tɔɔ cənɛ. Kilisiti na Yesu sɛɛlaa pa tɔm lapa ɩsəna tɔɣɔ ma naa ka taa. 33 Paa na mpʋ mɛɣɛ pə heeliɣi sɩ paa wei ɩ́ sɔɔləɣɩ ɩ alʋ ɩsɩɩ ɩ sɔɔlʋɣʋ ɩ tɩ tɔ. Na paa alʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ́ seeki ɩ paalʋ tɔtɔ. 1 Piya mɛ, Tacaa ɩsɛntaa mə nyəntʋ ntɛ́ sɩ ɩ́ nɩɩna mə nyə́ma. Mpi tɔ, ntɩ ɩnɩ tə wɛnna teu. 2 Kʋsəsɩɩtʋ nti pə sɩɩwa tɔɣɔlɛ sɩ: Seeki nyá caa na nyá too. Tə tɔɔ kɛ́ pə caala kʋpantʋ təna kasəyaɣa kɛ sɛɛʋ sɩ: 3 N ká nɩɩ leleŋ na nyá weesuɣu ká taɣalɩ atɛ cənɛ. 4 Cɛcɛnaa mɛ, mɩɩ taa la na pááná kpa mə piya. Ama ɩ́ tɔkɩ-sɩ na ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ-səɣɩ kʋpantʋ, na ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́-səɣɩ lɔŋ ɩsɩɩ Tacaa luɣu wɛɛ tɔ. 5 Yomaa mɩɩ nɩɩkəna mə caanaa mpa pa tɔka-mɛɣɛ antulinya taa cənɛ tɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ. Ɩ́ wɛɛna pa sɔɣɔntʋ na ɩ́ nyana-wɛɣɛ teitei ɩsɩɩ ye pɩɩ kɛ Kilisiti ɩ ka lapa tɔ. 6 Ɩ́ taa seeki-wɛɣɛ waatʋ wei pa wɛɛkɩ tɔ tike sɩ pə́ la-wɛɣɛ leleŋ. Ama ɩ́ la Ɩsɔ luɣu nyəntʋ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ ɩsɩɩ Kilisiti yomaa. 7 Yomle təmlɛ nte pa tʋɣɩ-mɛ tɔ ɩ́ la-tɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ Tacaa təmlɛ kɛ ɩ́ lakɩ, pə taɣa yəlaa tike nyəntɛ. 8 Ɩ́ nyɩ teu sɩ paa yom paa kasaɣampu Tacaa ká tɛ na ɩ́ fɛlɩ paa wei kɛ́ kʋpantʋ nti ɩ lapa tɔ. 9 Na mpa mɛ ɩ́ kɛ yomaa caanaa tɔ mɩɩ la-wɛɣɛ mpʋ tɔtɔ, ɩ́ kpa mə tɩ na pa nyaasʋɣʋ. Na ɩ́ tɔɔsɩ sɩ mə na wɛ ɩ́ kaa caa kʋlʋm kɛ ɩsɔtaa na ɩ́lɛ́ ɩɩ faɣasəɣɩ nɔɣɔlʋ se. 10 Nti tə kaasaa tɔɣɔlɛ sɩ mɩɩ pɛɛkəɣɩ sɩ ɩ́ nyɔɔ toŋ kɛ mə na Tacaa mə kpɛntʋɣʋ taa na ɩ toŋ sɔsɔɔŋ taa. 11 Ɩ́ tʋ mə tɔɔ kɛ́ yoou wontu təna nti Ɩsɔ haakɩ-mɛ tɔ, na ɩ́ səŋ təca na ɩ́ taŋ Ɩlɔɣɔʋ na ɩ acilaɣatʋ təna. 12 Pə taɣa yəlaa kɛ tə yoona, ama mpa tə yoona tɔɣɔlɛ alɔɣaa toŋtʋnaa asaɣaa mpa pa wɛ ɩsɔtaa tɔ, na səkpɛtʋɣʋ taa cənɛ awulaa na toŋtʋnaa na sɔsaa. 13 Pə tɔɔ tɔ ɩ́ co Ɩsɔ yoou wontu ntɩ tə tənaɣa kpakpaa, na pə kɔma na pə́ tala kʋyɛɛŋ ɩsaɣaŋ taa na mə kolontu kʋləɣɩ mə tɔɔ, ɩ́ pəsɩ na ɩ́ taŋɩ-ɩ teu. Na ye ɩ́ tɔka mə təɣɩ teu na ɩ́ yoo haləna ɩ́ tʋ yoou ŋkʋ kʋ nyʋɣʋ, ɩlɛ ɩ́ ká nyɔɔ toŋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. 14 Ye mpʋ ɩ́ tantɩ na ɩ́ taŋaa, na ɩ́ təŋ tampana kɛ teu na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ pa ləlʋɣʋ tampala kɛ tənaɣa taa tɔ. Na ɩ́ təŋ siɣisuɣu kɛ pə təna pə taa na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ nyəɣətʋ toko kɛ ɩ́ suuwa. 15 Ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ɩ kɔŋna hɛɛsʋɣʋ tɔɣɔ kpaalʋɣʋ na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ ntaŋkpala kʋpana kɛ ɩ́ lɛɛwa. 16 Ɩ́ tɛ mə taa na Ɩsɔ kɛ́ tam na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ kpálʋ́ɣʋ́ ŋku ɩ́ ká kentiɣina ɩsaɣatʋ tʋ nyə́má sɔtʋ nyəna tɔ. 17 Ɩ́ nyənɩ yapʋ mpi Ɩsɔ yakɩ-mɛ tɔ ɩsɩɩ yoou kahuka, na ɩ́ tɔkɩ Ɩsɔ Tɔm ɩsɩɩ laɣatɛ nte ɩ Feesuɣu cɛla-mɛ tɔ. 18 Ɩ́ lakɩ pə tənaɣa mpʋ na Ɩsɔ sələmʋɣʋ, na ɩ́ wiikina-ɩ sɩ ɩ́ səna-mɛ. Ɩ́ sələməɣɩ paa mpi pə taa, na Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ ɩsəna ɩ́ ká sələmɩ tɔ. Ɩ́ la kpelikpeka nyə́ma na ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Ɩ́ sələməɣəna Ɩsɔ yəlaa təna. 19 Na ɩ́ sələməna ma tɔtɔ, na waatʋ wei má caakɩ ma nɔɣɔ tɔɔ kɛ́ kuluɣu, Ɩsɔ ɩ́ tʋ ma taa kɛ́ tɔm nti tə təŋa teu tɔ, na má hʋ́lɩ́ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm nti tɩɩ ŋmɛlaa tɔ na apalʋtʋ. 20 Paa na pa təka-m saləka taa tɔ má kɛna Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɛ ɩ təmlɛ tʋ sɔsɔ. Pə tɔɔ tɔ ɩ́ sələməna-m na má yɔɣɔtɩ ɩ tɔm na apalʋtʋ kɛ ɩsəna mpi pə nəɣəsənaa tɔ. 21 Ta taapalʋ Tisikɩ wei ɩ lakɩ Tacaa təmlɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ ɩ ká kɛɛsɩ-mɛɣɛ ma tɔm na ɩ́ nyɩ ɩsəna taa ma wɛɛ tɔ. 22 Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ ma tiliɣi-ɩ mə kiŋ, sɩ mɛ ɩ́ nyɩ ɩsəna taa tə wɛ cənɛ tɔ, na pə́ sɔɔsɩ-mɛɣɛ apalʋtʋ. 23 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá ha tá taapalaa tənaɣa alaafəya na pa təma sɔɔlʋɣʋ na táá tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ. 24 Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́ pɛɛlɛɛ kɛ pa təna mpa pa sɔɔla Tacaa Yesu Kilisiti kɛ tam tɔ. 1 Taɣa Yesu Kilisiti təmlɛ nyə́ma Pɔɔlɩ na Timotee. Tá ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Filipʋ na pá tɛma Yesu Kilisiti na pa taa tɔ, na Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsaa na tə taa təma lataa. 2 Tá Caa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá lá na mə laŋa hʋlʋmɩ. 3 Paa waatʋ wei kɛ́ ma tɔɔsa mə tɔɔ kɛ́ ɩsəntɔ, ma sɛɛkɩ ma Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə təna təpaɩ mə tɔɔ kɛ́. 4 Na paa waatʋ wei kɛ́ ma sələməɣəna-mɛɣɛ Ɩsɔ, laŋhʋlʋmlɛ kɛ ma sələməɣəna. 5 Mpi tɔ, ɩ́ səna-m kʋyakʋ kancaalaɣa nyəŋkʋ wule na haləna saŋa na má yasəɣɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ. 6 Ma nyəmá teu təkpataa sɩ Ɩsɔ wei ɩ caala təmlɛ kʋpantɛ tənɛɣɛ mə kiŋ tɔ, ɩ ká la-tɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ haləna tə́ kɔɔ na tə́ yoosi Yesu Kilisiti kʋyakʋ wule. 7 Pə mʋna teu kɛ́ sɩ má hʋʋ ḿpʋ́ɣʋ́ mə təna təpaɩ mə tɔɔ. Ma luɣu sʋʋ-mɛɣɛ sɔsɔm sɔsɔm kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə təna təpaɩ ɩ́ hika mə paa nyəm kɛ pɛɛlɛɛ nna Ɩsɔ lapa ma tɔ a taa kɛ́. Ɩlɛ paa pənɛntɛ ma wɛʋ saləka taa ɩsəntɔ yaa tuu ma tɩɩ wɛʋ na ma tɩ, sɩ má taa yele na Laapaalɩ kʋpaŋ pəsɩ tɛtɛpʋlʋ, ama sɩ má sɩɩ-ɩ teu kɛ́ təka. 8 Ma yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ma sɔɔla mə təna təpaɩ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsəna mpi Yesu Kilisiti sɔɔlʋɣʋ-tʋɣʋ sɔsɔm tɔ, Ɩsɔ maɣamaɣa nyəmá sɩ tampana ḿpʋ́ɣʋ́. 9 Nti ma sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ mə tɔɔ tɔɣɔlɛ sɩ mə sɔɔlʋɣʋ ɩ́ sɔɔsəɣɩ tam, na nyəm kʋpampam sɔsɔɔm na pə təna pə cɛkənaʋ ɩ́ wɛɛ mə sɔɔlʋɣʋ taa. 10 Ɩlɛna ɩ́ pəsɩ na ɩ́ ləsɩ mpi pə wɛ teu tɔ. Ye pə lapa mpʋ ɩ́ ká la kʋpama na pa kaa na mə kiŋ kɛ taalɩ nɔɣɔlʋɣʋ Kilisiti kʋyakʋ wule. 11 Na ɩ́ ka la təma kʋpana nna Yesu Kilisiti kɔŋna tɔɣɔ sɔsɔm, na pə́ tʋ́ Ɩsɔ kɛ́ teeli na samtʋ. 12 Ma taapalaa ma caa sɩ ɩ́ nyɩ sɩ tampana tɔɔ ɩsəntɔ, mpi pə maɣana-m tɔ pə waasaa kɛ́, pə yelaa kɛ́ na Laapaalɩ Kʋpaŋ sɔɔsəɣɩ yaʋ. 13 Pə yelaa na wulaʋ təyaɣa taŋlaa təna na yəlaa lɛlaa təna nyɩ sɩ Kilisiti təmlɛ lapʋ tɔɔ kɛ́ pa tʋ-m saləka. 14 Tá taapalaa taa paɣalɛ nawa ma wɛ saləka taa, ɩlɛna pá tɔkɩ tɔnəŋ na Tacaa tɔm, haləna pá nyaɣa apalʋtʋ na pá heeliɣi Ɩsɔ Tɔm na sɔɣɔntʋ fɛɩ-wɛ. 15 Paa na ma ɩsəsɛɛmlɛ tɔɔ kɛ́ lɛlaa lakɩ Kilisiti waasʋ na sɔsɔɔntʋ hɔm hʋwɛɛ tɔ, lɛlaa ná lakɩ-ɩ na hʋwɛɛ kʋpana kɛ́. 16 Panɛ ɩnɩ pɛlɛ pa lakʋɣʋ na sɔɔlʋɣʋ wɛ pə taa tɔ, pa nyəmá sɩ Ɩsɔ tʋ-m sɩ má taa yele na Laapaalɩ Kʋpaŋ pəsɩ tɛtɛpʋlʋ tɔɣɔ. 17 Ama lɛlaa ɩlɛ kəlʋɣʋ pɛɛkʋɣʋ tɔɔ kɛ́, paa paasəɣɩ na pá heeli Kilisiti tɔm kɛ ɩsəna mpi pə mʋnaa tɔ se, pa hʋʋ kɛ́ sɩ ma wɛʋ saləka taa tɔ paa sɔɔsɩ-m kʋnyɔŋ na má ná. 18 Kpaɩ kɛ́. Ye kʋpantʋ yaa ɩsaɣatʋ kʋlʋkʋ kɛ pa lʋkɩ, ma laŋlɛ tɩɩ hɛɛwa. Mpi tɔ pa tɩɩ heela Kilisiti tɔm. Na ma laŋlɛ ká hɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na pə́ puki. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma nyəmá sɩ mə sələməŋ na Yesu Kilisiti Feesuɣu sənaʋ tɔɔ pə tənaɣa mpʋ pɩɩ məlɩ ma nyʋɣʋ yapʋ. 20 Ma taŋaa na má tɛɛləɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ teu kɛ́ sɩ ma kaa tɔɣɔ fɛɛlɛ natəlɩ. Ama pənɛntɛ naani kɛ́ maa la teu ɩsɩɩ ma lakʋɣʋ tam tɔ, ɩlɛna má hʋ́lɩ́ Kilisiti sɔsɔɔntʋ kɛ ma tɔnʋɣʋ təna taa, paa ma na ma ɩsɛ, paa ma səkɩ. 21 Pə taɣa pʋlʋ, paa maa wɛɛ, Kilisiti kɛlɛ ma pə təna. Na má tɩɩ səpa, ɩlɛ pə kəlaa kɛlɛ. 22 Ntanyɩ ye ma wɛna ma ɩsɛ, maa tasa waasaɣa nakələɣɩ lapʋ. Tɔʋ, maa nyəŋ nti má ləsɩ tɔ se. 23 Pə kpəpa-m kɛ́, ma nyɩɩləɣɩ kɛ́ sɩ má kpe na má wɛɛ Kilisiti kiŋ. Nti tə kəla-m teu tɔɣɔlɛ. 24 Ama mə tɔɔ ɩlɛ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ má wɛɛna ma ɩsɛ. 25 Ma tɛma ma taa kɛ́ teu na təlɛ, pə tɔɔ kɛ́ ma nyəmá sɩ ma kaa kpe. Na ma nyəmá sɩ má na mə təna təpaɩ tɩɩ wɛɛ, na maa səna-mɛ na ɩ́ polo lɔlɔ kɛ́ mə Ɩsɔ sɛɛʋ mpaaʋ taa, na ɩ́ hiki laŋhʋlʋmlɛ kɛ pə taa. 26 Pə tɔɔ kɛ́ ye ma kɔma na má məlɩ mə tɛ ɩ́ ká hiki ma kiŋ kɛ mpi ɩ́ ká yɔɔləna mə Yesu Kilisiti mpaaʋ taa tɔ. 27 Kʋlʋmtʋ kɛ́ sɩ ɩ́ tɔkɩ yaasi wei ɩ kɛɛsəna Kilisiti Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ. Ɩlɛ paa maa kɔɔ mə naʋ yaa ma ta tɩɩ kɔm, má nɩɩ sɩ ɩ́ nyɔɔ toŋ te, na ɩ́ kpɛnta hʋwɛɛ, na ɩ́ yoo taa tɛm mpi Laapaalɩ Kʋpaŋ tʋɣʋ-mɛ tɔ pə yoou na lotu kʋlʋmtʋ kɛ mə təna. 28 Ɩ́ taa yele na mə kolontunaa nyaasəɣɩ-mɛɣɛ pʋlʋ taa. Mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ pɛlɛ sɩ pa tɔm ká tɛ tənaŋnaŋ tɔɣɔlɛ. Na pə hʋ́lə́ɣɩ́-mɛ sɩ pɩɩ tɛ na pə́ ya mə nyɔɔŋ, na Ɩsɔ lakəna mpʋ. 29 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ hana-mɛɣɛ mpaaʋ sɩ ɩ́ la Kilisiti təmlɛ. Ɩlɛ pə taɣa ɩ tɔɔ yuŋ tisuɣu tike tɔm, ama na ɩ tɔɔ kʋnyɔntɔɣɔlɛ tɔtɔɣɔ. 30 Mə sɛɛwa ma tɔɔ kɛ́ pənɛntɛɣɛ na tə́ yoo yoou. Yoou ŋku ɩ́ ná ma yoo hatuu lɔŋ na ɩ́ tɩɩ nyəmá tɔtɔ sɩ ma tɩɩ tɔŋna-kʋɣʋ yoou tɔ, ŋkʋɣʋlɛ mpʋ na ŋku ɩ́ yookuɣu tɔ. 1 Mə na Kilisiti ɩ́ kpɛntʋɣʋ mpʋ tɔ pə sɔɔsəɣɩ-mɛɣɛ toŋ ntɛ? Ɩ sɔɔlʋɣʋ sɔɔsəɣɩ-mɛɣɛ apalʋtʋ ntɛ? Mə na Feesuɣu Naŋŋtʋ ɩ́ kpɛnta kʋlʋm na? Ɩ́ lakɩ təmaɣa yəllɛ na kʋpantʋ na? 2 Tɔʋ, ye pə wɛ mpʋ ɩlɛ, ma wiina-mɛ sɩ ɩ́ kpɛntɩ teu, na ɩ́ sɔɔləɣɩ mə təma, na ɩ́ wɛna lotu kʋlʋmtʋ na hʋwɛɛ kʋlʋmɛɛ, na pə́ hʋlʋsɩ ma laŋlɛ kɛ sɔsɔm. 3 Ɩ́ taa la pʋlʋɣʋ təma kəlʋɣʋ tɔɔ, yaa teeli yem tɔɔ. Ama ɩ́ pasa mə tɩ, na paa wei ɩ́ nyənɩ ɩ lɛlʋ ɩsɩɩ wei ɩ kəla-ɩ tɔ. 4 Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa pɛɛkɩ ɩ maɣamaɣa ɩ nyʋɣʋ nyəntʋ tike, ama ɩ́ tɔɔsəɣɩ ɩ tɔɣɔntəlɛnaa tɔɔ. 5 Ɩ́ wɛɛna hʋwɛɛ nna Yesu Kilisiti ka hʋʋkaɣa tɔɣɔ mə taa. 6 Hatuu tɔ ɩ ka tɩɩ wɛna Ɩsɔ wɛɛtʋ kɛ́. Pə na pə mpʋ tɔ, pə ta tʋ-ɩ sɩ ɩ pɛɛkəɣɩ na ɩ́ lana toŋ na ɩ́ kpa Ɩsɔ tɔɔ sɩ ɩ saala. 7 Ama ɩ maɣamaɣa ɩ yelina pə təna mpi ɩ ka wɛna tɔ na ɩ́ kpaɣa yom wɛɛtʋ. Ɩ kpaɣa yəlaa wɛɛtʋ kɛ́ tətɛŋɛlɛŋ, na ɩ kɔmaɣa ɩsɩɩ yʋlʋ wɛʋ tɔ. 8 Ɩ tisaa na ɩ́ pasa ɩ tɩ na ɩ́ nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́, haləna ɩ səm, səm mpi ɩ səpa tesika tɔɔ tɔ. 9 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kʋsa ɩ nyʋɣʋ kɛ teu kɛ sɔsɔm, na ɩ́ ha-ɩ hətɛ nte tə kəla həla təna təpaɩpaɩ tɔ. 10 Pə təna mpi pə wɛna weesuɣu na pə wɛ ɩsɔtaa na tɛtʋ tɔɔ na tɛtʋ tɛɛ tɔ pə́ həntɩ-ɩ atɛ. 11 Na pə təna pə́ tisi sɩ Yesu kɛlɛ Sɔsɔ, na pə́ ha Tacaa Ɩsɔ kɛ́ teeli. 12 Ye mpʋ ɩlɛ ma taapalaa, waatʋ wei maa wɛ mə cɔlɔ tɔ ɩ́ nɩɩna-m pə təna pə taa kɛ́. Na paa pənɛntɛ ma fɛɩ mə cɔlɔ, pə kəla teu sɩ ɩ́ nɩɩna-m mpʋ tɔtɔ. Ɩ́ pɛɛkəɣɩ mə nyɔɔŋ yapʋ tɔm na sɔɣɔntʋ na seluɣu. 13 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ wɛɛ kɛ́ na ɩ́ lakɩ mə taa kɛ́ tam, sɩ mɛ mɩɩ pəsɩ na ɩ́ sɔɔlɩ na ɩ́ lá mpi ɩ ka sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ tɔ. 14 Kʋntʋɣʋ na ntɔŋkpɛɛsaɣa ɩ́ taa wɛɛ pə təna mpi ɩ́ lakɩ tɔ pə taa. 15 Ɩlɛ ɩ́ ká pəsɩ yəlaa mpa pa fɛɩna taalɩ na pá wɛ tənaŋŋ tɔ, na ɩ́ pəsɩ Ɩsɔ piya nsi sɩ fɛɩna kawalaɣa nakələɣɩ antulinya yəlaa kʋtakɛɛsəŋ na asaɣaa pa hɛkʋ taa tɔ. Pə́cɔ́ pə wɛɛ kɛ́ sɩ mɩɩ mʋɣʋna kɔkɔ kɛ pa hɛkʋ taa kɛ́ nyənənyənɩ ɩsɩɩ ɩsɔtʋlʋŋasɩ kɛ ɩsɔtaa 16 na ɩ́ heeliɣina-wɛɣɛ weesuɣu tɔm. Ye ɩ́ lakɩ mpʋ, maa pəsɩ na má yɔɔləna-mɛɣɛ Kilisiti kʋyakʋ wule kɛ teu. Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, mpʋ pɩɩ hʋləna sɩ ma təma təna na ma lʋpʋ təna ta məlɩ yem. 17 Ntanyɩ ma caləm ká lɩɩ, ma səm tɔm kɛ ma wɛna mpʋ. Na ye pɩɩ tɩɩ lapa mpʋ, pə wɛ ɩsɩɩ kɔtaɣa ŋka mə Ɩsɔ sɛɛtʋ tasa Ɩsɔ kɛ́ lapʋ tɔɣɔlɛ. Ye pɩɩ la mpʋ, ma laŋlɛ hɛɛwaɣa. Na má na mə təna tá laŋa hɛɛna. 18 Na mpʋ tɔtɔɣɔ na mɛ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ mə laŋa ɩ́ hɛɛ, pə wɛɛ sɩ má na mɛ tá laŋa ɩ́ hɛɛna. 19 Ma hʋʋ sɩ, na Ɩsɔ toŋ taa ye pə wɛ ɩsəna, maa tili Timotee kɛ mə tɛɣɛ nɔɔnɔɔ na má nɩɩ mə cakəlɛ tɔm, na pə́ sɔɔsɩ ma maɣamaɣa kɛ apalʋtʋ. 20 Ɩ tike ɩ wɛnna, na ɩ səna-m mpi ma sɔpəna nyʋɣʋ tɔ pə taa, na ɩ paasəɣəna mə tɔm kɛ na tampana. 21 Lɛlaa ɩlɛ, pɛlɛ pa maɣamaɣa pa niŋ nyəm tike tɔɔ kɛ́ pa nəɣəsəɣɩ, pə taɣa Yesu Kilisiti nyəm tɔɔ. 22 Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá ɩsəna Timotee ɩnɩ ɩ hʋlaa sɩ ɩ kɛ́ yʋlʋpaŋ tɔ, na ɩsəna má na-ɩ tə lapa təmlɛ ɩsɩɩ yʋlʋ na ɩ pəyaɣa kɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm taa tɔ. 23 Ma hʋʋ sɩ ye ma kɔma na má cɛkəna teu kɛ nti tə taa ma wɛɛ tɔ, ɩlɛ maa tili-ɩ mə cɔlɔ. 24 Na ma wɛna naani kɛ́ teu kɛ Tacaa toŋ tɔɔ sɩ ma maɣamaɣa maa polo mə tɛɣɛ nɔɔnɔɔ na má ná-mɛ. 25 Ma maɣasaa na má ná sɩ pə kəla teu sɩ tá taapalʋ Ɩpafəlotitɩ, wei mɛ ɩ́ ka ha-m mpi maa laŋaa na ɩ́ tilina-m sɩ ɩ́ kɔna-m, na má na-ɩ tə lakəna təmlɛ na tə́ yooki yoou tɔ, ɩnəɣɩ maa yele na ɩ́ məlɩ mə kiŋ. 26 Ɩ nyɩɩləɣɩ kɛ́ sɩ ɩ́ ná mə təna, haləna pə pɛkəla-ɩ. Mpi tɔ, mɛ ɩ́ ka nɩɩʋ ɩ wʋsasɩ tɔ pə tɔɔ. 27 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, pə wɩɩ-ɩ teu kɛ́, haləna ɩ caakaɣa səm. Ama Ɩsɔ wii ɩ pətɔɔtəlɛ. Na pə taɣa ɩ tike ɩ nyəntɛ, na ma nyəntɛ tɔtɔɣɔ, sɩ pə́ taa kɔɔ pə́ sɔɔsɩ-m laŋwakəllɛ kɛ lɛntɛ tɔɔ. 28 Pə tɔɔ kɛ́ ma hʋʋ sɩ maa kʋsɩ-ɩ lɔŋ təcaʋ na ɩ́ məlɩ mə tɛ, na mɩɩ na-ɩ na mə laŋa tasa hʋlʋmʋɣʋ, na ma maɣamaɣa ma laŋwakəllɛ tɛ mpʋ. 29 Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ mʋ-ɩ niŋ naalɛ na laŋhʋlʋmlɛ sɔsɔɔlɛ, ɩsɩɩ pa mʋkʋɣʋ taapalʋ kɛ Tacaa tɔm taa tɔ. Yəlaa ɩsɩɩ panɛ ɩnɩ wɛɣɛ pə wɛɛ sɩ ɩ́ seeki. 30 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti təmlɛ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ səm cɛɛ-ɩ. Ɩ lapa ɩ weesuɣu kɛ awusa kɛ́ na ɩ́ kɔna-m kʋsənam mpi mə maɣamaɣa ɩ́ taa pəsəɣɩ sɩ ɩ́ kɔna-m tɔ. 1 Ma taapalaa, pənɛntaa ɩ́ yɔɔləɣɩ Tacaa tɔm taa ɩlɛ. Kʋlʋmtʋ tənɛ tə ŋmaaʋ kɛ tam ɩɩ kʋɣʋ ma, na ntɩ ɩnɩ tə tɩɩ kələɣəna-mɛɣɛ tampana hʋlʋɣʋ. 2 Ɩ́ la laakalɩ na ɩsaɣalataa, hasɩ nsɩ, yəlaa mpa pa kama nyʋɣʋ sɩ pɛlʋɣʋ kɛ pɛlʋɣʋ tɔ. 3 Mpɛ pa pɛlʋɣʋ kɛ mpi? Taɣalɛ pɛllaa na tampana. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Feesuɣu wɛnna tá kiŋ na táá lakɩ Ɩsɔ təmlɛ. Na Yesu Kilisiti kɛ ta lakɩ na taa taakɩ, na pə taɣa yʋlʋ kʋlapəlɛ haana taɣa naani. 4 Ye maa nɔkaa kɔlɔ, ma pəsəɣɩ na má tʋ kʋlapəlɛnaa panɛɣɛ naani. Na ye nɔɣɔlʋ wɛɛ na ɩ́ hʋʋkɩ sɩ yʋlʋ kʋlapəlɛ ká yelina na ɩ́ tʋlɩ-tɩ ɩlɛ, ma tɛɛ pʋntʋ kɛ kʋlapəlɛnaa kɛ́ təpaɩpaɩ. 5 Nyənɩ, ma lʋlʋɣʋ kʋyɛɛŋ pəlefɛɩ wule kɛ pa pɛla-m, na ma kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ kɛ́ təsiɣisiɣi. Na ma kpekəle ntɛ́ Pɛnsamɛɛ nyəntɛ, na ma kɛ́ Hepəla tʋ kɛ́ təsiɣisiɣi. Na taɣalɛ Falisanaa kɛ Yuta nyə́ma Ɩsɔsɛɛlɛ təŋʋɣʋ taa. 6 Na maa sɛɛsa ɩsəlɛ kɛ́ pə taa kɛ́ pə fɛɩna, haləna má tʋkaɣana Yesu sɛɛlaa kpeka kɛ kʋnyɔŋ. Na ye pa tɔma sɩ kʋsəsɩɩtʋ taa tɔm təŋʋɣʋ sɩ yʋlʋ ɩ́ təŋ na pə́ lapɩ-ɩ kʋpaŋ tɔ tá təŋaɣana, taalɩ nɔɣɔlʋ ɩ taa wɛɛ ma kiŋ. 7 Pənɛntɛ Kilisiti tɔɔ ɩlɛ, ma nyənəɣɩ kʋpantʋnaa mpa ma mʋɣʋlaɣana tɔɣɔ mpi pɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ tɔɣɔ. 8 Na pə taɣa kʋpantʋnaa panɛ pa tike kɛ ma nyənəɣɩ mpʋ, na kawaasɩ nsɩ sɩ tənaɣa ma nyənəɣɩ mpi pɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ tɔɣɔ ma nyəm ma Sɔsɔ Yesu Kilisiti tɔ pə tɔɔ. Təpantɛ taa təpantɛ ntɛ́ tənɛ ɩnɩ. Ɩ tɔɔ kɛ́ ma kɛɛla pə təna mpi pə kʋsəɣɩ ma nyʋɣʋ tɔ na má sɩɩna kpeeŋa, na ma nyənəɣɩ pə təna ɩsɩɩ hute sɩ pə́ yele na má hiki Yesu Kilisiti, 9 na má na-ɩ tə́ kpɛntɩ teu kɛ kʋlʋm. Maa yɔɔləɣɩ sɩ ma kʋsəsɩɩtʋ tɔkʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pá yaa-m kʋpaŋ. Ama ma tɛma ma taa na Kilisiti tɔɣɔ ma lapa kʋpaŋ. Tənaɣa Ɩsɔ hana pəsʋɣʋ sɩ yəlaa ɩ́ la kʋpama, na ye wei ɩ́ mʋwa tá Sɔsɔ tɔm, pʋntʋ kɛ Ɩsɔ haa pə pəsʋɣʋ. 10 Mpi ma nyɩɩləɣɩ teu tɔɣɔlɛ sɩ má nyɩ Kilisiti na ɩ səm taa fem toma, sɩ maa hiki ɩ wahalanaa taa kɛ́ ma nyə́ma na máá tɔɣɔ, na má sɩ ɩsɩɩ ɩ səpʋ tɔ. 11 Na má tɛɛləɣɩ sɩ paa feesi maɣa mpʋ tɔtɔ. 12 Maa yɔɔləɣɩ sɩ ma tɛma hikuɣu kɛ mpi ma pɛɛkaɣa tɔ se, yaa ma tɛma teu təkpataa. Ama ma tɔŋna lʋpʋ kɛ́ na má kaasəɣɩ ma tɩ sɩ má hiki ma asewa fɔɔtɔ. Mpi pə tɔɔ tɔ, Yesu Kilisiti tɛma-m hikuɣu na ɩ́ kpa-m ɩ kpa-m kɛ́. 13 Ma taapalaa, maa hʋʋkɩ sɩ ma tɛma pə fɔɔtɔ hikuɣu se. Ama kʋlʋmtʋ nti ma nyəmá tɔɣɔlɛ sɩ, ma yela ma waalɩ nyəntʋ kɛ́, na má kaasəɣɩ ma tɩ sɩ má hiki mpi pə wɛ ma nɔɣɔ tɔɔ tɔ. 14 Pə tɔɔ kɛ́ ma see na má pukina mpi pə sɩɩwa tɔ pə tɔɔ, sɩ má hiki pə fɔɔtɔ wei Ɩsɔ yaa-tʋ sɩ tə́ hiki ɩsɔtaa kɛ Yesu Kilisiti kiŋ tɔ. 15 Tá təna mpa tá tə kɛ́ yʋlʋkpasaa kɛ Ɩsɔ nyəntʋ taa tɔ, tə́ hʋʋ hʋwɛɛ kʋlʋmɛɛ anɛ. Na ye mə taa lɛlaa ɩɩ hʋʋ ḿpʋ́ɣʋ́ hʋwɛɛ anɛ a tɔɔ, ɩlɛ Ɩsɔ ká kilisi-mɛɣɛ-tɩ. 16 Mpaaʋ ŋku tə təŋəɣɩ haləna saŋa tɔ, paa pə la ɩsəna tə́ təŋəɣɩ-kʋɣʋ mpʋ. 17 Ma taapalaa, ɩ́ kɛɛsəna-m mə təna. Tə tɛma hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ ɩsəna ɩ́ ká la tɔ, ɩlɛ ɩ́ nyənəɣəna mpa pa lakɩ ɩsɩɩ tə hʋlʋɣʋ sɩ pá lakɩ tɔ. 18 Tam kɛ́ ma heeliɣi-mɛɣɛ-tɩ, na pənɛntaa ɩsəlʋm kɛ ma tasəɣəna-mɛɣɛ-təɣɩ heeluɣu kɛ ɩsəntɔ. Paɣalɛ wɛnna na pá wakələɣɩ mpi Kilisiti lapa ɩ səm tesika tɔɔ tɔ na pa yaasinaa asaɣaa. 19 Pa tɔm ka tɛ tənaŋnaŋ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa hiliŋ kɛ pa təŋəɣɩ, pə taɣa Ɩsɔ. Na mpi pə nəɣəsəna pə́ la-wɛɣɛ fɛɛlɛ tɔɣɔ pa yɔɔləɣəna. Na atɛ cənɛ nyəm tike tɔɔ kɛ́ pa laakalənaa wɛɛ. 20 Pə kaasa tá tɔ tá tɛɣɛlɛ ɩsɔtaa, na tə taŋa teu tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ tá Yatʋ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti ɩ́ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tii. 21 Ɩ toma nna ɩ hʋlaa na ɩ́ məŋna pə tənaɣa ɩ tɛɛ tɔ, anəɣɩ ɩ ká hʋ́lɩ́ na ɩ́ laɣasɩ tá atɛ tɔnəŋ pətɔɔtəlɛ nyəŋ ɩnɛ, na tə́ nəɣəsəna tɔnʋɣʋ teeli nyəŋkʋ. 1 Pə tɔɔ ɩlɛ ma taapalaa mpa mɛ ma nyɩɩləɣɩ teu sɩ má tasa naʋ tɔ, mə hɛɛsəɣəna ma laŋlɛ kɛ sɔsɔm, na mɛɣɛ ma yɔɔləɣəna. Ma yəlaa mɛ, ɩsəna pə wɛɛ sɩ ɩ́ tɔ teu kɛ Ɩsɔ mpaaʋ taa tɔɣɔlɛ. 2 Haɩ, ma wiikina Ɩfoti na Sɛntisi, ma hənta-wɛɣɛ atɛɣɛ cənɛ, sɩ pá ciiki ɩsɩɩ Tacaa tɔm taa tɛɛtʋnaa lakʋɣʋ tɔ. 3 Na ma təmlɛ taa akpele kʋpaŋ nyá, ma wiikina-ŋ sɩ ń səna alaa mpɛ tɔtɔ. Ma na-wɛ tə yoona yoou na tə́ yasɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ paa timpi, na tá na Kəlemaŋ na tá təmlɛ taa taapalaa lɛlaa təna mpa pa həla pa ŋmaa weesuɣu takəlaɣa taa tɔ. 4 Ɩ́ yɔɔləɣɩ Tacaa mpaaʋ taa kɛ́ tam. Ma tasəɣɩ-təɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ ɩ́ yɔɔləɣɩ. 5 Ɩ́ wɛɛ təpamm kɛ yəlaa təna kiŋ. Tacaa kɔŋ nɔɔnɔɔ kɛ́. 6 Ɩ́ taa nəɣəsəɣɩ natəlɩ, paa nti tə maɣana-mɛ ɩ́ heeli Ɩsɔ kɛ́ sələmʋɣʋ taa kɛ́ mpi ɩ́ nyɩɩləɣɩ tɔ, na ɩ́ sɛɛ-ɩ nyana təmlɛ. 7 Ye pə lapa mpʋ ɩlɛ laŋhʋlʋmlɛ nte Ɩsɔ haa na yʋlʋ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ cɛkəna tə tənaɣa tɔ tɩɩ wɛɛ mə lotunaa taa na mə ləmaɣasɛɛ taa kɛ́ Yesu Kilisiti tɔm taa, na pʋlʋ kaa pɛkəlɩ-mɛ. 8 Tɔʋ, ma taapalaa, mpi pə kɛ́ kʋpam na pə nəɣəsəna samtʋ tɔ pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká pona laakalɩ. Mpəɣəlɛ mpi pə kɛ́ tampana nyəm, na mpi pə nəɣəsəna pa tʋna-wɩ, na mpi pə kɛɛsaa tɔ, na mpi pə fɛɩ asilima, na mpi pə wɛ teu, na mpi pə kʋsəɣɩ nyʋɣʋ tɔ. 9 Ma hʋla-mɛɣɛ na má kɛɛsɩ-mɛ, ɩ́ lakɩ nti ɩ́ nɩɩ ma yɔɣɔtaa na ɩ́ nawa ma lapa tɔ. Ɩsɔ wei ɩ haa-tʋɣʋ alaafəya tɔ ɩ ká wɛɛ mə waalɩ. 10 Ma laŋlɛ hʋlʋma Tacaa tɔm taa kɛ́ ɩsəna mpi ɩ́ hika pəsʋɣʋ na ɩ́ tasa-m hʋ́lʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ tɔɔsəɣɩ ma tɔm tɔ. Ɩlɛ pə taɣa ɩsɩɩ ma yɔɣɔtəɣɩ sɩ ɩ́ ka yela ma tɔm kɛ hʋʋʋ. Ama pə mpaaʋ kɛ ɩ́ taa hikita sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́-m sɩ ɩ́ hʋʋkɩ ma tɔm. 11 Na pə taɣa pə caala-m tɔɣɔ ma yɔɣɔta ɩsəntɔ. Ye ma wɛ ɩsəna, ma tɛma pəlɛ pə taa caɣalɛ laɣatʋ hiiu kɛ́. 12 Ye ma wɛ kʋnyɔŋ taa, ma nyəmá ma kʋnyɔntʋlɛ tɔntɛ. Na ye ma wɛ haɣanaɣa taa, ma nyəmá pəlɛ pə taa tɔntɛ. Paa le na pə təna pə taa, ma tɛma ɩsəna maa caɣa na pə́ kɛɛsəna-m tɔ pə laɣatʋ hiiu kɛ́. Ye ma wɛna tɔɣɔnaɣa kɛ sɔsɔm, ma nyəmá təlɛ. Na ye ma wɛ nyɔɣɔsɩ taa, ma nyəmá təlɛ. Ye pə tɔɔləna-m ma nyəmá. Ye pəcɔɣɔ ma wɛna, ma nyəmá. 13 Ma pəsəɣɩ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ Kilisiti wei ɩ haa-m toma tɔ ɩ tɔɔ kɛ́. 14 Paa na mpʋ, ɩ́ tɔɣɔʋ ma kʋnyɔŋ tɔ ɩ́ lapa teu kɛ́. 15 Filipʋ nyə́ma mɛ, mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá sɩ ma lɩɩnaʋ Masetoni kɛ waatʋ wei na Laapaalɩ Kʋpaŋ heeluɣu tɔm caalaɣa kɔntɛ tɔ, mə Yesu sɛɛlaa kpekəle tike sənna-m. Mə tike ɩ́ tʋna-m niŋ kɛ ma kawaaɣa na ma asalaʋnaa pə taa. 16 Ɩ́ ka tɛma-m mə kʋsənamnaa tilinaʋ kɛ maa wɛʋ Tɛsalonikɩ tɔ na pə tema-m teu. 17 Pə taɣa ɩsɩɩ kʋcɔɔŋ ɩsəlɛ taa maɣamaɣa kɛ ma nyənəɣɩ se, ama ma caa kɛ́ sɩ pə́ məŋna-mɛɣɛ mə tələsəlɛnaa. 18 Ma nawa pə təna mpi ɩ́ tilinaa tɔ, na pə tɔɔʋ fɛɩna taka. Ɩpafəlotitɩ kɔna-m mə kʋcɔɔŋ tɔ, pənɛntaa pə təna pə tɔləna-m yem kɛ́. Mə kʋcɔɔŋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɔtaɣa wɛʋ sɔɔsʋŋ kɛ teu, na Ɩsɔ mʋɣɩ-kɛ na ká wɛ-ɩ teu pə tɩɩ fɛɩ tɔ. 19 Ma Ɩsɔ ká kpaɣa ɩ apititu kʋpantʋ nti tə wɛ Yesu Kilisiti kiŋ tɔ tə taa na ɩ́ ha-mɛɣɛ mpi mpi ɩ́ laŋaa tɔ. 20 Tá Caa Ɩsɔ ɩnəɣəlɛ teeli tʋ kɛ tam tɔɔ. Ami. 21 Ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ yəlaa təna mpa pa wɛ Yesu Kilisiti mpaaʋ taa tɔ. Tá taapalaa mpa pa wɛ ma kiŋ cənɛ tɔ pa sɛɛ-mɛ. 22 Ɩsɔ yəlaa təna mpa pa wɛ cənɛ tɔ pa sɛɛ-mɛ, ɩlɛna pə tɩɩ kələna Ɩsɔ yəlaa mpa pa wɛ Lom wulaʋ təyaɣa taa tɔ. 23 Tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa ɩ pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Ɩsɔ luɣu lapəna na má lá Yesu Kilisiti tillu. Má na tá taapalʋ Timotee tə ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ. 2 Ɩsɔ yəlaa mpa mɛ ɩ́ wɛ kolosi na ɩ́ kɛ́ tá taapalaa kʋpama kɛ Kilisiti təŋʋɣʋ taa tɔ. Tacaa Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya. 3 Ye tə kʋla mə tɔɔ kɛ́ sʋlʋmʋɣʋ, sɛɛtʋ kɛ tə sɛɛkɩ tam kɛ́ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti Caa Ɩsɔ. 4 Pa heela-tʋɣʋ ɩsəna ɩ́ tɛma mə taa na Yesu Kilisiti, na ɩsəna ɩ́ sɔɔla Ɩsɔ yəlaa təna tɔ. 5 Waatʋ wei tampana tɔm Laapaalɩ Kʋpaŋ caala mə tɛɣɛ tatɛ tɔ pa hʋla-mɛɣɛ tɛɛlʋɣʋ ŋku kʋ wɛ tampana tɔm ntɩ tə taa tɔ. Pə tɔɔ kɛ́ mə taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ na mə sɔɔlʋɣʋ teesina mpi pa sɩɩ-mɛɣɛ hatuu ɩsɔtaa na ɩ́ tɛɛləɣɩ-wɩ tɔ. 6 Laapaalɩ Kʋpaŋ yɛkəɣɩ kɛ́, na paa ɩ tala timpiɣi antulinya təna taa ɩ lakɩ kʋpantʋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lapa mə hɛkʋ kɛ kʋyaŋku ɩ́ taala Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔm kɛ nɩɩʋ tɔ, ɩ́ hii lɔŋ na ɩ́ nyɩ pɛɛlɛɛ anɩ a tampana. 7 Ta təmlɛ taa taapalʋ kʋpaŋ Ɩpafəlasɩ sɛɣɛsəna-mɛɣɛ mpʋ. Tá nɔɣɔ kɛ ɩ lakəna təmlɛ ɩsɩɩ Kilisiti təmlɛ tʋ kʋpaŋ. 8 Ɩ heela-tʋɣʋ təma sɔɔlʋɣʋ ŋku Ɩsɔ Feesuɣu tʋ-mɛ tɔ kʋ tɔm. 9 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ hɛɛsəɣɩ Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ mə tɔɔ kɛ́ tuu kʋyaŋku pa heela-tʋɣʋ mə tɔm tɔ. Tə sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ sɩ ɩ́ ha-mɛɣɛ ɩ Feesuɣu haakɩ nyəm na laɣatʋ nti tɔ tə təna na pə́ yele na ɩ́ nyɩ ɩ luɣu nyəntʋ kɛ teu. 10 Mpʋ pɩɩ yelina na mə tɔntɛ maɣa Tacaa na mə kʋlapʋtʋ lapɩ-ɩ teu kɛ tam. Na pɩɩ yele na ɩ́ lakɩ təma kʋpana anɩ a təna, a nɔɣɔ na a suka, na ɩ́ ká sɔɔsəɣɩ Ɩsɔ kɛ́ nyəm. 11 Tə sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ sɩ ɩ́ la-mɛ na ɩ́ nyɔɔ toŋ kɛ teu na ɩ pəsʋɣʋ teeli nyəŋkʋ toŋ taa, na ɩ́ pəsɩ na ɩ́ kantəlɩ pə təna mpi pɩɩ maɣana-mɛ tɔ pə taa na suulu. 12 Ɩ́ sɛɛ Tacaa kɛ ɩ́ na təmlɛ na laŋhʋlʋmlɛ, ɩnɩ ɩ yelina na mɛ ɩ́ mʋna sɩ ɩ́ hiki mə paa nyəm kɛ kʋpantʋnaa mpa Ɩsɔ sɩɩ ɩ yəlaa kɛ tənaŋŋ taa tɔ pa taa. 13 Ɩnɩ ɩ lɛɛkəna-tʋɣʋ ahoo səkpɛtʋɣʋ tɛɛ asaɣaa sɔsaa niŋ taa na ɩ́ sʋsɩ-tʋɣʋ ɩ luɣu tɛɛ Pəyaɣa kawulaɣa taa. 14 Na ɩ pəyaɣa ŋkɛ ka tɔɔ kɛ́ pə yapa-tʋ na pə́ hɩɩsɩ tá ɩsaɣatʋ. 15 Kilisiti kɛləna Ɩsɔ wei paa naakɩ tɔ tətɛŋɛlɛŋ. Ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ kancaalaɣa kʋlʋlʋ wei ɩ kəla pə təna mpi Ɩsɔ lapa tɔ. 16 Ɩnəɣɩ Ɩsɔ lapəna pə təna, paa ɩsɔtaa na atɛ pə nyəm mpi pa naa na mpi paa naa tɔ. Pə kpaɣaʋ pəsəlaa na sɔsaa na awulaa na toŋtʋnaa pə loosi təna tɔ ɩ niŋ kɛ Ɩsɔ lapəna pə təna, na ɩ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ lapa-wɩ. 17 Pə təna pə lɩɩwaɣa na pə́ maɣana-ɩ, na pə təna mpi pə lapa tɔ pə tamsəna-ɩ tɔɣɔ pə wɛ pə lona taa. 18 Yesu sɛɛlaa kpeka kɛna tɔnʋɣʋ na ɩnəɣəlɛ nyʋɣʋ. Ɩnɩ ɩ yelina na a təna a wɛɛ. Ɩnɩ ɩ kɛna Ɩsɔ kancaalaɣa kʋlʋlʋ wei ɩ səpa na pə́ taaləna-ɩ feesuɣu sɩ ɩ́ la pə təna təpaɩpaɩ pə nɔɣɔ tʋ tɔ. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ luɣu lapəna sɩ ɩ wɛɛtʋ təna ɩ́ maɣalɩ ɩ Pəyaɣa taa. 20 Na ɩ luɣu lapa tɔtɔ sɩ ɩ Pəyaɣa ká yelina na ɩ na kʋŋmaŋmam təna pá ciiki. Na Ɩsɔ Pəyaɣa caləm lɩ́ɩ́ səm tesika tɔɔ tɔɣɔ Ɩsɔ yelaa na pə́ lá hɛɛsʋɣʋ tɔm. Mpʋ pə yelina na Ɩsɔ na pə təna təpaɩpaɩ pa ciiki, paa ɩsɔtaa nyəm paa atɛ nyəm. 21 Mɛ tɔtɔ tuu lɔŋ mɩɩ hatələna Ɩsɔ kɛ́, na mə hʋwɛɛ asaɣɛɛ na mə ɩsaɣakʋlapʋtʋ ka lapəna-mɛɣɛ ɩ kolontunaa. 22 Ama ɩ Pəyaɣa səpʋ ka tɔnʋɣʋ kʋnɛ kʋ səm tɔ pənɛntɛ Ɩsɔ ciika mə na-ɩ kɛ́, sɩ pə́ yele na ɩ́ ləsɩ-mɛɣɛ ɩ ɩsɛntaa na ɩ́ wɛ tənaŋŋ na ɩ́ kɛ́ kʋpama na paa kawaliya ka fɛɩ mə kiŋ. 23 Ama kʋlʋmtʋ kɛ́ sɩ mɩɩ tɔkɩ Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam, na ɩ́ səŋ təca kɛ teu kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam, pʋlʋpʋ ɩ́ taa ciɣiti-mɛ, na ɩ́ taa yele na pə́ kʋ́ mə tɛɛlʋɣʋ ŋku ɩ́ tɛɛləɣɩ tuu kʋyaŋku ɩ́ nɩɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ. Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣɩ pa heela antulinya taa yəlaa təna, na Pɔɔlɩ má ma pəsəna ɩ heellu. 24 Kaɣana kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa mpa ma tɔkɩ mə tɔɔ tɔ pa hʋləsəɣɩ ma laŋlɛ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛna Kilisiti tɔnʋɣʋ, na ɩ tɔɣa kʋnyɔŋ kɛ pa tɔɔ na mpi pə́ kaasɩ tɔ pə tɔɔ kɛ́ ma saləməɣəna kʋnyɔŋ kɛ ma tɔnʋɣʋ taa, sɩ má səna na pə́ yoosi-wɩ. 25 Ɩsɔ tʋ-m təmlɛ nte sɩ má yoosi-tɛɣɛ mə cɔlɔ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ pə tʋ-m sɩ má la Ɩsɔ yəlaa kpekəle təmlɛ tʋ, na ɩ tʋ-m kɛ́ sɩ má heeli ɩ tɔm təfoo, má taa ŋmɛsɩ. 26 Ɩ ŋmɛsa ɩ tɔm kʋŋmɛsətʋ tənɛɣɛ yəlaa tənaɣa təkulakula kɛ hatuu lɔŋ, na pənɛntɛɣɛ ɩ kula tə tɔɔ na ɩ́ hʋ́lɩ́ mpi ɩ tɩ tɔ. 27 Mpi pə tɔɔ tɔ, Ɩsɔ sɔɔlaa kɛ́ sɩ ɩ́ la na pá nyɩ ɩsəna ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ na pə́ wɛ ɩŋmɛlaʋ tɔ pə tɔɔʋ na pə teu sɔsɔɔm. Ɩ sɩɩ mpɩ ɩnəɣɩ sɩ ɩ ká la yəlaa təna. Kʋŋmɛsətʋ ntəɣəlɛ sɩ Kilisiti wɛ mə waalɩ na ɩnɩ ɩ yekina na mɩɩ taakɩ sɩ ɩ́ ká hiki Ɩsɔ teeli taa kɛ́ mə paa tete. 28 Pə tɔɔ kɛ́ tə heeliɣi yəlaa tənaɣa Kilisiti tɔm. Na tə́ lakəna tá laɣatʋ təna, na tə́ kpaaləɣɩ paa wei kɛ́ pə tɔm taa, na tə́ sɛɣɛsəɣɩ sɩ pə́ táná paa wei kɛ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa na ɩ́ tɛma pɩɩʋ kɛ ɩ́ na Kilisiti pa kpɛntʋɣʋ tɔm taa. 29 Təmlɛ tənɛ tə yoosuɣu tɔɔ kɛ́ ma lakɩ na má lʋkəna toma taa toma nna Kilisiti haakɩ tɔ, toma anɛ a wɛnna ma taa. 1 Ma caa ɩ́ nyɩ sɩ, mə na Layotisee nyə́ma na pa təna mpa pa nɩɩ ma hətɛ kɛ kʋnɩɩ na pá tá nyɩ ma maɣamaɣa tɔ, mə kʋlʋkʋ kɛ ma wɛɛ na má lʋkɩ pə tɩɩ fɛɩ. 2 Ma lʋkɩ kɛ́ sɩ pə́ kpaasɩ pa apalʋtʋ sɩ pá la nɔɣɔ kʋlʋmaɣa kɛ sɔɔlʋɣʋ tɔm taa, na pá hiki naani wei yʋlʋ ɩ́ nyəmá teu ɩ hikiɣi tɔɣɔ teu təmammam. Ye pə lapa mpʋ paa nyɩ Ɩsɔ kʋŋmɛsəm. Mpəɣəlɛ Kilisiti maɣamaɣa. 3 Kilisiti ɩnɩ ɩ kiŋ kɛ Ɩsɔ haa nyəm na laɣatʋ nti tɔ pə kiŋkinte wɛɛ na pə́ ŋmɛlaa. 4 Ma yɔɣɔtaa tɔ ɩ́ nɩɩwaɣalɛ, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ tolisi-mɛ na laɣatʋ tɔmnaa. 5 Paa ma na-mɛ tə wɛʋ təma na pooluŋ tɔ, ma ləsaɣa wɛ mə kiŋ kɛ́, na ma laŋlɛ hʋlʋmaa ɩsɩɩ ma naʋ mə təna ɩ́ tɛma mə taa na Kilisiti, na ɩ́ kpɛntaa na ɩ́ səŋa təca kɛ́ pə taa tɔ. 6 Tɔʋ, ɩ́ tisuɣu sɩ Yesu Kilisiti ɩ́ la mə Sɔsɔ tɔ, ɩ́ yele na mə na-ɩ ɩ́ kpɛntɩ mə tɔntɛ taa. 7 Ɩ́ nyɔɔna-ɩ teu ɩsɩɩ tʋɣʋ nyɔɔkʋɣʋna tɛtʋ tɔ. Kilisiti ɩ́ wɛɛ mə kʋlapʋtʋ təna kite. Paa kʋyaŋku ɩ́ nyɔɔkɩ toŋ kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa sɛɣɛsa-mɛ sɩ ɩ́ lakɩ. Ɩ́ sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ teu. 8 Ɩ́ feŋ teu, ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ hii-mɛ na ɩ yʋlʋlaɣatʋ nyəm tɔm kʋpuɣusutu kpaɩ nyəntʋ nti yəlaa sɛɣɛsaa na pá tɛləsɩ təma tɔ. Tɔmnaa mpɛ pa kɛ́ pə təna pə kancaalaɣa nyəm kɛ antulinya taa, pa ta kɛ Kilisiti nyəntʋ. 9 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ wɛɛtʋ tənaɣa Kilisiti kpaɣa ɩ tɔnʋɣʋ taa na pə́ maɣalɩ ɩ taa. 10 Na mə na-ɩ ɩ́ kpɛntʋɣʋ kʋlʋm tɔ ɩ́ hika pə tənaɣa, ɩnɩ ɩ kələna kawulasɩ təna na toŋtʋnaa təna. 11 Mə na-ɩ ɩ́ kpɛnta kʋlʋm kɛ mpʋ tɔ pə pɛla-mɛɣɛ, na pɛlʋɣʋ mpɩ pə fɛɩ ɩsɩɩ yʋlʋ pɛlʋɣʋʋ tɔ. Ama pə kɛ́ Kilisiti pɛlʋɣʋ kɛ́. Mpəɣəlɛ pə ləsʋɣʋʋ yʋlʋ tɔnʋɣʋ ɩsaɣatʋ toma kɛ yʋlʋ taa tɔ. 12 Pa sɔ-mɛɣɛ Ɩsɔ lʋm tɔ pə hʋlaa kɛ́ sɩ pa pima mə na Kilisiti na mə na-ɩ ɩ́ taɣanɩ fem. Na ɩ́ tisaa sɩ Ɩsɔ wei ɩ feesa Yesu kɛ́ sətaa taa tɔ ɩ wɛna toma tɔ pə tɔɔ kɛ́ pə lapa mpʋ. 13 Tuu lɔŋ ɩsɩɩ ɩ taa nyɩ Ɩsɔ tɔ mə ɩsaɣatʋ ka yelaa kɛ́ na ɩ́ wɛɛ ɩsɩɩ sətaa kɛ Ɩsɔ nyəntʋ taa. Ama pənɛntɛ Ɩsɔ kpɛnta mə na Kilisiti kɛ weesuɣu haʋ. Na Ɩsɔ hɩɩsa mə ɩsaɣatʋ təna. 14 Tá kəma nna a fɛɩ nyʋɣʋ na pə́ pɛləɣɩ tá niŋ tɔ Ɩsɔ yela a nyʋɣʋ mapʋ na pə́ saalɩ yem. Kəma anɛ a nyʋɣʋ mapʋ ka wɛʋ təlasɩ tɔ pə caala-tʋɣʋ. Kəma anɛɣɛ ɩ kama səm tesika tɔɔ na ɩ́ lɔ a tɔm. 15 Kilisiti tesika kɛ Ɩsɔ kpana awulaa na toŋtʋnaa pa nyəm. Ɩsɔ tʋ-wɛɣɛ Pəyaɣa akaɩtʋ looŋa taa kɛ́ ɩsɩɩ saləkatʋnaa na ɩ́ tɛɛkəna na pá nyənəɣɩ-wɛ təcoo. 16 Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ footi-mɛɣɛ mə tɔɣɔnaɣa na mə kʋnyɔnyɔɔm na acima kʋyɛɛŋ na ɩsɔtʋ kʋfalʋ na kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsəŋ pə tɔɔ. 17 Kʋpantʋ nti tɩɩ kɔɔ tɔ tə nyaləməlɛ ntɛ́ pə tənaɣa ɩsəntɔ, na Kilisiti kɛna pə kiŋkinte. 18 Ɩ́ taa tisi na nɔɣɔlʋɣʋ yem wei ɩ́ sɔɔlaa ɩ pasa ɩ təɣɩ yəlaa ɩsɛntaa na ɩ́ sɛɛkɩ ɩsɔtaa tillaa tɔ pʋntʋ kʋ mə tɔm. Yʋlʋ ɩ́ lakɩ mpʋ, ɩ toosee nna ɩ toosaa tɔɣɔ ɩ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ. Na wei ɩ wɛ mpʋ tɔ yʋlʋhʋwɛɛ kalampaanɩ kʋɣʋna-ɩ na ɩ fɛɩna tampana. 19 Ɩɩ caa ɩ́ matəna Kilisiti wei ɩ kɛ́ nyʋɣʋ tɔ, pəyele Kilisiti ɩnɩ ɩ yelina na tɔnʋɣʋ hikiɣi kʋ tɔɣɔnaɣa na kʋ atama na kʋ nantʋ pə kpɛntaa na pə́ tɔka teu na kʋ pɩɩkɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ caa tɔ. 20 Mə na Kilisiti ɩ́ səpʋ tɔ pə ləsa-mɛɣɛ antulinya ɩnɛ ɩ pə təna pə kancaalaɣa nyəm taa kɛ́. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tasəɣɩ tɔntɛ ɩsɩɩ antulinya tənna-mɛ? Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ tisiɣi na pá tʋɣʋ-mɛɣɛ kiiŋ 21 sɩ: Taa kpaɣa pənɛ, taa təŋ pənɛ, taa tokina pənɛ? 22 Mpi pə ləsaa sɩ yʋlʋ ɩ́ lana-wɩ na pə́ tɛ́ tɔ pə tɔɔ kɛ́ pa sɩɩ kiiŋ ɩnɛ. Yəlaa təkelekele sɩɩna kʋsɛɣɛsətʋ na kiiŋ ɩnɛ. 23 Kiiŋ ɩnɛ ɩ nəɣəsəna ləmaɣasɛɛ kʋpana kɛ́, mpi tɔ, ɩ yelaa na yʋlʋ cɛsəɣəna Ɩsɔ sɛɛʋ, na ɩ yelaa na yʋlʋ pasəɣɩ ɩ tɩ, na ɩ caala yʋlʋ sɩ ɩ́ tʋ ɩ tɔnʋɣʋ kɛ wahala. Ama pəsʋɣʋ kɛ kiiŋ ɩnɛ ɩ fɛɩna sɩ ɩ́ kpa yʋlʋ tɔnʋɣʋ kɛ kʋ kʋnyɩɩləŋ təlatɛ. 1 Mə na kilisiti kɛ pa feesaa. Pə tɔɔ ɩlɛ timpi Kilisiti caɣa ɩsɔtaa kɛ́ Ɩsɔ kɔŋkɔŋ taa tɔ təna nyəm ɩkpatɛ kɛ ɩ́ ká huli. 2 Ɩ́ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na ɩsɔtaa nyəm tɔm, ɩ́ taa sɛɛsɩ ɩsəlɛ na atɛ nyəm pɛɛkʋɣʋ. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ səpʋ tɔ pə ŋmɛsa mə weesiŋ kɛ Kilisiti kiŋ kɛ Ɩsɔ cɔlɔɣɔ. 4 Mə weesiŋ maɣamaɣa ntɛ́ Kilisiti, ɩ kɔŋ ɩ́ lɩɩkɩ tɔ mə na-ɩ ɩ́ lɩɩkəna, na ɩ́ ka hiki ɩ teeli taa kɛ́ mə paa nyəm. 5 Ye mpʋ atɛ cənɛ nyəntʋ təna nti ɩ́ ka tɔkaa tɔ ɩ́ kʋ-təɣɩ mə kiŋ. Ntəɣəlɛ asilima, tɛtɛlakasɩ, wasaŋkalətʋ, na kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ, na liɣitee kɔtɔɩ, halɩ liɣitee kɔtɔɩ tʋ na tɩɩŋ laalʋ pa ɩsaɣatʋ lɩɩ kʋlʋm kɛ́. 6 Ɩsaɣatʋ tənɛwɛ tə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ká mʋ pááná na ɩ́ má mpa paa nɩɩkəna-ɩ tɔ. 7 Ɩsaɣatʋ tənɛ tɩɩ ŋmakəlʋɣʋ-mɛɣɛ lɔŋ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ təŋaɣa teitei. 8 Ama pənɛntɛ ɩ́ lɔ pə təna mpi pə wɛ mpʋ tɔ, pááná mʋɣʋ na kakalaɣa kɛkɛkɛ na nyaŋ. Kʋtʋɣʋ yaa kɛɛsəlaɣa tɔm natəlɩ tə́ taa lɩɩna mə nɔɔsɩ taa. 9 Ɩ́ taa pɛləɣɩ təmaɣa pɔpɔtʋ, pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ hɔɣɔsa mə yʋlʋwɛɛtʋ kʋpəntʋ na tə yaasinaa tənaɣa na ɩ́ lɔ. 10 Na yʋlʋwɛɛtʋ kʋfatʋ kɛ ɩ́ kpaɣaa na ɩ́ suu. Yʋlʋ kʋfalʋ ɩnɩ ɩ tɔŋna ɩ ŋmalʋ Ɩsɔ kɛ́ kɛlʋɣʋ tətɛŋɛlɛŋ kɛ́ sɩ pə́ yele na ɩ́ nyɩ Ɩsɔ kɛ́ teu təkpəsəkpəsɩ. 11 Pə lapa mpʋ tɔ, pə fɛɩ sɩ pə tasəɣɩ tɔtɔ sɩ panɛ pa ta kɛ Yuta nyə́ma, Yuta nyə́ma ntɔ, na pɛllaa ntɔ kʋtapɛləŋ ntɔ, ɩsəkpɛɛtɛɛ nyə́ma ntɔ sɔsaa taa nyə́ma ntɔ, yomaa yaa kasaɣampiya ntɔ. Aaɩ, Kilisiti kɛna pə təna, na ɩ́ wɛ pa təna pa waalɩ. 12 Ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ yəlaa kɛ́. Ɩsɔ sɔɔləna-mɛ na ɩ́ ləsɩ-mɛ sɩ ɩ́ la ɩ nyə́ma. Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ tɔkɩ kʋpantʋ taa kʋpantʋ na ɩ́ lakɩ. Ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ yʋlʋtʋ, na ɩ́ pasəɣɩ mə tɩ, na ɩ́ wɛɛ təpamm, na ɩ́ tɔkɩ suulu. 13 Ɩ́ tɔkɩ təma, mə taa lɛlʋ ɩ́ pənta lɛlʋ na nti ɩ́ hʋ́lɩ́ təmaɣa suulu. Ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ təmaɣa suulu, Tacaa ná hʋla-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́. 14 Pə tənaɣa mpʋ təpaɩ ɩlɛ təma sɔɔlʋɣʋ kɛ ɩ́ ká tɔkɩ teu. Təma sɔɔlʋɣʋ mpɩ pɩɩ yelina na ɩ́ kpɛntɩ yʋlʋ kʋlʋm. 15 Ɩ́ yele na Kilisiti sɔɔlʋɣʋ hʋ́lə́ɣɩ́ mə lotu taa kɛ́ mpi ɩ́ ká lakɩ tɔ. Hɛɛsʋɣʋ kʋnɛ kʋ maɣamaɣa kʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kpɛnta-mɛ na ɩ́ yaa, na ɩ́ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ tɔnʋɣʋ tɔɔ niŋ na nɔɔhɛɛ na pə tənaɣa mpʋ pə wɛʋ na pə́ kpɛntaa tɔ. Ɩ́ sɛɛkɩ Ɩsɔ sɩ ɩ́ na təmlɛ. 16 Kilisiti tɔm na tə tɔɔʋ təna ɩ́ wɛɛ mə kiŋ kɛ teu. Ɩ́ sɛɣɛsəɣɩ təma, ɩ́ kpaaləɣɩ təma na laɣatʋ sɔsɔɔntʋ. Ɩ́ yoona luɣu kʋlʋmʋɣʋ kɛ Ɩsɔ kɛ́ yontu na Ɩsɔ Tɔm yontu na Ɩsɔ sam nyəntʋ na yontu nti tə sɔɔsəɣɩ apalʋtʋ tɔ, na ɩ́ sɛɛna-ɩ ɩ́ na təmlɛ. 17 Paa mpiɣi ɩ́ lakɩ, yaa paa ntiɣi ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ, ɩ́ yaana tá Sɔsɔ Yesu hətɛ, na ɩ́ sɛɛkɩ Tacaa Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ ɩ tɔɔ. 18 Alaa mɛ́ ɩ́ seeki mə paalaa, Tacaa ɩsɛntaa, nti pə mʋna ɩ́ la tɔɣɔlɛ. 19 Apalaa mɩɩ sɔɔlɩ mə alaa na ɩ́ taa la-wɛɣɛ nyaŋ kɛ paa pəcɔ. 20 Piya mɛ Tacaa ɩsɛntaa mə nyəntʋ ntɛ́ sɩ ɩ́ nɩɩna mə nyə́ma kɛ pə təna pə taa. Ye ɩ́ nɩɩkəna mə nyə́ma pə lakɩ Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 21 Cɛcɛnaa mɛ ɩ́ taa la na pááná kpa mə piya na sɩ kɔɔ sɩ lɔ apalʋtʋ. 22 Yomaa, mɩɩ nɩɩkəna mə caanaa mpa pa tɔka-mɛɣɛ antulinya taa cənɛ tɔɣɔ pə təna pə taa. Ɩ́ taa seeki-wɛɣɛ waatʋ wei pa wɛɛkɩ tɔ tike sɩ pə́ la-wɛɣɛ leleŋ. Ama ɩ́ nɩɩna-wɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ kɛ seu mpi ɩ́ seeki Tacaa tɔ pə tɔɔ. 23 Paa təmlɛ nteɣe pa tʋ-mɛ te, ɩ́ la-tɛ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ, na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ Tacaa təmlɛ kɛ ɩ́ lakɩ, pə taɣa yəlaa nyəntɛ. 24 Ɩ́ nyɩ teu sɩ ɩ́ lakʋɣʋ tɔ Tacaa ká tɛna na ɩ́ fɛlɩ-mɛɣɛ mə kʋfɛlʋɣʋ. Ɩ́ ká hiki kʋpantʋ nti ɩ sɩɩ ɩ nyə́ma tɔɔ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Kilisiti kɛna mə Caa maɣamaɣa wei ɩ təmlɛ ɩ́ lakɩ tɔ. 25 Pə tɔɔ kɛ́ ye wei ɩ lakɩ ɩsaɣatʋ, pɩɩ tɛ na pə́ fɛlɩ-ɩ ɩsaɣatʋ nti ɩ lapa tɔ. Ɩsɔ ɩɩ faɣasəɣɩ nɔɣɔlʋ se. 1 Yomaa caanaa mɛ, ɩ́ tɔkɩ mə yomaa kɛ ɩsəna mpi pə kɛɛsaa na pə siɣisa teu tɔ. Ɩ́ nyɩ teu sɩ mɛ́ tɔtɔ mə wɛna Caa kɛ ɩsɔtaa. 2 Ɩ́ sələmɣɩ Ɩsɔ, ɩ́ taa yele. Ɩ́ feŋiɣi na ɩ́ sɛɛkɩ-ɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə Ɩsɔ sələmʋɣʋ taa. 3 Ɩ́ kpɛntəna tá na ɩ́ sələməɣəna Ɩsɔ na ɩ́ ha-tʋɣʋ ɩkpatɛ na tə́ la ɩ waasʋ na tə́ kpaalɩ Kilisiti tɔm kʋŋmɛsətʋ. Tɔm kʋŋmɛsətʋ tənɛ tə tɔɔ kɛ́ ma wɛ saləka taa kɛ́ ɩsəntɔ. 4 Ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na má, ɩlɛna má yasɩ ɩ tɔm təcɛɩcɛɩ na pá nyəmɩ-ɩ teu, mpi pə tʋ má sɩ má la tɔɣɔlɛ. 5 Ɩ́ nyɩ mə tɔntɛ kɛ mpa pa ta kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔ pa kiŋ, na ɩ́ taa yele na aləsɛkɛ kʋyɛɛŋ fiti-mɛɣɛ yem. 6 Paa kʋyaŋku ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ kʋpantʋ, na kawaaɣa nyəntʋ ɩ́ lɩɩkəna mə nɔɔsɩ taa. Ɩ́ nyɩ ɩsəna pə mʋna ɩ́ cɔ tɔm tɔ na ɩ́ cɔɔkɩ paa wei. 7 Tá taapalʋ kʋpaŋ Tisikɩ ká heelina-mɛɣɛ ma tɔm təna təpaɩpaɩ. Ma na-ɩ tə lakəna Tacaa təmlɛ na ɩ kɛ təmlɛ latʋ kʋpaŋ kɛ́. 8 Pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ma kʋsa-ɩ sɩ ɩ́ polo ɩ́ na-mɛ na ɩ́ heeli-mɛɣɛ tá alaafəya tɔm na pə́ hɛɛsɩ mə laŋa. 9 Tá taapalʋ kʋpampaŋ Honesim wei ɩ kɛ́ mə taa lɛlʋ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ sɩɩna-ɩ. Ɩ ká kɛɛsɩ-mɛɣɛ tə təna nti tə lakɩ cənɛ tɔ. 10 Ma saləka taa akpele Alisitaakɩ na Paanapasɩ kɔɣɔ pəyaɣa Maləkɩ sɩ pá sɛɛ-mɛ yoo. Pa tɛma-mɛɣɛ Maləkɩ ɩnɩ ɩ tɔm heeluɣu, ɩlɛ ye ɩ tala mə tɛ ɩ́ tɔkɩ-ɩ teu. 11 Yesu wei pa yaa sɩ Yutusi tɔ ɩ sɛɛ-mɛ tɔtɔ. Yəlaa tooso ɩnɛ ɩ tike ɩ lɩɩna Yuta nyə́ma mpa pa laɣasaa tɔ pa taa, na má na-wɛ tə lakəna Ɩsɔ Kawulaɣa təmlɛ, na pa paasaa kɛ́ na pá sɔɔsɩ-m apalʋtʋ. 12 Ɩpafəlasɩ wei ɩ kɛ́ mə taa lɛlʋ tɔ ɩ sɛɛ-mɛ. Ɩ kɛ́ Yesu Kilisiti təmlɛ tʋ kɛ́ na ɩ sɛɛsa ɩsəlɛ na Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ mə tɔɔ kɛ́ teu sɩ ɩ́ səŋ təca na pʋlʋ ɩ́ taa ciɣiti-mɛ, na ɩ́ pɩɩ Ɩsɔ nyəntʋ taa, na ɩ́ taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ sɩ ɩ́ la pə təna mpi Ɩsɔ caa tɔ. 13 Ma ləsəɣɩ ɩ nyɩɩlʋɣʋ, ye n na ɩsəna ɩ kʋɣɩ ɩ təɣɩ mə na Layotisee na Hiyelapolisi nyə́ma mə tɔɔ tɔ pə fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. 14 Tá lokotulo kʋpaŋ Luku na Temasɩ sɩ pá sɛɛ-mɛ. 15 Ɩ́ sɛɛ tá taapalaa mpa pa wɛ Layotisee tɔ, na ɩ́ sɛɛ Nɛmfa na Yesu sɛɛlaa kpekəle nte tə kotiɣi ɩ təyaɣa kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ. 16 Ye mɩɩ tɛma takəlaɣa kanɛɣɛ kalʋɣʋ ɩlɛ ɩ́ tɛləsɩ Layotisee Yesu sɛɛlaa na pɛlɛ pá kala-kɛ tɔtɔ. Mɛ tɔtɔ mɩɩ mʋ Layotisee nyə́ma nyəŋka na ɩ́ kala. 17 Ɩ́ heeli Aasipi sɩ ɩ́ paasəna Tacaa təmlɛ nte pa tʋ-ɩ sɩ ɩ́ la tɔɣɔ teu. 18 Ma maɣamaɣa ma niŋ ŋmaatʋ ntɛ́ cənɛ. Pɔɔlɩ má ma sɛɛ-mɛ. Ɩ́ taa sɔɔ sɩ ma wɛ saləka taa yoo. Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ. 1 Taɣa Pɔɔlɩ na Silaasɩ na Timotee. Tá ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ Tɛsalonikɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle nyə́ma mɛ mpa ɩ́ kɛ́ Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pa nyə́ma tɔ. Ɩsɔ na Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 2 Tam tə sɛɛkɩ Ɩsɔ sɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə təna mə tɔɔ, na tə́ sələməɣəna-mɛɣɛ tam tɔtɔ. 3 Na tam ye tə səŋa Tacaa Ɩsɔ ɩsɛntaa tə tɔɔsəɣɩ ɩsəna ɩ́ lapa təma kɛ mə Ɩsɔ mpaaʋ taa tɔ, na ɩsəna mə təma sɔɔlʋɣʋ sʋsa-mɛɣɛ lʋpʋ sɔsɔɔm taa tɔ, na ɩsəna mə tɛɛlʋɣʋ kɛ Tacaa Yesu Kilisiti kiŋ ta pasa paa pəcɔ tɔ. 4 Tá taapalaa mɛ, tə nyəmá sɩ Ɩsɔ sɔɔla-mɛ na ɩ́ ləsɩ-mɛ sɩ ɩ́ pəsɩ ɩ nyə́ma. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə ta heeli-mɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ na nɔɣɔ taa tɔm tike. Ama na toma na Feesuɣu Naŋŋtʋ toŋ taa kɛ́ tə heelina-mɛɣɛ-ɩ. Na tə tɛma tá taa kɛ́ teu sɩ tɔm tənɛ tə kɛ́ tampana nyəntʋ. Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá ɩsəna tə tɔma mə hɛkʋ sɩ pə́ səna-mɛ tɔ. 6 Ɩ́ təŋa tá na Tacaa tá ɩkpatɛ, na ɩ́ ná kʋnyɔntɔɣɔlɛ sɔsɔɔlɛ, paa na mpʋ ɩ́ mʋ Ɩsɔ Tɔm na laŋhʋlʋmlɛ sɔsɔɔlɛ nte Feesuɣu Naŋŋtʋ kɔŋna tɔ. 7 Haləna mə yaasi hʋla Masetoni na Akayi Ɩsɔ sɛɛlaa tənaɣa ɩsəna paa la na pá te tɔ. 8 Na pə taɣa Masetoni na Akayi pa tɛtʋnaa taa tike kɛ Tacaa tɔm nɩɩ mə tɔɔ. Ama paa timpi pə nɩɩwa ɩsəna ɩ́ mʋ Ɩsɔ Tɔm tɔ na pá yɔɣɔtəɣɩ pə tɔm. Halɩ pə fɛɩ sɩ tɩɩ nɔkɩ na tə́ tasa nɔɣɔlʋɣʋ mə tɔm heeluɣu. 