Romans
Rumu
Rumu 1
Na kawunga-na.
1 Welina lai Paulu, atana i Karitu Jehu, pa-pahurungu pa-paaungu, na
pa-kawàri la pa-bobaru-ja na lii mànangu-na i Ala, 2 na paràndi hahana la
ngaruda da wunangu-na, hama tuna na maninja la Huratu Matua, 3 rukuna
na Anana, na matumbu la wàlana i Ndautu nundjuja na tolu, 4 tàka
pa-pakadangu-jaka ba Ana Ala ningu mbihangu-ja, nundjuja na ngahu na
pangia matua, nu ba na-hadangu welingu la padua tau meti, na i Jehu
Karitu na Mirinda. 5 Rukuna Njunadu hi mangala-nja na hàmu eti dàngu na
pa-kata pa-pahurungu, mata la tau hangàdangu la hau tana hau tana ka
ningu mànu ma-manundu la papawai lumuna na tamuna. 6 La padua-da
njuda djiakai njimimbu, tau pa-paaungu, panduma-na i Jehu Karitu. 7 La
tauka na pambuha-na i Ala, na tau matua pa-paaungu na maninja la Rumu:
Na pa-namungu dàngu na peku na ma-welingu lai Ala na Amanda dàngu
lai Miri Jehu Karitu, mata ka Taï njimi àruja.
Na rindjungu-na i Paulu palua la Rumu.
8 La kawungu-na ku-pamalangu-nja na Alanggu ba kuliija i Jehu Karitu
rukumi njimi mbuu ndàbami, nadu na pawaimi ba papeka-duja la
panggubulu awangu. 9 I Ala, na palumu-nggu la eti dalunggu ba
ku-bobaru-ja na lii mànangu rukuna na Anana, hakahii-nggunja, ba nda
na-kambotahu na tiki-nggunggai, 10 ba kukarai ma-mànu la
hamajangu-nggu, nggi pa-bungga-hungu bia-kaka nàhu ngarangia, nundjuja
na pambuha-na i Ala, pamai lai njimi. 11 Maa ba rindjungu-manggunja
pangita-kai, ka peku padaü-nggunggai nàhu pa-wuangu ma-pangahu,
pa-màndungu wàda da etimi. 12 Djia-dujaka ka panggaüru-kai duku la
padua-mi rukuna na pawainda haàtu-haàtu,ka pawaimi njimija, ka
pawainggu njungga-jakai. 13 Nadu, angu dedi, keha ka dapinja bàdi
wànggunggai, ba mbàda pahau dangu-mangguka ka kulua lai njimi ba
wànggu — tàka lundu nàhu papàtu bidua-kapa — mata ka ningumbu
pangala-nggu lai njimi hama tuna la tau hangàdangu hawiangu, wànggu.
14 Ka tau Nggarika-ja ka nda tau Nggarika-jakai, ka tau manggàna-ja ka
tau nda pingu-jakai, wuta ndàba-manggu-ndja. 15 Djia ba tuna nu njungga
duku orangu-manggunja pangàndi-ja na lii mànangu lai njimimbu
ma-ngiangu la Rumu.
Na paniina na ma-papingi.
16 Ba nda ku-makia waanja duku na lii mànangu, maa ba mbihana i
Ala-duja, na pa-mànangu wàna na ta-tauka na mapawai, la mangilu na tau
Jahundi, lupa na tau Nggarika-mbu. 17 Maa ba pabowa-dujaka lai nu na
tàndjina i Ala, welingu la pawai toma la pawai, hama tuna na maninja la
Huratu: Ngahana papawai-du napa na tau tàndji hi naluri, ba wàna.
Na ndjalada da tau hangàdangu dàngu na hàngga-nandja i Ala.
18 Nadu na hanggana i Ala ba tabunggahu-na padua welingu la awangu,
papana na akatu-naka na tau manda lumunja i Ala, dàngu manda wànja
matàndji, na ma-hungguru wànja manda tàndji na ma-tubangu. 19 Nadu, na
ràka papingu na ngerana i Ala ba wuwana padua la etida, maa ba
na-pawuwa-dunja i Ala. 20 Nadu, welingu ba na-padika-nja na tana, na
panda ngita lai Ala, na na mbihana na ma-padaingu dàngu na dedi Alana,
ba papingu-maja ba pangàda-nja nu la paràma-naka, hi nda ningu
pa-pamànangu wàda wikida. 21 Mala djiapa ka datanda-jakadu i Ala, nda
da-patembi Alaanja dàngu nda da-pamalangu Alaanja, tàka nda ningu
ndokua linguna na pa-pangàda-da dàngu na-kapàtangu-ka na eti angada. 22
Pingu-manja ba wàda ànga hi nduba bia-danjaika; 23 na mangundju-na i
Ala na manda molungu, hi da-pahilu wànja ma-pahadangu la hada tau
ma-molungu, dàngu hada ma-hawurungu, dàngu banda ma-kapatu
mbungungu wihi, dàngu mabei. 24 Djia ba tuna nu ba dàngu namatu-danja
na parindju etida, hi napuli-ndja la ma-iraku paraïna i Ala, hi kiri
pa-kalana-da wikida. 25 Nadu na Ala na malànga-taka ba da-pahilu wànja
na manda djiaja hi da-maràbuku-nja dàngu hi dalumu-nja na pa-padikangu
nda mbulungu pàku na Ma-padikangu, na pa-wotungu lundu nu nu.
Amingu. 26 Djia-dujaka hi napuli-maa-ndja paraïna i Ala la pa-mataru
etida na maànga, nadu da kawini-da ba da-pahilu wànja. panda kàli wàngu
na huri memangu. 27 Djia-majai da tau minida ba da-dundjaku-nja na huri
memangu la kawini, hi dambana ningu la hamada, nu da tau mini ba
dawunda ma-akatu la anguda pamini, hi nga-la-maa-danja la tàda ihida na
wunda ràka papana na ndjàrangu-da. 28 Rukuna ba nda dabihu
pa-wàrihu-ja i Ala, hi napuli-maandja la pa-ngàdangu manda hàmu hi kiri
wunda-danja na manda ràkangu. 29 Mbumbaru-nandja manda uku
da-dangu, ma-akatu, mangangà eti, kadjàliku; nahulu-ndja malara eti,
pameti tau, pa-hànggangu, pa-kahili, kabularu; tau ma-parunda-ha, 30 tau
ma-pulungu-ha, manda mbuhanja i Ala, ma-paakangu, ma-katadaku,
mapeka rihi, mamàhi la ma-akatu, manda rongu inana amana, 31 manda
ningu pa-ngàdangu, ma-paliu laüngu, manda ningu etingu, manda namu
angu. 32 Djiapa ka dapi-njakadu na pa-hukutu-na i Ala, na tau na matuna
nu ba ràka pa-pameti-ja, nda mbulungu biana ba tuda nu tàka daorambunjai
na tau na matuna nu.
Rumu 2
Na hanggana i Ala la tau Jahundi.
1 Djia ba tuna nu, nda ningua pa-pamànangu wàmu wikimu, oi anda, djiapa
ka nda nggaa-kaukadu ma-patandangu; nadu djàka nggàraja na pa-pandjala
wàmu tau, ba djia-maja na pa-pandjala wàmu wikimu. Nadu njumu
ma-pandjala tau bau wunda-madujai dumu na matuna nu. 2 Pi-mandanja i
Ala ba natundja ngerada da tau da mawunda-ja na matungu nu. 3 Oi anda,
ma-pandjala-ja na tau na mawunda matungu nu dàngu wunda-munja padua,
napa ku-pahàla duku la pa-tandangu-na i Ala wàmu bia ihu pa-pangàda-mu
ai? 4 Ndia, paaka-munja ihu na màdjangu etina, dàngu na muluru etina,
dàngu na lerangu etina na panda taü, dàngu nda pimunja na màndjangu
etina i Ala ba kameni-nanggau padua la pa-pandjilungu. 5 Tàka nundjuja na
tongguru-mu dàngu na eti nda pa-ndjilu-ngu-mu u-kangutangu wikimu
hangga, ndumamu ngeru la lodu hangga, ba bowaja na pa-tandangu-na i
Ala na matàndji, 6 haromu na matunja wai ngerana hàatu-haàtu nundjuja na
pawunda-naka. 7 Djia-dujaka na luri pa-lupangu ndumana na tau na
makeha-nja mapaki, tembi, dàngu manda molungu ba da-pa-mukarungu la
pawunda mahàmu; 8 tàka hangga dàngu makaraü ndumada da
ma-kehangu wai ngera wikida, da manda pa-tundungu la ma-tubangu, hi
tundu ni bia-danjai na manda tàndji, 9 Majila dàngu bànaru ndumana na
ta-tauka na mawunda-ja na ma-akatu, la mangilu na tau Jahundi, mangu na
tau Nggarika-mbu. 10 Tàka mapaki, dàngu tembi, dàngu màndjaku
ndumana na ta-tauka na mawunda-ja na mahàmu, la mangilu na tau
Jahundi, mangu na tau Nggarika-mbu. 11 Nadu i Ala ba nda na-tàngaru
kaba mata tau.
