James

Jakupu

1 I Jakupu, atana i Ala dàngu i Jehu Karitu, peku hàmuwa wànandja da ha-kambulu dàmbu kabihu ma-tanjalangu. Djàka nggikinda bàdi ba kamanda. 2 Màtawa pambaha eti wàngu djuaja ka wàminja, angu dedinggu, djàka naliikai ma-pakamangu hangia-hangia. 3 Maa ba pi-diminja na torangu-na na pawaimi ba na-patumbu torungu. 4 Nu na torungu màtawa ka na-lundungu, ka peku djàngapu-mi, ka nanggàna hala na hurimi, ka àmbu ningu ndoku manda tomakai. 5 Djàka ningu lai njimi pa-ndjakangu manggàna, màtawa ka nakarai-ja lai Ala, na mawua djuangu la mbuu ndàbana, dàngu nda hanggana, hi djiangu-ma nawua-nja. 6 Na njuna màtawa ka nakarai dàngu pawaina, àmbu nalii lua ndoku na etina. Nadu na tau na malii lua etina, ba hama djiangu ngalingu la tehiku-ja na pa-làndahu lua mai ngilu. 7 Na tau na matuna nu, ningu duku napa pangala-nggu welingu lai Miri, àmbu wànadu la etina. 8 Nadu ba tau ma-kadjanga etija, nda na-kadeningua na ngarangia-naka. 9 Màtawa na angu dedi na mangia wawa ka na-hamemu wànja na ngia ditana, 10 tàka na mawulu ka na-hamemu wànja na ngia wawana, nadu ba hama tuna na wàla rumba-jaka ba na-molungu taï. 11 Nadu ba nahunga na mata lodu ba dàngu mbana hambàti-na, hi na-pamalai-ja na rumba, hi namundju na wàlana, hi na-molungu na pakina; tuna numbu na mawulu ba na-mangonangu taï la palaku liinaka. Hi kamanda. 12 Oha-naka na tau na ma-torungu ba kamanja, nadu ba na-torangu-ka, ba ngala-nanjaka taï na pendji, na na luri, na paràndi-na i Ala la tauka na mambuha-nja. 13 Àmbu ningudu tau, djàka kamanja, ma-welingu lai Alaja hi kamangga na mawàna, i Ala ba nda pekuana la pakama wànja ma-akatu, dàngu hi nda ningu ndokumbu haàtu pakama-na Njuna. 14 Haàtu-haàtu djàka kamanja, iru ngàndi-nanja dàngu pa-njonga-nanja na ma-mimiru daa la eti wikina. 15 Hala ba na-pakambu-ka na mimiru, hi na-paanangu ma-akatu, tàka na ma-akatu ba na-djàngapu-ka, hi na-paana-nja na meti. 16 Àmbi ndjàrangu bàdi, angu mbuhanggu. 17 Da pawu-wuangu-ka da mahàmu dàngu da panga-ngalangu-ka da ma-djàngapu, ma-welingu nàmu ditaha, puruda welingu la amada da ma-handaraku la awangu; lai Njuna nda ningua ma-haleli-na dàngu ndjàngana, djiapa nda hawutu-kadu. 18 Nundjuja na pa-hukutu-na hi na-padedi-ta njuta rukuna na pulungu na ma-tubangu, ka beri wua kawunga-ta la papad ika-naka. Nundjuja bàdi na pulungu, nda djia biaja la pa-patingi-nja. 19 Mipi-njaka bàdi, oi angu dedi pambuha-nggu, haàtu-haàtu màtawa ka na-maràna ningu la pa-patingingu, ka nambotu la pa-kareuku, ka nambotu la pambeni. 20 Nadu na mbenina na tau ba nda na-patumbua-ja na matàndji la hanggana i Ala. 21 Djia-dujaka màtawa kai pahàla-nja bàdi mbuu ndàbana na na ma-iraku dàngu na ma-akatu na ma-bundungu, kai kataku dàngu wawa etinja na pulungu na pambàda tondungu daa lai njimi, na mamàka pa-pamara-ha da hamangu-mi. 22 Màtawa ka tau manundju-ja na pulungu-kai, hi nda ma-pa-tingingu djuaakai bai panjonga wikimi. 23 Nadu djàka ningu tau ma-patingi djuanja na pulungu tàka hi nda nundju-nanjai, njuna ngera hama tunaka na tau na mapanau-ja na hada memaana la kaninu. 24 Ba napanau-ka wikina, laku-nanjaka, hi handàka mbulamaa- nanja djàka nggi-nggikina na hadana. 25 Tàka na tau na ma-kanàndaru-ja na uku na ma-djàngapu, na pa-marandeka wàngu, hi na-ndapuru-nja njuna, nda ma-maromba etija ba na-patingi-nja, nanundju lànga-tàka-maja, hi kiri pa-paohangu-ja nu ba nanundju-ja. 26 Djàka ningu tau manundu-ka mawàna, hi nda roputu bia-nanjai na làmana ba na-panjonga wikina, nda ningua linguna na manundu-na. 27 Na huri manundu na malànga-tàka, na manda ningu njura-ngu la hanggana i Ala, i Ama, djiaja na tadalu-ha da anakeda mila dàngu da kawini meti lei da ma-ngiangu la handuka, dàngu ba ta-manggangu wikinda, ka àmbu napala-nda iraku-na na pinu tana.