9 Paa wei ɩ kɛɛsəɣɩ ɩsəna tɩɩ pola mə tɛ na ɩ́ mʋ-tʋ tɔ, na ɩsəna ɩ́ lɔ tɩɩŋ tɔm na ɩ́ mələna Ɩsɔ tɔɔ sɩ ɩ́ lakɩ tampana Ɩsɔ weesuɣu tʋ təmlɛ, 10 na ɩ́ taŋ sɩ ɩ Pəyaɣa Yesu wei ɩ ka feesa sətaa taa tɔ ɩ́ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ kɔɔ. Ɩ Pəyaɣa ŋkɛ kaa yana-tʋɣʋ cele kɛ Ɩsɔ pááná taa. 1 Tá taapalaa mɛ, mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá sɩ waatʋ wei tə kɔma mə kiŋ tɔ tə ta lɩɩ yem. 2 Ɩsɩɩ ɩ́ tɛma nyəm tɔ pa tɛma-tʋɣʋ nyaŋ lapʋ na kʋtʋɣʋ kɛ Filipʋ kɛ́ na pə́cɔ́ tə́ takɩ mə tɛ Tɛsalonikɩ. Ama Ɩsɔ ha-tʋɣʋ apalʋtʋ sɩ tə́ heeli-mɛɣɛ ɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ, paa kaɣatʋɣʋ tɔɔ ɩsəna. 3 Pə təna mpi tə sɛɣɛsəɣɩ yəlaa sɩ pá la tɔ pəntʋɣʋ fɛɩ pə taa yaa hʋwɛɛ asaɣɛɛ naalɩ, na tɩɩ pɛɛkəɣɩ sɩ tə́ puɣusi nɔɣɔlʋ. 4 Ama tə yɔɣɔtəɣɩ pə tənaɣa teitei kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ caakɩ tɔ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ɩnɩ ɩ sama-tʋ na ɩ́ cɛla-tʋɣʋ ɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ sɩ tə́ heeli. Ɩlɛ pə taɣa yəlaa laŋhɛɛlɛ kɛ tə́ pɛɛkəɣɩ na tə́ lakɩ mpʋ. Ama Ɩsɔ wei ɩ wiiliɣi tá lotunaa taa na ɩ́ naa tá taa hʋwɛɛ tɔ ɩ laŋhɛɛlɛ kɛ tə pɛɛkəɣɩ. 5 Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá teu sɩ tə ta ma-mɛɣɛ nɔɣɔ taa kɛ́ tiiliɣi paa pəcɔ maɣamaɣa, na tə ta la liɣitee kɔtɔɩ kɛ tiili na tə́ puɣusi-mɛ. Na Ɩsɔ maɣamaɣa ná ná pə tənaɣa mpʋ. 6 Tə ta pɛɛkɩ yəlaa ɩsantɛ, paa mə maɣamaɣa mə kiŋ yaa nɔɣɔlʋ ɩ kiŋ. 7 Pəcɔ tə kɛʋ Kilisiti tillaa ɩsəntɔ tɔ, ye tɩɩ nɔkaa tɩɩ ŋmakəla-mɛ na ɩ́ lá ɩsəna tə caa tɔ. Ama tə caɣa mə hɛkʋ na suulu na tə́ lakɩ-mɛ təpamm ɩsɩɩ asɔnʋɣʋ lakʋɣʋ kʋ pəyaɣa tɔ. 8 Tə sɔɔla-mɛɣɛ katatəlaɣa kɛ́, haləna tə tɛm-mɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ heeluɣu tɔ, ye paa tɔma sɩ tə́ ləsɩ tá weesiŋ maɣamaɣa na tə́ tʋ-mɛ, tɩɩ ləsaa. Pɔpɔtʋ fɛɩ, tá luuŋ sʋʋ-mɛɣɛ teu kɛ́. 9 Tá taapalaa, ntɔŋ ɩ́ tɔɔsa ɩsəna tə lapa təma na tə́ konti haŋaɣa tɔ? Ɩsəna tə lapa təmlɛ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ teu sɩ tə́ taa sʋkɩ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ səɣəla kɛ saa wei tɩɩ wɛ mə hɛkʋ na tə heeliɣi-mɛɣɛ Ɩsɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔ. 10 Ɩ́ pəsəɣɩ na ɩ́ ləsɩ tá nyɩɩlʋɣʋ kɛ ɩsəna tá tɔntɛ tewa Ɩsɔ sɛɛlaa mɛ mə kiŋ, na tə́ kɛɛsaa na tə́ tá liɣiti tiili tɔ, Ɩsɔ maɣamaɣa ná ná mpʋ tɔtɔ. 11 Pə́cɔ́ ɩ nyəmá tɔtɔɣɔ ɩsəna tə lapa paa mə taa wei ɩsɩɩ cɛcɛ lakʋɣʋ ɩ pəyaɣa tɔ. 12 Tə lapa na ɩ́ tɔkɩ tɔnəŋ kɛ teu na tə sɔɔsa-mɛɣɛ apalʋtʋ, na tə́ sɛɛsɩ-mɛ na ɩsəlɛ sɩ ɩ́ tɔ na pə́ kɛɛsəna teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ caakɩ tɔ. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ yaana-mɛ sɩ ɩ́ hiki mə paa tete kɛ ɩ kawulaɣa na ɩ teeli taa. 13 Tə sɛɛkɩ Ɩsɔ sɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ tam tɔtɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, waatʋ wei tə heela-mɛɣɛ Ɩsɔ Tɔm tɔ ɩ́ tá mʋ-tɩ ɩsɩɩ yəlaa nyəntʋ. Ama ɩ́ nɩɩwa tɔ ɩ́ mʋwaɣa sɩ tə kɛ́ Ɩsɔ Tɔm, na tampana tə maɣamaɣa kɛ́. Ntɩ ɩnɩ tə lakəna təmlɛ kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa mɛ mə taanaa. 14 Tá taapalaa-mɛ, mpi pə lapa Kilisiti nyə́ma hɛkʋ kɛ Ɩsɔ sɛɛlaa kpeka wena a wɛ Yuta tɔ a taa tɔ, pə akpele lapəna ntɛɣɛ mə kiŋ tɔtɔ. Naasʋɣʋ mpi Yuta nyə́ma naasa pɛlɛɣɛ təna tɔ pə taka kɛ́ mə ɩcatɛ nyə́ma ná naasa-mɛ tɔtɔ. 15 Yuta nyə́ma mpɛ pa kʋna Tacaa Yesu, na mpɛ ɩnɩ pa kʋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa. Kʋlʋmaa mpɛ ɩnɩ pa naasəna-tʋ tɔtɔ. Pa fɛɩ Ɩsɔ kɛ́ teu, na pa kɛ́ yəlaa təna kolontunaa. 16 Paa yeki sɩ tə sɛɣɛsɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ na pə́ ya pɛlɛ pa nyɔɔŋ. Ɩsaɣatʋnaa mpa tuu lɔŋ paa lapa tɔ mpɛ pa tɔɔ kɛ́ pa tɔŋna lɛntənaa kɛ kaaʋ na pə́ kpaa huɣule. Ama pənɛntɛɣɛlɛ Ɩsɔ tɛma pa tɔm. 17 Tá taapalaa-mɛ, tuu ɩsɩɩ tə yeluɣu təmaɣa wɛɛ naalɛɣɛ mpʋ tɔ, tə nyɩɩla sɔsɔm sɩ tə́ na-mɛ, haləna pɩɩ tɩɩ lakɩ-tʋɣʋ lɔŋ. Ama paa tɩɩ naa təmaɣa mpʋ tɔ tá laakalənaa wɛ təma kiŋ kɛ́. 18 Tə nyɩɩla teu sɩ tə́ məlɩ mə kiŋ, haləna Pɔɔlɩ má, tɔm paɣalɛ kɛ ma tʋ mə tɛ pote pəlɛ na Satanɩ tá tisi sɩ tə́ hiki mpaaʋ. 19 Mə tike təkoŋ kɛ́ tə tɛɛləɣɩ na tə́ hʋləsəɣəna laŋa, na mɛɣɛ tɩɩ mʋɣʋləna Tacaa Yesu kɔntɛ wule kɛ ɩ ɩsɛntaa sɩ tə yoowa yoou na tə́ lá akanaa. 20 Nn, mɛɣɛ tɩɩ yɔɔləna, na mɛɣɛ tɩɩ hʋləsəna laŋa mɛɛ. 1 Tə tʋ mə tɛ pote pəlɛ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam na pə́ kɔɔ pə́ nɩɩ-tʋ ɩlɛna tə́ hiki hʋwɛɛ sɩ taa caɣa Atɛɛnɩ kɛ tá tike, 2 na pə́ kaasɩ na tə́ tili tá taapalʋ Timotee wei tá na-ɩ tə lakɩ Ɩsɔ təmlɛ kɛ Kilisiti Laapaalɩ kʋpaŋ heeluɣu taa tɔ. Tə kʋsa-ɩ na tə́ tili-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ sɔɔsɩ-mɛɣɛ toma na apalʋtʋ kɛ mə Ɩsɔ mpaaʋ taa, 3 na pə́ taa kɔɔ na kʋnyɔntɔɣɔlɛ nte tə taa tə wɛ ɩsəntɔ tɔ tə́ kɔɔ tə́ kəlɩ mə taa nɔɣɔlʋ na ɩ́ lɔ tɔɔŋ. Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá mpʋ, sɩ kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa mpɛ pa kɛ́ mpi mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ pɩɩ maɣana-tʋ tɔ pə taa lɛmpənaa kɛ́. 4 Haləna pə maɣamaɣa kɛ tə heela-mɛɣɛ waatʋ wei tá na-mɛ tə wɛɛ tɔ, sɩ paa tʋ-tʋɣʋ kʋnyɔŋ. Mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa kɛ ɩ́ naa pə kɔma ɩsəntɔ. 5 Pə tɔɔ kɛ́ tə tʋɣʋ mə tɛ pote pəlɛ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam na pə́ nɩɩ-tʋ tɔ, ma kʋsa Timotee sɩ ɩ́ polo na ɩ́ na ɩsəna mə Ɩsɔ mpaa təŋʋɣʋ yaasi wɛɛ tɔ. Ma nyaŋ sɩ pə́ taa kɔɔ sɩ Ɩlɔɣɔʋ maɣasa-mɛ na tá təmlɛ saalɩ yem kɛ́ mə kiŋ. 6 Ama Timotee kɔmna mə tɛ ɩsəntɔ tɔ ɩ kɛɛsa-tʋɣʋ ɩsəna ɩ́ səŋa Ɩsɔ mpaaʋ taa kɛ́ teu na ɩ́ tɔka təma sɔɔlʋɣʋ tɔm tɔ. Na ɩ heela-tʋ sɩ ɩ́ tɔɔsəɣɩ tá tɔm kɛ tam na laŋhʋlʋmlɛ. Haləna ɩ́ nyɩɩləɣɩ sɩ ɩ́ na-tʋɣʋ teitei ɩsɩɩ tá nyɩɩləɣɩ sɩ tə́ na-mɛ tɔ. 7 Tá taapalaa mɛ, waatʋ wei tə nɩɩ mə tɔm tɔ pə hɛɛsa tá laŋa kɛ teu kɛ sɔsɔm kɛ́ tá wahalanaa na ta kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa panɛ pa təna pa taa kɛ́. Ɩsɔ mpaaʋ ŋku ɩ́ tɔka teu tɔ ŋkʋ kʋ hɛɛsəna tá laŋa kɛ mpʋ. 8 Na ɩ́ səŋʋɣʋ təca kɛ Tacaa tɔm taa tɔ tə feesaa kɛ́ təfʋʋ. 9 Sɛɛtʋ ntiɣi tɩɩ sɛɛ Ɩsɔ na pə́ tala ɩsɩɩ laŋhʋlʋmlɛ nte tə hika mə́ kiŋ kɛ ɩ ɩsɛntaa tɔ? 10 Ta ɩsəlɛ sɛɛna Ɩsɔ sələmʋɣʋ kɛ tam sɩ ɩ́ yele na tá na-mɛ tə́ ná təma na tá ɩsəpee na tə́ tɛɛsɩ-mɛɣɛ Ɩsɔ mpaaʋ tɔm kɛ hʋ́lʋ́ɣʋ́. 11 Tacaa Ɩsɔ maɣamaɣa na tá Sɔsɔ Yesu pá la na tə́ hiki mpaaʋ na tə́ polo na tə́ na-mɛ. 12 Tá Sɔsɔ ɩ́ la na mə sɔɔlʋɣʋ sɔɔsəɣɩ tam kɛ́ təma kiŋ na yəlaa təna kiŋ, haləna kʋ tala ɩsɩɩ tá maɣamaɣa tə sɔɔlʋɣʋ-mɛ tɔ. 13 Ye tá Sɔsɔ ɩnɩ ɩ lapa mpʋ, mɛ ɩ́ ká hiki toma kɛ hatuu mə hʋwɛɛ taa na ɩ́ pəsɩ Ɩsɔ nyə́ma, na ɩ́ te təkpataa kɛ́ Tacaa Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́ kʋyaŋku tá Sɔsɔ Yesu na ɩ nyə́ma paa kɔɔ tɔ. 1 Pə tənaɣa mpʋ ɩlɛ tá taapalaa mɛ ɩ́ ná tá kiŋ kɛ ɩsəna pə wɛɛ sɩ ɩ́ ká tɔ na pə́ maɣa Ɩsɔ tɔ, halɩ ɩ́ tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ mɛɛ. Ama nti nɔɔnɔɔ ma wiikina-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ, haɩ, Tacaa Yesu tɔɔ ɩ́ sɔɔsɩ lʋpʋ kɛ pə taa. 2 Anɩ ɩ́ nyəmá Tacaa Yesu kʋsɛɣɛsətʋ nti tə sɛɣɛsa-mɛ sɩ ɩ́ təŋ tɔ. 3 Mpi Ɩsɔ caakɩ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ pəsɩ ɩ nyə́ma na ɩ́ yele asilima kʋlapʋtʋ təkpataa. 4 Paa mə taa wei ɩ́ nyɩ ɩsəna ɩ ká kpaɣa alʋ na pə́ wɛ tənaŋŋ na pə́ wɛna nyʋɣʋ tɔ. 5 Pə́ taa wɛɛ kɔtɔɩnaa tike tɔm ɩsɩɩ yəlaa mpa pa ta nyɩ Ɩsɔ tɔ pɛlɛ pa lakʋɣʋ tɔ. 6 Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa pəntəna ɩ tɔɣɔntəlɛ kɛ tɔm tənɛ tə taa na ɩ́ taa wakəlɩ-ɩ pʋlʋ. Tə tɛma-mɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ heeluɣu na tə kpaala-mɛɣɛ teu sɩ Tacaa ká tʋ saləka kɛ mpa pa lakɩ ɩsaɣatʋ ntənaa tɔ. 7 Ɩsɔ tá yaa-tʋɣʋ ɩ mpaaʋ taa sɩ tə́ lakɩ asilima kʋlapʋtʋ, ama sɩ tə́ la tá tɩ tənaŋŋ kɛ́. 8 Pə tɔɔ kɛ́ ye wei ɩ kpaɣa tɔm tənɛ na ɩ́ lɔɣɔna lumaɣa waalɩ, pə taɣa yʋlʋ kʋheelitu kɛ pʋntʋ lɔwa. Ama Ɩsɔ wei ɩ ha-tʋɣʋ ɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ tɔ ɩ nyəntʋ kɛ ɩ lɔwa. 9 Ye mə taa mə tike təma sɔɔlʋɣʋ tɔm ɩlɛ, paa ŋmaa-mɛ na pá sɔɔsɩ-mɛɣɛ nti tɔtɔ? Ɩsɔ maɣamaɣa tɔŋna-mɛɣɛ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ sɛɣɛsʋɣʋ ɩlɛ. 10 Halɩ ntɩ ɩnɩ tə maɣamaɣa kɛ ɩ́ tɔŋna mə taapalaa mpa pa təna pa wɛ Masetoni təna taa tɔɣɔ lapʋ. Ama tá taapalaa mɛ, tə tasəɣɩ-mɛɣɛ wiinaʋ sɩ ɩ́ sɔɔsɩ lʋpʋ kɛ pə taa. 11 Paa mə taa wei ɩ́ lʋ sɩ ɩ́ na ɩ tɔɣɔntəlɛ pá wɛɛna təma na leleŋ, na paa wei ɩ́ paasəna ɩ nyəntɛ na ɩ́ hiki ɩ maɣamaɣa kɛ mpi ɩ ká suu ɩ nɔɣɔ tɔ. Ntɩ ɩnəɣɩ tɩɩ tɛma-mɛɣɛ heeluɣu. 12 Mpʋ ɩnɩ pɩɩ yelina na ma ta nyɩ ɩsɔnaa tʋna-mɛ, na ɩ́ kaa caɣa na ɩ́ tɛɛlɩ nɔɣɔlʋɣʋ pʋlʋ taa. 13 Ta taapalaa tə caa sɩ ɩ́ cɛkəna mpa pa səpa tɔ pa tɔm na ɩ́ taa wɛɛ piti taa ɩsɩɩ mpa pa fɛɩna tɛɛlʋɣʋ kɛ Ɩsɔ kiŋ tɔ. 14 Ɩsɩɩ tə tɛma tá taa sɩ Yesu səpa na ɩ́ taɣanɩ fem tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ tə tɛma tá taa tɔtɔ sɩ Ɩsɔ ká kpɛnna Yesu na mpa pa səpa Yesu mpaaʋ taa tɔ na ɩ́ məŋna. 15 Tacaa kʋheelitu maɣamaɣa kɛ tə caa-mɛɣɛ sɔɔsʋɣʋ kɛ cənɛ, sɩ tá mpa tɩɩ wɛɛna tá ɩsɛ kɛ Tacaa kʋyakʋ kʋkɔmʋɣʋ wule tɔ tə kaa tɛɛ nɔɣɔ kɛ mpa pa tɛma səpʋ tɔ. 16 Pə kɔŋ pə́ kɛɛsɩ na pə́ holi na pá nɩɩ ɩsɔtaa tillu sɔsɔ taŋ na Ɩsɔ akantəlɛ, ɩlɛna Tacaa maɣamaɣa lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tiiki. Mpa pa səpa Kilisiti mpaaʋ taa tɔ pɛlɛ paa fe kancaalaɣa. 17 Pə waalɩ kɛ́ pɩɩ kɛlɩ ɩsɛ nyə́ma tá, na tá na-wɛ tə́ kpɛntɩ na tə́ sʋʋ ŋmʋntʋ tɛɛ na tə́ suli Tacaa kɛ ɩsɔtaa. Na tá na-ɩ tɩɩ caɣa tam. 18 Ɩ́ hɛɛsəɣɩ təma laŋa na tɔm tənɛ. 1 Tá taapalaa, pə fɛɩ ɩsɩɩ paa nɔkɩ-mɛɣɛ takəlaɣa ŋmaaʋ na pá kɛɛsɩ-mɛɣɛ waatʋ yaa wɛɛ nna a taa mpʋ ɩnɩ pɩɩ la tɔ pə tɔm. 2 Ɩsɩɩ mə maɣamaɣa ɩ́ tɛma nyəm kɛ teu tɔ, Tacaa kʋyakʋ ká la kɛ́ ɩsɩɩ ŋmɩɩlʋ kɛɛsʋɣʋʋ na ɩ́ kɔɔ ahoo tɔ. 3 Waatʋ wei yəlaa ká kɔɔ na pá tɔŋ sɩ: Nhnn, pənɛntɛɣɛlɛ antulinya caɣa ɩ tete, na pənɛntɛɣɛlɛ tə hɛɛsaa tɔ. Waatʋ ɩnəɣɩ pɩɩ tii pa tɔɔ təkpili kɛ tɔm kʋlʋm tɔɔ, na pə́ la-wɛɣɛ sakasaka pa kaa fiti. Pɩɩ la kɛ́ ɩsɩɩ lʋlʋɣʋ wʋsasɩ takʋɣʋ ahonto tɔ. 4 Ama tá taapalaa, kaɣana ɩ́ tá kɛ́ səkpɛtʋɣʋ tɛɛ nyə́ma, na pə fɛɩ sɩ kʋyakʋ kʋnɛ kʋ tuti-mɛɣɛ kʋtutu ɩsɩɩ ŋmɩɩlʋ tutuɣuu tɔ. 5 Nɔɔnɔɔ taa ɩsəntɔ pə nyaala mə tɔɔ kɛ́ na ɩ́ pəsa ilim taa nyə́ma kɛ́. Tə ta kɛ mpa pa wɛ ahoo taa na səkpɛtʋɣʋ tɛɛ tɔ. 6 Mpʋ tɔ tə́ taa paasəna tom ɩsɩɩ lɛlaa lakʋɣʋ tɔ. Ama tə́ caɣana tá ɩsɛ na tə́ feŋ na tə́ lakɩ pə təna na laakalɩ. 7 Ahoo kɛ toolaa tooki, na ahoo kɛ sʋlʋm kʋɣɩ pə nyɔɔlaa. 8 Ama tá mpa pə nyaala tá tɔɔ na tə́ pəsɩ ilim taa nyə́ma tɔ tɩɩ lakɩ pə təna na laakalɩ kɛ́. Tə́ yele na tá Ɩsɔ taa tɛmnaʋ na tá təma sɔɔlʋɣʋ pəsɩ-tʋ ɩsɩɩ nyəɣəlʋɣʋ toko. Tə́ caɣana naani sɩ pɩɩ ya-tʋ, na pəlɛ pɩɩ wɛɛ ɩsɩɩ tə paŋʋɣʋ yoou kahuka tɔ. 9 Tə ta kɛ mpa Ɩsɔ sɩɩwa sɩ cele pɩɩ fɛlɩ nyaŋ tɔ se. Ama sɩ pə́ ya tá nyɔɔŋ kɛ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ kɛ́. 10 Kilisiti ɩnɩ ɩ səpa tá tɔɔ kɛ́ sɩ ye pə tala ɩ kɔntɛ wule na ɩ́ maɣana tá na tá ɩsɛ, yaa paa tə tɛma səpʋ, tá na-ɩ tə́ kpɛntɩ na tə kaa təcaɣalɛ kɛ tam tɔɔ. 11 Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ sɔɔsəɣɩ təmaɣa apalʋtʋ, na ɩ́ tuliɣi təmaɣa teitei ɩsɩɩ ɩ́ tɔŋna lapʋ tɔ. 12 Tá taapalaa, tə heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ tʋna mpa pa lakɩ təmlɛ kɛ mə hɛkʋ tɔ, mpa Tacaa kpawa sɩ pá tiikiɣi-mɛ na pá sɛɣɛsɩ-mɛ tɔ. 13 Mə luuŋ ɩ́ la-wɛ, na ɩ́ sɔɔlɩ-wɛɣɛ teu kɛ təmlɛ nte pa tɔŋna lapʋ tɔ tə tɔɔ. Ɩ́ wɛɛna təma na leleŋ. 14 Tá taapalaa, haɩ, ɩ́ kaləna mpa paa caa pʋlʋ lapʋ tɔ. Ɩ́ la na mpa pa kəla fɛɛlɛ tɔ pa fɛɛlɛ ya, ɩ́ teŋ acamaa, ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ yəlaa tənaɣa suulu. 15 Ɩ́ la laakalɩ na mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa lɛɛtɩ lɛlʋ kɛ ɩsaɣatʋ. Ama ɩ́ lʋ sɩ ɩ́ lakɩ təmaɣa kʋpantʋ kɛ tam, paa mə maɣamaɣa mə təma, paa kpaɩ nyə́ma. 16 Mə laŋa ɩ́ hʋlʋmɩ tam. 17 Ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ tam, ɩ́ taa yele. 18 Ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ sɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ paa mpi pə taa. Ɩsəna Ɩsɔ caa sɩ ye ɩ́ təŋəɣɩ Yesu Kilisiti ɩ́ lakɩ tɔɣɔlɛ. 19 Ɩ́ taa kaɣatɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ, ɩ́ yele-ɩ na ɩ́ la ɩ təmlɛ. 20 Ɩ́ taa nyənɩ Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ kɛ yem. 21 Ɩ́ wɛsɩ paa mpi pə taa kɛ́ teu na ɩ́ ná nti nti tə wɛ teu tɔ na ɩ́ tɔkɩ təlɛ. 22 Na ɩ́ lɔ nti tə fɛɩ teu tɔ paa tə kɛ́ nti. 23 Ɩsɔ wei ɩ lakɩ na tə́ nɩɩkɩ leleŋ tɔ ɩ́ yele na ɩ́ pəsɩ ɩ nyə́ma təkpataa. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ́ paasəna mə ləmaɣasɛɛ na mə tɔnəŋ, na mə wɛɛtʋ ntɩ tə təna tə́ wɛɛ tənaŋŋ kɛ́ Tacaa Yesu Kilisiti kɔntɛ wule. 24 Wei ɩ yaa-mɛ tɔ ɩ kɛ́ kʋpaŋ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ kaa yele-mɛɣɛ taɣanʋɣʋ kɛ mpʋ. 25 Tá taapalaa ɩ́ sələməna-tʋɣʋ Ɩsɔ tɔtɔ. 26 Ɩ́ sɛɛ tá taapalaa tənaɣa teu na ɩ́ lɛlɩ. 27 Haɩ, ma wiikina-mɛɣɛ, Tacaa tɔɔ sɩ ɩ́ kala takəlaɣa kanɛ na yəlaa təna nɩɩ. 28 Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ la-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ. 1 Taɣa Pɔɔlɩ na Silaasɩ na Timotee. Tá ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ Tɛsalonikɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle nyə́ma mɛ mpa ɩ́ kɛ́ Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pa nyə́ma tɔ. 2 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 3 Tá taapalaa, pə wɛɛ sɩ tam tə sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ mə tɔɔ, na pə tɩɩ mʋna mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ tɔŋna toŋ nyɔɔʋ kɛ mə Ɩsɔ mpaaʋ təŋʋɣʋ taa kɛ́ tam kɛ́, na mə təma sɔɔlʋɣʋ ná tɔŋna sɔɔsʋɣʋ kɛ teu tɔtɔ. 4 Pə tɔɔ kɛ́ tə yɔɔləɣəna-mɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛlaa lɛlaa taa kɛ́ ɩsəna mpi ɩ́ pəsaa na ɩ́ kantəlɩ na ɩ́ tɔkɩ Ɩsɔ mpaaʋ kɛ kʋnyɔntɔɣɔlɛ na wahalanaa mpa pa tʋɣɩ-mɛ tɔ pa taa tɔ. 5 Na pə tənaɣa mpʋ pə hʋ́lə́ɣɩ́ ɩsəna Ɩsɔ təŋəɣɩ siɣisuɣu kɛ ɩ hʋʋlɛ taa tɔɣɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpʋ ɩnɩ pɩɩ yele na ɩ́ mʋna Ɩsɔ Kawulaɣa ŋka ka tɔɔ ɩ́ naa wahalanaa mpɛ tɔ ka hikuɣu. 6 Ɩsɔ ká təŋ tampana na ɩ́ lɛɛtɩ mpa pa tʋɣɩ-mɛɣɛ wahala tɔɣɔ wahala. 7 Na ɩ́ ha tá na mpa mɛ ɩ́ tɔkɩ kʋnyɔŋ tɔɣɔ hɛɛsʋɣʋ. Ɩ ká la ḿpʋ́ɣʋ́ wʋlɛ nte Tacaa Yesu ká lɩɩna ɩsɔtaa na ɩsɔtaa tillaa toŋ nyə́ma 8 na kɔkɔ ŋka ka mʋɣɩ kemkem tɔ, sɩ ɩ tʋɣɩ saləka kɛ mpa pa ta nyɩ Ɩsɔ na mpa pa kisa Tacaa Yesu Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ mʋɣʋ tɔ. 9 Saləka wei ɩ ká tʋ-wɛ tɔɣɔlɛ wakəlʋɣʋ mpi ɩ ka wakəlɩ-wɛ tənaŋnaŋ kɛ tam tɔɔ, na paa hatələna Tacaa na ɩ toma nna a tewa sɔsɔm tɔ. 10 Pɩɩ la ḿpʋ́ɣʋ́ wʋlɛ nte ɩnɩ ɩ ka kɔɔ sɩ ɩ nyə́ma ɩ́ tʋ-ɩ teeli na mpa pɛlɛ paa mʋ ɩ tɔm tɔ pá samɩ-ɩ tɔ. Na mə maɣamaɣa ɩ́ ká wɛɛ pə taa. Mpi tɔ, ɩ́ mʋ tɔm nti tə heela-mɛ tɔ se. 11 Pə tɔɔ kɛ́ tə sələməɣəna-mɛɣɛ tam sɩ tá Ɩsɔ ɩ́ la na ɩ́ mʋna weesuɣu ŋku kʋ tɔɔ ɩ yaa-mɛ tɔ kʋ hikuɣu. Tə kooliɣi kɛ́ sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ toma na ɩ́ la na kʋpantʋ nti ɩɩ hʋʋkɩ mə taanaa tɔ ɩ́ pəsɩ na ɩ́ la-tɩ, na mə Ɩsɔ sɛɛʋ təma te teu. 12 Waatʋ ɩnəɣɩ ɩ́ ká la na Tacaa Yesu hətɛ hiki teeli, ɩlɛna ɩ́ la na mɩɩ hiki teeli tɔtɔɣɔ tá Ɩsɔ na Tacaa Yesu Kilisiti pa pɛɛlɛɛ tɔɔ. 1 Tá taapalaa, ye Tacaa Yesu Kilisiti kɔntɛ na tá kotuɣu kɛ ɩ kiŋ tɔm ɩlɛ, 2 ɩ́ taa yele na pə́ liɣiti-mɛɣɛ mpʋ təhɛɛ na pə́ cɛ mə laŋa sɩ Tacaa kʋyakʋ tɛma tatɛ. Ntanyɩ cele nyəntʋ nalʋ nɔɣɔlʋ ɩ yɔɣɔtəna mpʋ, yaa nɔɣɔlʋ lapəna waasʋ kɛ kʋlapʋ kɛ mpʋ, yaa ntanyɩ nɔɣɔlʋ ná loolina sɩ tá takəlaɣa nakəlɩ ka taa kɛ́ pa ŋmaa mpʋ. 3 Na paa pa tɩɩ heela-mɛ sɩ nti te, ɩ́ taa nɩɩ. Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa ká kʋlɩ na pá tɛɛsɩ Ɩsɔ kɛ́ kisuɣu təsaɣasaɣa. Na Ɩsaɣatʋ Yʋlʋ wei ɩnɩ paa wakəlɩ tənaŋnaŋ tɔ ɩ ká lɩɩ na pə́cɔ́ wʋlɛ ńtɛ́ tə́ kɔɔ. 4 Pə təna mpi yəlaa sɛɛkɩ na pá nyənəɣɩ sɩ Ɩsɔ nyəm tɔ ɩ ká kisi-wɩ təkpatakpata. Ɩ ká kʋlɩ pə tənaɣa mpʋ pə tɔɔ, halɩ ɩ ká sʋʋ na ɩ́ caɣa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa maɣamaɣa na ɩ́ tɔ sɩ ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ. 5 Ɩ́ tá tɔɔsɩ sɩ maa tɛma-mɛɣɛ pə tɔm kɛ heeluɣu kɛ waatʋ wei maa wɛ mə kiŋ tɔ? 6 Ɩ́ nyəmá mpi pə tɔɔ mpʋ ɩnɩ pɩɩ hikiɣi mpaa sɩ pə́ la nɔɔnɔɔ tɔ. Pə wɛɛ kɛ́ sɩ pɩɩ tala pə waatʋ kɛ́ na pə́cɔ́ Ɩsaɣatʋ Yʋlʋ ɩnɩ ɩ́ lɩɩ. 7 Ɩsaɣatʋ ntɩ tə toma tɔŋna kookalɩ kɛ́ lapʋ kɛ mukaɣa tɛɛ. Ama wei ɩnɩ ɩ səŋsəɣɩ-tɩ tɔ, ɩ́ kɔma na ɩ́ tɛɛ kɛ tɩɩ la. 8 Saa ɩnəɣɩ Ɩsaɣatʋ Yʋlʋ ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ ka lɩɩ. Tacaa Yesu ká woso-i heelim kɛ kʋwosu kɛ́ na ɩ́ sɩ, na Yesu ɩnɩ ɩ kɔntɛ teeli ká lana na ɩ́ saalɩ yem təkpataa. 9 Satanɩ toŋ kɛ Ɩsaɣatʋ Yʋlʋ ɩnɩ ɩ ká kɔna na ɩ́ lá piti təma na kɔkɔlɔ nyəmnaa na sɔɣɔntʋ təmanaa, kʋpuɣusumnaa mpɩ pə təna. 10 Ɩ ká la ɩsaɣatʋ kɛ mpaa mpaa na ɩ́ puɣusina mpa pa kɛ́ kʋlepaa tɔ. Mpɛ ɩnɩ paa le. Mpi tɔ, pa kisaa, pa ta sɔɔlɩ tampana nna a ká waasɩ-wɛ tɔɣɔ təŋʋɣʋ tɔ pə tɔɔ. 11 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ lakɩ sɩ tolusuɣu təma sɔsɔɔna naalɩ á tɛɛna-wɛɣɛ kpakpaa na pá təŋəɣɩ pɔpɔtʋ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ la na pá tʋ pa təna mpa ɩsaɣatʋ lapa leleŋ na pá kisi tampana təŋʋɣʋ tɔɣɔ saləka. 13 Pə wɛɛ kɛ́ sɩ tə́ sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ tá taapalaa mɛ mə tɔɔ kɛ́ tam, mɛ mpa Tacaa sɔɔlaa tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ləsa-mɛɣɛ sɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ wei ɩ yeki na ɩ́ pəsəɣɩ Ɩsɔ yəlaa tɔ ɩ tɔɔ na mə tampana mʋɣʋ tɔɔ pə́ caaləna-mɛ mə nyɔɔŋ kɛ yapʋ. 14 Laapaalɩ Kʋpaŋ wei tə heela-mɛ tɔ ɩ nɩɩʋ taa kɛ́ Ɩsɔ yaa-mɛ sɩ ɩ́ hiki mə paa tete kɛ Tacaa Yesu Kilisiti teeli taa. 15 Ye mpʋ ɩlɛ tá taapalaa, ɩ́ səŋ təca na ɩ́ tɔkɩ sɛɣɛsəŋ wei tə sɛɣɛsa-mɛ tɔ, paa wei tə yɔɣɔtəna tá nɔɔsɩ tɔ, paa takəlasɩ taa nyəŋ. 16 Tɔʋ, tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti maɣamaɣa, na Tacaa Ɩsɔ wei ɩ sɔɔla-tʋ na ɩ́ hʋləɣɩ-tʋɣʋ pɛɛlɛɛ na ɩ́ hɛɛsɩ tá laŋa kɛ tam tɔɔ na ɩ́ tʋ-tʋɣʋ tɛɛlʋɣʋ kʋpaŋkʋ tɔ, 17 pa naalɛɣɛ mpʋ pá sɔɔsɩ-mɛɣɛ toŋ na pá səna-mɛ na ɩ́ pəsɩ na ɩ́ lakɩ na ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ kʋpantʋ tike. 1 Tá taapalaa, nti tə kaasaa tɔɣɔlɛ sɩ, ɩ́ sələməna-tʋɣʋ Ɩsɔ na Tacaa Tɔm ya lɔŋ na tə́ hiki teeli ɩsɩɩ pə lapʋ mə kiŋ tɔ. 2 Ɩ́ sələməna-tʋ tɔtɔ na pə́ ləsɩ-tʋɣʋ yəlaa asaɣaa mpa pa ta kɛɛsɩ tɔ pa niŋ taa. Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa wɛɛ mpa paa caa pá mʋ Ɩsɔ mpaaʋ tɔm tɔ. 3 Paa na mpʋ tɔ Tacaa kɛ́ yʋlʋpaŋ. Ɩ ká yele na ɩ́ nyɔɔ toŋ na ɩ́ kenti mə tɔɔ na Ɩsaɣaʋ kaa hiki-mɛ. 4 Tacaa lapa na tə́ wɛna naani kɛ́ mə tɔɔ təkpataa sɩ ɩ́ ká təŋəɣɩ tam ɩ kaa yele tɔmnaa mpa tə sɛɣɛsa-mɛ tɔ. 5 Tacaa ɩ́ kpaɣa mə ləsasɩ na ɩ́ tʋ́ Ɩsɔ tɔɔ na ɩ́ sɔɔlɩ-ɩ, na ɩ́ yele na Kilisiti tʋ-mɛɣɛ suulu kɛ teu tɔtɔ. 6 Tá taapalaa, Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ tə heeliɣi-mɛ sɩ ɩ́ hatələna mə taa mpa paa caa pʋlʋ lapʋ na paa təŋəɣɩ sɛɣɛsʋɣʋ ŋku tá tɛləsa-mɛ tɔ. 7 Mə maɣamaɣa ɩ́ nyəmá ɩsəna ɩ́ ká la na ɩ́ təŋ tá ɩkpatɛ tɔ, pə taɣa pʋlʋ, waatʋ wei tɩɩ wɛ mə hɛkʋ tɔ tə ta kɛ yəlaa mpa paa caa pʋlʋ lapʋ tɔ. 8 Tə ta caɣa sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ calɩ-tʋɣʋ faalaa. Ama tə lapa təma kɛ́ na tə́ konti haŋaɣa. Tə lapa təma na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ teu sɩ tə́ taa sʋkɩ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ səɣəla. 9 Tɩɩ wɛna mpaaʋ sɩ tə́ tɔɣɔ mə kʋtɔɣɔʋ kɛ faalaa. Ama tə kisa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ nana-tʋ na ɩ́ təŋ tá ɩkpatɛ. 10 Haləna waatʋ wei tɩɩ wɛ mə hɛkʋ tɔ tə heela-mɛ təkelekele sɩ: Ye wei ɩɩ caa pʋlʋpʋ lapʋ pʋntʋ ɩ́ taa tɔɣɔ. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nɩɩwa sɩ lɛlaa wɛ mə hɛkʋ taa mpa paa caa pʋlʋ lapʋ tɔ, ye pə taɣa tɔm faʋ tike. 12 Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ tə heeliɣi yəlaa ɩsɩɩ mpʋ sɩ paa wei ɩ ɩsəlɛ ɩ́ sɛɛna təmlɛ lapʋ, na ɩ́ hiki ɩ maɣamaɣa kɛ mpi ɩ ka suu ɩ nɔɣɔ tɔ. 13 Tá taapalaa, ye mɛ ɩlɛ kʋpantʋ lapʋ ɩ́ taa la-mɛɣɛ felentu. 14 Ye nɔɣɔlʋ wɛɛ na ɩɩ saŋ nti tə ŋmaa takəlaɣa kanɛ ka taa cənɛ tɔɣɔ təŋʋɣʋ, ɩ́ nyɩ pʋntʋ tɔɔ na ɩ́ faɣana-ɩ təkpataa, na fɛɛlɛ kpa-ɩ. 15 Ɩlɛ ɩ́ taa nyənɩ-ɩ ɩsɩɩ kolontu. Ama ɩ́ lana-ɩ ɩsɩɩ yʋlʋ ɩ́ caa ɩ taɣanɩ ɩ taapalʋ ɩ lakɩ tɔ. 16 Tacaa wei ɩ kɛ́ alaafəya halʋ tɔ ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya kɛ tam kɛ́ pə təna pə taa. Tacaa ɩ́ wɛɛ mə təna mə waalɩ. 17 Pɔɔlɩ má, ma sɛɛ-mɛ na ma maɣamaɣa ma niŋ ŋmaatʋ kɛ cənɛ. Ɩsəna ma tʋɣɩ ma hətɛ kɛ ma takəlasɩ təna taa tɔɣɔlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ŋmaakɩ. 18 Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Yesu Kilisiti tillu. Tá Yatʋ Ɩsɔ na Yesu Kilisiti wei tə tɛɛləɣɩ tɔ mpɛ pa kpana-m sɩ má la tillu. 2 Má ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ Timotee. Nyá kɛna ma pəyaɣa təsiɣisiɣi kɛ́ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋlɩ-ŋ pɛɛlɛɛ na suulu na pá ha-ŋ alaafəya. 3 Ma tɛɛkaɣa Masetoni na má heeli-ŋ sɩ ń saalɩ Ɩfeesu tɔ, saalɩ ḿpʋ́ɣʋ́ təna, na ń heeli pa taa mpa ɩnɩ tɔ sɩ pá taa sɛɣɛsɩ pa pɔpɔtʋ sɛɣɛsəŋ. 4 Heeli-wɛ sɩ pá yele lɔŋ taa tɔmnaa mpa pa tɔkaa tɔ, na hatuu lɔŋ taa lʋlʋɣʋ loosi nsi pa tamsəɣɩ tɔ. Təlɛ tə kɔŋna ntɔŋkpɛɛsaɣa kɛ yem kɛ́, tɩɩ kʋsəɣɩ yapʋ tɔm nti Ɩsɔ sɩɩwa na ɩ́ lakɩ tɔ. Yʋlʋ tɛŋ ɩ taa na Ɩsɔ kɛ́ na pə́cɔ́ ɩ́ nyɩ pəlɛ pə tɔm. 5 Ma tʋ-wɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pá wɛɛna lotu kʋlʋmtʋ, na pá təŋəɣɩ siɣisuɣu, na pá tɛ́ Ɩsɔ na pa taa kɛ́ teu, na pá lá na pá wɛɛna sɔɔlʋɣʋ. 6 Lɛlaa yela yaasi kʋpaŋ ɩnɛɣɛ tɔkʋɣʋ, na pá tooli na pá sʋʋ kʋmɛləntɔŋkpɛɛsaɣa taa kɛ́ yem. 7 Pa lʋkɩ yem sɩ mpɛɣɛlɛ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ sɛɣɛsəlaa, pəyele paa cɛkəɣəna pa maɣamaɣa pa kʋyɔɣɔtʋtʋ. Pa ta cɛkəna mpi mpi pə tɔm pa tɩɩ yɔɣɔtəɣɩ mpʋ na apalʋtʋ tɔ. 8 Tə nyəmá sɩ ye n təŋa Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ kɛ teitei ɩsɩɩ tə wɛʋ tɔ, tə wɛ teu kɛ́. 9 Na pɩɩ tɔɔsɩ-ŋ sɩ kʋsəsɩɩtʋ fɛɩ nti pə paasaa na pə́ sɩɩ kʋpantʋ lataa tɔɔ tɔ. Ama ɩsaɣalataa, na kaanɩɩtʋnaa, na nyaŋ nyə́ma, na kawalaɣa nyə́ma, na mpa paa seeki Ɩsɔ na paa seeki ɩ nyəm tɔ, na mpa pa kʋɣɩ pa caanaa yaa pa toonaa tɔ, na yʋlʋkʋlaa, 10 na apalaa mpa pa sʋʋkəna apalaa lɛlaa tɔ, na yʋlʋpɛɛtəlaa, na pɔpɔtʋnaa, na mpa pa sɩɩkɩ pa nɔɔsɩ kɛ yem tɔ, yaa mpa pa takəɣɩ ntiwɛ tə ta təŋ sɛɣɛsʋɣʋ kʋpaŋkʋ ŋku kʋ waasəɣɩ yəlaa tɔ, pa tɔɔnaa kɛ pa sɩɩ kʋsəsɩɩtʋ. 11 Laapaalɩ Kʋpaŋ wei pə yelina-m tɔ ɩnɩ ɩ sɛɣɛsəɣəna sɛɣɛsʋɣʋ kʋnɛ. Teeli Ɩsɔ na kʋpantʋ tʋ tɔɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ ntɛ́. 12 Tacaa Yesu Kilisiti wei ɩ ha-m toma kɛ sɔsɔm na má lakəna ma təmlɛ tɔɣɔ ma sɛɛ ɩ́ na təmlɛ. Ɩ tʋnaʋ má sɩ ma nəɣəsəna pá tɛ-m na taa, na ɩ́ kpa-m sɩ má la təmlɛ tɔ, ma sɛɛ-ɩ ɩ́ na təmlɛ. 13 Tuu lɔŋ má yɔɣɔtaɣana ɩsaɣatʋ kɛ ɩ tɔɔ, na má tʋna-ɩ kʋnyɔŋ, na má tʋʋ-ɩ. Ama Ɩsɔ wii ma pətɔɔtəlɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ma taa tɛ́ ma taa na Ɩsɔ tɔɣɔ ma ta nyɩ ma kʋlapʋtʋ ntɩ. 14 Tacaa hʋla-m ɩ pɛɛlɛɛ kɛ sɔsɔm, na ɩ lapa na má tɛŋ ma taa na Ɩsɔ na má sɔɔləɣɩ yəlaa ɩsɩɩ tə kpɛntənaʋ Yesu Kilisiti na tə wɛna tɔ. 15 Tɔm nti tə kɛ́ tampana nyəntʋ təkelekele na tə́ mʋna pá mʋ-tɩ təkpem na pá tɛ-tɩ na taa tɔɣɔlɛ sɩ: Yesu Kilisiti kɔma antulinya taa sɩ ɩ yakɩ ɩsaɣalataa nyɔɔŋ, na maɣalɛ pa taa acɛpa. 16 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ wii ma pətɔɔtəlɛ, ɩnɩ ɩ sɔɔləna sɩ Yesu Kilisiti ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩsaɣalataa taa acɛpa maɣa ɩ suulu təna, na pɩɩ hʋ́lɩ́ waalɩ nyə́ma mpa paa tɛ na pá mʋ ɩ tɔm na pá hiki weesuɣu kɛ tam tɔɔ tɔ sɩ pá nyənəɣəna-m na pá ná. 17 Aaa, Kawulaɣa tʋ, ɩnɩ ɩ wɛnna tam tɔɔ, ɩɩ səkɩ, paa naa-ɩ, ɩ tike təkoŋ ntɛ́ Ɩsɔ. Yəlaa təna ɩ́ samɩ-ɩ na pá tʋɣʋ-ɩ teeli kɛ tam tɔɔ. Ami. 18 Tɔʋ, ma pu Timotee, Ɩsɔ ka lapa hatuu lɔŋ na pá ná nyá tɔm nti na pá yɔɣɔtɩ tɔɣɔ ma tɔkaa na má kpaaləɣɩ-ŋ ɩsəntɔ, sɩ ń tɔkɩ tɔmnaa mpɛɣɛ teu, na ń paasɩ na ń yoo yoou kɛ teu. 19 N tɛma Ɩsɔ na nyá taa tɔ tɔkɩ mpʋ na ń wɛɛna lotu kʋlʋmtʋ. Lɛlaa tá tɔkɩ lotu kʋlʋmtʋ ɩlɛna pa Ɩsɔ sɛɛʋ pəsɩ yem. 20 Pa taa mpɛɣɛlɛ na Himenee na Alɛkəsantəlɩ. Satanɩ kɛ ma yilina-wɛ sɩ ɩ́ la-wɛ na pə́cɔ́ pá nyɩ sɩ pa yɔɣɔtʋɣʋ ɩsaɣatʋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ tɔ pə fɛɩ teu. 1 Tɔʋ, kancaalaɣa ɩlɛ, nti ma tʋɣɩ-mɛ sɩ ɩ́ la tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ tɛkəɣɩ Ɩsɔ kɛ́ niŋ kɛ yəlaa təna tɔɔ, na ɩ́ sələməɣɩ-ɩ pa tɔɔ, na ɩ́ wiikina-ɩ pa tɔɔ, na ɩ́ sɛɛkɩ-ɩ ɩ́ na təmlɛ kɛ pa tɔɔ. 2 Ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ kɛ́ awulaa sɔsaa na toŋtʋnaa təna tɔɔ, ɩlɛna tə́ pəsɩ na tə́ caɣa təpamm na alaafəya na tə́ paasəna Ɩsɔ nyəntʋ kɛ teu, na tə́ tɔka tá yaasi kʋpaŋ. 3 Nti tə maɣamaɣa tə kɛ́ tá Yatʋ Ɩsɔ luɣu tɛɛ nyəntʋ na tə wɛ-ɩ teu tɔɣɔlɛ. 4 Ɩnɩ ɩ caana sɩ pə́ ya yəlaa təna nyɔɔŋ, na pə́ lá na pá nyɩ tampana. 5 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ kʋlʋm tike təkoŋ wɛnna, na Ɩsɔ na yəlaa pa hɛkʋ taa sənlʋ kɛ kʋlʋm kɛ́, ɩnəɣəlɛ yʋlʋ wei pa yaa sɩ Yesu Kilisiti tɔ. 6 Ɩ́lɛ́ ɩ hana ɩ tɩ na ɩ́ fɛlɩ na pə́ cɛ yəlaa kɛ pa yomle. Waatʋ wei paa tʋwa tɔɣɔ ɩ kɔma, na ɩ́ hʋ́lɩ́ sɩ tampana Ɩsɔ caa kɛ́ sɩ pə́ ya yəlaa təna nyɔɔŋ. 7 Pə maɣamaɣa pə tɔɔ kɛ́ pə kpa-m pə tɔm heellu na tillu, na pə́ tʋ-m sɩ má sɛɣɛsəɣɩ mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔɣɔ Ɩsɔ sɛɛʋ mpaaʋ na tampana pə tɔm. Tampana kɛ ma yɔɣɔtəɣɩ, maa looliɣi. 8 Pə tɔɔ kɛ́ ma caa sɩ paa timpiɣi apalaa sələməɣɩ Ɩsɔ, pá tiɣisi Ɩsɔ kɛ́ niŋ, na pá sələməna lotu kʋlʋmtʋ, na pááná yaa yoou ɩ́ taa wɛɛ. 9 Ma caa tɔtɔ sɩ alaa ɩ́ tɔɣɔləɣɩ pa wontu kɛ ɩsəna pə mʋna pá tɔɣɔləɣɩ tɔ, pá taa la ɩsəcaʋ na pá suli mpəle tɛləsʋɣʋ. Pá taa tiɣiliɣina nyɔɔsɩ taɣanʋɣʋ katatəlaɣa, yaa wʋlanaa na lɩɩtʋ pə tʋɣʋ, yaa liɣitee pɔɔŋ tɔɣɔlʋɣʋ sɩ pá te. 10 Ama lakasɩ kʋpaŋsɩ kɛ paa tiɣilina ɩsɩɩ lakasɩ nsiwɛ sɩ mʋŋna alaa mpa pa tɔŋ sɩ pa seeki Ɩsɔ tɔ. 11 Ye pa sɛɣɛsəɣɩ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ alʋ ɩ́ su na ɩ́ pasa ɩ təɣɩ teu na ɩ́ nɩɩkɩ sɛɣɛsʋɣʋ. 12 Ma ta ha alʋ kɛ nɔɣɔ sɩ ɩ́ sɛɣɛsɩ yaa ɩ́ kpiliki apalʋ kɛ pʋlʋpʋ taa. Ama pə wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ su. 13 Pə taɣa pʋlʋ, Atam kɛ pə caaləna ŋmaʋ, pə waalɩ kɛ́ pə ŋma Ɩfa. 14 Pə taɣa Atam kɛ pə puɣusaa. Ama alʋ kɛ pə puɣusaa na ɩ́ kisi Ɩsɔ nɔɣɔ taa nyəntʋ kɛ nɩɩnaʋ. 15 Ye pa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ na pá sɔɔləɣɩ yəlaa na pa yaasi máɣá Ɩsɔ, na paa lakɩ ɩsəcaʋ na pá tɔka ḿpʋ́ɣʋ́ tam, ɩlɛ pɩɩ ya pa nyɔɔŋ na pa piya lʋlʋɣʋ taa. 1 Tɔm nti tə kɛ́ tampana nyəntʋ təkelekele tɔɣɔlɛ sɩ, ye yʋlʋ caa ɩ́ la Ɩsɔ yəlaa kpekəle sɔsɔ pə kɛ́ təmlɛ kʋpantɛ kɛ́. 2 Wei ɩ kiŋ pa kaa na kawaliya nakəlɩ tɔ ɩnɩ ɩ ká tɔɣɔna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔntʋ. Na alʋ kʋlʋm kɛ pʋntʋ ɩnɩ ɩ ká wɛɛna. Ɩ ká kpaakɩ ɩ təɣɩ paa mpi pə taa, na ɩ́ wɛɛ ləmaɣasɛɛ tʋ na wei ɩ nyəmá pə təna pə taɣanʋɣʋ kɛ teu tɔ. Ɩ ká wɛɛ wei ɩ nyəmá mʋʋllɛ lapʋ tɔ, na ɩ pəsəɣɩ sɛɣɛsʋɣʋ. 3 Ɩ kaa wɛɛ sʋlʋnyɔɔlʋ yaa mʋsʋŋ tʋ. Ama ɩ ká wɛɛ təpamm kɛ́, na ɩ́ wɛna yəllɛ. Ɩ kaa wɛɛ pɔɣɔlaɣa nyənlʋ. 4 Ɩ ká wɛɛ wei ɩ paasaa na ɩ́ pəsa ɩ təyaɣa kɛ teu teu, na ɩ́ məŋna ɩ piya kɛ ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ na sɩ nɩɩkəna-ɩ na sɩ nyaŋna-ɩ teu tɔ. 5 Mpi tɔ, ye yʋlʋ ta pəsɩ ɩ maɣamaɣa ɩ təyaɣa, ɩsənaɣa ɩ ká pəsɩ na ɩ́ paasəna Ɩsɔ sɛɛlaa kpekəle? 6 Ye pʋntʋ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ kʋfalʋ pə kaa la. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ ká kɔɔ kɛ́ na ɩ́ saŋ ɩ tɩ na ɩ tɔm nana səpʋ ɩsɩɩ Ɩlɔɣɔʋ nyəntʋ ka lapʋ tɔ. 7 Ɩ ká wɛɛ wei ɩ kʋpantʋ ma ta nyɩ ɩsɔnaa maɣamaɣa sama tɔ, pə́cɔ́ pə́ taa kɔɔ na pá footiɣi-ɩ, na ɩ́ kɔɔ ɩ́ nana Ɩlɔɣɔʋ nyəpətʋ taa kɛ́ tiiu. 8 Mpa mpa pa lakɩ təma kɛ Yesu sɛɛlaa kpeka taa tɔ paa wɛɛna yaasi kʋpaŋ kɛ mpʋ tɔtɔɣɔ. Pa kaa wɛɛ ataa na a waalɩ nyə́ma, pa kaa wɛɛ sʋlʋnyɔɔlaa, yaa mpa pa muɣuliɣi sɩ pá hiki liɣitee tɔ. 9 Paa wɛɛ mpa pa təŋəɣəna laakalɩ kʋpaŋ kɛ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ tampana nna a tɔɔ Ɩsɔ kulaa tɔ. 10 Pá maɣasɩ-wɛ na pə́cɔ́, ye pa ta na ɩsaɣatiya nakələɣɩ pa kiŋ ɩlɛ pa sʋʋ Yesu sɛɛlaa kpekəle təmlɛ lapʋ taa. 11 Pa alaa tɔtɔ ká wɛɛna yaasi kʋpaŋ, pa kaa cakəna yəlaa. Paa kpaakɩ pa tɩ na pá wɛɛ kʋpama kɛ pə təna pə taa. 12 Wei ɩ lakɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle təmlɛ tɔ ɩ ká wɛɛna alʋ kʋlʋm kɛ́, na ɩ ká wɛɛ wei ɩ paasaa na ɩ́ pəsa ɩ piya na ɩ təyaɣa kɛ teu teu tɔ. 13 Yesu sɛɛlaa kpekəle təmlɛ lataa mpa pa lapa pa təma kɛ teu tɔ, pa nyɔɔŋ kʋləɣɩ kɛ́. Na pa pəsəɣɩ na pá yɔɣɔtɩ tá na Yesu Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ lapa na tə́ wɛ Ɩsɔ sɛɛʋ mpi pə taa tɔ pə tɔm na paa nyaŋna pʋlʋ. 14 Ma ŋmaakɩ-ŋ takəlaɣa kanɛ na má tɛɛləɣɩ kɛ́ sɩ maa kɔɔ nɔɔnɔɔ na má na-ŋ. 15 Ama ye pə kɔma na n ta nɩɩ ma taŋ, ɩlɛ takəlaɣa kanɛ kaa kɛɛsəna-ŋ yaasinaa mpa n ka tɔkɩ Ɩsɔ sɛɛlaa kpeka taa tɔ. Weesuɣu Ɩsɔ sɛɛlaa mpa pa kɛ́ kite nte tə tɔɔ tampana səŋaa na pə́ tɔka-yɛɣɛ teu təkpa tɔɣɔ ma tɔŋ. 16 Ama tampana tɔɔ ɩsəntɔ tá Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ tɔm kʋŋmɛsətʋ wɛ piti kɛ́ teu kɛ́, yʋlʋ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ kpɛɛsɩ təlɛ. Ɩ kɔma tɔ yʋlʋwɛɛtʋ kɛ ɩ wɛna. Feesuɣu ná hʋləna sɩ ɩ kɛ́ tampana təŋlʋ. Ɩsɔtaa tillaa maɣamaɣa ná na-ɩ. Ɩ waasʋ kɛ pa lapa kateŋasɩ təna taa. Pa mʋ ɩ tɔm kɛ antulinya təna taa. Pə kpaasa-ɩ na ɩ́ sʋʋ ɩ teeli taa. 1 Ɩsɔ Feesuɣu yɔɣɔtəɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ təcɛɩcɛɩ sɩ, pɩɩ kɔɔ na pə́ tala kantəkaɣa kʋyɛɛŋ taa tɔ, yəlaa lɛlaa ká lɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ na pá paasəna ɩlɔɣɔhilu təma kʋpuɣusɛɛ, na alɔɣaa kʋsɛɣɛsətʋ kɛ paa mʋ. 2 Na paa yele na yəlaa cɛsəlaa na pɔpɔtʋnaa mpa pa ləmaɣasɛɛ taa səpa ɩsɩɩ pa tɩɩla-yɛɣɛ kɔkɔ na paa tasəɣɩ kʋpantʋ natələɣɩ cɛkənaʋ tɔ pɛlɛ pa tolisi-wɛ. 3 Yəlaa panɛ-wɛ, pa sɛɣɛsəɣəna sɩ alʋ kpaɣaʋ fɛɩ teu, na tɔɣɔnasɩ lɛnsənaa tɔɣɔʋ fɛɩ teu. Anɩ Ɩsɔ ná lapa kʋtɔɣɔŋ ɩnəɣɩ sɩ Ɩsɔ sɛɛlaa nyəmá tampana tɔ pá sɛɛ Ɩsɔ na pá tɔɣɔ. 4 Pə təna mpi Ɩsɔ lapa tɔ pə tewaɣa, pə taa pʋlʋ fɛɩ lɔʋ. Ama pə wɛɛ sɩ pá tɔɣɔ pə təna kɛ́ na pá sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ kɛ pə tɔɔ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Tɔm na ɩ sələmʋɣʋ taɣanəɣɩ pə tənaɣa na pə wɛɛ-ɩ teu. 6 Ye n wɛɛ na ń sɛɣɛsəɣɩ tá taapalaa kɛ tɔmnaa panɛ, n tɛŋ na ń lá Yesu Kilisiti təmlɛ tʋ kʋpaŋ kɛ́. Na pɩɩ hʋ́lɩ́ sɩ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ tɔmnaa na tampana sɛɣɛsəŋ wei n təŋaa tɔɣɔ n pɩɩsəɣəna nyá ləsaɣa. 7 Kisi sɔsaa taa kpaɩ kpaɩ tɔmnaa mpɛ, tɩɩ lakɩ na yʋlʋ tɛ ɩ taa na Ɩsɔ se. Faləsəɣɩ nyá tɩ sɩ ń sɔɔsɩ Ɩsɔ kɛ́ nyɔɔnaʋ kɛ teu. 8 Yʋlʋ faləsʋɣʋ ɩ tɔnʋɣʋ tɔ pə waasəɣɩ te, ɩlɛ pə waasʋɣʋ ta tɔɔ kɛ́. Ama ye yʋlʋ faləsa ɩ tɩ sɩ ɩ́ nyɔɔna Ɩsɔ kɛ́ teu, ɩlɛ pəlɛ pə kələna waasʋɣʋ kɛ paa mpi pə taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩnɩ ɩ tɔmna sɩ ɩ ká ha-tʋɣʋ weesiŋ kɛ saŋa na cele tɔtɔ. 9 Tɔm ntɩ tə kɛ́ tampana nyəntʋ kɛ́ təkelekele, na tə mʋna pá mʋ-tɩ təkpem na pá tɛ-tɩ na taa. 10 Mpi pə tɔɔ tá wɛɛ na tə́ tɔŋna təmlɛ lapʋ na tə́ lʋkɩ tɔɣɔlɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, weesuɣu tʋ Ɩsɔ wei ɩ yakɩ yəlaa təna nyɔɔŋ ɩlɛna pə́ tɩɩ kələna mpa pa tɛŋɩ-ɩ na pa taa tɔɣɔ tá tɛɛləɣɩ. 11 Hʋ́lɩ́-wɛ sɩ pá lakɩ pə təna ɩsəntɔ na ń sɛɣɛsəɣɩ-wɛ. 12 Taa yele na nɔɣɔlʋ kpɛɛna-ŋ sɩ n kɛ́ pəyaɣa. Ama wɛɛ wei Ɩsɔ sɛɛlaa lɛlaa ká kɛɛsəɣəna na pá lakɩ tɔɣɔ nyá yɔɣɔtaɣa taa, na nyá tɔntɛ na nyá sɔɔlʋɣʋ kɛ lɛlaa taa, na ɩsəna n tɛmna Ɩsɔ kɛ́ nyá taa na nyá tənaŋŋ wɛɛtʋ pə taa. 13 Kaləɣɩ Ɩsɔ Tɔm takəlasɩ kɛ yəlaa taa na ń lakɩ waasʋ na ń sɛɣɛsəɣɩ pə hʋwɛɛ na má kɔŋ. 14 Taa liɣilina mpi Ɩsɔ Feesuɣu yelaa na pə lapʋ saa-ŋ tɔ, mpi paa nawa na pá yɔɣɔtɩ na Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsaa tənɩ nyá tɔɔ kɛ́ niŋ tɔ. 15 Paasəna teu na ń la təmlɛ tənɛ na ń yoosi-tɛ. Há nyá təɣɩ tə taa təkpataa na pa təna pá na ɩsəna n tɔŋna toŋ nyɔɔʋ tɔ. 16 Feŋiɣi nyá tɩ na nyá kʋsɛɣɛsətʋ tɔɔ tɔtɔ. Tɔkɩ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ teu. Tɔm tampana tɔɔ, ye n lakɩ mpʋ, n ká ya nyá tɩ nyʋɣʋ na nyá nɩɩntaa nyəŋ tɔtɔ. 1 Taa kaləɣəna kʋkpatəlaa, ama yɔɣɔtəna-wɛ ɩsɩɩ n ka yɔɣɔtəna nyá caa tɔ. Ye ɩfepiya ɩlɛ tɛɛkɩ pɛlɛ ɩsɩɩ nyá tɛɛtʋnaa. 2 La alaa sɔsaa ɩsɩɩ nyá toonaa. Na ń la alaa səkpema ɩsɩɩ nyá tɛɛtʋnaa tɔtɔ, na ń lá laakalɩ na tɛtɛlakasɩ. 3 Paasəna leelaa sɔsaa kɛ teu. 4 Ama leelu wei ɩ wɛna piya yaa saalənaa tɔ, pə wɛɛ sɩ səlɛ sɩɩ kpɛləməna sɩ nyə́ma kɛ tɔkʋɣʋ na pə́ hʋ́lɩ́ sɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛ pa Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ taa. Na pɩɩ hʋ́lɩ́ tɔtɔ sɩ pa caanaa na pa cɔsɔnaa ka wɩɩwa mpɛ pa tɔɔ ɩlɛ kʋpantʋ ntəɣɩ mpɛ pa lɛɛtəɣɩ pa nyə́ma. Pə taɣa pʋlʋ, mpʋ ɩnɩ pə lapʋ wɛ Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ́. 5 Ama leelu wei ɩ kpatəlaa na ɩ́ fɛɩna paasənlʋ tɔ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́lɛ́ ɩ tɛɛləɣɩ. Na ɩ́ sələməɣɩ-ɩ tam, na ɩ́ wiikina-ɩ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ sɩ ɩ́ temi-ɩ. 6 Ama leelu wei ɩ wɛna təkpaalətʋ tɔ, paa ɩ wɛna ɩ ɩsɛ tɔ ɩ səpaɣa na ɩ́ caɣaa. 7 Nti tə wɛɛ sɩ n ká tɔɔsɩ-wɛ tɔɣɔlɛ yoo, ɩlɛ pa kaa na ɩsaɣatʋ natələɣɩ pa kiŋ. 8 Yʋlʋ wei ɩɩ paasəɣəna ɩ lʋlʋɣʋ nyə́ma na pə́ tɩɩ kələna ɩ maɣamaɣa ɩ təyaɣa tɔ pʋntʋ kisa Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ́, na ma ta nyɩ Ɩsɔ lapa-ɩ na sana. 9 Leelu wei ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ tɛɛ nɩɩtoso tɔ ɩ tike ɩ hətɛ kɛ n ká tʋ leelaa həla taa. Ama ɩ ká wɛɛ wei ɩ laɣana apalʋ kʋlʋm kɛ hatuu ɩ kʋlʋɣʋ tɔɣɔ. 10 Na pá nyəma-ɩ na təma kʋpana ɩsɩɩ ɩ piya tɔkʋɣʋ na mʋʋlaa tɔkʋɣʋ na Ɩsɔ yəlaa nɔɔhɛɛ kɔʋ na kʋnyɔntɔɣɔlaa sənaʋ na təma kʋpana təna lapʋ. 11 Pə kpaɣaʋ leelaa səkpema tɔ, taa ŋmaa pa həla kɛ takəlaɣa taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa kʋnyɩɩləŋ kɔŋ ɩ́ kpa pa nyɔɔŋ taa tɔ pə tʋɣɩ-wɛɣɛ saaʋ kɛ́. Na mpʋ tɔ, pa haa Kilisiti kɛlɛ siɣile, 12 ɩlɛna pə́ pəsəɣɩ-wɛɣɛ tasəkəlɛ nyə́ma. Mpi tɔ, pa ta tɔkɩ nɔɣɔ ŋka paa sɩɩwa kancaalaɣa tɔ. 13 Na təlɛ tə paasi paa cɔɔkɩ tɛɛsɩ taa kɛ́ na felentu caŋ na tə́ tɛɛləna-wɛ təkpətɩɩ. Na kʋkələtʋ ntɛ́ sɩ pa lakɩ yɔɣɔtəlaa kɛ́ na kataɣasətʋnaa, na pá faakɩ tɔmnaa kɛ yem. 14 Pə tɔɔ kɛ́ ma caa sɩ leelaa səkpema ɩ́ saa, na pá lʋlɩ piya na pá paasəna pa tɛɛsɩ. Pəlɛ ɩlɛ tá kolontunaa kaa hikina timpi paa footiɣi-tʋ tɔ. 15 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, leelaa lɛlaa tɛma mpaaʋ kʋpaŋkʋ kɛ siɣile haʋ, na pá sʋʋ Satanɩ kɛ təŋʋɣʋ. 16 Ama ye Ɩsɔ sɛɛlʋ wei ɩ lʋlʋɣʋ taa wɛ leelaa, pʋntʋ ká mʋ Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛ səɣəla kɛ́ na ɩ́ səŋna ɩ leelaa, ɩlɛna pə́ hɛtɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle na pɛlɛ pá səŋna mpa pa kɛ́ leelaa təkpem tɔ. 17 Yesu sɛɛlaa nyʋɣʋ nyə́ma mpa pa feŋiɣi Yesu sɛɛlaa tɔɔ kɛ́ teu tɔ pə mʋna pɛlɛ pa kʋfɛlʋɣʋ ɩ́ tɛɛ lɛlaa nyəŋkʋ kɛ tɔm naalɛɣɛ. Ɩlɛna pə́ tɩɩ kələna mpa pa sɔpa nyʋɣʋ na waasʋ lapʋ na sɛɣɛsʋɣʋ tɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ sɩ: Ye naʋ ɩ́ makɩ nyá tɔɣɔnaɣa pee, n kaa hɔkɔ ɩ nɔɣɔ. Na tɔtɔ sɩ: Təmlɛ latʋ na ɩ kʋfɛlʋɣʋ kɛ́. 19 Ye pa tɔma sɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle nyʋɣʋ tʋ lapa taalɩ nɔɣɔlʋ, na pə aseeta nyə́ma ta lɩɩ yəlaa naalɛ yaa tooso, taa mʋ-tɩ. 20 Ye mpa pa lapa ɩsaɣatʋ, kaləna-wɛɣɛ samaa taa, na lɛlaa náá ná na sɔɣɔntʋ kpa-wɛ. 21 Ma heeliɣi-ŋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ Ɩsɔ na Yesu Kilisiti na ɩsɔtaa tillaa naŋŋ nyə́ma pa ɩsɛntaa sɩ ń tɔkɩ tɔmnaa panɛ ɩnɩ. Taa ləsɩ tə taa lɛntɩ na ń yele lɛntɩ, pə́cɔ́ taa faɣasɩ nɔɣɔlʋ kɛ mpi n lakɩ tɔ pə taa. 22 Taa hulina niŋ tənʋɣʋ kɛ nɔɣɔlʋ tɔɔ sɩ ɩ́ sʋʋ Yesu sɛɛlaa təmlɛ lapʋ. Taa fa lɛlaa ɩsaɣatʋ kɛ yem. La yʋlʋpaŋ. Taa hɛlɩ asilima taa. 23 Taa nyɔɔkɩ sasala tike, ama təŋəɣɩ sʋlʋm kɛ nyá lotu ntɩ tə tɔɔ. Nn naa pə wɩɩkʋɣʋ-ŋ tam. 24 Yəlaa lɛlaa ɩsaɣatʋ naa kpakpaa kɛ́ təkeelee na pá ta tɩɩ hʋʋnta-wɛɣɛ tɔm. Ama pə yela lɛlaa nyəntʋ tɔ, hʋʋlɛ waalɩ kɛ́ pɩɩ kuli tə tɔɔ. 25 Təma kʋpana ná naa mpʋ tɔtɔɣɔ təkeelee, na nna a maɣamaɣa a fɛɩ naʋ kɛ ɩsɛntɔɔ kɛ kpakpaa kpakpaa tɔ, a kaa pəsɩ na á saalɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. 1 Pa təna mpa pa kɛ́ yomaa tɔ pá tʋna pa caanaa na pá seeki-wɛɣɛ pə təna pə taa, na pə taa kɔɔ na yəlaa tʋʋ Ɩsɔ na ta kʋsɛɣɛsətʋ. 2 Yomaa mpa pa caanaa ná kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔtɔ tɔ, pá taa nyənɩ pa caanaa mpɛɣɛ yem, na pá waana sɩ: Kaɣana tə kɛ́ kʋlʋm kɛ́. Aaɩ, pənɛntɛɣɛ pə wɛɛ sɩ pá wʋsɩ ɩsəlɛ na pa caanaa təma. Mpi tɔ mpa pa waakəna ḿpʋ́ɣʋ́ pa təma tɔ pɛlɛ pa kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlaa tɔtɔɣɔ, na mpɛɣɛ yomaa pa sɔɔla-wɛ tɔ se. Tɔʋ, n ta na ntiwɛ n ká sɛɣɛsəɣɩ na ń lakɩ waasʋ kɛ tə tɔɔ tɔɣɔlɛ. 3 Ye nɔɣɔlʋ ná ləsa ɩ nyəntʋ natəlɩ na tə mpaa, na ɩ́ tá təŋ Tacaa Yesu Kilisiti nɔɣɔ taa sɛɣɛsəŋ kʋpaŋ wei ɩ waasəɣɩ yəlaa tɔ, pə́cɔ́ ɩ ta təŋ tá Ɩsɔsɛɛlɛ kʋsɛɣɛsətʋ, 4 pʋntʋ kəla kalampaanɩ, na ɩ ta tɩɩ nyəm pʋlʋ. Kʋmɛlətɔmnaa tɔɔ hɔm na tə tɔɔ yooŋ tɔka-ɩ kɛ́ ɩsɩɩ kʋtɔŋ. Mpʋ ɩnɩ pə kɔŋna na ɩsɛsɛɛmɛɛ na yooŋ na kʋtʋʋŋ na tɔmnaa tʋɣʋ 5 na ntɔŋkpɛɛsasɩ nsi sɩ fɛɩ tənaɣa tɔɣɔ mpa pa ləmaɣasɛɛ səpa na paa tasəɣɩ tampana nyəm tɔ pa hɛkʋ. Na pa hʋʋ kɛ́ sɩ Ɩsɔsɛɛlɛ kɛ́ mpi yʋlʋ ka pilina tɔ. 6 Tampana yaa, ye ɩsɩɩ yʋlʋ laŋlɛ hɛɛna ɩ kʋwɛnam, apititu sɔsɔɔntʋ wɛnna Ɩsɔsɛɛlɛ taa. 7 Aaɩ, pə lʋla-tʋ tɔ, tə ta tɔkɩ pʋlʋ na tə́ kɔna antulinya ɩnɛ ɩ taa se. Mpʋ tɔtɔɣɔ ye tə kpeŋ tə kaa pəsɩ na tə́ kpɛntəna pʋlʋ na tə́ kpeena. 8 Ɩlɛ ye pə yelaa na tə́ hiki tá nɔɣɔ pʋʋɣʋ nyəm na tá tɔɔ kʋkentim, pə tɔɔ-tʋ mɛɛ. 9 Ama mpa pɛlɛ pa caa pa pili tɔ pə tʋɣɩ-wɛɣɛ maɣasəŋ taa kɛ́ na kʋmɛləkʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ paɣalɛ nyəpətʋ taa kɛ́ pa tiiki. Kʋnyɩɩləŋ ɩnɛ ɩ tusiɣina yəlaa na ɩ́ kaakɩ timpi paa le na pə́ wakəlɩ-wɛ tənaŋnaŋ tɔ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, liɣitee pulaɣa tɔɔ kɛ́ ɩsaɣatʋ təna caaləɣɩ. Lɛlaa ná nyəna pɔɣɔlaɣa caaʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na pə́ caŋ pə́ ləsɩ-wɛɣɛ Ɩsɔsɛɛlɛ taa, na pá kʋɣɩ pa təɣɩ sɔsɔm na laŋwakəlɛɛ paɣalɛ. 11 Ama nyá kɛ́ Ɩsɔ yʋlʋ ɩlɛ cɔləɣɩ pə tənaɣa mpʋ. Lʋkɩ tam sɩ ń təŋəɣɩ siɣisuɣu na ń nyɔɔna Ɩsɔ, na ń tɛŋɩ-ɩ na nyá taa, na ń sɔɔləɣɩ nyá lɛlaa, na ń kantələɣɩ, na ń tɔkɩ suulu. 12 Yoo Ɩsɔsɛɛlɛ taa yoou kɛ teu. Tɔkɩ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ niŋ naalɛ. Pə taɣa pʋlʋ, weesuɣu tam nyəŋkʋ ŋkʋ kʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ yaa-ŋ waatʋ wei ŋ kaala nyá kaalɛɛ kʋpana kɛ aseeta nyə́ma paɣalɛ ɩsɛntaa sɩ n tɛma-ɩ na nyá taa tɔ. 13 Ma tʋɣʋ-ŋ təmlɛ tənɛɣɛ Ɩsɔ wei ɩ haa pə tənaɣa weesiŋ tɔ ɩsɛntaa, na Yesu Kilisiti wei ɩ ləsa aseeta na ɩ kaalɛɛ kʋpana kɛ Pɔŋsɩ Pilatɩ kiŋ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ ɩsɛntaa sɩ: 14 Təŋ tɔm tənɛ tə təna, na ń tɔkɩ-təɣɩ teu təcʋŋŋ, tə́ taa wakəlɩ tiili, haləna kʋyaŋku Tacaa Yesu Kilisiti ká kɔɔ tɔ. 15 Ye pə kɔma na pə́ tala kʋyakʋ ŋku pə sɩɩwa tɔ, Ɩsɔ ká yele na ɩ́ kɔɔ. Aaa, Ɩsɔ tike təkoŋ ntɛ́ kawulaɣa tʋ na kʋpantʋ tʋ. Ɩnəɣəlɛ awulaa təna wulaʋ, sɔsaa Sɔsɔ. 16 Ɩ tike ɩɩ səkəna. Ɩ təcaɣalɛ kɔkɔ teu wɛ caasa, yʋlʋ fɛɩ wei ɩ kpətəɣəna təna tɔ. Tuu tɔ nɔɣɔlʋ ta keesita-ɩ, pəyele nɔɣɔlʋ kaa tɩɩ keesi-ɩ. Yəlaa təna ɩ́ saŋɩ-ɩ. Ɩ pəsʋɣʋ kʋnɛ kʋ wɛɛ tam. Ami. 17 Kpaalɩ mpa pa kɛ́ apila kɛ antulinya ɩnɛ ɩ taa tɔ sɩ pá taa la kalampaanɩ. Heeli-wɛ sɩ pá taa tɛɛləɣɩ apititu nti tɩɩ tɛ na tə́ saalɩ tɔ. Ama pá tɛɛləɣɩ Ɩsɔ wei ɩ kaa pə tənaɣa sɔsɔm sɩ tə́ yɔɔləɣəna tɔ. 18 Kpaalɩ-wɛ sɩ pá lakɩ kʋpantʋ, na pa lakasɩ kʋpaŋsɩ ɩ́ tɔɔ sɔsɔm. Na pá nyɩ haʋ tɔm, na pa na lɛlaa pá taləɣɩ pa nyəm na laŋhʋlʋmlɛ. 