Na uku nda nalingu la tau Jahundi.
12 Nadu djàka piraja na mandjala dàngu nda ningu ukungu, napa
na-molungu-mbu dàngu nda ningu ukungu; dàngu djàka piraja na mandjala
dàngu jàpa-nanja na uku, ngeru pa-patandangu-ja nundjuja na uku. 13 Maa
ba nda djiaha da marongu-ja na ukua da matàndji la hanggana i Ala, tàka
djiaha da manundju-ja na uku duda da pa-pamànangu taï. 14 Nadu da tau
hangàdangu da manda ningu ukungu, djàka danundju-ja la huri memada na
maninja la uku, da tau jiada, djiapa ka manda ningu ukungu-hakadu,
ukungu-ma-danjaka wikida. 15 Maa ba pa-itangu-madanja, na
pa-karuhi-na na uku ba pa-huratu-ja daa la etida, ba na-pahakahingu-
mbudu na eti pa-tandangu-da, hamanai da pa-pangàda-da ba
da-maràngga pandjala ndia ba da-maràngga peka mànangu dàngga anguda,
16 nu la lodu patanda-nanja na ma-kawiningu la tau paraïna i Ala la
ngaruna i Karitu Jehu, hama tuna na lii mànangu pa-bobaru-nggu. 17 Mala
njumu, Jahundi-ja ka wànangga tau djàka wàmu, bau handera-ja na uku,
18 dàngu bau hamemu wànja i Ala, hamanai bau pinja na pambuha-na,
dàngu bau kehanja na ma-papingi, maa ba pa-pekangu-dukau la uku, 19
dàngu bau padangu wikimu ba malonda tau pokikau, ba hulu tau
ma-ngiangu la ma-kapàtangu-kau, 20 ba ma-papekangu tau nda pingukau,
ba ngguru anakeda-kau, nadu la uku ba kata-du-munjaka na ràka papingu
dàngu na ma-tubangu. 21 Mala nu njumu ma-papekangu tau hawiangu, ka
ndau pa-pekangu bia wikimu? Ma-papekangu la panda mangangà,
umanganga-ka? 22 Njumu àmbu ndjuraku ba wàmu, undjuraku-ka?
Ma-hanggita-ndja da marapu, urambangu-ka tanggu marapu? 23 Njumu
ma-hamemu wànja na uku upaaka-njaka i Ala bau panggaja na uku? 24
Nadu na tamuna i Ala ba palapi-majaka lumumi njimi la padua tau
hangàdangu, hama tuna na maninja la Huratu.
Na kàri nda nalingu la tau Jahundi.
25 Nadu na kàri ba ninguma linguna djàkau nundjuja na uku. Tàka djàka
mapangga ukukau, nda kària-japa na kàrimu. 26 Djia-duja djàka
na-pamàndu biduandja da hidana na uku paraï na manda kàri, nu na nda
kàrina beringu kàri-ma-na-njaka nda wàmu? 27 Nu na manda ningu huri
kàringu, ba nanundju-ja na uku, napa na-pandjala-kau njumu mapangga-ja
na uku, djiapa ka ningu huratu-mu, dàngu ka pakàri-kaukai. 28 Nadu ba
nda djiaaja na ma-Jahundi liuna na Jahundi lànga-tàka, hamanai nda djiaaja
na kàri liu, la tàda ihi, na kàri lànga-tàka. 29 Tàka djiaja na ma-Jahundi
ununa duna, dàngu na kàri eti paraïna i Ngahu, nda djia biaja ba nundjuja
na huratu. Na wotungu la tau tungu nu nda ma-welingu la tauaja, tàka
ma-welingu lai Alaja.
Rumu 3
Na rihina na tau Jahundi dàngu na tuturu-na i Ala.
1 Djàka tuna nu nggàra-jaka na parihi wàna na tau Jahundi, ndia nggàraka
linguna na kàri wàmu? 2 Dangu-maka duna, dàngu màtu-màtu
ngarangia-na. Na ma-papingi ba pa-pakatangu-duhaka da puluna i Ala. 3
Mala nggikina-ka wàmu? Djàka ningu hawiangu manda tuturu, ka àlingu
wàngu-maa-nanjaka na tuturu-na i Ala rukuna na nda tuturu-da njuda
wàmu? 4 Ndia ndoku! Dji-djiangu-ma duna ba ma-palànga-tàkangu-ja i
Ala, tàka na ta-tauka ba ma-kambàliku-ja, hama tuna na maninja la Huratu:
ka peku pa-pamànangu-kau la pulumu-ka, dàngu ka peku talumu djàkau
patandangu tau, ba wàna. 5 Tàka nu na nda tàndjinda njuta djàka nawuwa
wànja na tàndjina i Ala, ka nggikina wàndaka bàdi? Nda tàndji-nanjapa ihu
i Ala, ba napuha-ja na hanggana? Panii taungua-nggunja. 6 Ndia ndoku!
Djàka tunaka nu, nggiki hama patanda-nanjaka na pinu tana paraïna i Ala.
7 Tàka djàka na-pabundungu bidua na pa-deningu-na i Ala rukuna na
kambàliku-nggu, hi nawuwa wàngu na mangu-ndju-na, ka ni njungga hi
pa-patandangu-kai hama tuna na tau ndjala. 8 Hamanai: Nahàmu-kiapa,
mata ka tuwulu-ja na ma-akatu ka peku tumbuna na mahàmu, hi nda
wànda biawa, hama tuna wàda ba wàna-nggama tau hawiangu ba napulungga-
ma. Da tau nuda ràka-mana djàka pandjala-ha.
Tau ndjala ndàbaja na tauka.
9 Mala nu? Ninguka parihi wàndanja na tau hawiangu? Ndia ndoku! Nadu
kawai ba mbàda pandjala-ma-manjaka na tau Jahundi hamanai na tau
Nggarika-mbu, ba panjàku ndàba-ma-nanjaka mandjala, 10 hama tuna na
maninja la Huratu: Nda ningua matàndji, nda haàtu-ma, 11 nda ningua
mapingu, nda ningua mahimbu-ja i Ala; 12 da-hiliru-ka mbuu ndàbada,
maràngga nda ninguma li-nguda; nda ningua mawunda-ja na mahàmu, mili
haàtua-ka ndiambu. 13 Da kalàmba nggoruda hama djiangu reti
ma-hanganga-ha, da làmada dapeka wàndja manda tubangu; omungu-da
padua upahu ularu; 14 nambinu-ndja ràtungu da ngaruda, dàngu pa-malara
eti wàngu; 15 darengga da wihida la pabungu wai ria. 16 Pakabu wàngu
dàngu pa-handuka wàngu-maaja na matumbu la ngarangia palii-daka; 17
dàngu na ngarangia màndjaku nda dapianja; 18 na mangàdatu-nja i Miri
nda nianja la mbara wua matada, ba wàna. 19 Nu pi-ma-ndanjaka djàka
nggàraja na pala-naka na uku, ba lanandja da tau la ngaba uku, ka peku
kabitangu-na na ngaruna na ta-tauka, lupa na ihi pinu tanaka ka ràka
pa-pandjala-ja la hanggana i Ala. 20 Nadu ba nda ningua tau pa-kawana la
hanggana i Ala, ruku ba patutu-nja na uku; na uku ba papingu wàngu
mandjala-ja.