Jakupu 2

Àmbu tàngaru kaba mata. 1 Oi angu dedinggu, ba dàngu waiminja padua na Mirinda, i Jehu Karitu, na ma-ndumangu ma-mangundju, àmbi pa-koru-njai na tàngaru-mi kaba mata tau. 2 Nadu djàka ningu tau maningu tawuru ma-rarangu dàngu ma-maringgingu hinggi kawila, matama la kabungguru-mi, tàka hi tama-mbunanjai na tau mila na mapaki mambora, 3 nu hi tàngaru ni bia-minjai na tau ma-maringgingu hinggi kawila: Lai jiahukau njumu la mangia ngaba kau mandapu ningu ka wàminja, tàka na mamila: Ndolaku lai nakau, ndia: Mandapu-kau lai jiahu la lata wihinggu hi wàminjai, 4 mala nu, nda kawària-minja daa la etimi, hi kiri ma-timba-ngu-kai na mawàngu hukutu manda hàmu? 5 Mirongu-wa, oi angu dedi pambuha-nggu, mala i Ala ka nda pindi bia-nandja da mamila la pinu tana la pawulu wàngu pawai dàngu la panduma-nja na ngia pahangandji na pambàda ràndi-nanja na tau na mambuha-nja? 6 Tàka njimi mbàda pa-kalana-mindjaka da mamila. Ka nda djiaaha dimi da mawulu da ma-roduku-nggai dàngu da ma-jila-kai la hangga timbangu? 7 Nda djiaaha dimi da malapi-ja na tamu rihi, na pambàda tikingu-kai? 8 Tàka djàkai djàngapu-ja na uku na mangia ngaba, hama tuna na maninja la Huratu: Màtawa kau mbuhanja na angumu patau, hama tuna bau mbuhangu wikimu, ba wàna, wunda-minjaka njuna na mahàmu. 9 Tàka djàka tàngaru bia -minjai kaba mata tau, wunda-minja mandjala, hi na-pandjala-kai na uku, ba tau mapangga uku-dukai. 10 Nadu na ma-pamàndu hàlanja na uku, hi tundjuru bia-na-njai na hau la uku, da-pandjala-jaka mbuu ndàbada. 11 Nadu: Àmbu pa-kadjari-ja na lalei na mangoma-mu na mawàna, ba djia-mbuja: àmbu pameti tau, na mawàna. Djàka ndau pa-kadjari-ja na lalei na mangoma-mu, tàka hi pameti-munjai tau, tau mapangga uku-makauka. 12 Màtawa na paniimi dàngu na pawunda-mi ka na-ràkangu la tau pa-patandangu taï nundjuja na uku pa-marandeka wàngu. 13 Nadu taï la pa-tandangu ba nda pa-milangua-ja eti na manda milangu eti, tàka na mila eti nahipu-ja na pa-tandangu. Na pawai na manda lingu. 14 Oi angu dedinggu, nggàra lingu-naka, ningu pawainggu ba wàna na tau, tàka hi nda ningui paràma-na. Peku-nakaka na pawai tungu nu la pa-pamara-ja? 15 Djàka era ningu angunda, ka minija ka kawini-ja na pa-ndjakangu paki, ndia pangangu ndumana hau lodu hau lodu, 16 tàka na haàtu lai njimi: Ilakuwa, ipeku hàmuwa, imamitu-kawa, imbihu-kawa, hi wàna biandja, nu hi nda wua bia-nandjai na nduma tàda ihida, nggàra lingu-naka wàmi? 17 Tuna numbu na pawai, djàka nda ningu paràma-na, djàka mehangua-na, meti-nanja. 18 Taka ningui tau: Malangu-mu, njumu ningu pawaimu, njungga ningu paràma-nggu na mawàna. Mala u-paitangu-jawa nu na pawai djuamu dàngu nda ningu paràma-na, napa njunggai duku rukuda da paràma-nggu ka ku-paita-nggau-nja na pawainggu. 19 Ka nu njumu upawaika njuna i Ala ba mbulungua-na? Tubana ba wàmu. Djia-majai duda da wàndi akatu ba da-pawai, hi ta-tàtada. 20 Ka kupinja wàmu, oi tau ànga, na pawai panda kariangu parama ba nda ningu ndokua linguna? 21 Mala i Ambarahangu na bokunda, nda ruku paràmaa-na dimi hi kiri pa-kawana-ja, nu ba nawotu-ja i Ihaku na anana mini la ngia pangàndi maraku? 22 Nu ita-minjaka na pawaina ba naangu rama dàndja da paràma-na, dàngu ba rukuda da parama hi kiri djàngapu-na na pawai. 23 Nu pa-tutungu-du-nanjaka na maninja la Huratu: Napawai-ka lai Ala i Ambarahangu, hi palii tàndjinja, dàngu ka-ndua-na i Ala hi wàdanja. 24 Ita-minjaka ba rukuna na paràma-na hi kiri pa-kawana-ja na tau, ba nda ruku pawai djuaa. 25 Mala ka nda tunakai njuna wàmi i Rahapu na kawini ndjala, ba pa-kawana-ja rukuda da paràma-na nu ba nanggepi-ha da tau pa-palewa dàngu ba na-duluru-ndja la hau ngarangia? 26 Nadu hama tuna na tau djuanda djàka nda ningu ngahuna ba nameti, tuna numbu na pawai, djàka nda ningu paràma-na meti-nanja.