19 Ye pa lakɩ mpʋ, cele kpancoou kʋpaŋkʋ ŋku kʋ kaa wakəlɩ tɔɣɔ pa sɩɩkɩ, na pɩɩ yele na pá hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 20 Haɩ, Timotee, tɔkɩ teu kɛ mpi pa tʋ nyá niŋ taa sɩ ń paasəna tɔ. Kisiɣi kpaɩ faacinaa mpa paa lakɩ na yʋlʋ tɛ ɩ taa na Ɩsɔ tɔ, na ntɔŋkpɛɛsasɩ nsi pa ta nyɩ ɩlɛna pá yaakɩ sɩ nyəm tɔ. 21 Lɛlaa hɔŋaɣa pa tɩ sɩ pá yelina-wɛ sɩ mpɛɣɛlɛ nyəm pənɛ pə nyə́ma, ɩlɛna pə́ caŋ pə́ ləsɩ-wɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ ɩ pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Pɔɔlɩ, Ɩsɔ luɣu lapəna na má la Yesu Kilisiti tillu sɩ ma kpaaləɣɩ weesuɣu ŋku Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha mpa na Yesu Kilisiti pa kpɛntaa tɔ kʋ tɔm. 2 Má ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ ma pu kʋpaŋ Timotee. Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-ŋ pɛɛlɛɛ na suulu na pá ha-ŋ alaafəya. 3 Ɩsɔ wei ɩ təmlɛ ma lakəna lotu kʋlʋmtʋ ɩsɩɩ ma caanaa lakaɣa tɔɣɔ ma sɛɛkɩ. Maa hɔsəɣɩ nyá tɔɔ kɛ́ tɔɔsʋɣʋ kɛ ma sələməŋ təna taa kɛ́ ilim na ahoo, na má sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ. 4 Ma tɔɔsa nyá wula, na má nyɩɩləɣɩ sɔsɔm sɩ má na-ŋ tə́ ná na ma laŋlɛ hʋlʋmɩ teu. 5 Ma tɔɔsəɣɩ ɩsəna n tɛma nyá taa na Ɩsɔ na tampana tɔ. Nyá neese Loisi na nyá too Iniisi pɛlɛ paa tɛma pa taa na Ɩsɔ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ na pə́cɔ́ pə́ takɩ nyá. Ma nyəmá teu təkpataa sɩ nyá maɣamaɣa n tɛma nyá taa na Ɩsɔ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́. 6 Pə tɔɔ kɛ́ ma tɔɔsəɣɩ-ŋ sɩ maa təna ma niŋ kɛ nyá tɔɔ na Ɩsɔ yele na mpi pə lapʋ saa-ŋ tɔ taa yele na pə́ sɩ paa pəcɔ. 7 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ tá ha-tʋɣʋ ɩ Feesuɣu sɩ kʋ́ la-tʋɣʋ sɔɣɔntʋnaa. Ama sɩ kʋ́ la-tʋɣʋ kpelikpeka nyə́ma na təma sɔɔllaa na ləmaɣasɛɛ nyə́ma kɛ́. 8 Pə tɔɔ ɩlɛ taa sɩ fɛɛlɛ na Tacaa tɔm heeluɣu. Taa sɩ fɛɛlɛ na má wei ma kɛ́ saləka tʋ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ tɔ ma tɔm. Ama nyaa tɔɣɔ Laapaalɩ Kʋpaŋ kʋnyɔŋ kɛ ɩsəna Ɩsɔ ha-ŋ pə toma tɔ. 9 Ɩnɩ ɩ yapəna tá nyɔɔŋ na ɩ́ yaa-tʋ sɩ tə́ la ɩ yəlaa. Pə taɣa tá lakasɩ kʋpaŋsɩ nasəlɩ sɩ tɔɔ. Ama ɩsəna mpi ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ tɔ, na ɩ pɛɛlɛɛ pə tɔɔ kɛ́ ɩ lapa mpʋ. Hatuu yem taa kɛ́ ɩ taɣana ɩ pɛɛlɛɛ anɩ sɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́-tʋɣʋ-yɛ na Yesu Kilisiti kiŋ. 10 Ama kaɣana Tacaa Yesu Kilisiti kɔma tɔɣɔ ɩ hʋla-tʋɣʋ-yɛ na tə́ ná. Pə taɣa pʋlʋ, Yesu Kilisiti kʋna səm apalʋtʋ, na ɩ́ kuli weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ tɔɔ na Laapaalɩ Kʋpaŋ. 11 Ɩsɔ lapa na má pəsɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɛ ɩ kpaallʋ na ɩ tillu na ɩ sɛɣɛsəlʋ. 12 Pə tɔɔ kɛ́ ma tɔkɩ kʋnyɔŋ kɛ ɩsəntɔ. Paa na mpʋ ma ta lɔ tɔɔŋ. Pə taɣa pʋlʋ, ma nyəmá wei ma lakɩ na má tɛɛləɣɩ tɔ, na ma nyəmá teu təkpataa sɩ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔkɩ mpi ma yelina-ɩ tɔ haləna kʋyakʋ ŋkʋ ɩnɩ kʋ wule. 13 Kɛɛsəɣəna sɛɣɛsəŋ kʋpaŋ wei ma kɛɛsa-ŋ na ɩ́ waasəɣɩ yəlaa tɔ, na ń tɔkɩ teu kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ na təma sɔɔlʋɣʋ mpi tə hika tá na Yesu Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ taa tɔ. 14 Feesuɣu Naŋŋtʋ wei ɩ́ cakɩ tá taa tɔ ɩ́ səna-ŋ na ń tɔkɩ teu kɛ sɛɣɛsʋɣʋ kʋpaŋkʋ ŋku pa sɛɣɛsa-ŋ tɔ. 15 Asii tɛtʋ nyə́ma təna lɔ-m tɔ n nyəmá mpʋ. Mpa pa ha-m siɣile kɛ mpʋ tɔ pa taa mpɛɣɛlɛ Fisɛɛlɩ na Hɛɛmɔsɛɛnɩwɛ. 16 Honesifɔɔ temna-m tɔm paɣalɛ. Ɩsɔ ɩ́ fɛlɩ ɩ́ na ɩ nyə́ma kɛ kʋpantʋ. Ma saləka təkʋɣʋ ta lapɩ-ɩ fɛɛlɛ, 17 ɩ tala Lom tɔ, ɩ pɛɛka-m kɛ́ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ na haləna ɩ́ na-m. 18 Tacaa ɩ́ yele na ɩ́ hiki kʋpantʋ kɛ kʋyakʋ ŋkʋ ɩnɩ kʋ wule. Nyá maɣamaɣa n nana nyá ɩsəlɛ kɛ kookalənaa mpa ɩ lapa-m Ɩfeesu tɔ. 1 Ma pu, ye nyá ɩlɛ tɔkɩ pɛɛlɛɛ nna pə hʋla-tʋɣʋ tá na Yesu Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ tɔ na ń nyɔɔ toŋ. 2 Tuu n wɛ ma kiŋ na má sɛɣɛsəɣɩ nti nti tɔ n nɩɩ-tɩ, na yəlaa paɣalɛ ná mpʋ. Ɩlɛ kɛlɩ tə təna na ń hʋ́lɩ́ apalaa mpa n wɛna naani na paa pəsɩ na pá tɛləsɩ-təɣɩ pa lɛlaa tɔ. 3 Nyaa tɔɣɔ nyá kʋnyɔŋ ɩsɩɩ Yesu Kilisiti yoolu kʋpaŋ. 4 Yʋlʋ wei ɩ wɛ yoou taa tɔ, kʋ tɔm kɛ ɩ paasəɣəna sɩ ɩ sɔsɔ wei ɩ kpaɣa-ɩ tɔ ɩ laŋlɛ ɩ́ hɛɛna-ɩ, ɩ kaa caɣa na ɩ́ paasəɣəna kpaɩ nyəntʋ kɛ yem. 5 Na yʋlʋ lʋtʋ ɩ́ suuwa na ɩ́ lʋkɩ na ɩ́ ta təŋ ɩsəna mpi pə wɛɛ sɩ pá lʋ tɔ, paa ɩ huwa, nɔɣɔlʋ ná kaa samɩ-ɩ. 6 Na wei ɩ konta haŋasɩ kɛ təhatɛ na ɩ́ lɔ tɔ, ɩnɩ ɩ laaləɣəna ɩ hatəmʋtʋ təŋʋɣʋ. 7 Maɣasəɣɩ tɔm nti ma yɔɣɔtəɣɩ tɔɣɔ nyá taa, Tacaa ká ha-ŋ tə nyəm na ń cɛkəna. 8 Tɔɔsəɣɩ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ Yesu Kilisiti wei ɩ fema sətaa taa tɔ ɩ tɔm. Ntəɣɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ wei ma kpaaləɣɩ tɔ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́. 9 Na Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnɩ ɩ kpaalʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ma tɔkɩ kʋnyɔŋ, haləna pá caŋ na pá hɔkɔ-m ɩsɩɩ ɩsaɣalatʋ sɔsɔ nɔɣɔlʋ. Paa na mpʋ tɔ pə taɣa Ɩsɔ Tɔm kɛ pa hɔkaa. 10 Pə tɔɔ kɛ́ pa tʋɣʋ-m kʋnyɔməŋ na má suma, sɩ pə́ waasɩ mpa Ɩsɔ ləsaa tɔ na pə́ ya pa nyʋɣʋ, na pá hiki teeli wei ɩɩ tɛŋ tɔɣɔ Yesu Kilisiti kiŋ. 11 Tɔm nti tə kɛ́ tampana tɔɣɔlɛ sɩ: Ye tá na-ɩ tə kaa səm, tá na-ɩ tɩɩ kaa weesuɣu tɔtɔ. 12 Ye tə nyaɣa apalʋtʋ, tá na-ɩ tɩɩ tɔɣɔ kawulaɣa. Ye tə kisa-ɩ, ɩnɩ ɩ ká kisi-tʋ tɔtɔ. 13 Ye tə lɩɩ ɩ waalɩ, ɩ́lɛ́ ɩ ta kɛ pə tʋ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ kpɛɛsəɣəna ɩ tɩ. 14 N ta na nti n ká tɔɔsəɣɩ-wɛ tɔɣɔlɛ. Heeli-wɛ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa sɩ pá yele tɔmnaa tɔɔ yoou kɛ pa hɛkʋ. Mpi tɔ yooŋ ɩnɩ ɩɩ waasəɣɩ nɔɣɔlʋ. Ama wakəlʋɣʋ tike kɛ ɩ kɔŋna mpa pa caɣaa na pá nɩɩkɩ tɔ. 15 Kaasɩ nyá tɩ sɩ ń la na Ɩsɔ tike sa-ŋ. La ɩsɩɩ təmlɛ latʋ wei ɩ fɛɩ fɛɛlɛ na ɩ təmlɛ, na ɩ́ heeliɣi Ɩsɔ tampana tɔm kɛ teitei kɛ́ tə lona taa tɔ. 16 Kisiɣi kpaɩ faacinaa mpa paa lakɩ na yʋlʋ tɛ ɩ taa na Ɩsɔ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, mpa pa sɔpa nyʋɣʋ na faacinaa mpɛ tɔ pa na Ɩsɔ pa tɔŋna hatəlʋɣʋ kɛ́ na pá puki. 17 Nti nti pa sɛɣɛsəɣɩ tɔ tə wakələɣɩ yəlaa kɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ sʋʋlʋ sʋʋkʋɣʋ səmote taa tɔ. Faacinaa mpɛ pa lataa taa wɛɣɛlɛ na Himenee na Filɛɛtɩ. 18 Yəlaa panɛ pa lɔɣɔ tampana tɔm na lumaɣa waalɩ kɛ́, haləna pá sɛɣɛsəɣɩ sɩ tá sətaa fem tɔm tɛma tɛɛʋ. Na pa sɛɣɛsəŋ ɩnɛ ɩ tʋsa lɛlaa na pá yele Ɩsɔ sɛɛʋ. 19 Paa na mpʋ Ɩsɔ sɩɩ kite nte tɔ tə səŋa ḿpʋ́ɣʋ́ tam kɛ́ teu kɛ́ təca. Na pə ŋmaa tə tɔɔ sɩ: Tacaa nyəmá mpa pa kɛ́ ɩ yəlaa tɔ. Na tɔtɔ sɩ: Pa təna mpa pa yaa pa təɣɩ Tacaa yəlaa tɔ pə wɛɛ sɩ paa kisi ɩsaɣatʋ lapʋ kɛ́. 20 Toŋtʋ təyaɣa wɛʋ mpʋ tɔ, pə taɣa wontu nti pa lupəna wʋla yaa liɣitee nyəɣətʋ tɔ tə tike kɛ pa lakəna ka taa. Ama tʋɣʋ nyəntʋ na cʋɣʋ nyəntʋ wɛɛ tɔtɔɣɔ na pá lakəna pə təna. Pa sɩɩkɩ lɛntɩ kɛ́ na pá lakəna fɛɛlɛ kʋyakʋ kʋyakʋ, ɩlɛna pə́ kaasɩ na pá lakəna lɛntɩ kɛ paa ɩfemle nte. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ na yʋlʋ, ye n kisa ɩsaɣatʋ nti tə tɔm ma yɔɣɔtaa tɔɣɔ lapʋ, n wɛ teitei ɩsɩɩ wontu nti pa sɩɩwa na pá ləsəɣɩ fɛɛlɛ kʋyakʋ tɔɣɔ. Mpi tɔ nyá caa tənna-ŋ, na n waasəɣɩ-ɩ kɛ́. Na n mʋna pa lana-ŋ paa təmlɛ kʋpantɛ nte. 22 Se ɩfeputu kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ. Lʋkɩ tam sɩ ń təŋ siɣisuɣu, na ń tɛ Ɩsɔ na nyá taa, na ń sɔɔləɣɩ nyá yəlaa lɛlaa, na nyá na mpa pa təŋəɣɩ Tacaa na luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ ɩ́ maɣa teu, pʋlʋ ɩ́ taa yasɩ-mɛ. 23 Yele hɔm kɛ kʋmɛlətɔmnaa na kpaɩ nyəntʋ pə tɔɔ. Nyá maɣamaɣa n nyəmá sɩ yoou kɛ tɔm ɩsɩɩ mpʋ tɛɛsəɣəna. 24 Pəyele Tacaa təmlɛ tʋ ná wɛɛ tɔ pə fɛɩ sɩ ɩ ká wɛɛ yoolu. Ama ɩ ká wɛɛ wei ɩ tɔm yəlaa təna caakɩ tɔɣɔ, na ɩ ká wɛɛ wei ɩ pəsa lɛlaa kɛ sɛɣɛsʋɣʋ na suulu hʋ́lʋ́ɣʋ́ tɔ. 25 Na ɩ ká sɛɣɛsəɣɩ mpa paa nɩɩkəna-ɩ tɔ təpamm təpamm. Ntanyɩ Ɩsɔ ká yele na pá laɣasɩ na pá tisi tampana. 26 Pəlɛɣɛ paa məlɩ yaasi kʋpaŋ taa, na pá kpɛɛ pa təɣɩ Ɩlɔɣɔʋ nyəpa nyəpətʋ nti na ɩ́ kpa-wɛ na ɩ́ ŋmakələɣɩ-wɛ na pá lakɩ ɩ luɣu nyəntʋ tɔ tə taa. 1 Tɔɔsɩ teu sɩ pə təna pɩɩ la katɛ kɛ sɔsɔm kɛ kʋyɛɛŋ kantəkaɣa nyəŋ taa. 2 Pə taɣa pʋlʋ, yəlaa ka wɛɛ mpa paa ka nyɔɔŋ na pa maɣamaɣa pa leleŋ pɛɛkʋɣʋ tɔ, liɣitee ɩsəlɛ taa kɛ́ paa nyənəɣɩ. Paa hɔ pa tɩ, na paa la ɩsəcaʋ. Paa yɔɣɔtɩ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́ ɩsaɣatʋ, pa kaa seeki pa caanaa. Paa la fɔɔfɛɩnaa, pa kaa seeki Ɩsɔ. 3 Paa la təkatɩɩ, pa kaa wɛɛna lɛlaa pətɔɔtəlɛ. Paa la nɔɔhɛɛ tɛɛ kuulaa na mpəle tɛləsəlaa na nyaŋ nyə́ma. Pa kaa sɔɔlɩ kʋpantʋ. 4 Paa la kɔlɔmɔtɔ nyə́ma na pááná nyə́ma. Paa saŋ pa tɩ, na paa yele Ɩsɔ na pá paasəna mpi pə hɛɛsəɣɩ pa laŋa tɔ tike. 5 Paa cɛsɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔ ɩsɔ kɛ́ sɩ pa təŋəɣɩ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ pəyele pa kʋ pə toma kɛ pa taa. Yele yəlaa ɩsɩɩ mpʋ pə takanaa. 6 Pa taa lɛlaa cɛŋəɣəna tɛɛsɩ taa na pá puɣusiɣi alaa mpa pɩɩ kantələɣɩ na pá teela ɩsaɣatʋ na kʋnyɩɩləŋ ɩnɩ ɩ təna ɩ kʋɣɩ-wɛ tɔ. 7 Pə alaa pɛɛkəɣɩ tam kɛ́ sɩ pá sɛɣɛsəɣɩ-wɛ, pə́cɔ́ paa pa sɛɣɛsa-wɛ, paa pəsəɣɩ na pá cɛkəna tampana naalɩ. 8 Ɩsɩɩ Yanɛɛsɩ na Yampəlɛɛ paa kpɛɛsəna Moisi tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ yəlaa panɛ pa kpɛɛsəɣəna tampana. Pa ləmaɣasɛɛ səpaɣa pa Ɩsɔsɛɛlɛ ta təŋ. 9 Pa nyʋɣʋ kaa tasa kʋlʋɣʋ, mpi tɔ pɩɩ kuli pa waalɩ kɛ́ na yəlaa təna cɛkəna sɩ pa kɛ́ kʋmɛlɛməŋ. Yanɛɛsɩ na Yampəlɛɛ pa nyəntʋ ka lapa ḿpʋ́ɣʋ́ teitei kɛ́. 10 Ye nyá ɩlɛ n təŋa ma sɛɣɛsʋɣʋ təna, na ma yaasinaa, na mpi pə lapʋ maa tʋ ma lotu taa tɔ, na ɩsəna ma tɛma ma taa na Ɩsɔ tɔ, na ma suulu, na ɩsəna ma sɔɔləɣɩ lɛlaa tɔ, na ma ɩsəlɛ sɛɛsʋɣʋ 11 kɛ ma kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa na ma wahalanaa taa. Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, ma paasaa kɛ́ na má tɔɣɔ kʋnyɔməŋ kɛ Antiyɔka na Ɩkʋniyɔm na Lisitəla, na nyá maɣamaɣa n nyəmá mpʋ. Ama Tacaa yapa-m pə təna pə taa. 12 Aaɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɩɩ wɛɛ, mpa pa sɔɔlaa sɩ pá na Yesu Kilisiti pá kpɛntɩ na pá nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ pa tɔntɛ təna taa tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ paa tʋɣʋ-wɛɣɛ kʋnyɔŋ. 13 Ama pə kaasa asaɣaa na puɣusilaa tɔ pɛlɛ pa ɩsaɣatʋ kaa wɛɛ tənaɣa. Paa puɣusiɣi lɛlaa kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na pá kpɛŋna pa maɣamaɣa tɔtɔ na pá puɣusiɣi. 14 Ama nyá ɩlɛ, nyaa tɔkɩ teu kɛ sɛɣɛsʋɣʋ ŋku pa sɛɣɛsa-ŋ na ń mʋ-kʋ na n tɛma-kʋ na nyá taa tɔ. Tɔɔsɩ mpa paa sɛɣɛsa-ŋ sɛɣɛsəŋ ɩnɩ tɔ pa tɔɔ. 15 Na ń tɔɔsɩ tɔtɔ sɩ hatuu nyá pəcaatʋ kɛ n nyəmá Ɩsɔ Tɔm naŋŋ nyəntʋ, na ntɩ tə pəsəɣəna na tə́ ha-ŋ laɣatʋ nti n ká lana na ń tɛ́ nyá taa na Yesu Kilisiti na pə ya nyá nyʋɣʋ tɔ. 16 Ɩsɔ yelina na pá ŋmaa ɩ tɔm kɛ takəlasɩ taa. Na tə waasəɣɩ yəlaa, pə taɣa pʋlʋ, tə sɛɣɛsəɣɩ-wɛ na tə́ kisiɣina-wɛɣɛ pɔpɔtʋ, na tə́ taɣanəɣɩ-wɛɣɛ timpi timpi pa pəntəɣɩ tɔ, na tə́ hʋ́lə́ɣɩ́-wɛɣɛ ɩsəna paa təŋ tampana mammam kɛ pa kʋlapʋtʋ taa tɔ. 17 Tə lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ tə taɣanəɣɩ Ɩsɔ yəlaa na pá te teu, na pá taa laŋ mpi paa lana pa təma kʋpana tɔ. 1 Ma heeliɣi-ŋ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ Ɩsɔ na Yesu Kilisiti wei ɩ ká hʋʋna weesuɣu nyə́ma na sətaa kɛ tɔm tɔ pa ɩsɛntaa, na Yesu Kilisiti ɩnɩ ɩ kɔntɛ na ɩ kawulaɣa pə tɔɔ sɩ, 2 ń lakɩ Ɩsɔ waasʋ, nyaa sɛɛsɩ ɩsəlɛ te, paa pə maɣa-ŋ paa pə ta maɣa-ŋ. Kaana-wɛ na ń la na pá mʋ-tɩ. Kaləɣəna-wɛɣɛ timpi timpi pa pəntəɣɩ tɔ. Sɛɣɛsəɣɩ-wɛ na suulu sɔsɔ na pə́ sɔɔsɩ-wɛɣɛ apalʋtʋ. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pɩɩ kɔɔ na pə́ kɛɛsɩ waatʋ nɔɣɔlʋ tɔ, yəlaa kaa caa sɩ pá tasa sɛɣɛsəŋ kʋpaŋ wei ɩ waasəɣɩ yəlaa tɔɣɔ mʋɣʋ tɔtɔ. Ama pa maɣamaɣa pa kʋnyɩɩləŋ kɛ paa təŋəɣɩ, na pá koti sɛɣɛsəlaa paɣalɛ na pɛlɛ pá sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ ntiwɛ ntiwɛ pa caa pá nɩɩkɩ tɔ. 4 Paa kisi tɔm tampana nyəntʋ, na pá paasəna sɔsaa taa kpaɩ tɔmnaa. 5 Ama nyá ɩlɛ, kpa nyá təɣɩ pə təna pə taa. Kantələɣɩ kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa taa. La Laapaalɩ Kʋpaŋ kpaallʋ təmlɛ. Paasəna nyá təmlɛ tənaɣa teu tətetete ɩsɩɩ Ɩsɔ təmlɛ tʋ lakɩ tɔ. 6 Tɔʋ, ye ma ɩlɛ wule nte paa lana-m kɔtaɣa tɔ tə talaa kɛ́, ma kʋyakʋ kʋkpemuɣu talaa. 7 Ma yoowa təcam. Ma sewa na má tala ma tənaɣa. Ɩsɔ kɛ́ ma tɛmna ma taa kɛ́ tam. 8 Na pənɛntɛ tampana təŋlaa teeli ntenuɣu taŋna-m, ŋkʋɣʋ Tacaa wei ɩ təŋəɣɩ tampana na ɩ́ hʋʋkəna tɔ ɩ ká ha-m kʋyakʋ ŋkʋ kʋ wule. Na pə taɣa ma tike kɛ ɩ ká ha, ama na pa təna mpa pa caɣaa na pá nyɩɩləɣɩ ɩ kɔntɛ wule tɔ. 9 La kookalɩ na ń kɔɔ ma kiŋ kɛ lɔŋ. 10 Mpi tɔ Temasɩ sɔɔla kaɣana antulinya ɩnɛ ɩ nyəntʋ kɛ́ na ɩ́ lɔ-m na ɩ́ tɛɛna Tɛsalonikɩ. Kəlɛɛsaŋ ná tɛɛna Kalatɩ na Titʋ ɩlɛɣɛ Talamatii. 11 Luku tike kɛ pə yelina-m. Ye n kɔŋ kpɛŋna Maləkɩ na nyá na-ɩ ɩ́ kɔɔ, ɩ ka səŋna-m ma təmlɛ. 12 Ma tila Tisikɩ ɩlɛɣɛ Ɩfeesu. 13 Ma yela ma kpaɩ kɛ Kaləpusɩ tɛɣɛ Tʋlʋwasɩ, ye n kɔŋ ɩlɛ n kpɛŋna na ń kɔna. Kpɛŋna tɔtɔɣɔ ma takəlasɩ, na nsi ma tɩɩ kəla nyɩɩlʋɣʋ tɔɣɔlɛ tɔnəŋ nyənsɩ. 14 Koolu Alɛkəsantəlɩ lapa-m ɩsaɣatʋ kɛ sɔsɔm, ɩlɛ Tacaa ká lɛɛtəna-ɩ mpi mpi ɩ lapa tɔ. 15 Nyá maɣamaɣa lana-ɩ laakalɩ. Mpi tɔ ɩ sula nti tɩɩ yɔɣɔtaa tɔɣɔ kpɛɛsənaʋ. 16 Waatʋ wei pa hʋʋkaɣana-m tɔm kancaalaɣa nyəm tɔ nɔɣɔlʋ ta təŋ ma waalɩ, pa təna pa lɔ-m kɛ́. Ɩlɛ Ɩsɔ ɩ́ taa pɔɔsɩ-wɛɣɛ-tɩ. 17 Pə na pə mpʋ tɔ Tacaa səŋa ma waalɩ na ɩ́ ha-m apalʋtʋ. Pə tɔɔ kɛ́ ma pəsaa na má lá waasʋ kɛ teu, na mpa pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa təna pá nɩɩ-ɩ teu. Na pə yapa-m tɔtɔɣɔ tɔɣɔlaɣa nɔɣɔ taa. 18 Na ḿpʋ́ɣʋ́ Tacaa ká yakɩ-m paa ɩsaɣatʋ nti tə taa, haləna ɩ́ tana-m ɩ ɩsɔtaa kawulaɣa taa na ma alaafəya. Aaa, tə tʋ-ɩ teeli kɛ tam tɔɔ. Ami. 19 Sɛɛ Pilisila na Akilaasɩ, na ń sɛɛ Honesifɔɔ təyaɣa nyə́ma. 20 Ɩlasətɩ ná saala Kɔlɛntɩ. Tʋlʋfim fɛɩna alaafəya, ɩlɛ ma yela ɩlɛɣɛ Mile. 21 La kookalɩ na ń kɔɔ na pə́cɔ́ hilimatɛ tʋlɩ. Yupulusi na Putɛŋ na Linusi na Kolotiya na tá taapalaa təna sɩ má sɛɛ-ŋ. 22 Tacaa ɩ́ səna-ŋ. Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Ɩsɔ təmlɛ tʋ Pɔɔlɩ, Yesu Kilisiti tillu. Pa tʋ-m kɛ́ sɩ má la na mpa Ɩsɔ ləsaa tɔ pá mʋ Ɩsɔ, na má hʋ́lɩ́-wɛɣɛ tampana nna tá Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ sɛɣɛsəɣɩ tɔ, 2 na pá tɛ pa taa sɩ paa hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. Ɩsɔ ka tɔmna hatuu lɔŋ kɛ yem taa sɩ ɩ ká ha-tʋɣʋ weesuɣu ŋkʋ, Ɩsɔ tá kɛ́ kaloolaɣa tʋ. 3 Pə tɔɔ kɛ́ pə kɔma na pə́ tala waatʋ wei ɩ ka sɩɩwa tɔ ɩlɛna ɩ́ yele na ɩ́ tɔm kuli weesuɣu ŋkʋ kʋ tɔɔ na pə́ hʋ́lɩ́. Tá Yatʋ Tacaa Ɩsɔ ɩnɩ ɩ tʋ-m sɩ má kpaalɩ ɩ tɔm na má tɔŋna-təɣɩ kpaalʋɣʋ tɔ, ntɩ tə kuliɣina mpʋ na tə́ hʋ́lə́ɣɩ́. 4 Titʋ, má ŋmaakəna-ŋ takəlaɣa kanɛ. Nyá kɛna ma pəyalʋ na tampana kɛ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ ŋku tá təna tə təŋəɣɩ tɔ kʋ taa. Tacaa Ɩsɔ na tá Yatʋ Yesu Kilisiti pá hʋlɩ-ŋ pɛɛlɛɛ na pá ha-ŋ alaafəya. 5 Maa yela-ŋ Kəlɛɛtɩ kɛ́ sɩ ń taɣanɩ mpi pə kaasa taɣanʋɣʋ tɔ tətetete, na ń kpa paa ɩcatɛ nte tə Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsaa. Tɔɔsɩ nti ma kɛɛsa-ŋ tɔ sɩ: 6 Wei ɩ kiŋ pa kaa na kawaliya nakəlɩ tɔ ɩnɩ ɩ ká tɔɣɔna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔntʋ. Alʋ kʋlʋm kɛ pʋntʋ ɩnɩ ɩ ká wɛɛna. Na ɩ piya ká la Ɩsɔ sɛɛlaa, sɩ taa wɛɛ piya nsi yəlaa tɔŋ sɩ sɩ kɛ yem yem lataa sɩɩ nɩɩkəna yəlaa tɔ. 7 Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔ wɛɛkʋɣʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa tɔ Ɩsɔ təma kɛ pə tʋ-ɩ sɩ ɩ́ paasəɣəna. Pə tɔɔ kɛ́ pə fɛɩ sɩ pá ná kawaliya nakələɣɩ ɩ kiŋ. Ɩ kaa wɛɛ kalampaanɩ tʋ yaa wei ɩɩ laa pááná mʋɣʋ tɔ, yaa sʋlʋnyɔɔlʋ yaa mʋsʋŋ tʋ, yaa wei ɩ muɣuliɣi sɩ ɩ́ hiki liɣitee tɔ. 8 Ɩ ká wɛɛ wei yəlaa ɩ́ kɔma ɩ tɛ ɩ nyəmá mʋʋllɛ lapʋ, na ɩ́ sɔɔla mpi pə wɛ teu, na ɩ́ wɛna ləmaɣasɛɛ tɔ. Ɩ ká wɛɛ wei ɩ təŋəɣɩ tampana, na ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ yʋlʋ, na ɩ́ nyəmá ɩ tɩ tɔkʋɣʋ tɔ. 9 Ɩ ká wɛɛ wei ɩ nyɔɔna Ɩsɔ Tɔm maɣamaɣa təkpaŋkpaŋkpa kɛ teitei ɩsɩɩ paa sɛɣɛsa-ɩ tɔ, ɩlɛna ɩ́ pəsɩ na ɩ́ sɛɣɛsɩ lɛlaa kɛ sɛɣɛsəŋ kʋpaŋ wei ɩ waasəɣɩ yəlaa tɔ na ɩ́ tasa-wɛɣɛ tɔm. Pə kaasa kpɛɛsəlaa pɔpɔtʋnaa mpa pɛlɛ tɔ, ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ ɩsəna mpi pa toolaa tɔ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa wɛ paɣalɛ na pə́ tɩɩ kələna Yuta nyə́ma mpa pa mʋ Yesu na pá kɛ́ kaanɩɩtʋnaa tɔ. Kpaɩ tɔmnaa kɛ pa sɛɣɛsəɣɩ na pá puɣusiɣina lɛlaa. 11 Təkɩ-wɛ sɩ pá su mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ, pa kɛ́ tɛɛsɩ yɔkəlaa kɛ́, na nti tə fɛɩ sɛɣɛsʋɣʋ tɔ ntəɣɩ pa sɛɣɛsəɣɩ na pá mʋɣɩ liɣitee kɛ tulum. 12 Kəlɛɛtɩ nyə́ma Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa taa nɔɣɔlʋ wei ɩ maɣamaɣa ɩ kɛ́ Kəlɛɛtɩ tʋ tɔ ɩ ka yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Kəlɛɛtɩ nyə́ma nyəntʋ ntɛ́ cɛsʋɣʋ. Pa kɛ́ nyəməŋtʋnaa kɛ́ ɩsɩɩ taalɛ wontu. Hilikpaakʋnaa kɛ́, pəcɔ paa caa lapʋ. 13 Nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ ɩ na-təɣɩ. Pə tɔɔ ɩlɛ kpɩɩlɩ-wɛɣɛ teu na pə́ la na pá tɛ Ɩsɔ na pa taa kɛ́ teu. 14 Na pá yele Yuta nyə́ma sɔsaa taa tɔmnaa kpaɩ nyəntʋ na kʋsəsɩɩtʋ nti yəlaa mpa pa kisa tampana təŋʋɣʋ na pá lu tɔ tə təŋʋɣʋ. 15 Mpa pa taa tewa tɔ pə təna pə te pɛlɛɣɛ. Ama mpa pa taa tá te pəyele paa tɛŋ Ɩsɔ na pa taa tɔ pə təna pə kɛ́ ɩsaɣam kɛ pɛlɛ pa kiŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ pa laɣatʋ na pa laakalənaa laɣalaa. 16 Pá caɣaa ɩlɛ sɩ pa nyəmá Ɩsɔ. Ama ń nyənna pa lakasɩ pɩɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ pa nyəmá Ɩsɔ se. Pa lɩɩ yəlaa kɛ sɔŋ kɛ́, na pa kɛ́ kaanɩɩtʋnaa, paa pəsəɣɩ təmlɛ kʋpantɛ natələɣɩ lapʋ na ń ná. 1 Ye nyá ɩlɛ sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ sɛɣɛsəŋ kʋpaŋ wei ɩ waasəɣɩ yəlaa tɔ. 2 Heeli apalaa kʋkpatəlaa sɩ pá kpa pa tɩ, na pá wɛɛna yaasi kʋpaŋ, na pá kpakəɣɩ ləmaɣasɛɛ. Pá tɔkɩ Ɩsɔsɛɛlɛ mpaaʋ na lɛlaa sɔɔlʋɣʋ na suulu hʋ́lʋ́ɣʋ́ kɛ teu. 3 Heeli alaa kʋkpatəlaa sɩ pɛlɛ pá tɔkɩ yaasi kʋpaŋ ɩsɩɩ Ɩsɔ yəlaa wɛɛkʋɣʋ tɔ. Pá taa cakəna yəlaa, na pá taa yele na sʋlʋm hɔkɔ-wɛ. Ama pá wɛɛ mpa pa tasəɣɩ alaa səkpema kɛ tɔm 4 kɛ ɩsəna pɛlɛ paa sɔɔlɩ pa paalaa na pa piya tɔ, 5 na ɩsəna paa kpaɣa ləmaɣasɛɛ na pá hatələna wasaŋkalətʋ tɔ, na ɩsəna paa lakɩ pa taasɩ təma kɛ teu tɔ, na ɩsəna mpi paa lakɩ kʋpantʋ na pá seeki pa paalaa tɔ. Ɩlɛ nɔɣɔlʋ kaa kʋ Ɩsɔ Tɔm nyʋɣʋ kɛ pa tɔɔ. 6 Sɛɣɛsɩ ɩfepiya kɛ teu tɔtɔ sɩ pá kpaɣa ləmaɣasɛɛ kɛ teu. 7 Nyá maɣamaɣa lakɩ təma kʋpana na pá nyənəɣəna-ŋ na pá lakɩ. Paasɩ na ń sɛɣɛsəna tampana na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ. 8 Taɣanəɣɩ nyá tɔm, taa yele na ń kɔɔ na ń pəntəɣɩ nyá yɔɣɔtaɣa taa na pá footuɣu-ŋ na-kɛ. Ye n taɣana-kɛɣɛ teu ɩlɛ pɩɩ tʋ tá kolontunaa kɛ fɛɛlɛ. Mpi tɔ pa kaa na ɩsaɣatʋ nti paa yɔɣɔtɩ tá tɔɔ tɔ. 9 Yomaa ká nɩɩna pa caanaa na pá lá na pɛlɛ pa laŋa hɛɛna-wɛɣɛ pa kʋlapəlɛ təna taa, na pá taa kɛɛsəɣɩ-wɛɣɛ natəlɩ. 10 Pá taa ŋmɩɩlɩ paa pʋlʋ cəcəka. Ama pá lakɩ tam na pa caanaa naakɩ sɩ pa yomaa kɛ kʋpama na pá nɩɩkəna-wɛ, na pɩɩ la na tá Yatʋ Ɩsɔ tɔɔ tɔm nti tə sɛɣɛsəɣɩ tɔ tə nyʋɣʋ kʋlɩ pə təna pə taa. 11 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ kulina ɩ pɛɛlɛɛ tɔɔ na ɩ́ hʋ́lɩ́ sɩ pə ya paa wei ɩ nyʋɣʋ. 12 Pɛɛlɛɛ anɩ a sɛɣɛsəna-tʋ sɩ tə́ yele ɩsaɣatʋ taa kɛ́ tɔntɛ na atɛ cənɛ kʋnyɩɩləŋ kɛ mpʋ, na tə́ kpaɣa ləmaɣasɛɛ na tə́ təŋ siɣisuɣu, na tə́ nɩɩkəna Ɩsɔ kɛ́ tam kɛ́ tá tɔntɛ taa kɛ́ antulinya taa cənɛ. 13 Pɛɛlɛɛ sɛɣɛsəɣɩ-tʋɣʋ sɩ tə́ caɣa mpʋ na tə́ taŋa leleŋ nɩɩʋ kʋyakʋ ŋku tə wɛɛ na tə́ tɛɛləɣɩ tɔ. Kʋ wule kɛ tá Yatʋ Yesu Kilisiti Ɩsɔ Sɔsɔ teeli ká kɔɔ. 14 Yesu Kilisiti ɩnɩ ɩ hana ɩ təɣɩ tá tɔɔ na ɩ́ ya-tʋɣʋ ɩsaɣatʋ təna taa, na ɩ́ taɣanɩ-tʋɣʋ teu na tə́ pəsɩ yəlaa mpa ɩ tike ɩ tɩ tɔ, na tá ɩsəlɛ sɛɛna təma kʋpana lapʋ. 15 Tənɛ ɩnəɣɩ n ka heeliɣi-wɛ. Lakəna sɔsɔɔntʋ nti pa tʋ-ŋ tɔ tə toma təna, na ń sɔɔsəɣɩ nyá yəlaa kɛ apalʋtʋ, yaa ye kalənaʋ kaləna-wɛ. Taa yele na nɔɣɔlʋ kpɛɛna-ŋ. 1 Tɔɔsɩ pa təna sɩ pə wɛɛ sɩ pá seeki tɛtʋ tɔkəlaa. Pə wɛɛ sɩ pá nɩɩkəna-wɛɣɛ. Na pa sɔɔlʋ ɩ́ pɩɩ təma kʋpana lapʋ tɔɔ. 2 Pá taa tʋʋkɩ nɔɣɔlʋ, ama pá wɛɛ təpamm, na pá wɛna yəllɛ, na pa na yəlaa təna pa wɛna təma na leleŋ. 3 Tá maɣamaɣa ɩsəntɔ tɩɩ kɛ́ tuutuu lataa tɔtɔɣɔ hatuu lɔŋ kɛ́, na kaanɩɩtʋnaa, na tɩɩ toolaa kɛ́. Na kʋnyɩɩləŋ na mpi pə hɛɛsəɣɩ tá laŋa tɔ pə tənaɣa mpʋ pə nɔɣɔ na pə suka ka kpana-tʋɣʋ yomle, na ɩsaɣatʋ na kʋnyɩɩləŋ pə taa kɛ́ tɩɩ wɛɛ. Tə taa caakɩ tá təmaɣa paa pəcɔ maɣamaɣa. 4 Ama pə kɔma na Ɩsɔ tá Yatʋ hʋ́lɩ́ yəlaa kɛ ɩ kʋpantʋ na ɩ pɛɛlɛɛ, 5 ɩlɛna ɩ́ ya-tʋ. Ɩlɛ pə taɣa tá təma kʋsiɣisee tɔɔ. Ama tá pətɔɔtəlɛ kɛ ɩ wiiwa na ɩ́ la mpʋ. Ɩsɔ lʋm mpi pa sɔ-tʋ na Feesuɣu Naŋŋtʋ náá wɛ pə taa na ɩ́ laɣasəɣɩ-tʋ na tə́ pəsəɣɩ kʋfama na tə́ tɔŋ tɔntɛ kʋfatɛ tɔ mpəɣɩ ɩ yapəna-tʋ. 6 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ yelina tá Yatʋ Yesu Kilisiti kɛ́ na ɩ́ tisi Feesuɣu Naŋŋtʋ kɛ tá tɔɔ pə tɩɩ fɛɩ, 7 sɩ ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́-tʋɣʋ ɩ pɛɛlɛɛ na tə́ pəsɩ kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa, na tə́ hiki weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ na tə́ wɛɛ na tə́ tɛɛləɣɩ-kʋ tɔ. 8 Tɔm tənɛ tampana tɔm tike təkelekele kɛ́. Ma caa kɛ́ sɩ ń sɛɛsɩ ɩsəlɛ na tɔm tənɛ tə sɛɣɛsʋɣʋ, na mpa pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔ pá ha pa təɣɩ təma kʋpana lapʋ taa kɛ́ tam. Mpi pə tewa na pə waasəɣɩ tɔɣɔlɛ. 9 Ama cɔləɣɩ kʋmɛlətɔmnaa tɔɔ hɔm na lʋləŋ loosi təŋʋɣʋ. Cɔləɣɩ yooŋ na ntɔŋkpɛɛsasɩ kɛ Moisi kʋsəsɩɩtʋ tɔɔ. Ntɩ ɩnɩ tə kʋɣɩ təma kɛ teu kɛ́, pəcɔ tɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ. 10 Mpa pa yeki na faɣaʋ kɔŋ yəlaa taa tɔ, ye n kpaala-wɛɣɛ tɔm naalɛ na pá tá nɩɩ n tɔɣɔnɩ-wɛ. 11 Pə taɣa pʋlʋ, n nyəmá teu sɩ yʋlʋ ɩ́ wɛ mpʋ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ ɩ yela mpaaʋ kʋsiɣisuɣu təŋʋɣʋ kɛ́. Na ɩsaɣatʋnaa mpa ɩ lakɩ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ ɩ toolaa. 12 Ye ma kɔma na má tili Aatema yaa Tisikɩ kɛ nyá kiŋ, ɩlɛ n nyəkɩ lɔŋ na ń kɔɔ na ń maɣana-m Nikopoli. Mpi tɔ ma tʋwa sɩ tənaɣa maa caɣa hilimatɛ waatʋ. 13 Paasəna tɔm hʋʋlʋ Senasɩ na Apɔlɔɔsɩ kɛ teu na pá taa laŋ pʋlʋɣʋ waatʋ wei paa tʋɣɩ pa mpaaʋ tɔ. 14 Pə wɛɛ sɩ tá yəlaa tɔtɔ ká nyɩ ɩsəna paa paasəna təma kʋpana lapʋ kɛ tam tɔ, na ye pə caala wei kɛ́ teu, pa waasəna-ɩ, na pá taa caɣa yem təkpasa. 15 Pa təna mpa pa wɛ ma kiŋ cənɛ tɔ pa sɛɛkɩ-ŋ. Sɛɛ tá Ɩsɔsɛɛlɛ taa taapalaa kʋpama. Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa ɩ pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Pɔɔlɩ wei má ma kɛ́ saləka tʋ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ tɔ, má na tá taapalʋ Timotee. Tá ŋmaana takəlaɣa kanɛɣɛ tá taapalʋ kʋpaŋ Filemɔŋ, nyá wei tá na-ŋ tə kaa təmlɛ tɔ, 2 na tá kɔɣɔ Apiya na ta na Aasipi wei tə yooki yoou tɔ, na mpa pa kotiɣi Yesu sɛɛʋ kɛ nyá təyaɣa taa tɔ, pa tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ tə ŋmaa-kɛ. 3 Tacaa Ɩsɔ na tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na pá ha-mɛɣɛ alaafəya. 4 Tam ma sələməŋ taa ma tɔɔsəɣɩ nyá tɔɔ na má sɛɛkɩ ma Ɩsɔ kɛ́ ɩ́ na təmlɛ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma nɩɩ ɩsəna n sɔɔla Ɩsɔ yəlaa təna, na ɩsəna n tɔka Tacaa Yesu mpaaʋ tɔm tɔ. 6 Na ma sələməɣɩ Ɩsɔ sɩ ɩsəna tá na-ŋ tə kpɛnta ɩsəntɔɣɔ Ɩsɔ mpaaʋ tɔɔ tɔ pə́ yele na ń cɛkəna teu təkpataa kɛ́ kʋpantʋnaa mpa pa təna tə hikiɣi tá na Kilisiti tá kpɛntʋɣʋ tɔɔ tɔ. 7 Ma taapalʋ, pɔpɔtʋ fɛɩ, ɩsəna n sɔɔlʋɣʋ yʋlʋ tɔ pə lapa-m leleŋ, na pə tasa-m apalʋtʋ kɛ teu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nyá yaasi ɩnɩ ɩ́ hɛɛsa Ɩsɔ yəlaa paɣalɛ laŋa. 8 Tɔʋ, tɔm natələɣɩ ma caa-ŋ naʋ, na paa ma wɛna mpaa kɛ Kilisiti tɔɔ sɩ má caalɩ-ŋ pə taa, 9 ma luɣu lapa sɩ má na-ŋ-tɩ na tə́ wii kʋnyɔŋ kɛ kʋwii. Nyənɩ, saŋa ɩsəntɔ Pɔɔlɩ má ma kpatəlaa kɛlɛ, pə́cɔ́ ma kɛ́ saləka tʋ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ. 10 Ma pəyaɣa Onesim tɔm kɛ ma caa ma na-ŋ, ma pəsa ɩ Ɩsɔ Tɔm taa caa kɛ saləka taa cənɛ. 11 Ɩ ka kɛ́ kaawaasaɣa kɛ waatʋ wei ɩ wɛ nyá kiŋ tɔ. Ama kaɣana ɩ waasəɣɩ má na-ŋ. 12 Tɔʋ, nɔɔnɔɔ ma mələɣənaŋ-ɩ na ma ləsaɣa kɛ́. 13 Ma nyɩɩla teu sɩ ɩ́ saalɩ ma kiŋ cənɛ na ɩ́ səna-m na nyá nɔɣɔ kɛ saləka wei ma tɔkɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔɔ tɔ ɩ taa. 14 Ama ma ta sɔɔlɩ sɩ má lá pʋlʋpʋ na nyá waalɩ kɛ́ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma luɣu fɛɩ sɩ ń la-m kʋpantʋ natəlɩ na təlasɩ. Ama ma caa kɛ́ sɩ ń la ɩsəna n nɔkaa tɔ. 15 Ntanyɩ pə yasa nyá na-ɩ kɛ́ wɛɛ naalɛɣɛ sɩ pə́ taɣanɩ-mɛɣɛ kpɛntʋɣʋ kɛ tam tɔɔ. 16 Pənɛntaa pə kaa wɛɛ ɩsɩɩ yʋlʋ na ɩ yom kɛ yem, ɩ tɛɛ mpʋ. Ɩ pəsa tá taapalʋ kʋpampaŋ kɛ Kilisiti mpaaʋ taa. Ɩ tɛma ma nyəŋ kɛ pəsʋɣʋ təkpataa, ɩlɛ nyaɣa pə kaasənaa sɩ ɩ́ pəsɩ nyá nyəŋ na pə́ kəlɩ mpʋ, paa ɩsɩɩ nyá yom, paa ɩsɩɩ nyá taapalʋ kɛ Tacaa təŋʋɣʋ taa. 17 Mpʋ tɔ ye n nyənəɣɩ-m ɩsɩɩ nyá taapalʋ, mʋ-ɩ ɩsɩɩ ye má n ka mʋ-m tɔ. 18 Ye ɩ ka wakəla-ŋ pʋlʋ, yaa ɩ wɛna-ŋ kəmlɛ natəlɩ, pɔɔsɩ má. 19 Maa fɛlɩ-ŋ pə təna. Pɔɔlɩ má ma maɣamaɣa ma ŋmaana na ma niŋ kɛ mpʋ. Ɩlɛ maa nɔkəɣɩ na má heeli-ŋ sɩ nyá maɣamaɣa n wɛna-m kəmlɛ, haləna nyá niŋ na nyá nɔɔhɛɛ, ma tənna. 20 Haɩ hɛɛsɩ ma laŋlɛ kɛ tə kɛ́ Kilisiti nyə́ma tɔ pə tɔɔ. 21 Ma tɔŋna takəlaɣa kanɛɣɛ ŋmaaʋ kɛ ɩsəntɔ tɔ na má tʋ-ŋ naani kɛ́ sɩ n ká la pə təna, haləna pə́ tɛləsɩ mpʋ. 22 Na pə kaasa-m lɛntɩ sɩ ń caa-m kutuluɣu, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma tʋ tɛɛlʋɣʋ sɩ mə Ɩsɔ sələmʋɣʋ ká yele na pá tʋlɩ-m na má kɔɔ mə tɛ. 23 Ma taapalʋ Ɩpafəlasɩ wei pa təka ma na-ɩ kɛ́ saləka taa cənɛɣɛ Yesu Kilisiti tɔɔ tɔ ɩ sɛɛkɩ-ŋ. 24 Maləkɩ na Alisitaakɩ na Temasɩ na Luku mpa ma na-wɛ tə lakɩ təmlɛ kɛ cənɛ tɔ pɛlɛ pa sɛɛ-ŋ tɔtɔ. 25 Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ. 1 Lɔŋ Ɩsɔ ka wɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kiŋ kɛ́ na ɩ́ yɔɣɔtəna tá caanaa caanaa kɛ tɔm paɣalɛ taa na yaasinaa paɣalɛ taa. 2 Ama pə tala kaɣana kʋyɛɛŋ kʋtɛɛsəŋ ɩnɛ ɩ taa tɔ ɩ maɣamaɣa ɩ Pəyaɣa kiŋ kɛ ɩ wɛɛ na ɩ́ yɔɣɔtəna-tʋ. Na ɩ Pəyaɣa ŋkɛ ka niŋ kɛ ɩ lapəna ɩsɔtaa na atɛ, na ŋkɛɣɛ ɩ ləsaa sɩ ká tɩ pə təna təpaɩ. 3 Nkɛ ka kiŋ kɛ Ɩsɔ teeli naakɩ na pə́ tee ɩsɩɩ kɔkɔ. Na ka kiŋ tɔtɔɣɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ teitei kɛ́ ɩsəna Ɩsɔ wɛɛtʋ maɣamaɣa wɛɛ tɔ. Ɩ nɔɣɔ taa tɔm toma kɛ ɩ tɔkəna ɩsɔtaa na atɛ na pə́ səŋaa. Ɩ tɛma yəlaa ɩsaɣatʋ kpiisuɣu təkpatakpata ɩlɛna ɩ́ kpa na ɩ́ caɣa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ kɔŋkɔŋ taa. 4 Ɩsɩɩ Ɩsɔ Pəyaɣa ŋkɛ ka kəla ɩsɔtaa tillaa təcaɣacaɣa tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ ha-kɛɣɛ hətɛ nte tə kəla ɩsɔtaa tillaa nyəna tɔ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ta yɔɣɔtəta ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ sɩ: Nyaɣalɛ ma Pəyaɣa, saŋa kɛ ma pəsa nyá Caa. Ɩ ta yɔɣɔtəta ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ tɔm tɔtɔ sɩ: Maa la nyá Caa na nyaa pəsɩ ma Pəyaɣa. 6 Ama waatʋ wei Ɩsɔ kɔŋaɣana ɩ Pəyaɣa kancaalaɣa nyəŋka kɛ antulinya taa tɔ ɩ tɔma sɩ: Ɩsɔ ɩsɔtaa tillaa təna ká sɛɛ-ɩ kɛ́. 7 Mpi Ɩsɔ yɔɣɔta ɩsɔtaa tillaa tɔɔ tɔɣɔlɛ sɩ: Ɩsɔ kpaɣa ɩsɔtaa tillaa na ɩ́ lana-wɛ na pá pəsɩ heelim. Ɩ lapa na ɩ təmlɛ nyə́ma náá pəsɩ kɔkɔsɩ nsi sɩ mʋɣɩ kemkem tɔ. 8 Ama pə tala ɩ Pəyaɣa ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtɩ təfoo sɩ: Ɩsɔ, aa, nyá kumte wɛ tam kɛ́. Tampana taa kɛ́ n tɔkɩ nyá kawulaɣa. 9 N sɔɔla kʋpantʋ na ń kisi ɩsaɣatʋ təcaɣacaɣa. Ɩsɔ, pə tɔɔ kɛ́ nyá Ɩsɔ ləsa-ŋ na nyá mpaa. Ɩ sɩɩ-ŋ teeli təcaɣalɛ taa sɩ nyá laŋlɛ ɩ́ hʋlʋmɩ sɔsɔm. Təcaɣalɛ nte tə taa ɩ sɩɩ-ŋ mpʋ tɔ, tə kəla nte tə taa ɩ sɩɩ nyá taapalaa lɛlaa tɔ təcaɣacaɣa. 10 Ɩ yɔɣɔtaa tɔtɔ sɩ: Tacaa, nyá lapəna tɛtʋ tənaɣa kancaalaɣa. Nyá maɣamaɣa nya niŋ lapəna ɩsɔtaa. 11 Pə tənaɣa mpʋ pɩɩ saalɩ yem. Ama nyaa caɣa tam. Pə tənaɣa mpʋ pɩɩ cɛɣɛtɩ ɩsɩɩ wontu kususuutu cɛɣɛtʋɣʋ tɔ. 12 N ká kpili-wɩ ɩsɩɩ pa kpiluɣu kpaɩ tɔ. Paa laɣasɩ-wɩ ɩsɩɩ yʋlʋ laɣasʋɣʋ ɩ tɔɔ wontu kʋsusuutu tɔ. Ama nyá, nyaa wɛɛ tam kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́, n kaa kpatəlɩ. 13 Tuu tɔ Ɩsɔ ta yɔɣɔtəta ɩ ɩsɔtaa tillaa taa nɔɣɔlʋ sɩ: Caɣa ma kɔŋkɔŋ taa haləna má kɔna nyá kolontunaa na ń loosi nyá nɔɔhɛɛ kɛ pa tɔɔ. 14 Mpʋ tɔ, ɩsɔtaa tillaa ná kɛ́ weɣelɔ? Pa təna pa kɛ́ Ɩsɔ təmlɛ nyə́ma kɛ́, na paa naa ɩsɛntɔɔ. Mpɛɣɛ Ɩsɔ tiliɣi sɩ pá teŋ mpa pə kɛ́ sɩ pɩɩ ya pa nyɔɔŋ tɔ. 1 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ tɔkɩ teu kɛ tampana tɔmnaa mpa pa heela-tʋ tɔ na pə́cɔ́ pə taa kɔɔ na pə́ pona-tʋɣʋ təlete taa kɛ́ yem. 2 Ɩsɔtaa tillaa kpaala tɔm nti tɔ təlɛ tə hika nyʋɣʋ kɛ́, haləna ye wei ɩ pənta-tɩ yaa ɩ kisa-tɩ pa tʋɣɩ pʋntʋ kɛ saləka wei pə nəɣəsənaa sɩ pá tʋ-ɩ tɔɣɔ. 3 Tɔʋ, pa ta kisi saləka tʋɣʋ kɛ mpa pa kisa ɩsɔtaa tillaa nyəntʋ tɔ, kacaŋfana ta mpa tɩɩ la awusa kɛ nyʋɣʋ yapʋ sɔsɔɔm pənɛ pə taka tɔ? Tacaa ka caaləna nyʋɣʋ yapʋ pənɛ pə tɔm heeluɣu kɛ ɩ maɣamaɣa. Ɩlɛna mpa pɛlɛ pa nɩɩ-tɩ tɔ pɛlɛ pá tɛləsɩ taɣa pə tampana. 4 Na Ɩsɔ kʋsa pa tɔm nyʋɣʋ na ɩ kɔkɔlɔ nyəm na sɔɣɔntʋ təma na piti təma təna lapʋ taa. Ɩ yelaa na ɩ Feesuɣu Naŋŋtʋ lá na pʋlʋ lapʋ saa yəlaa ɩsɩɩ ɩ nɔkaa tɔ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, mpi tɔ pə taɣa ɩsɔtaa tillaa nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ Ɩsɔ məŋna antulinya wei ɩ kɔŋ na tə́ yɔɣɔtəɣɩ ɩ tɔm tɔ. 6 Ama nɔɣɔlʋ yɔɣɔta Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ tiili sɩ: Haɩ Ɩsɔ, yʋlʋ kɛ́ we na ń tɔɔsəɣɩ ɩ tɔm? Yʋlʋ wɛʋ mpʋ təkpem tɔ ɩ kɛ́ we na ń paasəɣəna-ɩ? 7 N yelaa sɩ ɩ́ sɛkɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ pəcɔ. N tʋ-ɩ teeli na ń kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ ɩsɩɩ wulaʋ. 8 N məŋna pə təna təpaɩ kɛ́ ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ. Pa yɔɣɔtʋɣʋ mpʋ sɩ Ɩsɔ məŋna pə tənaɣa ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ tɔ, pə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩ kpaɣa pə təna təpaɩ kɛ́ na ɩ́ tʋ́ yʋlʋ niŋ taa, pə ta kaasɩ pʋlʋ cəcəka. Paa na mpʋ tə naa kaɣana sɩ pə təna pə ta məlɩ yʋlʋ nɔɔhɛɛ tɛɛ. 9 Ama mpi tə naa tɔɣɔlɛ sɩ pə lapa Yesu na ɩ́ sɛkɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ pəcɔ sɩ ɩ́ sɩ yəlaa təna səm kɛ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔɔ. Wahala wei ɩ tɔɣaa na ɩ́ caŋ ɩ́ sɩ tɔ ɩ tɔɔ, nɔɔnɔɔ tə naa pa tʋ-ɩ teeli na pá kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ ɩsɩɩ wulaʋ. 10 Kʋpam pɩɩ mʋna mpʋ sɩ Ɩsɔ wei ɩ lapa pə təna na ɩ tɔɔ kɛ́ paa mpi pə wɛɛ tɔ ɩ́ la na Yesu te təkpataa kɛ́ ɩ kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa taa, na pə́cɔ́ ɩ́ pona pəyalaa paɣalɛ kɛ ɩ teeli taa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Yesu yekina na pə́ yakɩ pa nyɔɔŋ. 11 Yesu kpiisiɣina yəlaa ɩsaɣatʋ. Pa təna mpa pa ɩsaɣatʋ kpiisa mpʋ tɔ, ɩ́ na-wɛ pa kpɛnta Caa kʋlʋm kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ pə fɛɩ Yesu kɛ́ fɛɛlɛ sɩ ɩ́ yaa-wɛ sɩ ɩ newaa 12 kɛ waatʋ wei ɩ tɔŋ sɩ: Haɩ Ɩsɔ, maa heeli ma newaa kɛ nyá tɔm. Maa yoo yontu na má tala-ŋ samaa təna taa. 13 Ɩ tɔma tɔtɔ sɩ: Maa tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani. Ɩ tasa yɔɣɔtaɣa tɔtɔ sɩ: Má na piya mpa Ɩsɔ ha-m tɔɣɔlɔ. 14 Ɩsɩɩ mpa ɩ yaa mpʋ sɩ piya tɔ pa kɛ́ tɔnʋɣʋ na caləm kʋlʋməm tɔ, Yesu maɣamaɣa pəsa teitei ɩsɩɩ mpɛ, na ɩ́ na-wɛ pá kpɛntɩ kʋlʋm. Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ yɔkɩ ɩlɔɣɔʋ wei ɩ kiŋ səm toŋ wɛɛ tɔ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ toma ɩ́ yɔkɩ təkpataa tɔɔ kɛ́ ɩnɩ ɩ lapa mpʋ na ɩ́ sɩ ɩlɛna 15 ɩ́ waasɩ mpa səm sɔɣɔntʋ tɔɔ pa pəsa ɩsɩɩ yomaa kɛ pa weesiŋ təna taa tɔ. 16 Mpi tɔ pə taɣa ɩsɔtaa tillaa kɛ ɩ waasəɣɩ. Ama Apəlaham piya kɛ ɩ waasəɣɩ ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ. 17 Pə tɔɔ kɛ́ pə wɛɛ sɩ ɩ́ nəɣəsəna ɩ newaa təkpataa, na ɩ́ pəsɩ pa kɔtʋlʋ sɔsɔ kʋpaŋ wei ɩ hʋləɣɩ yəlaa kɛ suulu kɛ sɔsɔm kɛ ɩ təmlɛ taa kɛ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ, pə́cɔ́ pə́ hɩɩsɩ samaa ɩsaɣatʋ. 18 Na ɩsɩɩ pə maɣasʋɣʋ ɩnɩ na ɩ́ ná kʋnyɔŋ tɔ, pənɛntɛ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ waasɩ mpa pa wɛ maɣasʋɣʋ taa tɔ. 1 Ma taapalaa Ɩsɔ sɛɛlaa mɛ mpa Ɩsɔ yaawa tɔ, ɩ́ paasəna Yesu wei Ɩsɔ tilaa na ɩ́ kɛ́ ta Ɩsɔ sɛɛʋ mpi pə tɔm tə hʋ́lə́ɣɩ́ ɩsəntɔ tɔ pə kɔtʋlʋ sɔsɔ na ɩ́ ná. 2 Ɩsɔ ka ləsəna-ɩ sɩ ɩ́ la təmlɛ tənɛ, na ɩ́ nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ teu ɩsɩɩ Moisi ka nɩɩna Ɩsɔ na ɩ́ la ɩ təmlɛ kɛ Ɩsɔ təyaɣa təna taa tɔ. 3 Kutuluɣu ŋmalʋ wɛnna sam na pə́ kəlɩ kutuluɣu maɣamaɣa. Mpʋ tɔtɔɣɔ Yesu mʋna sam na pə́ kəlɩ Moisi təcaɣacaɣa. 4 N kaa na kutuluɣu kɛ yem na kʋ fɛɩna kʋ ŋmalʋ, na Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ kɛna wei ɩ lapa pə təna tɔ. 5 Ye Moisi ɩlɛ, ɩ́lɛ́ ɩ nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ Ɩsɔ təyaɣa təna taa. Ɩnəɣɩ pa tʋ təmlɛ sɩ ye Ɩsɔ ɩ́ yɔɣɔta nti ɩlɛ ɩnɩ ɩ heeli. 6 Ama Kilisiti wei ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ Pəyalʋ maɣamaɣa na pa sɩɩ-ɩ Ɩsɔ təyaɣa sɔsɔ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ teu tɔtɔ. Ye tə tɔka tá tɛɛlʋɣʋ na naani na pə́ tá ciɣiti-tʋ ɩlɛ tə kɛ́ ɩ təyaɣa nyə́ma ntɛ́. 7 Pə tɔɔ kɛ́ Feesuɣu Naŋŋtʋ maɣamaɣa ka yɔɣɔta mpʋ sɩ: Ye ɩ́ nɩɩ Ɩsɔ nɔɣɔ kɛ saŋa, 8 ɩ́ taa tasa ŋkpantɛɛləŋ lapʋ, ɩsɩɩ ɩ́ ka lapʋ waatʋ wei ɩ́ kpɛɛsəna Ɩsɔ kɛ́ kʋyaŋku ɩ́ maɣasa-ɩ sɩ ɩ́ naa ɩ waalɩ kɛ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔ. Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ: 9 Mə caanaa caanaa maɣasa-m təna, na pá lá sɩ pa naa ma waalɩ. Pəyele pa ná pə təna mpi mpi ma lapa pɩɩsɩ nɩɩlɛ taa tɔ. 10 Pə tɔɔ kɛ́ yəlaa panɛ pa tɔm kpa-m pááná na má tɔ sɩ: Tam ḿpʋ́ɣʋ́ pa liɣitiɣi pa hʋwɛɛ taa. Pa ta tɩɩ cɛkəna ma yaasi kɛ́ paa pəcɔ. 11 Pááná kpa-m mpʋ ɩlɛna má tuu sɩ: Pa kaa sʋʋ ma hɛɛsʋɣʋ tete kɛ paa pəcɔ. 12 Ma taapalaa ɩ́ la laakalɩ na mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ lá ɩsaɣatʋ kɛ ɩ lotu taa na ɩ́ la laŋkpɩɩsəŋ na ɩ́ ha weesuɣu Ɩsɔ kɛ́ siɣile. 13 Ama ɩ́ tasəɣɩ təmaɣa apalʋtʋ kɛ paa ɩfemle nte, haləna mpi pa yaa sɩ saŋa kɛ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ pə́ sɩɩ tənaɣa. Nɔɣɔlʋ ɩ́ taa yele na ɩsaɣatʋ puɣusi-ɩ na ɩ́ lá laŋkpɩɩsəŋ. 14 Pə wɛ mpʋ sɩ ye tə tɔka ta kancaalaaɣa naani wei tɩɩ wɛna tɔɣɔ teu haləna pə tənaɣa, tá na Kilisiti tɩɩ pəsɩ taapallɛ. 15 Nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa tɔɣɔlɛ sɩ: Ye ɩ́ nɩɩ Ɩsɔ nɔɣɔ kɛ saŋa, ɩ́ taa tasa ŋkpantɛɛləŋ lapʋ, ɩsɩɩ ɩ́ ka lapʋ waatʋ wei ɩ́ kpɛɛsəna Ɩsɔ tɔ. 16 Mpa pa taa nɩɩna Ɩsɔ nɔɣɔ na pá kʋ́lɩ́ na pá kpɛɛsəna-ɩ? Mpa pa təna Moisi ləsa Icipiti taa tɔɣɔ mɛɛ. 17 Na mpa pa tɔm kpana Ɩsɔ kɛ́ pááná kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ taa? Mpa pa lapa ɩsaɣatʋ na pá sɩ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔɣɔ. 18 Mpaɣa Ɩsɔ ka tuunaa sɩ pa kaa sʋʋ ɩ hɛɛsʋɣʋ tete kɛ paa pəcɔ? Mpa paa kpɛɛsəna-ɩ tɔɣɔ. 19 Tə nawa mpʋ sɩ pa ta tɛ Ɩsɔ na pa taa tɔɣɔ pa ta sʋʋ. 1 Ɩsɔ tɛma-tʋɣʋ heeluɣu təkpataa sɩ tə pəsəɣɩ na tə́ sʋʋ timpi tá na-ɩ tɩɩ caɣa na tə́ hɛɛsɩ tɔ. Mpʋ tɔ tə́ la laakalɩ na pə́ taa kɔɔ na mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ wɩɩna hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa kɛ́ sʋʋʋ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə nɩɩ Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ wʋlaɣa tɛtʋ taa nyə́ma mpɛ. Pa nɩɩ tɔm ntɩ tɔ tə ta waasɩ-wɛɣɛ pʋlʋ. Mpi tɔ, pa nɩɩʋ-tɩ tɔ pa ta mʋ-tɩ na pá tɛ́ Ɩsɔ na pa taa. 3 Ta mpa tə tɛmna Ɩsɔ kɛ́ tá taa tɔ tɩɩ sʋʋ hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa. Hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɔm kɛ Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ: Pááná kpa-m na má tuu sɩ, pa kaa sʋʋ ma hɛɛsʋɣʋ tete kɛ paa pəcɔ. Ɩ yɔɣɔta mpʋ, pəyele ɩ təmlɛ tɛma tɛm kɛ hatuu waatʋ wei ɩ lapa antulinya tɔ. 4 Pa yɔɣɔta kʋyakʋ naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋkʋ tɔm kɛ Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ tiili sɩ: Ɩsɔ yela ɩ təmlɛ təna na ɩ́ hɛɛsɩ kʋyakʋ naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋkʋ wule. 5 Na pá tasa tiiliɣi yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Pa kaa sʋʋ ma hɛɛsʋɣʋ tete kɛ paa pəcɔ. 6 Mpa pa caala Laapaalɩ Kʋpaŋ ɩnəɣɩ nɩɩʋ tɔ pa ta sʋʋ hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa, mpi tɔ pa ta tɛ Ɩsɔ na pa taa. Pə na pə mpʋ tɔ pə wɛ pəsʋɣʋ sɩ lɛlaa ɩ́ sʋʋ. 7 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tasa kʋyakʋ kʋfalʋɣʋ kɛ sɩɩʋ na ɩ́ yaa-kʋ sɩ Saŋa. Tə maɣamaɣa tə tɔm kɛ pɩɩsɩ kɔma na sɩ́ siki sɔsɔm ɩlɛna Ɩsɔ yele na Tafiiti yɔɣɔtɩ tɔm nti tə tɛma nɩɩʋ tɔ sɩ: Ye ɩ́ nɩɩ Ɩsɔ nɔɣɔ kɛ saŋa, ɩ́ taa tasa ŋkpantɛɛləŋ lapʋ. 8 Ye Yosuwee ka sʋsa yəlaa mpɛɣɛ hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa, Ɩsɔ taa tasa kʋyakʋ lɛŋkʋ tɔm kɛ yɔɣɔtʋɣʋ. 9 Ama hɛɛsʋɣʋ nakʋlɩ kʋ wɛɛ na pa hʋla-kʋɣʋ Ɩsɔ yəlaa, na kʋ nəɣəsəna Ɩsɔ kʋyakʋ naatosompɔɣɔlaɣa wule nyəŋkʋ. 10 Pə wɛɛ kɛ́ sɩ ye wei ɩ sʋʋ Ɩsɔ hɛɛsʋɣʋ tete ntɛ́ tə taa pʋntʋ ká yele ɩ təma na ɩ́ hɛɛsɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ maɣamaɣa yepu ɩ́lɛ́ ɩ nyəna na ɩ́ hɛɛsɩ tɔ. 11 Pə tɔɔ kɛ́ tɩɩ la kookalɩ na tə́ sʋʋ hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa. Tə́ taa yele na tá taa nɔɣɔlʋ kɔɔ na ɩ́ la kpɛɛsʋlʋ ɩsɩɩ lɛlaa lapʋ wʋlaɣa tɛtʋ taa tɔ na ɩ́ laŋ hɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa sʋʋʋ. 12 Ɩsɔ Tɔm wɛna toma na tə lakɩ təmlɛ. Tə kəla laɣatɛ nte tə sɛtəɣɩ taa na waalɩ tɔɣɔ lɔŋ. Ɩsɔ Tɔm ntɩ tə sʋʋkɩ na halɩ tə takɩ timpi ləsaɣa na ləmaɣasəlɛ pə nyəm suliɣi tɔ. Tə fakɩ atama na mʋɣʋlɛ taa pɛɛləm, na tə faɣasəɣɩ nti yʋlʋ nyɩɩləɣɩ na nti ɩ hʋʋkɩ ɩ lotu taa tɔ. 13 Kʋŋmaŋmam napəlɩ pə fɛɩ mpi Ɩsɔ ɩɩ naakɩ tɔ. Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ naa pə tənaɣa təyaɩɩ, pʋlʋ ta ŋmɛlɩ-ɩ. Ɩ kiŋ kɛ tá təna tɩɩ polo na tə́ kɛɛsɩ ta kʋlapʋtʋ təna. 14 Ye mpʋ tə́ tɔkɩ tá Ɩsɔ sɛɛʋ ŋku kʋ tɔm tə hʋləɣɩ ɩsəntɔ tɔɣɔ teu. Mpi tɔ, tə wɛna kɔtəlaa sɔsaa taa sɔsɔ wei ɩ tɔma na ɩ́ tala Ɩsɔ cɔlɔ maɣamaɣa tɔ, ɩnəɣəlɛ Ɩsɔ Pəyalʋ Yesu. 15 Ta kɔtʋlʋ sɔsɔ ɩnɩ ɩ kɛ́ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ cɛkəna ta ɩcantʋ tete tɔ. Pə maɣasa ɩ maɣamaɣa kɛ pə təna pə taa ɩsɩɩ ta, ɩ ta la ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. 16 Ye mpʋ tə́ kpətəna Ɩsɔ pɛɛlɛɛ kumte na naani, tɩɩ hiki suulu na pɛɛlɛɛ na pə́ waasɩ-tʋɣʋ waatʋ wei pə nəɣəsənaa tɔ. 1 Pə ləsʋɣʋ yəlaa hɛkʋ kɛ kɔtʋlʋ sɔsɔ na pə sɩɩ tɔ, pə sɩɩ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ́ la Ɩsɔ təmlɛ na pə́ waasɩ samaa. Ɩ pukina kʋhaham na ɩ́ lakɩ kɔtaɣa kɛ yəlaa ɩsaɣatʋ tɔɔ. 2 Kɔtʋlʋ sɔsɔ ná takaa na ɩ́ ná ɩsəna ɩcantʋ wɛɛ tɔ, ɩlɛ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ hʋ́lɩ́ suulu kɛ pəcɔɣɔ ɩsɛ kʋkpɛɛtɛɛ nyə́ma na mpa pa pəntəɣɩ kʋpəntʋ tɔ. 3 Na ɩsɩɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ maɣamaɣa wɛna ɩcantʋ tɔ ɩ lakɩ kɔtasɩ kɛ ɩ maɣamaɣa ɩ tɔɔ na samaa tɔɔ tɔtɔ. 4 Pə fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ ká tʋ ɩ təɣɩ teeli na ɩ́ sʋsɩ ɩ təɣɩ kɔtʋlʋ sɔsɔɔntʋ taa. Ɩsɔ kpaana kɔtʋlʋ sɔsɔ, na mpʋ ɩnɩ pə maɣamaɣa kɛ pə lapa Alɔŋ kiŋ. 5 Mpʋ ɩnəɣɩ na Kilisiti, ɩ ta tʋ ɩ təɣɩ teeli na ɩ́ kpa ɩ təɣɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ. Ama Ɩsɔ maɣamaɣa tɔmna-ɩ təkelekele sɩ: Nyaɣalɛ ma Pəyaɣa, saŋa kɛ ma pəsa nyá Caa. 6 Ɩ tɔma tiili tɔtɔɣɔ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: N ka pəsɩ kɔtʋlʋ kɛ tam tɔɔ ɩsɩɩ Mɛləcisetɛɛkɩ. 