Na tàndjina i Ala dàngu na metina i Miri Jehu.
21 Tàka nahu pa-pangitangu-jaka na tàndjina i Ala dàngu nda pawànja na
uku, na pa-hakahii-na na uku dàngu da wunangu. 22 Na na tàndjina i Ala
ruku pawai lai Jehu Karitu ndumana na tauka na mapawai; maa ba nda
ningua ma-pahilitu: 23 nadu ba mbàda ndjala ndàba-madaka hi
da-jàmihu-ja na bundjuku na ma-welingu lai Ala, 24 hi pa-kawana djuaha
lumuna na pa-namungu-na i Ala, rukuna na pa-palohu wàngu na maninja lai
Karitu Jehu. 25 Nuja na patuna la hangga i Ala, ba djia-duja na pa-papeku
wàngu ndjala ruku mbunguna na wai riana, paraï papawai, hi peku
pa-ndjiliku-nanja na tàndjina nu ba namàta-ndja da ndjala da matumbu
àmangu, ba djiaja na palera-nandja eti i Ala; 26 hamanai la
pa-pandjiliku-nja na tàndjina nàhu, hi kiri tàndji mbuna ba na-pakawana-ja
na tau na ma-kawana-nja na pawai lai Jehu. 27 Djàka tuna nu nggiijaka na
pa-hamemu wàngu wàmu? Pa-wàrungu-jaka. Nggàra huri-jaka nu? Ruku
huri patutu-nja na ukuka? Ndiaa, ruku huri pawai. 28 Nadu na
pa-pareki-ma, ba ruku pawaija hi pa-kawana-ja na tau, nda rukuana ba
patutu-nja na uku. 29 Mala i Ala, Ala tau Jahundia-ja wàmu? Nda Ala tau
ha-ngàdangu-mbuja? Lànga-tàka, Ala tau hangàdangu-mbu ja. 30 Nadu i
Ala ba mbulungu-maana na ma-pakawana-ja na tau na makàri ba ngahada
papawai, hamanai na manda kàri ruku pawai. 31 Djàka tuna nu pamàlimanjaka
na uku wàmu ba mawànja na pawai? Ndia ndoku, tàka
pamàndu-manja na uku.
Rumu 4
I Ambarahangu hi pa-kawana-ja ba ngahana papawai.
1 Nggikina wàndanja-ka bàdi na ngerana i Ambarahangu, na bokunda
nundjuja na tolu. Nggàra-jaka na pangala-na? 2 Nadu djàka pa-kawana-ja i
Ambarahangu ruku paràma-na, ningu-maika njuna pa-hamemu wàna; tàka
nda tuna nua lai Ala. 3 Mala nggikina wàna na Huratu? I Ambarahangu
napawai lai Ala, hi palii tàndjinja. 4 Djàka ningu tau maràma, nda ruku
pa-namungua-ja ba peka-nja wundana, tàka ngera-mananja duna. 5 Tàka na
manda rama, tàka na mawaija Njuna na ma-pakawana-ja na manda
lumunja i Ala, nu na pawaina palii tàndji-nanja paraïna i Ala. 6 Hama tuna i
Ndautu ba na-paoha-nja na tau na pa-pangera-na matàndji paraïna i Ala,
dàngu nda ningu paràma-na: 7 Oha-naka duna na tau na pa-djàmangu
ndokuna, na pa-pandàdangu ndjalana; 8 Oha-naka duna na tau na panda
pabuku-na mandjala paraïna i Miri, ba wàna. 9 Nu, oha-naka ba wàna,
lananja na tau makària-ka ihu ndia hi na manda kàrimbu? Nadu, na
pawaina palii tàndji-nanja i Ambarahangu ba wànda-duka. 10 Mala,
pirangu-ka ba palii tandji-nanja wàmu? Mbàda kàri-naka, ndia hi ndedia
nakàri? Nda djiaja ba mbàda kàriana, tàka ba ndedi nakàri-mapa duna. 11
Nu na tanda kàri hi na-kataku-ja, tandana na tàndjina, na rukuna na
pawaina ba ndedi nakàri; nu hi naama ndàbanja paraï tau mapawai-ka na
manda kàri, nu na matàndji ka peku pa-pandumangu-ha, 12 hamanai na tau
makàri-mbu, nu ba nda mbulungu biana na kàrida, tàka na ndàki-mbuja na
rukuna i Ambarahangu na mapawai dàngu ndedi kàrina. 13 Nadu ba nda
ukua pawangu ba ràndija i Ambarahangu lupa na wàlana, nduma-munja
haromu na pinu tanaka ba wàdanja, tàka na tàndji ruku pawai duna. 14
Nadu djàka djiaha da ma-handera la uku da ma-ndumangu làti, nu na
pawai ka nda ninguapa ngarangia-na, dàngu na pa-ràndingu nda ninguapa
linguna. 15 Mala na uku ba hànggadu pa-patumbu-na; tàka la manda ningu
ukungu, nda ningumbu mapangga uku. 16 Djia-duja hi ma-welingu
pawaija, ka paraï pa-namungu-ja, ka peku màndungu-na na paràndi la wàla
danguka, nda mbulungu biada da maningu ukungu, tàka djia-mbuha da
mapa-wai-nja lai Ambarahangu, na ama ndàbanda, — 17 hama tuna na
maninja la Huratu: Kutukau amana na bandjaru dangu, ba wàna — la
hanggana i Ala na pawaina, na ma-paluri-ja na mameti, dàngu na
mapaau-nja na manda ninja ba hama djiangu ninja. 18 Djiapa ka nda
ningu-kadu monungu, na-monungu bia, ba napawai-du ba amana na
bandjaru danguja ngeru; hama tuna na pambàda pekangu-ja: Tuda nu ngeru
da wàlamu, ba wànanja. 19 Dàngu nda màli-mana na pawaina, nu ba
napingu wikina ba hama djiangu mbàda meti-naka na ihina, maa ba mbàda
hangahu-manaka na ndau lurina, dàngu ba napinja i Harà ba meti-mananjaka
na kaliku anana. 20 Tàka na paràndi-na i Ala nda na-hondaru-nja
ruku nda pawai, ba tuna manati màndungu wàngu-maanai na pawaina, ba
nawotu-nja i Ala, 21 ba dàngu màndungu-mana na etina, i Ala ba
namàka-ma pa-palundu-nja na paràndi-na. 22 Djia-dujaka na pawaina hi
palii tàndjinja. 23 Nda lumu mehana njuna bia hi kiri ninja la Huratu, nu
palii tàndjinja, ba wàna, 24 tàka lumunda njutambu ba palii tàndji-ndanja
ngeru, mapawai la mambàda pahada-nja i Jehu na Mirinda welingu la
padua tau meti; 25 na pambàda pulingu rukuda da ndjalanda, dàngu na
pambàda pa-hadangu rukuna ba pa-kawana-ta.
Rumu 5
Rukuna ba pa-kawana-ta.