Jakupu 3

Àmbu ndjala wàngu lama ba wàna. 1 Àmbu ngguru hala pàkukai, angu dedinggu, ba pi-diminja ba narihi mbotu taï na wai ngeranda na pa-ratangu-ta. 2 Maa ba màtu-màtu pa-tundjuru wànda mbuu ndàbanda. Djàka ninja na manda tundjuru wàngu paniina, tau djà-ngapu-ja na mamàka pa-roputu hàlaja na ihi daana. 3 Djàka ta-pahoba-ndja rapa da ndjara, ka peku tundu-da-nda, hi tawihu hàla-mbuja na tau daada. 4 Tàngaru, da kapalu-mbu, djiapa ka nda nggiki bokulu-da-kadu dàngu ka natimbu-hakadu ngilu bokulu, nawihu waa bianja ana kamuri paraïna na majàpa kamuri djàka nggii-nggiija na pambuha-na. 5 Tuna numbu na lama djiapa ka na-màrahu-kadu, tàka nda uku katadaku-ja. Tàngaru, ba nda uku bokulu-ja na oma-ngu patunu epi ba hawutu-kina. 6 Na lama epi-mbuja, hibu ma-akatu-ja. La ihi daanda djiaja na lama na ma-pairaku hàlaja na taunda, na ma-paduru-ja na ndataru dedinda, tàka njuna na-paduru-ja paraï na mambana. 7 Nadu da mabohu-ka hangia-hangia, hamanai da ma-ha-wurungu, dàngu da mabei, dàngu da manindja la tehiku, na-pamopu-ha dàngu mbàda pamopu-nahaka paral tau, 8 tàka na lama nda ningua haàtu mamàka pa-pamopu-ja; nda patàpu-ja na akatu-na, mbinu upahu pameti wànguna. 9 Djiaja na pawotu wàndanja i Miri, i Ama, djia-mbuja na paràtu wàndanja na tau na pa-padikangu namatu-ja na hadana i Ala. 10 Welingu la hau ngarumaa naluhu ningu na wotungu dàngu na ràtungu. Nda ràkaana na matuna nu, angu dedinggu. 11 Ningu nàhu mata wai ma-handàka kabubalungu wai kàba dàngu wai paita la hau mata djuaa? 12 Napeku wàmi, angu dedi, na pingi kapilitu la pa-wuangu wua haitungu? Djàka ndia na pingi angguru la pa-wuangu wua kapilitu? Nda pekuana na mata wai mbàru pa-kabuba-lungu wai kàba. Na manggàna na malànga-tàka. 13 Nggamuja hiana lai njimi na ma-manggàna dàngu na mapingu? Màlawa ka napaita wàndja hurina na mahàmu da paràma-na ba dàngu màdjangu etina ma-manggàna. 14 Tàka djàka ningu mbana pa-ohangu dàngu kehangu ka-ngeha wiki daa la etimi, àmbi pa-hamemu-du wikimi, dàngu àmbi kambàliku-du bai papanja na ma-tubangu. 15 Na matuna nu nda djiaaja na manggàna na maweli ditangu, tàka ma-welingu la pinu tanaja, ma-namatu-ja na huri memangu, paruku-na i kambàliku-ja. 16 Nadu djàka nggiija na mbana pa-ohangu hala wàla dàngu na kehangu kangeha wiki, lai nuja na pariu raüngu dàngu na huri ma-akatu-ka. 17 Tàka na manggàna na ma-welingu nàmu dita duna, la kawunga-na na-kahingiru, hala na-kehangu mapekua, nahàmu na hurina, na-manundu, mbinu mila eti dàngu wua mahà-mu-na, nda na-hakapapa, nda na-kapelua duna. 18 Na wuana, djiaja na tàndji, pa-hàbarungu-ha da ma-papeku, nu ba luja na mapeku.