7 Saa wei Yesu ka wɛ atɛ cənɛ tɔ ɩ sələmaɣa Ɩsɔ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ ləsɩ-ɩ səm taa tɔɣɔ, na ɩ́ wiikina-ɩ na kapusi sɔsɔɔnsɩ na ɩsəlʋm. Ɩlɛna Ɩsɔ mʋ ɩ sələmʋɣʋ kɛ ɩ seekaɣa Ɩsɔ tɔ pə tɔɔ. 8 Paa na ɩ ka kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa tɔ, kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa taa kɛ́ ɩ nyəmá nɩɩnaʋ tɔm. 9 Pa kɔma na pá tɛmɩ-ɩ lapʋ na ɩ́ te təkpataa, ɩlɛna ɩ́ pəsɩ wei ɩ kiŋ mpa pa təna pa nɩɩkəna-ɩ tɔ pə yakəna pa nyɔɔŋ kɛ tam tɔɔ tɔ. 10 Ɩlɛna Ɩsɔ tɔ sɩ ɩnɩ ɩ kɛna kɔtʋlʋ sɔsɔ ɩsɩɩ Mɛləcisetɛɛkɩ. 11 Tə wɛna kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ sɔsɔm kɛ tɔm tənɛ tə tɔɔ, na pə wɛ katɛ sɩ tə kilisi-mɛɣɛ pə təna təcɛɩcɛɩ kɛ́ ɩɩ cɛkəɣəna lɔŋ tɔ pə tɔɔ. 12 Hatuu tɔ pə nəɣəsəna ɩsɩɩ ɩsəntɔ mə sɛɣɛsəɣəna lɛlaa, ɩlɛna mɩɩ məlɩ na ɩ́ pəsɩ ɩsɩɩ mpa paa hʋ́lɩ́ Ɩsɔ Tɔm ɩsɩɩ kpɛləməlaa tɔ. Pə tala mə mʋtʋ tɔɣɔʋ, ɩlɛna ɩ́ məlɩ na ɩ́ nyɔɔkɩ kafa kɛ tam. 13 Wei ɩ paasəɣəna kafa nyɔɔʋ tɔ ɩ kɛ́ ahʋlʋm kɛ́. Ɩ ta nyɩ sɩ pənɛ pə tewa, aaɩ pənɛ pə ta te. 14 Ama sɔsaa mpa tam lapʋ tɔɔ pa nyəmá tampam na ɩsaɣam pə faɣaʋ tɔ mʋtʋ kɛ pɛlɛ pa tɔkɩ. 1 Pə tɔɔ tɔ tə lɩɩ Kilisiti tɔm nti pa caaləɣəna sɛɣɛsʋɣʋ tɔ tə taa na tə sʋʋ mpa pa pɩɩ pə taa tɔ pa nyəntʋ taa. Tə́ taa taɣanɩ kite tɛɛ nyəntʋ taa kɛ́ məlʋɣʋ, ɩsɩɩ kpaɩ təma yeluɣu na taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ, 2 na lʋm sɔʋnaa na niŋ tənʋɣʋ pə tɔmnaa, na sətaa feesuɣu na tam hʋʋlɛ pə tɔmnaa. 3 Tə́ pukina pə ɩsɛntaa kɛ́ tam. Mpʋ pə maɣamaɣa kɛ tɩɩ la ye Ɩsɔ ɩ́ tisaa. 4 Na mpa pɛlɛ pa taɣanəɣɩ ɩsaɣatʋ taa kɛ́ hotuɣu tɔ pɛlɛ pa tɔm ká tɛna weɣelɛ ɩlɛ? Tɔʋ, Ɩsɔ tɛma pa ɩsɛ kuluɣu na pá təŋ ɩsɔtaa kʋcɔɔʋ leleŋ na pá hiki pa paa nyəm kɛ Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ kiŋ. 5 Pəlɛ pə waalɩ pa nawa sɩ Ɩsɔ Tɔm wɛ teu na pa cɛkəna ɩsəna antulinya wei ɩ kɔŋ tɔ ɩ toma wɛɛ tɔ. 6 Pə tənaɣa mpʋ pə waalɩ kɛ́ pa lɩɩwa na pá taɣanɩ ɩsaɣatʋ taa kɛ́ hotuɣu. Yəlaa ɩsɩɩ mpʋ pə taka pə fɛɩ pəsʋɣʋ sɩ pá hʋ́lɩ́-wɛ sɩ pá taɣanɩ tɔntɛ kʋfatɛ kɛ laɣasʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ Pəyaɣa kɛ pa lɛləɣɩ kam kɛ səm tesika tɔɔ na pá tʋɣɩ-kɛɣɛ fɛɛlɛ kɛ samaa taa. 7 Ye pa hala haləm na tɛʋ nɩɩkɩ pə taa kɛ́ tam na pə ta laŋ nikaɣa, na kʋtɔɣɔʋ la pə taa kɛ́ teu na pə́ waasɩ hallaa, ɩlɛ haləm mpɩ Ɩsɔ koola-wəɣɩ kʋpantʋ kɛ́. 8 Ama ye sɔwa kɛ yem na kpaɩ nyɩɩtʋ tike lakəna pə taa, haləm mpɩ pə pəsa yem kɛlɛ, na Ɩsɔ naa kpalɩ-wɩ na pá tɛɛsəna-wəɣɩ kɔkɔ sɔpʋ. 9 Ma taapalaa mɛ, paa tə yɔɣɔtəɣɩ mpʋ tɔ tə tɛma tá taa təkpataa sɩ ɩ́ tá tooli, ɩ wɛ waasʋɣʋ mpaaʋ taa kɛ́. 10 Ɩsɔ tá kɛ́ wei ɩɩ təŋəɣɩ tampana tɔ, na ɩ kaa sɔɔ mə təma tɔɔ. Pəyele ɩ kaa sɔɔ ɩsəna ɩ́ paasaa na ɩ́ sɔɔlɩ-ɩ na ɩ́ waasɩ mə Ɩsɔ sɛɛlaa lɛlaa, na ɩ́ tɩɩ tɔŋna-wɛɣɛ waasʋɣʋ tɔ. 11 Ta luuŋ wɛɛ sɩ paa mə taa wei ɩ́ tasa ɩsəlɛ sɛɛsʋɣʋ kɛ mpʋ haləna pə tənaɣa, pəcɔ pə́ lá teitei ɩsɩɩ ɩ́ tɛɛlʋɣʋ tɔ. 12 Tá luuŋ fɛɩ sɩ ɩ́ loosi nɔɔhɛɛ. Ama tə caa kɛ́ sɩ ɩ́ təŋ mpa pa tɛŋ Ɩsɔ na pa taa na pá wɛna suulu na paa hiki mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha tɔ pa akpaa. 13 Waatʋ wei Ɩsɔ heelaɣa Apəlaham sɩ ɩ ká lapɩ-ɩ pənɛ na pənɛ tɔ, na tuunaʋ kɛ́. Na ɩsɩɩ nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ kəla-ɩ na ɩ́ ká tuuna ɩlɛ tɔ ɩlɛna ɩ́ tuuna ɩ tɩ, 14 na ɩ́ tɔ sɩ: Ma heeliɣi-ŋ təkpataa sɩ maa la-ŋ kʋpantʋ, na maa la na ń hiki piya kɛ sɔsɔm. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apəlaham caɣana suulu, haləna ɩ́ kɔɔ na ɩ́ hiki mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká lapɩ-ɩ mpʋ tɔ. 16 Ye yəlaa ɩ́ caa tuunaʋ, wei ɩ kəla-wɛ tɔ ɩ hətɛ kɛ pa yaakɩ na pá tuuna. Tuunaʋ kɛ́ pʋlʋ mpi pə loliɣi yəlaa kɛ waatʋ wei pa lakɩ ntɔŋkpɛɛsaɣa tɔɣɔ. 17 Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ caakaɣa kɛ́ sɩ mpa ɩ tɔma sɩ ɩ ká la kʋpantʋnaa mpɛ tɔ, pá nyɩ təkelekele sɩ ɩ́ yɔɣɔta nti, ɩ yɔɣɔtaa kɛ́ tə kaa laɣasɩ. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ yɔɣɔtaa na ɩ tuu. 18 Tɔm naalɛ ɩnɛ ɩ fɛɩ laɣasʋɣʋ, na pə fɛɩ pəsʋɣʋ sɩ Ɩsɔ ɩ́ looli-tɩ. Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ pə sɔɔsa ta mpa tə hika təŋmɛllɛ kɛ ɩ kiŋ tɔɣɔ apalʋtʋ, sɩ tə́ tɔkɩ tɛɛlʋɣʋ ŋku kʋ tɔm pa kɛɛsa-tʋ tɔɣɔ teu təkeŋkeŋ. 19 Tɛɛlʋɣʋ ŋkʋ kʋ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ta ləsasɩ kaŋkanʋɣʋ kʋtəlʋɣʋ ŋku tə wɛna naani na kʋ kiiwa tɔ. Tə nyəmá sɩ ta maɣamaɣa tə pəsəɣɩ na tə́ sʋʋ na tə́ polo na tə́ lɩɩ ɩsɔtaa Ɩsɔ təsɛɛlɛ taa pʋʋɣʋ kʋkakaɣaʋ waalɩ haləna tə́ tala pə taa naŋ taa. 20 Tənaɣa Yesu tɛɛ-tʋɣʋ nɔɣɔ, na ɩ́ pəsɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ ɩsɩɩ Mɛləcisetɛɛkɩ kɛ tam tɔɔ. 1 Mɛləcisetɛɛkɩ ɩnɩ ɩ ka kɛ́ Salɛm wulaʋ, na ɩ kɛ́ ɩsɔtaa Ɩsɔ Sɔsɔ kɔtʋlʋ. Mɛləcisetɛɛkɩ ɩnɩ ɩ səŋna Apəlaham kɛ waatʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ tɛma awulaa kɛ kəlʋɣʋ kɛ yoou taa na ɩ́ mələɣɩ kpente tɔ, na ɩ́ kooli-ɩ kʋpantʋ. 2 Tənaɣa Apəlaham tala pə təna mpi ɩ ka wɛna tɔɣɔ tɔm naanʋwa na ɩ́ kpaɣa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ na ɩ́ ha-ɩ. Mɛləcisetɛɛkɩ hətɛ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ tampana tʋ. Pəlɛ pə waalɩ ɩ kɛ́ Salɛm wulaʋ, na pəlɛ pə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ hɛɛsʋɣʋ tʋ. 3 Nɔɣɔlʋ ta nyɩ Mɛləcisetɛɛkɩ caa, pa ta nyɩ ɩ too. Nɔɣɔlʋ ta nyɩ sɩ akele lʋləna na pə́ lʋlɩ na pə́ tala-ɩ. Pa ta yɔɣɔtɩ ɩ lʋlʋɣʋ tɔm kɛ tiili, yaa ɩ səm tɔm. Ɩ nəɣəsəna Ɩsɔ Pəyaɣa, na ɩ kɛ́ kɔtʋlʋ kɛ tam tɔɔ kɛ́. 4 Ɩ́ paasɩ na ɩ́ ná apalʋ ɩnɩ ɩ sɔsɔɔntʋ yee. Halɩ ta caanaa caanaa caa sɔsɔ Apəlaham ná faɣa pə təna mpi ɩ hika yoou taa tɔɣɔ tɔm naanʋwa na ɩ́ kpaɣa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ na ɩ́ ha-ɩ. 5 Lefii nyə́ma mpa pa kɛ́ kɔtəlaa tɔ kʋsəsɩɩtʋ ha-wɛɣɛ mpaa kɛ́ sɩ pá pɔɔsəɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma sɩ pá cɛləɣɩ-wɛɣɛ pa kʋhikim təna hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋmʋɣʋ. Pəyele paa kɛ́ yəlaa kʋlʋmaa kɛ́, na pa təna pa kɛ́ Apəlaham piya. 6 Mɛləcisetɛɛkɩ na taa kɛ́ Lefii tʋ, paa na mpʋ ɩ mʋ mpi Apəlaham wɛna tɔ pə hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋmʋɣʋ. Pəlɛ pə paasi ɩ koola koolee kʋpana kɛ wei ɩ hika kʋpantʋ nti Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ. 7 Na ɩsəna pə wɛɛ tɔ, sɔsɔ kooliɣina səkpelu kɛ kʋpantʋ. 8 Ama kɔtəlaa kiŋ ɩlɛ, mpa pa mʋɣɩ mpi yəlaa wɛna tɔ pə hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋmʋɣʋ tɔ, pa kɛ́ yəlaa mpa saŋa pa wɛɛ cele pa fɛɩ tɔɣɔ. Ama ye Mɛləcisetɛɛkɩ kiŋ ɩlɛ wei ɩ wɛ tam ɩsɩɩ pa ŋmaaʋ Ɩsɔ Tɔm taa tɔ ɩ́lɛ́ ɩ mʋna hɔɣɔləŋ naanʋwa taa kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ. 9 Ye pə lapa mpʋ tə pəsəɣɩ na tə́ tɔ sɩ waatʋ wei Apəlaham faɣa ɩ wɛnaʋ taa kɛ́ tɔm naanʋwa na ɩ́ ha mpʋ tɔ, Lefii maɣamaɣa nyá fɛlaa kɛ́. Pəyele Lefii nyə́ma mpɛɣɛ pa taɣanəɣɩ faɣaʋ naanʋwa ɩnɩ ɩ wontu cɛlʋɣʋ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, waatʋ ɩnɩ paa pa ta lʋləta Lefii tɔ ɩ ka wɛ ɩ cɔsɔ Apəlaham taa kɛ́ saa wei Mɛləcisetɛɛkɩ səŋaɣa-ɩ tɔɣɔ. 11 Lefii nyə́ma kɔtʋɣʋ lɩɩna kʋsəsɩɩtʋ nti pa tʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma sɩ pá təŋ tɔ tə kiŋ. Pə na pə mpʋ tɔ Lefii nyə́ma kɔtəlaa mpɛ pa ta la təmlɛ nte tə tewa təkpataa tɔ. Tɔfɔ pə taa yele Alɔŋ looŋa taa na pə tasa kɔtʋlʋ kʋfalʋ sɩɩʋ ɩsɩɩ Mɛləcisetɛɛkɩ. 12 Mpi tɔ, pə wɛɛ kɛ́ sɩ ye kɔtəlaa ɩ́ laɣasaa, kʋsəsɩɩtʋ náá laɣasɩ tɔtɔ. 13 Tɔʋ, Tacaa wei ɩ tɔm pa yɔɣɔtəɣɩ ɩsəntɔ tɔ ɩ kɛ́ kpekəle lɛntɛ tʋ kɛ́. Na pa kpekəle taa tʋ nɔɣɔlʋ taa lata kɔtʋlʋ sɔsɔ təmlɛ kɛ kɔtaɣa təlatɛ taa. 14 Tə nyəmá teu təkpataa sɩ ɩ kɛ́ Yuta kpekəle tʋ. Moisi yɔɣɔtaɣa kɔtəlaa tɔm tɔ ɩ ta yaa kpekəle ntɛ́ tə hətɛ. 15 Mpi pə tɛɛsəɣɩ-tʋɣʋ pə tampana kilisuɣu tɔɣɔlɛ sɩ: Kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ná lɩɩwa na ɩ́ nəɣəsəna Mɛləcisetɛɛkɩ. 16 Pə taɣa yəlaa kʋkɛɛsətʋ kɛ pə təŋaa na pə́ kpa-ɩ kɔtʋlʋ. Ama weesuɣu ŋku kʋ fɛɩ wakəlʋɣʋ tɔ kʋ toŋ taa kɛ́ pə kpana-ɩ kɔtʋlʋ. 17 Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: N ka pəsɩ kɔtʋlʋ kɛ tam tɔɔ ɩsɩɩ Mɛləcisetɛɛkɩ. 18 Nti pa sɩɩ lɔŋ na pá təŋəɣɩ-tɩ tɔ təlɛ tə taa fɛɩna toma, na tɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ, ɩlɛna pá kʋ́ təlɛ. 19 Moisi kʋsəsɩɩtʋ ná taa la nɔɣɔlʋ na ɩ́ té təkpataa, tə ná mpʋ. Ama pə kɔna-tʋɣʋ tɛɛlʋɣʋ kʋfalʋɣʋ kʋpampaŋkʋ ŋku kʋ yeki na tə kpətəna Ɩsɔ tɔ. 20 Mpi pə tɔɔ nɔɔnɔɔ nyəŋ ɩnɛ ɩ kəlaa tɔ, pa kpa-ɩ kɔtʋlʋ na Ɩsɔ tuunaʋ kɛ́. Ama pa kpa lɛlaa kɛ kɔtəlaa kɛ yem kɛ́. 21 Pa kpa Yesu kɛ́ kɔtʋlʋ na tuunaʋ, halɩ Ɩsɔ yɔɣɔtɩ təfoo sɩ: Tacaa yɔɣɔtaa na ɩ́ tuu sɩ, n ká pəsɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ tam tɔɔ. Ɩ kaa tuli tapəŋ kɛ nti ɩ yɔɣɔta mpʋ tɔ tə taa. 22 Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ Yesu ná kɔna-tʋɣʋ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋpampam mpi paa pɩɩ kpa na pə tii pə kaa saalɩ tɔ. 23 Pə kaasa lɛntɩ tɔtɔ sɩ kɔtəlaa kpaɩ nyə́ma mpɛ paa wɛ paɣalɛ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, lɛlaa səkaɣa kɛ́ na lɛlaa lɛɛtəɣɩ pa lona taa. 24 Ama Yesu ɩ́lɛ́ ɩ wɛna ɩ weesuɣu kɛ tam na ɩ́ tɔkɩ ɩ kɔtʋlʋtʋ kɛ tam, na nɔɣɔlʋ kaa lɛɛtɩ ɩ lonte. 25 Pə tɔɔ kɛ́ paa pəlee ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ waasɩ pa təna mpa pa kpətəɣəna Ɩsɔ kɛ́ ɩnɩ ɩ tɔɔ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ wɛna weesuɣu kɛ tam kɛ́, na ɩ́ sələməɣəna-wɛɣɛ Ɩsɔ. 26 Yesu kɛ́ pə tɩɩ mʋna mpʋ sɩ pá kpa-tʋɣʋ kɔtʋlʋ sɔsɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ wɛ tənaŋŋ, ɩ fɛɩna taalɩ nɔɣɔlʋ. Pəcɔ ɩsaɣatʋ fɛɩ ɩ kiŋ tɔ se. Pa faɣa ɩ́ na asaɣaa na halɩ pá kpaasɩ-ɩ na ɩ́ tɛɛ ɩsɔtɔnʋɣʋ tɔɔ. 27 Pə fɛɩ sɩ ɩ ká lakɩ kɔtasɩ kɛ tam kɛ́ ɩnɩ ɩ maɣamaɣa ɩ ɩsaɣatʋ tɔɔ, na pə́ kaasɩ na ɩ́ lá samaa ɩsaɣatʋ tɔɔ, ɩsɩɩ kɔtəlaa sɔsaa lɛlaa lakʋɣʋ tɔ. Ama waatʋ wei ɩ ha ɩ tɩ na ɩ́ sɩ tɔ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ lapa kɔtaɣa kɛ tɔm kʋlʋm kɛ kpakpaa kɛ tam tɔɔ kɛ́. 28 Mpa Moisi kʋsəsɩɩtʋ kpaakɩ kɔtəlaa tɔ pa teu ta tʋlɩ. Ama Ɩsɔ ná kɔma na ɩ́ nyɔsɩ kʋsəsɩɩtʋ nɔɣɔ taa, na ɩ́ yɔɣɔtəna tuunaʋ na ɩ Pəyaɣa pəsɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ, na ɩ teu tʋla kpakpaa kɛ tam tɔɔ. 1 Tɔm nti tə tɔŋna yɔɣɔtaɣa kɛ mpʋ tɔ tə kite ntɛ́ sɩ, tə wɛna kɔtʋlʋ sɔsɔ kɛ mpʋ wei ɩ kpawa na ɩ́ caɣa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ kumte kɔŋkɔŋ taa kɛ́ ɩsɔtaa tɔ. 2 Ɩ lakɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ kʋlapəlɛ kɛ kɔtaɣa təlatɛ cokəle nte yʋlʋ ta siki, ama Tacaa maɣamaɣa sikina-tɛ tɔ tə taa. 3 Pa kpaa kɔtʋlʋ sɔsɔ tɔ sɩ ɩ́ pona Ɩsɔ kɛ́ kʋhaham na ɩ́ la kɔtasɩ kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ pə wɛɛ sɩ tá kɔtʋlʋ sɔsɔ ɩ́ wɛɛna mpi ɩ ká polo na ɩ́ lapɩ-ɩ kɔtaɣa tɔ. 4 Ye atɛ cənɛɣɛ Yesu ka wɛɛ ɩ taa tɩɩ lapʋ kɔtʋlʋ. Mpi tɔ kɔtəlaa ka wɛɛ na pá tɔŋna Ɩsɔ kɛ́ kʋhaham ponaʋ ɩsɩɩ pa kɛɛsa kʋsəsɩɩtʋ taa tɔ. 5 Mpi mpi kɔtəlaa mpɛ pa lakɩ mpʋ tɔ, pa kɛɛsəna mpi pə wɛ ɩsɔtaa tɔɣɔ na pá lakɩ. Ɩlɛ pə nəɣəsəlɛ kɛ́ pə taɣa pə maɣamaɣa. Pə lapa kʋlʋm na nti tɩɩ tɛm Moisi kiŋ kɛ lapʋ tɔ. Saa wei ɩ lapa sɔɔlʋ sɩ ɩ sikiɣi cokəle tɔ Ɩsɔ heela-ɩ sɩ ɩ́ siki-tɛɣɛ teitei ɩsɩɩ paa kɛɛsa-ɩ pʋɣʋ tɔɔ tɔ, ɩ́ taa coti. 6 Ama təmlɛ nte pa tʋ Yesu tɔ tə kəla mpɛ pa nyəna təcaɣacaɣa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩnɩ ɩ tɛləsəna-tʋɣʋ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋpampam mpi pə lɩɩna kʋpantʋ kʋkələtʋ nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la tɔ tə kiŋ tɔ. 7 Ye kancaalaɣa nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ ka tewa təkpataa pa taa tasa nɔɣɔ kʋfalaɣa kɛ pɛɛlʋɣʋ tɔtɔɣɔ kʋpənaɣa lonte. 8 Ama Ɩsɔ yəlaa lapa taalɩ na Ɩsɔ kaləɣəna-wɛ sɩ: Pə́ kɔma na pə́ kɔɔ maa yele na má na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tə́ tasa nɔɔsɩ kʋfasɩ pɛɛlʋɣʋ, na pə́ kpɛnna Yuta kpekəle nyə́ma tɔtɔ. Tacaa má ma yɔɣɔtəna mpʋ. 9 Nɔɣɔ ŋka ma na-wɛ tɩɩ pɛɛlɩ tɔ ka kaa wɛɛ ɩsɩɩ má na pa caanaa caanaa tɩɩ pɛɛlʋɣʋ ŋkaɣa waatʋ wei ma hɔma-wɛ na má ləsɩ Icipiti taa tɔ. Pa ta tɔkɩ nɔɣɔ ŋka má na-wɛ tɩɩ pɛɛla mpʋ tɔ. Mpʋ pə lapəna na máá lɔ pa tɔm kɛ luɣu. Tacaa má ma yɔɣɔtəna mpʋ. 10 Nn, Tacaa má ma yɔɣɔta mpʋ sɩ: Nɔɣɔ ŋka kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ waalɩ maa yele na má na Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tə́ pɛɛlɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Maa kpaɣa ma kʋsəsɩɩtʋ na má tʋ hatuu pa ləmaɣasɛɛ taa. Maa ŋmaa-təɣɩ pa lotu taa. Maa pəsɩ pa Ɩsɔ na mpɛ paa pəsɩ ma yəlaa. 11 Saa ɩnɩ nɔɣɔlʋ kaa nɔkɩ ɩ tɔɣɔntəlɛ kɛ sɛɣɛsʋɣʋ. Nɔɣɔlʋ kaa tɔ ɩ taapalʋ sɩ: Nyɩ Tacaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa təna paa nyɩ-m. Pə kpaɣaʋ pəyaɣa na pə polo sɔsɔ tɔ. 12 Maa hɩɩsɩ pa kʋpəntəŋ. Ma kaa tɔɔsɩ pa ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́ paa pəcɔ. 13 Ɩlɛ timpi Ɩsɔ yɔɣɔtəɣɩ nɔɣɔ kʋfalaɣa pɛɛlʋɣʋ tɔm tɔ pə wɛɛ sɩ kancaalaɣa nyəŋka pənaa kɛ́. Na pʋlʋ ɩ́ pənaa na pə́ cɛɣɛtəɣɩ, pə caa tɛm kɛ́. 1 Kancaalaɣa nɔɣɔ ŋka paa pɛɛlaa tɔ kɛlɛ kaa wɛna nti pa sɩɩwa na pa təŋəɣɩ na pá sɛɛkɩ Ɩsɔ tɔɣɔ, na Ɩsɔ təsɛɛlɛ ka wɛ atɛ cənɛ. 2 Paa sika cokəle kɛ́, na ntɛ́ tə kɛna pə tɔɔ pə tɔɔ nyəntɛ, na pa yaa-tɛ sɩ katɛ taa. Na tənaɣa pa sɩɩkaɣa fətəla na taapəlɩ na potopotonaa mpa pa ha Ɩsɔ tɔ. 3 Pʋʋɣʋ kʋkakaɣaʋ naalɛ nyəŋkʋ waalɩ kɛna cokəle nte pa yaa sɩ katɛ taa katɛ tɔ. 4 Na tənaɣa wʋla cofolo ka wɛɛ na pá wɔkɩ tulaalʋnaa kɛ ɩ taa, na Ɩsɔ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ atakaa na pá waasa ɩ tənaɣa wʋla təpaɩ. Atakaa ɩnɩ ɩ taa ka wɛ wʋla nyənaɣa na ka taa na mana, na Alɔŋ kpátʋ́ɣʋ́ ŋku kɩɩ tʋwa hɛtʋ tɔ na pɛɛ kpaatanaa mpa pa tɔɔ pa ŋmaa nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɔm tɔ. 5 Atakaa ɩnɩ ɩ tɔɔ ka wɛ teeli nyə́ma napəlɩ mpa pa hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ Ɩsɔ wɛ təna tɔ, na pa keŋ lɔpa timpi pa lakaɣa kɔtaɣa kɛ yəlaa ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ tɔɔ tɔ. Pə taɣa sɩ cənɛɣɛ tɩɩ yasɩ-mɛɣɛ pə kantəlasɩ təna təcɛɩcɛɩ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə təna pɩɩ wɛɛ, paa mpiɣi pə lonte taa, na kɔtəlaa ná sʋʋkaɣa tam kɛ́ pə tɔɔ pə tɔɔ cokəle taa na pá lakɩ pa təmlɛ. 7 Ama hatuu pə taa nyəntɛ taa ɩlɛ kɔtʋlʋ sɔsɔ tike sʋʋkaɣana təna, na pənaɣa taa tɔm kʋlʋm təkoŋ kɛ́ ɩ sʋʋkaɣa. Caləm kɛ ɩ pukaɣana tənaɣa fɛɛnʋɣʋ kɛ Ɩsɔ kɛ́ ɩ maɣamaɣa ɩ kʋpəntəŋ na kʋpəntəŋ wei ɩlɛ samaa ná pənta kʋpəntʋ tɔ ɩ tɔɔ tɔtɔ. 8 Feesuɣu Naŋŋtʋ hʋ́lə́ɣɩ́ təna sɩ pə tɔɔ pə tɔɔ cokəle waatʋ təna taa, mpaaʋ fɛɩ sɩ yʋlʋ ɩ́ tala timpi pa yaa sɩ katɛ taa katɛ taa tɔ. 9 Mpʋ ɩnɩ pə hʋ́lə́ɣɩ́ ɩsəna tə wɛ kaɣana ɩsəntɔ tɔ. Pə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩsɩɩ pa kpakʋɣʋʋ kʋhaham na pa kpakʋɣʋʋ wontu na pá lakɩ Ɩsɔ kɛ́ kɔtasɩ tɔ, mpʋ ɩnɩ pɩɩ pəsəɣɩ na pə́ taɣanɩ teu təkpataa kɛ́ wei ɩ lakɩ mpʋ tɔ ɩ lotu taa. 10 Kʋtɔɣɔʋ na kʋnyɔnyɔɔm na nyʋɣʋ tɔɔ asilima kɛɛlʋɣʋ tɔm tike kɛ pə paasənaa. Pə kɛ́ yʋlʋ tɔnʋɣʋ nyəm mpi pa sɩɩwa sɩ pa təŋəɣɩ, haləna kʋyaŋku Ɩsɔ ká taɣanɩ pə tənaɣa kʋfam tɔ. 11 Ama Kilisiti ná lapa kʋpantʋnaa mpa pa tɛma kɔntɛ tɔ pa kɔtʋlʋ sɔsɔ. Na cokəle nte tə taa ɩ lakɩ təmlɛ tɔ tə kəlaa, na tə tewa təkpataa. Pə taɣa yəlaa sikina-tɛ, na tə ta tɩɩ kɛʋ antulinya wei pa lapa kʋlapʋ kɛ ɩsəntɔ tɔ ɩ nyəntɛ. 12 Kilisiti sʋʋʋ tɔm kʋlʋm kɛ ɩ kpakpaa sʋʋʋ kɛ katɛ taa katɛ taa tɔ pə taɣa acɔɔnaa na nawee caləm kɛ ɩ lapəna kɔtaɣa. Ama ɩ maɣamaɣa ɩ caləm kɛ́, ɩlɛna pə́ kɔna-tʋɣʋ tá nyɔɔŋ yapʋ kɛ tam tɔɔ. 13 Ye acɔɔnaa na latəcɛnaa pə caləm na naaŋ alʋ nyəŋ wei pa nyaɣasa ɩ təna na pá ŋmɩɩsəɣɩ ɩ tɔlʋma kɛ yəlaa asilima nyə́ma tɔɔ tɔ ta kpisi pa asilima kɛ kpiisuɣu, 14 kacaŋfana Kilisiti caləm na? Feesuɣu tam nyəŋkʋ toŋ taa kɛ́ ɩ lapəna ɩ təɣɩ Ɩsɔ kɛ́ kɔtaɣa ŋka ka tewa təkpataa tɔ. Ɩ caləm ká ləsɩ ta lotu taa kɛ́ kpaɩ təmanaa ləmaɣasɛɛ na tə́ pəsɩ na tə́ la Ɩsɔ weesuɣu tʋ təmlɛ. 15 Pə tɔɔ kɛ́ Kilisiti kɛ wei ɩ tɛləsəɣɩ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfam kɛ lɛlaa tɔ sɩ mpa Ɩsɔ yaawa tɔ pá hiki kʋpantʋ tam nyəntʋ nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha na pə́ wɛɛ ɩsɩɩ pa kpancoou tɔ. Pa pəsəɣɩ na pá hiki-tɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, səm lapa pə taa, na səm mpɩ pə yekina na mpa paa wɛ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋpəm taa na pá pəntəɣɩ tɔ, pá lɩɩ kʋpəntəŋ ɩnɩ ɩ taa. 16 Ye yʋlʋ caɣaa na ɩ́ taɣanɩ ɩsəna ɩ caa pá lana ɩ wɛnaʋ kɛ ɩ səm waalɩ tɔ na pá tʋ takəlaɣa taa na pá sɩɩ, ɩsɩɩ ɩ səpa na pə́cɔ́. 17 Ye ɩ wɛna ɩ ɩsɛ, takəlaɣa ɩsɩɩ mpʋ kaa la təmlɛ. Ama ye ɩ kɔma na ɩ́ sɩ kɛ paa lana-kɛɣɛ təmlɛ. 18 Pə tɔɔ kɛ́ pa tʋla kancaalaɣa nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɔɔ na caləm. 19 Kancaalaɣa ɩlɛ Moisi kpaɣa Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ taa heeliɣi mpi pə təna tɔɣɔ na ɩ́ kɛɛsɩ samaa təna. Ɩlɛna ɩ́ kpaɣa hisɔpʋ kpátʋ́ɣʋ́ na heeŋ hʋntʋ kʋsɛɛmtʋ na ɩ́ lii nawee caləm na lʋm pə taa, na ɩ́ kpɛntəna Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa na yəlaa pa tɔɔ na ɩ́ ŋmɩɩsɩ. 20 Na ɩ́ tɔ sɩ: Pənɛ ɩnɩ pə kɛna caləm mpi pə lakɩ na nɔɣɔ ŋka Ɩsɔ pɛɛlaa na ɩ́ tɔ sɩ ɩ́ tɔkɩ təkeŋkeŋ tɔ ká la tampana. 21 Ɩlɛna Moisi tasa caləm kɛ kpaɣaʋ na ɩ́ ŋmɩɩsɩ cokəle tɔɔ na Ɩsɔ sɛɛʋ wontu təna tɔɔ. 22 Na ɩsɩɩ pa kɛɛsa kʋsəsɩɩtʋ taa tɔ, caləm mpɩ, pə wɛ ɩsɩɩ pə tənaɣa pə taɣanaa, na ye caləm ɩ ta ti, pa kaa hɩɩsɩ nɔɣɔlʋ ɩ ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. 23 Na ɩsɩɩ pa taɣana mpi pə wɛ ɩsɔtaa tɔ pə nəɣəsəlɛ kɛ mpʋ tɔ, pə wɛɛ sɩ pá la ɩsɔtaa nyəm maɣamaɣa kɛ kɔtasɩ kʋpaŋsɩ nsi sɩ kəla ḿpʋ́ɣʋ́ teu tɔ. 24 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, katɛ tete nte tə taa Kilisiti sʋʋwa tɔ tə ta kɛ nte yəlaa lapa na tə nəɣəsəna ɩsɔtaa nyəntɛ kɛ kʋnəɣəsʋ tɔ. Ama ɩsɔtaa maɣamaɣa kɛ ɩ kpawa sɩ ɩ puki ɩ́ səŋ Ɩsɔ ɩsɛntaa na ɩ́ wiiki ta kʋnyɔŋ. 25 Paa pənaɣa ŋka Yuta nyə́ma kɔtʋlʋ sɔsɔ pukina wontu caləm kɛ katɛ tete kɛ́. Ama Kilisiti ɩ́lɛ́ ɩ ta sʋʋ sɩ ɩ lakɩ ɩ təɣɩ kɔtaɣa na ɩ́ lɛləɣɩ. 26 Ye pɩɩ wɛ mpʋ ɩ ka tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ tɔm paɣalɛ kɛ hatuu antulinya lapʋ waatʋ. Ama ɩ kɔma kaɣanaɣa tɔm kʋlʋm kɛ ɩ kpakpaa kɔntɛ kɛ tənaɣa kʋyɛɛŋ ɩnɛ ɩ taa sɩ ɩ́ la ɩ təɣɩ kɔtaɣa na ɩ́ kʋ́ ɩsaɣatʋ tənaŋnaŋ. 27 Pə tɛma sɩɩʋ sɩ paa yʋlʋ wei ɩ ká sɩ tɔm kʋlʋm kɛ́, na pəlɛ pə waalɩ ɩlɛna Ɩsɔ hʋʋna-ɩ tɔm. 28 Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ pa lapa Kilisiti kɛ kɔtaɣa kɛ tɔm kʋlʋm sɩ pə́ ləsɩ yəlaa samaa ɩsaɣatʋ. Ɩ ká tasa məlʋɣʋ, ɩlɛ pə taɣa ɩsaɣatʋ tɔm tɔɔ kɛ́ ɩ ká kɔɔ pəlɛ. Ama mpa pa taŋa-ɩ tɔ pa nyɔɔŋ yapʋ kɛ́. 1 Kʋsəsɩɩtʋ nti paa tʋwa Yuta nyə́ma tɔ tə ta hʋlɩ kʋpantʋnaa mpa paa kɔɔ cele tɔ pa maɣamaɣa kɛ teitei. Ama pə nəɣəsəlɛ kɛ pə hʋlaa. Pə tɔɔ kɛ́ kʋsəsɩɩtʋ ntɩ tə ta pəsɩ na tə́ lá na mpa pa kpətəɣəna Ɩsɔ tɔ pá te təkpataa, na kɔtasɩ kʋlʋmasɩ nsi pa lakɩ paa pənaɣa ŋkaɣa tam tɔ. 2 Ye pɩɩ kpiisa mpa pa sɛɛkaɣa Ɩsɔ kɛ́ mpʋ pə taka tɔ pa ɩsaɣatʋ təkpataa kɛ tɔm kʋlʋm tɔɔ, pɛlɛ pa taa tasəɣɩ pa ɩsaɣatʋ tɔm tɔɔsʋɣʋ, pəcɔ pa taa nɔkɩ kɔtasɩ nasələɣɩ lapʋ tɔtɔ. 3 Mpi tɔɣɔlɛ sɩ pa lakʋɣʋ kɔtasɩ nsəɣɩ paa pənaɣa ŋka tɔ pə tɔɔsəɣɩ yəlaa kɛ pa ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ́. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, latəcɛnaa na acɔɔnaa pa caləm kaa pəsɩ na pə́ ləsɩ ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. 5 Pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei Kilisiti kɔŋaɣa antulinya taa tɔ ɩ tɔma Ɩsɔ sɩ: Nn caa kɔtasɩ pəyele nn caa kʋhaham. Ama n ŋma-m tɔnʋɣʋ. 6 Kɔtasɩ nsi kɔkɔ lusa sɩ təna tɔ sɩ ta kɛ-ŋ pʋlʋ. Na ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtasɩ wɛ-ŋ yem tɔtɔ. 7 Tənaɣa ma tɔma sɩ: Haɩ Ɩsɔ, maɣalɔ. Ma kɔŋ sɩ má la nyá luɣu nyəntʋ ɩsɩɩ pa kɛɛsa ma tɔm kɛ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ takəlaɣa taa tɔ. 8 Ɩ caala yɔɣɔtʋɣʋ kɛ sɩ: Nn caa kɔtasɩ na kʋhaham na kɔtasɩ nsi kɔkɔ nyaɣa sɩ təna tɔ na ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtasɩ. Pə tənaɣa mpʋ pə ta kɛ-ŋ pʋlʋ. Pəyele pə wɛ kʋsəsɩɩtʋ taa sɩ pá la kɔtasɩ nsəɣɩ mpʋ. 9 Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ tɔɣɔ ɩ tɔma sɩ: Haɩ Ɩsɔ, maɣalɔ. Ma kɔŋ sɩ má la nyá luɣu nyəntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na Ɩsɔ kʋ́ kɔtasɩ nsi pa lakaɣa tɔ, ɩlɛna Kilisiti kɔtasɩ lapʋ náá mʋ kʋpəm lonte. 10 Yesu Kilisiti lapa Ɩsɔ luɣu nyəntʋ na ɩ́ lá ɩ təɣɩ kɔtaɣa na pə́ kpiisi ta ɩsaɣatʋ kɛ tam tɔɔ. 11 Paa kɔtʋlʋ wei ɩ səŋʋɣʋ ɩsɔ na ɩ́ lakɩ kɔtasɩ kɛ paa ɩfemle nte tɔ, kʋlʋmasɩ nsəɣɩ ɩ lakɩ tam. Pəyele sɩ kaa pəsɩ na sɩ hɩɩsɩ ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. 12 Ama Kilisiti ɩ́lɛ́ ɩ lapa ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtaɣa kɛ tɔm kʋlʋm təkoŋ, na kɔtaɣa ŋkɛ ka lakɩ təmlɛ kɛ tam. Kilisiti tɛma mpʋ ɩlɛna ɩ́ kpa na ɩ́ caɣa Ɩsɔ kɔŋkɔŋ taa. 13 Kaɣana tənaɣa ɩ wɛɛ na ɩ́ caɣaa na ɩ́ taŋaa sɩ Ɩsɔ ɩ́ kɔna ɩ kolontunaa na ɩ́ loosi nɔɔhɛɛ kɛ pa tɔɔ. 14 Tɔm kʋlʋm təkoŋ kɛ́ ɩ ha ɩ tɩ sɩ pa təna mpa pa ɩsaɣatʋ kpiisaa tɔ pá té təkpataa. 15 Na Feesuɣu Naŋŋtʋ hʋləɣɩ-tʋɣʋ pə tampana. Pə tɔɔ kɛ́ ɩ caala yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: 16 Nn, Tacaa yɔɣɔta mpʋ sɩ, nɔɣɔ ŋka kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ waalɩ maa yele na má na-wɛ tə́ pɛɛlɩ tɔɣɔlɛ sɩ, maa kpaɣa ma kʋsəsɩɩtʋ na má tʋ pa lotunaa taa. Maa ŋmaa-təɣɩ pa ləmaɣasɛɛ taa. 17 Ɩlɛna ɩ́ tasa sɩ: Ma kaa tasa tɔɔsʋɣʋ kɛ pa ɩsaɣatʋ na pa kʋpəntəŋ tɔɔ kɛ́ paa pəcɔ. 18 Ye pa tɛma yʋlʋ ɩsaɣatʋ kɛ hɩɩsʋɣʋ ɩɩ nɔkəɣɩ na ɩ́ tasa kɔtaɣa kɛ lapʋ sɩ pə́ hɩɩsɩ ɩ ɩsaɣatʋ tɔtɔ. 19 Tɔʋ, ma taapalaa, ɩsɩɩ Yesu weesuɣu lɩɩʋ tɔ pə tɔɔ tə pəsəɣɩ na tə́ sʋʋ katɛ taa katɛ taa təkaa. 20 Pənɛntɛ ɩ tʋla-tʋɣʋ weesuɣu mpaaʋ kʋfalʋɣʋ, kʋ lɩɩna pʋʋɣʋ kʋkakaɣaʋ na waalɩ. Pʋʋɣʋ ŋkʋ kʋ kɛna ɩsɩɩ ɩ tɔnʋɣʋ maɣamaɣa. 21 Tə wɛna kɔtʋlʋ sɔsɔ wei pa sɩɩwa sɩ ɩ́ nyənəɣɩ Ɩsɔ təyaɣa tɔɔ tɔ. 22 Ye mpʋ ɩlɛ tə́ kpətəna Ɩsɔ na lotu kʋlʋmtʋ na naani kʋpampaŋ na tɔnəŋ wei pa sɔwa lʋm kʋpam tɔ. Tə taa nɩɩ ɩsaɣatiya taŋ kɛ ta lotu taa. 23 Tə́ tɔkɩ tá tɛɛlʋɣʋ ŋku kʋ tɔm tə hʋ́lə́ɣɩ́ ɩsəntɔ tɔɣɔ teu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə pəsəɣɩ na tə́ caɣana naani sɩ mpi mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká la-tʋ tɔ ɩ ká la-wɩ. 24 Tə́ nyənəɣɩ ta təma tɔɔ na tə́ lá na tə sɔɔsɩ təmaɣa sɔɔlʋɣʋ na tə́ kʋsɩ ta kʋnyɩɩləŋ kɛ kʋpantʋ lapʋ tɔɔ. 25 Tə́ taa yele timpi pə kɛ́ sɩ tá təna tə́ koti tɔɣɔ pote ɩsɩɩ lɛlaa ná kisuɣu pote tɔ. Ama tə́ teŋ təmaɣa tam na pə tɩɩ kələna waatʋ ɩnɛ wei ɩ taa tə loosiɣi Tacaa kʋyakʋ na kʋ́ kɔŋ tɔ. 26 Pə taɣa pʋlʋ, ye tə tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ təfaa pəyele tə tɛma tampana nyəm, pə ta kaasɩ ɩsaɣatʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtaɣa nakəlɩ tɔtɔ. 27 Ama tə́ caɣana tapahoii sɩ Ɩsɔ hʋʋlɛ ná taŋa-tʋɣʋ cele. 28 Pa sɩɩwa sɩ ye nɔɣɔlʋ pənta Moisi kʋsəsɩɩtʋ na yəlaa naalɛ yaa tooso na-ɩ na pa ɩsəpee na pá tisi sɩ yɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́, pá kʋ-ɩ, pá taa nyənɩ ɩ pətɔɔtəlɛ. 29 Tɔʋ ye pə wɛ mpʋ ɩlɛ ɩsənaɣa paa lana wei ɩ fɛla Ɩsɔ pəyaɣa kɛ ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ na ɩ́ nyənɩ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ caləm mpi pə taɣana-ɩ tɔɣɔ yem na ɩ́ kʋ Feesuɣu Naŋŋtʋ nyʋɣʋ tɔ? Ɩ́ nyɩ teu sɩ ɩ saləka kaa wɛɛ kɛɛsʋɣʋ. 30 Tə nyəmá wei ɩ yɔɣɔtaa sɩ: Máá lɛɛtəna paa wei kɛ́ ɩ ɩsaɣatʋ na máá fɛləna paa wei kɛ́ mpi ɩ lapa tɔ. Na kʋlʋm ɩnɩ ɩ tasəna yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Tacaa ká hʋʋna ɩ yəlaa kɛ tɔm. 31 Sɩ ń tuti nyá təɣɩ Ɩsɔ weesuɣu tʋ niŋ taa tɔ pə wɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm yoo. 32 Ɩ́ tɔɔsɩ ɩsəna pə tɛma-mɛɣɛ lapʋ kɛ waatʋ wei Ɩsɔ lapa na mə ɩsɛntɔɔ cɛ tɔ. Pɩɩ sʋsʋɣʋ-mɛɣɛ kʋnyɔntɔɣɔlɛ sɔsɔɔlɛ taa kɛ́ kpakpaa na ɩ́ səŋ təca kɛ wahala ɩnɩ ɩ taa tɔ. 33 Kʋlʋmaa mɛɣɛ pa tɔŋna tʋʋʋ na pá lakɩ mpi pə fɛɩ teu tɔɣɔ samaa taa. Pəyele kʋlʋmaa mɛ mə sɔɔlʋ ná pɩɩna sɩ ɩ́ te mpa pa tɔŋna wahala tʋɣʋ ɩsɩɩ mɛ tɔ. 34 Ɩ́ tá cɔɔlɩ mə tɩ na saləkatʋnaa kʋnyɔŋ tɔɣɔʋ. Waatʋ wei pa lɛɛkaɣa mə wɛnaʋ tɔ ɩ́ tá kɛɛ nyʋɣʋ maɣamaɣa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ ka nyəmá teu sɩ ɩ́ wɛna wɛnaʋ mpi pə kəla ḿpʋ́ɣʋ́ teu na pə taaŋəɣɩ tam tɔ. 35 Ye mpʋ ɩlɛ mə naani ɩ́ taa sɩ. Mpi tɔ ɩ tɔɔ kɛ́ pa sɩɩ-mɛɣɛ kasəyaɣa sɔsɔɣa. 36 Ye ɩ fɛɩna suulu ɩ́ kaa pəsɩ na ɩ́ la Ɩsɔ luɣu nyəntʋ na ɩ́lɛ́ ɩ ha-mɛɣɛ mpi ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-mɛ tɔ. 37 Pə maɣamaɣa kɛ pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Pə kaasa pəcɔ maɣamaɣa kɛ́ sɩ wei ɩ kaɣa ɩ kɔɔ tɔ ɩ́ kɔɔ. Ɩ kaa taaŋɩ se. 38 Na wei ma yaa ma yʋlʋpaŋ tɔ ɩ ká tɛ-m na ɩ taa kɛ́ ɩlɛna ɩ́ tʋlɩ-tɩ. Ama ye ɩ tula tapəŋ ma kaa lapɩ-ɩ luɣu tɔtɔ. 39 Tá ta kɛ́ mpa pa tuliɣi tapəŋ na pá leki yem tɔ. Ama tə kɛ́ mpa pa tɛma Ɩsɔ na pa taa na pɩɩ ya pa nyɔɔŋ tɔɣɔ. 1 Timpi pa tɔŋ sɩ yʋlʋ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ tɔɣɔlɛ waatʋ wei ɩ taŋa pʋlʋ na sika fɛɩ tɔ, na ɩ́ tʋɣɩ pʋlʋpʋ naani pəyele pəlɛ pɩɩ naa tɔ. 2 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ sama lɔŋtaa nyə́ma. 3 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə yelina na tə́ cɛkəna sɩ Ɩsɔ yɔɣɔta kʋyɔɣɔtʋ na ɩsɔtaa na atɛ pə́ lá, haləna mpi pɩɩ naa tɔ pə lɩɩna mpi pə naa tɔ pə taa. 4 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Apɛɛlɩ lapa Ɩsɔ kɛ́ kɔtaɣa ŋka ka kəla Kayini nyəŋka kɛ teu tɔ. Ɩ tɛmna Ɩsɔ na ɩ taa tɔɣɔ Ɩsɔ ná yaa-ɩ yʋlʋpaŋ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ Ɩsɔ sama ɩ kʋhaʋ. Apɛɛlɩ tɛmna Ɩsɔ na ɩ taa tɔɣɔ paa na ɩ səpʋ tɔ ɩ tɔŋna yɔɣɔtaɣa. 5 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ pə ta yele sɩ Henɔkɩ ɩ́ sɩ kʋsəpʋ. Ama pə kpaɣa-ɩ na ɩ ɩsɛ na pə́ kpaasɩ-ɩ Ɩsɔ cɔlɔ, na nɔɣɔlʋ ta tasa-ɩ keesuɣu, Ɩsɔ kpaasa-ɩ ɩ cɔlɔ tɔ pə tɔɔ. Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Henɔkɩ te Ɩsɔ tɔɣɔ Ɩsɔ kpaasa-ɩ. 6 Na ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ye pə taɣa Ɩsɔ taa tɛmnaʋ tɔɔ yʋlʋ kaa te Ɩsɔ. Mpi tɔ, ye yʋlʋ caa ɩ́ kpətəna Ɩsɔ, pʋntʋ ká tɛ ɩ taa kɛ́ təkpataa sɩ Ɩsɔ wɛɛ na ɩ fɛləɣɩ mpa pa pɛɛkəɣɩ-ɩ tɔ. 7 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Nowee nɩɩ Ɩsɔ kpaalʋɣʋ kɛ waatʋ wei ɩ heelaɣa-ɩ sɩ pʋlʋ ká kɔɔ tɔ. Paa na ɩ ta nata-wɩ na ɩ ɩsəpəle tɔ ɩ nɩɩ Ɩsɔ nɔɣɔ taa tɔm, ɩlɛna ɩ́ saakɩ atakaa pɔɣɔlʋɣʋ sɔsɔɔʋ na pə́ yá ɩ́ na ɩ təyaɣa nyə́ma pa nyɔɔŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na ɩ́ kʋ antulinya tɔm na Ɩsɔ náá yaa-ɩ yʋlʋpaŋ kɛ ɩ tɛm ɩ taa na Ɩsɔ tɔ pə tɔɔ. 8 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Apəlaham lapa mpi Ɩsɔ yaa-ɩ na ɩ́ heeli-ɩ sɩ ɩ́ la tɔ. Ɩ kʋlaa na ɩ́ tɛɛ tɛtʋ nti Ɩsɔ caa sɩ tə́ la ɩ́ na ɩ piya pa nyəntʋ təkpataa tɔ. Ɩ yela ɩ tɛtʋ na ɩ́ tɛɛ, ɩ ta tɩɩ nyəm timpi maɣamaɣa ɩ puki tɔ. 9 Ɩsɔ kɛ́ ɩ tɛmna ɩ taa na pə́ lá ɩ caɣa tɛtʋ nti Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká cɛlɛ-ɩ tɔ tə taa, na n nawa n tɔ sɩ ɩ ka kɛ́ mʋʋlʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋ coka tɛɛ, na Ɩsaaka na Yakɔpʋ-wɛ. Ɩsɔ ka heela pɛlɛ pa maɣamaɣa sɩ ɩ ká la-wɛɣɛ mpʋ. 10 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Apəlaham caakaɣa ɩcatɛ nte tə kutuluŋ kila kii teu tɔɣɔ, nte Ɩsɔ maɣamaɣa pɩɩwa na ɩ́ ŋma tɔ. 11 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ tɔɔ kɛ́ pə yelaa na Apəlaham pəsɩ na ɩ́ hiki pəyaɣa na ɩ́ tɛma kpatəlʋɣʋ, na Saala ná táá fɛɩ lʋlʋɣʋ tɔm taa tɔtɔ. Ɩ tʋ naani kɛ́ teu təkpataa sɩ nti Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ ɩ ká lapɩ-ɩ tɔ tə kaa saalɩ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə lapa na yʋlʋ kʋlʋm wei ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ səpʋ tɔ ɩ́ lʋlɩ na pə́ lʋlɩ təyomyom ɩsɩɩ ɩsɔtʋlʋŋasɩ kɛ ɩsɔtɔnʋɣʋ taa, na ɩsɩɩ teŋku nɔɣɔ kanyəŋa pee. 13 Panɛ ɩnɩ pa təna pa tɛma Ɩsɔ na pa taa, haləna pá polo pá sɩ, pa ta hiki mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-wɛ tɔ. Ama pa loosa-wəɣɩ kʋloosu kɛ hatuu pooluŋ kɛ́, na pá mʋɣʋlɩ na pá tɔ sɩ mpɛ pa kɛ́ mʋʋlaa na pa cɔɔsa kʋcɔɔsʋ kɛ atɛ cənɛɣɛ. 14 Mpa pa yɔɣɔtəɣɩ mpʋ tɔ pa hʋ́lə́ɣɩ́ təkpataa kɛ́ sɩ pa pɛɛkəɣɩ pa maɣamaɣa pa tɛtʋ. 15 Ye pa ləsasɩ ka wɛ timpi pa lɩɩwa tɔ, pa taa laŋ mpaaʋ na pá məlɩ. 16 Ama tampana tɔɔ pa pɛɛkaɣa tɛtʋ nti tə kəla teu tɔɣɔ. Ntəɣəlɛ ɩsɔtaa nyəntʋ. Pə tɔɔ kɛ́ pə fɛɩ Ɩsɔ kɛ́ fɛɛlɛ sɩ pá yaa-ɩ pa Ɩsɔ, ɩ tɛma-wɛɣɛ ɩcatɛ kʋpantɛ taɣanʋɣʋ tɔ se. 17 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ yelina Apəlaham kpa ɩ pəyaɣa Ɩsaaka sɩ ɩ kʋɣɩ-kɛ na ɩ́ lá Ɩsɔ kɛ́ kɔtaɣa kɛ waatʋ wei Ɩsɔ ná tɛɛ ɩ waalɩ kɛ́ kʋtɛɛ sɩ ɩ naa tɔ. Ɩsɔ ka tɛma Apəlaham kɛ nɔɔsɩ sɩɩʋ, paa na mpʋ ɩ kpaɣa ɩ pəyaɣa ŋka ka tike ɩ ka lʋla mpʋ tɔ sɩ ɩ kʋɣɩ. 18 Ɩsɔ ka heela-ɩ sɩ Ɩsaaka kiŋ kɛ ɩ ká hikina piya. 19 Apəlaham ka maɣasa ɩ taa sɩ Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ taɣanɩ Ɩsaaka kɛ feesuɣu. Na pə wɛ ɩsɩɩ mpʋɣʋlɛ pə tɩɩ lapa. Ɩ səpaɣa na pə́ feesi-ɩ na pə́ taɣanɩ-ɩ Apəlaham kɛ cɛlʋɣʋ. 20 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Ɩsaaka koolaa sɩ Ɩsɔ ɩ́ la kʋpantʋ kɛ Yakɔpʋ na Ɩsaʋ kɛ cele. 21 Saa wei Yakɔpʋ wʋsa səm tɔ Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə yelina na ɩ́ kooli Yosɛɛfʋ piya təna tɔɔ kɛ́ kʋpantʋ na ɩ́ sɛɛ Ɩsɔ na ɩ́ nyəka ɩ kpátʋ́ɣʋ́ tɔɔ. 22 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ waatʋ wei Yosɛɛfʋ caakaɣa səm tɔ ɩ yɔɣɔta Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma Icipiti taa lɩɩʋ tɔm, na ɩ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ ɩsəna paa lana ɩ mʋwa tɔ. 23 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Moisi caa na ɩ too pa ŋmɛsa-ɩ ɩsɔtʋnaa tooso kɛ́ ɩ lʋlʋɣʋ waalɩ. Pa nawa sɩ ɩ tewa ɩlɛ pa ta nyana nti wulaʋ ka tɔma sɩ pá taa la tɔ tə lapʋ. 24 Waatʋ wei Moisi lapa sɔsɔ tɔ ɩ tɛma Ɩsɔ na ɩ taa tɔɣɔ ɩ kisaa sɩ pá taa yaa-ɩ Icipiti wulaʋ sɔsɔ pɛɛlɔ pəyaɣa. 25 Pə kəla-ɩ leleŋ sɩ pá tʋ́ ɩ́ na Ɩsɔ yəlaa kɛ kʋnyɔŋ na mpi ɩ ká yɔɔləna ɩsaɣatʋ kɛ wɛɛ naalɛ tike tɔ. 26 Ɩ nawa sɩ ye yəlaa ɩ́ kisa-ɩ ɩsɩɩ pa kisuɣu Mesii tɔ pə kəla-ɩ teu kɛ Icipiti apititu təna. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, cele kʋfɛlʋɣʋ kɛ ɩ pɛɛkəɣɩ. 27 Moisi tɛma Ɩsɔ na ɩ taa tɔɣɔ waatʋ wei ɩ́ lɩɩ Icipiti na wulaʋ pááná huu ɩ tɔɔ tɔ pə ta tɔ ɩ laŋlɛ. Ɩ səŋa teu təca, mpi tɔ ɩ naakaɣa Ɩsɔ wei ɩ fɛɩ pá na-ɩ tɔ. 28 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ tɔɔ kɛ́ ɩ sɩɩ Tɛɛʋ acima tɔɣɔʋ, na ɩ́ tɔ sɩ pá taa caləm kɛ naŋŋ nɔnɔɔsɩ na səm ɩsɔtaa tillu ɩ́ taa kʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kancaalaɣa kʋlʋlaa. 29 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɛsa səsəncaasɩ teŋku kɛ puɣulaɣa ɩsɩɩ kacaŋa tɔɔ. Icipiti nyə́ma ná kɛɛna-wɛ ɩlɛna lʋm tɔɣɔ pɛlɛ. 30 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə yelina Yeliko koloŋa tima təmʋɣʋmʋɣʋ kɛ́ waatʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma tɔma na pá cɔɔna-kɛɣɛ kʋyɛɛŋ naatosompɔɣɔlaɣa tɔ. 31 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pə tɔɔ kɛ́ pa ta kpɛntəna mpa pa kisa Ɩsɔ nyəntʋ tɔ na apalaa təna alʋ Lahapɩ na pá kʋ. Mpi tɔ alʋ ɩnɩ ɩ tɔka ɩcatɛ feŋlaa kɛ teu kɛ waatʋ wei pa tala ɩ tɛ tɔ. 32 Ntiɣi maa tasa yɔɣɔtaɣa ɩlɛ yee? Tapacaɣalɛ fɛɩ-m sɩ má yɔɣɔtɩ Ketiyɔŋ, na Palakɩ, na Samsɔŋ, na Yɛfɛtɛ, na Tafiiti, na Samiyɛɛlɩ, na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pa tɔm. 33 Pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔɣɔ pa tɔɣa lɛlaa tɛtʋ, na pə tɔɔ kɛ́ pa təŋa tampana, ɩlɛna Ɩsɔ ha-wɛɣɛ mpi ɩ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-wɛ tɔ. Pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔɔ kɛ́ pa təka tɔɣɔlasɩ nɔɔsɩ, 34 na pá teesi kɔkɔsɩ nsi sɩ mʋɣɩ kemkem tɔ. Pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔɣɔ pa lɩɩ laɣatɛ nɔɣɔ taa. Mpʋ pə yelina na paa kɛʋ acamaa tɔ pá pəsɩ tampana nyə́ma. Pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔɣɔ pa lapa akanaa kɛ yooŋ taa na pá kəlɩ pa kolontunaa yoolaa loosi. 35 Ɩsɔ taa tɛmnaʋ tɔɔ kɛ́ pa feesa alaa kɛ pa sətaa na pá cɛla-wɛ. Lɛlaa ná nawa kaŋkaŋsi na haləna pá caŋ na pá sɩ, pa ta kisi wahala ɩnɩ ɩ tɔɣɔʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa caakaɣa kɛ́ sɩ pá feesi-wɛ na pá hiki weesuɣu kʋpampaŋkʋ. 36 Pa foota lɛlaa na pá ma-wɛɣɛ akpatɛɛ, pa hɔka lɛlaa kɛ alukpala na pá tʋ-wɛɣɛ saləka. 37 Pa yaɣa lɛlaa kɛ pɛɛ na pá sɩ, na pá naasɩ lɛlaa, na pá tala lɛlaa kɛ tilima naalɛ naalɛ na pa ɩsɛ. Pa laa lɛlaa kɛ kʋlaa na sɛɛsɩ. Heeŋ na pəŋ pə alema kɛ pa tɔɣɔlaɣa na pá yɛləɣɩ. Anɩ pa hʋlʋmaa təkoŋkoŋ pəyele pa tɔŋna-wɛɣɛ wahala tʋɣʋ na pá lakɩ-wɛɣɛ nyaŋ. 38 Yəlaa panɛ pa tɛɛ antulinya taa cənɛ caɣaʋ. Pa cɔɔkaɣa yem kɛ́ wʋlaɣa tɛtʋ taa na pɔɔŋ taa. Pa təsʋʋlɛnaa ntɛ́ kʋkpaməŋ tɛɛ na tulukusi taa. 39 Panɛ ɩnɩ pa təna pa tɛma pa taa na Ɩsɔ tɔɣɔ Ɩsɔ sama-wɛ. Paa na mpʋ pa ta hiki mpi Ɩsɔ ka tɔma sɩ ɩ ká ha-wɛ tɔ. 40 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ka hʋʋwa sɩ ɩ ká la taɣa mpi pə kəla teu tɔ ɩlɛ ɩ ta tisi sɩ pá te təkpataa na taa fɛɩ. 1 Tɔʋ, ɩsɩɩ yəlaa samaa tuutuuma ɩnɛ ɩ tama-tʋɣʋ kotaɣa na ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ lapʋ na tə nyəmá təkelekele tɔ, ta tɔtɔ tə́ hɔɣɔsɩ na tə́ pɛtɩ pə təna mpi pɩɩ kaɣatɩ-tʋ sɩ tə́ taa polo lɔŋlɔŋ tɔ, na tə́ lɔ ɩsaɣatʋ nti tə matəna-tʋɣʋ tam tɔ. Ɩlɛna tə́ kpaɣa casəlɛ kɛ teu kɛ mpi pə wɛ tá nɔɣɔ tɔɔ tɔ pə waalɩ. 2 Tə́ kpaɣa tá ɩsɛ na tə́ pá Yesu tɔɔ, ɩnɩ ɩ kɛna ta Ɩsɔ sɛɛʋ nyʋɣʋ na pə tapʋɣʋ. Ɩ ta nyənɩ tesika tɔɔ səm fɛɛlɛ, ɩ tisaa sɩ pá kamɩ-ɩ tesika tɔɔ na ɩ́ sɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ɩ tisa mpʋ, laŋhʋlʋmlɛ nte tə taŋa-ɩ cele tɔɣɔ ɩ nyənaɣa. Na kaɣana ɩ́ caɣa Ɩsɔ kumte kɔŋkɔŋ taa. 3 Mɛ mɩɩ caɣa na ɩ́ maɣasɩ mə taa na ɩ́ na ɩsəna asaɣaa yoona-ɩ na ɩ́ tá kpɛɛsɩ tɔ. Ɩ́ nyənna təna, pəcɔ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ kpisi na ɩ́ lɔ tɔɔŋ. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tuu mə na asaɣaa ɩ́ lʋkɩ tɔ ɩ́ ta lʋta na halɩ ɩ́ caŋ ɩ́ sɩ mə təlʋtɛ taa. 5 Ɩ́ sɔɔwa apalʋtʋ sɔɔsʋɣʋ tɔm nti Ɩsɔ heeliɣi-mɛ ɩsɩɩ yʋlʋ sɛɣɛsʋɣʋ ɩ piya tɔ yɛɛ? Ɩ tɔma sɩ: Ma pəyalʋ, paasəna teu kɛ waatʋ wei Tacaa hɔŋ nyá ŋkpaŋʋɣʋ tɔ. Na ye ɩ kaləɣəna-ŋ taa lɔ nyá apalʋtʋ. 6 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei Tacaa sɔɔlaa tɔ pʋntʋ ŋkpaŋʋɣʋ kɛ ɩ hɔŋ. Na wei ɩ nyənəɣɩ ɩ pəyaɣa tɔ pʋntʋ kɛ ɩ kɔtəɣɩ. 7 Ɩ́ tɔɣɔ mə kʋnyɔməŋ na suulu na ɩ́ nyənɩ-ɩ ɩsɩɩ cɛcɛ hɔŋʋɣʋ ɩ pəyaɣa ŋkpaŋʋɣʋ tɔ. Kʋnyɔməŋ wei ɩ́ tɔkʋɣʋ mpʋ tɔ ɩnɩ ɩ hʋləɣəna sɩ Ɩsɔ nyənəɣɩ-mɛɣɛ ɩ piya. Pəyaɣa ŋka ka ŋkpaŋʋɣʋ kɛ ka caa ɩɩ hɔŋ? 8 Ye ɩɩ hɔŋ mə ŋkpaŋŋ ɩsɩɩ ɩ lakɩ ɩ piya təna tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ kɛ́ sɩ ɩ́ tá kɛ́ ɩ piya maɣamaɣa. Ama ɩ́ kɛ́ apalaa naalɛ piya kɛ́. 9 Tə́ nyənna ta caanaa maɣamaɣa kɛ atɛ cənɛ. Pa hɔŋ tá ŋkpaŋŋ na tə́ seeki-wɛ. Ye tá caanaa hɔŋ tá ŋkpaŋŋ na tə́ seeki-wɛ, pə wɛɛ sɩ tɩɩ nɩɩna tá ɩsɔtaa Caa na pə́ kəlɩ mpʋ na tə́ hiki weesiŋ. 10 Ta caanaa maɣamaɣa ná hɔŋ tá ŋkpaŋŋ kɛ wɛɛ naalɛ kɛ ɩsəna pə maɣa-wɛ tɔ. Ama sɩ pə́ waasɩ-tʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ná hɔŋ tá ŋkpaŋŋ sɩ tə́ kpaɣa ɩ tənaŋŋ wɛɛtʋ. 11 Waatʋ wei pa hɔŋ tá ŋkpaŋŋ tɔ pə caɣa-tʋɣʋ ɩsɩɩ pa tʋɣɩ-tʋɣʋ wahala, pə fɛɩ laŋhʋlʋmlɛ se. Ama pə kɔŋ na pə leeli ɩlɛna mpa pa ŋkpaŋŋ pa hɔma mpʋ na pə sɛɣɛsɩ-wɛ tɔ, pá na kʋpantʋ kɛ pə taa. Pʋntʋnaa tɔntɛ teeki na pə́ kɔna-wɛɣɛ hɛɛsʋɣʋ. 12 Ɩ́ la na mə niŋ kʋsəpəŋ na mə nɔɔhɛɛ acamaa pə nyɔɔ toŋ. 13 Na ɩ́ təŋəɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tam kɛ́ mpaaŋ kʋsiɣisiŋ, pə́ taa kɔɔ na sɛkəllʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ cɔləsɩ mpaaʋ, ama ɩ́ hiki toma. 14 Ɩ́ la kookalɩ na mə na yəlaa təna ɩ́ wɛɛna təma na leleŋ na mə tɔntɛ kɛɛsɩ teu. Pə taɣa pʋlʋ, ye yʋlʋ tɔntɛ ta kɛɛsɩ teu pʋntʋ kaa keesi Tacaa. 15 Ɩ́ la laakalɩ na nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ taɣanɩ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ kɛ laŋʋɣʋ. Ɩ́ la laakalɩ tɔtɔ na pə́ taa kɔɔ na mə taa nɔɣɔlʋ pəsɩ ɩsɩɩ tʋɣʋ ɩsaɣaʋ nyɔɔkʋɣʋ na kʋ nyaŋ wakələɣɩ yəlaa tɔ. 16 Ɩ́ la laakalɩ tɔtɔ na mə taa nɔɣɔlʋ ɩ́ taa la asilima yaa Ɩsɔ nyəm pəsɩ ɩ ɩsɛntaa kɛ́ yem, ɩsɩɩ pə lapʋ Ɩsaʋ na ɩ́ kpaɣa ɩ sɔsɔɔntʋ lonte na ɩ́ pɛɛtɩ tɔɣɔniya tɔɔ tɔ. 17 Mə maɣamaɣa ɩ́ nawa ɩsəna pə kɔma waalɩ waalɩ na ɩ́ nyɩɩlɩ sɩ ɩ caa ɩ́ kooli-ɩ kʋpantʋ, ɩlɛna pá lɔ-ɩ tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pə fɛɩ pəsʋɣʋ sɩ ɩ́ məlɩ waalɩ na ɩ́ taɣanɩ mpi ɩ ka tɛma wakəlʋɣʋ tɔ, ɩlɛna ɩ́ wii yem. 18 Mɛ ɩ́ tá kpətəna pʋɣʋ ŋku yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ tokina tɔ ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma, ŋku kʋ tɔɔ kɔkɔ toŋ nyəŋka mʋkaɣa tɔ, na ɩsɔŋmʋntʋ na səkpɛtʋɣʋ na heelimuɣu pə nyalaa tɔ, 19 na pá nɩɩ akantəlɛ wula na pə́ yɔɣɔtəɣɩ tɔ. Saa wei Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma nɩɩ pə yɔɣɔtaɣa mpʋ tɔ, pa tɔma sɩ pə́ yele mpʋ, pə́ taa tasa-wɛɣɛ yɔɣɔtənaʋ kɛ paa pəcɔ maɣamaɣa. 20 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔm nti paa heela-wɛ sɩ ye yʋlʋ yaa kpəntɛ maɣamaɣa tokina pʋɣʋ ŋkʋ, paa yaɣa-tɛɣɛ pɛɛ na pá kʋ tɔ, tə kəla-wɛɣɛ toŋ. 21 Pə nyənʋɣʋ lapa sɔɣɔntʋ haləna Moisi maɣamaɣa tɔ́ sɩ sɔɣɔntʋ kəla ɩnɩ na ɩ́ seliɣi. 22 Ama mɛ mə kpətəna Siyɔŋ pʋɣʋ, na Ɩsɔ weesuɣu tʋ ɩcatɛ ɩsɔtaa Yosalɛm na tə ɩsɔtaa tillaa tuutuuma. 23 Ɩ́ kpətəna Ɩsɔ kancaalaɣa kʋlʋlaa mpa pa həla pa ŋmaa ɩsɔtaa na pá kotina laŋhʋlʋmlɛ tɔ. Ɩ́ kpətəna Ɩsɔ wei ɩ ká hʋʋna yəlaa tənaɣa tɔm tɔ, na ɩ́ kpətəna ɩ yəlaa kʋpama mpa pa lapa na pá te təkpataa tɔ pa ləsasɩ. 24 Ɩ́ kpətəna Yesu wei ɩ kɛ́ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfam tɛləsʋlʋ tɔ. Ɩ́ kpətəna ɩ caləm kʋŋmɩɩsəm mpi pə yɔɣɔtaɣa kəla Apɛɛlɩ nyəm nyəŋka təcaɣacaɣa tɔ. 25 Ɩ́ la laakalɩ, ɩ́ taa kisi wei ɩ yɔɣɔtəɣəna-mɛ tɔ ɩ tɔm kɛ nɩɩʋ. Mpa pa kisa wei ɩ kpaalaɣa Ɩsɔ Tɔm kɛ atɛ cənɛ tɔ ɩ tɔm nɩɩʋ tɔ pa ta kpisi pɛlɛ pa ŋkpaŋʋɣʋ kɛ hɔm, kacaŋfana ta mpa tɩɩ ha lumaɣa kɛ wei ɩ wɛ hatuu ɩsɔtaa na ɩ́ yɔɣɔtəna-tʋ tɔ? 26 Ɩ yɔɣɔtaa na ɩ yɔɣɔtaɣa ciɣiti tɛtʋ təna. Ama ɩ tasa-tʋɣʋ heeluɣu sɩ ɩ ká tasa atɛɣɛ ciɣituɣu, haləna ɩ́ kpɛntəna ɩsɔtaa. 27 Timpi pa tɔŋ mpʋ sɩ paa tasa tɔ pə wɛɛ kɛlɛ sɩ mpi mpi pə lapa na pɩɩ ciɣiti-wɩ tɔ pɩɩ saalɩ yem ɩlɛna mpi pɩɩ caɣa tam tɔ pəlɛ pə lɛɛtɩ. 28 Tɩɩ hiki kawulaɣa ŋka kaa caɣa tam tɔ ɩlɛ tə́ la Ɩsɔ kɛ́ təmlɛ kɛ ɩsəna mpi pɩɩ maɣa-ɩ tɔ, na tə́ see-ɩ na tə́ nyaŋna-ɩ na tə́ hʋlɩ sɩ ɩ nyana təmlɛ sɛɛʋ ntɛ́. 29 Tá Ɩsɔ kɛ́ kɔkɔ ŋka ka nyakɩ pə təna tɔɣɔ. 1 Ɩ́ sɔɔləɣɩ təmaɣa tam ɩsɩɩ yʋlʋ na ɩ neu. 2 Anɩ pə wɛɛ sɩ ɩ́ tɔkəɣɩ mʋʋlaa mpa pa kɔŋ mə tɛ tɔɣɔ teu tɔ ɩ nɩɩwa. Lɛlaa lapa ɩsɔtaa tillaa kɛ mʋʋllɛ kɛ pə lapʋ taa, pa tɔŋna sɩ yəlaa kɛ yem. 3 Ɩ́ tɔɔsɩ saləkatʋnaa tɔɔ ɩsɩɩ ye mə na-wɛ ɩ́ ka wɛnna saləka ɩnɩ ɩ taa ɩ́ ka lapa tɔ. Na ɩ́ tɔɔsɩ mpa pa lakɩ nyaŋ tɔ pa tɔm ɩsɩɩ mə maɣamaɣa kɛ pa lakɩ mpʋ. 4 Paa wei ɩ́ nyənɩ alʋ kpaɣaʋ tɔm ɩsɩɩ pʋlʋ sɔsɔɔm. Na apalʋ na alʋ pa taa nɔɣɔlʋ náá taa la yem yem tɔtɔ. Ɩsɔ ká hʋʋna tɔm kɛ mpa pa lakɩ asilima na mpa pa lakɩ wasaŋkalətʋ tɔ. 5 Ɩ́ taa nyənəɣɩ pɔɣɔlaɣa kɛ mə kʋlapʋtʋ taa. Ama mə laŋa ɩ́ hɛɛna mpi ɩ wɛna tɔ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ yɔɣɔtaa sɩ: Ma kaa lɔ-ŋ paa pəcɔ, maa wɛɛ nyá waalɩ kɛ́ tam. 6 Pə tɔɔ kɛ́ tə pəsəɣɩ na tə́ yɔɣɔtəna naani sɩ: Tacaa kɛlɛ ma tentu, ma kaa nyana pʋlʋ. Yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ la-m we? 7 Ɩ́ tɔɔsɩ mə kancaalaɣa sɔsaa mpa pa caala-mɛɣɛ Ɩsɔ Tɔm heeluɣu tɔ pa tɔɔ. Ɩ́ nyənna ɩsəna pa yaasi ka wɛɛ tɔ, na ɩsəna pɛlɛ pa səpa tɔ, na ɩ́ kɛɛsəna ɩsəna pɛlɛ pa tɛma Ɩsɔ na pa taa tɔ na ɩ́ lá mpʋ. 8 Ɩsəna Yesu Kilisiti ka wɛɛ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ wɛ saŋa, na ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ká wɛɛ tam. 9 Ɩ́ taa yele na sɛɣɛsəŋ kʋfaŋ ɩnɩ ɩ təna, ɩ nɔɣɔ na ɩ suka, ɩ́ tolisi-mɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mpi pə kəla teu tɔɣɔlɛ sɩ Ɩsɔ pɛɛlɛɛ ɩ́ la na tə́ hikiɣi toŋ kɛ ta hʋwɛɛ taa. Pə́ taa wɛɛ kʋtɔɣɔʋ cɔlʋɣʋ kiŋ. Mpa pa paasəɣəna kʋtɔɣɔʋ cɔlʋɣʋ tɔ paa waakɩ pə taa kɛ́ pʋlʋ. 10 Kɔtəlaa mpa pa lakɩ təmlɛ kɛ Yuta kɔtasɩ cokəle taa tɔ pa fɛɩna mpaa sɩ pá tɔɣɔ mpi pa kʋ tá kɔtaɣa təlatɛ taa tɔ. 11 Yuta kɔtʋlʋ sɔsɔ kpakəɣɩ wontu ntɩ tə caləm kɛ́, na ɩ́ pona cokəle taa na ɩ́ fɛɛnɩ sɩ pə́ hɩɩsɩ yəlaa ɩsaɣatʋ. Ɩlɛna pá kpaɣa wontu nti pa kʋwa mpʋ tɔ tə maɣamaɣa na pá pona təsikile waalɩ na pá tʋ kɔkɔ. 12 Pə tɔɔ kɛ́ Yesu səpa ɩcatɛ na waalɩ sɩ ɩ maɣamaɣa ɩ caləm ɩ́ taɣanɩ yəlaa samaa. 