1 Nu ba pa-kawana-taka paraï pawai, hi ta-papeku dànja i Ala rukuna na
Mirinda i Jehu Karitu. 2 Djia-majaka Njuna, paraï pawai hi
ta-ngalangu-kaka anda tama la pa-namungu na ngia pa-ndolaku
pa-daingu-nda; hi ta-hamemu wànja na monu-ndanja na bundjuku
pawua-na i Ala. 3 Nda djia biaja nuna, tàka ta-hamemu wambunja ba
pa-majila-ta, maa ba tapi-dunja na majila ba na-patumbu toru-ngu, 4 tàka
na torungu ba na-patumbu torangu, dàngu na torangu ba na-patumbu
monungu; 5 tàka na monungu nda pa-makia wànguaja, nadu na mbuhangu-
na i Ala ba paburi-jaka la etinda rukuna i Ngahu Matua, na
pa-wuangu-ta. 6 Nadu ba talànga lamanga-mandapa, ba nameti i Karitu la
rehina, lumu na manda lumunja i Ala. 7 Maa ba nda namudaa ka ningu tau
mameti lumu tau tàndji; talànga wanguna ningu ihu njuna tau matoru mbeni
pameti lumu tau hàmu. 8 Tàka i Ala duna bowa-ma-nanjaka na
mbuha-nanda nu ba nameti i Karitu lumunda njuta, ba tau ndjala-tapa. 9 Nu
ba mbàda pa-kawana-taka nàhu rukuna na wai riana, ka manaü-naka ba
pamara-ta ngeru welingu la hangga rukuna Njuna. 10 Nadu djàka
pa-papeku bidua-taka dàngu i Ala rukuna na metina na Anana, ba dàngu
papa-nandapa, ka manaü-naka ba mbàda pa-papeku-ta, ba ta-mànangu
rukuna na lurina. 11 Ka nda djia biaja nuna, tàka ta-hamemu wambunja i
Ala, rukuna na Mirinda i Jehu Karitu; djiaja Njunadu nàhu hi tangalanjakaka
na pa-papeku wàngu.
Na rukuna i Andangu dàngu i Karitu.
12 Djia ba tuna nu, hama tuna ba rukuna haàtu hi natama na ndjala la pinu
tana, hamanai na meti rukuna na ndjala, tunambu nu na meti ba nanggàna
ndàbaja na tauka, ba nandjala ndàba-duka. 13 Nadu ba ndedi ninjapa na
uku, na ndjala mbàda ninjaka la pinu tana, tàka na ndjala nda parekia-ja ba
ndedi ningu uku. 14 Ba tuna na meti mbàda maràmba-naka welingu lai
Andangu lundu lai Muha, lupa lai njudambu da manda ndjala hama tuna na
ndjalana i Andangu, na na maüna na ma-nàmunja. 15 Tàka na pawua
pa-namungu nda hama tuna na ndjala; nadu djàka nameti-ka na madangu
rukuna na ndjalana na haàtu, ka manaü rihia-naipa duna la madangu na
bundungu-na na pa-namungu-na i Ala dàngu na pa-wuangu ruku pa-namungu-
na, na na tau na haàtu, i Jehu Karitu. 16 Dàngu nda tunaa na
pa-wuangu hama tuna na rukuna na ndjalana na haàtu. Nadu na rata rukuna
na hau na ndjala ba pa-pandjala wànguja, tàka na pawua pa-namungu
djiapa ka dadangu-kadu na ndjala, pa-pamàna wànguja. 17 Nadu djàka
rukuna na haàtu na mandjala hi kiri maràmba-na na meti rukuna nu na
haàtu, ka manaü rihi-naipa na rukuna na Haàtu; maa da tau da mambàda
ngalanja na pa-namungu dàngu na pa-wuangu na ma-pabundungu, na na
tàndji, ba daluri-du ngeru dàngu ba da-maràmba rukuna nu na Haàtu, na i
Jehu Karitu. 18 Djia ba tuna nu, hama tuna ba rukuna na ndjala ba hauna hi
kiri pa-pandjala-ja mbuu ndàbana na tau, tuna numbu rukuna na matàndji
ba hauna hi kiri pa-kawana-ja mbuu ndàbana, ka peku ngalangu-da luri. 19
Nadu hama tuna ba rukuna na nda manundu-na na haàtu hi kiri tau ndjalajakaka
na madangu, tuna numbu ba rukuna na manundu-na na Haàtu ngeru
hi kiri tau tàndjija na madangu. 20 Hi nimbunjai na uku, ka peku
bondjangu-na na ndjala; tàka nu ba na-bondjangu na ndjala, ka bundungu
làndangu-na-njaka na pa-namungu, 21 mata hama tuna na ndjala ba
na-maràmba wàngu meti, ka tunambu nu ngeru na pa-namungu ba
na-maràmba wàngu tàndji, hi kiri ngalanja na luri pa-lupangu, lumuna i
Jehu Karitu na Mirinda.
Rumu 6
Na meti dàngu na hada karia-ndanja i Miri Jehu Karitu.
1 Nu, nggikina wàndaka bàdi? Ta-padaingu biaka la mandjala ka peku
bondj a-bondj angu-na na pa-namungu-na i Ala wàmi? 2 Ndia ndoku! Njuta
nambàda meti pa-hàlangu la ndjala, nggiki hama luri-ndakaipa lai nu. 3
Ndia ka ndai pimanja dimi, njuta mbuu ndàbanda pa-paru-nungu lai Karitu
Jehu, ba pa-parunungu-taka la metina? 4 Nu hi tani pa-karia-nda dàngu
Njuna, ba parunu-nda la meti, mata ka hama tuna i Karitu ba mbàda
pa-pahadangu-jaka welingu la padua tau meti rukuna na mangundju-na i
Ama, ka tundambu njuta ba taluri wàngu huri bidi. 5 Nadu djàka ta-paangu
pingi dànjaka Njuna nu ba tangera-nja na metina, tunambu napa ba
tangera-nja na hadangu-na. 6 Nu hi pi-dundanja, na tau memanda ba
pa-harika pa-karia-ngu-jaka, ka peku pa-lamanga-ja na ihinda na panggàna
ndjala, ka àmbu naata-dundapa ndjala. 7 Nadu na tau na mambàda meti, ba
pa-pamànangu-jaka welingu la ndjala. 8 Nu djàka mbàda meti kariandanjaka
i Karitu, màndungu-danjaka da etinda ngeru ba djiangu taluri
karia-mbunja. 9 Maa ba pi-dundanja i Karitu, nu ba pa-pahadangu-jaka
welingu la padua tau meti, ba nda nametia-pa: na meti nda najà-paa-japa.
10 Nadu na metina, ba na-handàka djuangua pameti lumuna na ndjala, tàka
na lurina, luri-nanjaka lumuna i Ala. 11 Tuna numbu njimi, màtawa: Meti
pa-hàlangu-ndanjaka la ndjala, tàka luri-ndanjaka lumuna i Ala lai Karitu
Jehu, ka wàmi. 12 Djàka tuna nu na ndjala àmbu na-maràmba-du la ihimi
na ma-molungu, hi lundu itundu-ndja da pa-itiru-na. 13 Àmbi padjàmadundja
da anggota-mi la ndjala, ka napalii madàka-ndja manda tàndji, tàka
i-padjamangu-wa wikimi lai Ala, hama tuna na tau na mambàda meti hi
naluri beli, dàngu ipadjàma-ndja da anggota-mi lai Ala ka napalii
madàka-ndja matàndji. 14 Nadu na ndjala ba nda djia hili maràmbaa-napa
lai njimi, maa ba nda la ngaba uku-dukai, tàka la ngaba pa-namungu-kaika.
Ba dua ngiada da pa-lumungu.
15 Mala nggiki-naka bàdi? Tawunda biaka mandjala ba nda la ngaba
ukuta, ba la ngaba pa-namungu-ta? Ndia ndoku! 16 Ndai pinja dimi, djàka
nggaa lai njuna ngia pa-paatangu-mi wikimi la pa-patundungu, ba
ata-nanggai na pa-patundu-mi, ka la ndjala, na pameti wàngu, ka la
manundu, na patàndji wàngu? 17 Ba tuna pa-wotungu-ja i Ala, àmangu ba
atana na ndjalakai làti, tàka nàhu paweii etingu-minjaka pa-patundungu la
pa-pekangu pa-papekangu-kai; 18 ba hàlaka pa-pa-marandeka-kai welingu
la ndjala, ata-na-nggaika na tàndji. 19 Panii taungua-nggunja duku rukuna
na lamanga-da da tolumi. Nadu hama tuna àmangu bai padjàma-ndja da
anggota-mi, hi naata-ndja na ma-iraku dàngu na manda hida, hi kiri
tu-mbuna na manda hida, tuna numbu nàhu, màtawa kai padjàma-ndja da
anggota-mi ka naata-ndja na tàndji, na pa-matua wàngu. 20 Nadu àmangu
ba naata-nggai ndjala, i-marandeka là matàndji. 21 Mala nggàraka nu
pangala-mi? Djia-maaha da pa-makia-mi nàhu. Nadu na hupu ndjàpuda ba
djiaja na meti. 22 Tàka nàhu ba pa-pa-marandeka-kaika la ndjala, dàngu ba
atana i Ala-kaika, ninguka pangala-mi, na pa-matua wàngu, na hupu
ndjàpuna djiaja na luri pa-lupangu. 23 Nadu na wundana na ndjala ba djiaja
na meti, tàka na pawua djuana i Ala djiaja na luri pa-lupangu lai Jehu
Karitu na Mirinda.