Jakupu 4

Àmbu namatu-ja na wini eti na ma-akatu. 1 Mala nggàra ruku wàmi hi ningu pabera dàngu pa-kubaru-ngu lai njimi? Ka nda rukuada da ma-mimirungu daa la etimi, da ma-hadangu ndàba la ihi daami? 2 I-mimirungu, tàka ndai ngalangua; ipameti tau dàngu i-paohangu, tàka nda ningua pa-ngalangu wàmi; i-pakubaru, ipabera. Nda ningua pangala-mi ba ndai hamajangu-du. 3 I-hamajangu, tàka ndai ngalangu-mbu, ba nda djia-duja na hamajangu-mi, mata ka peku borakundandja nundjuja na pa-mimiru-nda wànggu ba wàmidu. 4 Ha tau kadjari, ndai pimanja dimi na kandua-nja na pinu tana ba djiaja na papanja i Ala? Djia-duja, djàka nggamuja na ma-mbuhangu pa-kandua dànja na pinu tana, papa-du-nanjaka i Ala. 5 Ka, kahewaa-na wàmi na maninja la Huratu: Nambuha-nja na ngahu na pa-bàndjalu-na daa lai njuta ka lupa na-pawuta wànja, na mawàna? 6 Ba tuna narihii-pa duna na pa-namungu na pawua-na. Djia-duja: I Ala napapa-ndja da madjangga etida, tàka da ma-wawa etida nawua-ndja pa-namungu, hi kiri wàna. 7 Pamopu-wa wikimi lai Ala; kai papanja i kambàliku, djiangu-ma duna ba napalai welingu lai njimi. 8 Ihangiri-jawa i Ala, ka na-hangiri-kai duna, Pajaha-ndja da limami, ha tau ndjala, paili-ha da etimi, ha tau kahanga eti. 9 Ipàda-njawa na majila-mi kai handuka kai hii; na rikimi màtawa ka na-pambeli-ja handuka, dàngu màtawa na ha-wola-mi ka na-pambeli-ja hawina. 10 Ipawawa-wa wikimi la hanggana i Miri, Njuna ka na-padja-ngga-kai duna. Na pulungu angu. 11 Oi angu dedi, àmbi pa-pulungu dàngga angumi. Na tau na mapulu-nja na angu dedina, djàka ndia na ma-patanda-nja na angu dedina, pulu-nanja na uku dàngu patanda-nanja na uku. Tàka djàkau patanda-nja na uku, nda manundju ukuakau, tàka ma-patandangu ukukau. 12 Haàtua-na duna na ma-wuangu uku, dàngu na ma-patandangu, na na mamàka la pa-pamara dàngu la pa-pamolungu. Tàka njumu nggamu-kauka dumu, hu patanda-nja na angumu? Djia djàka wàna i Ala. 13 Oi anda, la lodu nàhu, djàka ndia haromu lua-ndanja la paraïngu lai pinangu, hau ndaunda lai nu, hi tabili batu hi ta-pa-awahungu mawàmi. 14 Nu hi nda piminja padua djàka nggikina na lurimi haromu. Nadu ba hama djiangu kawuu-akai, ba hawutu djua-maana ba ngitaja, hala hi munangumaa- nanja. 15 Tàka: Djia djàka wànadu i Ala, hi taluri haromu, hi taràma-ja jiana ndia nuna, i Ala wàmia bàdi. 16 Tàka ba timi nu, ihamemu dàngu katadaku-mi. Na hamemu na matungu nu ma-akatu-ja. 17 Djia-dujaka, djàka ningu tau mapingu pawunda-ja na mahàmu, tàka hi nda wunda bia-nanjai, pa-pandjala wàngu-jaka.