13 Mpʋ tɔ, tə́ polo ɩ kiŋ kɛ təsikile waalɩ na pá kisi-tʋ ɩsɩɩ pa kisuɣu ɩnɩ tɔ. 14 Mpi tɔ, tə fɛɩna ɩcatɛ tam nyəntɛ kɛ atɛ cənɛ. Ama cele nyəntɛ kɛ tə pɛɛkəɣɩ. 15 Tə saŋ Ɩsɔ kɛ́ tam na pə́ lá teitei ɩsɩɩ tə lapa-ɩ kɔtaɣa na Yesu toŋ taa. Pə nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩ hətɛ ɩ́ yaakɩ tá nɔɔsɩ taa kɛ́ tam. 16 Ɩ́ taa sɔɔ kʋpantʋ lapʋ na təmaɣa tem kɛ tam, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kɔtaɣa ɩsɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ sɔɔlaa. 17 Ɩ́ nɩɩkəna mə sɔsaa na ɩ́ seeki-wɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa feniɣi mə ləsasɩ tɔɔ kɛ́. Mpi tɔ, pa nyəmá sɩ cele Ɩsɔ ká pɔɔsɩ-wɛɣɛ sɩ tɔm. Ye ɩ́ nɩɩkəna-wɛ, pa təmlɛ lapʋ kaa la-wɛɣɛ felentu. Ama ye ɩɩ nɩɩkəna-wɛ, pa təmlɛ ká pəsɩ-wɛɣɛ təlasɩ tɔm, na saa ɩnɩ pə kaa waasɩ-mɛɣɛ pʋlʋ. 18 Ɩ́ sələməna-tʋɣʋ Ɩsɔ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Tə nyəmá teu kɛ tá taa təkpataa sɩ tə wɛna lotu kʋlʋmtʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə caa kɛ́ sɩ paa mpi pə taa tá tɔntɛ ɩ́ maɣa. 19 Nti ma wiikina-mɛ təsiɣisiɣi tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na ɩ́ lá luɣu na má məlɩ mə kiŋ kɛ lɔŋ. 20 Ɩsɔ feesa Tacaa Yesu kɛ səm taa, ɩnəɣəlɛ heeŋ tiikilu sɔsɔ kɛ ɩ səpʋ tɔ pə tɔɔ. Na ɩ səm mpɩ pə yelina na nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tam nyəm la tampana. 21 Hɛɛsʋɣʋ Ɩsɔ ɩ́ la na mɩɩ pəsɩ na ɩ́ lá kʋpantʋnaa na ɩ́ lá ɩ luɣu nyəntʋ təmammam. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ́ yele na Yesu Kilisiti la tá kiŋ kɛ mpi pə wɛ-ɩ teu tɔ. Yesu ɩ́ hiki teeli kɛ tam. Ami. 22 Ma taapalaa ma wiikina-mɛ sɩ ɩ́ nɩɩ apalʋtʋ sɔɔsʋɣʋ tɔm tənɛ na suulu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tɔm nti ma ŋmaa-mɛɣɛ cənɛ tɔ tə ta tɔɔ. 23 Ma heeliɣi-mɛ sɩ pa tʋla ta taapalʋ Timotee. Ye ɩ tala lɔŋ kɛ cənɛ ma na-ɩ tɩɩ kɔnna mə tɛ. 24 Ɩ́ sɛɛ mə sɔsaa təna na Ɩsɔ yəlaa təna təpaɩ. Ta taapalaa Ɩtalii nyə́ma sɛɛ-mɛ. 25 Ɩsɔ ɩ́ la mə tənaɣa pɛɛlɛɛ. 1 Maɣa Saakɩ Ɩsɔ na Tacaa Yesu Kilisiti pa yom. Má ŋmaakəna takəlaɣa kanɛ. Ma sɛɛ Ɩsɔ yəlaa təna mpa pa ya antulinya təna taa tɔ. 2 Ma taapalaa, ye maɣasəŋ ɩ́ kɔma na ɩ́ maɣasəɣɩ-mɛɣɛ ŋka ŋka, ɩ́ caɣana laŋhʋlʋmlɛ kɛ sɔsɔm. 3 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ nyəmá sɩ ye ɩ́ səŋa teu təca kɛ naani wei ɩ́ tʋwa Ɩsɔ tɔ ɩ taa, ɩlɛ ɩ́ pəsa kantəllaa ntɛ́. 4 Ama ɩ́ yele na paa wei ɩ́ ná sɩ ɩ́ kantələna tampana. Saa ɩnɩ ɩ́ ká la yəlaa mpa pa tewa təkpataa na pá wɛ təmammam na pá tá laŋ pʋlʋ tɔ. 5 Paa na mpʋ ye mə taa nɔɣɔlʋ laŋa nyəm, ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ na ɩ ká ha-ɩ-wɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ ɩ́lɛ́ ɩ fɛɩ felentu kɛ paa pəcɔ. Pəyele ɩɩ kootiɣi nɔɣɔlʋ. 6 Ama ye pʋntʋ ɩ́ sələməɣɩ Ɩsɔ, ɩ́ sələmɩ na ɩ́ tɛ ɩ taa, ɩ́ taa la sika. Ye yʋlʋ ɩ́ sələməɣəna sika, pʋntʋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ teŋku lʋm hola nna heelim lakɩ na á laŋtəɣɩ yem tɔ. 7 Yʋlʋ ɩsɩɩ mpʋ pə taka ɩ́ taa tɛɛlɩ sɩ Tacaa ká ha-ɩ pʋlʋ cəcəka. 8 Mpi tɔ, ɩ kɛ́ yɛlɛyɛlɛ tʋ na tutulu kɛ ɩ yaasɩ təna taa kɛ́. 9 Ye kʋnyɔntʋ ɩ́ wɛ tá taa, ɩ́lɛ́ ɩ́ mʋɣʋlɩ sɩ Ɩsɔ ká kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ tɔ pə tɔɔ. 10 Na ye apite ɩ́ wɛ ta taa, təlɛ tə́ mʋɣʋlɩ sɩ Ɩsɔ ká tisi-tɛ tɔ pə tɔɔ. Apite kɔŋ na tə́ saalɩ yem kɛ́ ɩsɩɩ nyɩɩlʋɣʋ hɛtʋ kɛ taalɛ taa. 11 Ilim lɩɩkɩ na pə́ kɔɔ pə́ haŋ sɔsɔm, ɩlɛna pə́ nyaɣa nyɩɩlʋɣʋ ŋkʋ na kʋ wʋlɩ, ɩlɛna hɛtʋɣʋ ŋkʋ kʋ hoti, na kʋ kacɔka saalɩ yem. Mpʋ ɩnəɣɩ pɩɩ kɔɔ na apite na tə kʋlapʋtʋ təna saalɩ yem. 12 Maɣasəŋ ɩ́ maɣana wei na pə́ tá ciɣiti-ɩ, pʋntʋ nɩɩ leleŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, waatʋ wei pə tɛŋɩ-ɩ maɣasʋɣʋ na pə́ tá ciɣiti-ɩ tɔ, Ɩsɔ haakɩ-ɩ weesuɣu teeli ntenuɣu ŋku kʋ kɛ́ mpi Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ haa mpa pa sɔɔləɣɩ-ɩ tɔɣɔ. 13 Ye maɣasʋɣʋ ɩ́ maɣana wei, pʋntʋ ɩ́ taa tɔ sɩ: Ɩsɔ maɣasəɣəna-m. Mpi tɔ, pɩɩ maɣasəɣɩ Ɩsɔ sɩ ɩ́ la ɩsaɣatʋ, pəyele Ɩsɔ maɣamaɣa naa maɣasəɣɩ nɔɣɔlʋ. 14 Pa tɔŋ sɩ pə maɣasəɣɩ yʋlʋ tɔ, ɩ maɣamaɣa ɩ kʋnyɩɩlʋɣʋ ɩsaɣaʋ hɔŋna-ɩ na pə́ kpa-ɩ ɩsɩɩ katɔka. 15 Kʋnyɩɩlʋɣʋ ŋkʋ kʋlɛ kʋ wɛɛkɩ mpʋ ɩlɛna kʋ́ kɔɔ kʋ́ lʋlɩ ɩsaɣatʋ. Na ɩsaɣatʋ ná kɔŋ tə́ pɩɩ təmammam ɩlɛna təlɛ tə́ lʋlɩ səm. 16 Ma taapalaa kʋpama, ɩ́ taa puɣusi mə tɩ yoo. 17 Ɩsɔtaa kɛ́ kʋpantʋnaa mpa tə hikiɣi faalaa tɔ na kʋcɔɔŋ kʋpampaŋ ɩnɩ ɩ təna ɩ lɩɩkəna. Ɩsɔ wei ɩ ŋma ɩsɔtɔnʋɣʋ taa kɔkɔsɩ tɔ ɩ niŋ taa kɛ́ pə lɩɩna. Ɩsɔ naa laɣasəɣɩ ye ɩ səŋa nti tə taa, tə taa kɛ́ ɩ səŋaa. Səkpɛtiya nakəlɩ ka fɛɩ ɩ kiŋ. 18 Ɩnɩ ɩ nɔkəna na ɩ́ ha-tʋɣʋ weesuɣu na ɩ tampana tɔm kiŋ. Ɩ lapa ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ tə́ mʋ kʋŋmaŋmam mpɩ pə tənaɣa nɔɣɔ. 19 Ma taapalaa kʋpama, ɩ́ tɔɔsɩ tɔm tənɛ ɩnɩ sɩ paa wei ɩ́ wɛɛ lɔŋ kɛ nɩɩʋ taa. Ama ɩ́ taa wɛɛ wei ɩ pəsəɣɩ yɔɣɔtaɣa tɔ. Pəyele ɩ́ taa wɛɛ wei ɩɩ laɣasəɣɩ pááná mʋɣʋ tɔ. 20 Ye yʋlʋ ɩ́ mʋ pááná ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ la mpi Ɩsɔ caa tɔ. 21 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká kisi mpi pə lakɩ yʋlʋ kɛ ɩsaɣaʋ tɔ, na ɩ́ lɔ kʋlapʋtʋ nti tə ta kɛɛsɩ tɔ. Ɩ́ pasa mə tɩ na ɩ́ mʋ tɔm nti Ɩsɔ sɔtəɣɩ mə taa tɔ, tɔm ntɩ tɩɩ yana mə nyɔɔŋ. 22 Ɩ́ taa nɩɩkɩ Ɩsɔ Tɔm kɛ kʋnɩɩ kɛ yem. Ye ɩ́ lakɩ mpʋ ɩ́ puɣusiɣi mə təɣɩ. Ama ɩ́ təŋ teitei ɩsɩɩ ɩ́ nɩɩkɩ tɔ. 23 Wei ɩ nɩɩkɩ-təɣɩ kʋnɩɩ tɔ ɩ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ nyənʋɣʋ ɩ təɣɩ tiŋ taa na ɩ́ ná ɩsəna ɩ wɛɛ tɔ, 24 na ɩ́ tɛ ɩ təɣɩ nyənʋɣʋ na ɩ́ tɛɛ, ɩlɛna ɩ́ sɔɔ ɩsəna ɩ ka wɛɛ tɔɣɔ kpakpaa. 25 Ama wei ɩ kɛləɣɩ Ɩsɔ Tɔm nti tə tewa mpʋ na tə hɛtəɣɩ-tʋɣʋ tá yomle taa na ɩ́ wiili tə taa kɛ́ teu, na ɩ́ nyɔɔna-tɩ təkpaŋkpaŋkpa tɔ. Pʋntʋ ɩɩ nɩɩkɩ-təɣɩ kʋnɩɩ kɛ yem na ɩ́ tɛɛwa pə tɛma. Ama ɩ təŋəɣɩ-təɣɩ teu kɛ́, pʋntʋ ká ná sɩ Ɩsɔ wɛ ɩ́ waalɩ kɛ́ ɩ kʋlapʋtʋ taa. 26 Ye yʋlʋ hʋʋkɩ sɩ ɩ kɛ́ Ɩsɔ sɛɛlʋ na ɩ́ tá nyɩ ɩ nɔɣɔ tɔɔ suluɣu, pʋntʋ puɣusiɣi ɩ təɣɩ, na ɩ Ɩsɔ sɛɛtʋ wɛ yem. 27 Ɩsɔ sɛɛʋ mpi pə te Tacaa Ɩsɔ na pə́ maɣa-ɩ tɔɣɔlɛ suluwaa na alaa mpa pə səpa na pə́ yele yem tɔ pa tɔkʋɣʋ kɛ pa wahalanaa taa. Pə kaasaa tɔtɔ sɩ yʋlʋ ɩ́ taa yele na antulinya kʋlapʋtʋ asilima taana-ɩ paa pəcɔ. 1 Ma taapalaa mɛ, ɩ́ taa təŋəɣɩ Tacaa teeli tʋ Yesu Kilisiti mpaa na ɩ́ tasəɣɩ yəlaa kɛ faɣasʋɣʋ. 2 Ye ɩsɩɩ ɩ́ kotaa na ɩ́ caɣaa kɛlɛ, na nɔɣɔlʋ sʋʋ na ɩ́ lɛɛ wʋla kukuule na ɩ́ suu wontu kʋpantʋ, na kʋnyɔntʋ nɔɣɔlʋ náá sʋʋ tɔtɔ, na ɩ́lɛ́ ɩ wontu cəla cələɣɩ cələɣɩ. 3 Ɩlɛna ɩ́ faɣasɩ wei ɩ suu wontu kʋpantʋ kɛ mpʋ tɔ na ɩ́ se ɩ́lɛ́, na ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kɔɔ na ń caɣa təcaɣalɛ kʋpantɛ tənɛ tə taa. Ɩlɛna ɩ́ tɔ kʋnyɔntʋ sɩ: Nyaa səŋ mpʋ, yaa kɔɔ na ń sopi ma nɔɔhɛɛ tɛɛ cənɛɣɛ atɛ. 4 Ɩ́ lakɩ mpʋ tɔ pə taɣa ɩ́ faɣasəɣɩ mə təmaɣalɛ? Na ɩsəna ɩ́ maɣasəɣɩ mpʋ tɔ pə fɛɩ teu. 5 Ma taapalaa kʋpama mɛ, ɩ́ nɩɩ ma tɔm tənɛ sɩ, Ɩsɔ nyəna antulinya ɩnɛ ɩ taa kɛ́ na ɩ́ ləsɩ kʋnyɔntʋnaa sɩ pá pəsɩ apila kɛ ɩ mpaaʋ taa, na pá hiki kawulaɣa ŋka ɩ tɔma sɩ ɩ ká cɛla mpa pa sɔɔla-ɩ tɔ. 6 Ɩlɛna mɛ mɩɩ məlɩ na ɩ́ nyənəɣɩ kʋnyɔntʋnaa mpɛɣɛ yem suwe? Pə taɣa apila anɩ aa caakəna mə tɔm na á hɔŋ-mɛ na á pukina tɔm təhʋʋlɛ taa? 7 Pə taɣa kʋlʋmaa mpɛ pa footiɣina hətɛ kʋpantɛ nte Ɩsɔ ha-mɛ tɔ? 8 Ye ɩ́ təŋəɣɩ Ɩsɔ Kawulaɣa kʋsəsɩɩtʋ nti pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Sɔɔlɩ nyá tɔɣɔntəlɛ ɩsɩɩ n ka sɔɔlɩ nyá tɩ tɔ, pə wɛ teu. 9 Ama ye ɩ́ faɣasəɣɩ yəlaa, ɩ́ lakɩ ɩsaɣatʋ kɛ́. Na ye pa kɛɛsəna nti pa sɩɩwa tɔ mə tɔm səpaɣa, mpi tɔ ɩɩ təŋəɣɩ kʋsəsɩɩtʋ. 10 Na ɩsəna pə wɛɛ tɔɣɔlɛ sɩ ye nɔɣɔlʋ təŋa kʋsəsɩɩtʋ kʋheelitu təna na ɩ́ kɔɔ ɩ́ kpisi tə taa kʋlʋmtʋ kɛ təŋʋɣʋ, pə tənaɣa ɩ kpisaa. 11 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, wei ɩnɩ ɩ tɔma sɩ: Taa la wasaŋkalətʋ tɔ, ɩnɩ ɩ tɔmna tɔtɔ sɩ: Taa kʋ yʋlʋ. Mpʋ tɔ, ye n ta la wasaŋkalətʋ na ń kʋ yʋlʋ, n kpisa kʋsəsɩɩtʋ təŋʋɣʋ kɛ́. 12 Ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ na ɩ́ lakɩ ɩsɩɩ yəlaa mpa paa kɛɛsəna Ɩsɔ Tɔm nti tə hɛtəɣɩ-tʋɣʋ ta yomle taa na pá hʋʋna tɔ. 13 Ɩsɔ kaa nyənɩ wei ɩ ta nyənɩ ɩ tɔɣɔntəlɛ pətɔɔtəlɛ tɔ ɩ pətɔɔtəlɛ kɛ hʋʋlɛ wule. Paa na mpʋ tɔ, ye wei ɩ nyəna lɛlaa pətɔɔtəlɛ, pʋntʋ tɔm ká səŋna hʋʋlɛ taa. 14 Ma taapalaa mɛ, ye yʋlʋ yɔɣɔtaa sɩ ɩ tɛma Ɩsɔ na ɩ taa pəyele pɩɩ hʋləɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ təma taa, pə taɣa yem kɛlɛ? Ɩ Ɩsɔ taa tɛmnaʋ mpɩ pɩɩ yapɩ-ɩ? 15 Ye ɩsɩɩ nyá tɔɣɔntəlɛ apalʋ yaa alʋ laŋna ntɛɣɛ kʋtakʋɣʋ, na tɔɣɔnaɣa maɣamaɣa ta tala-ɩ. 16 Ɩlɛna ń tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔʋ, pə lapa tasa, Ɩsɔ ɩ́ ha-ŋ alaafəya, kʋ nyá watʋ, tɔɣɔ kʋtɔɣɔʋ kɛ teu. Pəyele n ta cɛlɛ-ɩ mpi ɩ laŋaa tɔ, ɩlɛ pepeɣe pɩɩ waasɩ-ɩ? 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ, ye yʋlʋ tɛma ɩ taa na Ɩsɔ na ɩɩ lakɩ pə təma, ɩ taa tɛm məla yem kɛ́. 18 Ntanyɩ nɔɣɔlʋ ká tɔ sɩ: Taa tɛm na Ɩsɔ tike kɛ lɛlʋ lakɩ, na lɛlʋ náá lakɩ təma tike. Ɩlɛ ma cɔɔ pʋntʋ sɩ: Hʋlɩ-m ɩsəna yʋlʋ ka tɛ ɩ taa na Ɩsɔ na ɩɩ lakɩ pə təma tɔ, na maa hʋlɩ-ŋ́ lɛlʋ taa tɛm na ɩ təma taa. 19 N tɛma nyá taa sɩ Ɩsɔ kʋlʋm tike wɛnna, tampana kɛ́. Alɔɣaa maɣamaɣa ná tɛma pa taa kɛ́ mpʋ, haləna pá seliɣina sɔɣɔntʋ. 20 Yʋlʋ kʋmɛlɛŋ nyá, n caa ń cɛkəna sɩ taa tɛmnaʋ na Ɩsɔ kɛ́ yem na təma fɛɩ, ɩɩ waasəɣɩ pʋlʋ? 21 Tɔʋ, ɩsənaɣa pə lapa na Ɩsɔ nyənɩ ta caanaa caa sɔsɔ Apəlaham kɛ yʋlʋpaŋ ye? Ɩ kʋlapʋtʋ kiŋ kɛ waatʋ wei ɩ laakaɣa ɩ pəyalʋ Ɩsaaka kɛ kɔtaɣa təlatɛ tɔɔ tɔɣɔ. 22 N ta na mpʋ taa? Ɩ tɛma Ɩsɔ na ɩ taa pəyele təma na wɛ pə taa tɔtɔ. Na pə təna pə kpɛnta mpʋ tɔɣɔ ɩ taa tɛmnaʋ kɛ Ɩsɔ tewa təkpataa. 23 Ɩlɛna pə́ lá teitei ɩsɩɩ pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm tɔ sɩ: Apəlaham tɛma Ɩsɔ na ɩ taa, na ɩ taa tɛm mpəɣɩ Ɩsɔ ná nawa na ɩ́ yaa-ɩ yʋlʋpaŋ na ɩ́ mʋ-ɩ. Na Ɩsɔ yaa-ɩ ɩ ceu. 24 Pənɛntɛ mə maɣamaɣa ɩ́ nawaɣalɛ sɩ yʋlʋ təma kɛ Ɩsɔ nyənəɣəna-ɩ yʋlʋpaŋ, pə taɣa ɩ taa tɛm na Ɩsɔ pə tɔɔ tike. 25 Mpʋ tɔtɔɣɔ pə lapa apalaa təna alʋ Lahapɩ kiŋ, Ɩsɔ nyəna-ɩ yʋlʋpaŋ kɛ ɩ təmlɛ tɔɔ kɛ́ waatʋ wei ɩ mʋ tillaa kɛ ɩ tɛ́ na ɩ́ cɔɔləna-wɛɣɛ mpaaʋ tɔ. 26 Ye ɩsɩɩ pʋlʋpʋ həntaa na pɩɩ feesiɣi pə səpaɣa. Mpʋ tɔtɔɣɔ Ɩsɔ taa tɛmnaʋ kɛ yem ná kɛ́ kʋsəpəm. 1 Ma taapalaa mɛ, ɩ́ taa nyɩɩlɩ sɩ ɩ́ la sɛɣɛsəlaa kɛ paɣalɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, anɩ ɩ́ nyəmá sɩ ta mpa tə kɛ́ sɛɣɛsəlaa tɔ tá hʋʋnaʋ ká lana toŋ na pə́ kəlɩ kpaɩ nyə́ma. 2 Yaasinaa paɣalɛ taa kɛ́ tá təna tə pəntəɣɩ. Ye yʋlʋ wɛɛ na ɩɩ pəntəɣɩ ɩ yɔɣɔtaɣa taa, pʋntʋ kɛ́ yʋlʋ wei ɩ tewa təkpataa tɔɣɔ, na ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ kpa ɩ təɣɩ pə təna pə taa kɛ́. 3 Tə tʋɣɩ kpaɣanʋkpasɩ kɛ kpaɣanəŋ nɔɔsɩ taa kɛ́ sɩ tə́ pəsɩ na tə́ ŋmakəlɩ-ɩ na ɩ́ nɩɩna-tʋ, paa na ɩ tɔɔʋ mpɩ pə təna. 4 Ɩ́ nyənna kpɩɩləŋ sɔsɔɔŋ wei heelim sɔsɔɔm tuliɣi tɔ na ɩ́ ná tɔtɔ. Kpátʋ́ɣʋ́ səkpeluɣu nakʋləɣɩ saalʋ kɛɛsəɣəna-ɩ na ɩ́ pukina-ɩ timpi tɔɔ ɩ sɔɔlaa tɔ. 5 Mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ na yʋlʋ nsəmlɛ. Yʋlʋ nsəmlɛ kɛ́ pʋlʋ səkpem kɛ ɩ tɔnʋɣʋ təna taa kɛ́. Ama tə pəsəɣɩ na tə́ la kalampaanɩ kɛ́ sɔsɔɔntʋnaa taa. Ɩ́ nyənɩ na ɩ́ ná ɩsəna kɔkɔiya pəsəɣɩ na ká naŋ hɔtʋɣʋ anaam nɔɣɔlʋ tɔ. 6 Nsəmlɛ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ. Tə taa kɛ́ ɩsaɣatʋ maɣalaa, na tə wɛ tá tɔnʋɣʋ taa na tə́ wakələɣɩ tá tɔnʋɣʋ təna təpaɩ. Tənaasəlɛ sɔsɔɔlɛ kɔkɔ kɛ tə heeki na tə́ sɔkɩ mpʋ haləna ta səm. 7 Yʋlʋ pəsəɣɩ na ɩ́ ŋmakəlɩ taalɛ wontu ntɩ tə təna, na sumasɩ təna, na wontu nti tə tuuki tə lotu tɔɔ tɔ tə looŋa təna, na lʋm taa nyəm. Halɩ yʋlʋ tɩɩ tɛma pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ ŋmakəlʋɣʋ mɛɛ. 8 Ama tuu tɔ nɔɣɔlʋ ta tɛnta nsəmlɛ kɛ ŋmakəlʋɣʋ. Pə kɛ́ ɩsaɣatʋ nti yʋlʋ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ kpa tɔɣɔ. Tə taa sɔtʋ toŋ fɛɩna taka. 9 Ntɛɣɛ tə sɛɛkəna Tacaa Sɔsɔ kɛ ɩ́ na təmlɛ, na ntɛɣɛ tə təŋsəɣəna mpusi kɛ́ yəlaa mpa Ɩsɔ ŋmawa na pá nəɣəsəna-ɩ tɔ. 10 Nɔɣɔ kʋlʋmaɣa ŋkɛ ka taa kɛ́ fɔɔ wɛɛ. Pəyele ka taa kɛ́ anyaŋka wɛɛ. Ma taapalaa, pə taa wɛɛ mpʋ. 11 Hite kʋlʋmtəlɛ taa lʋm kaa wɛɛ leleŋ nyəm kɛ saalʋɣʋ na təsalaʋ nyəm kɛ saalʋɣʋ. 12 Ma taapalaa mɛ, tʋɣʋ ŋkʋ pa yaa sɩ fiki tɔ kʋ kaa pəsɩ na kʋ lʋlɩ tʋɣʋ ŋkʋ pa yaa sɩ olifi tɔ kʋ pee. Na tʋɣʋ ŋkʋ pa yaa sɩ lɛsɛŋ tɔ kʋ kaa lʋlɩ fiki tʋɣʋ pee. Na lʋm mpi pə wɛ tənyaŋŋ tɔ pə kaa pəsɩ na pə́ lá leleŋ nyəm. 13 Nɔɣɔlʋ wɛ mə hɛkʋ na ɩ kɛ́ ləmaɣasəlɛ tʋ na nyəntʋ tɔtɔ? Pʋntʋ ɩ́ yele na ɩ təma hʋlɩ mpʋ, na ɩ́ lakɩ ɩ təma na tɩ pasʋɣʋ na ləmaɣasɛɛ. 14 Ama ye mə lotunaa taa wɛ haŋaɣa sɔsɔɣa na ɩkəllɛ pɛɛkʋɣʋ hʋwɛɛ, ɩlɛ ɩ́ taa nɔkɩ mə təɣɩ hɔm na ɩ́ pəsɩ pɔpɔtʋnaa na ɩ́ kpɛɛsɩ tampana. 15 Ləmaɣasɛɛ ɩsɩɩ mpʋ pə taka tá lɩɩna Ɩsɔ kiŋ se, pə kɛ́ antulinya ɩnɛ ɩ nyəm kɛ́, na yʋlʋwɛɛtʋ hʋʋlɛ, na pə lɩɩna ɩlɔɣɔʋ kiŋ. 16 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, timpi taa haŋaɣa na ɩkəllɛ pɛɛkʋɣʋ pə wɛɛ tɔ tənaɣa liɣituɣu na ɩsaɣatʋ ntɩ tə təna tə wɛ tam. 17 Ama ye wei ɩ hika Ɩsɔ nyəm pʋntʋ wɛɛ kɛ́ təcɛɩcɛɩ. Pəlɛ pə paasi ɩ ta kɛ yoolu, ɩ kɛ́ suulu tʋ, na pɛɛlɛɛ tʋ, na kʋpantʋ tike kɛ ɩ lakɩ, na ɩ təma tewa. Ɩɩ faɣasəɣɩ yəlaa sɩ ma nyəmá akele ma ta nyɩ akele, na cɛsʋɣʋ fɛɩ ɩ kiŋ. 18 Mpa pa lakɩ na pa cɔlɔ nyə́ma wɛɛkəna leleŋ tɔ pə wɛ ɩsɩɩ leleŋ taa kɛ́ pa tuuki pa kʋtutuum, na weesuɣu ŋku kʋ tewa tɔɣɔ pa kɔŋ hikuɣu. 1 Leɣe yooŋ na ntɔŋkpɛɛsaɣa lɩɩna mə hɛkʋ kɛ mpʋ? Mə kɔtɔɩnaa mpa pa caaləɣɩ-mɛɣɛ tam kɛ́ mə tɔnəŋ taa tɔ mpɛ pa kɔŋna na yooŋ na ntɔŋkpɛɛsasɩ nsɩ. 2 Ntanyɩ ɩ́ nyɩɩləɣɩ pʋlʋ pəyele ɩ́ kaa hiki-wɩ, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ yəlaa kʋɣʋ taa. Yaa mə luuŋ sʋʋ pʋlʋ pəyele ɩ́ kaa hiki-wɩ, ɩlɛna ntɔŋkpɛɛsasɩ na yoou sʋʋ mə hɛkʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ kɛ́ ɩɩ hikiɣi. Mpi ɩ́ caakɩ tɔ ɩɩ sələməɣɩ sɩ Ɩsɔ ɩ́ ha-mɛɣɛ-wɩ tɔɣɔ. 3 Yaa ɩ́ tɩɩ sələməɣɩ ɩɩ hikiɣi-wəɣɩ mə ləmaɣasɛɛ fɛɩ teu tɔ pə tɔɔ. Ɩ́ caa kɛ́ sɩ ɩ́ hika-wɩ ɩlɛ ɩ́ lana mpi mə maɣamaɣa ɩ nɔkaa tɔ. 4 Ama ɩ́ kɛ́ ma ta nyɩ ɩsɔnaa kɛ́ yoo. Ɩ́ tá nyɩ sɩ ye n sɔɔləɣɩ antulinya nyəm n kɛ́ Ɩsɔ kolontu taa? Wei ɩ caa ɩ́ sɔɔlɩ antulinya nyəm tɔ pʋntʋ na Ɩsɔ pa lapa koloŋa kɛ́. 5 Ɩ́ taa hʋʋ sɩ yem tɔɔ kɛ́ pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩsɔ pɔɔsəɣəna ɩsəsɛɛmlɛ kɛ weesuɣu ŋku ɩ tʋ tá taa tɔ. 6 Pə na pə mpʋ tɔ ɩ lakɩ-tʋɣʋ kʋpantʋnaa mpa pa kəla mpʋ tɔ. Na pə tɔm kɛ pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ɩsɔ yoona kalampaanɩ nyə́ma, na ɩ́ lakɩ kʋpantʋ kɛ mpa pa pasəɣɩ pa tɩ tɔ. 7 Mpʋ tɔ, ɩ́ pasa mə tɩ na ɩ́ nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ teu, na ɩ́ səŋ Ɩlɔɣɔʋ tɔɔ, ɩ ká se mə kiŋ na ɩ́ polo pooluŋ. 8 Ɩ́ kpətəna Ɩsɔ, na Ɩsɔ ká kpətəna-mɛ tɔtɔ. Asaɣaa mɛ ɩ́ saŋ mə niŋ, yɛlɛyɛlɛ nyə́ma mɛ ɩ́ taɣanɩ mə lotunaa. 9 Mə laŋa ɩ́ wakəlɩ, ɩ́ tʋlɩ nɔɔsɩ na ɩ́ wii sɔsɔm. Ɩ́ yele na mə woŋa pəsɩ wula, na mə laŋhʋlʋmlɛ náá pəsɩ laŋwakəllɛ. 10 Ɩ́ pasa mə təɣɩ Tacaa ɩsɛntaa na ɩ ká kʋsɩ-mɛ. 11 Ma taapalaa, ɩ́ taa cakəna təma. Ye wei ɩ cakəna ɩ tɔɣɔntəlɛ yaa ɩ footiɣi-ɩ, Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ kɛ pʋntʋ cakəna yaa ɩ footiɣi. Pəyele ye n footiɣi Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ n ta kɛ tə tɔkəlʋ tɔtɔ, n pəsa tə hʋʋnlʋ kɛ́. 12 Ɩsɔ tike sɩɩkəna kʋsəsɩɩtʋ, na ɩnɩ ɩ tike ɩ kɛna tɔm hʋʋlʋ. Na ɩnɩ ɩ tike ɩ pəsəɣəna na ɩ́ taɣanɩ yaa ɩ́ wakəlɩ. Nyá n kɛ́ we na ń footiɣi nyá tɔɣɔntəlɛ? 13 Mɛ mpa mə tɔŋ sɩ saŋa yaa cele tɩɩ polo ɩcatɛ tənɛ na tənɛ na tə́ caɣa tənaɣa pənaɣa na tə́ taatɩ na tə́ hiki liɣitee tɔ, pənɛntɛ mɩɩ nɩɩ ɩlɛ. 14 Aaɩ, ɩ́ tá nyɩ cele nyəntʋ. Ɩ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩhunte nte tə kpaa pəcɔ na pɩɩ lakɩ laasaɣa ɩlɛna tə́ cɛ tɔ. 15 Pɩɩ wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ye Tacaa ɩ́ tana-tʋ, tɩɩ la pənɛ na pənɛ. 16 Ama mə məlaa na ɩ́ lakɩ kalampaanɩ na ɩ́ hɔŋ mə tɩ. Kalampaanɩ ɩsɩɩ mpʋ pə taka fɛɩ teu. 17 Pə tɔɔ kɛ́ ye wei ɩ́ nyəmá kʋpantʋ lapʋ na ɩ́ kisi tə lapʋ, pʋntʋ lapa ɩsaɣatʋ kɛ́. 1 Tɔʋ pənɛntɛ apila mɛ, mɩɩ nɩɩ. Ɩ́ wii na ɩ́ mɔləɣɩ kpakpaa. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, asalaʋ ká maɣana-mɛ. 2 Mə wɛnaʋ pʋɣʋta yem, pə mʋʋ mə tɔɔ wontu. 3 Kakɔtaɣa sɛɛsa mə wʋlanaa na mə liɣitee. Kakɔtaɣa ŋkɛ kaa kulina mə waalɩ na ká nyaɣa mə tɔnəŋ ɩsɩɩ kɔkɔ. Ɩ́ kaa wɛnaʋ kɛ yem kɛ́ kʋyɛɛŋ kantəkaɣa nyəŋ ɩnɛ ɩ taa. 4 Ɩ́ kisa mə təmlɛ nyə́ma mpa pa hala mə tawa tɔɣɔ fɛlʋɣʋ, ɩ́ nɩɩ pɛlɛ pa tɔŋna wula tɔ. Mpa pa taɣanəɣɩ mə tawa kʋlʋlʋm tɔ pa kakiisasɩ tala Pə təna pə tʋ Tacaa Ɩsɔ ŋkpaŋŋ taa. 5 Ɩ́ tɔɣa leleŋ na ɩ́ lá ɩsəna ɩ́ sɔɔlaa tɔɣɔ atɛ cənɛ. Ɩ́ paɣalaa ɩsɩɩ pá kʋ-mɛ na pá tɔɣɔ. 6 Ɩ́ tʋ tasəkəlɛ kɛ wei ɩ fɛɩna taalɩ tɔ, na ɩ́ yele na pá kʋ-ɩ na ɩ́lɛ́ ɩ tɩɩ suma mpʋ. 7 Ma taapalaa ɩ́ caɣana suulu na haləna Tacaa kɔntɛ tala. Ɩ́ nyənna ɩsəna hatʋ kantələɣɩ na ɩ́ caɣana suulu na haləna ɩ haləm kʋtɔɣɔʋ kʋpaŋkʋ pɩɩ tɔ. Ɩ taŋəɣəna suulu kɛ toomaɣa tɛʋ na salaŋ nyəŋkʋ. 8 Mɛ tɔtɔ mɩɩ caɣana suulu kɛ mpʋ. Ɩ́ nyaɣa apalʋtʋ kɛ sɔsɔm, Tacaa kɔntɛ wʋsaa. 9 Ma taapalaa, nɔɣɔlʋ ɩ́ taa pooli ɩ tɔɣɔntəlɛ, pə́ taa kɔɔ na Ɩsɔ hʋʋna-mɛ. Tɔm hʋʋlʋ wʋsaa ɩnɩ ɩ caana ntɛɣɛ sʋʋʋ. 10 Ma taapalaa mɛ ɩ́ nyənna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpa pa yɔɣɔta Tacaa tɔm tɔ na ɩ́ təŋ pa akpaa na ɩ́ kantəlɩ waatʋ wei wahala makəna-mɛ tɔ. 11 Pa kantəlʋɣʋ tɔɔ kɛ́ tə tɔŋna-wɛɣɛ yaaʋ sɩ leleŋ nɩɩlaa. Ɩ nɩɩwa Soopu tɔm kɛ ɩsəna ɩ kantələna suulu tɔ. Na ɩ́ nyəmá pə kɔma na pə́ tɛ́ na Tacaa ha-ɩ mpi tɔ. Tacaa wɛna yʋlʋ pətɔɔtəlɛ kɛ sɔsɔm kɛ́, na ɩ kʋpantʋ fɛɩ kɛɛsʋɣʋ. 12 Ma taapalaa mɛ ɩ́ taa tuuna pʋlʋpʋɣʋ paa pəcɔ. Ɩ́ taa tuuna ɩsɔtɔnʋɣʋ, pəyele ɩ́ taa tuuna atɛ tɔtɔ, ɩ́ taa tɩɩ tuuna pʋlʋpʋ te. Ye pə kɛ́ n ká tisi, ɩlɛ n tisi sɩ: Nn. Na ye pə fɛɩ n ka tisi, ɩlɛ n tɔ́ sɩ: Aaɩ. Tɔfɔ ɩ́ kɔŋ na ɩ́ caŋ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ hʋʋnaʋ taa. 13 Ye wahala maɣana mə taa wei, pʋntʋ ɩ́ sələmɩ Ɩsɔ. Na ye wei ɩ nɩɩkɩ leleŋ, pʋntʋ náá yoo sam yontu. 14 Ye pə wɩɩkɩ mə taa wei, pʋntʋ ɩ́ yaa Yesu sɛɛlaa kpekəle nyʋɣʋ nyə́ma na pɛlɛ pá sələməna-ɩ Ɩsɔ, na pá yaa Tacaa hətɛ na pá pəlɩ nim kɛ ɩ tɔɔ. 15 Sələmʋɣʋ ŋku pa sələma mpʋ na pá tɛma Tacaa na pa taa tɔ kɩɩ waasɩ kʋtɔntʋ. Tacaa ká ha-ɩ alaafəya na pá hɩɩsɩ ɩsaɣatʋnaa mpa ɩ ka lapa tɔ. 16 Ye ɩ́ wakələna təma, ɩ́ həntɩ təmaɣa atɛ. Ɩ́ sələməɣəna mə təmaɣa Ɩsɔ na ɩ́ ká hiki alaafəya. Ye yʋlʋpaŋ ɩ́ sələma Ɩsɔ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ pə lakɩ təmlɛ kɛ sɔsɔm kɛ́. 17 Ilii ka kɛ́ yʋlʋ ɩsɩɩ tá tɔtɔɣɔ. Ɩ sələma Ɩsɔ na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ sɩ tɛʋ ɩ́ taa nɩɩ, na tɛʋ ta tosi atɛɣɛ halɩ pɩɩsɩ tooso na hɔɣɔlʋɣʋ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kɔma na ɩ́ tasa Ɩsɔ kɛ́ sələmʋɣʋ, ɩlɛna tɛʋ lɩɩna ɩsɔtaa na kʋ nɩɩ na kʋtɔɣɔʋ lá. 19 Ma taapalaa, ye mə taa nɔɣɔlʋ ha tampana kɛ siɣile na ɩ tɔɣɔntəlɛ kpa-ɩ na ɩ́ məŋna, 20 mɩɩ nyɩ sɩ wei ɩnɩ ɩ kpa-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tətoolle na ɩ́ məŋna tɔ, pʋntʋ yapa ɩ ləsaɣa kɛ səm nɔɣɔ taa kɛ́, na ɩ lapʋ mpʋ tɔ pə hɩɩsa ɩsaɣatʋ tuutuuma kɛ́. 1 Maɣa Piyɛɛ, Yesu Kilisiti tillu. Ma ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ mɛ mpa Ɩsɔ ləsaa sɩ ɩ́ nyə́ma, na pə́ yasa-mɛ na ɩ́ caɣa caɣalətʋ kɛ Pɔŋ na Kalatɩ na Kapatɔɔsɩ na Asii na Pitinii pa tɛtʋnaa taa tɔ. 2 Tacaa Ɩsɔ ləsʋɣʋ-mɛ tɔ, pə kɛɛsəna teitei kɛ́ ɩsəna mpi ɩ ka sɩɩwa hatuu lɔŋ na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ tɔɣɔ. Na ɩ Feesuɣu yelina ɩ́ pəsa ɩ nyə́ma sɩ ɩ́ nɩɩna Yesu Kilisiti na ɩ́lɛ́ ɩ caləm taɣanɩ-mɛ. Ɩsɔ ɩ́ hʋlɩ-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ, na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya kɛ sɔsɔm sɔsɔm. 3 Tə́ sa Ɩsɔ tá Sɔsɔ Yesu Kilisiti Caa. Ɩ feesa Yesu Kilisiti kɛ sətaa taa na pə́ ha-tʋɣʋ weesuɣu kʋfalʋɣʋ kɛ ɩ suulu sɔsɔ tɔɔ. Na pə yelaa na tá tɛɛlʋɣʋ haŋa teu təkaɩɩ, 4 sɩ tɩɩ hiki kʋpantʋnaa mpa Ɩsɔ sɩɩ ɩ nyə́ma tɔ. Kʋpantʋnaa panɛ paa wakələɣɩ, paa pilisiɣi, pəyele pa teu ɩɩ səkɩ. Ɩsɔtaa kɛ́ Ɩsɔ sɩɩ-mɛɣɛ-wɛ. 5 Mɛ, ɩ́ tɛma Ɩsɔ na mə taa ɩlɛna Ɩsɔ toma náá tɔkɩ-mɛ, na pə́ taŋa nyʋɣʋ yapʋ mpi pə taɣanaa sɩ pɩɩ kɔna na pə́ kuli kʋyɛɛŋ kʋtɛɛsəŋ taa tɔ pə kɔntɛ. 6 Paa pə wɛɛ sɩ kaɣana maɣasəŋ ɩnɩ ɩ nɔɣɔ na ɩ suka ɩ́ wakəlɩ mə laŋa kɛ wɛɛ naalɛ tɔ, mə laŋa ɩ́ hʋlʋmɩ tɔm tənɛ tə tɔɔ. 7 Pə lakɩ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ pə́ ná mə Ɩsɔ taa tɛmnaʋ waalɩ. Wʋla kɛ pə lapa sɩ ɩ tɛŋ na ɩ́ saalɩ yem, na kɔkɔ kɛ pa taɣanəɣəna-ɩ na ɩ́ la teu. Na mə taa tɛmnaʋ na Ɩsɔ ná kəla wʋla kɛ nyʋɣʋ təcaɣacaɣa. Pə tɔɔ kɛ́ pə maɣasəɣɩ mə taa tɛmnaʋ mpɩ sɩ pə naa pə toma tənaɣa, na kʋyaŋku Yesu Kilisiti ká kɔɔ tɔ ɩ́ hiki sam na teeli na nyʋɣʋ. 8 Paa ɩ́ taa keesi-ɩ tɔ ɩ́ sɔɔla-ɩ kɛ́, na kaɣana paa ɩɩ tɩɩ keesiɣi-ɩ tɔ, ɩ́ tɔŋna-ɩ mə taa kɛ́ tɛmnaʋ kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ mə laŋhʋlʋmlɛ wɛna teeli na tə tɔɔ sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ yɔɣɔtaɣa. 9 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ hika mpi pə tɔɔ ɩ́ tɛma Ɩsɔ na mə taa tɔ, mpəɣəlɛ mə ləsasɩ nyɔ́ɔ́ŋ yapʋ. 10 Nyʋɣʋ yapʋ pənɛ pə tɔm kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɛɛkaa na pá taasɩ na pá wiili pə taa təcululu, na pá ná na pá kɛɛsɩ kʋcɔɔʋ ŋku Ɩsɔ ká tɛ na ɩ́ la-mɛ tɔ kʋ tɔm. 11 Mpi mpi Kilisiti Feesuɣu kɛɛsaa tɔ mpəɣɩ mpɛ pa kaasa pa tɩ na pá pɛɛkɩ sɩ pá nyɩ pə waatʋnaa na mpi pə lapʋ pɩɩ pana tɔ. Pə taɣa pʋlʋ, Feesuɣu ŋkʋ kɩɩ wɛ pa taa kɛ́ na kʋ heeli-wɛ na pə́ taa kɔnta sɩ, Kilisiti ká tɔɣɔ kʋnyɔŋ, pə waalɩ kɛ́ ɩ teeli kɔŋ. 12 Na Ɩsɔ heela ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa sɩ tɔm wenti pa tʋ-wɛ sɩ pá heeli tɔ tə ta na-wɛ, mɛɣɛ pə nawa. Na ntəɣəlɛ nti ɩ́ mʋ kaɣana tɔ. Laapaalɩ Kʋpaŋ tɔm waasʋ lataa kpaaləna-mɛɣɛ-tɩ, na Feesuɣu Naŋŋtʋ wei pə tisina ɩsɔtaa tɔ ɩ toma kɛ pɛlɛ pa yɔɣɔtənaa. Na ɩsɔtaa tillaa maɣamaɣa ná sɔɔlaa sɩ pá nyɩ-tɩ. 13 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ caɣa na mə hʋwɛɛ taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ kɛ́ təmlɛ lapʋ. Ɩ́ lakɩ pə təna na laakalɩ kɛ tam, na ɩ́ tʋ mə tɛɛlʋɣʋ kɛ kʋcɔɔʋ ŋku ɩ́ ká hiki kʋyaŋku Yesu Kilisiti ká kɔɔ tɔ. 14 Ɩ́ nɩɩna Ɩsɔ na ɩ́ taa tasa wɛɛʋ ɩsɩɩ ɩ ka wɛʋ ɩsəkpɛɛtəlɛ taa kɛ́ tuu lɔŋ na ɩ́ təŋəɣɩ mə kʋnyɩɩləŋ tɔ. 15 Ama ɩ́ wɛɛ tənaŋŋ nyə́ma kɛ mə yaasinaa təna taa, ɩsɩɩ Ɩsɔ wei ɩ yaa-mɛ tɔ ɩ wɛʋ tənaŋŋ tɔ. 16 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Ɩ́ wɛɛ tənaŋŋ ɩsɩɩ ma wɛʋ tənaŋŋ tɔ. 17 Ɩsɔ wei ɩ hʋʋkəna yəlaa tənaɣa teitei na ɩɩ faɣasəɣɩ nɔɣɔlʋ, na ye wei ɩ kʋlapʋtʋ wɛ ɩsəna ɩ hʋʋna ɩlɛɣɛ mpʋ tɔ, ɩnəɣɩ ɩ́ yaa mə Caa mə Caa kɛ mə sələmʋɣʋ taa. Tɔʋ, ye mpʋ ɩ́ hʋləna mə yaasinaa taa sɩ ɩ́ seeki-ɩ wɛɛ nna pə kaasa-mɛɣɛ antulinya taa cənɛ tɔ a taa ɩlɛ. 18 Ɩ́ nyəmá liɣitihutaɣa ŋka pa yapəna-mɛɣɛ yaasi kpaɩ nyəŋ wei mə caanaa caanaa tɛləsa-mɛ tɔ ɩ niŋ taa tɔ. Na pə taɣa pʋlʋ yem nyəm mpi pə kʋyakʋ səkɩ tam ɩsɩɩ liɣitee wɛʋ tɔ. 19 Aaɩ, pə taɣa mpʋ, Kilisiti wei ɩ wɛ ɩsɩɩ ɩwəyaɣa ŋka ka tiili tá caamɩ na ka fɛɩna taɣaŋmala tɔ ɩ caləm kʋpampam kɛ pa yapəna-mɛ. 20 Kilisiti kɛ Ɩsɔ ka ləsaa na ɩ́ sɩɩ na pəcɔ pá lakɩ antulinya. Ɩ ləsa-ɩ kʋyɛɛŋ kantəkaɣa nyəŋ ɩnɛ ɩ taa na ɩ́ hʋ́lɩ́ kɛ́ sɩ pə́ waasɩ-mɛ. 21 Ɩ tɔɔ kɛ́ ɩ́ tɛmna Ɩsɔ wei ɩ́ feesa-ɩ na ɩ́ tʋ-ɩ teeli tɔ na mə taa, na pə lapa mpʋ tɔɣɔ ɩ́ tʋ́ Ɩsɔ kɛ́ naani na mə tɛɛlʋɣʋ məlɩ ɩ tɔɔ. 22 Na ɩsɩɩ ɩ́ nɩɩna tampana na ɩ́ paasɩ na ɩ́ sɔɔlɩ mə Ɩsɔsɛɛlɛ taa lɛlaa tɔ, ɩ́ taɣana mə təɣɩ. Ɩ́ sɔɔləɣɩ mə təmaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ teu na lotu kʋlʋmtʋ. 23 Pə taɣana-mɛɣɛ lʋlʋɣʋ kɛ́, ɩlɛ pə taɣa mə caanaa mpa pa səkɩ tɔ mpɛ pa tasəna-mɛɣɛ lʋlʋɣʋ. Ama pə tuu mpiɣi mə taa na pɩɩ səkɩ tɔ mpɩ pə yelina na pə́ lá mpʋ. Ɩsɔ Tɔm nti tə wɛna weesuɣu na tə wɛ tam tɔɔ tɔ ntɩ tə tənna pə lapa mpʋ. 24 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Yəlaa təna wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyɩɩtʋ, na pa teeli təna wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyɩɩtʋ hɛtʋ. Nyɩɩtʋ wʋləɣɩ ɩlɛna hɛtʋ náá tɔ. 25 Ama Tacaa tɔm ná cakɩ tam tɔɔ kɛ́. Na tɔm ntəɣəlɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɔna-mɛ. 1 Ye mpʋ ɩlɛ ɩ́ yele paa ɩsaɣatʋ ntiɣi lapʋ, na pɔpɔtʋ, na cɛsʋɣʋ, na ɩsɛsɛɛmɛɛ, na caɣanaʋ. 2 Ɩ́ wɛɛ ɩsɩɩ piya ahʋlʋmnaa na ɩ́ nyɩɩləɣɩ tam kɛ́ hələm mpi pə kɛ́ Ɩsɔ nyəm na pə́ kɛ́ kʋpam tɔ, na ɩ́ mʋsɩ na ɩ́ pɩɩ na pə́ ya mə nyɔɔŋ. 3 Pa ŋmaa ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ sɩ: Ɩ́ təŋa Tacaa kʋpantʋ. 4 Ɩ́ kpətəna Tacaa, ɩnəɣəlɛ pəlɛ nte yəlaa lɔwa na tə́ wɛna weesuɣu tɔ. Pəyele tə kɛ́ Ɩsɔ ɩlɛɣɛ kʋpampantɛ tɔɣɔ ɩ ləsa-tɛ. 5 Mɩɩ kpətəna-ɩ na ɩ́ wɛɛ ɩsɩɩ pɛɛ nna a wɛna weesiŋ tɔ, na pá kpaɣa-mɛ na pá ŋmana Ɩsɔ kɛ́ kutuluɣu. Na ɩ́ ká la kʋ taa tənaɣa kɔtəlaa naŋŋ nyə́ma mpa pə tʋwa sɩ pá lakɩ Ɩsɔ kɛ́ ɩ kɔtasɩ kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ na pə́ lapɩ-ɩ teu tɔ pa kpekəle. 6 Pə taɣa pʋlʋ, pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Pəlɛ kʋpantɛ taa kʋpantɛ kɛ ma ləsaa. Pənɛntɛ ma sɩɩ-tɛɣɛ Siyɔŋ, sɩ tə́ wɛɛ kite tɛɛ pəlɛ. Na ye wei ɩ tɛma-tɛ na ɩ taa, pʋntʋ kaa kɔɔ na ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ ye maa nyəmá. 7 Mɛ mpa ɩ́ tɛma-tɛ na mə taa tɔ, tə kɛ-mɛɣɛ kʋpam taa kʋpam kɛ́. Pə yela mpa pɛlɛ na pá tá tɛ pa taa tɔ tə kɛ́ pɛlɛɣɛ pəlɛ nte ŋmalaa lɔwa na tə́ pəsɩ nte tə tɔɔ pə təna pə́ səŋaa tɔɣɔ. 8 Pa tasa tiiliɣi ŋmaaʋ tɔtɔ sɩ: Pəlɛ nte tə coki yəlaa tɔɣɔlɔ. Kʋkpamʋɣʋ ŋku kʋ huɣi tɔ. Pa kisa Ɩsɔ Tɔm mʋɣʋ tɔɣɔ pə coki-wɛ, na ḿpʋ́ɣʋ́ tuu pɩɩ sɩɩwa sɩ pɩɩ la-wɛ. 9 Ama mɛ ɩlɛ mə kɛ́ piitim mpi pa ləsaa tɔɣɔ, na Wulaʋ Sɔsɔ kɔtəlaa, na ɩ piitim naŋŋ nyəm, na Ɩsɔ yəlaa kɛ́. Na pə ləsa-mɛɣɛ sɩ ɩ́ kpaaləɣɩ Ɩsɔ wei ɩ yaa-mɛ sɩ ɩ́ lɩɩ səkpɛtʋɣʋ taa na ɩ́ sʋʋ ɩ tənaŋŋ tete tɔ ɩ təma sɔsɔɔna tɔm. 10 Lɔŋ ɩ́ taa kɛ́ Ɩsɔ yəlaa, ama pənɛntɛ ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ yəlaa. Lɔŋ ɩ́ taa nyɩ sɩ Ɩsɔ wɛna pətɔɔtəlɛ yaa ɩ fɛɩna tɔ. Ama pənɛntɛ ɩ́ nyəmá sɩ ɩ wɛna. 11 Ma taapalaa, ɩsɩɩ ɩ́ kɛʋ mʋʋlaa na cɔɔsəlaa kɛ atɛ cənɛ tɔ, ma wiikina-mɛ sɩ ɩ́ la laakalɩ na tɔnʋɣʋ kʋnyɩɩləŋ wei ɩ wakələɣɩ mə Ɩsɔsɛɛlɛ tɔ. 12 Ɩ́ tɔkɩ yaasi kʋpaŋ kɛ ma ta nyɩ ɩsɔnaa hɛkʋ, ɩlɛ paa ná mə təma kʋpana kɛ timpi pa tʋɣʋna-mɛ sɩ ɩ́ kɛ́ asaɣaa tɔ, na paa sa Ɩsɔ kɛ́ kʋyaŋku ɩ ká kɔɔ tɔ. 13 Ɩ́ tʋɣʋna sɔsaa mpa yəlaa sɩɩwa tɔɣɔ Tacaa tɔɔ, paa Lom wulaʋ sɔsɔ wei ɩ tɩ pə təna tɔ. 14 Paa kʋfənɛɛnaa mpa ɩ sɩɩwa tɛtʋ taa sɩ pá hɔŋ asaɣaa ŋkpaŋŋ na pá saŋ kʋpantʋ lataa tɔ. 15 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, Ɩsɔ caa kɛ́ sɩ mɩɩ tɔkɩ kʋpantʋ na ɩ́ lakɩ-tɩ, na pə́ mɔtɩ ɩsəkpɛɛtɛɛ nyəma na kʋmɛlɛməŋ pa nɔɔsɩ na pá taa na kʋyɔɣɔtʋtʋ. 16 Ɩ́ tɔŋ ɩsɩɩ kasaɣampiya. Ama ɩ́ taa nyənɩ mə kasaɣampiitu kɛ mpi ye ɩ́ lapa ɩsaɣatʋ pɩɩ takɩ mə waalɩ tɔ. Ama ɩ́ la ɩsɩɩ Ɩsɔ təmlɛ nyəma lakʋɣʋ tɔ. 17 Ɩ́ seekɩ yəlaa təna, na ɩ́ sɔɔləɣɩ mə Ɩsɔsɛɛlɛ taa lɛlaa, na ɩ́ nyaŋna Ɩsɔ, na ɩ́ seeki Lom wulaʋ sɔsɔ. 18 Təma lataa, mɩɩ nɩɩna mə caanaa na ɩ́ se-wɛɣɛ teu. Pə taɣa mpa pa kɛ́ kʋpama na pá wɛna suulu tɔ pa tike kɛ ɩ́ ká nɩɩkəna na ɩ́ ká seeki, ama na mpa pa wɛna nyaŋ tɔtɔ tɔɣɔ. 19 Pa tʋkʋɣʋ yʋlʋ kɛ kʋnyɔŋ kɛ yem na ɩ́ suma sɩ Ɩsɔ tɔɔ tɔ pə wɛ teu kɛ́. 20 Ama ye yʋlʋ lapa ɩsaɣatʋ kɛ́ na pá makɩ-ɩ tə tɔɔ, ɩlɛ ɩ ɩsantɛ ntɛ́ ɩsəna tɔtɔ? Yʋlʋ lakɩ kʋpantʋ kɛ́ na pá tʋ-ɩ kʋnyɔŋ kɛ kʋpantʋ nti ɩ lapa mpʋ tɔ tə tɔɔ na ɩ́ suma, ɩlɛna pə́ lá Ɩsɔ ɩlɛɣɛ leleŋ. 21 Pə tɔɔ maɣamaɣa kɛ Ɩsɔ yaa-mɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Kilisiti maɣamaɣa ná tɔɣɔ kʋnyɔŋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ mə tɔɔ kɛ́, na ɩ́ hʋlɩ-mɛ sɩ ɩ́ təŋ ɩ ɩkpatɛ. 22 Ɩ ta la ɩsaɣatʋ natəlɩ, ɩ nɔɣɔ taa tá lɩɩ pɔpɔtʋ tɔm natəlɩ kɛ paa fəŋ. 23 Pa tʋʋ-ɩ tɔ, ɩ ta lɛɛtɩ. Pa tʋ-ɩ kʋnyɔŋ tɔ, ɩ ta nyaasɩ-wɛ. Ama ɩ yelina pə tənaɣa Ɩsɔ wei ɩ təŋəɣɩ tampana na ɩ́ hʋʋkəna tɔɣɔ. 24 Na Kilisiti maɣamaɣa səɣələna tá ɩsaɣatʋ kɛ ɩ nyʋɣʋ taa kɛ́ səm tesika tɔɔ, sɩ tə́ sɩ na pə́ cɛ tá na ɩsaɣatʋ, na tə́ fe na tə́ təŋ siɣisuɣu. Pə kʋ ɩlɛɣɛ kʋɣʋ kʋɣʋ tɔɣɔ pə waa-mɛ. 25 Pə taɣa pʋlʋ, ɩ́ ka wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ heeŋ kʋtooluŋ. Ama pənɛntɛ pa keeta-mɛ na pá məŋna wei ɩ kɛ́ tiikulu na ləsasɩ tɔɔ feŋlu tɔ ɩ kiŋ. 1 Alaa mɛ tɔtɔ, ɩ́ seeki mə paalaa kɛ mpʋ. Pɩɩ la na pa taa mpa pa ta mʋ Ɩsɔ Tɔm tɔ, pá ná mə yaasinaa na pə́ hɔ-wɛ na pá sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ taa. Pə taɣa ɩsɩɩ ɩ́ ká yɔɣɔtɩ natəlɩ na mə nɔɔsɩ na pəcɔ. 2 Aaɩ, paa ná ɩsəna mə yaasi maɣaa na ɩ́ seeki mə paalaa tɔɣɔ pɩɩ hɔ-wɛ. 3 Ɩ́ taa pɛɛkəɣɩ sɩ ɩ́ tʋɣɩ mə tɔɔnaa kɛ kacɔka nyəm, ɩsɩɩ nyɔɔsɩ taɣanʋɣʋ na wʋla nyəmnaa tʋɣʋ, yaa wontu kʋpantʋ suuu sɩ pə́ la-mɛ na ɩ́ te. 4 Ama ɩ́ pɛɛkəɣɩ sɩ hatuu mə lotu taa ɩ́ tena. Na teu mpɩ, pə wɛɛ ləmaɣasəlɛ nte tə wɛ teu na tə wɛ təpamm tɔ tə teu, mpi pɩɩ saaləɣɩ yem tɔ. Tə kɛ́ liɣitihutaɣa pʋlʋ kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛ́. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ lɔŋtaa alaa mpa pa təŋaɣa Ɩsɔ mpaaʋ kɛ teu na pa tɛɛlaɣaa ɩ kiŋ tɔ pa taɣanaɣana pa tɩ. Pa seekaɣa pa paalaa kɛ́. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Saala lapa, ɩ nɩɩna Apəlaham kɛ́, haləna ɩ́ yaakɩ-ɩ sɩ: Ma cɛ. Ye mɩɩ lakɩ kʋpantʋ na ɩ́ tá yele na pʋlʋ sɔɣɔntʋ kpaa-mɛ, ɩ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩ pɛɛlaa. 7 Apalaa mɛ tɔtɔ, ɩ́ tɔkɩ mə alaa na ɩ́ nyɩ pa tɔɔ sɩ pə ŋma-wɛ tɔ pa toma ta tala mə nyəna. Ɩ́ seeki pa ɩsɛ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə na-wɛɣɛ Ɩsɔ ká ha weesuɣu kɛ faalaa. Ɩ́ lakɩ mpʋ, na pʋlʋ ɩ́ taa kɔɔ na pə́ kaɣatɩ-mɛɣɛ mə sələməŋ taa. 8 Pə tənaɣa mpʋ ɩlɛ ɩ́ hʋʋkɩ hʋwɛɛ kʋlʋmɛɛ na kʋsɔɔləm kʋlʋməm. Ɩ́ sɔɔlɩ təma ɩsɩɩ yʋlʋ na ɩ neu. Ɩ́ tɔkɩ təmaɣa teu. Ɩ́ taa la təma na kalampaanɩ. 9 Ye yʋlʋ ɩ́ lapa-mɛɣɛ ɩsaɣatʋ ɩ́ taa fɛlɩ-ɩ, paa kʋtʋɣʋ, ɩ́ taa lɛɛtɩ-ɩ. Ama ɩ́ kooli pʋntʋ tɔɔ kɛ́ kʋpantʋ, pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ yaaʋ-mɛ tɔ, ɩ maɣamaɣa ɩ kʋpantʋ kɛ ɩ tɔma sɩ ɩ ká ha-mɛ. 10 Pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa kɛ́ mpʋ sɩ: Ye wei ɩ caa sɩ ɩ nɩɩ leleŋ na ɩ́ ná kʋyɛɛŋ kʋpaŋ kɛ atɛ cənɛ, pʋntʋ ɩ́ yele ɩsaɣatʋ yɔɣɔtaɣa, na ɩ́ taa tasa pɔpɔtʋ pɛlʋɣʋ. 11 Ɩ́ ha ɩsaɣatʋ kɛ siɣile na ɩ́ sʋʋ kʋpantʋ lapʋ taa. Ɩ́ pɛɛkɩ lɛlaa na leleŋ na ɩ́ huli pə ɩkpatɛ. 12 Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa kama ɩsɛ kɛ yʋlʋpama tɔɔ kɛ́, na ɩ́ nɩɩkɩ pa sələməŋ. Ama ɩ haa siɣile kɛ mpa pa lakɩ ɩsaɣatʋ tɔɣɔ. 13 Ye ɩ́ sɛɛsa ɩsəlɛ na kʋpantʋ lapʋ, awe ká la-mɛɣɛ ɩsaɣatʋ? 14 Paa pə wɛɛ sɩ ɩ́ lapa kʋpantʋ nti tɔ tə tɔɔ kɛ́ pa məla-mɛɣɛ kʋnyɔŋ tʋɣʋ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Ɩ́ taa nyana yəlaa kɛ paa pəcɔ, na ɩ́ taa yele na pə́ liɣiti-mɛ. 15 Kilisiti kɛna mə Caa, ɩlɛ ɩ́ samɩ-ɩ hatuu mə lotunaa taa kɛ́ mpʋ. Ɩ́ taŋ tətɛɣɛtɛɣɛ kɛ́ tam, na ye mpa pa pɔɔsa-mɛɣɛ mpi ɩ tɛɛləɣɩ tɔ pə tɔm, ɩlɛ ɩ́ kɛɛsɩ-wɛ tətetete. 16 Ɩ́ kɛɛsɩ-wɛ təpamm na ɩ́ se-wɛ. Ɩ́ wɛɛna lotu kʋlʋmtʋ, ɩlɛ mpa pa tɔŋ sɩ ɩ́ kɛ́ taalɩ nyə́ma na pá tʋʋkɩ-mɛɣɛ mə yaasi kʋpaŋ wei Kilisiti ha-mɛ tɔ ɩ tɔɔ tɔ, fɛɛlɛ ká məlɩ-wɛɣɛ kpaʋ kɛ pa nɔɔsɩ taa tɔm pee tɔɔ. 17 Pə taɣa pʋlʋ, ye yʋlʋ tɔkɩ kʋnyɔŋ kɛ kʋpantʋ nti ɩ lapa tɔ tə tɔɔ, na pə́ kɛ́ Ɩsɔ luɣu nyəntʋ sɩ ɩ́ tɔɣɔ mpʋ, pəlɛ pə kəla teu na mpi ɩ ká tɔɣɔ-kʋɣʋ ɩsaɣatʋ nti ɩ lapa tɔ tə tɔɔ tɔ. 18 Haləna mə tɔɔ kɛ́ Kilisiti maɣamaɣa ná səpa, na yəlaa ɩsaɣatʋ tɔɔ kɛ ɩ səpa tɔm kʋlʋm kɛ ɩ kpakpaa səpʋ. Ɩnəɣəlɛ yʋlʋpaŋ wei ɩ səpa asaɣaa tɔɔ tɔ, sɩ ɩ́ kpaɣa-mɛ na ɩ́ pona Ɩsɔ kiŋ. Ɩ tɔnʋɣʋ kʋnɛɣɛ pa kʋwa, ama Feesuɣu Naŋŋtʋ ná feesa-ɩ. 19 Feesuɣu kʋnɛɣɛ ɩ tɔkaa na ɩ́ polo na ɩ́ lana waasʋ kɛ ləsasɩ nsi sɩ wɛ saləka taa tɔ. 20 Ləsasɩ nsi sɩ taa nɩɩna Ɩsɔ kɛ́ tuu lɔŋ kɛ kʋyɛɛŋ wei ɩ taa Nowee tɔŋna ɩ atakaa pɔɣɔlʋɣʋ sɔsɔɔʋ saakʋɣʋ na Ɩsɔ taŋna suulu tɔɣɔ ma tɔŋ. Na yəlaa mpa pa sʋʋ kpɩɩlʋɣʋ ŋkʋ kʋ taa na lʋm ta tɔɣɔ-wɛ tɔ pa wɛ pəcɔ kɛ́, yəlaa pəlefɛɩ naanʋwa tike. 21 Lʋm pənɛ pə nəɣəsəna Ɩsɔ lʋm sɔʋ mpi pə yakɩ mə nyɔɔŋ kɛ kaɣana tɔɣɔ. Na Ɩsɔ lʋm sɔʋ pənɛ pə ta kɛ tɔnʋɣʋ tɔɔ asilima ləsʋɣʋ. Ama pə kɛ́ mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ yʋlʋ wiikina Ɩsɔ sɩ ɩ́ ha-ɩ lotu kʋlʋmtʋ tɔɣɔ. Yesu Kilisiti fema tɔɣɔ Ɩsɔ lʋm sɔʋ yakɩ mə nyɔɔŋ. 22 Ɩnɩ ɩ kpana ɩsɔtaa na ɩ́ caɣa Ɩsɔ kɔŋkɔŋ taa, na ɩ́ tɔkɩ kawulaɣa kɛ ɩsɔtaa tillaa na ɩsɔtaa kawulasɩ na pə toŋtʋnaa tɔɔ. 1 Ɩsɩɩ Kilisiti tɔɣɔ kʋnyɔŋ na pə́ wɩɩ ɩ nantʋ tɔ, mɛ tɔtɔ ɩ́ caalɩ mə tɩ na ɩ́ tɔkɩ pə ləmaɣasəlɛ kɛ mpʋ. Pə taɣa pʋlʋ, wei ɩ tɔkɩ kʋnyɔŋ haləna pə́ wɩɩkɩ ɩ nantʋ tɔ, pʋntʋ lɩɩ ɩsaɣatʋ paa taa kɛ́. 2 Pə kpaɣaʋ kaɣana tɔ, ɩ́ tɔ kʋyɛɛŋ wei pə kaasa-mɛɣɛ atɛ cənɛ tɔ ɩsɩɩ Ɩsɔ caa tɔ, ɩ́ taa tɔ ɩsɩɩ yʋlʋkʋnyɩɩləŋ caakɩ tɔ. 3 Ɩ́ yele ɩsəna tuu lɔŋ ɩ́ paasaa na ɩ́ lá ɩsɩɩ ma ta nyɩ ɩsɔnaa tɔ, ɩ́ taa tasa mpʋ. Yaasi ɩsaɣaʋ, na kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ, na sʋlʋnyɔɔlɛ, na hiluɣu, na sʋlʋkʋlɛ, na tɩɩŋ laaʋ mpi pə fɛɩ lapʋ tɔ pə tənaɣa mpʋ pə taa kɛ́ ɩ́ ka wɛɛ. 4 Ama pənɛntɛ mə tɔm lakɩ ma ta nyɩ ɩsɔnaa kɛ ha kɛ́ timpi mə na-wɛ ɩ́ yela kpɛntʋɣʋ kɛ yaasinaa asaɣaa sɔsaa taa tɔ, ɩlɛna pá mələɣɩ-mɛɣɛ kʋtʋɣʋ. 5 Ama paa tɛ na pá kɛɛsɩ pa kʋlapəlɛ tənaɣa Ɩsɔ wei ɩ sɔɔlʋ pɩɩwa sɩ ɩ hʋʋkəna weesiŋ nyə́ma na sətaa kɛ tɔm tɔ. 6 Pə maɣamaɣa pə nyʋɣʋ tɔɔ tɔtɔɣɔ pa kpaala sətaa kɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ sɩ pá hʋʋna-wɛ ɩsɩɩ yəlaa mpa pa wɛna pa weesiŋ tɔɣɔ teitei ɩsɩɩ pa lakɩ yəlaa təna tɔ, na pa kpaala-wɛɣɛ Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ́ sɩ Ɩsɔ Feesuɣu toŋ tɔɔ pá wɛɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ wɛʋ tɔ. 7 Pə təna pə wʋlɛ pɩɩwaɣa, pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ kpaɣa ləmaɣasɛɛ kɛ teu, ɩ́ taa caɣa yem təpoto na ɩ́ sɔɔ Ɩsɔ sələmʋɣʋ tɔɔ. 8 Kancaalaɣa nyəntʋ nti tə wɛɛ tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ sɔɔlɩ təmaɣa sɔsɔm. Pə taɣa pʋlʋ, ye sɔɔlʋɣʋ ɩ́ wɛɛ ɩsaɣatʋ paɣalɛ puki pooluŋ kɛ́. 9 Ɩ́ lakɩ təmaɣa mʋʋllɛ kɛ mə tɛɛsɩ taa na ɩ́ taa kʋntəɣɩ. 10 Paa mə taa wei ɩ́ paasəna teu kɛ mpi Ɩsɔ yeki na pə lapʋ saakɩ-ɩ tɔ. Ye Ɩsɔ ɩ́ yelaa na pʋlʋ lapʋ saa nɔɣɔlʋ tike, pʋntʋ ɩ́ paasəna teu na lɛlaa waa pə taa. 11 Ye waasʋ latʋ lakɩ ɩ waasʋ, pə wɛɛ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ ɩ tɛləsəɣɩ yəlaa. Ye wei ɩ lakɩ təmlɛ, pʋntʋ ɩ́ lana toma nna Ɩsɔ ha-ɩ tɔ, na pə́ tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli kɛ Yesu Kilisiti tɔɔ. Yesu ɩnəɣəlɛ teeli tʋ na pəsʋlʋ kɛ tam tɔɔ. Ami. 12 Ma taapalaa mə laŋa ɩ́ taa tɔna ɩsəna pə maɣasʋɣʋ-mɛɣɛ toŋ na toŋ sɩ pə naa mə waalɩ tɔ ɩsɩɩ mpusi nɔɣɔlʋ. 13 Ama mə laŋa ɩ́ hʋlʋmɩ sɩ mə hika mə paa nyəm kɛ Kilisiti wahalanaa taa na mɩɩ tɔɣɔ. Mpʋ tɔtɔɣɔ mə laŋa ká hʋlʋmɩ kʋyaŋku pɩɩ kuli ɩ teeli tɔɔ tɔ. 14 Ye pa tʋʋkɩ-mɛ ɩsɩɩ ɩ́ kɛʋ Kilisiti ɩfalaa tɔ pə tɔɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, teeli Feesuɣu ŋku kʋ kɛ́ Ɩsɔ Feesuɣu tɔ kʋ wɛɛkɩ mə waalɩ kɛ́. 15 Pá taa tʋ mə taa nɔɣɔlʋɣʋ kʋnyɔŋ kɛ yʋlʋkʋlɛ yaa ŋmɩɩləm yaa ɩsaɣatʋ lapʋ yaa tɔm faʋ pə tɔɔ. 16 Ama ye wei ɩ tɔkɩ kʋnyɔŋ kɛ Kilisiti təŋʋɣʋ tɔɔ, fɛɛlɛ ɩ́ taa kpa-ɩ. Ɩ́ sa Ɩsɔ kɛ́ ɩsəna mpi pa tʋna-ɩ na Kilisiti tɔ. 17 Hʋʋlɛ waatʋ talaa kɛ́, na Ɩsɔ yəlaa kɛ pa caaləɣəna tɔm hʋʋnaʋ. Tɔʋ, ye taɣa Ɩsɔ taaləɣəna hʋʋnaʋ, ɩlɛ ɩsənaɣalɛ hʋʋlɛ ntɛ́ tɩɩ tɛɛsəna waatʋ wei pɩɩ tala mpa pa kisa Laapaalɩ Kʋpaŋ kɛ mʋɣʋ tɔ? 18 Pa ŋmaawa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ: Ye mɛʋmɛʋ kɛ́ na pə́ ya kʋpama nyɔɔŋ, ɩlɛ awe náá tɩɩ pɔɔsɩ nyaŋtʋnaa na asaɣaa pa tɔm ɩlɛ? 19 Pə tɔɔ kɛ́ ye Ɩsɔ luɣu lapa sɩ mpa pá tɔɣɔ kʋnyɔŋ, pʋntʋnaa ɩ́ lakɩ kʋpantʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. Pá yelina pa təɣɩ Nmalʋ wei ɩ kaa yele lapʋ kɛ nti nti ɩ tɔma sɩ ɩ ká la tɔ. 1 Mə taa mpa mpa pa kɛ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsaa tɔɣɔ ma wɛna pənɛ. Ma maɣamaɣa ɩsəntɔ ma kɛ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔ kɛ́. Na ma nana ma ɩsəpəle kɛ Kilisiti tɔɣɔ kʋnyɔməŋ wei tɔ. Kʋyaŋku paa kuli ɩ teeli tɔɔ tɔ maa hiki ma paa nyəm kɛ pə taa. Nti ma wiikina-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ: 2 Ɩ́ paasəna kaləkʋ ŋku Ɩsɔ yelina-mɛ tɔɣɔ teu, ɩsɩɩ tiikilaa lakʋɣʋ tɔ. Ɩ́ feŋ kʋ tɔɔ na luɣu kʋlʋmʋɣʋ ɩsɩɩ Ɩsɔ caakɩ tɔ, pə́ taa wɛɛ təlasɩ tɔm. Ɩ́ lakɩ mə təma tətetete, pə́ taa wɛɛ pɔɣɔlaɣa nyənʋɣʋ tɔɔ. Ama ɩ́ ha mə tɩ təkpataa kɛ́ pə lapʋ taa. 3 Ɩ́ taa pɛɛkɩ sɩ ɩ́ ŋmakələɣɩ mpa pə cɛla-mɛ sɩ ɩ́ feŋiɣi pa tɔɔ tɔ. Ama ɩ́ wɛɛ mpa kaləkʋ ka nyənəɣəna na kʋ lakɩ tɔ. 4 Na tiikilaa Wulaʋ ɩ́ kɔma na ɩ́ kɔɔ, ɩlɛ ɩ́ ká hiki mə teeli ntenuɣu ŋku kʋ ŋmaləm ká tee kɔkɔ kɛ tam tɔ. 5 Səkpema mɛ mə nyəntʋ ntɛ́ sɩ mɩɩ seeki sɔsaa. Na mə təna təpaɩ ɩ́ pasa mə tɩ na ɩ́ səŋna təma, pə taɣa pʋlʋ, pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ Ɩsɔ yoona kalampaanɩ nyə́ma, na ɩ lakɩ kʋpantʋ kɛ mpa pa pasəɣɩ pa tɩ tɔ. 6 Ye mpʋ ɩlɛ ɩ́ pasa mə təɣɩ Ɩsɔ niŋ toma nyəŋ taa, na pə́ kɔma na pə́ tala waatʋ wei ɩ ka sɩɩwa tɔ, ɩ ká kʋsɩ mə nyʋɣʋ. 7 Ɩ́ pɛtɩ mə nəɣəsɛɛ tənaɣa Ɩsɔ, pə taɣa pʋlʋ, ɩ paasəɣəna-mɛ tɔ se. 8 Ɩ́ nyɔɔsɩ mə tɩ, ɩ́ taa caɣa yem təpoto. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, mə kolontu ɩlɔɣɔʋ wɛɛ kɛ́, na ɩ́ cɔɔkɩ ɩsɩɩ tɔɣɔlaɣa wiikuɣu na ka cɔɔkɩ na ká pɛɛkəɣɩ sɩ ká hika wei ka taɣamɩ tɔ. 9 Ɩ́ paasɩ na ɩ́ səŋ Ɩsɔ sɛɛʋ mpaaʋ taa kɛ́ teu na ɩ́ taŋɩ-ɩ teu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ́ nyɩ sɩ mə taapalaa mpa pa yana antulinya tɔ, kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa panɛ pa makəna pɛlɛɣɛ mpʋ tɔtɔɣɔ. 10 Ɩ́ tɔkɩ kʋnyɔŋ kɛ laasaɣa tɔɔ tɔ, pɛɛlɛɛ təna tʋ Ɩsɔ wei ɩ yaa-mɛ sɩ ɩ́ hiki mə paa tete kɛ ɩ teeli wei ɩɩ tɛŋ tɔ ɩ taa kɛ́ mə na Kilisiti mə kpɛntʋɣʋ tɔɔ tɔ, ɩ maɣamaɣa ɩ ká taɣanəna-mɛɣɛ teu təmammam. Na ɩ ká la na ɩ́ nyɔɔ toŋ, na ɩ́ ha-mɛɣɛ apalʋtʋ, na ɩ́ səŋsɩ-mɛɣɛ kite nte tə tɔɔ pə kaa ciɣiti-mɛ tɔ. 11 Ɩ pəsʋɣʋ kʋnɛ kʋ́ wɛɛ tam. Ami. 12 Silaasɩ wei ma nyənəɣɩ ɩsɩɩ ta taapalʋ kʋpaŋ tɔ ɩnɩ ɩ sənna-m na má ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa kanɛ. Ma caa ma sɔɔsɩ-mɛɣɛ apalʋtʋ na má la na ɩ́ tɛ mə taa sɩ Ɩsɔ tampana pɛɛlɛɛ tɔm wɛnna takəlaɣa kanɛ ka taa. Ɩ́ tɔkɩ-yɛɣɛ niŋ naalɛ. 13 Papiloni Ɩsɔ sɛɛlaa mpa Ɩsɔ yaawa ɩsɩɩ ɩ yaaʋ-mɛ tɔ pa sɛɛ-mɛ, ma pəyalʋ Maləkɩ sɛɛ-mɛ tɔtɔ. 14 Ɩ́ sɛɛ təmaɣa teu na sɔɔlʋɣʋ kʋpaŋkʋ na ɩ́ lɛlɩ. Ɩsɔ ɩ́ ha mə təna mpa Kilisiti tɩ tɔɣɔ alaafəya. 1 Maɣa Simɔŋ Piyɛɛ, Yesu Kilisiti təmlɛ tʋ na ɩ tillu. Tá Ɩsɔ na tá Yatʋ Yesu Kilisiti pa təŋa siɣisuɣu na pə́ yele na mpa pa tɛŋ pa taa na Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ teitei ɩsɩɩ ta tɔɣɔ ma ŋmaa takəlaɣa kanɛ. 2 Ɩsɔ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya kɛ sɔsɔm kɛ nyəm mpi ɩ́ nyəmá ɩ́ na Tacaa Yesu tɔ pə tɔɔ. 3 Ɩsɔ ɩnɩ ɩ ɩsɔɩtʋ toŋ hana-tʋɣʋ pə təna mpi pə yeki na tə́ matəɣəna-ɩ tɔ. Ɩnɩ ɩ yekina na tə nyəŋ wei ɩ yaa-tʋ sɩ tə́ hiki ɩ maɣamaɣa ɩ teeli na ɩ kʋpantʋ taa kɛ́ ta paa nyəm tɔ. 4 Na pə tɔɔ kɛ́ mpi mpi ɩ sɩɩwa sɩ ɩ ká la-tʋ tɔ pə kɛ́ kʋpampam na pə tɔɔwa sɔsɔm pə tɩɩ fɛɩ. Na ye ɩ́ hika mpi Ɩsɔ sɩɩwa sɩ ɩ ká la tɔ, ɩlɛ ɩ́ ká pəsɩ na ɩ́ fiti kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ wei ɩ ŋmakəla antulinya taa cənɛ tɔ ɩ niŋ taa na ɩ́ kpaɣa Ɩsɔ wɛɛtʋ. 