Rumu 7
Na andana na uku.
1 Mala ka ndai pimanja dimi angu dedi, - langgundja da mapingu uku - na
uku ba najàpa-ja na tau ba naluri-pa? 2 Nadu nundjuja na uku, na kawini
ningu leingu, ba la lima leinanja ba talànga lurina na leina, tàka djàka
nameti-ka na leina nda najàpaa-japa paraï na uku kawini ningu leingu. 3
Djia ba tuna nu djàka naleingu haàtu ba dàngu lurina na leina, kawini
ndàngaja, wànanja tau. Tàka djàka nameti-ka na leina, nda najàpa-japa
uku, hi kiri nda kawini ndàngaja djàka na leingu haàtu. 4 Tuna numbu
njimi, angu dedi, meti pa-hàlangu-minjaka la uku, rukuna na tauna i Karitu,
ka peku mangu-nanggai na haàtu, na na pambàda pa-hadangu welingu la
padua tau meti, ka tatu wua ndumana i Ala. 5 Nadu àmangu ba la
tolua-tapa, nu da ma-ngàbangu ndjala, da parunda-na na uku, pawidi-da
padua la anggota-nda, ka peku tunda wua ndumana na meti. 6 Tàka nàhu
marandeka-ndanjaka welingu la uku, nu ba tameti pa-hàlangu-ka la
majàpa-ta, hi kiri bidina na huri lumungu-nda, rukuna i Ngahu, nda djiaaja
ba nundjuja na huratu, hama tuna na huri memanda. 7 Ka nu nggikina
wàndaka wàmi? Na uku, ka mandjala-jaka? Ndia ndoku! Nadu ba nda
kupianja na ndjala làti djàka nda djiaja na uku. Maa ba nda kupianja làti na
rindjungu, àmbu rindjungu djàka nda wàna na uku. 8 Tàka na ndjala, ba
natu-jaka lindi na hida uku, hi na-patumbu-ja na rindjungu-ka daa la
etinggu. Nadu ba nda ningu hida uku, na ndjala metina padua. 9 àmangu
luri dàngu nda ningu ukungu-nggunja. Tàka nu ba ninjaka na hida uku,
luri-nanjaka na ndjala, 10 tàka njungga meti-nggunjaka, dàngu na hida uku
na paluri wàngu làti, kuhunggu-ja ba pameti wànguja. 11 Nadu na ndjala,
ba natuja lindi na hida uku, hi panjonga-maa-nangga, dàngu hi pameti
wà-maa-nangga. 12 Nu, na uku ma-matua-ja, hamanai na hida uku
ma-matua-mbuja, dàngu matàndji-maja, dàngu mahàmu-maja.
Rukuna na pabera daa la eti.
13 Djàka tuna nu, na mahàmu ka pameti wànggu-njaka? Ndia ndoku! Tàka
djiaja na ndjala duna, ka peku habola wànguna ba mandjala-maja, ba
na-patumbu-dungga pameti wàngu ba nalindi-ja na mahàmu, ka peku
manaü mandjala-ja na ndjala rukuna na hida uku. 14 Nadu ba pi-mandanja
na uku ba na-pangahu, tàka njungga ku-patolu, pa-bàtangu-kaka la ndjala.
15 Nadu na pawunda-nggu ba nda kupianja; maa ba nda djiaaja na
pambuha-nggu na pawunda-nggu, tàka djiaja na pakaraü-nggu eti na
pawunda-nggu. 16 Nu djàka kuwunda-ja na panda mbuhanggu padjiadunggu-
nja na uku ba nahàmu. 17 Djia ba tuna nu nda njunggaa duku
mawunda-ja, tàka djia-jaka na ndjala na ma-ngiangu lai njungga duna. 18
Maa ba pi-manggunja daa lai njungga, la tolunggu, ba nda ni dokuanja na
mahàmu. Na mbuhangu nimanjai njuna lai njungga, tàka la pawunda-ja na
mahàmu ndiaa. 19 Nadu ba nda djiaaja na pambuha-nggu na
pawunda-nggu, na na mahàmu, tàka na panda mbuhanggu djiaja na
pawunda-nggu, na ma-akatu. 20 Nu djàka kuwunda-ja na panda
mbuhanggu, nda njunggaapa mawunda-ja, tàka na ndjalaka na maninja daa
lai njungga duna. 21 Nu ba tuna nu, hi djiaja na huri jiana na
pahunggu-nggu: Ba talànga mbuhangu-nggu pawunda-ja na mahàmu,
pandengi-na paduaka na ma-akatu lai njungga. 22 Nadu ba ora-nggunja na
ukuna i Ala nundjuja na maninja daa la eti dalunggu, 23 tàka ku-ngitangui
huri hau la anggota-nggu, na ma-pabera dànja na huri pa-ngàdangu-nggu,
hi natuka tanawangu la huri ndjala na maninja la anggota-nggu. 24
Aai.paràmba tau pàkua-ngguka. Nggaaka ma-pahàla-ka welingu la tàda ihi
jiana na pajàpa meti? 25 Pa-wotungu-ja i Ala rukuna i Jehu Karitu na
Mirinda. Nu nundjuja na pa-ngàdangu-nggu kuata la ukuna i Ala, tàka
nundjuja na tolunggu hi kuata la huri ndjala.
Rumu 8
Na luri lai Ngahu.
1 Nu nda ninguapa pa-pandjala wànguha da tau manindja lai Karitu Jehu. 2
Nadu, na hurina i Ngahu na pangia-na na luri, ba mbàda pa-marandekanandaka
lai Karitu Jehu welingu la hurina na ndjala dàngu na meti. 3 Nadu
na panda tomana na uku paraï panda màka rukuna na tolu, na-patumbu-ja
paraïna i Ala. Lumuna na ndjala hi na-paràha-nja na Ana wikina ba
na-pahama hadanja la tolu pajàpa ndjala, hi na-pandjala-ja na ndjala nu la
tolu, 4 ka peku pa-djàngapu-ja na patiki-na na uku daa lai njuta manda
wànja na huri tolu, tàka mawànja na hurina i Ngahu. 5 Nadu da tau da
mawànja na huri tolu ba pangàda-danja na rukuna na tolua, tàka da tau da
mawànja na hurina i Ngahu, djiaja na rukuna i Ngahu duda na
pa-pangàda-da. 6 Nadu na pa-pangàda-na na tolu ba djiaja na meti, tàka na
pa-pangàda-na i Ngahu djiaja na luri dàngu na peku. 7 Hi tuna, na
pa-ngàdangu-na na tolu ba napapa-dunja i Ala; maa ba nda na-pawawa-du
la ukuna i Ala, dàngu nda na-ngalangu-mbu: 8 da tau da ma-ngiangu la tolu
nda da-ngalangua pa-paora-nja i Ala. 9 Tàka njimi jia nda ma-ngiangu la
toluakai, tàka la Ngahukai, nu na Ngahuna i Ala djàka na-ngiangu lai njimi.
Tàka djàka ningu tau panda ngiana na Ngahuna i Karitu, nda manguna i
Karitua-ja. 10 Nu i Karitu djàka ninja daa lai njimi, na taumi meti-nanja
rukuna na ndjala, tàka na ngahu luri-jaka rukuna na tàndji. 11 Na Ngahuna
na mambàda pahada-nja i Jehu welingu la padua tau meti, djàka
na-ngiangu lai njimi, nu na mambàda pahada-nja i Karitu Jehu welingu la
padua tau meti napa na-paluri-mbuha da taumi da ma-molungu, rukuna na
Ngahuna na ma-ngiangu lai njimi. 12 Djia-duja, angu dedi, njuta jia tau
wutangu-ta, ba tuna nda la tolua hi taluri nundjuja na tolu. 13 Nadu djàkai
luri nundjuja na tolu napa meti-minjaka. Tàka djàkai pameti-ja na
pa-patumbu-na na tàda ihi rukuna i Ngahu, napa luri-minjaka. 14 Nadu
djàka mapira-ha da palonda-na na Ngahuna i Ala, ba anana i Alaha. 15
Nadu ba nda ngalangu-minja ngahu pa-atangu kai hili ma-ngàdatui, tàka
ngala-minjaka i Ngahu paana wàngu, Aba, dou Ama, hi wànda ba tawara.