Jakupu 5

Na wai ngerana na mawulu. 1 Ihiiwa dimi ha mawulu, i-kaladaku-wa, rukuna na majila-ka na matàka-nggai haromu. 2 Da-molungu-ka da pawulu-mi, da pakimi na-pambuta-haka kapinggi, 3 da marara mabara-mi dapatai raraka, tàka da taï rarada hi da-pandjala-kai taï hi danganja na tolumi hama tuna na epi. Mbàda kangutungu-mika banda ba dàngu djiaja padua-ka na hupu ndjàpuna. 4 Tàngaru na wundada da tau maràma, da mambàda muti la wokami, da papàtu-mi, ba dawara padua-ka, dàngu na ka-ladaku-da da tau da mambàda muti, natama-ka la kahilu-na na Mirida da kalibaru papalewa-ka. 5 Mbàda luri borakungu-mika la pinu tana, bai wàngu bia etimi, pambihu pàkua-minjaka wikimi la lodu rupu. 6 Mbàda pandjalaminjaka dàngu mbàda pameti-minjaka na tau tàndji; nda ningua ma-katanggaru-kai. Na torungu la handuka. 7 Djia ba tuna nu, oi angu dedinggu, mata kai lerangu eti lundu tomaja na tàkana i Miri. Tàngaru, na tau tungu woka patia bia-nanja na ihi woka na ma-palingu dàngu lerangu etina, lundu napuru-nja ura mangilu dàngu ura malamiri. 8 Njimimbu kai lerangu eti dàngu kai pa-màndungu etimi, maa ba marenia-manaka na tàkana i Miri. 9 Oi angu dedi, àmbi pa-kambungungu dàngga angumi, ka àmbu peku pandjala-kai. Tàngaru, na ma-patandangu ba ninja padua-ka la ngaru pindu. 10 Ha angu dedi, màtawa kai ngeranja na pàdangu-da majila dàngu na lerangu etida da wunangu da mambàda ngàndi pulungu la ngarana i Miri, 11 Ngàdaja ba ta-paoha-ndja da ma-torungu. Mbàda rongu-minjaka na torungu-na i Ajupu, dàngu miita-jaka na pa-patumbu-na i Miri la hupu ndjàpuna, ba kandjupu ma-manàwaru kandjupu mamila etija i Miri. Na harangu; na hamajangu wai ngera angu. 12 Tàka la kawunga-mana, oi angu dedinggu, àmbi harangu-du, àmbi harà wànja na awangu, djàka ndia na tana, dàngu ma-màtu pahara wànguka; mata na paa'a-mi ka maa'a-ja, dàngu na pandia-mi ka mandia-ja, ka àmbu pa-pandjala-kai. 13 Ninja lai njimi na ma-handuka? Màtawa ka na-hamajangu. Ninja na mambaha etina? Màtawa ka nawunda ludu wotungu. 14 Ninja na mahidu lai njimi? Màtawa ka napaau-ndja da ama bokulu kabungguru, ka da-hamaja-nja ngerana, dàngu ka datunja lonahu la ngarana i Miri. 15 Na hamajangu na ma-welingu la pawai napa na-pamàlaru-ja na mahidu, dàngu na-pahada-nja paraïna i Miri; tàka djàka ningu mandjala pambàda tuna, pa-djàmangu-maja. 16 Djia ba tuna nu màtawa kai maràngga pa-bowangu ndjala dàngga angumi, kai maràngga pa-hamajangu wai ngera, ka peku màlaru-mi. Na hamajangu-na na tau tàndji djàka pa-weli etingu-mana, nadangu na pamàka-na. 17 I Elia, tau hamanda njuta-maja, tàka na-hamajangu dàngu màndungu etina ka àmbu napuru na urangu ba wàna, hi nda napuru-nja urangu na tana ba taïlu mbua ndau no-mu mbua wulana. 18 Hala, hili hamajangu-nanjai, hi na-papurungu urangu na awangu, hi natu ihina na tana. 19 Oi angu dedinggu, djàka ninja lai njimi na ma-hiliru welingu la ma-tubangu, tàka na tau hawiangu ka na-pabeli-nja, 20 màtawa kai pinja, na tau na ma-pabeli-nja na tau ndjala welingu la anda ngia pa-hiliru-na, pamara-nanjaka na hama-ngu-na taï welingu la meti, dàngu pa-ndàdangu-nanja ndjala da-dangu.