5 Ɩ́ tɛma mə taa na Ɩsɔ tɔ, tənɛ ɩnɩ tə nyʋɣʋ tɔɔ maɣamaɣa kɛ ɩ́ ká huli teu na ɩ́ tɔkɩ yaasi kʋpaŋ. Yaasi kʋpaŋ waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ nyəm. 6 Na nyəm waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ tɩ tɔkʋɣʋ. Tɩ tɔkʋɣʋ waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ suulu. Na suulu waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ sɩ ɩ́ matəɣəna Ɩsɔ. 7 Na Ɩsɔ matənaʋ waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ sɩ ɩ́ wɛɛ təma na leleŋ. Təma leleŋ waalɩ ɩlɛna ɩ́ pɛɛkɩ sɩ ɩ́ sɔɔləɣɩ təma. 8 Yaasinaa kʋpama mpa pə mʋna ɩ́ tɔkɩ tɔɣɔlɛ. Ye ɩ́ wɛna-wɛ na pá tɔɔ sɔsɔm, paa la-mɛɣɛ kpelikpeka nyə́ma kɛ Tacaa Yesu Kilisiti nyəm tɔm taa, na ɩ́ kaa wɛɛ kaawaasasɩ. 9 Ama wei ɩ fɛɩna yaasinaa panɛ tɔ, ɩ tɛɛ ɩ tɛɛ kɛ́ ɩ naakɩ, na ɩ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋm. Na pə sɔɔna-ɩ təleŋŋ sɩ pa kpiisa ɩ lɔŋ ɩsaɣatʋ. 10 Ma taapalaa, pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká caalɩ mə tɩ na ɩ́ tɔkɩ yaaʋ mpi Ɩsɔ yaa-mɛ na ləsʋɣʋ mpi ɩ ləsa-mɛ tɔɣɔ teu. Pə taɣa pʋlʋ, ye ɩ́ tɔka mpʋ, natəlɩ tə kaa hu-mɛɣɛ paa pəcɔ. 11 Mpʋ pɩɩ yelina na pá tʋlɩ-mɛɣɛ Tacaa na tá Yatʋ Yesu Kilisiti Kawulaɣa tam nyəŋka nɔɣɔ təyelele. 12 Mpi pə tɔɔ ma wɛɛ na má tɔŋna-mɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ tɔɔsʋɣʋ tɔɣɔlɛ. Ɩ́ tɛma-təɣɩ nyəm, haləna tampana tɔm nti ɩ mʋwa tɔ ɩ́ pɩɩ tə tɔm taa. 13 Ye ma wɛna ma ɩsɛ, ma hʋʋ sɩ pə wɛ teu sɩ ma kʋtɔɔsʋtʋ tənɛɣɛ maa tɔɔsəɣɩ-mɛɣɛ tam na ɩ́ taa hɛɛ. 14 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ma nyəmá teu sɩ nɔɔnɔɔ maa lɩɩ tɔnʋɣʋ kʋsəpʋɣʋ kʋnɛ kʋ taa na má tɛɛ, ɩsɩɩ Tacaa Yesu Kilisiti hʋla-m tɔ. 15 Maa paasəna na má yelina-mɛɣɛ mpi pɩɩ tɔɔsəɣɩ-mɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ paa ma kɔma na ma fɛɩ tɔ. 16 Tampana tɔɔ ɩsəntɔ, pə taɣa mʋla nna yʋlʋlaɣatʋ lʋləsaa tɔ anəɣɩ tə tɔkaa na tə́ hʋləna-mɛɣɛ Tacaa Yesu Kilisiti kɔntɛ toŋ na toŋ nyəntɛ tɔm. Ama tə ná ɩ sɔsɔɔntʋ na ta ɩsəpee maɣamaɣa kɛ́. 17 Tɩɩ wɛ timpi Tacaa Ɩsɔ kʋsa ɩ nyʋɣʋ na ɩ́ ha-ɩ teeli kɛ waatʋ wei Teeli sɔsɔ tʋ ɩnɩ ɩ lapa na pə́ yɔɣɔtɩ na ɩ́ nɩɩ sɩ: Ma luɣu tɛɛ Pəyaɣa ntɛ́ ɩnɛ ɩnɩ, ɩnəɣɩ ma laŋlɛ hʋlʋmənaa pə tɩɩ fɛɩ. 18 Tá maɣamaɣa tə nɩɩna tá ŋkpaŋŋ kɛ waatʋ wei pə yɔɣɔta ḿpʋ́ɣʋ́ hatuu ɩsɔtaa kɛ́ tá na-ɩ tɩɩ wɛ pʋɣʋ katɛ nyəŋkʋ tɔɔ tɔ. 19 Mpʋ ɩnɩ pə yelina na tə́ tɛ tá taa təkpataa na tɔm nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa ka kpaalaa tɔ. Na tə mʋna mɩɩ kena-təɣɩ teu. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tə wɛ kɛ́ ɩsɩɩ fətəla wɛʋ səkpɛtʋɣʋ taa na ɩ́ naakɩ na halɩ pə́ kɔɔ pə́ fe tɔ. Tʋlʋmalʋɣʋ ká la na pə́ ná mə taa. 20 Pə tənaɣa mpʋ ɩlɛ ɩ́ tɔɔsɩ sɩ yʋlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ lu ɩ maɣamaɣa ɩ tɔm na ɩ́ sɛɣɛsɩ nti pa ŋmaa Ɩsɔ Tɔm taa sɩ cele tɩɩ la tɔ tə tɔɔ. 21 Pə taɣa pʋlʋ, yʋlʋ nɔkʋɣʋ tike ɩɩ lʋləsəɣɩ cele tɔm natəlɩ. Ama Feesuɣu Naŋŋtʋ tʋkaɣana-təɣɩ yəlaa taa na pá yɔɣɔtəɣəna Ɩsɔ nɔɣɔ. 1 Hatuu lɔŋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa ka lɩɩwa yəlaa hɛkʋ. Mpʋ tɔtɔɣɔ sɛɣɛsəlaa pɔpɔtʋnaa ká lɩɩ mə hɛkʋ taa tɔtɔ. Pɔpɔtʋ sɛɣɛsəŋ na wei ɩ́ kɔŋna wakəlʋɣʋ tɔɣɔ paa sʋʋ sɛɣɛsʋɣʋ. Na paa kisi Tacaa wei ɩ́ yapa-wɛ tɔ. Mpʋ ɩnɩ pɩɩ yelina na pá kɔna wakəlʋɣʋ kɛ kpakpaa kɛ pa maɣamaɣa pa nyɔɔŋ taa. 2 Paɣalɛ ká təŋna-wɛɣɛ pa tɛtɛlakasɩ mpaaʋ ŋkʋ kʋ taa, na paa tʋʋ tampana mpaaʋ kɛ pa yaasi wei pá tɔkaa na pá lakəna tɔ ɩ tɔɔ. 3 Sɛɣɛsəlaa pɔpɔtʋnaa mpɛ paa lu tɔmnaa na pá heeliɣi-mɛɣɛ pɔɣɔlaɣa nyənʋɣʋ tɔɔ sɩ pá tɔɣɔ mə tɔɔ. Ama pa Hʋʋnlʋ sɔɔlʋ tɛma pɩɩʋ kɛ hatuu lɔŋ sɩ ɩ ká la, na pa Wakəllʋ ná taŋaa tətɛɣɛtɛɣɛ. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ tá yele ɩsɔtaa tillaa mpa pa wakəlaa tɔɣɔ yem. Ama ɩ pɛta-wɛɣɛ saləka sɔsɔ taa kɛ́, na pá hɔka-wɛɣɛ alukpala kɛ səkpɛtʋɣʋ taa sɩ pá taŋ Hʋʋlɛ wule. 5 Ɩsɔ tá yele antulinya kʋpəŋ kɛ yem. Ama ɩ lapa na lʋm sɔsɔɔm waasɩ antulinya ɩnɛ na ɩ yəlaa asaɣaa pa tɔɔ təwasawasa. Nowee wei ɩ lakaɣa tampana təŋʋɣʋ waasʋ tɔ na lɛlaa naatosompɔɣɔlaɣa tike nyɔɔŋ kɛ ɩ yapa. 6 Ɩsɔ kʋ́ Sɔtɔm na Kɔmɔɔ pa acalɛɛ tɔm, na ɩ́ wakəlɩ-yɛ na kɔkɔ. Na ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hʋləna asaɣaa sɩ ɩsəna mpi pə wɛɛ sɩ ɩ ká la-wɛ tɔɣɔlɛ. 7 Ama ɩ yapa Lɔɔtɩ. Yʋlʋpaŋ ɩnɛ, yəlaa asaɣaa yaasi asilima nyəŋ ka tɔka-ɩ kɛ́ na pə́ cɔɔsəɣɩ. 8 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yʋlʋpaŋ ɩnɛ ɩ ka wɛʋ pa hɛkʋ tɔ, paa kʋyaŋku ɩ naakaɣa kɛ́ na ɩ́ nɩɩkɩ yaasinaa asaɣaa panɛ, na lakasɩ ɩsaɣasɩ nsɩ sɩ pɛkəlaɣaa-ɩ kɛ́. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ mɛɛ, Tacaa nyəmna ɩsəna mpi ɩ ká ləsɩ mpa pa matəna-ɩ tɔɣɔ maɣasəŋ taa, na ɩsəna mpi ɩ ká sɩɩ asaɣaa sɩ Kʋyakʋ Kʋhʋʋnaʋ wule ɩlɛ ɩ ká tʋ-wɛɣɛ saləka tɔ. 10 Pə tɩɩ kələna mpa pa təŋəɣɩ pa tɔnəŋ kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ na pá footiɣi Ɩsɔ sɔsɔɔntʋ tɔ. Sɛɣɛsəlaa pɔpɔtʋnaa panɛ pa kɛ́ apalaa taa apalaa kɛ́. Timpi pa ta tala tɔɣɔ pa kpaasəɣɩ pa tɩ. Paa tɩɩ see ɩsɔtaa teeli nyə́ma na ń ná, pa tʋʋkɩ-wɛɣɛ. 11 Ɩsɔtaa tillaa maɣamaɣa kələna sɛɣɛsəlaa panɛɣɛ toma na pəsʋɣʋ, paa cakəna teeli nyə́ma mpɛɣɛ Tacaa ɩsɛntaa. 12 Yəlaa panɛ pa lakɩ kɛ́ ɩsɩɩ ləmaɣasɛɛ fɛɩnaa, pa wɛ yem kɛ́ ɩsɩɩ pə lʋlʋɣʋ taalɛ wontu sɩ pá kpa-tɩ na pá kʋ tɔ. Mpi mpi pa ta cɛkəna tɔɣɔ pa tʋʋkɩ. Pa kɔŋ saalʋɣʋ kɛ yem kɛ́ ɩsɩɩ taalɛ wontu. 13 Kʋnyɔntɔɣɔlɛnaa mpa mpɛ pa kɔŋna tɔɣɔ pɩɩ tɛ na pə́ lɛɛtɩ-wɛ. Ilim na pə ɩsəlɛ kɛ pa kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ kʋləɣəna-wɛ na pá lakɩ-ɩ na pa laŋa hɛɛ pamm. Pa muɣuliɣina pa puɣusuɣu kɛ́ na mə na-wɛ ɩ́ tɔkɩ mə tɔɣɔnasɩ. Ye pa wɛ timpi, fɛɛlɛ na tusuɣu wɛnna. 14 Alaa yem yem nyə́ma kɛ pa pɛɛkəɣɩ tam. Paa nyəɣəsəɣɩ ɩsaɣatʋ lapʋ, na pá tʋsəɣɩ acamaa acamaa. Pa pɔɣɔlaɣa nyənʋɣʋ fɛɩ yɔɣɔtʋɣʋ. Ɩsɔ təŋsa-wɛɣɛ mpusi kɛ́. 15 Pa yela mpaaʋ kʋpaŋkʋ kɛ́ na pá tooliɣi. Posɔɔ pəyalʋ Palaam ɩkpatɛ kɛ pa təŋaa. Ɩ́lɛ́ ɩ ka sɔɔləna liɣitee na ɩ́ nyɩ sɩ kawalaɣa lapʋ taa kɛ́ ɩ ká hikina-yɛ. 16 Ama pa kaləna-ɩ ɩ kaanɩɩtʋ tənɛ tə tɔɔ. Kʋpam, kpaŋaɣa alʋnyəŋka ŋka kaa yɔɣɔtəɣɩ tɔ ka yɔɣɔtaa ɩsɩɩ yʋlʋ, na pə́ kpa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ kɛ ɩ kʋmɛləkʋlapʋtʋ ntɩ tə təlatɛ, na ɩ́ yele lapʋ. 17 Yəlaa panɛ pa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ hila nna a nyɔɔwa tɔ, na ɩsɩɩ tɛʋ piluɣuu na heelimuɣu kʋsɩ-kʋ tɔ. Ɩsɔ tɛma-wɛɣɛ pa təcaɣalɛ caaʋ kɛ səkpɛtiile anaam taa. 18 Kalampaanɩ tɔm na kʋmɛlənyəntʋ kɛ pa kpaaləɣɩ. Yʋlʋwɛɛtʋ kʋnyɩɩləŋ asilima nyəŋ kɛ pa tʋsəɣəna mpa pa lɩɩ nɔɔnɔɔ kɛ́ yəlaa toollaa hɛkʋ tɔ. 19 Na pá heeliɣi pɛlɛ sɩ paa waasɩ-wɛ na pá pəsɩ kasaɣampiya. Pəyele yaasi kʋwakəlʋ kpa mpɛ pa maɣamaɣa kɛ yomle kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ye mpi pə maləna yʋlʋ, ɩ pəsa pə yom kɛ́. 20 Tampana tɔɔ, ye yəlaa nyəmá Tacaa na tá Yatʋ Yesu Kilisiti na pə́ ləsa-wɛɣɛ antulinya ɩsaɣaŋmakəlʋɣʋ taa, na pə́ kɔɔ ɩlɛna antulinya tasa-wɛɣɛ ɩsaɣaŋmakəlʋɣʋ mpɩ na pə kpa-wɛɣɛ yomle, kancaalaɣa nyəm lapa sooci na waalɩ nyəntʋ. 21 Ye pa taa nyɩ tampana mpaaʋ, sana kɛlɛ na mpi pa tɛma-kʋɣʋ nyəm na pá ha kʋheelitu kʋpampantʋ nti pa tɛləsa-wɛ tɔɣɔ siɣile tɔ. 22 Nti tə maɣana-wɛ tɔ tə lapa teitei kɛ́ ɩsɩɩ pa tukuɣu ɩtuule tɔɣɔlɛ sɩ: Haɣa məlaa na ká tɔɣɔ ka tɔtʋ. Pa sɔ afa təpaɩpaɩ na ɩ́ məlɩ afəla taa na ɩ́ tasa həntʋɣʋ. 1 Ma taapalaa, ma takəlaɣa naalɛ nyəŋka ntɔ ma tʋ-mɛɣɛ ŋmaaʋ tɔ. Nti ma tɔɔsa-mɛɣɛ ma takəlasɩ nsɩ sɩ naalɛ sɩ taa tɔ ma caa kɛ́ sɩ pə́ tʋ-mɛɣɛ hʋwɛɛ kʋpana kɛ mə ləmaɣasɛɛ taa na ɩ́ taa hɛɛ. 2 Ma caa kɛ́ sɩ ɩ́ tɔɔsɩ tɔm nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa naŋŋ nyə́ma ka yɔɣɔta hatuu lɔŋ tɔ, na Tacaa na tá Yatʋ kʋheelitu nti mə tillaa sɛɣɛsa-mɛ tɔ. 3 Kancaalaɣa ɩlɛ ɩ́ nyɩ teu sɩ yəlaa ká kʋlɩ kʋyɛɛŋ kantəkaɣa nyəŋ taa mpa paa təŋ pa maɣamaɣa pa kʋnyɩɩləŋ tɔ, na paa woŋ-mɛ. 4 Haləna paa pɔɔsɩ-mɛ sɩ: Ɩ́ taa tɔ sɩ ɩ ká məlɩ ya? Na haləna saŋa ɩ wɛ le? Ta caanaa ná kʋlaa kɛlɛ na pɛlɛ pá sɩ, na tuu pa ŋmaʋ antulinya tɔ ɩ tɛ ɩ tɛɣɛlɛ mpʋ, pʋlʋ ta laɣasɩ. 5 Ɩsɔ yɔɣɔtəna hatuu lɔŋ taa na pə́ lá ɩsɔtɔnʋɣʋ na tɛtʋ. Ama tɔm tənɛɣɛ mpɛ pa sɔɔwa təfaa. Tɛtʋ faɣana lʋm, na lʋm kɛ pa lapəna-tɩ. 6 Na pə kaasɩ lʋm mpɩ pə waasəna tuu lɔŋ antulinya təwasawasa na pə́ wakəlɩ-ɩ. 7 Kaɣana Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ kʋlʋmtʋ ntɩ tə sɩɩna ɩsɔtɔnʋɣʋ na tɛtʋ, sɩ pɩɩ tɛ na pə́ wɔ-təɣɩ kɔkɔ kɛ kʋyaŋku paa hʋʋna asaɣaa na pá wakəlɩ-wɛ tɔ. 8 Ma taapalaa, natəlɩ tə wɛnna pə ta mʋna ɩsɩɩ ɩ́ ká sɔɔ tə tɔɔ. Ntəɣəlɛ sɩ kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ wɛ Tacaa kɛ́ ɩsɩɩ pɩɩsɩ iyaɣa (1000), na pɩɩsɩ iyaɣa (1000) náá wɛɛ-ɩ ɩsɩɩ kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ. 9 Tacaa tɔma sɩ ɩ ká la nti tɔ, pə taɣa ɩsɩɩ ɩ wɛ kaninika na tə lapʋ ɩsɩɩ lɛlaa hʋʋkʋɣʋ tɔ. Ama suulu kɛ ɩ hʋləɣɩ-mɛ. Mpi tɔ, ɩɩ caa sɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ le, paa pʋntʋ kɛ́ awe. Ama ɩ caa kɛ́ sɩ yəlaa təna ɩ́ laɣasɩ tɔntɛ kʋpantɛ. 10 Paa na mpʋ tɔ, Tacaa kʋyakʋ kɔŋ kɔntɛ kɛ́ ɩsɩɩ ŋmɩɩlʋ kɔŋʋɣʋ tɔ. Ɩsɔ tɔnʋɣʋ ka mʋkɩ yem kɛ́ kʋyaŋku, na pə kɔkɔlʋɣʋ ká la sɔɣɔntʋ. Kɔkɔ ká nyaɣa ɩsɔtɔnʋɣʋ tɔɔ nyəm təna, na pɩɩ nyaɣa atɛ na ɩ nyəm təna. 11 Pə kɔŋ pə tənaɣa wakəlʋɣʋ kɛ mpʋɣʋlɛ, ɩlɛ mɩɩ nyəna ntɛɣɛ mə cakəlɛ. Mə yaasi ká te na ɩ́ hʋ́lɩ́ sɩ ɩ́ matəna Ɩsɔ, 12 na ɩ́ taŋna Ɩsɔ kʋyakʋ, na ɩ́ lʋ teu sɩ kʋyakʋ ŋkʋ kʋ́ tala lɔŋ. Kʋyaŋkuɣu kɔkɔ ká nyaɣa ɩsɔtɔnʋɣʋ, na kʋ tɔɔ nyəm təna ká hoona ká haŋaɣa. 13 Ama Ɩsɔ tɔma sɩ ɩ ká tɛ na ɩ́ ləsɩ ɩsɔtɔnʋɣʋ kʋfalʋɣʋ na tɛtʋ kʋfatʋ, na tampana tike ká wɛnna pə taa. Nti tá taŋaa tɔɣɔlɛ. 14 Ma taapalaa, pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká lʋ teu na ɩ́ lá kʋpama kɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa na ɩ́ taa na ɩsaɣatʋ natələɣɩ mə kiŋ, na mə na-ɩ ɩ́ ciiki na ɩ́ taŋ kʋyakʋ ŋkʋ. 15 Ɩ́ nyənna Tacaa suulu na ɩ́ ná, ɩ suulu ɩnɩ ɩ yelina na pə́ ya mə nyɔɔŋ. Ta taapalʋ kʋpaŋ Pɔɔlɩ ŋmaa-mɛ na ɩ́ kɛɛsɩ-mɛɣɛ pə tɔm na ləmaɣasɛɛ nna Ɩsɔ ha-ɩ tɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmaakɩ ɩ takəlasɩ təna taa kɛ́ timpi timpi ɩ yɔɣɔtəɣɩ tɔm tənɛ tɔ. Ɩ takəlasɩ taa hʋwɛɛ cɛkənaʋ wɛ katɛ kɛ tiili tiili, ɩlɛna ɩsəkpɛɛtɛɛ nyə́ma na mpa pa fɛɩ toŋ tɔ pɛlɛ pa kɛɛkɩ pə hʋwɛɛ. Na ḿpʋ́ɣʋ́ pa kɛɛkɩ Ɩsɔ Tɔm taa tɔmnaa lɛntɩ tɔtɔ. Pa maɣamaɣa pa lepu kɛ pa tɔŋna caaʋ kɛ mpʋ. 17 Ma taapalaa, pənɛntɛ mə ɩsɛ kulaa. Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ taa yele na yəlaa asaɣaa kʋpuɣusutu tolisi-mɛ, na pə́ kɔɔ na timpi ɩ́ səŋaa təca tɔ pə́ laɣasɩ-mɛɣɛ lonte. 18 Ama ɩ́ wɛɛ na ɩ́ puki lɔlɔ kɛ́ Tacaa na tá Yatʋ Yesu Kilisiti pɛɛlɛɛ na ɩ nyəm tɔm taa. Pə kpaɣaʋ saŋa haləna tam tɔ, teeli tʋ ntɛ́ ɩnɩ. Ami. 1 Weesuɣu Tɔm kɛ tə ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa taa cənɛ. Tɔm ntɩ tɩɩ wɛ kancaalaɣa kɛ́, na tə́ nɩɩ-tɩ, na tə́ na-tɩ na ta ɩsəpee, na tə́ nyənɩ-təɣɩ teu, na tá niŋ tokinaa. 2 Waatʋ wei weesuɣu kʋnɛ kʋ kɔma tɔ tə na-kʋ. Pə tɔɔ kɛ́ tə heeliɣi-mɛ na tə́ kpaaləɣɩ-mɛɣɛ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ kʋ tɔm. Tacaa cɔlɔɣɔ kɩɩ wɛɛ na pə́ kuli-kʋ na pə́ hʋ́lɩ́-tʋ. 3 Nti tə nawa na tə nɩɩwa tɔɣɔ tá heeliɣi-mɛ tɔtɔ, sɩ ɩ́ kpɛntəna-tʋɣʋ tá na Tacaa na ɩ Pəyaɣa Yesu Kilisiti ta kpɛntʋɣʋ taa. 4 Tə ŋmaa takəlaɣa sɩ tə́ heeliɣi-mɛɣɛ tɔm tənɛɣɛ na tá laŋa hʋlʋmɩ teu. 5 Nti tə nɩɩ Yesu Kilisiti kiŋ na tə́ heeliɣi-mɛ tɔɣɔlɛ sɩ, Ɩsɔ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ sɔsɔɣa ŋka ka naa tɔ, na paa səkpɛtiya kaɩ fɛɩ ɩ kiŋ. 6 Ye tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ tá na Ɩsɔ tə kpɛntaa na pəyele na tə́ tɔŋna səkpɛtʋɣʋ taa kɛ́ tɔntɛ, tə kɛ́ pɔpɔtʋnaa kɛ tá yɔɣɔtaɣa na tá kʋlapəlɛ pə naalɛ pə taa kɛ́. 7 Ama ye tə tɔŋ tənaŋŋ taa ɩsɩɩ Ɩsɔ maɣamaɣa wɛʋ tənaŋŋ taa tɔ pə kpɛntəɣɩ-tʋɣʋ, na ɩ Pəyaɣa Yesu caləm kpiisiɣi-tʋɣʋ ta ɩsaɣatʋ təna. 8 Ye tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ tə wɛʋ ɩsəntɔ tɔ tə fɛɩna ɩsaɣatʋ, ta maɣamaɣa kɛ tə puɣusiɣi, na tampana fɛɩ tá kiŋ kɛ paa pəcɔ. 9 Ama ye tə heela Ɩsɔ kɛ́ tá ɩsaɣatʋ, tə pəsəɣɩ na tə́ tʋ-ɩ naani. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ təŋəɣɩ siɣisuɣu kɛ́, ɩlɛ ɩ ká hɩɩsɩ tá ɩsaɣatʋ na ɩ́ kpiisi ta kawalasɩ təna təpaɩpaɩ. 10 Ye tə yɔɣɔtəɣɩ sɩ tə ta la ɩsaɣatʋ, Ɩsɔ kɛ́ tə yaakɩ pɔpɔtʋ, na tɩɩ mʋɣɩ ɩ tɔm. 1 Ma piya, ma ŋmaa-mɛɣɛ tənɛ ɩnəɣɩ sɩ pə́ la na ɩ́ taa la ɩsaɣatʋ. Ama ye pə tɩɩ yelaa na nɔɣɔlʋ la ɩsaɣatʋ, ɩlɛ tə wɛna ta tɔm taɣanlʋ kɛ Tacaa kiŋ. Ɩnəɣəlɛ Yesu Kilisiti wei ɩ kɛ́ tampana təŋlʋ tɔ. 2 Pə taɣa pʋlʋ, Yesu Kilisiti ɩnəɣɩ pa lapa kɔtaɣa sɩ pə́ taɣanɩ tá ɩsaɣatʋ, na pə taɣa tá tike tá ɩsaɣatʋ, ama na yəlaa təna təpaɩ ɩsaɣatʋ tɔtɔɣɔ. 3 Ye tə təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu ɩlɛ tɩɩ cɛkəna sɩ tampana tə nyəmá Ɩsɔ. 4 Ye nɔɣɔlʋ tɔma sɩ ɩ nyəmá Ɩsɔ, na pəyele pʋntʋ ɩɩ təŋəɣɩ ɩ kʋheelitu, pʋntʋ kɛ́ pɔpɔtʋ kɛ́, na tampana fɛɩ ɩ kiŋ. 5 Ama wei ɩ təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɔ pʋntʋ sɔɔləna Ɩsɔ na tampana təkpataa. Mpi pə yeki na tə nyəŋ sɩ tá na Ɩsɔ tə kpɛntaa yaa tə ta kpɛntɩ tɔɣɔlɛ. 6 Ye wei ɩ yɔɣɔtaa sɩ ɩ́ na Ɩsɔ pa kpɛntaa, pʋntʋ ɩ́ tɔ tɔntɛ nte Yesu ka tɔma tɔ. 7 Ma taapalaa, pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ kʋfatʋ natələɣɩ ma ŋmaa takəlaɣa sɩ ma heeliɣi-mɛ. Ama kʋsəsɩɩtʋ kʋpəntʋ nti pə heela-mɛɣɛ hatuu kancaalaɣa tɔɣɔ. Na kʋsəsɩɩtʋ kʋpəntʋ ntəɣəlɛ tɔm nti ɩ́ tɛma nɩɩʋ tɔ. 8 Paa na mpʋ pə wɛ ɩsɩɩ kʋsəsɩɩtʋ kʋfatʋ tɔɔ kɛ́ ma ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa, pə hʋla tə tampana kɛ Kilisiti kiŋ na mə kiŋ tɔtɔ. Səkpɛtʋɣʋ kɛɛlaa na tampana kɔkɔ tɛma naʋ tənyaɩɩ. 9 Ye wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ sɩ ɩ wɛ tənaŋŋ taa na pəyele ɩ taa kpaana ɩ yʋlʋtʋɣʋntəlɛ, səkpɛtʋɣʋ ta cɛta pʋntʋ tɔɔ se. 10 Ama ye wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ, pʋntʋ wɛnna tənaŋŋ taa, na pʋlʋ mpi pɩɩ pəsɩ na pə́ tusi lɛlʋ na ɩ́lɛ́ ɩ́ lá ɩsaɣatʋ tɔ pə fɛɩ ɩ kiŋ. 11 Ama səkpɛtʋɣʋ nyaləna wei ɩnɩ ɩ taa kpaana ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ tɔ ɩ tɔɔ. Kʋ taa kɛ́ ɩ tɔŋ, ɩ ta cɛkəna ɩ təpote. Mpi tɔ, səkpɛtʋɣʋ yʋlʋsa ɩ ɩsɛ tɔ se. 12 Ma piya, pə hɩɩsa mə ɩsaɣatʋ kɛ Kilisiti tɔɔ tɔɣɔ ma ŋmaa takəlaɣa na má heeliɣi-mɛ. 13 Caanaa mɛ mə nyəmna wei ɩ ka wɛ hatuu kancaalaɣa tɔ, pə tɔɔ kɛ́ ma ŋmaa takəlaɣa sɩ má heeliɣi-mɛ. Ɩfepiya mɛ, mə kəla Ɩsaɣaʋ tɔɣɔ ma ŋmaa takəlaɣa sɩ má heeliɣi-mɛ. 14 Piya, mə nyəmá Tacaa tɔɣɔ ma ŋmaa takəlaɣa na má heeliɣi-mɛ. Caanaa mɛ, mə nyəmá wei ɩ ka wɛ hatuu pə kancaalaɣa tɔ, pə tɔɔ kɛ́ ma ŋmaa takəlaɣa na má heeliɣi-mɛ. Ɩfepiya, mə wɛnna toma, na Ɩsɔ Tɔm cakɩ mə taa, na ɩ́ kəla Ɩsaɣaʋ, pə tɔɔ kɛ́ ma ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa. 15 Ɩ́ taa sɔɔlɩ antulinya, paa mpi pə tɩɩ kɛ́ antulinya nyəm maɣamaɣa tɔ, ɩ́ taa sɔɔlɩ. Ye nɔɣɔlʋ sɔɔla antulinya, pʋntʋ ta sɔɔlɩ Tacaa tɔtɔ. 16 Pə təna mpi pə kɛ́ antulinya nyəm tɔɣɔlɔ, yʋlʋ tɔnʋɣʋ kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ, na yʋlʋ naakʋɣʋ pʋlʋ na pə ɩsəsɛɛmlɛ kpa-ɩ tɔ, pə taɣa Tacaa kiŋ kɛ pə lɩɩnaa. 17 Antulinya na pə təna mpi yəlaa naakɩ ɩ taa na pá nyɩɩləɣɩ tɔ pə tɔŋna tɛm kɛ́. Ama wei ɩ lakɩ Ɩsɔ luɣu nyəntʋ tɔ pʋntʋ cakəna tam. 18 Ma piya, antulinya tɛm wʋsaa kɛ́. Ɩ́ tɛma nɩɩʋ sɩ Kilisiti kolontu ka lɩɩ. Tɔʋ, kaɣana ɩ kolontunaa mpɛ pa lɩɩ paɣalɛ kɛ́ tənyɔɔ. Pə tɔɔ kɛ́ tə nyəmnaa sɩ pə wʋsa tɛm kɛ́. 19 Yəlaa panɛ pa taa kɛ́ ta nyə́ma na tampana se, pə tɔɔ kɛ́ pa lɩɩ tá taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, ye paa kɛ́ tá nyə́ma, pa taa lɩɩ tá taa se. Ama pa lɩɩ ta taa kɛ́ sɩ pə́ hʋ́lɩ́ teu sɩ pa taa nɔɣɔlʋ taa kɛ́ tá nyəŋ na tampana. 20 Ye mɛ ɩlɛ Feesuɣu Naŋŋtʋ wei Kilisiti tisa paa mə taa wei ɩ tɔɔ tɔ ɩnəɣɩ ɩ́ hikaa, na mpʋ pə yelina mə təna ɩ́ nyəmá tampana. 21 Ye mpʋ pə taɣa ɩsɩɩ ɩ́ tá nyɩ tampana tɔɣɔ ma ŋmaa-mɛ sɩ má heeliɣi-mɛ. Ama ɩsɩɩ ɩ́ nyəma-yɛ, na ɩ́ nyəmá tɔtɔ sɩ pɔpɔtʋ natəlɩ tə fɛɩ tampana taa tɔ pə tɔɔ kɛ́. 22 Aweɣelɛ pɔpɔtʋ ɩlɛ? Wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ təfoo sɩ Yesu tá kɛ́ Kilisiti tɔ pʋntʋ ntɛ́ pɔpɔtʋ. Na ɩnəɣəlɛ Kilisiti kolontu. Pʋntʋ kpɛŋna Tacaa na ɩ Pəyaɣa kɛ́ na ɩ́ kisi. 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, ye wei ɩ́ kisa Pəyaɣa, pʋntʋ kisa Tacaa tɔtɔɣɔ. Na ye wei ɩ́ nyəmá Pəyaɣa, pʋntʋ nyəmá Tacaa tɔtɔɣɔ. 24 Pə tɔɔ kɛ́ ɩ́ ká la kookalɩ na ɩ́ tɔkɩ tɔm nti ɩ nɩɩ hatuu kancaalaɣa tɔɣɔ mə taa kɛ́ teu. Ye ɩ tɔka wenti ɩ́ nɩɩ kancaalaɣa tɔɣɔ mə taa ɩlɛ mə na Pəyaɣa na Tacaa ɩ́ ká kpɛntɩ na ɩ́ caɣa mpʋ. 25 Kilisiti tɔma sɩ ɩ ká ha-tʋɣʋ mpi tɔɣɔlɛ weesuɣu ŋku kʋ kaa tɛ́ tɔ. 26 Mpa pa pɛɛkəɣɩ sɩ pá puɣusi-mɛ tɔ, pa tɔɔ kɛ́ ma ŋmaa-mɛɣɛ tənɛ ɩnɩ sɩ má heeliɣi-mɛ. 27 Ye mɛ ɩlɛ Kilisiti tisa ɩ Feesuɣu kɛ mə tɔɔ kɛ́. Na ɩ Feesuɣu wɛʋ mə kiŋ tɔ nɔɣɔlʋ ɩɩ nɔkəɣɩ-mɛɣɛ natələɣɩ hʋ́lʋ́ɣʋ́ tɔtɔ. Feesuɣu hʋləɣəna-mɛɣɛ pə təna na tampana kɛ kʋ sɛɣɛsəɣɩ, kɩɩ sɛɣɛsəɣɩ pɔpɔtʋ. Pə tɔɔ ɩlɛ ɩ́ təŋ Feesuɣu kʋsɛɣɛsətʋ na mə na Kilisiti ɩ́ kpɛntɩ mpʋ. 28 Nn ma piya, mə na Kilisiti ɩ́ kpɛntɩ na ɩ́ caɣa mpʋ, na tɩɩ tʋ-ɩ naani kɛ́ waatʋ wei ɩ ka lɩɩ tɔ, tə kaa kuu fɛɛlɛ kɛ ɩ ɩsɛntaa kɛ́ kʋyaŋku ɩ ká kɔɔ tɔ. 29 Ɩ́ nyəmá teu sɩ siɣisuɣu kɛ Kilisiti ná təŋəɣɩ, mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ́ ká nyɩ sɩ yəlaa təna mpa pa təŋəɣɩ siɣisuɣu tɔ pa kɛ́ Ɩsɔ piya kɛ́. 1 Ɩ́ nyənɩ ɩsəna mpi Tacaa sɔɔla-tʋ tɔ ɩ paasaa kɛ́ na ɩ́ sɔɔlɩ-tʋ na halɩ pá yaa-tʋ sɩ ɩ piya, na tə tɩɩ kɛ́ ɩ piya nsəɣɩ. Ɩ́ tá ná mpi pə tɔɔ antulinya nyə́ma ta nyɩ-tʋ tɔɣɔlɛ. Pa taa nyɩ Ɩsɔ tɔɣɔ pa ta nyɩ tá. 2 Ma taapalaa, kaɣana tə kɛ́ Ɩsɔ piya kɛ́, ɩlɛ pə ta kulita ɩsəna tɩɩ tɛ na tə́ wɛɛ tɔ pə tɔɔ təkeelee na pə́cɔ́. Paa na mpʋ tə nyəmá sɩ Kilisiti kɔŋ na ɩ́ lɩɩ tɔ tɩɩ nəɣəsəna-ɩ kɛ́, mpi tɔ tɩɩ ná ɩ wɛɛtʋ. 3 Yəlaa təna mpa pa tɛɛləɣɩ Kilisiti kɛ mpʋ tɔ pá taɣanəɣɩ pa təɣɩ na pá lá kʋpama ɩsɩɩ Yesu Kilisiti kɛʋ kʋpaŋ tɔ. 4 Yəlaa təna mpa pa lakɩ ɩsaɣatʋ tɔ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ kɛ pa kpɛɛsəɣəna. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsaɣatʋ lapʋ kɛna kʋsəsɩɩtʋ kpɛɛsənaʋ. 5 Na ɩ́ nyəmá teu sɩ Yesu Kilisiti kɔmaɣa sɩ ɩ ləsəɣɩ yəlaa ɩsaɣatʋ na ɩ́ lɔ. Ɩ maɣamaɣa ɩ fɛɩna ɩsaɣatʋ kɛ paa pəcɔ. 6 Pə tɔɔ kɛ́ ye ɩ na wei pa kpɛntaa, pə cɛpa pʋntʋ na ɩsaɣatʋ lapʋ kɛ́. Ama ye wei ɩ wɛɛ na ɩ́ tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ, ɩ ta na Yesu na ɩ ta tɩɩ nyəmɩ-ɩ. 7 Ma piya ɩ́ taa yele na nɔɣɔlʋ puɣusi-mɛ. Ye wei ɩ təŋəɣɩ tampana, pʋntʋ maɣamaɣa kɛ́ tampana tʋ kɛ́ ɩsɩɩ Yesu Kilisiti. 8 Ye wei ɩ wɛɛ na ɩ́ tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ, ɩlɔɣɔʋ tənna pʋntʋ. Pə taɣa pʋlʋ ɩlɔɣɔʋ lapəna ɩsaɣatʋ kɛ hatuu kancaalaɣa. Pə maɣamaɣa pə tɔɔ təkpem kɛ́ Ɩsɔ Pəyaɣa kɔma sɩ ka wakələɣɩ ɩlɔɣɔʋ təma tənaŋnaŋ. 9 Wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ pəyaɣa tɔ pə cɛpa-ɩ na ɩsaɣatʋ lapʋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ, ɩ ta kɛ sətʋ tɔtɔ, ɩ tɛma weesuɣu tʋ kɛ pəsʋɣʋ kɛ́. Na Ɩsɔ kɛlɛ ɩ Caa, ɩlɛ ɩ kaa pəsɩ na ɩ́ tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ. 10 Ɩɩ naa mpi pə yeki na pá nyəŋ Ɩsɔ piya na ɩlɔɣɔʋ nyənsɩ tɔɣɔlɔ. Wei ɩɩ təŋəɣɩ tampana yaa ɩɩ sɔɔləɣɩ ɩ yʋlʋɣɔɣɔntəlɛ tɔ ɩ ta kɛ Ɩsɔ pəyaɣa. 11 Nti ɩ́ nɩɩwa hatuu kancaalaɣa tɔɣɔlɛ sɩ tə́ sɔɔləɣɩ tá təma. 12 Pə fɛɩ sɩ tə́ la ɩsɩɩ Kayini ka lapʋ tɔ, ɩ ka kɛ́ Ɩsaɣaʋ nyəŋ kɛ́ na ɩ́ kʋ́ ɩ neu. Na pepe tɔɔ kɛ́ ɩ tɩɩ kʋ-ɩ tɔ? Ɩ neu lakaɣa kʋsiɣisim na ɩnɩ ɩ lakaɣa ɩsaɣam tɔ pə tɔɔ kɛ́. 13 Apalaa mɛ, ye antulinya yəlaa taa kpaana-mɛ, təlɛ tə taa la-mɛɣɛ piti. 14 Tə nyəmá sɩ tə lɩɩ təsətɛ kɛ́ na tə́ sʋʋ weesuɣu təhikile. Tə sɔɔla ta yʋlʋtɔɣɔntəlɛnaa tɔɣɔ tə nyəmá mpʋ. Wei ɩɩ sɔɔləɣɩ ɩ lɛlʋ tɔ ɩ wɛ səm taa kɛ́, ɩ ta lɩɩta. 15 Yʋlʋ wei ɩ taa kpaana ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ tɔ ɩ kɛ́ yʋlʋkʋlʋ kɛ́, na mə nyəmá sɩ yʋlʋkʋlʋ fɛɩna weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 16 Tá tɔɔ kɛ́ Yesu Kilisiti lɔ ɩ weesuɣu. Mpi tá nyəmá sɩ yʋlʋ sɔɔla ɩ lɛlʋ tɔɣɔlɛ. Ye mpʋ pə wɛɛ kɛ́ sɩ taa lɔ tá weesiŋ kɛ ta tɔɣɔntəlɛnaa tɔɔ. 17 Ye yʋlʋ wɛna kɛlɛ, ɩlɛna ɩ́ ná pə caala ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ na ɩ́ ta toosi ɩ tɔm sɩ pʋlʋ, wɛɛntʋ ɩnɩ ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ tɔ sɩ ɩ sɔɔla Ɩsɔ kɛlɛ? 18 Ma piya tə taa makɩ nɔɔsɩ taa kɛ́ yem kɛ́ tá təma sɔɔlʋɣʋ tɔm. Ama tá lakasɩ ɩ́ hʋ́lə́ɣɩ́ tɔtɔ sɩ tə sɔɔla təma na tampana. 19 Mpi pɩɩ yele na tə́ nyɩ sɩ tampana kɛ tə təŋəɣɩ tɔɣɔlɛ. Pɩɩ yele na tə́ wɛɛna naani kɛ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa. 20 Ye pə heeliɣi-tʋɣʋ hatuu tá lotu taa sɩ tə fɛɩ teu, tə nyəmá sɩ Ɩsɔ kəla tá lotu taa nyəntʋ tənaɣa tɔɔʋ na ɩ nyəmá pə təna təpaɩ. 21 Ma taapalaa pə tɔɔ kɛ́ ye pə ta heeli-tʋɣʋ natələɣɩ hatuu tá lotu taa, tə kaa nya Ɩsɔ ɩsɛntaa kɛlɛ paa pəcɔ. 22 Tə təŋəɣɩ ɩ kʋheelitu na tə́ lakɩ mpi ɩ caa tɔ pə tɔɔ kɛ́ ɩ ha-tʋɣʋ pə təna mpi tə sələməɣɩ-ɩ tɔ. 23 Nti ɩ tʋ-tʋ tɔɣɔlɛ ɩ Pəyaɣa Yesu Kilisiti tɔm mʋɣʋ na sɩ tə́ sɔɔləɣɩ ta təma ɩsɩɩ Kilisiti tʋ-tʋ sɩ tə́ lakɩ tɔ. 24 Ye wei ɩ təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ pʋntʋ kpɛntəna Ɩsɔ kɛ́ na Ɩsɔ wɛ pʋntʋ waalɩ. Ɩsɔ ha-tʋɣʋ ɩ Feesuɣu tɔɣɔ tə nyəmá sɩ Ɩsɔ wɛ tá waalɩ. 1 Ma taapalaa, nyɛntɛ yəlaa mpa sɩ Ɩsɔ Feesuɣu tii mpɛ pa tɔɔ tɔ ɩ́ taa mʋɣɩ pa təna pa tɔm kɛ yem. Ɩ́ tɛɛ pa waalɩ na ɩ́ ná sɩ feesuɣu ŋkʋ kʋ kɛ́ Ɩsɔ nyəŋkʋ yaa ŋku. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa kʋpiŋ yana na antulinya. 2 Ɩsəna ɩ́ ká nyəna sɩ Ɩsɔ Feesuɣu nyə́ma tɔɣɔlɔ, ye wei ɩ tɔŋ sɩ Yesu Kilisiti pəsa yʋlʋ na tampana ɩlɛ Ɩsɔ Feesuɣu tʋ ntɛ́. 3 Ama wei ɩɩ tisiɣi sɩ Yesu pəsa yʋlʋ na tampana tɔ Ɩsɔ Feesuɣu fɛɩ ɩ kiŋ. Kilisiti kolontu nyəŋkʋ tʋ ntɛ́ pʋntʋ. Ɩ́ ká nɩɩwa sɩ ɩ ká kɔɔ tɔ, ɩ tɛma kɔntɛ kɛ antulinya taa. 4 Ama ma piya mɛ mə kɛ́ Ɩsɔ nyə́ma kɛ́ na ɩ́ kəla Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa pɔpɔtʋnaa. Pə taɣa pʋlʋ, Feesuɣu ŋku kʋ wɛ mə kiŋ tɔ kʋ kəla feesuɣu ŋku kʋ wɛ antulinya nyə́ma kiŋ tɔ. 5 Antulinya yɔɣɔtaɣa kɛ pa yɔɣɔtəɣɩ, na antulinya nyə́ma nɩɩkɩ pa tɔm kɛ pa kɛ́ antulinya nyə́ma tɔ pə tɔɔ. 6 Ama tá ɩlɛ, Ɩsɔ tənna tá. Na wei ɩ nyəmá Ɩsɔ tɔ ɩnɩ ɩ nɩɩkəna tá tɔm, wei ɩ ta kɛ Ɩsɔ nyəŋ tɔ ɩɩ nɩɩkɩ tá tɔm. Mpi pɩɩ yele na tə́ nyəŋ tampana Feesuɣu na feesuɣu ŋku kʋ tolisiɣi yəlaa tɔɣɔlɛ. 7 Ma taapalaa, ɩ́ yele na tə́ sɔɔləɣɩ təma, pə taɣa pʋlʋ Ɩsɔ kiŋ kɛ sɔɔlʋɣʋ lɩɩnaa. Na wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ tɔɣɔlɛ Ɩsɔ pəyaɣa na pʋntʋ nyəmá Ɩsɔ kɛ́. 8 Ama wei ɩɩ sɔɔləɣɩ ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ tɔ, pʋntʋ ta nyɩ Ɩsɔ. Pə taɣa pʋlʋ Ɩsɔ ná kɛ́ sɔɔlʋɣʋ tɔ se. 9 Ɩsɔ tilina ɩ Pəyaɣa ɩkpamlɛ kɛ antulinya taa sɩ tə́ ná weesuɣu kɛ ka tɔɔ. Tɔʋ, mpi Ɩsɔ hʋlənaa sɩ ɩ sɔɔla-tʋ tɔɣɔlɛ. 10 Na ɩsəna pə hʋlaa sɩ sɔɔlʋɣʋ tɔm təkpem tɔɣɔlɛ timpi tá tá sɔɔlɩ Ɩsɔ na ɩnɩ ɩ sɔɔlɩ-tʋ na ɩ́ tili ɩ Pəyaɣa sɩ pə́ hɩɩsɩ tá ɩsaɣatʋ kɛ ka tɔɔ tɔ. 11 Ma taapalaa, Ɩsɔ ná tá kisi-tʋɣʋ mpʋɣʋlɛ sɔɔlʋɣʋ, ɩlɛ pə wɛɛ kɛ́ sɩ tá tɔtɔ taa sɔɔləɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tá təma. 12 Nɔɣɔlʋ ta keesita Ɩsɔ se. Ama ye tə sɔɔləɣɩ tá təma, Ɩsɔ wɛ tá waalɩ kɛ́ na ɩ sɔɔlʋɣʋ naa tá kiŋ təkelekele. 13 Ɩsɔ ha-tʋɣʋ ɩ Feesuɣu tɔɣɔ tə nyəmá sɩ tə kpɛntəna-ɩ na ɩ wɛ tá waalɩ. 14 Tə nana ta ɩsəlɛ kɛ́ na tə́ heeliɣi təfoo sɩ Tacaa tila ɩ Pəyaɣa sɩ ká la antulinya Yatʋ. 15 Ye wei ɩ yɔɣɔtəɣɩ sɩ Yesu kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ, Ɩsɔ wɛ ɩ waalɩ kɛ́ na pʋntʋ kpɛntəna-ɩ. 16 Sɔɔlʋɣʋ mpi Ɩsɔ sɔɔla-tʋ tɔ tə nyəma-wɩ, na tə tɛma-wɩ na tá taa. Ɩsɔ kɛ́ sɔɔlʋɣʋ tʋ kɛ́, ɩlɛ ye wei ɩ sɔɔləɣɩ ɩ lɛlʋ, pʋntʋ nyəmá Ɩsɔ na Ɩsɔ wɛ ɩ waalɩ. 17 Mpi pə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ ta təma sɔɔlʋɣʋ tɩɩ fɛɩ pá yɔɣɔtɩ tɔɣɔlɛ sɩ tə kaa nyana pʋlʋɣʋ paa pəcɔɣɔ Ɩsɔ hʋʋlɛ ńtɛ́ tə wule. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsəna Yesu Kilisiti tɔma antulinya taa tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ tá tɔma. 18 Sɔɣɔntʋ sɔɔlʋɣʋ ta kɛ sɔɔlʋɣʋ. Ama sɔɔlʋɣʋ mpi pə kɛ́ tampana nyəm tɔ pə yasəɣɩ sɔɣɔntʋ kɛ́. Pə tɔɔ kɛ́ sɔɣɔntʋ sɔɔlʋɣʋ ta kɛ sɔɔlʋɣʋ kʋpaŋkʋ nakʋlɩ. Pə taɣa pʋlʋ, saləka kɔŋna na sɔɣɔntʋ. 19 Ye tá, Ɩsɔ laaləna-tʋɣʋ sɔɔlʋɣʋ ɩlɛna taa sɔɔlɩ-ɩ. 20 Ye nɔɣɔlʋ nɔɣɔ taa lɩɩwa sɩ: Ma sɔɔla Ɩsɔ. Ama ye ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ, ɩɩ sɔɔləɣɩ ɩ́lɛ́, pʋntʋ kɛ́ pɔpɔtʋ kɛ́. Ye ɩ ta sɔɔlɩ ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ wei ɩ naakɩ tɔ ɩsənaɣa ɩ ká sɔɔlɩ Ɩsɔ wei ɩɩ naakɩ tɔ? 21 Kʋsəsɩɩtʋ nti Kilisiti tʋ-tʋ tɔɣɔlɛ sɩ: Pə wɛɛ sɩ ye wei ɩ sɔɔla Ɩsɔ, pʋntʋ ɩ́ sɔɔlɩ ɩ yʋlʋtɔɣɔntəlɛ tɔtɔɣɔ. 1 Yʋlʋ wei ɩ tɛma ɩ taa sɩ Yesu kɛlɛ Kilisiti tɔ, pʋntʋ kɛna Ɩsɔ pəyaɣa, na ye wei ɩ sɔɔla piya caa, pʋntʋ sɔɔla piya tɔtɔɣɔ. 2 Tə sɔɔlʋɣʋ Ɩsɔ na tə́ lakɩ ɩ kʋsəsɩɩtʋ tɔɣɔ tə nyəmá sɩ tə sɔɔla ɩ piya. 3 Tə təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ tɔɣɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ tə sɔɔla Ɩsɔ. Na Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ ta kəlɩ-tʋɣʋ katɛ. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ paa Ɩsɔ pəyaɣa ŋka ká pəsəɣɩ na ká kəlɩ antulinya kɛ́. Tə tɛma Ɩsɔ na ta taa tɔɣɔ tə kəla antulinya. 5 Awe pəsəɣəna na ɩ́ kəlɩ antulinya, ye pə taɣa wei ɩ́ tɛŋ ɩ taa sɩ: Yesu kɛlɛ Ɩsɔ Pəyalʋ tɔ ɩ paasi? 6 Yesu Kilisiti kɛlɛ wei ɩ kɔmna lʋm na caləm tɔ. Pə taɣa lʋm tike kɛ ɩ kɔmnaa, ama na caləm tɔtɔɣɔ. Na Feesuɣu ləsəɣəna seliya sɩ ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. Pə taɣa pʋlʋ Feesuɣu kɛna tampana tʋ. 7 Seliya nyəm wɛ tɔm tooso kɛ́. 8 Feesuɣu na lʋm na caləm, na pə təna pə tooso ɩsəntɔ ɩɩ kpɛɛsəɣəna təma. 9 Ye yəlaa ləsəɣɩ seliya tə mʋɣɩ. Tɔʋ, Ɩsɔ nyəŋ ná kəla yəlaa nyə́ma təcaɣacaɣa. Ɩsɔ seliya kɛlɛ wei ɩ ləsa ɩ Pəyaɣa tɔɔ tɔ. 10 Pə tɔɔ kɛ́ wei ɩ tɛŋ Ɩsɔ Pəyaɣa na ɩ taa tɔ pʋntʋ cɛkənna seliya ɩnɛɣɛ hatuu ɩ taa. Ama ye wei ɩɩ tɛŋ ɩ taa na Ɩsɔ, pʋntʋ yaa Ɩsɔ kɛ́ pɔpɔtʋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ta mʋ seliya wei Ɩsɔ ləsa ɩ Pəyaɣa tɔɔ tɔ. 11 Na seliya wei Ɩsɔ ləsəɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Ɩ ha-tʋɣʋ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ, na ɩ Pəyaɣa cɛləna-tʋɣʋ-kʋ. 12 Ye wei ɩ kpɛntəna Pəyaɣa, ɩ hika weesuɣu kʋnɛ ɩnəɣɩ. Na wei ɩ ta kpɛntəna Ɩsɔ Pəyaɣa tɔ pʋntʋ kaa na-kʋ. 13 Ma ŋmaa takəlaɣa na má heeli-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ mɛ mpa ɩ́ tɛma mə taa na Ɩsɔ Pəyaɣa tɔ ɩ́ hika weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ. 14 Tə nyəmá sɩ ye tə sələməɣɩ Ɩsɔ kɛ́ mpi pə kɛ́ ɩ luɣu nyəm tɔ, ɩ nɩɩkɩ tɔɔ kɛ́ tá naani tɔɔ sɔsɔm kɛ ɩ tɔɔ. 15 Ɩsəna mpi tə nyəm sɩ ye tə sələməɣɩ-ɩ pʋlʋ ɩ nɩɩkɩ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ tə nyəmá sɩ ɩ haa-tʋɣʋ mpi tə sələməɣɩ-ɩ tɔ. 16 Ye nɔɣɔlʋ nawa ɩ taapalʋ na ɩ́ lakɩ ɩsaɣatʋ nti tɩɩ kɔŋna səm tɔ, pə wɛɛ sɩ pʋntʋ ɩ́ sələməna ɩ taapalʋ na Ɩsɔ kɛ́, na Ɩsɔ ha-ɩ weesuɣu. Ɩsaɣatʋ nti tɩɩ kɔŋna səm tɔɣɔ ma tɔŋ. Ɩsaɣatʋ nti tə kɔŋna səm tɔ pə taɣa təlɛ tə tɔɔ kɛ́ ma tɔŋ sɩ ɩ́ sələməna. 17 Pə təna mpi pə ta siɣisi tɔ pə kɛ́ ɩsaɣatʋ kɛ́. Ama ɩsaɣatʋ lɛntənaa wɛɛ na tɩɩ kɔŋna səm. 18 Tə nyəmá sɩ Ɩsɔ pəyaɣa nakəlɩ ka kaa wɛɛ na ká tɔŋna ɩsaɣatʋ lapʋ. Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ pəyaɣa kentina ɩ tɔɔ, na Ɩsaɣaʋ kaa kpaɣa pʋlʋɣʋ ɩ tɔɔ. 19 Tə nyəmá sɩ Ɩsɔ tənna-tʋ, na Ɩsaɣaʋ niŋ taa kɛ́ antulinya təna ná wɛɛ. 20 Tə nyəmá sɩ Ɩsɔ Pəyaɣa kɔma na ká lá na tə hii laɣatʋ sɩ tə nyɩ tampana Ɩsɔ. Na ta na-ɩ na ɩ Pəyaɣa Yesu Kilisiti tə kpɛntaa na tə́ wɛɛ mpʋ. Ɩnəɣəlɛ tampana Ɩsɔ, ɩnəɣəlɛ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔ. 21 Ma piya, ɩ́ la laakalɩ na tɩɩŋ. 1 Sɔsɔ ma, má ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ alʋ wei nyá Ɩsɔ ləsaa tɔ, na nyá piya mpa ma sɔɔlaa na tampana tɔ. Pə taɣa ma tike ma sɔɔləna-mɛ, ama pa təna mpa pa nyəmá tampana tɔ pa sɔɔla-mɛɣɛ. 2 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tampana kɛ tə tɔkaa na anəɣɩ tɩɩ tɔkɩ tam. 3 Tacaa Ɩsɔ na Tacaa ɩnɩ ɩ Pəyalʋ Yesu Kilisiti pá hʋ́lɩ́-tʋɣʋ pɛɛlɛɛ na suulu na pá ha-tʋɣʋ alaafəya na pə́cɔ́ tə́ hiki kʋcɔɔŋ ɩnɛɣɛ tampana na sɔɔlʋɣʋ pə taa. 4 Ma laŋlɛ hʋlʋma sɔsɔm kɛ timpi ma nawa nyá piya taa lɛnsɩ tɔka tampana ɩsɩɩ Tacaa tʋ-tʋ sɩ tə́ tɔkɩ tɔ. 5 Ma wiikina-ŋ alʋ nyá, sɩ tə́ sɔɔlɩ tá təmaɣa. Ɩlɛ pə taɣa kʋsəsɩɩtʋ kʋfatʋ natəlɩ tə tɔɔ kɛ́ ma ŋmaakɩ. Ama nti pə sɩɩ-tʋɣʋ tuu kancaalaɣa tɔɣɔlɛ. 6 Ɩsɔ kʋsəsɩɩtʋ tɔkʋɣʋ ntɛ́ sɔɔlʋɣʋ təŋʋɣʋ, na kʋsəsɩɩtʋ nti pə sɩɩ-mɛɣɛ hatuu kancaalaɣa tɔɣɔlɛ sɩ ɩ́ wɛɛna sɔɔlʋɣʋ. 7 Pɔpɔtʋnaa paɣalɛ yana antulinya kɛ́, paa caa pá nɩɩ sɩ Yesu Kilisiti pəsa yʋlʋ tətɛŋɛlɛŋ kɛ tampana. Yʋlʋ wei ɩɩ caa ɩ́ nɩɩ mpʋ tɔ pʋntʋ kɛ́ pɔpɔtʋ kɛ́, na ɩnəɣəlɛ Kilisiti kolontu. 8 Mpʋ tɔ ɩ́ la laakalɩ na mə tɩ, ɩ́ taa yele na mə təmlɛ kawaaɣa le. Pɩɩ tɛ na pə́ fɛlɩ-mɛɣɛ kʋpantʋ kɛ sɔsɔm. 9 Ye wei ɩ́ ŋmaana Kilisiti sɛɣɛsʋɣʋ tɔɔ sɩ kʋ ta maɣa-ɩ, pʋntʋ na Ɩsɔ pa faɣaa kɛ́. Ama ye wei ɩ təŋa Kilisiti sɛɣɛsʋɣʋ, pʋntʋ kpɛntəna Tacaa na ɩ Pəyalʋ kɛ́. 10 Ye nɔɣɔlʋ kɔma na pə́ tá kɛ́ sɛɣɛsʋɣʋ kʋnɛɣɛ ɩ sɛɣɛsəɣɩ, ɩ́ taa tɛɛ pʋntʋ waalɩ sɩ ɩ́ sʋʋ mə təyaɣa, na paa sɛɛtʋ maɣamaɣa ɩ́ taa sɛɛ-ɩ. 11 Pə taɣa pʋlʋ, ye wei ɩ sɛɛ-ɩ pə wɛ ɩsɩɩ ɩ́ na pʋntʋ pa pɛɛla nɔɣɔ kɛ ɩsaɣatʋ təma nna ɩ lakɩ tɔ a taa kɛ́. 12 Tɔm nti ma wɛna sɩ ma heeliɣi-mɛ tɔ tə tɔɔwa, ɩlɛ ma nyɩɩləɣɩ sɩ maa kɔɔ mə tɛɣɛ na má heeli-mɛɣɛ-tɩ na nɔɣɔ na pə́ ha-tʋɣʋ laŋhʋlʋmlɛ sɔsɔɔlɛ. Ma kaa ŋmaa-təɣɩ kʋŋmaa kɛ takəlaɣa taa na ŋmaalaɣa. 13 Nyá kɔɣɔ wei Ɩsɔ ləsaa tɔtɔ tɔ, ɩ piya sɛɛkɩ-ŋ. 1 Sɔsɔ má, ma ŋmaakəna takəlaɣa kanɛɣɛ ma yʋlʋ kʋpaŋ Kayusi. Ma sɔɔla-ŋ sɔsɔm kɛ́. 2 Ma taapalʋ kʋpaŋ, ma koolee ntɛ́ sɩ ń caɣana nyá tɩ, na pə́ ha-ŋ tɔnʋɣʋ taa alaafəya ɩsɩɩ nyá ləsaɣa wɛʋ alaafəya tɔ. 3 Ta taapalaa tala cənɛ ɩlɛna pá heeli-m sɩ ń tɔka tampana kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ, ɩsɩɩ tuu lɔŋ n ka tɩɩ tɔkʋɣʋ-yɛ tɔ, ɩlɛna ma laŋlɛ hʋlʋmɩ sɔsɔm. 4 Ɩsɩɩ ma nɩɩkʋɣʋ sɩ ma piya təŋəɣɩ tampana tɔ pə wɛ-m leleŋ kɛ́ pə tɩɩ fɛɩ. 5 Ma taapalʋ kʋpaŋ, paasənaʋ mpi ń paasəna tá taapalaa haləna pə́ kpɛŋna mʋʋlaa maɣamaɣa tɔ n kɛ́ yʋlʋ kʋpaŋ kɛ́. 6 Yəlaa panɛ pa pʋɣʋla nyá sɔɔlʋɣʋ tɔm kɛ Yesu sɛɛlaa təna ɩsɛntaa. Haɩ, ma wiikina-ŋ sɩ ń nyənɩ Ɩsɔ na ń səna-wɛɣɛ pa mpaaʋ tɔm taa. 7 Kilisiti təmlɛ lapʋ tɔɔ kɛ́ pa tʋ mpaaʋ, pa ta tisi sɩ mpa pa ta nyɩ Ɩsɔ tɔ pá səna-wɛ. 8 Pə mʋna Kilisiti təŋlaa ta taa tɔkəna yəlaa ɩsɩɩ panɛ ɩnɩ pa takanaa, na tə́ tʋ-wɛɣɛ niŋ kɛ tampana təmlɛ nte pa lakɩ tɔ tə taa. 9 Ma ŋmaa Yesu sɛɛlaa kpekəle kɛ takiliya tənyəʋ, na Tiyotəlɛfɩ wei ɩ pɛɛkəɣɩ sɩ pa nyənəɣɩ-ɩ pa sɔsɔ tɔ ɩ́ kisi sɩ ɩnɩ ɩ kaa mʋ ma tɔm. 10 Pə tɔɔ kɛ́ ye ma kɔma na má kɔɔ maa kuli ɩsaɣatɔm na pɔpɔtʋ tɔm nti ɩ suu-tʋ tɔ tə tɔɔ na ɩ́ nɩɩ. Ɩ ta yele ɩ nyəŋ ɩnɩ se. Ta taapalaa mpa pa kɔŋ təna tɔ ɩɩ mʋɣʋ-wɛ. Haləna ye mpa pa caakɩ sɩ pa mʋ-wɛ, ɩ kaləɣəna-wɛɣɛ na ɩ́ nyaasɩ-wɛ na Yesu sɛɛlaa kpekəle taa tɔɣɔnʋɣʋ. 11 Ma taapalʋ kʋpaŋ, taa kɛɛna ɩsaɣalatʋ. Ama kɛɛna kʋpantʋ latʋ na ń lakɩ. Ɩsɔ tənna kʋpantʋ latʋ. Ye wei ɩɩ lakɩ kʋpantʋ, pʋntʋ ta nyɩ Ɩsɔ kɛ́ paa pəcɔɣɔ. 12 Yəlaa təna pʋɣʋləɣɩ Temetiyusi kʋpantʋ kɛ́, na ɩ tampana maɣamaɣa ná ləsəɣɩ ɩ nyɩɩlʋɣʋ tɔtɔ. Ɩnəɣɩ tá tɔtɔ tə kuliɣi kahuka kɛ ɩ kʋpantʋ tɔɔ, na n nyəmá teu sɩ taa yɔɣɔta nti, ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. 13 Tɔm nti ma wɛna sɩ ma heeliɣi-ŋ tɔ tə tɔɔwaɣa, ɩlɛ ma kaa nɔkɩ na má ŋmaa-təɣɩ kʋŋmaa kɛ takəlaɣa taa na ŋmaalaɣa. 14 Ama ma nyɩɩləɣɩ sɩ maa kɔɔ na má na-ŋ nɔɔnɔɔ na tə́ caɣa na tə́ yɔɣɔtɩ. 15 Ɩsɔ ɩ́ ha-ŋ alaafəya, nyá taapalaa sɛɛkɩ-ŋ. Sɛɛ paa ta taapalʋ wei. 1 Maɣa Saakɩ neu Yuti, Yesu Kilisiti təmlɛ tʋ. Má ŋmaana takəlaɣa kanɛɣɛ mpa Tacaa Ɩsɔ yaawa na ɩ́ sɔɔlɩ-wɛ, na Yesu Kilisiti ná tɔka-wɛ tɔ. 2 Ɩsɔ ɩ́ hʋlɩ-mɛɣɛ suulu, na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya, na ɩ́ tʋ-mɛɣɛ təma sɔɔlʋɣʋ na pə́ tɔɔ sɔsɔm. 3 Ma taapalaa, ma lʋpa teu sɩ nyʋɣʋ yapʋ tɔm nti tə kɛ́ tá təna tá tɔm tɔ pə tɔm kɛ má ŋmaa-mɛ. Kɛna pə́ caalɩ-m sɩ má ŋmaa-mɛɣɛ takəlaɣa kanɛ na má sɔɔsɩ-mɛɣɛ apalʋtʋ na ɩ́ yoo Ɩsɔsɛɛlɛ nte Ɩsɔ ha tɔm kʋlʋm tɔɔ kɛ́ kpakpaa kɛ mpa ɩ tɩ tɔ pə yoou. 4 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, yəlaa asaɣaa napəlɩ mpa pa sʋʋwa təkɛʋ kɛ́ ta taa tɔ, mpɛ pa kɛɛna tá Ɩsɔ pɛɛlɛɛ tɔm na pá kʋsəɣəna pa asilima taa tɔntɛ tɔm nyʋɣʋ, na pá kisiɣi Yesu Kilisiti wei ɩ tike təkoŋ ɩ kɛ Tacaa na ta Sɔsɔ tɔ. Pa tɛma kpaalʋɣʋ kɛ Ɩsɔ Tɔm takəlaɣa taa kɛ́ hatuu lɔŋ kɛ pa tɔm kʋɣʋ. 5 Paa na ɩ́ ka tɛma-təɣɩ nyəm təkpataa tɔ, pə wɛɛ sɩ má tasa-mɛɣɛ lɛntɩ tɔɔsʋɣʋ kɛ ɩsəna Tacaa yapa Ɩsɛɣɛlɩ yəlaa kɛ Icipiti taa na pə waalɩ ɩ́ kʋ mpa pa ta tɛmɩ-ɩ na pa taa tɔ. 6 Ɩ́ tɔɔsɩ sɩ ɩsɔtaa tillaa mpa pa laŋa ta hɛɛna pəsʋɣʋ ŋku pə ha-wɛ sɩ pa lakəna, na pá kʋlɩ na pá yele pa maɣamaɣa pa lona tɔ, Ɩsɔ hɔka-wɛɣɛ alukpala kɛ tam tɔɔ, na ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ atɛ səkpɛtʋɣʋ taa, na ɩ́ taŋna kʋyakʋ sɔsɔɔʋ. Kʋ wule kɛ ɩ ká tʋ-wɛɣɛ saləka. 7 Ɩ́ tɔɔsɩ sɩ Sɔtɔm na Kɔmɔɔ na acalɛɛ nna a cɔɔna-yɛ tɔ a yəlaa lakaɣa kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtaa tillaa panɛ. Pa lakaɣa asilima kʋlapʋtʋ kɛ́. Pa təŋaɣa pa tɔnəŋ kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ wei ɩ fɛɩ lapʋ tɔ. Ɩlɛ kɔkɔ tam nyəŋka ntɛ́ pa saləka, na mpi pə lapa-wɛɣɛ mpʋ tɔ pə kpaala paa wei kɛ́ təkelekele. 8 Yəlaa mpa pa sʋʋwa təkɛʋ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ mə hɛkʋ tɔ mpʋ pə maɣamaɣa kɛ pɛlɛ pa lakɩ. Pa toosee nna pa toosiɣi na pá təŋəɣɩ mpʋ na pá lakɩ tɔ anɩ a tʋsəɣəna-wɛ na pá wakələɣɩ pa tɩ, na pá footiɣi Ɩsɔ sɔsɔɔntʋ, na pá tʋʋkɩ ɩsɔtaa teeli nyə́ma. 9 Ɩsɔtaa tillu sɔsɔ Misɛɛlɩ ta la mpʋ. Moisi səpa na Misɛɛlɩ na ɩlɔɣɔʋ pá hɔŋɩ-ɩ na pá yooki tɔ, Misɛɛlɩ ta kuli nɔɣɔ na ɩ́ kʋ ɩlɔɣɔʋ tɔm na kʋtʋɣʋ. Ama ɩ tɔma-ɩ kɛ́ sɩ: Tacaa ká nana-ŋ. 10 Yəlaa panɛ, mpi pa ta nyɩ tɔ mpəɣɩ pa tʋʋkɩ. Na mpi pa nyəmá yem kɛ́ pa tɩ ɩsɩɩ taalɛ wontu maɣamaɣa nyəŋʋɣʋ tɔ, mpɩ pə kʋɣʋna-wɛ təkpataa. 11 Pa tɔm wɛ waɩyo kɛ́. Kayini ɩkpatɛ kɛ pa təŋəɣɩ, na pɔɣɔlaɣa tɔɔ kɛ́ pa tolisa pa tɩ ɩsɩɩ Palaam lapʋ tɔ. Ɩsəna mpi Kolee ná kpɛɛsəna Moisi tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ pa lapa, ɩlɛna pá wakəlɩ tənaŋnaŋ. 12 Ye pa wɛ mə tɔɣɔnasɩ tətɔɣɔlɛ, tusuɣu wɛnna, na tənaɣa pa pəsəɣəna pa acima na fɛɛlɛ tɩɩ fɛɩ-wɛ, hiliŋ haana. Pa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ piluɣuu na heelim kʋsɩ-kʋ tɔ, na ɩsɩɩ tɩɩŋ wei paa pə tala ɩ lʋlʋɣʋ ɩɩ lʋləɣɩ tɔ, na ɩsɩɩ tɩɩŋ wei pa kpɛsəna ɩ lila na ɩ́ wʋlɩ yem təwɔkɔkɔ tɔ. 13 Pa kʋlapʋtʋ lʋləsəɣɩ fɛɛlɛ fɛɩ təma kɛ pa kiŋ kɛ́ ɩsɩɩ teŋku hʋla pááná nyəna tɔɔkʋɣʋ kʋhulaŋ tɔ. Pa wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtʋlʋŋasɩ kʋkpɛsasɩ. Ɩsɔ tɛma-wɛɣɛ pa təcaɣalɛ caaʋ kɛ səkpɛtiile anaam taa kɛ́. 14 Atam saalɩ kʋlɛlʋɣʋ naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋ ntɛ́ Henɔkɩ, na ɩnɩ ɩ ka nana yəlaa panɛ pa tɔm kɛ hatuu lɔŋ na ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ɩ́ tʋ ŋkpaŋŋ na ɩ́ nɩɩ. Tacaa ká kɔɔ na ɩ ká kpɛŋna ɩ ɩsɔtaa tillaa naŋŋ nyə́ma ɩsɩɩ iyisi naanʋwa (10000), 15 sɩ ɩ hʋʋkəna yəlaa tənaɣa tɔm. Ɩ ká kʋ asaɣaa təna mpa pa kpɛɛsəna Ɩsɔ na pá lá təma asaɣɛɛ anɛ a təna tɔ, na ɩsaɣatɔm nti kawalasɩ nyə́ma mpa paa see nɔɣɔlʋ tɔ pa tʋ-ɩ tɔ pa tɔm. 16 Yəlaa panɛ, tam kɛ́ pa kʋntəɣɩ na pá kaləɣɩ. Pa maɣamaɣa pa kʋnyɩɩləŋ kɛ pa təŋəɣɩ. Kalampaanɩ tɔm kɛ pa yɔɣɔtəɣɩ, na mpa pa kiŋ kawaaɣa wɛɛ tɔɣɔ pa taləɣɩ. 17 Ama ma taapalaa mɛ, mɩɩ tɔɔsɩ nti Tacaa Yesu Kilisiti tillaa heela-mɛɣɛ tuu lɔŋ tɔ. 18 Pa heela-mɛɣɛ sɩ: Tampana tɔɔ, kʋyɛɛŋ kʋtɛɛsəŋ taa, yəlaa ká lɩɩ mpa pa təŋəɣɩ pa kʋnyɩɩləŋ ɩsaɣaŋ tɔ, na paa woŋ-mɛ. 19 Mpɛ pa yelina na faɣaʋ kɔŋ, pa yʋlʋwɛɛtʋ ŋmakələna-wɛ, pə taɣa Ɩsɔ Feesuɣu. 20 Ama ma taapalaa mɛ, mɩɩ sɔɔsɩ toŋ kɛ mə Ɩsɔ sɛɛʋ kʋpam naŋŋ nyəm taa kɛ́ tam. Ɩ́ sələməna Ɩsɔ Feesuɣu Naŋŋtʋ pəsʋɣʋ, 21 na ɩ́ səŋ Ɩsɔ sɔɔlʋɣʋ tɔm taa kɛ́ tam na ɩ́ taŋaa sɩ Tacaa Yesu Kilisiti ɩ́ ha-mɛɣɛ weesuɣu ŋku kɩɩ tɛŋ tɔɣɔ ɩ kʋpantʋ tɔɔ. 22 Sika nyə́ma tɔm ɩ́ la-mɛɣɛ pətɔɔtɛɛ. 23 Ɩ́ hɔ-wɛ na ɩ́ ləsɩ kɔkɔ taa na ɩ́ ya pa nyɔɔŋ. Lɛlaa tɔm ɩ́ la-mɛɣɛ pətɔɔtəlɛ tɔtɔ na sɔɣɔntʋ. Ama pə kpaɣaʋ pa wontu nti pa yʋlʋwɛɛtʋ asilima taanaa tɔ ɩ́ taa tokina. 24 Ɩsɔ pəsəɣɩ na ɩ́ te-mɛɣɛ təhotile təna taa, na ɩ́ la na ɩ́ səŋ ɩ ɩsɛntaa na ɩ́ fɛɩna kawalaɣa, na laŋhʋlʋmlɛ kʋɣɩ-mɛ. 25 Ta Yatʋ Ɩsɔ wei ɩnɩ ɩ tike ɩ kɛ́ Ɩsɔ tɔ ɩ teeli na ɩ sɔsɔɔntʋ na ɩ pəsʋɣʋ na ɩ toŋ ka wɛ ḿpʋ́ɣʋ́, ɩlɛ pə́ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ saŋa taa na tam tɔɔ kɛ́ Tacaa Yesu Kilisiti tɔɔ. Ami. 1 Takəlaɣa kanɛ ka taa kɛɛsəɣəna Yesu Kilisiti kula mpi pə tɔɔ na ɩ́ hʋ́lɩ́ tɔ. Ɩsɔ yelina sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ pəyalaa kɛ mpi pə wɛɛ sɩ pə kɔŋ nɔɔnɔɔ tɔ. Kilisiti tilina ɩ ɩsɔtaa tillu na ɩ́ hʋ́lɩ́-təɣɩ ɩ pəyalʋ Yohaanɩ má. 2 Na pə təna mpi Yohaanɩ má, ma nawa tɔɣɔ ma kɛɛsaa. Na Ɩsɔ kʋheelutu na tampana nna a tɔɔ Yesu Kilisiti kulaa tɔɣɔlɔ. 3 Wei ɩ kaləɣɩ tɔm tənɛ, na mpa pa tʋ ŋkpaŋŋ kɛ mpi pɩɩ la cele na pə yɔɣɔta pə tɔm tɔ, na pá tɔka nti pa ŋmaa cənɛ tɔ, pʋntʋnaa ntɛ́ leleŋ nɩɩlaa. Pə taɣa pʋlʋ, mpi pə wɛɛ sɩ pɩɩ la mpʋ tɔ pə waatʋ wʋsaa kɛ́. 4 Maɣa Yohaanɩ, má ŋmaakəna takəlaɣa kɛ Yesu sɛɛlaa kpeka naatosompɔɣɔlaɣa mpa mɛ ɩ́ wɛ Asii tɛtʋ taa tɔ. Ɩsɔ wei ɩ wɛɛ, na ɩ ka wɛɛ, na ɩ ká kɔɔ tɔ, ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya. Na feesiŋ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ wɛ Ɩsɔ Kawulaɣa kumte ɩsɛntaa tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya tɔtɔ. 5 Yesu Kilisiti wei ɩ kɛ́ seliya tʋ kʋpaŋ, na pə taaləna-ɩ sətaa taa kɛ́ feesuɣu təcəcɩ na ɩ kɛ́ tɛtʋ tɔɔ awulaa wulaʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ pɛɛlɛɛ na ɩ́ ha-mɛɣɛ alaafəya tɔtɔ. Ɩnɩ ɩ sɔɔləna-tʋ na ɩ́ sɩ́ sɩ pə́ ləsɩ-tʋɣʋ tá ɩsaɣatʋ, 6 na ɩ lapa-tʋɣʋ awulumpiya sɩ tə́ la ɩ Ɩsɔ wei ɩ kɛ́ ɩ Caa tɔɣɔ təmlɛ ɩsɩɩ kɔtəlaa. Yesu teeli na ɩ pəsʋɣʋ ɩ́ wɛɛ tam. Ami. 7 Ɩ́ nyənɩ, ɩ kɔŋna na ɩsɔŋmʋntʋ. Yəlaa təna təpaɩ haləna pə́ kpɛntəna mpa paa tʋla-ɩ pɔ́ɔ́ŋ tɔ paa na-ɩ. Atɛ piitimnaa təna ká wii ɩsɩɩ pa səkɩ. Nn, pə́ la mpʋ. Ami. 8 Maɣa Aləfa na Omɛka. Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ wei ɩ wɛɛ, na ɩ ka wɛɛ, na ɩ ká kɔɔ tɔ ɩnɩ ɩ yɔɣɔtəna təfoo kɛ́ mpʋ. 9 Mə taapalʋ Yohaanɩ má, má na-mɛ tə tɔkʋɣʋ kʋnyɔŋ na tə tɔkʋɣʋ kawulaɣa na tə́ taŋna suulu tɔ, tá na Yesu tə kpɛntaa tɔɣɔ. Ma lapa Ɩsɔ Tɔm na tampana nna a tɔɔ Yesu kulaa tɔ pə waasʋ tɔɣɔ pa sɩɩ-m Patəmɔsɩ. Lʋm cɔɔna tɛtʋ nti tɔ tə taa cənɛ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tacaa kʋyakʋ wule, Feesuɣu tɛɛna-m. Tənaɣa ma nɩɩ pə yɔɣɔta ma waalɩ na nɔɣɔ sɔsɔɣa ɩsɩɩ akantəlɛ wula taka. 11 Pa yɔɣɔtaɣa kɛ́ sɩ: Nmaa takəlaɣa taa kɛ́ mpi n naakɩ tɔ, na ń tilina-kɛɣɛ Yesu sɛɛlaa kpeka naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɛ: Ɩfeesu, Simiinɩ, Pɛɛkam, Tiyatii, Saatɩ, Filatɛləfii, Layotisee. 12 Ma pəsaa sɩ ma naa wei ɩ yɔɣɔtəɣəna-m tɔ, ɩlɛ má ná wʋla kpatəŋ kɛ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ tɔɔ pa mʋsa kɔkɔsɩ tɔɣɔlɛ. 13 Na ɩ hɛkʋ taa wɛ nɔɣɔlʋ na ɩ́ nəɣəsəna yʋlʋ, na ɩ́ suu capa kʋtaɣalʋ, na ɩ́ ləla ɩ hɔɔlɛ taa kɛ́ wʋla tampala. 14 Ɩ nyɔɔsɩ hʋlʋma laɩlaɩ kɛ́ ɩsɩɩ kaɣalʋ, yaa ɩsɩɩ kpoŋkpomʋlʋm, na ɩ ɩsɛ mʋɣɩ kɔkɔ. 15 Ɩ nɔntaaləŋ mʋɣɩ kɔkɔ kɛ́ ɩsɩɩ pa tʋkʋɣʋ nyəɣəlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ kuluku kɔkɔ sɔsɔɔŋka taa na kʋ hoo na pá sotiti-kʋ tɔ. Na ɩ nɔɣɔ yuŋ kəla ɩsɩɩ lʋm kpeŋuɣu na pə́ faləɣɩ tɔ. 16 Ɩ tɔka ɩ niŋ ntɔɣɔŋ taa kɛ́ ɩsɔtʋlʋŋasɩ naatosompɔɣɔlaɣa, na laɣatɛ nte tə wɛ lɔŋ kɛ taa na waalɩ tɔ tə lɩɩkaɣana ɩ nɔɣɔ taa. Ɩ ɩsɛntaa mʋɣɩ kɔkɔ kɛ́ ɩsɩɩ ilim sikuɣu na pə́ nyakɩ ɩsəna mpi tɔ. 17 Ma na-ɩ mpʋ, ɩlɛna má hoti ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ ɩsɩɩ sətʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ təna ɩ niŋ ntɔɣɔŋ kɛ ma tɔɔ na ɩ́ tɔ sɩ: Taa nyá, má kɛna kancaalaɣa tʋ na kantəkaɣa tʋ. 18 Ma wɛna ma weesuɣu. Maa səpa, ɩlɛ pənɛntɛ ma wɛna ma weesuɣu kɛ tam tɔɔ. Má kpilikina səm na atɛtʋnaa təcaɣalɛ kɛ ma niŋ taa. 19 Ye mpʋ tʋ takəlaɣa taa kɛ́ mpi n naa tɔ, paa nɔɔnɔɔ nyəntʋ tənɛ, paa pə waalɩ nyəntʋ nti tɩɩ kɔɔ tɔ. 20 Ɩsɔtʋlʋŋasɩ naatosompɔɣɔlaɣa wei n ná ma tɔka ma niŋ ntɔɣɔŋ taa, na wʋla kpatəŋ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ tɔɔ pa mʋsa kɔkɔsɩ tɔ pə hʋ́lə́ɣɩ́ mpi tɔɣɔlɔ. Ɩsɔtʋlʋŋasɩ naatosompɔɣɔlaɣa ntɛ́ Yesu sɛɛlaa naatosompɔɣɔlaɣa ɩsɔtaa tillaa, na wʋla kpatəŋ wei ɩ tɔɔ pa mʋsa kɔkɔsɩ tɔ ɩlɛɣɛlɛ Yesu sɛɛlaa naatosompɔɣɔlaɣa maɣamaɣa. 