16 Na Ngahu jiana na ma-hakahii dànjaka na ngahunda ba anana i Alata.
17 Nu djàka anata, ma-ndumangu-mbuta; ma-ndumangu lai Ala, angu
ndumangu-na i Karitu; nadu ba tangera dànja na majila-na, ka peku ngera
da-mbundanja ba pa-bundjuku-ja.
Na pamonu-da da anana i Ala.
18 Nadu ba màndungu-mananja duku la etinggu, na majila na papàda-nda
la lodu nàhu ba nda todaa-nanja na bundjuku na pa-bowangu-ta ngeru. 19
Nadu ba rindjungu nda uku-maja na pa-padikangu-ka ba danedi mànunja na
pa-ngitangu-ha da anana i Ala. 20 Na pa-padikangu-ka ba na-panjàku-jaka
paral manda lingu; nu nda pambuha wikiana, tàka rukuna na
ma-panjàku-nja duna. Ba tuna ningu monungu-na, 21 nu na pa-padikangu
wiki ngeru ba djiangu pa-pa-marandeka-mbuja, hi kiri nda atana na
molungua-japa, ka nangala-nja na marandeka karia-na na bundjuku-da da
anana i Ala. 22 Maa ba pi-dundanja, na pa-padikangu-ka ba maràngga
kai-ngu-madanja dàngu ba maràngga pakati kadjia-madanja lundu nàhu. 23
Dàngu nda djia biahai nuda, tàka njuta wikimbu mambàda ngalangu
kawunga wua, na na Ngahu, kaingu-mandanjai duta daa la etinda, ba
tanedi-nja na ana-nanda, djia-duka na pahàla-ha da taunda. 24 Djiaja na
monungu nunadu hi kiri pa-pamara-ta. Tàka na monungu djàka
pangita-maja nda monungua-ja. Nadu djàka pangita-maduja, ka ni hi
monu-njaipa? 25 Tàka djaka tamonu-nja na panda ngitanda, pa-torungunda-
njaka ba tanedi-nja. 26 Tuna numbu i Ngahu ba nandula-ta la nda
màkanda. Maa ba nda tapi-dunja djàka nggàraja bàdi na ràka pakarai-nda;
tàka i Ngahu wiki na-pamanda-manda duna ndumanda, ba nawàngu
pakaingu, na panda panii. 27 Nu na ma-kanandaru-ha da eti, napi-manja
duna na pawuku-na i Ngahu, nadu i Ngahu ba na-pamanda-ndja ndumada
da tau matua nundjuja na pambuha-na i Ala. 28 Nu pi-ndanjaka i Ala ba
na-pahangga-ndja mbuu ndàbada, hi da-pambapangu pa-patumbu-ndja
mahàmu da tau da ma-mbuha-nja i Ala, na da tau pa-paaungu nundjuja na
pawuku memana. 29 Nadu da tau patanda mangilu-na ba na-paràka
haha-mbundja la pahama hadanja na hadana na Anana, ka peku
ma-maaja-ja Njuna la angu paluhu da-dangu. 30 Dàngu da pa-paràka
hahana djia-mbuha da papaau-na, dàngu da papaau-na djia-mbuha da
pa-kawana-na, dàngu da pa-kawana-na djia-mbuha da pa-pabundjuku-na.
Na pa-màndungu eti wàna na tau mapawai.
31 Ka nu nggikina wàndandja-ka jiada? Djàka naangu-nda i Ala, djia
nggamuja na ràka mapapa-nda? 32 Njuna na manda niri-mbunja na Ana
wikina, tàka na mambàda pulinja lumunda njuta mbuu ndàbanda, nggiki
hama nda wua pa-karia-nandandja mbuu ndàbada karia-na Njuna? 33
Nggamuja na makàla-ha da papindi-na i Ala? I Ala na ma-pakawana; 34
nggamuja na ma-pandjala? I Karitu Jehu na mambàda meti, màlai na
pambàda pa-hadangu, na maninja la kawana-na i Ala, na
ma-hamajangu-mbu ndumanda. 35 Nggamuja na ma-ngalangu
pa-pahewa-nda welingu la mbuhangu-na i Karitu? Majila-ja, ndia
handuka-ja, ndia pa-kehangu-ja, ndia rimbangu-ja, ndia kalulu-ja, ndia
maharui-ja, ndia madàka-ja? 36 Hama tuna na maninja la Huratu: Lumumu
Njumudu hi kiri pameti-kama la lodu da-dangu, pa-pangerangu-kama la
mbimbi parupu, ba wàna. 37 Tàka lai nuka mbuu ndàbada talu nda
uku-mata rukuna Njuna na mambàda mbuhanda. 38 Maa ba màndunguma-
nanjaka duku, ka metija, ka lurija, ka papalewa-ja, ka ma-katangu
kuaha-ja, ka maninja nàhuja ka ma-nàmunja ngeruja, ka mambiha-ja, ka
madjangga-ja, ka ma-mandjolungu-ja, ndia ka nggàra-nggàra-jakai na
pa-padikangu-ka, nda na-ngalangua pa-pahewa-nda welingu la
mbuhangu-na i Ala lai Karitu Jehu na Mirinda.
Rumu 9
Na handuka-na i Paulu rukuda da tau Ihiraïlu.
1 Peka-nggunja ma-tubangu lai Karitu, nda kabàlia-nggunja, ba
na-hakahii-mbu na eti pa-tandangu-nggu rukuna i Ngahu Matua: 2 Nda
uku handuka-ja, dàngu na-haruka mànu na etinggu. 3 Nadu njungga wiki,
mata ka wàru bia-nggawa welingu lai Karitu lumuda da angu dedinggu, da
kalembi-nggu nundjuja na tolu ba lupa wànggumbu làti; 4 ba tau
Ihiraïlu-duha, da panganggu ana, da mamangu-nja na bundjuku-na i Ala,
dàngu da pa-ràndingu dàngu na uku dàngu na huri lumungu dàngu da
ndjandji; 5 da maboku-ndja da boku; welingu lai njuda nadedi i Karitu
nundjuja na tolu, na marihi-nja mbuu ndàbana, na Ala, na pa-wotungu lundu
nu-nu. Amingu.
Na pindija na tau Ihiraïlu.
6 Ba tuna, nda hama djiangu nda pa-tutungua-nanjai na puluna i Ala. Nadu
da ma-nuangu-ka lai Ihiraïlu ba nda Ihiraïlu ndàba-jaka. 7 Hamanai, nda
djia ba wàlana i Ambarahangu-ha, hi ana ndàbaha. Tàka: Lai Ihaku ningu
wàlana, hi wàdanggau ngeru. 8 Nu nda djiaaha da matumbu la tolu da
anana i Ala, tàka djiaha da matumbu rukuna na ndjandji, da wàla ba
wànda. 9 Maa ba lii ndjandji-duja na kareuku jiana: La rehi tungu nàhu
pàku haromu, mainggunja, njuna i Harà ninguka anana mini, ba wàna. 10
Nda djia biaja jiana, tàka tumbu nu i Rambeka, nu ba na-pa-anakedangu
paral haàtu tau mini, i Ihaku, na bokunda. 11 Nadu ba ndedi dadedi-pa
nuda da anakeda, dàngu ba ndedi dawunda-mbupa mahàmu ndia ma-akatu,
ka peku màndungu-na na pawuku memana i Ala nundjuja na pindina, 12 ka
àmbu ruku parama tauja, tàka ka rukuna Njunaja na ma-paaungu, hi
pekanja i Rambeka: Napa na ma-maaja naata la ma-maeri ba wàna. 13
Hama tuna na maninja la Huratu: I Jakupu kumbuha-nja, tàka i Ehapu
kukaraü-nja eti, ba wàna. 14 Mala nu nggikina wàndaka bàdi?