1 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Ɩfeesu Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma tɔka ɩsɔtʋlʋŋasɩ naatosompɔɣɔlaɣa kɛ ma niŋ ntɔɣɔŋ taa, na ma tɔŋ wʋla kpatəŋ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ tɔɔ pa mʋsa kɔkɔsɩ tɔ ɩ hɛkʋ taa tɔ ma yɔɣɔtaa sɩ: 2 Ma nyəmá pə təna mpi n lapa tɔ. Na ma nawa ɩsəna n wɩɩwa tɔ, na suulu wei n tɔkaa tɔ. Ma nyəmá sɩ nn caa asaɣaa tɔm. N maɣasa mpa pa yaa pa təɣɩ tillaa, pəyele kpaɩtəko pa ta kɛ pʋlʋ tɔ, sɩ n naa pa waalɩ. N nawa sɩ pa kɛ́ pɔpɔtʋnaa kɛ́. 3 N tɔɣa suulu na ń tɔɣɔ ma kʋnyɔŋ, na paa na mpʋ tɔ n ta lɔ tɔɔŋ. 4 Ama kʋlʋmtʋ nti ma laŋlɛ ta hɛɛna-ŋ tɔɣɔlɛ sɩ, nn tasəɣɩ-m sɔɔlʋɣʋ ɩsɩɩ hatuu kancaalaɣa n ka sɔɔlʋɣʋ-m tɔ. 5 Tɔʋ, timpi ɩnɩ n cɔləsa mpʋ tɔ tɔɔsɩ pə tɔɔ na ń ha nyá ɩsaɣatʋ kɛ siɣile, na ń lá ɩsɩɩ n lakaɣa tuu kancaalaɣa tɔ. Ye n ta ha nyá ɩsaɣatʋ kɛ siɣile maa kɔɔ nyá kiŋ na má kpɛsɩ nyá kɔkɔ kpátʋ́ɣʋ́ kɛ kʋ lonte taa. 6 Paa na mpʋ kʋlʋmtʋ nti ma laŋlɛ hɛɛna-ŋ tɔɣɔlɛ sɩ, nyá kpiisa ŋkpaŋʋɣʋ tɔtɔɣɔ Nikolaɩ nyə́ma kʋlapʋtʋ nti ma kpiisa ŋkpaŋʋɣʋ tɔ. 7 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ́ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. Ye mpa pa lapa kəllaa maa ha-wɛɣɛ nɔɣɔ na pá tɔɣɔ Ɩsɔ tɩɩŋ taalɛ taa weesuɣu tʋɣʋ pəle. 8 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Simiinɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma kɛ́ kancaalaɣa tʋ na kantəkaɣa tʋ na ma səpa na má fe tɔ, ma yɔɣɔtaa sɩ: 9 Ma nyəmá kʋnyɔməŋ wei n tɔɣaa tɔ. Ma nyəmá nyá hʋlʋməŋ tɔɔ. Paa na mpʋ tampana tɔɔ ɩsəntɔ n pilaa kɛ́. Ma nyəmá ɩsaɣatʋ nti mpa pa yaa pa təɣɩ Yuta nyə́ma pəyele pa ta kɛ Yuta nyə́ma tɔ pa yɔɣɔtəɣɩ nyá tɔɔ tɔ. Pa kɛ́ Satanɩ nyə́ma kɛ́. 10 Taa nyana kʋnyɔŋ ŋku n ká kɔɔ na ń tɔɣɔ tɔ. Nyənɩ, Ɩlɔɣɔʋ ká tʋ mə taa paɣalɛ kɛ saləka taa sɩ ɩ maɣasəɣɩ-mɛ na ɩ́ ná mə waalɩ. Na kʋyɛɛŋ naanʋwa taa kɛ́ ɩ́ ká tɔɣɔ kʋnyɔŋ. La yʋlʋpaŋ haləna nyá səm wule, maa tɛ na má ha-ŋ weesuɣu teeli ntenuɣu. 11 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ́ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. Ye mpa pa lapa kəllaa pa kaa na səm kʋlɛləm. 12 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Pɛɛkam Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma wɛna laɣatɛ nte tə wɛ lɔŋ kɛ táá na waalɩ tɔ ma yɔɣɔtaa sɩ: 13 Ma nyəmá timpi n wɛɛ tɔ, Satanɩ kawulaɣa tətɔɣɔlɛ ntɛ́ təna. N nyɔɔna-m teu təkpam, haləna waatʋ wei pa kʋ ma aseeta tʋ kʋpaŋ Antipasɩ kɛ mə tɛ timpi Satanɩ ná lapa ɩ tɛ tɔtɔ tɔ, n tɛma-m na nyá taa kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́, n ta yele. 14 Ama kʋlʋmtʋ nti ma laŋlɛ ta hɛɛna-ŋ tɔɣɔlɛ sɩ, mpa pa tɔka Palaam sɛɣɛsʋɣʋ tɔ pa wɛ nyá tɛ təna. Palaam ka sɛɣɛsəna Palakɩ sɩ ɩ́ tusi Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma sɩ pá tɔɣɔ tɩɩŋ kʋlalaam, na pá la asilima na pá pəsɩ asaɣaa. 15 Na mpa pa tɔka Nikolaɩ nyə́ma sɛɣɛsəŋ tɔ pa wɛ nyá tɛ tɔtɔ. 16 Yele nyá ɩsaɣatʋ ntɩ, ye pə taɣa mpʋ maa kɔɔ nɔɔnɔɔ kɛ́ nyá kiŋ na má yoona yəlaa mpɛ na ma nɔɣɔ taa laɣatɛ. 17 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. Ye mpa pa lapa kəllaa maa ha-wɛɣɛ manna kʋŋmɛsʋ. Na maa ha paa pa taa wei tɔtɔɣɔ pəlɛ kʋhʋlʋməlɛ nte tə tɔɔ pa ŋmaa hətɛ kʋfatɛ nte nɔɣɔlʋ ta nyɩ tɔ ye pə taɣa pʋntʋ wei paa cɛlɛ-tɛ tɔ ɩ paasi. 18 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Tiyatii Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma kɛ́ Ɩsɔ Pəyalʋ, na ma ɩsɛ mʋɣɩ kɔkɔ, na ma nɔntaaləŋ tee kɔkɔ kɛ nyənənyənɩ ɩsɩɩ nyəɣəlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ŋku pa sotitaa tɔ, ma yɔɣɔtaa sɩ: 19 Ma nyəmá pə təna mpi n lapa tɔ, ma nyəmá nyá sɔɔlʋɣʋ tɔm na nyá Ɩsɔ tɔɔ yuŋ tisuɣu tɔm, na ɩsəna n paasaa na ń kʋɣɩ nyá təɣɩ təmlɛ lapʋ tɔɔ, na ɩsəna n tɔka suulu tɔ. Ma nyəmá sɩ nyá kʋlapəlɛ nɔɔnɔɔ nyəntɛ kəla tuu kancaalaɣa nyəntɛ. 20 Ama kʋlʋmtʋ nti ma laŋlɛ ta hɛɛna-ŋ tɔɣɔlɛ sɩ n yela alʋ Cɛsapɛlɩ na ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ sɩ Ɩsɔ tilina ɩnɩ sɩ ɩ́ yɔɣɔtəɣɩ, pəyele kpaɩtəko. Ɩ sɛɣɛsəɣɩ ma pəyalaa sɩ pá la asilima na pá tɔɣɔ tɩɩŋ kʋlalaam tɔ, ɩ pilisiɣi-wɛɣɛ. 21 Ma ha-ɩ waatʋ sɩ ɩ yele ɩ ɩsaɣatʋ ntɩ, ama ɩɩ caa ɩ asilima yeluɣu. 22 Pə tɔɔ tɔ maa kpaɣa-ɩ na má hɩɩsɩ kʋnyɔntɔɣɔlɛ kato tɔɔ, na maa la na mpa pa lakəna-ɩ wasaŋkalətʋ tɔ pɛlɛ pá na kʋnyɔŋ kɛ sɔsɔm tɔtɔ. Ama ye pa yela asilima kʋlapʋtʋ nti pá na-ɩ pa lakɩ tɔ pə paasi. 23 Na kʋkələtʋ ntɛ́ sɩ maa kʋ ɩ piya na pə́cɔ́ Yesu sɛɛlaa təna nyɩ sɩ maɣalɛ wei ɩ nyəmá yʋlʋ lotu taa hʋwɛɛ na ɩ kʋnyɩɩləm tɔ. Maa tɛ na má fɛlɩ paa wei kɛ́ ɩsɩɩ ɩ lapa tɔ. 24 Pə kaasa mpa mɛ mə wɛ Tiyatii Yesu sɛɛlaa kpekəle taa təna na ɩ́ tá təŋ sɛɣɛsʋɣʋ ɩsaɣaʋ kʋnɛ tɔ, mə tá nyəna mpi yəlaa panɛ pa yaa sɩ Satanɩ mukaɣa tɛɛ mukaɣa nyəm tɔ, ma heeliɣi-mɛ sɩ ma kaa tasa-mɛɣɛ səɣəla naaləɣɩ sʋkʋɣʋ. 25 Ama ɩ́ tɔkɩ mpi ɩ́ wɛna tɔɣɔ teu təkem na haləna má kɔɔ. 26 Mpa paa la kəllaa na pʋntʋnaa lakɩ mpi ma caakɩ haləna tənaɣa tɔ, maa cɛla pʋntʋnaa kɛ pəsʋɣʋ ŋku ma Caa ná cɛla má tɔ. Maa ha-wɛɣɛ pəsʋɣʋ na pá ŋmakələɣɩ piitimnaa. Na paa tiiki-wɛ na nyəɣəlʋɣʋ kpátʋ́ɣʋ́, na pʋntʋnaa ká naŋ piitimnaa ɩsɩɩ pa yɔkʋɣʋʋ cʋɣʋ nyəm tɔ. Na maa ha-wɛɣɛ tʋlʋmalʋɣʋ tɔtɔ. 29 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ́ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. 1 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Saatɩ Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Ma wei ma tɩ Ɩsɔ feesiŋ naatosompɔɣɔlaɣa na ɩsɔtʋlʋŋasɩ naatosompɔɣɔlaɣa tɔ, ma yɔɣɔtaa sɩ: Ma nyəma pə təna mpi n lapa tɔ. Ma nyəmá teu sɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ n nyənəɣɩ sɩ n wɛna weesuɣu pəyele n səpaɣa. 2 Kʋlɩ nyá naasɩ taa na ń la mpi pə kaasaa tɔ na pə́ nyɔɔ toŋ, pə́ taa kɔɔ na pə́ tɛɛsɩ səpʋ tənaŋnaŋ. Pə taɣa pʋlʋ, ma nawaɣa sɩ nyá kʋlapʋtʋnaa ta te teu kɛ ma Ɩsɔ ɩsɛntaa. 3 Sɛɣɛsʋɣʋ ŋku paa sɛɣɛsa-ŋ tɔ tɔɔsɩ kʋ tɔɔ. Tɔɔsɩ sɩ n ka tɛma sɛɣɛsʋɣʋ ŋkʋɣʋ nɩɩʋ, tɔkɩ-kʋ na ń yele nyá ɩsaɣatʋ. Ye n ta kʋlɩ nyá naasɩ taa, ma kɔŋɩ-ŋ tutuɣu kɛ́ ɩsɩɩ ŋmɩɩlʋ kɔŋʋɣʋ tɔ, n kaa nyɩ waatʋ wei maa kɔɔ tɔ se. 4 Paa na mpʋ nyá yəlaa mpa pa wɛ Saatɩ taa tɔ pa taa lɛlaa ta pilisi pa wontu se. Wontu kʋhʋlʋmtʋ kɛ paa suu na má na-wɛ tə́ tɔŋ. Pə taɣa pʋlʋ, pə mʋna-wɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́. 5 Mpa paa la kəllaa tɔ wontu kʋhʋlʋmtʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ paa suu, ma kaa kʋ pa həla kɛ weesuɣu takəlaɣa taa. Maa yɔɣɔtɩ ma Caa na ɩ ɩsɔtaa tillaa pa ɩsɛntaa sɩ pa kɛ́ ma nyə́ma. 6 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. 7 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Filatɛləfii Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma wɛ tənaŋŋ na ma kɛ́ tampana tʋ, na ma tɔka wulaʋ sɔsɔ Tafiiti saafʋ na ma təkəɣɩ na nɔɣɔlʋ ɩɩ pəsəɣɩ tʋlʋɣʋ, na ma tʋlaa nɔɣɔlʋ ɩɩ pəsəɣɩ təkʋɣʋ tɔ, ma yɔɣɔtaa sɩ: 8 Ma nyəmá pə təna mpi n lapa tɔ. Ma nyəmá sɩ nyá toma ta tɔɔ te, paa na mpʋ tɔ n tɔka ma tɔm na n lapa yʋlʋpaŋ. Ma ha ɩkpatɛ kɛ nyá ɩsɛntaa na nɔɣɔlʋ kaa wakəlɩ-tɛ. 9 Satanɩ nyə́ma pɔpɔtʋnaa mpa pa yaa pa təɣɩ Yuta nyə́ma, pəyele kpaɩtəko pa ta kɛ pʋlʋ tɔ, maa lana-wɛ. Maa caalɩ-wɛ na pá həntɩ-ŋ atɛ na pa se-ŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ paa nyəna sɩ ma sɔɔla nyá tɔm. 10 Ɩsəna mpi n nɩɩna ma nɔɣɔ taa tɔm sɩ ń tɔkɩ suulu, na tampana n tɔkɩ-ɩ tɔ, ma tɔtɔ maa kenti nyá tɔɔ kɛ́ waatʋ wei wahala kɔŋ ɩ́ kɔɔ sɩ ɩ maɣasəɣɩ antulinya təna taa yəlaa sɩ ɩ naa tɔ. 11 Maa kɔɔ nɔɔnɔɔ yoo. Mpi n wɛna tɔ tɔkɩ-wəɣɩ teu təkem, pəcɔ nɔɣɔlʋ ɩ́ taa kɔɔ na ɩ́ lɛɛkɩ-ŋ nyá kəlʋɣʋ teeli ntenuɣu. 12 Wei ɩ lapa kəllʋ tɔɣɔ maa la ma Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ akele, na pʋntʋ kaa tasa fituɣu. Maa ŋmaa ɩ tɔɔ kɛ́ ma Ɩsɔ hətɛ na ma Ɩsɔ ɩcatɛ nyəntɛ tɔtɔ, Yosalɛm kʋfalʋ wei ɩ ka lɩɩna ma Ɩsɔ kiŋ kɛ ɩsɔtaa na ɩ tii tɔ. Na maa ŋmaa pʋntʋ tɔɔ tɔtɔɣɔ ma hətɛ kʋfatɛ nte pa ha-m tɔ. 13 Ye wei ɩ́ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ́ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. 14 Nmaa takəlaɣa na ń heeli Layotisee Yesu sɛɛlaa kpekəle ɩsɔtaa tillu sɩ: Má wei ma kɛ́ Ami, na má hʋləɣəna pə təna pə tampana kɛ teu na má kɛna pə təna mpi Ɩsɔ ŋmawa tɔ pə tʋ tɔ, ma yɔɣɔtaa sɩ: 15 Ma nyəmá pə təna mpi n lakɩ tɔ. Ma nyəmá sɩ nyaɣalɛ nyá, n ta niɣiti pəyele n ta haŋ. Ma caa kɛ́ sɩ ye n ká niɣiti, niɣiti, ye n ká haŋ, haŋ. 16 Anɩ n ta haŋ pəyele n ta niɣiti, na ń wɛ tətɛmlɛɛ kɛ́ mpʋ tɔ, maa tɔ-ŋ kɛ́. 17 N faalʋɣʋ mpʋ sɩ n pilaa, sɩ n wɛna kɛ́, n ta laŋ pʋlʋ tɔ, n ta nyɩ sɩ nyá tɔm wɛ waɩyo, na n kɛ́ kʋnyɔntʋ kutukutu. N hʋlʋmaa kɛ́, na tapakpɛtɛ kɛ n wɛɛ, na n kɛ́ yʋlʋm kɛ́. 18 Pə tɔɔ kɛ́ ma tasəɣɩ tɔm sɩ ń ya ma cɔlɔɣɔ wʋlanaa mpa kɔkɔ taɣanaa tɔ na ń pili. Ya tɔtɔɣɔ wontu kʋhʋlʋmtʋ na ń suu na pə́ waasɩ nyá tapakpɛtɛ fɛɛlɛ tɔɔ. Na ń ya tɔtɔɣɔ kɔɔlɛ na ń tʋ nyá ɩsɛ na á kuli. 19 Pa təna mpa ma sɔɔlaa tɔɣɔ ma kaləɣəna na má hɔŋ pa ŋkpaŋŋ. Ye mpʋ sɛɛsɩ ɩsəlɛ na ń yele nyá ɩsaɣatʋ. 20 N naa ma səŋʋɣʋ nɔnɔɣɔ na má lakɩ kaafala, ye nɔɣɔlʋ nɩɩ ma nɔɣɔ na ɩ́ tʋlɩ nɔnɔɣɔ, maa sʋʋ pʋntʋ tɛ na má na-ɩ tə́ kaa nyanaɣa. 21 Mpa pá lapa kəllaa maa ha-wɛɣɛ mpaaʋ na pá caɣa ma cɔlɔɣɔ ma kawulaɣa kumte tɔɔ ɩsɩɩ ma lapʋ kəllʋ na má caɣa ma Caa kiŋ kɛ ɩ kawulaɣa kumte tɔɔ tɔ. 22 Ye wei ɩ wɛna ŋkpaŋŋ pʋntʋ ɩ́ tʋ-ɩ teu, na ɩ́ nɩɩ nti Feesuɣu heeliɣi Yesu sɛɛlaa kpeka tɔ ɩlɛ. 1 Pəlɛ pə waalɩ pə tasa-m lapʋ ɩsɩɩ toosee taka na má ná pə tʋla ɩsɔtɔnʋɣʋ taa kɛ́ nɔnɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə yɔɣɔtəɣɩ na pə́ sɛɛkɩ ɩsɩɩ akantəlɛ sɛɛkʋɣʋ tɔ. Maa tɛma-kɛɣɛ nɩɩʋ kɛ hatuu lɔŋ. Tənaɣa pə tɔma-m sɩ: Kpa cənɛ na má hʋlɩ-ŋ nti tə wɛɛ sɩ tɩɩ kɔɔ tənɛ tə waalɩ tɔ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu tɛɛna-m kpakpaa na má ná ɩsɔtaa tənaɣa kawulaɣa kumte, na nɔɣɔlʋ caɣa tə tɔɔ. 3 Ɩ ɩsɛntaa tee kɔkɔ kɛ́ na pə́ nəɣəsəna ɩsɩɩ liɣitee pɛɛ kɛ tɔm naalɛ nna a cɔlətaa tɔ. Na káɣálʋ́ cɔɔna kumte na ɩ́ tee kɔkɔ na pə́ nəɣəsəna ɩsɩɩ liɣitee pəlɛ kasasaŋa nyəntɛ. 4 Kumlee hiu na liɣiti ka cɔɔna kumte ńtɛ́, na sɔsaa hiu na liɣiti caɣa a tɔɔ, na pá suu wontu kʋhʋlʋmtʋ na pá tema wʋla nteniŋ. 5 Kumte ńtɛ́ tə tɛɛ, tɛʋ nyəɣəsaɣa ŋmɛlɛʋ ŋmɛlɛʋ kɛ́, na pə́ yɔɣɔtəɣɩ, na tɛʋ holiɣi kpaŋ kpaŋ. Fətəlanaa sɔsaa naatosompɔɣɔlaɣa ná mʋkaɣa kumte ɩsɛntaa. Fətəlanaa sɔsaa mpɛɣɛlɛ Ɩsɔ Feesiŋ naatosompɔɣɔlaɣa. 6 Kumte nɔɣɔ tɔɔ, tiŋ pɔna ɩsɩɩ teŋku, na pə taa naa təcɛɩcɛɩ ɩsɩɩ tiŋ kʋpampaŋ nɔɣɔlʋ. Pə cɔɔnaʋ kumte luɣu luɣu təkpam tɔ, weesiŋ nyə́ma napələɣɩ liɣiti mpa pa taa na pa waalɩ ɩsɛ waasaa təwisiwisi tɔ, mpɛ pa pɩɩləna. 7 Kancaalaɣa tʋ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ tɔɣɔlaɣa, naalɛ nyəŋ ná nəɣəsəna ɩsɩɩ naule, tooso nyəŋ ɩsɛntaa ná nəɣəsəna yʋlʋ. Pə yela liɣiti nyəŋ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ hɛkəlɛ sɔsɔ kʋlʋɣʋʋ ɩsɔtaa tɔɣɔ. 8 Weesiŋ nyə́ma mpɛ pa liɣiti kɛ́ mpʋ tɔ paa pa taa wei ɩ wɛna keŋ naatoso naatoso kɛ́, na ɩsɛ waasa paa pa taa wei ɩ taa na ɩ waalɩ təwisiwisi. Tam pa wɛ ḿpʋ́ɣʋ́ na pá yooki yontu sɩ: Naŋŋ tʋ, naŋŋ tʋ naŋŋ tʋ ntɛ́ Tacaa Ɩsɔ Toma təna tʋ. Ɩ ká wɛɛ, na ɩ wɛɛ, na ɩ ká kɔɔ. 9 Weesiŋ nyə́ma liɣiti ɩnɩ ɩ kʋləɣɩ yontu yoou sɩ ɩ taləɣɩ na ɩ́ sa na ɩ́ sɛɛ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ na ɩ́ wɛ tam tɔɔ tɔ sɩ ɩ́ na təmlɛ. 10 Ɩlɛna sɔsaa hiu na liɣiti ɩnɩ ɩ́ həntɩ wei ɩ́ caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ kumte tɔɔ na ɩ́ wɛ tam tɔɔ tɔ ɩ tɛɛ, na pá sɛɛ-ɩ, na pá kɔɔlɩ pa nteniŋ na pá sɩɩ kumte ɩsɛntaa. Na pa tɔ sɩ: 11 Tacaa na tá Ɩsɔ, teeli na samtʋ na toma. Pʋwɛ, pə mʋna-ŋ kɛ́. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nyá lapəna wontunaa təna tɔ se. Na nyá nɔkəna na tə́ wɛɛ na pə́ ha-təɣɩ weesuɣu. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná takəlaɣa kɛ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ ɩ niŋ taa, na pá kpila-kɛɣɛ kekeele na pá ŋmaawa ka taa na ka waalɩ, na pá taala ka tɔɔ kɛ́ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa na pə́ tʋ niŋ. 2 Na má ná ɩsɔtaa tillu toŋ tʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́lɛ́ ɩ kpaaləɣəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Awe nəɣəsəna ɩ́ kɔɔlɩ kʋtaalətʋ tənɛ na ɩ́ hɛtɩ takəlaɣa? 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ta na nɔɣɔlʋ wei ɩ ká pəsɩ na ɩ́ hɛtɩ takəlaɣa ŋkɛ na ɩ́ wiili ka taa tɔɣɔ ɩsɔtaa na tɛtʋ tɔɔ na tɛtʋ pə tɛɛ. 4 Tənaɣa ma pəla ɩsəlʋm kɛ teu, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa ta na nɔɣɔlʋ wei ɩ nəɣəsəna takəlaɣa ŋkɛ ka hɛtʋɣʋ yaa ka wiiluɣu tɔ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsaa taa nɔɣɔlʋ tɔma-m sɩ: Taa wii. Nyənɩ, Yuta kpekəle taa tɔɣɔlaɣa, wulaʋ sɔsɔ Tafiiti lʋlʋɣʋ taa tʋ, lapa kəllʋ. Ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ kɔɔlɩ kʋtaalətʋ naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ na ɩ́ hɛtɩ takəlaɣa. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná Ɩwəyaɣa na ká səŋa kumte hɛkʋ taa, na weesiŋ nyə́ma liɣiti na sɔsaa pa cɔɔna-ɩ. Ka nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ paa kʋ-kɛ. Na ɩ ka wɛna həŋ naatosompɔɣɔlaɣa na ɩ ɩsɛ kɛ naatosompɔɣɔlaɣa nna a kɛ́ Ɩsɔ feesiŋ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ tila tɛtʋ təna taa tɔ. 7 Tənaɣa Ɩwəyaɣa polaa na ká mʋ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ ɩ niŋ ntɔɣɔŋ taa kɛ́ takəlaɣa. 8 Ɩwəyaɣa mʋ takəlaɣa ŋkɛɣɛ mpʋ, ɩlɛna feesiŋ nyə́ma liɣiti ɩnɩ na sɔsaa hiu na liɣiti ɩnɩ pá həntɩ-ɩ atɛ. Pa təna paa wɛna saŋkʋnaa kɛ́ na wʋla poosiisi na sɩ́ suna tulaalʋnaa kʋwɔpaa mpa pa kɛ́ Ɩsɔ yəlaa sələməŋ tɔ. 9 Na pá yoo yontu kʋfatʋ sɩ: Nyá nəɣəsənana takəlaɣa ŋkɛ ka mʋɣʋ na ka tɔɔ kʋtaalətʋ kɔɔlʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, nyaɣa pa kʋwa, na n yapa Ɩsɔ kɛ́ yəlaa kɛ nyá səm taa, kɛ́ kpeka təna taa, na nsəma təna taa, na piitim təna taa, na kateŋasɩ təna taa. 10 Na n lapa-wɛɣɛ awulumpiya sɩ pá la tá Ɩsɔ kɛ́ təmlɛ ɩsɩɩ kɔtəlaa, na paa tɔɣɔ kawulaɣa kɛ atɛ. 11 Ma tɔŋna ḿpʋ́ɣʋ́ nyənʋɣʋ ɩlɛ ma nɩɩ ɩsɔtaa tillaa tuutuuma taŋ ntɛ́, paa wɛ yəlaa iyisi iyisi. Na pá səŋaa na pá cɔɔna kumte na weesiŋ nyə́ma na sɔsaa. 12 Na pá yoo yontu na nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Ɩwəyaɣa ŋka paa kʋwa tɔ, ŋkɛɣɛ pə nəɣəsəna pá ha pəsʋɣʋ na toŋ na ləmaɣasɛɛ na toma na samtʋ na teeli na talətʋ. 13 Na má nɩɩ tɔtɔɣɔ ɩsɔtaa na tɛtʋ tɔɔ na tɛtʋ tɛɛ na teŋku taa nyə́ma, na antulinya ɩnɛ ɩ taa nyəm təna təpaɩ yooki yontu sɩ: Yəlaa təna ɩ́ tala na pá sa wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ na ɩwəyaɣa. Pa teeli na pa pəsʋɣʋ ɩ́ wɛɛ tam. 14 Tənaɣa weesiŋ nyə́ma liɣiti cɔwa sɩ: Ami. Ɩlɛna sɔsaa náá həntɩ atɛ na pá sɛɛ. 1 Pə waalɩ kɛ́ ma na Ɩwəyaɣa kɔɔla kʋtaalətʋ naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ taa kʋlʋmtʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ weesiŋ nyə́ma liɣiti mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ nɔɣɔ. Pə lapaɣa ɩsɩɩ tɛʋ holuɣu taka, na ɩ́ tɔŋ sɩ: Kɔɔ. 2 Ma nyənaɣa mpʋ ɩlɛ ma ná kpaɣanʋhʋlʋmaɣa ntɛ́, na wei ɩ caɣa ka tɔɔ tɔ ɩ tɔka tɔɔʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ha-ɩ teeli ntenuɣu. Ɩ kɛ́ kəllʋ kɛ́, na ɩ́ tɛɛ sɩ ɩ tasəɣɩ kəlʋɣʋ tɔtɔ. 3 Pə waalɩ kɛ́ Ɩwəyaɣa kɔɔla kʋtaalətʋ naalɛ nyəntʋ. Ɩlɛna má nɩɩ weesiŋ nyə́ma mpɛ pa taa naalɛ nyəŋ nɔɣɔ sɩ: Kɔɔ. 4 Ma nyənaɣa ɩlɛna má ná kpaɣanʋsɛɛmaɣa lɩɩwa. Na pá ha ka tɔɔ caɣalʋ kɛ pəsʋɣʋ sɩ ɩ́ yoosi tɛtʋ tɔɔ yəlaa təna na pá yoo na pá kʋ təma. Ɩlɛna pá cɛlɛ-ɩ laɣatɛ taa laɣatɛ. 5 Pə waalɩ kɛ́ Ɩwəyaɣa kɔɔla kʋtaalətʋ tooso nyəntʋ, na má nɩɩ weesiŋ nyə́ma tooso nyəŋ tɔma sɩ: Kɔɔ. Ma nyənaɣa mpʋ ɩlɛna má ná kpaɣanʋkpɛɛtaɣa lɩɩwa na ka tɔɔ caɣalʋ tɔka sanəya kɛ ɩ niŋ taa. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩwa ɩsɩɩ nɔɣɔlʋ nɔɣɔ taka na ka lɩɩna weesiŋ nyə́ma liɣiti mpɛ pa hɛkʋ na ká tɔ sɩ: Kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ təmlɛ lapʋ kʋfɛlʋɣʋ ntɛ́ tɔɣɔnaɣa pee kiloo kʋlʋm. Ɩlɛna tɔɣɔnaɣa pee lɛŋka kɛ kiloonaa tooso kɛ́ kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ təmlɛ. Ama pə kpaɣaʋ nim na sʋlʋm tɔ, taa ke pə́lɛ́. 7 Pə waalɩ kɛ Ɩwəyaɣa kɔɔla kʋtaalətʋ liɣiti nyəntʋ, na má nɩɩ weesiŋ nyə́ma liɣiti nyəŋ tɔma sɩ: Kɔɔ. 8 Ma nyənaɣa mpʋ ɩlɛna má ná kpaɣanʋ atɔntɔɔtɛ taka lɩɩwa. Na pa yaa ɩ tɔɔ caɣalʋ sɩ səm, na wei ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ sətaa təcaɣalɛ tɔ ɩ́lɛ́ ɩ təŋəɣɩ ɩ waalɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ha-wɛɣɛ toma kɛ tɛtʋ hɔɣɔləŋ liɣiti táá kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ, sɩ pá kʋ yəlaa na laɣatɛ na nyɔɣɔsɩ sɔsɔɔnsɩ na kʋtɔməŋ, na pá lá na taalɛ wontu kʋ yəlaa. 9 Pə waalɩ kɛ́ Ɩwəyaɣa kɔɔla kʋtaalətʋ kakpasɩ nyəntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná kɔtaɣa təlatɛ tɛɛ kɛ́ mpa paa kʋwa tɔ pa ləsasɩ. Ɩsɔ Tɔm na tampana nna pa nawa na pá heeliɣi-yɛ tɔ pə tɔɔ kɛ́ pa kʋ-wɛ. 10 Na pá yɔɣɔtəɣəna nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ sɩ: Tacaa naŋŋ tʋ na tampana tʋ, pəlee kɛ́ n ká hʋʋna atɛ nyə́ma, na pa kʋɣɩ-tʋɣʋ ɩsəntɔ tɔ, ń tʋ-wɛɣɛ saləka? 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa ha paa pa taa wei kɛ́ capa kʋhʋlʋm na pá heeli-wɛ sɩ pá yele na pə́cɔ́. Pə kaasa pəcɔɣɔ, haləna pa taapalaa na pa təmlɛ taa akpelenaa mpa paa kʋ ɩsɩɩ pa kʋɣʋ mpɛ tɔ pa nyʋɣʋ kɔɔ na kʋ yoosi na pə́cɔ́. 12 Pə waalɩ kɛ́ Ɩwəyaɣa kɔɔla naatoso nyəntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛtʋ paasaa na tə sele teu, na ilim náá məlɩ piliŋ ɩsɩɩ pa piisuɣu pʋʋɣʋ tɔ, na ɩsɔtʋ náá məlɩ sɛɛʋ ɩsɩɩ caləm. 13 Na ɩsɔtʋlʋŋasɩ náá lɩɩ ɩsɔtaa na sɩ hotiɣi atɛ ɩsɩɩ heelim ciɣituɣu fiki tʋɣʋ na fikinaa akaa cɛkɩ na á hotiɣi tɔ. 14 Na ɩsɔtɔnʋɣʋ kɛɛlɩ ɩsɩɩ pa kpiluɣu takəlaɣa na paa naa-kɛ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə kpɛsa pɔ́ɔ́ŋ tənaɣa ɩ lona taa na pə́ ləsa tɛtʋ nti lʋm cɔɔnaa tɔɣɔ tə lona taa. 15 Atɛ awulaa sɔsaa na nyʋɣʋ nyə́ma nyʋɣʋ nyə́ma na yoolaa taa sɔsaa na apila na pəsəlaa na yəlaa lɛlaa təna, paa yomaa paa kasaɣampiya pa sewa na pá ŋmɛlɩ kʋkpaməŋ taa na pɔ́ɔ́ŋ sɩɩlasɩ taa. 16 Na pá tɔŋ pɔ́ɔ́ŋ na kʋkpaməŋ sɩ: Ɩ́ kpətɩ tá tɔɔ, ɩ́ takɩ tá tɔɔ kɛ́ teu təkulakula na tə́ taa lɩɩ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ ɩ ɩsɛntaa, na pə́ hatələna-tʋ na Ɩwəyaɣa pááná tɔtɔ. 17 Pə taɣa pʋlʋ, pa pááná kʋyakʋ sɔsɔɔŋkʋ tapəna. Awe pəsəɣəna na ɩ́ kantəlɩ? 1 Pəlɛ pə waalɩ ma ná ɩsɔtaa tillaa liɣiti səŋa tɛtʋ ŋkuluŋasɩ liɣiti tɔɔ, na pá kpa sɩ tənasɩ heelim na pá tɔkaa sɩ heelimaɣa ɩ taa fɛtɛ tɛtʋ na teŋku na tʋɣʋ nakʋlɩ kʋ tɔɔ. 2 Na má ná ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́ tɔtɔ, na ɩ́ lɩɩna ilim təlɩɩlɛ tɔɔ na ɩ́ tɔka Weesuɣu tʋ Ɩsɔ kʋyʋsʋɣʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ ɩsɔtaa tillaa liɣiti wei pa ha toma sɩ pá la tɛtʋ na teŋku pə taa kɛ naŋanaŋa tɔ sɩ: 3 Ɩ́ taa lata ɩsaɣatʋ kɛ tɛtʋ na teŋku na tɩɩŋ pə tɔɔ, haləna tə́ tɛ tá Ɩsɔ pəyalaa tokuŋ taa kɛ́ yʋsʋɣʋ na pə́cɔ́. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa heela-m mpa pa tokuŋ taa pa yʋsa Ɩsɔ kʋyʋsʋm tɔ pa nyʋɣʋ. Pa wɛ yʋlʋnyɔɔŋ iyisi nɩɩnʋwa na iyisi nɩɩlɛ na liɣiti (144000) kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kpeka təna taa. 5 Yʋlʋnyɔɔŋ iyisi naanʋwa na naalɛɣɛ (12000) pá yʋsa Yuta kpekəle taa. Lupɛŋ kpekəle taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Katɩ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). 6 Asɛɛ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Nɛfətali nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Manasee nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). 7 Simiyɔŋ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Lefii nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Ɩsakaa nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). 8 Sapulɔŋ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Yosɛɛfʋ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). Pɛncamɛɛ nyəntɛ taa kɛ́ iyisi naanʋwa na naalɛ (12000). 9 Pə waalɩ ma nyənaɣa tɔtɔ, ɩlɛna má ná yəlaa kupiŋ, nɔɣɔlʋ kaa pəsɩ na ɩ́ kala pa təna mpa paa wɛ pə taa tɔ. Kateŋasɩ təna taa na kpeka təna taa na piitim təna taa na nsəma təna taa yəlaa ka wɛnna. Na pá səŋa kumte na Ɩwəyaɣa pa ɩsɛntaa, na pá suu capanaa kʋhʋlʋmaa na pá tɔka pacʋntʋ kɛ pa niŋ taa. 10 Na pá yɔɣɔtəɣəna nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ sɩ: Ta Ɩsɔ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ ɩ́ na Ɩwəyaɣa pa yapəna tá nyɔɔŋ. 11 Ɩsɔtaa tillaa təna ná səŋaa na pá cɔɔna kumte na sɔsaa na weesiŋ nyə́ma liɣiti ɩnɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hənta atɛ tənɛnɛnɛ na pá sɛɛ Ɩsɔ. 12 Na pá tɔŋ sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ pə wɛɛ. Tá Ɩsɔ tənna talətʋ, na teeli, na ləmaɣasɛɛ, na nyana təmlɛ sɛɛʋ, na samtʋ, na pəsʋɣʋ, na toma kɛ tam tɔɔ. Ami. 13 Tənaɣa sɔsaa mpɛ pa taa nɔɣɔlʋ pɔɔsa-m sɩ: Yəlaa mpa pa suu capanaa kʋhʋlʋmaa tɔ pa kɛ́ mpa na leɣe pa lɩɩnaa? 14 Ɩlɛna má cɔ-ɩ sɩ: Ma cɛ nyá nyəmna. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heela-m sɩ: Mpa paa nawa kʋnyɔŋ sɔsɔɔʋ ŋkʋ tɔɣɔlɛ. Pa cɔta pa capanaa kɛ́ na pá hʋləsɩ-wɛɣɛ Ɩwəyaɣa caləm taa. 15 Pə tɔɔ kɛ́ pa səŋa Ɩsɔ kumte tɛɛ na pá lakɩ ɩ təyaɣa taa kɛ́ təmlɛ kɛ tam tɔɔ. Wei ɩ caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ kumte tɔɔ tɔ ɩ ká caɣa pa kiŋ na ɩ́ kentiɣi pa tɔɔ. 16 Nyɔɣɔsɩ yaa lʋkɔtʋ kaa tasa-wɛɣɛ kpaʋ. Ilim kaa nyaɣa-wɛ, haŋaɣa nakəlɩ ka kaa tasa-wɛɣɛ lapʋ. 17 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩwəyaɣa ŋka ka wɛ kumte hɛkʋ tɔ ŋkɛ kaa tiikiɣina-wɛ, na kaa pukina-wɛɣɛ weesuɣu lʋm sɛɛlaa kiŋ. Na Ɩsɔ ká hɩɩsɩ pa ɩsəlʋm təna təpaɩpaɩ. 1 Ɩwəyaɣa kɔma na ká kɔɔlɩ kʋtaalətʋ naatosompɔɣɔlaɣa nyəntʋ ɩlɛna pə́ su ɩsɔtaa təkɛtɛkɛtɛ haləna pə́ polo ɩsɩɩ kaləfu hɛkʋ taa kɛ́ mpʋ. 2 Pə waalɩ kɛ́ ma ná ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa mpa pa səŋəɣɩ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɛla-wɛɣɛ akantɛɛ naatosompɔɣɔlaɣa. 3 Tənaɣa ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ná kɔma na ɩ́ səŋ kɔtaɣa təlatɛ na ɩ́ tɔka ɩ niŋ taa kɛ́ wʋla cofolo wei ɩ taa pa wɔkɩ tulaalʋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cɛla-ɩ tulaalʋ kɛ́ sɔsɔm sɩ ɩ́ kpɛnna Ɩsɔ yəlaa sələmʋɣʋ na ɩ́ lá kɔtaɣa kɛ kɔtaɣa təlatɛ nte pa lapəna wʋla na tə́ wɛ kumte ɩsɛntaa tɔ tə tɔɔ. 4 Ɩsɔtaa tillu wei ɩ səŋa Ɩsɔ ɩsɛntaa na ɩ́ tɔka tulaalʋ na ɩ́ wɔkɩ tɔ tulaalʋ ɩnɩ ɩ nyɔɔsɩ na Ɩsɔ yəlaa sələmʋtʋ pə kpɛntaa kɛ́ na pə́ kpaakɩ. 5 Pə waalɩ kɛ́ ɩsɔtaa tillu kpaɣa tulaalʋnaa cofolo ɩnɩ na ɩ́ haa kɔtaɣa təlatɛ tɔɔ kɛ́ mamala kɛ ɩ ləpam na ɩ́ məŋna na ɩ́ pɛtɩ-ɩ tɛtʋ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ sʋʋ hola kɛ kpaŋ kpaŋ, na pə́ yɔɣɔtəɣɩ yem yem, na tɛʋ nyəɣəsəɣɩ ŋmɛlɛʋ ŋmɛlɛʋ, na tɛtʋ náá sele. 6 Ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa mpa pa tɔka akantɛɛ naatosompɔɣɔlaɣa tɔ pɛlɛ pa taɣana pa təɣɩ sɩ pa caa hʋlʋɣʋ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu kancaalaɣa nyəŋ hʋla akantəlɛ. Tənaɣa pə pɛta atɛɣɛ tɔmpɛɛ na kɔkɔ na pə́ sitina caləm, ɩlɛna antulinya hɔɣɔləŋ tooso taa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ nyaɣa, na pə́ nyaɣa nyɩɩtʋ lʋm nyəntʋ təna. 8 Pə waalɩ kɛ́ ɩsɔtaa tillu naalɛ nyəŋ ná hʋla ɩ́lɛ́ ɩ nyəntɛ. Ɩlɛna pə́ pɛtɩ pʋlʋ ɩsɩɩ pʋɣʋ sɔsɔɔŋkʋ kɛ teŋku taa na pə mʋɣɩ kɔkɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ teŋku hɔɣɔləŋ tooso taa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ lʋm pəsa caləm. 9 Na weesuɣu nyəm mpi pɩɩ wɛ teŋku taa tɔ pə tintika tooso taa kʋlʋmtəlɛ sɩ, na kpɩɩləŋ təna tintika tooso taa tintiɣile kʋlʋmtəlɛ wakəlɩ. 10 Pə waalɩ kɛ́ ɩsɔtaa tillu tooso nyəŋ hʋla ɩ akantəlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtʋlʋŋa sɔsɔɔŋka ŋka ka mʋkaɣa kɔkɔ ɩsɩɩ kahulaɣa tɔ ka kpɛsa ɩsɔtaa na ka hoti. Na pusi sɔsɔɔnsɩ na lʋm sɛɛlaa pə tintika tooso taa tintiɣile kʋlʋmtəlɛ tɔɔ kɛ́ ka nyəkaa. 11 Ɩsɔtʋlʋŋa ŋkɛ ka hətɛ ntɛ́ sɩ Nyaŋ. Tənaɣa lʋm huwa tooso taa huɣule kʋlʋmtəlɛ lapa nyaŋ, na yəlaa paɣalɛ nyɔɔ-wɩ ɩlɛna pá sɩ. 12 Pə waalɩ kɛ́ ɩsɔtaa tillu liɣiti nyəŋ ná hʋla ɩ́lɛ́ ɩ nyəntɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pə hika ilim hɔɣɔləŋ tooso taa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ, na pə hika ɩsɔtʋ kɛ ɩ hɔɣɔləŋ tooso taa hɔɣɔlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ mpʋ tɔtɔ, na ɩsɔtʋlʋŋasɩ tintika tooso taa kɛ́ tintiɣile kʋlʋmtəlɛ. Na timpi timpi pə hika mpʋ tɔ pə naʋ sɩ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ səkpɛtʋɣʋ lapa ilim taa waatʋnaa tooso taa waatʋ kʋlʋm. Na ḿpʋ́ɣʋ́ na ahoo, ɩsɔtʋ na ɩsɔtʋlʋŋasɩ pə yela naʋ kɛ waatʋnaa tooso taa waatʋ nɔɣɔlʋ. 13 Ma tasa nyənʋɣʋ tɔtɔ ɩlɛ cɔlɔʋ ntɛ́ hatuu ɩsɔtaa na ɩ́ kʋləɣɩ, na má nɩɩ ɩ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ waɩyo waɩyo. Ɩsɔtaa tillaa tooso wei pə kaasaa tɔ ɩ kɔŋ na ɩ́ hʋləɣɩ ɩ akantɛɛ tɔɣɔlɛ ɩsɩɩ atɛ yəlaa tɔm ká la waɩyo te. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu kakpasɩ nyəŋ hʋla ɩ akantəlɛ, ɩlɛna má ná ɩsɔtʋlʋŋa nakəlɩ na ká kpɛsəna ɩsɔtaa na ká hoti atɛ. Tənaɣa pa cɛla-kɛɣɛ lumaŋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ saafʋ. 2 Ɩsɔtʋlʋŋa tʋla pʋ́ʋ́ɣʋ́ ŋkʋ ɩlɛna nyɔɔsɩ ɩsɩɩ kɔkɔ sɔsɔɣa nyɔɔsɩ sʋʋ lɩɩʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɔsɩ nsɩ sɩ́ kʋlaa ɩlɛna sɩ kʋ́ ilim na sɩ́ təkɩ heelim. 3 Tənaɣa kʋtoloŋ lɩɩna nyɔɔsɩ nsɩ sɩ taa na kʋ ya tɛtʋ tɔɔ, na pə́ tʋ-kʋɣʋ pəcɛka sɔtʋ. 4 Na pə kpaala-kʋ sɩ kʋ́ taa la kawalaɣa kɛ nyɩɩtʋ na tɩɩŋ na kʋnyɔnyɔm təna. Ama yəlaa mpa pa tokuŋ taa fɛɩ Ɩsɔ kʋyʋsʋm tɔ pa tike. 5 Pə ta ha kʋtoloŋ kɛ mpaaʋ sɩ kʋ́ kʋ-wɛ. Ama sɩ naasʋɣʋ tike kɛ kʋ́ naasɩ-wɛɣɛ ɩsɔtʋnaa kakpasɩ. Kʋ nyasʋɣʋ wʋsasɩ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pəcɛka. 6 Yəlaa ka pɛɛkɩ səm kɛ ɩsɔtʋnaa kakpasɩ ɩnɩ ɩ taa sɩ sana səm. Ama səm ká polo pooluŋ. 7 Kʋtoloŋ ŋkʋ kʋ nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ pa kpɛɛlʋɣʋʋ kpaɣanəŋ sɩ ɩ́ tɛɛ yoou tɔɣɔ. Kʋ nyɔɔŋ tɔɔ ka wɛ kɛ́ ɩsɩɩ wʋla nteniŋ kɛ kʋ tema, na kʋ ɩsɛntaa nəɣəsəna ɩsɩɩ yəlaa ɩsɛntaa. 8 Kʋ nyɔɔsɩ taɣalaa kɛ́ ɩsɩɩ alaa nyɔɔsɩ, na kʋ kela wɛ kɛ ɩsɩɩ tɔɣɔlaɣa kela. 9 Kʋ laŋa tɔɔ caɣa kɛ́ ɩsɩɩ nyəɣətʋ toko kɛ kʋ suuwa. Kʋ kʋlʋɣʋʋ na kʋ keŋ makɩ tɔ, ye n nɩɩwa n tɔŋ kɛ́ sɩ kpaɣanəŋ hɔŋʋɣʋ kɛɛkɛnaa paɣalɛ na ɩ́ lakɩ kpetele kpetele sɩ ɩ́ puki yoou tɔ. 10 Kʋ susi na nyəmá kɛ́ ɩsɩɩ pəcɛsɩ, na kʋ susi nsəɣɩ kʋ pəsəɣəna na kʋ́ la yəlaa kɛ ɩsaɣatʋ kɛ ɩsɔtʋnaa kakpasɩ. 11 Lumaŋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ taa ɩsɔtaa tillu ntɛ́ kʋ wulaʋ sɔsɔ. Hepəla nyə́ma ná yaa-ɩ sɩ Apatɔŋ, na Kəlɛɛkɩ nyə́ma sɩ Apoliyɔŋ, na pə kʋtoluɣu ntɛ́ sɩ wakəllʋ. 12 Kancaalaɣa wahala tɛɛna ntɛ́, pə kaasa wahalanaa naalɛ wɛɛ pa kɔŋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu naatoso nyəŋ hʋla ɩ akantəlɛ. Tənaɣa ma nɩɩ pə yɔɣɔta kɔtaɣa təlatɛ nte pa lapəna wʋla na tə́ wɛ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ tə ŋkuluŋa taa həŋ liɣiti kiŋ. 14 Ɩsɔtaa tillu naatoso nyəŋ wei ɩ tɔka akantəlɛ tɔɣɔ pə heelaa sɩ ɩ́ hɛtɩ ɩsɔtaa tillaa liɣiti wei pa tʋ alukpala kɛ pɔɣɔ sɔsaɣa Ɩfəlatɩ nɔɣɔ tɔ. 15 Tənaɣa pa hɛta ɩsɔtaa tillaa liɣiti ɩnɩ. Paa tɛma-wɛɣɛ taɣanʋɣʋ kɛ́ na pá caɣaa sɩ ye pə tala pənaɣa na ɩsɔtʋ na kʋyakʋ na waatʋ ɩnɛɣɛ teitei ɩlɛ pa kʋ yəlaa tintika tooso taa tintiɣile kʋlʋmtəlɛ. 16 Na pa heela-m yoolaa mpa pa caɣa kpaɣanəŋ tɔ pa nyʋɣʋ. Paa wɛ iyisi iyaɣa (1000) kɛ tɔm ŋmʋnʋɣʋ (200) kɛ. 17 Pə lapa-m mpʋ ɩsɩɩ toosee taka, na má ná kpaɣanəŋ na ɩ tɔɔ caɣalaa na pá wɛ ɩsəna mpi tɔɣɔlɔ, paa suu nyəɣətʋ tokonaa kɛ́ na pá sɛɛwa ɩsɩɩ kɔkɔ, na pá wɛ pooku ɩsɩɩ liɣitee pəlɛ na pá wɛ kasasaŋa ɩsɩɩ asimti wɛʋ tɔ. Kpaɣanəŋ nyɔɔŋ ka wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ tɔɣɔlasɩ nyɔɔŋ, na kɔkɔ na nyɔɔsɩ na asimti pə lɩɩkaɣana ɩ nɔɔsɩ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsaɣatʋ sɔsɔɔntʋ tooso ɩnɛ, kɔkɔ na nyɔɔsɩ na asimti mpi pə lɩɩkaɣana kpaɣanəŋ nɔɔsɩ tɔ, pə kʋ yəlaa tintika tooso taa tintiɣile kʋlʋmtəlɛ. 19 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kpaɣanəŋ nɔɔsɩ taa na ɩ susi taa kɛ́ ɩ apalʋtʋ ka wɛɛ. Ɩ susi nəɣəsəna tʋmaa kɛ́. Sɩ wɛna nyɔɔŋ na nyɔɔŋ ɩnəɣɩ sɩ lakəna yəlaa kɛ ɩsaɣatʋ. 20 Paa na mpʋ, yəlaa mpa pə kaasaa tɔ, pa təna mpa wahalanaa sɔsaa panɛ pa ta kʋ tɔ, pa ta yele pa maɣamaɣa pa niŋ kʋlupumnaa. Pa ta yele alɔɣaa na tɩɩŋ wei pa lupəna wʋla na nyəɣəlʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ na nyəɣəlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ na pɛɛ tɔɔ na tɩɩŋ kila kɛ laaʋ. Pəyele pə tənaɣa mpʋ pɩɩ naa, pɩɩ nɩɩkɩ, pɩɩ tɔŋ. 21 Na yəlaa mpa pə yela mpʋ tɔ pa ta yele pa nyəŋ ɩnɩ se ɩsɩɩ, yʋlʋkʋlɛ na topotopo təma na asilima na pa ŋmɩɩləm. 1 Pə waalɩ kɛ́ ma ná ɩsɔtaa tillu toŋ tʋ lɛlʋ na ɩ́ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tii, na pʋlʋpʋ ɩsɩɩ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ nyala ɩ tɔɔ na kaɣalʋ cɔɔna ɩ nyʋɣʋ. Ɩ ɩsɛntaa wɛ kɛ́ ɩsɩɩ ilim na ɩ nɔɔhɛɛ ɩsɩɩ kɔkɔ nsəma sɔsɔɔna kʋlʋɣʋʋ tɔ. 2 Ɩ ka tɔka ɩ niŋ taa kɛ́ takiliya na ká hɛtaa, na ɩ́ sɩɩ ɩ ntɔɣɔŋ nɔɔhəlɛ kɛ teŋku tɔɔ na ɩ mpətəŋ nyəntɛ kɛ tɛtʋ tɔɔ. 3 Ɩlɛna ɩ́ má kapuka na nɔɣɔ sɔsɔɣa ɩsɩɩ tɔɣɔlaɣa wiikuɣu tɔ. Ɩ tɛma ḿpʋ́ɣʋ́ ka mapʋ ɩlɛna tɛʋ hola naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ́ cɔna hola. 4 Pə tɛma yɔɣɔtaɣa kɛ mpʋ ɩlɛna má taɣanɩ ma tɩ sɩ ma ŋmaakɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna-m na ɩsɔtaa sɩ: Nmɛsɩ nti tɛʋ hola naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ yɔɣɔtaa tɔ, taa ŋmaa. 5 Ɩsɔtaa tillu wei maa nawa na ɩ səŋa teŋku na tɛtʋ pə tɔɔ tɔ, ɩ kpaasa ɩ niŋ ntɔɣɔŋ na ɩsɔ, 6 na ɩ́ tuuna Ɩsɔ wei ɩ wɛ tam tɔɔ tɔ, wei ɩ ŋma ɩsɔtɔnʋɣʋ na pə təna mpi pə wɛ kʋ taa tɔ, na tɛtʋ na pə təna mpi pə wɛ tə taa tɔ, na teŋku na pə təna mpi pə wɛ ɩ́lɛ́ ɩ taa tɔ, sɩ pə fɛi wʋlɛ sɩɩʋ tɔtɔ. 7 Waatʋ wei ɩsɔtaa tillu naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋ ká hʋlɩ ɩ akantəlɛ tɔɣɔ Ɩsɔ ká yoosi lapʋ kɛ mpi ɩ sɩɩwa na ɩ́ təŋəɣɩ na ɩ́ lakɩ na pə́ ŋmɛlaa tɔ. Ɩ ka tɛma pə tɔm heeluɣu kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpa pa kɛ ɩ pəyalaa tɔ. 8 Pə waalɩ kɛ́ yɔɣɔtʋɣʋ mpi pɩɩ tɛma ɩsɔtaa kɛ yɔɣɔtənaʋ na má nɩɩ tɔ pə tasa-m sɩ: Polo na ń mʋ ɩsɔtaa tillu wei ɩ səŋa teŋku na tɛtʋ pə tɔɔ tɔ ɩ niŋ taa kɛ́ takiliya ŋka ka hɛta mpʋ tɔ. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma kʋlaa na má polo ɩsɔtaa tillu kiŋ na má tɔmɩ-ɩ sɩ: Cɛlɛ-m takiliya ŋkɛ. Tənaɣa ɩ tɔma-m sɩ: Mʋ-kɛ, na ń tɔɣɔ-kɛ. Kaa la leleŋ ɩsɩɩ tɩɩŋ kɛ nyá nɔɣɔ taa. Ama kaa la nyaŋ kɛ nyá hiluɣu taa. 10 Ma mʋ takiliya ŋkɛɣɛ ɩsɔtaa tillu niŋ taa ɩlɛna má tɔɣɔ-kɛ. Ka lapa leleŋ kɛ ma nɔɣɔ taa ɩsɩɩ tɩɩŋ. Ama ma kɔma na má li-kɛ ɩlɛna ká lá nyaŋ kɛ ma hiluɣu taa. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə tɔma-m sɩ: Pə wɛɛ sɩ n ká tasa tɔtɔɣɔ Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ kɛ yəlaa paɣalɛ na piitimnaa paɣalɛ na nsəma paɣalɛ na awulaa sɔsaa paɣalɛ kɛ́. Tə kɛ pa nyəntʋ kɛ. 1 Pə tɛma tɔɣɔ pə cɛla-m camlʋɣʋ ŋku pa maɣasəɣəna na kʋ nəɣəsəna ɩsɩɩ kpátʋ́ɣʋ́ tɔ. Ɩlɛna pə́ tɔ-m sɩ: Kʋlɩ na ń kɛɛsɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ na kɔtaɣa təlatɛ tɔtɔ, na ń kala mpa pa sɛɛ Ɩsɔ kɛ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ tə taa tɔ. 2 Ama yelina tə waalɩ tɔɔ taasɩ, taa maɣasɩ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pa yelina kpaɩ nyə́ma kɛ ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ kɛ́ sɩ pɛlɛ pá yaɣa-tɛɣɛ nɔɔhɛɛ kɛ ɩsɔtʋnaa nɩɩlɛ na naalɛ taa. 3 Maa kʋsɩ ma tɔm tampana hʋllaa naalɛ mpa pa suu ləyaɣa wontu nti tə wɛ ɩsɩɩ fɔlətɔnaa taka tɔ na má tili. Paa kpaalɩ Ɩsɔ kʋheelitu kɛ kʋyɛɛŋ iyaɣa na kʋyɛɛŋ ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩtoso (1260) ɩnɩ ɩ taa. 4 Ma tɔm tampana hʋllaa naalɛ ɩnəɣəlɛ Olifinaa naalɛ na fətəlanaa naalɛ wei ɩ səŋəɣɩ kateŋa təna Caa ɩsɛntaa tɔ. 5 Ye nɔɣɔlʋ kʋlaa sɩ ɩ lakɩ-wɛɣɛ ɩsaɣatʋ, kɔkɔ lɩɩkəna pa nɔɔsɩ taa kɛ́ na ká kʋɣɩ pa kolontunaa. Na mpʋ tɔtɔɣɔ pə wɛɛ, ye wei ɩ́ kʋləɣɩ sɩ ɩ lakɩ-wɛɣɛ ɩsaɣatʋ, ka kʋ-ɩ kɛlɛ mpʋ. 6 Pa wɛna pəsʋɣʋ sɩ pá kpa tɛʋ na kʋ taa nɩɩ pa Ɩsɔ kʋheelitu kpaalʋɣʋ waatʋ təna taa. Na pa wɛna pəsʋɣʋ tɔtɔ sɩ pá la na lʋm pəsɩ caləm, na tɔtɔ sɩ pá naasɩ atɛ na wahalanaa tənaɣa kotokoto kɛ́ ɩsəna mpi pa caa tɔ. 7 Pa kɔŋ na pá tɛ nti pə heela-wɛ tɔɣɔ kpaalʋɣʋ ɩlɛna lumaŋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ taa wontuɣu kʋlɩ pa tɔɔ. Na kɩɩ kəlɩ-wɛ na kʋ́ kʋ-wɛ. 8 Na paa həntɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ patəma taa. Tə taa tənaɣa pa tɛma pa Sɔsɔ kɛ səm tesika tɔɔ kɛ́ kam. Ye pə kɛɛsaa, pa yaakʋɣʋ sɩ Sɔtɔm na Icipiti tɔ, ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ ntɛɣɛ pa wɛna. 9 Na piitim təna na kpeka təna na nsəma təna na kateŋasɩ təna taa yəlaa ká nyənəɣɩ sətaa mpɛɣɛ kʋyɛɛŋ tooso na kʋyakʋ hɛkʋ taa na pá hənta mpʋ. Pa kaa tisi sɩ pá pi-wɛ. 10 Tɛtʋ tɔɔ yəlaa təna laŋlɛ ká hɛɛ ɩsɩɩ yəlaa panɛ pa səpʋ tɔ. Paa paa teu na pá lá təmaɣa kʋcɔɔŋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa panɛ pa naalɛ paa paasaa kɛ́ na pá tʋ atɛ yəlaa kɛ wahala. 11 Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ tooso na kʋyakʋ hɛkʋ taa kɔma na pə́ tɛɛ ɩlɛna weesuɣu feesiŋ lɩɩna ɩsɔ na ɩ́ sʋʋ pa taa na pá kʋlɩ. Mpa pa təna pa na-wɛ tɔ sɔɣɔntʋ kpa-wɛɣɛ sɔsɔm. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa mpɛ pa naalɛ sɩ: Ɩ́ kpa cənɛ. Tənaɣa pa sʋʋ pʋlʋ ɩsɩɩ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ taa na pá kpa ɩsɔ, na pa kolontunaa tɔŋna-wɛɣɛ nyənʋɣʋ kɛ mpʋ. 13 Tənɛ ɩnəɣɩ kpakpaa kɛ tɛtʋ sʋʋ seluɣu kɛ sɔsɔm, ɩlɛna ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ hɔɣɔləŋ naanʋwa taa lɛŋkʋ kutuluŋ hoti, na pə́ kʋ́ yəlaa iyisi naatosompɔɣɔlaɣa (7000) kɛ tɛtʋ seluɣu mpʋ tɔ. Sɔɣɔntʋ kpa yəlaa lɛlaa kɛ sɔsɔm, ɩlɛna pá sʋʋ ɩsɔtaa Ɩsɔ kɛ́ teeli haʋ. 14 Wahala naalɛ nyəŋ tɛɛwaɣalɛ. Ama tooso nyəŋ ká kɔna nɔɔnɔɔ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋ hʋla ɩ akantəlɛ. Ɩlɛna pə́ yɔɣɔtəna ɩsɔtaa na toŋ sɩ: Pənɛntaa Tacaa na ɩ Mesii paa tɔkəna tɛtʋ tɔɔ kɛ́ kawulaɣa, na tam tɔɔ kɛ́ paa tɔkɩ-kɛ. 16 Tənaɣa sɔsaa hiu na liɣiti wei ɩ caɣa kumlee tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ ɩsɛntaa tɔ ɩ kʋlaa, na ɩ́ həntɩ atɛ na pá sɛɛ Ɩsɔ sɩ: 17 Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ, nyá wɛnna, na nyaa wɛnna. Nyana təmlɛ kɛ ɩsəna n lapʋ na nyá toŋ sɔsɔɔŋ tɔ. Na ɩsəna ń sʋʋ kawulaɣa tɔɣɔʋ tɔ. 18 Piitimnaa mʋkaɣa pááná kɛ sɔsɔm. Pənɛntaa kɛlɛ pə talaa sɩ nyaa hʋlɩ nyá pááná. Sətaa hʋʋnaʋ tala mpʋ. Pənɛntaa kɛlɛ pə talaa sɩ ń fɛlɩ nyá pəyalaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kɛ pa fɔɔtɔ. Na ń fɛlɩ nyá nyə́ma təna mpa pa nyaŋna-ŋ tɔ. Paa sɔsaa paa piya. Na pənɛntaa kɛlɛ pə tala ń wakəlɩ mpa pa wakələɣɩ tɛtʋ tɔ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ kɛ ɩsɔtɔnʋɣʋ taa tʋlaa, na nɔɔsɩ pɛɛlʋɣʋ atakaa naakɩ. Tənaɣa tɛʋ nyəɣəsaa, na pə́ yɔɣɔtɩ, na tɛʋ holi, na tɛtʋ sele, na tɔmpɛɛ hotiɣi sɔsɔm sɔsɔm. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔkɔlɔ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ lapa hatuu ɩsɔtaa. Alʋ nɔɣɔlʋ ɩ takəna ilim kɛ ɩ tɔɔ ɩsɩɩ pa takʋɣʋʋ pʋʋɣʋ tɔ, na ɩsɔtʋ náá wɛ ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ, na pə́ lʋʋ ɩsɔtʋlʋŋasɩ naanʋwa na naalɛɣɛ ntenuɣu na pə́ te ɩ nyʋɣʋ. 2 Ɩ ka pɩɩwaɣa tətoɣotoɣo na ɩ́ wʋsa lʋlʋɣʋ, na lʋlʋɣʋ kʋnyɔntɔɣɔlɛ na pə wʋsasɩ kpa-ɩ na ɩ́ sʋʋ kapusi mapʋ. 3 Tənaɣa kɔkɔlɔ lɛlʋ ná tasa lapʋ tɔtɔɣɔ ɩsɔtaa. Tʋm sɔsɔ wei ɩ sɛɛwa ɩsɩɩ kɔkɔ tɔ ɩ lɩɩwa, ɩ nyɔɔŋ wɛ naatosompɔɣɔlaɣa na ɩ həŋ kɛ naanʋwa, na nteniŋ tema paa ɩ nyʋɣʋ ŋku kʋ tɔɔ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ paala ɩsɔtaa kɛ́ ɩsɔtʋlʋŋasɩ tintika tooso taa kʋlʋmtəlɛ na ɩ suka na ɩ́ pɛtɩ tɛtʋ tɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ səŋ alʋ ɩsɛntaa sɩ ɩ́lɛ́ ɩ́ lʋlɩ ɩ pəyaɣa na ɩnɩ ɩ li. 5 Apalʋpəyaɣa ŋka kaa tiiki piitimnaa təna na nyəɣəlʋɣʋ kpátʋ́ɣʋ́ tɔɣɔ alʋ ɩnɩ ɩ lʋlaa. Ɩlɛna pə́ kpaana ɩ pəyaɣa na pə́ pona-kɛɣɛ Ɩsɔ na ɩ kumte pə kiŋ. 6 Ɩlɛna alʋ náá se na ɩ́ polo wʋlaɣa tɛtʋ taa. Ɩsɔ ka taɣana-ɩ təcaɣalɛ kɛ tənaɣa sɩ ɩ́ caɣa na pá tɔɔ-ɩ kʋyɛɛŋ iyaɣa na kʋyɛɛŋ ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩtoso (1260) taa. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoou kʋla ɩsɔtaa. Misɛɛlɩ na ɩ ɩsɔtaa tillaa na tʋm na ɩ́lɛ́ ɩ ɩsɔtaa tillaa pa yookina na təma. 8 Ama Misɛɛlɩ-wɛ pa kəla tʋm na pá tɔɣɔnɩ ɩ na ɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ ɩsɔtaa. 9 Na pá pɛtɩ tʋm sɔsɔ yaa Satanɩ wei ɩ puɣusiɣi antulinya təna tɔ. Ɩ́ na ɩ ɩsɔtaa tillaa kɛ pa kpɛntaa na pá pɛtɩ atɛ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa na toŋ toŋ sɩ: Pənɛntaa pə tala Ɩsɔ ɩ́ waasɩ. Pənɛntaa kɛ́ Ɩsɔ ká hʋ́lɩ́ ɩ kawulaɣa toŋ. Na pənɛntaa kɛ́ ɩ Mesii ká hʋ́lɩ́ ɩ́lɛ́ ɩ pəsʋɣʋ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, tá taapalaa tɔm suulu wei ɩ ka səŋaɣa tá Ɩsɔ ɩsɛntaa na ɩ́ suuki-wɛɣɛ tɔm kɛ tam tɔ pa ləsa-ɩ ɩsɔtaa na pá pɛtɩ. 11 Ɩwəyaɣa caləm toŋ tɔɔ, na tampana tɔm nti pa kpaalaɣa tɔ tə toŋ tɔɔ pa kəla-ɩ. Paa hawa pa weesiŋ kɛ́ sɩ ye səm səm. 12 Pə tɔɔ ɩlɛ ɩsɔtɔnʋɣʋ na kʋ taa nyə́ma mɛ ɩ́ paa teu. Ama atɛ na teŋku pə tɔm wɛnna waɩyo. Mpi tɔ, Ɩlɔɣɔʋ sɔsɔ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tii mə cɔlɔ na ɩ́ haɣa pááná kɛ teu, ɩlɛ pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ nyəmá sɩ ɩ wʋlɛ wʋsaa. 13 Tʋm kɔma na ɩ́ ná sɩ pa pɛta-ɩ atɛ, ɩlɛna ɩ́ sʋʋ alʋ wei ɩ ka lʋla apalʋpəyaɣa tɔ ɩ waalɩ kɛ́ seu. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə nyɔsa alʋ kɛ hɛkəlɛ sɔsɔ keŋ naalɛ sɩ ɩ́ kʋlɩ hʋntʋ na ɩ́ tala ɩ təcaɣalɛ kɛ wʋlaɣa tɛtʋ taa. Tənaɣa paa tɔɔ-ɩ pɩɩsɩ tooso na pənaɣa hɔɣɔlʋɣʋ taa, na tʋm kaa keesi-ɩ. 15 Tənaɣa tʋm tɔ lʋm na ɩ nɔɣɔ na pə́ lá ɩsɩɩ pɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ alʋ ɩnɩ ɩ waalɩ sɩ lʋm hola ɩ́ kpaɣa-ɩ. 16 Ama tɛtʋ waasa alʋ ɩnɩ, tɛtʋ haa nɔɣɔ na tə́ li lʋm mpi tʋm ka tɔna ɩ nɔɣɔ kɛ mpʋ tɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ tʋm mʋ alʋ na pááná kɛ sɔsɔm, na ɩ́ polo na ɩ́ yoona alʋ piya nsi pə yelaa tɔ. Mpɛɣɛlɛ pa təna mpa pa təŋəɣɩ Ɩsɔ kʋheelitu na pá tɔka teu kɛ tampana nna a tɔɔ Yesu kulaa tɔ. 18 Ɩlɛna ɩ́ polo ɩ səŋ teŋku nɔɣɔ tɔɔ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma na wontuɣu nakʋlɩ na kʋ lɩɩkəna teŋku taa. Kʋ həŋ wɛ naanʋwa na kʋ nyɔɔŋ kɛ naatosompɔɣɔlaɣa. Na nteniŋ tema paa kʋ həlʋɣʋ ŋku kʋ tɔɔ. Na pə́ ŋmaa kʋ nyɔɔŋ tɔɔ kɛ́ hətɛ nte tə tʋʋkɩ Ɩsɔ tɔ. 2 Wontuɣu ŋku ma na mpʋ tɔ kʋ nəɣəsəna kpou kɛ́, na kʋ nɔɔhɛɛ ná nəɣəsəna wontuɣu ŋku pa yaa sɩ wusi tɔ kʋ nyəna, kʋ nɔɣɔ ɩsɩɩ tɔɣɔlaɣa nyəŋka. Ḿpʋ́ɣʋ́ tʋm sɔsɔ ha-kʋɣʋ ɩ toma na ɩ kawulaɣa kumte na ɩ pəsʋɣʋ sɔsɔɔŋkʋ. 3 Wontuɣu ŋkʋ kʋ nyɔɔŋ taa lɛŋkʋ caɣa kɛ́ ɩsɩɩ pɩɩ kʋ-kʋɣʋ ɩsaɣakʋɣʋ. Ama timpi pɩɩ kʋ-kʋɣʋ ɩsaɣakʋɣʋ kɛ mpʋ tɔ pə waawa. Ḿpʋ́ɣʋ́ antulinya təna pʋɣʋla wontuɣu ŋkʋ na pá wɛ kʋ waalɩ. 4 Tənaɣa yəlaa təna sʋʋ tʋm sɔsɔ kɛ sɛɛʋ kɛ ɩ haʋ ɩ pəsʋɣʋ kɛ wontuɣu tɔ pə tɔɔ. Na pa sɛɛkaɣa wontuɣu tɔtɔ na pá faaləɣɩ sɩ: Wontuɣu kʋnɛ kʋ taka wɛɛ kɛlɛ? N kɛ awe na nyá na-kʋ ɩ́ səŋ na ɩ́ yoo? 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə ha wontuɣu kɛ mpaaʋ na kʋ́ yɔɣɔtɩ kalampaanɩ tɔm na kʋ tʋʋ Ɩsɔ. Na pə́ ha-kʋɣʋ pəsʋɣʋ sɩ kʋ paasɩ na kʋ́ lá ɩsɔtʋnaa nɩɩlɛ na naalɛ taa. 6 Tənaɣa kʋ sʋʋ Ɩsɔ kɛ́ footuɣu, na kʋ yaa ɩ hətɛ na timpi ɩ wɛɛ tɔ na pa təna mpa pa wɛ ɩsɔtaa tɔ na kʋ tʋʋ. 7 Na pə́ ha-kʋɣʋ mpaa sɩ kʋ yoona Ɩsɔ yəlaa na kʋ́ kəlɩ-wɛ. Na pə́ ha-kʋɣʋ pəsʋɣʋ sɩ kʋ kpiliki kpeka təna na piitim təna na nsəma təna yəlaa na kateŋasɩ təna yəlaa. 8 Atɛ yəlaa təna ká sɛɛna-kʋ. Mpa pa həla pa ta ŋmaa Ɩwəyaɣa ŋka pa kʋwa tɔ ka weesuɣu takəlaɣa taa kɛ́ tuu antulinya kancaalaɣa tɔ mpɛ paa sɛɛna-kʋ. 9 Ye wei ɩ kɛ́ tɔm nɩɩlʋ pʋntʋ ɩ́ nɩɩ. 10 Ye pə tʋ yʋlʋ wei kɛ́ hatuu ɩ tanaŋ tɛɛ sɩ paa təkɩ-ɩ saləka, ɩsɩɩ pa təka-ɩ saləka ɩnɩ, pɩɩ saaləɣɩ. Na ye pə tʋ wei ɩlɛɣɛ hatuu ɩ tanaŋ tɛɛ sɩ paa kʋ-ɩ na laɣatɛ, ɩsɩɩ pa kʋ-ɩ na-tɛ, pɩɩ saaləɣɩ. Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ yəlaa ka tɔkɩ suulu na pá tʋ Ɩsɔ kɛ́ naani kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ tam. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná wontuɣu lɛŋkʋ na kʋ lɩɩna tɛtʋ tɛɛ. Kʋ həŋ wɛ naalɛ na ɩ́ nəɣəsəna ɩwəyaɣa həŋ, na kʋ yɔɣɔtaɣa ɩsɩɩ tʋm sɔsɔ. 12 Kʋ lapəna kancaalaɣa wontuɣu pəsʋɣʋ tənaɣa kʋlɛ kʋ ɩsɛntaa. Na kʋ caalaɣaa tɛtʋ na tə tɔɔ yəlaa sɩ pá sɛɛ kancaalaɣa wontuɣu ŋku pɩɩ kʋwa ɩsaɣakʋɣʋ na pə́ waa tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ wontuɣu naalɛ nyəŋkʋ kʋnɛ kʋ lapa piti təma sɔsɔɔna. Haləna kʋ lakaɣa na kɔkɔ lɩɩkəna ɩsɔtaa na ká tiiki atɛɣɛ yəlaa təna ɩsɛntaa. 14 Pə ha-kʋɣʋ mpaaʋ sɩ kʋ́ la piti təma nnaɣa kancaalaɣa wontuɣu ɩsɛntaa tɔ, kʋ tolisa atɛ yəlaa kɛ́ na-yɛ. Kʋ heelaɣa atɛ yəlaa sɩ pá lu wontuɣu ŋku laɣatɛ hikaa na paa na mpʋ kʋ wɛna kʋ weesuɣu tɔ kʋ lɛɛsʋɣʋ. 15 Ɩlɛna pə́ há wontuɣu naalɛ nyəŋkʋ ŋkʋɣʋ pəsʋɣʋ sɩ kʋ woso weesuɣu feesiŋ kɛ kancaalaɣa wontuɣu lɛɛsʋɣʋ tɔɔ, na lɛɛsʋɣʋ ŋkʋ kʋ yɔɣɔtəɣɩ, na kʋ́ pəsɩ na kʋ́ kʋ́ pa təna mpa paa sɛɛkɩ-kʋ tɔ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ wontuɣu ŋkʋ kʋ caala yəlaa təna təpaɩ, piya na sɔsaa na apila na kʋnyɔntʋnaa na yomaa na kasaɣampiya, sɩ paa yʋsɩ paa wei ɩ niŋ ntɔɣɔŋ taa na ɩ tokuɣu taa. 17 Ye pa ta yʋsɩ wei kɛ́ kʋyʋsʋm pənɛ, pʋntʋ ɩɩ pəsəɣɩ na ɩ́ ya yaa ɩ́ pɛɛtɩ pʋlʋ. Kʋyʋsʋm mpəɣəlɛ wontuɣu ŋkʋ kʋ hətɛ, yaa kʋkalətʋ nti tə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ kʋ hətɛ tɔ. 18 Ləmaɣasɛɛ təhʋllɛ ntɛ́ cənɛ. Ye wei ɩ wɛna laɣatʋ pʋntʋ pəsəɣɩ na ɩ́ cɛkəna wontuɣu ŋkʋ kʋ kʋkalətʋ, pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, kʋkalətʋ ntɩ tə lɩɩ yʋlʋ hətɛ kɛ́. Kʋkalətʋ ntəɣəlɛ nasətoso na nɩɩtoso na naatoso (666). 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nyənaɣa, ɩlɛna má ná Ɩwəyaɣa na ká səŋa Siyɔŋ pʋɣʋ tɔɔ, na yəlaa iyisi nɩɩnʋwa na iyisi nɩɩlɛ na liɣiti (144000) wɛ ka cɔlɔ, na pá ŋmaa pa tokuŋ taa kɛ́ kana ka Caa pa həla. 2 Tənaɣa ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa na pə la yuŋ ɩsɩɩ lʋm kpeŋuɣu na pə́ faləɣɩ sɔsɔm tɔ, ɩsɩɩ tɛʋ holuɣuuna toŋ tɔ pə taka. Pə yɔɣɔtaɣa na má nɩɩkɩ tɔ, pə nəɣəsəna kɛ́ ɩsɩɩ saŋkʋ mataa kʋlʋɣʋʋ pa saŋkʋnaa mapʋ na pə́ wiiki ɩsəna tɔ. 3 Na yəlaa iyisi iyisi ɩnɩ ɩ səŋa ḿpʋ́ɣʋ́ kumte na weesiŋ nyə́ma liɣiti na sɔsaa pa ɩsɛntaa na pá yooki Ɩsɔsɛɛlɛ yontu kʋfatʋ. Yəlaa iyisi nɩɩnʋwa na iyisi nɩɩlɛ na liɣiti (144000) wei pa yapa tɛtʋ tɔɔ tɔ ɩ paasi, nɔɣɔlʋ fɛɩ wei ɩ pəsəɣɩ na ɩ́ nyɩ yontu tənɛ tə yoou tɔ. 4 Mpɛ ɩnɩ pa ta pilisi pa tɩ na alaa, pa caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ təcʋŋŋ. Paa timpiɣi Ɩwəyaɣa puki, pa təŋəɣɩ-kɛɣɛ. Pə yapa-wɛɣɛ yəlaa hɛkʋ taa kɛ́ sɩ pə caaləɣəna-wɛɣɛ Ɩsɔ na Ɩwəyaɣa kɛ haʋ. 5 Pa ta nɩɩna pa nɔɔsɩ na pɔpɔtiya, pa fɛɩna taalɩ nɔɣɔlʋ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma na ɩsɔtaa tillu lɛlʋ na ɩ́ kʋləɣɩ hʋntʋ kɛ hatuu ɩsɔtaa. Ɩ wɛna Laapaalɩ Kʋpaŋ tam tɔɔ nyəŋ nɔɣɔlʋ sɩ ɩ kaasəɣɩ atɛ yəlaa na piitimnaa təna taa yəlaa na kpeka təna na nsəma təna na yəlaa təna. 7 Ɩ yɔɣɔtaɣana nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Ɩ́ nyana Ɩsɔ na ɩ́ tʋ-ɩ teeli. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, pənɛntɛ pə talaa kɛ́ sɩ ɩ́ hʋʋna yəlaa kɛ tɔm. Wei ɩ lapa ɩsɔtɔnʋɣʋ na tɛtʋ na teŋku na hila tɔ ɩ́ sɛɛ ɩnɩ. 8 Tənaɣa ɩsɔtaa tillu naalɛ nyəŋ ná lɩɩwa kancaalaɣa nyəŋ waalɩ na ɩ́ tɔŋ sɩ: Ɩ tɩɩ hotaa, Papiloni sɔsɔ tɩɩ hotaa. Ɩnɩ ɩ nyɔɔsəna piitim təna yəlaa kɛ ɩ sʋlʋm, ɩ asilima sɔsɔɔna anɩ a sʋlʋm. 9 Ɩsɔtaa tillaa naalɛ ɩnɩ ɩ waalɩ kɛ́ tooso nyəŋ lɩɩwa na ɩ́ yɔɣɔtəɣəna nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Ye wei ɩ́ sɛɛ wontuɣu ŋkʋ na kʋ lɛɛsʋɣʋ na ɩ́ tʋ́ kʋ kʋyʋsʋm kɛ ɩ tokuɣu taa yaa ɩ niŋ taa tɔ, 10 pʋntʋ maɣamaɣa ká tɛ na ɩ́ nyɔɔ Ɩsɔ sʋlʋm, ɩ pááná sɔsɔɔna nyəm mpi ɩ pəla ɩ pááná kɔpʋ taa na pá tá pala pə taa kɛ́ pʋlʋ tɔ. Ɩ ká ná kaŋkaŋsi kɛ kɔkɔ na asimti pə taa kɛ́ ɩsɔtaa tillaa naŋŋ nyə́ma na Ɩwəyaɣa pa ɩsɛntaa. 11 Na kɔkɔ ŋka ka taa pa naa ḿpʋ́ɣʋ́ kaŋkaŋsi tɔ tam tɔɔ kɛ́ ka nyɔɔsɩ kʋləɣəna ɩsɔ. Mpa pa sɛɛ wontuɣu ŋkʋ na kʋ lɛɛsʋɣʋ na pa yʋsa-wɛ na kʋ hətɛ kʋyʋsʋm tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ wɛɛ tam tɔɔ, hɛɛsʋɣʋ fɛɩ. 12 Pə tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ yəlaa mpa pa təŋəɣɩ ɩ kʋheelitu na pá nɩɩkəna Yesu kɛ teu tɔ pə wɛɛ sɩ pá tɔkɩ suulu. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩwa pə tɔma-m na ɩsɔtaa sɩ: Nmaa takəlaɣa taa sɩ pə kpaɣaʋ pənɛntaa tɔ mpa pa səkɩ Tacaa təmlɛ taa tɔɣɔlɛ leleŋ nɩɩlaa. Ɩlɛna Feesuɣu tɔ sɩ: Nn, tampana kɛ́, pa təma toŋ nyəna wena pa lapa tɔ, pə tala pa hɛɛsɩ. Pə taɣa pʋlʋ, kʋpantʋ nti pa lakaɣa tɔ ntɩ tə təŋəɣəna-wɛ. 14 Ma nyənaa tɔtɔ ɩlɛ ma ná ɩsɔŋmʋntʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ ntɛ́, na nɔɣɔlʋ caɣa kʋ tɔɔ, na pʋntʋ nəɣəsəna yʋlʋ, na wʋla ntenuɣu tema ɩ nyʋɣʋ, na ɩ niŋ taa kɛ́ lemse lɔŋ nyəŋ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu lɛlʋ lɩɩna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa na ɩ́ yɔɣɔtəna wei ɩ caɣa ɩsɔŋmʋntʋɣʋ tɔɔ tɔ na nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Kpaɣa nyá lemse na ń kʋ́, kʋmtʋ talaa kɛ́. Tɛtʋ pɩɩwa tɔ, kʋmtʋ talaa kɛ́. 16 Tənaɣa wei ɩ caɣa ɩsɔŋmʋntʋɣʋ tɔɔ tɔ ɩ tʋ ɩ lemse kɛ́ tɛtʋ tɔɔ, ɩlɛna pə́ kʋ́ tɛtʋ tɔɔ. 17 Na ɩsɔtaa tillu lɛlʋ náá lɩɩna ɩsɔtɔnʋɣʋ taa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa na ɩ́lɛ́ ɩ tɔka lemse lɔŋ nyəŋ tɔtɔ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu lɛlʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ wɛna pəsʋɣʋ kɛ kɔkɔ tɔɔ tɔ ɩ lɩɩna kɔtaɣa təlatɛ na ɩ́ kɔɔ. Ɩlɛna ɩ́ yɔɣɔtəna ɩsɔtaa tillu wei ɩ tɔka lemse lɔŋ nyəŋ tɔ na nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Kpaɣa nyá lemse na ń koolí tɛtʋ tɔɔ lɛsɛŋ tukuŋ, ɩ pɩɩwaɣa. 19 Tənaɣa ɩsɔtaa tillu tʋ ɩ lemse na ɩ́ k+o+olí tɛtʋ tɔɔ lɛsɛŋ tukuŋ, na ɩ́ pɛtɩ-ɩ Ɩsɔ pááná sɔsɔɔna lɛsɛŋ tənyaasəlɛ taa. 20 Ɩlɛna pá nyaasɩ lɛsɛŋ kɛ ɩcatɛ waalɩ kɛ́ tənyaasəlɛ taa, na caləmʋɣʋ lɩɩna tənyaasəlɛ təna na kʋ kpe kpokpokpo na pə́ polo ɩsɩɩ kilomɛɛtələnaa ŋmʋnʋɣʋ na nɩɩwʋwa (300), na pə luma ɩsɩɩ mɛɛtəlɩ kʋlʋm na hɔɣɔlʋɣʋ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná ɩsɔtɔnʋɣʋ taa kɛ́ kɔkɔlɔ nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́ tɔtɔ. Ɩ tɔɔwaɣa na ɩ tɔm wɛ ha. Ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa tɔkəna kʋnaasənam kɛ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa. Mpəɣɩ pə tɛɛsəɣəna naasənaʋ ɩlɛ pə tɛma. Na kantəkaɣa nyəntʋ tənɛɣɛ Ɩsɔ ná tɩɩ yekina ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pááná. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná tiŋ pɔ ɩsɩɩ teŋku, na ɩ́ na kɔkɔ pə sitaa. Na má ná tɔtɔɣɔ mpa paa kəla wontuɣu na kʋ lɛɛsʋɣʋ na ŋku kʋ kʋkalətʋ ntɛ́ kʋ hətɛ tɔ. Pa səŋa tiŋ wei ɩ pɔ mpʋ ɩsɩɩ teŋku tɔ ɩ nɔɣɔ, na pá tɔka saŋkʋnaa mpa Ɩsɔ cɛla-wɛ tɔ. 3 Na pá yooki Ɩsɔ təmlɛ tʋ Moisi yontu na Ɩwəyaɣa nyəntʋ sɩ: Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ, nyá təma kʋlapɛɛ tɔɔʋ wɛ sɔɣɔntʋ, na a tɔm wɛ piti. Piitimnaa təna təpaɩ wulaʋ. Mpi n sɩɩwa na ń təŋəɣɩ na ń lakɩ tɔ, pə siɣisaa na pə́ wɛna tampana. 4 Tacaa, wei ɩ kaa nyana-ŋ tɔ pʋntʋ wɛɛ? Awe ká kisina-ŋ teeli tʋɣʋ? Pə taɣa pʋlʋ, nyá tike n wɛnna tənaŋŋ. Piitimnaa təna yəlaa ká tɛ na pá kɔɔ, na pá luŋ nyá tɛɛ na pá sɛɛ-ŋ. Pə taɣa pʋlʋ, pə kula nyá kʋlapʋtʋ kʋpantʋ tɔɔ kɛ́ na pə́ hʋ́lɩ́ təkeelee. 5 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ ma ná ɩsɔtaa Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ tʋlaa, na tə taa kɛ́ cokəle nte tə hʋ́lə́ɣɩ́ sɩ Ɩsɔ wɛɛ tɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ ka tɔka kʋnaasənam tɔm naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ tɔ pa lɩɩ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ ntɛ tə taa. Na pá suu kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ wontu kʋhʋlʋmtʋ na tə́ mʋɣɩ kɔkɔ kɛ nyənənyənɩ, na pá ləla pa laŋa taa kɛ́ wʋla tampalanaa. 7 Tənaɣa weesiŋ nyə́ma liɣiti ɩnɩ ɩ taa nɔɣɔlʋ ɩ cɛla ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnəɣɩ wʋla kɔpʋnaa kɛ naatosompɔɣɔlaɣa, na pá suna Ɩsɔ wei ɩ wɛ tam tɔɔ tɔ ɩ pááná. 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ teeli na ɩ toma pə nyaləna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ təkpəmm. Nɔɣɔlʋ ta pəsɩ na ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa, haləna ɩsɔtaa tillaa yoosi kʋnaasənam tɔm naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ na pə́cɔ́. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa na nɔɣɔ sɔsɔɣa kɛ Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa sɩ: Ɩ́ polo na ɩ́ pəlɩ Ɩsɔ pááná kɔpʋnaa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnəɣɩ atɛ. 2 Tənaɣa kancaalaɣa nyəŋ tɛɛwa na ɩ́ pəlɩ ɩ kɔpʋ kɛ atɛ. Ɩlɛna səmola asaɣɛɛ na kʋwəwɩɩna kpa yəlaa mpa paa yʋsa wontuɣu kʋyʋsʋm kɛ pa tɔɔ na pa sɛɛkaɣa kʋ lɛɛsʋɣʋ tɔ. 3 Ɩsɔtaa tillu naalɛ nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ teŋku taa, ɩlɛna lʋm pəsɩ ɩsɩɩ yʋlʋ sətʋ caləm, na weesuɣu nyəm mpi pɩɩ wɛ teŋku taa tɔ pə́ sɩ pə təna təpaɩpaɩ. 4 Ɩsɔtaa tillu tooso nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ pusi sɔsɔɔŋsɩ na sɛɛlaa təna taa, ɩlɛna pə lʋm pəsɩ caləm. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ ɩsɔtaa tillu wei ɩ nyənəɣəna lʋmnaa tɔɔ tɔ ɩ tɔma sɩ: Nyá wei n wɛ tənaŋŋ tɔ, nyá wɛnna, na nyaa wɛnna. N təŋa siɣisuɣu kɛ nyá hʋʋlɛ tənɛ tə taa kɛ́. 6 Ɩsɩɩ paa lɛnta Ɩsɔ yəlaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa tɔɣɔ n cɛləɣɩ-wɛɣɛ caləm kɛ pənɛntaa sɩ pá nyɔɔ. Mpi paa lapa tɔ mpɩ pə fɛləɣəna-wɛ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔta kɔtaɣa təlatɛ sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ mɛɛ, Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ, tampana na siɣisuɣu kɛ n təŋəɣɩ na ń hʋʋkəna. 8 Ɩsɔtaa tillu liɣiti nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ ilim tɔɔ, ɩlɛna pə́ kpaasɩ-wəɣɩ toŋ sɩ pə kɔkɔ ɩ́ nyaɣa yəlaa. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ haŋaɣa paasaa na ká haŋ yəlaa, haləna pá yaa Ɩsɔ wei ɩ tɔka kʋnaasənam pənɛ pə takanaa na ɩ pəsʋɣʋ tɔ ɩ hətɛ na pá tʋʋ-ɩ. Ama pa ta yele pa ɩsaɣatʋ na pá tʋ Ɩsɔ kɛ́ teeli. 10 Ɩsɔtaa tillu kakpasɩ nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ wontuɣu ŋkʋ kʋ kawulaɣa kumte tɔɔ, ɩlɛna səkpɛtʋɣʋ nyala kʋ kawulaɣa taa, na yəlaa paasɩ na pá sʋʋləɣəna wʋsasɩ pə tɩɩ fɛɩ. 11 Na pá tʋʋ ɩsɔtaa Ɩsɔ kɛ́ pa wahala na pa səmola pə tɔɔ. Paa na mpʋ tɔ, pa ta yele pa lakasɩ ɩsaɣasɩ. 12 Ɩsɔtaa tillu naatoso nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ Ɩfəlatɩ pɔɣɔ sɔsɔɣa taa, ɩlɛna ka lʋm nyɔɔ na pə́ ha mpaaʋ kɛ awulaa sɔsaa mpa pa lɩɩkəna tɛʋ kite tɔɔ tɔ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná alɔɣaa tooso na pá nəɣəsəna salɛɛ, na pa lɩɩna tʋm sɔsɔ na wontuɣu na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ pɔpɔtʋ pa nɔɔsɩ taa. 14 Alɔɣaa mpɛɣɛlɛ mpa pa lakɩ piti təma tɔ. Tənaɣa alɔɣaa mpɛ pa tooso pa kʋlaa na pá cɔɔkɩ tɛtʋ təna awulaa sɔsaa tɔɔ sɩ pa kotiɣi-wɛɣɛ Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ kʋyakʋ sɔsɔɔʋ wule yoonaʋ tɔɔ. 15 Nyənɩ, ma kɔŋ kɔntɛ kɛ́ ɩsɩɩ ŋmɩɩlʋ. Ɩlɛ ye wei ɩ tɔka ɩ wontu sɩ ye pə talaa ɩ́ taa tɛɛ tapakpɛtɛ, ɩlɛ pʋntʋ ntɛ́ leleŋ nɩɩlʋ. Mpi tɔ, ye pa na-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tapakpɛtɛ fɛɛlɛ ká lapɩ-ɩ. 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ alɔɣaa mpɛ pa kota awulaa mpɛɣɛ timpi pa yaakəna Hepəla taa sɩ Haamaketɔŋ tɔ. 17 Ɩsɔtaa tillu naatosompɔɣɔlaɣa nyəŋ ná pəla ɩ kɔpʋ kɛ heelim tɔɔ, ɩlɛna pə́ yɔɣɔtəna Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ taa na kumte kiŋ na nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Pə lapaɣalɛ. 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ nyəɣəsaa, na pə́ yɔɣɔtɩ, na tɛʋ holi, na tɛtʋ sele sɔsɔm. Hatuu pə ŋmaʋ yʋlʋ tɔ tɛtʋ ta selita seluɣu pənɛ pə taka. Pənɛ ɩnɩ pə kəla kpakpaa. 19 Tənaɣa pə faɣa ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ kɛ hɔɣɔləŋ tooso na pə yɔkɩ. Na acalɛɛ sɔsɔɔna hoti tɛtʋ təna taa. Ɩsɔ tɔɔsa Papiloni sɔsɔ tɔɔ, ɩlɛna ɩ́ nyɔɔsɩ-ɩ ɩ kɔpʋ taa pááná sɔsɔɔna sʋlʋm. 20 Na tɛtʋnaa mpa lʋm ka cɔɔnaa tɔ pá mʋkɩ yem, pa ta tasa pá keesi pɔ́ɔ́ŋ tɔtɔ. 21 Tɛʋ tɔmpɩɩŋ hotaɣana ɩsɔtaa kɛ́ na ɩ́ nyəkəɣɩ yəlaa. Tɔmpəlɛ kʋlʋmtəlɛ yuŋ ka wɛ ɩsɩɩ kiloonaa nɩɩlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ yəlaa tʋʋ Ɩsɔ kɛ́ naasʋɣʋ mpi tɔmpɛɛ anɩ a naasaɣa-wɛ tɔ pə tɔɔ. Pə taɣa pʋlʋ, naasʋɣʋ mpɩ pəlɛ pɩɩ kəla kpakpaa kɛ́. 1 Ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ ka tɔka kɔpʋnaa naatosompɔɣɔlaɣa tɔ pa taa lɛlʋ kɔma na ɩ́ yaa-m sɩ: Kɔɔ na má hʋlɩ-ŋ saləka wei paa tʋ pusi paɣalɛ hɛkʋ taa wasaŋkalɩ sɔsɔ tɔ. 2 Ɩ kiŋ kɛ atɛ awulaa lakaɣa pa asilima kʋlapʋtʋ, na ɩ asilima sʋlʋm kɛ atɛ yəlaa nyɔɔwa na pə́ kʋɣɩ-wɛ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu tɛɛna-m ɩlɛna ɩsɔtaa tillu pona-m wʋlaɣa tɛtʋ taa. Tənaɣa ma ná alʋ nɔɣɔlʋ na ɩ́ caɣa wontuɣu kʋsɛɛmʋɣʋ tɔɔ, na ɩ tɔɔ waasa həla nna a tʋʋkɩ Ɩsɔ tɔ təwisiwisi. Wontuɣu ŋkʋ kʋ nyɔɔŋ ka wɛ naatosompɔɣɔlaɣa kɛ́, na kʋ həŋ kɛ naanʋwa. 4 Alʋ ɩnɩ ɩ tɔɣɔla wontu kʋpampantʋ nti tə sɛɛwa tɔ, na wontu nti tə sɛɛwa təkeŋkeŋ tɔ, na ɩ tʋ wʋla na liɣitee pɛɛ lɩɩtʋ kʋpantʋ, pə tɩɩ fɛɩ. Na ɩ́ tɔka ɩ niŋ taa kɛ́ wʋla kɔpʋ na ɩ́ suna acaalətʋ. Asilima nna ɩ ka lapa tɔ a ɩsaɣatʋ ntɛ́. 5 Pa ŋmaa ɩ tokuɣu taa kɛ́ hətɛ natəlɩ, ama pə hʋwɛɛ ta tʋlɩ teu kɛ́ təyaɩɩ. Sɩ, Papiloni sɔsɔ, antulinya wasaŋkalənaa na acaalətʋ pə too. 6 Ɩlɛna má ná sɩ Ɩsɔ yəlaa caləm na mpa pa lɛntaa sɩ pepe tɔɔ kɛ́ pa nɩɩna Yesu kɛ́ teu tɔ, pɛlɛ pa caləm kʋɣɩ alʋ ɩnəɣɩ sʋlʋm nyəm. Ma na-ɩ, ɩlɛna pə́ paasɩ na pə́ la-m ha. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu pɔɔsa-m sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ pə lakɩ-ŋ ha? Maa heeli-ŋ mpi alʋ na wontuɣu ŋku kʋ tɔɔ ɩ caɣaa na kʋ wɛna nyɔɔŋ naatosompɔɣɔlaɣa na həŋ naanʋwa tɔ pa hʋ́lə́ɣɩ́ mukaɣa tɛɛ tɔ. 8 Wontuɣu ŋku n na mpʋ tɔ, kɩɩ wɛna weesuɣu kɛ hatuu lɔŋ kɛ́, ama kʋ fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɔnɔɔ. Pə wɛɛ sɩ kʋ́ lɩɩ lumaŋ pʋʋɣʋ sɔsɔɔʋ taa kɛ́ na kʋ́ polo timpi pɩɩ tɛ kʋ tɔm tənaŋnaŋ tɔ. Atɛ yəlaa mpa pa həla pə taa ŋmaa weesuɣu takəlaɣa taa kɛ́ hatuu antulinya kancaalaɣa tɔ, paa ná wontuɣu kʋnɛ tɔ pɩɩ la-wɛɣɛ ha. Pə taɣa pʋlʋ, kɩɩ wɛna weesuɣu kɛ hatuu lɔŋ kɛ́. Ama kʋ fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɔnɔɔ, na kɩɩ taɣanɩ lɩɩʋ tɔtɔ. 9 Nyəm na ləmaɣasɛɛ pə təhʋllɛ kiŋ ntɛ́ cənɛ. Nyɔɔŋ naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ pulasɩ naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ tɔɔ alʋ ɩnɩ ɩ caɣaa tɔɣɔ. Na ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ tɔtɔɣɔ awulaa sɔsaa naatosompɔɣɔlaɣa. 10 Awulaa sɔsaa mpɛ pa taa kakpasɩ tɛma hotuɣu. Kʋlʋm ná wɛɛ, na ɩ́ tɔŋna kawulaɣa tɔɣɔʋ. Na lɛlʋ ná ta kɔnta, ɩlɛ ɩ kɔŋ ɩ kɔɔ tɔ ɩ caɣaʋ kaa tɔɔ. 11 Wontuɣu ŋku kɩɩ wɛna weesuɣu na kʋ fɛɩ ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɔnɔɔ tɔ, kʋlɛɣɛlɛ wulaʋ sɔsɔ pəlefɛɩ nyəŋ. Mpɛɣɛlɛ mpʋ na kancaalaɣa awulaa sɔsaa naatosompɔɣɔlaɣa ɩnɩ. Kʋ puki timpi pɩɩ tɛ kʋ tɔm tənaŋnaŋ tɔɣɔ. 12 Həŋ naanʋwa wei n nawa tɔ ɩ hʋ́lə́ɣɩ́ awulaa sɔsaa naanʋwa mpa pa ta tɔɣɔta kawulasɩ tɔ. Ama pɩɩ ha-wɛɣɛ kawulasɩ toma, na pa na wontuɣu ŋkʋ pá tɔɣɔ kawulaɣa kɛ kaləfu kʋlʋm taa. 13 Pa naanʋwa ɩnɩ pa təna paa la ləmaɣasəlɛ kʋlʋmtəlɛ na pá məŋna pa toma na pa kawulasɩ na pá cɛla wontuɣu. 14 Paa kʋlɩ na pá yoona Ɩwəyaɣa, ama Ɩwəyaɣa ká kəlɩ-wɛ. Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ŋkɛɣɛlɛ sɔsaa Sɔsɔ na awulaa təna Wulaʋ. Ka na ka nyə́ma mpa pa yaawa na pá ləsɩ na pa kɛ́ nɩɩntaa tɔ paa kəlɩ-wɛ. 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu tasa-m heeluɣu sɩ: Pusi nsi n nawa na wasaŋkalɩ caɣa sɩ hɛkʋ tɔ, yəlaa na samaa na piitimnaa taa yəlaa na nsəma taa yəlaa ntɛ́ mpʋ. 16 Həŋ naanʋwa wei n nawa tɔ na wontuɣu pa taa ká kpana wasaŋkalɩ ɩnɩ, na pá lɛɛkɩ ɩ wontu təna na pá yele-ɩ kpɛtɛ. Paa tɔɣɔ ɩ nantʋ, na pá wɔpɩ-ɩ kɔkɔ. 17 Pə taɣa pʋlʋ, Ɩsɔ tʋna pa lotunaa taa kɛ́ hʋwɛɛ sɩ pá kpɛntɩ nɔɣɔ kʋlʋmaɣa na pá lakɩ na pá məŋna pa kawulasɩ toŋ na pá cɛla wontuɣu, na pá yoosi nti nti tə ləmaɣasɛɛ ɩ ka tʋwa tɔ, haləna Ɩsɔ ka yɔɣɔta nti tɔ tə́ la. 18 Na alʋ wei n nawa mpʋ tɔ, ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ nte tə ŋmakələɣɩ atɛ awulaa sɔsaa tɔɣɔlɛ. 1 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ ma ná ɩsɔtaa tillu lɛlʋ na ɩ́ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tiiki. Ɩ wɛna pəsʋɣʋ kɛ sɔsɔm kɛ́, na ɩ teu nawa ɩsɩɩ kɔkɔ na pə́ cɔɔ tɛtʋ təna. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtəna nɔɣɔ sɔsaɣa sɩ: Ɩ tɩɩ hotaa, Papiloni sɔsɔ tɩɩ hotaa. Pənɛntɛ ɩ pəsa alɔɣaa təcaɣalɛ, na alɔɣaa nɔɣɔ na pa suka, na tɛtʋ sumasɩ nsi paa caa tɔ sɩ nɔɣɔ na sɩ suka təcaɣalɛ ntɛ́ təna. 3 Pə taɣa pʋlʋ, ɩnɩ ɩ nyɔɔsəna piitimnaa təna yəlaa kɛ ɩ sʋlʋm, ɩ asilima sɔsɔɔna anɩ a sʋlʋm. Na ɩ kiŋ kɛ atɛ awulaa sɔsaa lakaɣa pa asilima kʋlapʋtʋ. Na atɛ paɣatəlaa pilina ɩ wontu kʋpantʋ nti tə fɛɩ nyəɣəsʋɣʋ tɔ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna ɩsɔtaa, ɩlɛ pə taɣa ɩsɔtaa tillu ɩnɩ ɩ nɔɣɔ. Pə tɔmaɣa sɩ: Ma yəlaa, ɩ́ se ɩ kiŋ, na pə taa kɔɔ na ɩ ɩsaɣatʋ taana-mɛ, na pə́ kɔɔ na pə́ naasəɣɩ na pə kpɛŋna-mɛ. 5 Pə taɣa pʋlʋ tɔɔ, ɩ ɩsaɣatʋ kaawaɣa na pə́ kaləsəna ɩsɔtɔnʋɣʋ, Ɩsɔ tɔɔsa ɩ lakasɩ ɩsaɣasɩ tɔɔ. 6 Ɩ́ lɛɛtɩ-ɩ mpi ɩ ka lapa-mɛ tɔ. Ɩ́ fɛlɩ-ɩ ɩsəna mpi ɩ ka lapa tɔɣɔ tɔm naalɛ. Ɩ́ suuli ɩ kɔpʋ kɛ sʋlʋm mpi pə kəla mpi ɩ puukaɣa-mɛ tɔɣɔ toŋ kɛ tɔm naalɛ. 7 Ɩ́ tʋ-ɩ wahala na kʋnyɔŋ na pə́ tala ɩsɩɩ ɩ ka tʋɣʋ ɩ təɣɩ teeli na ɩ́ kaa wontu kʋpantʋ kɛ ɩsəna mpi tɔ. Ɩ yɔɣɔta ɩ taa sɩ: Ma caɣaa təka kɛ́ ɩsɩɩ wulaʋ, ma ta nyɩ leelutu, ma kaa nyɩ mpi pa yaa sɩ kʋnyɔŋ tɔ. 8 Pə tɔɔ kɛ́ kʋnaasəm mpi pə sɩɩwa sɩ pɩɩ naasəna tɔ, kʋyakʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ pɩɩ tii pə tənaɣa ɩ tɔɔ təkpili. Mpəɣəlɛ kʋtɔməŋ na səm na nyɔɣɔsɩ. Kɔkɔ ká nyaɣa ɩ təna təluka. Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa Ɩsɔ wei ɩ lakəna-ɩ tɔm tɔ ɩ wɛ toma kɛ́. 9 Ɩ kiŋ kɛ atɛ awulaa sɔsaa lakaɣa pa asilima kʋlapʋtʋ na pá nɩɩkɩ ɩ leleŋ. Paa tɛ na pá ná kɔkɔ nyakɩ-ɩ na nyɔɔsɩ nsi sɩ kʋləɣɩ tɔ, ɩlɛ paa tʋlɩ nɔɔsɩ kɛ ɩ tɔɔ, na paa kpa pa laŋa na pá wii sɔsɔm. 10 Paa hatələna-ɩ sɩ pə taa kɔɔ na pá ná ɩ wahala. Na paa tɔ sɩ: Waɩyo, waɩyo. Pʋwɛ, Papiloni ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ na toŋ nyəntɛ tənɛ, kaləfu kʋlʋm taa kɛlɛ pə tɛma-ŋ nyá saləka tʋɣʋ na? 11 Atɛ taatəlaa ná tʋla nɔɔsɩ kɛ tə tɔɔ tɔtɔ na pá kpa pa laŋa na pá wii sɔsɔm. Mpi tɔ, nɔɣɔlʋ ɩɩ tasəɣɩ pa taatəlɛ kɛ yapʋ. 12 Paa wʋlanaa, paa nyəɣəlʋɣʋ kʋhʋlʋmʋɣʋ, paa liɣitee pɛɛ. Paa lɩɩtʋ, paa kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pɔɔŋ kʋpaŋ, paa tɔɔ wontu kʋpampantʋ kʋsɛɛmtʋ, paa nti tə sɛɛ teu təkeŋkeŋ tɔ, paa silikinaa, paa taasɩ nsi sɩ fɛɩ yem yem tɔ, paa tuu kela na taasɩ katɛ nyənsɩ, na nyəɣəlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ na nyəɣəlʋɣʋ maɣamaɣa na pəlɛ nte pa yaa sɩ maapəlɩ tɔ. 13 Paa afɛʋnaa, paa kʋkʋsʋm, paa tulaalʋ miili, paa tulaalʋ kʋfəɣətʋ, paa sʋlʋm, paa nim, paa mʋlʋm, paa tɔɣɔnaɣa pee, paa naaŋ, paa heeŋ, paa kpaɣanəŋ na kɛɛkɛnaa, paa yomaa na yəlaa weesiŋ maɣamaɣa. 14 Taatəlaa mpɛ pa tɔma ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ ńtɛ́ sɩ: Mpi pə təna n nyɩɩlaɣa tɔ pə saala yem. Nyá toŋ na nyá leleŋ təna tʋ-ŋ lʋm, n kaa tasa-wəɣɩ keesuɣu. 15 Taatəlaa mpa pa taata ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ taa na pá pili tɔ, paa tɛ na pá hatələna-tɛ sɩ pə taa kɔɔ na pá ná tə wahala. Paa tʋlɩ nɔɔsɩ na paa kpa pa laŋa na pá wii sɔsɔm. 16 Paa tɔ sɩ: Waɩyo, ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ tə tɔm wɛ waɩyo. Ńtɛ́ tə suukaɣana kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pɔɔŋ kʋpaŋ na wontu kʋpantʋ nti tə sɛɛwa tɔ, na wontu nti tə sɛɛwa təkeŋkeŋ tɔ. Na ńtɛ́ tə tʋkaɣana wʋla na liɣitee pɛɛ na lɩɩtʋ pə tɩɩ fɛɩ. 17 Na kaləfu kʋlʋm taa kɛlɛ tə apititu tɛma-tɛɣɛ lʋm tʋɣʋ. Kpɩɩləŋ taa sɔsaa sɔsaa na ɩ sʋʋlaa na ɩ saalaa, na pa təna mpa pa tɔkəna teŋku tɔ, pa səŋa pooluŋ taa, 18 na pá ná tə kɔkɔ nyɔɔsɩ. Ɩlɛna pá makɩ kapusi na pá tɔ sɩ: Pa ta nata ɩcatɛ na tə tala ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa cosa tɛtʋ na pá pəlɩ pa nyɔɔŋ taa, na pá tʋlɩ nɔɔsɩ na pá kpa pa laŋa na pá wii sɔsɔm. Na pá makɩ kapusi sɩ: Waɩyo, ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ tənɛ tə tɔm wɛ waɩyo. Pa təna mpa pa wɛna kpɩɩləŋ kɛ teŋku taa tɔ tə toŋ kɛ pa kʋlənaa. Kaləfu kʋlʋm taa kɛlɛ pə təna pə tɛma-tɛɣɛ lʋm tʋɣʋ. 20 Tɔʋ, ɩsɔtɔnʋɣʋ nyá, pə wakəla-tɛ tɔ, paana-tɛ ɩlɛ. Ɩsɔ yəlaa mɛ, na tillaa na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa, ɩ́ paana-tɛ. Pə taɣa pʋlʋ, ɩsaɣatʋ nti tɩɩ lapa-mɛ tɔɣɔ Ɩsɔ hʋʋna-tɛ. 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu toŋ tʋ nɔɣɔlʋ kpaɣa pəlɛ sɔsɔɔlɛ, tə tɔɔʋ wɛ ɩsɩɩ namlɛ, na ɩ́ pɛtɩ teŋku taa. Ɩlɛna ɩ́ tɔŋ sɩ: Ɩsəntɔɣɔ paa pɛtɩ Papiloni ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ kɛ tuu pə tɛɛ na pááná sɔsɔɔna, na pa kaa tasa-tɛɣɛ keesuɣu. 22 Na pa kaa tasa nɩɩʋ kɛ Papiloni nyá nyá taa kɛ́ saŋkʋnaa na cəməŋ na həsɩ na akantɛɛ pə taŋ. Pa kaa tasa naʋ kɛ təmlɛ latʋ nɔɣɔlʋɣʋ təmlɛ natəlɩ tə taa. Na pa kaa tasa nɩɩʋ kɛ namlɛ kpálʋ́ɣʋ́. 23 Fətəla kaa tasa mʋɣʋ kɛ nyá taa, pə́cɔ́ pa kaa tasa akpaɣalɛ ayɔɔla taŋ nɩɩʋ kɛ nyá taa. Nyá taa taatəlaa hətɛ ka yaana antulinya taa kɛ́ lɔŋ, na nyá puɣusa yəlaa təna na nyá topotopo təma pɛɛkʋɣʋ. 24 Pa nawa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa na Ɩsɔ yəlaa pa caləm, na pa təna mpa pa kʋ tɛtʋ tɔɔ tɔ pa caləm kɛ Papiloni taa tɔɣɔ pa tʋ-tɛɣɛ saləka. 1 Pəlɛ pə waalɩ kɛ́ ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ na ɩsɔtaa, na pə́ wɛ ɩsɩɩ samaa tuutuuma yɔɣɔtʋɣʋ tɔ sɩ: Ɩ́ sa Ɩsɔ. Ta Ɩsɔ yakəna, na ɩnəɣəlɛ teeli na toma pə tʋ. 2 Tampana na siɣisuɣu kɛ ɩ təŋəɣɩ na ɩ́ hʋʋkəna. Pə taɣa pʋlʋ, wasaŋkalɩ sɔsɔ wei ɩ wakəlaɣa tɛtʋ na ɩ asilima tɔ, ɩ kʋ ɩ tɔm. Na ɩsəna mpi ɩnɩ ɩ ka kʋ Ɩsɔ yəlaa tɔ, Ɩsɔ ná tʋ-ɩ pə saləka. 3 Na pa tasa yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ sɩ: Ɩ́ sa Ɩsɔ. Ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ ńtɛ́ tə kɔkɔ nyɔɔsɩ tɔŋna kʋlʋɣʋ kɛ tam kɛ́. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔsaa hiu na liɣiti ɩnɩ na weesiŋ nyə́ma liɣiti ɩnɩ pa luŋa akula na pá sɛɛ Ɩsɔ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ, ɩlɛna pá tɔ sɩ: Ami. Ɩ́ sa Ɩsɔ. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ pə yɔɣɔta kumte kiŋ sɩ: Sɔsaa na piya mpa mɛ ɩ́ kɛ́ Ɩsɔ pəyalaa na ɩ́ see-ɩ tɔ, ɩ́ sa ta Ɩsɔ. 6 Ma nɩɩ pə tasa yɔɣɔtʋɣʋ na pə́ nəɣəsəna ɩsɩɩ samaa tuutuuma yɔɣɔtʋɣʋ tɔ, na pə́ wɛ yuŋ ɩsɩɩ lʋm kpeŋuɣu na pə́ faləɣɩ cooo tɔ, ɩsɩɩ tɛʋ holuɣuu sɔsɔm tɔ taka. Ma nɩɩ pə yɔɣɔtaa kɛ́ sɩ: Ɩ́ sa Ɩsɔ, pə taɣa pʋlʋ Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ ɩnɩ ɩ tɔkəna kawulaɣa. 7 Ɩwəyaɣa pɛɛlɔ kpaʋ talaa, na ka pɛɛlɔ maɣamaɣa ná tɩɩ taɣana ɩ tɩ. Pə tɔɔ ɩlɛ tə paa na tá laŋa hʋlʋmɩ, na tə́ tʋ-ɩ teeli. 8 Pə ha ɩ pɛɛlɔ kɛ mpaa sɩ ɩ́ suu kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pʋʋɣʋ kʋpaŋkʋ ŋku kʋ mʋɣɩ kɔkɔ kɛ nyənənyənɩ na kʋ fɛɩ asilima tɔ. Pʋʋɣʋ ŋkʋ kʋ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ yəlaa təma kʋpana. 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu tɔma-m sɩ: Nmaa takəlaɣa taa sɩ Ɩwəyaɣa kpa ka pɛɛlɔ na pá yaa mpaɣa tɔɣɔʋ tɔɣɔlɛ leleŋ nɩɩlaa. Na ɩ tasaa sɩ: Tɔm tənɛ tə kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tampana nyəntʋ kɛ́. 10 Tənaɣa ma hənta ɩ tɛɛ sɩ ma sɛɛ-ɩ. Ama ɩ tɔma-m sɩ: Taa la mpʋ, ta tənaɣa təmlɛ nyə́ma kɛ́. Taɣalɛ mpʋ na nyá taapalaa mpa Yesu kula tampana tɔɔ na pá nyɩ-yɛ tɔ. Ye sɛɛtʋ ɩlɛ, Ɩsɔ kɛ́ n ká sɛɛ. Yesu kula tampana nna a tɔɔ tɔ, anɩ a tʋna Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kɛ yɔɣɔtʋɣʋ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlaa, ɩlɛna kpaɣanʋhʋlʋmaɣa lɩɩ. Pa yaa ka tɔɔ caɣalʋ sɩ Kʋpaŋ na Tampana tʋ. Siɣisuɣu kɛ ɩ təŋəɣɩ na ɩ́ hʋʋkəna ɩ tɔm na ɩ́ yookina ɩ yoou tɔtɔ. 12 Ɩ ɩsɛ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ mʋkʋɣʋ tɔ, na ɩ nyʋɣʋ taa ka wɛ teeli nteniŋ paɣalɛ. Pa ŋmaa hətɛ natələɣɩ ɩ tɔɔ, na nɔɣɔlʋ ta nyɩ-tɛ ye pə taɣa ɩ tike. 13 Ɩ capa wei ɩ suuwa tɔ ɩ təna na caləm kɛ́. Ɩ hətɛ ntɛ́ sɩ: Ɩsɔ Tɔm. 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtɔnʋɣʋ taa yoolaa hu ɩ waalɩ na pa kpaɣanʋhʋlʋmasɩ, na pá suu kpoŋkpontu toŋ nyəntʋ pʋʋɣʋ kʋpaŋkʋ ŋku kʋ hʋlʋmaa təlaɩlaɩ na kʋ fɛɩ asilima tɔ. 15 Laɣatɛ kʋsɛŋtəlɛ nte ɩ ka kʋna kateŋasɩ tɔɔ yəlaa tɔ ɩ nɔɣɔ taa kɛ́ tə lɩɩkaɣana. Na nyəɣəlʋɣʋ kpátʋ́ɣʋ́ kɛ ɩ ká tiikiɣina-wɛ. Na ɩ ká yɔtɩ lɛsɛŋ kɛ tənyaasəlɛ nte tə kɛ́ Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ pááná sɔsɔɔna sʋlʋm tənyaasəlɛ tɔ tə taa. 16 Pa ŋmaawa ɩ nɔɔhɛɛ na ɩ capa pə tɔɔ kɛ́ sɩ: Awulaa Wulaʋ, sɔsaa Sɔsɔ. 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ ɩ́lɛ́ na ɩ́ səŋa ilim tɔɔ. Na ɩ́ má kapusi na ɩ́ heeli sumasɩ nsi sɩ kʋləɣɩ ɩsɔ tɔ sɩ təna sɩ: Ɩ́ timsi na ɩ́ kɔɔ Ɩsɔ acima sɔsɔɔna taa. 18 Ɩ́ kɔɔ na ɩ́ tɔɣɔ awulaa na yoolaa na pa sɔsaa pa nantʋ, na kpaɣanəŋ na ɩ tɔɔ caɣalaa pa nantʋ, na ɩ́ tɔɣɔ yəlaa təna, yomaa na kasaɣampiya na sɔsaa na piya, pa nantʋ. 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná wontuɣu ŋkʋ na atɛ awulaa na pa yoolaa pa kotaa sɩ pa yookina kpaɣanʋ tɔɔ caɣalʋ ɩnɩ na ɩ́lɛ́ ɩ nyə́ma. 20 Tənaɣa pa kpa wontuɣu ŋkʋ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ pɔpɔtʋ wei ɩ ka lapa piti təma kɛ kʋ ɩsɛntaa tɔ na pá təkɩ. Piti təma nna ɩ lakaɣa mpʋ tɔɣɔ ɩ puɣusaɣana mpa pa yʋsəna wontuɣu kʋyʋsʋm pəyele pa sɛɛkaɣa kʋ lɛɛsʋɣʋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa kpaɣa wontuɣu ŋkʋ na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ pɔpɔtʋ ɩnɩ na pá pɛtɩ-wɛɣɛ kɔkɔ teŋku wei ɩ tɔŋna mʋɣʋ tɔ ɩ taa na pa ɩsɛ. 21 Pə kaasa mpa tɔ, pa kʋ pɛlɛ na laɣatɛ nte tə lɩɩkəna wei ɩ caɣa kpaɣanʋ tɔɔ tɔ ɩ nɔɣɔ taa tɔ. Ɩlɛna sumasɩ tɔɣɔ pa nantʋ na pə́ tala-sɩ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná ɩsɔtaa tillu nɔɣɔlʋ na ɩ́ lɩɩna ɩsɔtaa na ɩ́ tiiki, na ɩ́ tɔka ɩ niŋ taa kɛ́ lumaŋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ saafʋ na alukpalɩɩŋ taŋkɩɩŋ nɩɩlɩ. 2 Tənaɣa ɩ siisaa na ɩ́ kpa tʋm sɔsɔ kʋpəŋ ɩnɩ na ɩ́ tʋ-ɩ alukpala sɩ ɩ́ caɣa ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩsɩ iyaɣa (1000). Ɩlɔɣɔʋ kɛ pa yaa mpʋ sɩ: Tʋm sɔsɔ kʋpəŋ, na kʋlʋm ɩnəɣəlɛ Satanɩ. 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu kpaɣa-ɩ na ɩ́ pɛtɩ lumaŋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ taa na ɩ́ təkɩ, na ɩ́ kaləsɩ na ɩ́ tʋ pə tɔɔ kɛ́ kʋyʋsʋm sɩ tʋm sɔsɔ ɩ́ taa tasa mpaa hikuɣu na ɩ́ tolisi kateŋasɩ tɔɔ yəlaa, haləna pɩɩsɩ iyaɣa (1000) ŋkɛ ká tɛ na pə́cɔ́. Pə waalɩ ɩlɛ paa tʋlɩ-ɩ wɛɛ naalɛ. 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná kumlee na pə́ hawa a tɔɔ caɣalaa kɛ pəsʋɣʋ sɩ pá hʋʋkɩ tɔm. Na má ná tɔtɔɣɔ mpa pa heelaɣa tampana nna a tɔɔ Yesu kulaa tɔ na Ɩsɔ Tɔm na pá lɛntɩ-wɛɣɛ pə tɔɔ tɔ pa ləsasɩ. Pɛlɛ pa taa sɛɛ wontuɣu ŋkʋ na kʋ lɛɛsʋɣʋ. Pəyele pa ta tʋ wontuɣu ŋkʋ kʋ kʋyʋsʋm kɛ pa tokuŋ yaa pa niŋ taa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa fema na pá ná Kilisiti pá tɔɣɔ kawulaɣa kɛ pɩɩsɩ iyaɣa (1000). 5 Ama pɩɩsɩ iyaɣa (1000) ŋkɛ kaa tɛma na pə́cɔ́ sətaa lɛlaa fe. Sətaa taa fem kancaalaɣa nyəm ntɛ́. 6 Mpa paa fe fem kancaalaɣa nyəm pənɛ pə taa tɔ mpɛɣɛlɛ leleŋ nɩɩlaa, na mpɛɣɛlɛ pə paasaa na pə́ kooli koolee kʋpana. Səm kʋlɛləm ɩɩ tasəɣɩ-wɛɣɛ pəsʋɣʋ. Ama paa la Ɩsɔ na Kilisiti pa kɔtəlaa, na pá na-ɩ paa tɔɣɔ kawulaɣa kɛ pɩɩsɩ iyaɣa (1000) taa. 7 Pɩɩsɩ iyaɣa (1000) ŋkɛ ka kɔŋ na ká yoosi ɩlɛna pá tʋ́lɩ́ Satanɩ kɛ ɩ saləka taa. 8 Na ɩ ká cɔɔ antulinya piitimnaa təna tɔɔ təpaɩ na ɩ́ puɣusi yəlaa. Mpɛɣɛlɛ Kɔkɩ na Makɔkɩ. Ɩ ká koti-wɛ sɩ pá yoo, na paa wɛɛ paɣalɛ ɩsɩɩ teŋku nɔɣɔ kanyəŋa pee. 9 Pa lɩɩna ntɛ́ na tɛtʋ təna tɔɔ kɛ́ paa le, na pá tá kotaɣa kɛ Ɩsɔ yəlaa təsikile na Ɩsɔ luɣu tɛɛ ɩcatɛ. Ama kɔkɔ lɩɩna ɩsɔtaa na ká kʋ pa təna tənaŋnaŋ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ pa pɛta Ɩlɔɣɔʋ wei ɩ puɣusaɣa-wɛ tɔɣɔ kɔkɔ na asimti pə teŋku wei ɩ taa paa tɛma wontuɣu na Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsʋlʋ pɔpɔtʋ kɛ pɛtʋɣʋ tɔ ɩ taa. Ilim na ahoo kɛ pɩɩ naasəɣɩ-wɛɣɛ tam tɔɔ kɛ́ mpʋ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná kumte sɔsɔɔlɛ kʋhʋlʋmlɛ na tə tɔɔ caɣalʋ. Tənaɣa tɛtʋ na ɩsɔtɔnʋɣʋ mʋka yem kɛ́ ɩ ɩsɛntaa təkpataa. 12 Pə waalɩ kɛ́ ma ná sətaa sɔsaa na səkpema na pá səŋa kumte ɩsɛntaa. Ḿpʋ́ɣʋ́ pa hɛta takəlasɩ. Ɩlɛna pá hɛtɩ takəlaɣa lɛŋka tɔtɔ, kɛlɛɣɛlɛ weesuɣu nyəŋka. Ɩlɛna pá sʋʋ sətaa kɛ tɔm nti nti paa lapa na pá ŋmaa-təɣɩ takəlasɩ nsɩ sɩ taa tɔɣɔ hʋʋnaʋ. 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ teŋku ləsa sətaa mpa ɩ ka lipa tɔ. Na səm na sətaa təcaɣalɛ náá ləsɩ tɔtɔɣɔ yəlaa mpa paa wɛ pə taa tɔ. Ɩlɛna pá pɔɔsɩ paa wei kɛ́ nti ɩ ka lapa tɔ. 14 Pə yela səm na sətaa təcaɣalɛ, ɩlɛna pá pɛtɩ pɛlɛɣɛ kɔkɔ teŋku taa. Kɔkɔ teŋku ɩnəɣəlɛ səm kʋlɛləm. 15 Ye wei ɩ hətɛ ɩ́ fɛɩ weesuɣu takəlaɣa taa, kɔkɔ teŋku taa kɛ́ pa pɛtəɣɩ-ɩ. 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ma ná ɩsɔtɔnʋɣʋ kʋfalʋɣʋ na tɛtʋ kʋfatʋ. Ɩsɔtɔnʋɣʋ kʋpənʋɣʋ na tɛtʋ kʋpəntʋ ka mʋka yem kɛ́, na teŋku ná fɛɩ tɔtɔ. 2 Na má ná ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ. Yosalɛm kʋfalʋ, na tə lɩɩna ɩsɔtaa kɛ́ Ɩsɔ kiŋ na tə́ tiiki. Tə taɣana tə təɣɩ teu kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛlɔ taɣanʋɣʋ ɩ tɩ na ɩ́ puki ɩ paalʋ kiŋ tɔ. 3 Tənaɣa ma nɩɩ pə yɔɣɔtəna kumte kiŋ na nɔɣɔ sɔsɔɣa sɩ: Pənɛntɛ Ɩsɔ təcaɣalɛ wɛ yəlaa hɛkʋ. Ɩ́ na-wɛ paa caɣana, na paa la ɩ yəlaa. Pá na Ɩsɔ maɣamaɣa paa caɣana na pá nyənəɣɩ-ɩ pa Ɩsɔ. 4 Ɩ ká hɩɩsɩ pa ɩsəlʋm təna təpaɩ. Səm kaa tasa wɛɛʋ. Kʋpəm mpɩ pə təna pɩɩ mʋkɩ yem. 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ wei ɩ caɣa kumte tɔɔ tɔ ɩ tɔma sɩ: Pənɛntaa ma pəsəɣɩ pə tənaɣa kʋfam. Na ɩ heela-m sɩ: Nmaa-tɩ. Mpi tɔ ma kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ tampana kɛ́, na tə mʋna pá tɛ-tɩ na taa. 6 Na ɩ́ tasa sɩ: Pə lapaɣalɛ. Maɣalɛ Aləfa na Omɛka, kancaalaɣa tʋ na kantəkaɣa tʋ. Lʋkɔtʋ ɩ́ wɛna wei, maa ha-ɩ weesuɣu lʋm sɛɛlʋ kɛ faalaa na ɩ́ nyɔɔ. 7 Ye wei ɩ́ lapa kəllʋ maa lapɩ-ɩ kʋcɔɔʋ kʋnɛ, na ɩ ká yaa-m ɩ Ɩsɔ, na maa yaa-ɩ ma pəyalʋ. 8 Ama pə yela sɔɣɔntʋnaa na ma ta nyɩ ɩsɔnaa na acaalətʋ nyə́ma na yʋlʋkʋlaa na asilima lataa na mpa pa lakɩ topotopo təma tɔ na tɩɩŋ laalaa na pɔpɔtʋnaa təna pa təcaɣalɛ ntɛ́ kɔkɔ na asimti pə teŋku wei ɩ mʋɣɩ kɔkɔ tɔ ɩ taa. Səm kʋlɛləm ntɛ́. 9 Ɩsɔtaa tillaa naatosompɔɣɔlaɣa wei ɩ ka tɔka kɔpʋnaa na pá suna kʋnaasənam kantəkaɣa nyəm kɛ tɔm naatosompɔɣɔlaɣa tɔ pa taa lɛlʋ kɔma na ɩ́ tɔ-m sɩ: Kɔɔ na má hʋlɩ-ŋ pɛɛlɔ wei paa kpa tɔ, Ɩwəyaɣa alʋ ntɛ́. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu tɛɛna-m na ɩsɔtaa tillu kpaɣa-m na ɩ́ kpaasɩ pʋɣʋ sɔsɔɔʋ nakʋlɩ kʋ comcom nɔɣɔ taa. Tənaɣa ɩ hʋla-m Yosalɛm, ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ nte tə lɩɩna Ɩsɔ kiŋ kɛ ɩsɔtaa na tə́ tiiki tɔ. 11 Na tə́ na Ɩsɔ teeli tənyənənyənɩ. Tə teekaɣa kɔkɔ kɛ́ na pə́ nəɣəsəna liɣitee pəlɛ kʋcɔlɔcɔllɛ nte tə naa ɩsɩɩ tiŋ tɔ. 12 Koluŋa sɔsɔɔŋka kʋkʋlaɣa cɔɔna-tɛ, na tə wɛna nɔnɔɔsɩ naanʋwa na naalɛ, na ɩsɔtaa tillaa naanʋwa na naalɛ taŋa tə nɔnɔɔsɩ. Na pá ŋmaa nɔnɔɔsɩ nsɩ sɩ tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyə́ma kpeka naanʋwa na naalɛ həla. 13 Nɔnɔɔsɩ tooso ka wɛnna paa hɔɣɔlʋɣʋ ŋku kʋ tɔɔ, ilim təlɩɩlɛ tɔɔ kɛ́ nɔnɔɔsɩ tooso, na ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ tooso, pə mpətəŋ tɔɔ kɛ́ tooso, na ilim tətʋlɛ tɔɔ kɛ́ tooso. 14 Pɩɩŋ naanʋwa na naalɛ tɔɔ kɛ́ koluŋa na ɩcatɛ pə səŋaa. Na pə́ ŋmaawa pɩɩŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ Ɩwəyaɣa tillaa naanʋwa na naalɛ həla. 15 Ɩsɔtaa tillu wei ɩ yɔɣɔtaɣana-m tɔ ɩ tɔka camlʋɣʋ kʋmaɣasʋɣʋ kɛ ɩ niŋ taa. Camlʋɣʋ ŋkʋ kʋ kɛ́ wʋla kɛ́, sɩ ɩ maɣasəɣəna ɩcatɛ na tə nɔnɔɔsɩ na tə koluŋa. 16 Kɔŋkɔməŋ liɣiti kɛ́ ɩcatɛ wɛna, na tə waŋ tɔɔ na tə taɣaləŋ tɔɔ wɛ teitei. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu maɣasa ɩcatɛ na ɩ camlʋɣʋ ŋkʋ, na ɩcatɛ kɔŋkɔŋ taɣaləŋ wɛ kilomɛɛtələnaa iyisi naalɛ na ŋmʋnʋɣʋ (2200), na tə waŋ tɔɔ na tə kʋŋkʋlʋməŋ tɔɔ tɔtɔɣɔ mpʋ. 17 Na ɩsɔtaa tillu maɣasɩ koluŋa tɔtɔ, na kɛlɛ ka kʋŋkʋlʋməŋ maɣana mɛɛtələnaa nɩɩtoso na kakpasɩ. Ɩsəna pa maɣasəɣɩ tɔɣɔ ɩ maɣasaa. 18 Liɣitee pɛɛ kʋcɔlɔcɔlɛɛ kɛ pa ŋmana koluŋa. Pə yela ɩcatɛ tɔ, wʋla maɣamaɣa kɛ pa ŋmana təlɛ, na wʋla ɩnɩ ɩ wɛ təcɛɩcɛɩ kɛ́ ɩsɩɩ tiŋ. 19 Liɣitee pɛɛ kɛ pa lapəna kacɔka kɛ ɩcatɛ koluŋa kite tɛɛ pɛɛ tɔɔ. Kancaalaɣa nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ nte tə sita cʋntʋ na pooku tɔ. Naalɛ nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ nte tə wɛ pooku təlɛ tɔ. Tooso nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ pooku na atɔntɔɔtɛ. Liɣiti nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ tiŋ atɔntɔɔtɛ. 20 Kakpasɩ nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ kʋkpɛɛtəlɛ. Naatoso nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ kʋsɛɛmlɛ cʋntʋ taka. Naatosompɔɣɔlaɣa nyəntɛ ntɛ liɣitee pəlɛ atɔntɔɔtɛ na pooku. Pəlefɛɩ nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ atɔntɔɔtɛ na pooku nyəntɛ. Pɔɣɔlaɣafɛɩ naanʋwa nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ tiŋ kasasaŋa nyəntɛ. Naanʋwa nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ atɔntɔɔtɛ kasasaŋa nyəntɛ. Naanʋwa na kʋlʋm nyəntɛ ntɛ́ liɣitee pəlɛ pooku atɔntɔɔtɛ nyəntɛ. Naanʋwa na naalɛ nyəntɛ ntɛ́ atɔntɔɔtɛ akpaayala. 21 Nɔnɔɔsɩ nsɩ sɩ naanʋwa na naalɛ sɩɩ kɛ́ kacɔka wontu naanʋwa na naalɛɣɛ, paa nɔnɔɣɔ ŋka na ka kacɔka wontuɣu. Wʋla maɣamaɣa pɔna ɩcatɛ ńtɛ́ tə hapəlɛ təna, na wʋla ɩnɩ ɩ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ tiŋ wɛʋ tɔ. 22 Ma ta na Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ kɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa. Mpi tɔ, Tacaa Ɩsɔ Kawulaɣa tʋ na Ɩwəyaɣa paa kɛna ɩcatɛ ńtɛ́ tə Ɩsɔ təsɛɛlɛ sɔsɔɔlɛ. 23 Ɩcatɛ ńtɛ́ tə ta tasa ilim yaa ɩsɔtʋ pə tɔm kɛ lapʋ sɩ pə́ naakɩ tə taa. Mpi tɔ, Ɩsɔ teeli ká naana tə taa ɩsɩɩ kɔkɔ, na Ɩwəyaɣa kɛna tə kɔkɔ. 24 Antulinya taa yəlaa ká tɔŋna tə kɔkɔsɩ, na atɛ awulaa sɔsaa ká pona tə taa kɛ́ pa apititu. 25 Tə nɔnɔɔsɩ ká tʋ́lɩ́ ḿpʋ́ɣʋ́ ilim taa kɛ́, sɩ kaa təkɩ. Pə taɣa pʋlʋ, ahoo fɛɩ tɔtɔ sɩ a tasəɣɩ yuɣu. 26 Paa pona tə taa kɛ́ piitim təna yəlaa apititu na pa sɔsɔɔntʋ. 27 Na asilima nyəm napəlɩ yaa yəlaa mpa pa lakɩ acaalətʋ na pɔpɔtʋ tɔ pa kaa sʋʋ tə taa. Ama mpa pa həla wɛ weesuɣu takəlaɣa ŋka ka kɛ́ Ɩwəyaɣa nyəŋka tɔ ka taa tɔ, mpɛ paa sʋʋna ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa. 1 Ɩsɔtaa tillu hʋla-m tɔtɔɣɔ weesuɣu lʋm pɔɣɔ sɔsɔɣa, na ka lʋm wɛ təkaɩkaɩ ɩsɩɩ tiŋ, na ká lɩɩna Ɩsɔ na Ɩwəyaɣa pa kumte tɛɛ. 2 Na ká kpeŋ ɩcatɛ sɔsɔɔlɛ ńtɛ́ tə hapəlɛ hɛkʋ taa. Na weesuɣu tʋɣʋ səŋa pɔɣɔ sɔsɔɣa ŋkɛ ka kʋtentemiŋ naalɛ tɔɔ, kʋnɛ na cənɛ na kʋnɛ na cənɛ, na kʋ lʋləɣɩ tɔm naanʋwa na naalɛɣɛ pənaɣa taa. Paa ɩsɔtʋ wei kɛ́ kʋ lʋləɣɩ. Kʋ hatʋ haakɩ piitim yəlaa kɛ alaafəya. 3 Mpi Ɩsɔ təŋsa mpusi tɔ pə taa pʋlʋ kaa wɛɛ ɩcatɛ ńtɛ́ tə taa. Ɩsɔ na Ɩwəyaɣa pa kumte ká wɛɛ tə taa, na Ɩsɔ pəyalaa ká sɛɛkɩ-ɩ. 4 Paa ná ɩ ɩsɛntaa, na paa ŋmaa ɩ hətɛ kɛ pa tokuŋ taa. 5 Ahoo fɛɩ sɩ a tasəɣɩ yuɣu tɔtɔ. Pa kaa nyɩɩlɩ sɩ fətəla yaa ilim ɩ́ naa-wɛ. Pə taɣa pʋlʋ, Tacaa Ɩsɔ ká tʋ-wɛɣɛ kɔkɔsɩ. Na paa tɔɣɔ kawulasɩ kɛ tam tɔɔ. 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtaa tillu heela-m sɩ: Tɔmnaa panɛ pa kɛ́ tampana kɛ́, na pa nəɣəsəna pá tɛ-wɛ na taa. Na Tacaa Ɩsɔ wei ɩ haa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa kɛ ɩ Feesuɣu tɔ, ɩnɩ ɩ ka tilina ɩ ɩsɔtaa tillu sɩ ɩ́ hʋ́lɩ́ ɩ pəyalaa kɛ mpi pə wɛɛ pə kɔŋ nɔɔnɔɔ tɔ. 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yɔɣɔtaa sɩ: N nɩɩwaa, maa kɔɔ nɔɔnɔɔ. Leleŋ nɩɩlʋ ntɛ́ wei ɩ təŋəɣɩ cele tɔmnaa mpa pa ŋmaa takəlaɣa kanɛ ka taa tɔ. 8 Yohaanɩ má, ma nɩɩna na má nana ma ɩsəlɛ kɛ pənɛ ɩnɩ pə təna. Ma kɔma na má tɛ pə tənaɣa ḿpʋ́ɣʋ́ nɩɩʋ na naʋ, ɩlɛna má həntɩ ɩsɔtaa tillu wei ɩ hʋla-m-wɩ tɔ ɩ nɔɔhɛɛ tɛɛ sɩ ma sɛɛkɩ-ɩ. 9 Tənaɣa ɩ tɔma-m sɩ: Taa la mpʋ, ta tənaɣa təmlɛ nyə́ma kɛ́. Taɣalɛ mpʋ na nyá taapalaa Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛləsəlaa na mpa pa təŋəɣɩ takəlaɣa kanɛ ka taa tɔmnaa tɔ. Ye sɛɛtʋ ɩlɛ, Ɩsɔ kɛ́ n ká sɛɛ. 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔma-m sɩ: Taa ŋmɛsɩ takəlaɣa kanɛ ka cele tɔmnaa panɛ yoo. Pə taɣa pʋlʋ, paa sɩɩwa waatʋ wei sɩ kɔkɔlɔnaa panɛ paa la tɔ waatʋ ɩnɩ ɩ wʋsaa. 11 Wei ɩ lakɩ ɩsaɣatʋ tɔ pʋntʋ ɩ́ wɛɛ ɩ ɩsaɣatʋ taa na ɩ́ tɔŋna lapʋ. Na wei ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ asilima tʋ tɔ pʋntʋ ɩ́ wɛɛ ɩ asilima taa na ɩ́ tɔŋna ɩ təɣɩ pilisuɣu. Na wei ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ kʋpaŋ tɔ pʋntʋ ɩ́ wɛɛ ɩ kʋpantʋ taa na ɩ́ tɔŋna tə lapʋ. Na wei ɩ́lɛ́ ɩ wɛ tənaŋŋ tɔ pʋntʋ ɩ́ wɛɛ ɩ tənaŋŋ taa kɛ́ mpʋ. 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu yɔɣɔtaa sɩ: N nɩɩwaa, maa kɔɔ nɔɔnɔɔ. Maa kpɛnna ma kʋfɛləŋ na má kɔɔ na má fɛlɩ paa wei kɛ́ mpi ɩ lapa tɔ. 13 Maɣa Aləfa na Omɛka, maɣa kancaalaɣa tʋ na kantəkaɣa tʋ. Maɣalɛ caallʋ na tɛɛsəlʋ. 14 Leleŋ nɩɩlaa ntɛ́ mpa pa cɔtəɣɩ pa capanaa na pə ha-wɛɣɛ mpaaʋ sɩ pá tɔɣɔ weesuɣu tʋɣʋ pee, na pá təŋna ɩcatɛ nɔnɔɔsɩ na pá sʋʋ ɩcatɛ taa tɔ. 15 Ama acaalətʋ nyə́ma na mpa pa lakɩ topotopo təma tɔ na asilima lataa na yʋlʋkʋlaa na tɩɩŋ laalaa na mpa pa kɛ́ pɔpɔtʋnaa kɛ pa yɔɣɔtaɣa taa yaa pa kʋlapʋtʋ taa tɔ, ɩcatɛ waalɩ kɛ́ pɩɩ kaa-wɛ. 16 Yesu má má tilina ma ɩsɔtaa tillu sɩ ɩ́ kpaalɩ-mɛɣɛ tə tənaɣa Yesu sɛɛlaa kpeka taa. Tafiiti lʋləna na pə́ lʋlɩ na pə́ lʋlɩ-m. Maɣalɛ tʋlʋmalʋɣʋ. 17 Feesuɣu na asaalʋ kʋfalʋ sɩ: Kɔɔ. Ye wei ɩ nɩɩ mpʋ pʋntʋ ɩ́ tɔ tɔtɔ sɩ: Kɔɔ. Lʋkɔtʋ ɩ́ kpa wei pʋntʋ ɩ́ kɔɔ. Ye wei ɩ caa weesuɣu lʋm, ɩ ka hiki-wəɣɩ faalaa. 18 Yohaanɩ má ma kpaaləɣəna na ɩsəlɛ kʋsɛɛmlɛ kɛ mpa pa təna pa nɩɩ cele tɔmnaa mpa pa ŋmaa takəlaɣa kanɛ ka taa tɔ sɩ: Ye pə cəpa wei na ɩ́ sɔɔsa pʋlʋɣʋ tə tɔɔ, Ɩsɔ ká sɔɔsɩ kʋnaasənam mpi pə tɔm pa kɛɛsa takəlaɣa kanɛ ka taa tɔɣɔ pʋntʋ saləka tɔɔ. 19 Na ye pə cəpa nɔɣɔlʋ na ɩ́ pasa cele tɔmnaa mpa pa wɛ takəlaɣa kanɛ ka taa tɔ, Ɩsɔ ká pɛ pʋntʋ kɛ ɩ paa nyəm kɛ weesuɣu tʋɣʋ pee taa, na Ɩsɔ ɩcatɛ naŋŋ nyəntɛ nte tə tɔm pa kɛɛsa takəlaɣa kanɛ ka taa tɔ tə taa. 20 Wei ɩ tɔɔ pə təna ɩsəntɔ pə wɛna tampana tɔ ɩ tɔma sɩ: Kʋpam maa kɔɔ nɔɔnɔɔ. Ɛɛ, pə́ la mpʋ. Tacaa Yesu, kɔɔ mpʋ. 21 Tacaa Yesu ɩ́ hʋ́lɩ́ mə tənaɣa pɛɛlɛɛ.
|