Wàngu-nanja manda tàndjika ihu i Ala? Ndia ndoku. 15 Nadu ba napanii
lai Muha: Kumila-nja eti ngeru na pa-milangu eti ba wànggu, dàngu
ku-manàwaru-nja ngeru na pa-manàwarungu ba wànggu, ba wànadu. 16
Djia ba tuna nu, nda ruku pambuha tauaja, dàngu nda ruku pakeha
taumbuja, tàka rukuna i Alaja duna na ma-milangu eti. 17 Nadu na Huratu:
Djiaja nuna-maka hi ku-pahada-nggau, ka peku pangita-nggunja na
mbihanggu lai njumu, dàngu ka peku pahunga-ja na tamunggu la
panggubulu awangu, ba wànanja i Piraü. 18 Djia-dujaka, na pa-milangu eti
ba wàna hi namila-nja eti, na pa-patongguru ba wàna hi na-patongguru-ja.
19 Ka ni hi nahànggai-pa duna, ba nda djia nggamuja nàhu na mapangga-ja
na pawuku-na, wàmungga-ka njuna? 20 Oi anda, nggamuakau njumu hu
papa ngaru ànganja i Ala? Na-ngalangu-kaka wàmu na papipi, ka ni hi
tumungga jia la pa-wànanja na mapipi-ja? 21 Ka nda papi wikina na
mapipi biaja duna na hau kabuli tana la patuja mambotu hawiangu dàngu
mahalela hawiangu wàmu? 22 Mala nu, ka ku-pangita-nja na hangganggu
dàngu ka kupeka-ja na mbihanggu djàka wàna i Ala, ka na-lerangu
eti-mbuna la pa-patoru-ndja da ràka pa-hànggangu, da pa-panduma-ngu la
molungu, 23 nu ka peku peka-nandja na rihina na bundjuku-na da ràka
pa-milangu eti da pa-pandumangu la pangala-nja na bundju-ku? 24 Nu
djia-mataka njuta, da pambàda paauna, nda mbulungu bia welingu la tau
Jahundi, tàka welingu la tau hangàdangu-mbu, 25 hama tumbuna na
papanii-na la ngaruna i Ohia: Na nda bandjaru-nggu napa bandjaru-nggu
wànggu-nja-ka, dàngu na panda manàwarungu, napa pa-manàwa-rungu-ja
wànggunja-ka, 26 dàngu napa la ngia pambàda paniingu-ha: Njimi nda
bandjaru-nggunggai ba wàna, lai nu anana i Ala maluri-kai wànandja, ba
wàna. 27 Dàngu i Jahaja nawara-njaka rukuna na tau Ihiraïlu: Djiapa ka
hama wara la tehiku-jakai na dihana na ana Ihiraïlu, djiaja na rihiana napa
na ma-mànangu. 28 Nadu na papanii-na i Miri napa na-patumbu-ja la pinu
tana, ba na-patutu-nja dàngu ba na-parengga-nja, wàna. 29 Dàngu hama
tuna na pambàda panii mangilu-na i Jahaja: Làti na Mirida da kalibaru
papalewa djàka nda nabi-manda wini, nda ta-djàmangua làti pahama-nja la
Ho-ndungu dàngu pangera-nj a la Nggamora, ba wàna.
Na mànangu-da da tau hangàdangu dàngu na ndjàrangu-da da tau Ihiraïlu.
30 Nu nggikina wàndaka? Da tau hangàdangu da manda kehanja na tàndji,
ngala bidua-danjaika na tàndji, na tàndji welingu la pawai, 31 tàka da tau
Ihiraïlu da ma-kehangu uku patàndji wàngu nda datomaa-ja 32 Ka
nggikina hi ndia? Ba nda welingu la pawaija, tàka welingu la paràma-ja ba
wàda àngadu, ka tundjuru-danjaka la watu ngia pa-tundjuru, 33 hama tuna
na maninja la Huratu: Tàngaru la Hiungu ku-bàndjalu-ja na watu ngia
pa-tundjuru dàngu na watu pingi pa-hanggàmaru wàngu, dàngu djàka
nggamu ma-palata-nja na pawaina lai Njuna napa nda djia pa-makiaa-ja, ba
wàna.
Rumu 10
1 Oi angu dedi, na paora etinggu dàngu na pa-hamaja-nggu lai Ala lumuda
da tau Ihiraïlu, ka pamara àruha wànggu. 2 Maa ba hakahii-manggunja na
maràna-danja i Ala, djiaaja ba nda pa-kariangu pinguda. 3 Nadu ba nda
datanda-ja na tàndjina i Ala, ba da-kamangu pa-patumbu-ja na tàndji
wikida, hi nda da-patundungu la tàndjina i Ala. 4 Nadu i Karitu ba
pandjàpu wàna na ukuja, na patàndji wàna na ta-tauka na mapawai. 5 Maa
ba nidunja la huratu-na i Muha: Na tau na mawànja na tàndji nundjuja na
uku, napa naluri wànja, ba wàna. 6 Tàka na tàndji na ma-welingu la pawai:
Nggamu madjia hei la awangu, àmbu wàmu daa la etimu, nu la
pa-papuru-nja i Karitu; 7 ndia: Nggamu madjia puru la ndjuruku, àmbu
wàmu, nu la pa-padita-ja i Karitu welingu la padua tau meti, wàna. 8 Tàka
nggikina wàna duna: La lihi-mamunja na pulungu na la ngarumu dàngu daa
la etimu, wàna. Djia-duja na pulungu rukuna na pawai na pa-bobaru-ma. 9
Nadu djàkau pekaja la ngarumu i Jehu ba Mirija dàngu djàkau pawaidu la
etimu, ba mbàda pahada-nanja paraïna i Ala welingu la padua tau meti,
mànangu-munjaka taï". 10 Nadu djàka tapawai la eti hi tatàndji, djàka
tapeka la ngaru hi ta-mànangu. 11 Maa ba nidunja la Huratu: Djàka
nggamuja na ma-palata-nja na pawaina lai Njuna, napa nda djia
pa-makiaa-ja, na mawàna. 12 Maa ba nda ningua pa-pahilitu-na na tau
Jahundi dàngu na tau Nggarika. Nadu na haàtu ba djia-maja na Miri
mbuluna, na ma-pabundu-ndja mahàmu da tauka da ma-pawungu lai
Njuna. 13 Nadu djàka nggamu na mapawu-nja na tamuna i Miri, ba
djiangu-ma na-mànangu ngeru. 14 Mala nggiki hama pawu bia-danja dimi
na panda waida? Dàngu nggiki hama wai bia-danja na panda patingi-da?
Dàngu nggiki hama patingi bia-danja dàngu nda ningu ma-pa-bobarungu?
15 Dàngu nggiki hama bobaru bia-danja dàngu nda pa-paràha-ngu-ha.
Hama tuna na maninja la Huratu: Kandjupu mana-ndangu-ha da wihida da
mangàndi lii hàmu, ba wàna.
Na nda pawaina na tau Ihiraïlu.
16 Tàka nda mbuu ndàbaadai ka da-patundungu la lii mànangu. Nadu i
Jahaja: Dou Miri, nggamu na mawaija na parongu-na lai njuma, ba
wànadu, 17 Djia-duja nu, na pawai ma-welingu la pa-tingingu-ja, tàka hi
pa-tingingu ruku puluna i Karitu-ja. 18 Djàka tuna nu, ka nda ana rongumadanja
ihu? Rorigu tàka-danja: Na linguda nakada ndàbangu-ka la
panggubulu awangu, hamanai na puluda natàka-mbuka la hupu tana, wàna.
19 Djàka tuna nu, ka nda ana pi-madanja ihu paral da tau Ihiraïlu? La
kawunga-na: Ku-pamalara-ha da etimi haromu, rukuda da nda bandjaru, la
bandjaru nda pingu ku-pakaraü-ha da etimi haromu, wànama i Muha. 20
Tàka i Jahaja natoru mbenima papanii-ja: Dahunggu-kaka da manda
himbuka, datanda-kaka da manda paàra-ngga, wàna, ba wàna. 21 Tàka
rukuda da tau Ihiraïlu: Malo-loduka ba ku-padjola-ndja da limanggu la
bandjaru nda pa-tundungu dàngu na ma-patidungu, wàna.
Rumu 11
Hawiangua da tau Ihiraïlu da pa-wàrungu.
1 Ba tuna nu ka wàru-maa-nanjaka i Ala na bandjaru-na wàmu? Ndia
ndoku! Njungga jia tau Ihiraïlu-mbuka, wàlana i Ambarahangu-ka, la
kabihu Mbenjamingu. 2 Nda nawàrua-ndja i Ala da tauna da papi
mangilu-na. Ka ndai pinja dimi na maninja la Huratu, na rukuna i Elia, ba
na-patowaku-nja na ngerada da tau Ihiraïlu lai Ala: 3 Dou Miri, da
wunangu-mu da pameti-haka, da ngia pa-ngà-ndingu-kau maraku
da-njungguru-haka. Didi-ma-kiaka njungga pabida, tàka hi himbumaa-
danggai la pa-pameti-ka, ba wàna? 4 Tàka nggikina wàna ba napuru
pekanja paraïna i Ala: Kubingu-mapa duku wikinggu tau pihu rata manda
katika lai Mbalu, ba wàna. 5 Tuna numbu nàhu, ni bia-njapa na pabi na
papindi-na nundjuja na pa-namungu-na. 6 Nu djàka ruku pa-namungu-ja,ka
nda ruku parama tauaja. Nadu djàka ruku parama tauja, na pa-namungu ka
nda pa-namungua-japa. 7 Nu nggikina-ka wàmi? Na pakeha-da da tau
Ihiraïlu nda dangalaa-nja, tàka da tau papindi da mangala-nja. Tàka njuda
hawiangu pa-patongguru-ha da etida. 8 Hama tuna na maninja la Huratu:
Nawua-ndjaka eti ndjuda paraïna i Ala, mata panda ngita wàngu, kahilu
panda rongu wàngu, lundu tomaja na lodu nàhu, ba wàna. 9 Hamanai i
Ndautu: Na pangada màtawa ka nadedi-ndja hiru dàngu kalemba-ngu, ka
nadedi-ndja pa-tundjuru wàngu dàngu pa-pahi-mbalu wàngu. 10 Da
matada mata ka pa-kapàta-ndjawa, ka àmbu peku ngitada dàngu da
kadjia-da mata ka pabunggu pangala-ndja, wàna.
Na tundjuru-da da tau Ihiraïlu djia hi na-mànangu na tau hangàdangu.
11 Nu ba tunaka nu, ba da-tundjuru mata ka da-kanabu wàna-maa-ndjaka
ihu? Ndia ndoku! Tàka rukuna na kanabu-da njuda, tàka-nanjaka na
mànangu la tau hangàdangu ka peku pamala-lara-ha da etida. 12 Nu na
kanabu-da ba djiaja na pawulu wàna na pinu tana, dàngu na jàmihu-da ba
djiaja na pawulu wàda da tau hangàdangu, ka manaü-ama-naka na tomada.
13 Langgunggai njimi tau hangàdangu. Ba pa-pahurungu la tau
hangàdangu-ka ku-pambotu-ja na pakata-nggu, 14 nu ka peku pa-malara
àru-nggundja da etida da nua tolunggu, ka peku pamara-nggundja
hawiangu. 15 Nadu na wàrungu-da da tau Ihiraïlu djàka djia biduaja na
pa-papeku wàna na pinu tana, hili nggàra-jaipa ba kataku beliha, djaka nda
djiaja na luri welingu la padua tau meti? 16 Djàka na-matua na wua
kawunga, na-matua-mbu na ka-nguta; hamanai djàka na-matua na amu,
da-matua-mbu da laina. 17 Nu djàka da-mandjàpi-ka hawiangu da lai, tàka
njumu, ba haitungu omangu-kau làti, ka pa-karitaku-nggau la padua-da, hi
angu-danggau la pangera-nja na amuna na haitungu na ma-pa-rutuhungu,
18 àmbu hamemu-du la lai memangu. Tàka djàkau hamemu-kai, nda
njumua maduku-ja na amu, tàka na amu na maduku-kau njumu. 19 Nu hi
hàpiha da lai memangu, djia ka peku pa-karitaku-ka njungga wàmuka? 20
Malangu-mu! Rukuna na nda pawaida hi kiri hàpiha, tàka njumu ba
ngahamu papawaia hi ninggau lai nu. Àmbu padja-ngga-du wikimu, tàka
u-mangàdatu bàdi. 21 Nadu i Ala djàka nda naniri-ndja da lai memangu,
njumu djiangu-mbu ba nda naniri-nggau. 22 Nu kau panau-jawa bàdi na
màdjangu-na i Ala dàngu na hanggana; na hanggana hanggangu la tau
mambàda kanabu, na màdjangu-na hanggangu lai njumu, djàkau padaingu-
ma la màdjangu-na; djàka ndia djiangu-mbu njumu haromu ba laikau.
23 Tàka njudambu djàka nda da-padaingu la panda pawai djiangu-mbu ba
pa-karitaku belindja; nadu i Ala ba nambiha la pa-karitaku belindja. 24
Nadu njumu ba laikau welingu la pingi haitu omangu na pangia memamu,
tàka hi pa-karitaku-nggau la pingi haitungu hàmu na nda pangia memamu,
ka manaüa-manaka njuda ba pa-karitaku-ha la pingi wikida, na pangia
memada.
Na pa-ndjilungu-da da tau hangàdangu dàngu na marada da tau Ihiraïlu.
25 Mala, angu dedi, keha ka dapinja jiana na ma-tandjiku wànggunggai —
pingu-mandanjai duta ka àmbu wàmi ànga — na tongguru eti ba
nanggàna-ha hawiangu da tau Ihiraïlu, hi lundu natoma na dihana na tau
hangàdangu na matama. 26 Nu hi pamara ndàbaja na tau Ihiraïlu, hama
tuna na maninja la Huratu: Welingu la Hiungu napa ka natàka na
Ma-pamara, hi nawihu-ha da ma-akatu welingu lai Jakupu. 27 Nuna-duja
na paràndi-nggu ndumada njuda, ba kuàli-ndjaka da ndjalada ngeru, ba
wàna. 28 Nu djàka tàngaru-ja na lii mànangu hi papaha lumumi njimi, tàka
djàka tàngaru-ja na pindi hi pa-mbuhangu-ha lumuda da bokuka. 29 Nadu
hala era ba ku-wuangu pawua pa-namungu, dàngu ba ku-paaungu, ba nda
wànaa i Ala. 30 Nadu hama tuna àmangu njimi ba ndai pa-tingingu lai Ala,
tàka nàhu ba pa-milangu-kaika eti rukuna na nda pa-tingi-ngu-da da tau
Ihiraïlu, 31 djiangu-mbu njuda nàhu ba nda da-patingingu, mata rukuna na
mila eti na pa-paitangu-kai, ka peku pa-milangu-mbuha eti njuda. 32 Nu ba
mbàda kàpitu ndàba-nandjaka paraïna i Ala la panda pa-tingingu, ka peku
mila-nandja eti mbuu ndàbada. 33 Kandjupu wuluja, kandjupu
manggàna-ja, kandjupu pinguja i Ala; panda mangindjiru-ha da
pa-hukutu-na, dàngu panda kiulu-ha da ngarangia-na. 34 Mala nggamu
wàmi na madjia pinja na pa-pangàda etina i Miri; ndia nggamu wàmi na
angu batangu-na, 35 ndia nggamu wàmi na ma-mangilu la pawua-nja
ngga-nggàra hi kiri pa-himbalu-nanja bàdi. 36 Nadu ba ma-welingu lai
Njunaja, dàngu ba rukuna Njunaja, dàngu ba ma-hanggangu lai Njunaja
mbuu ndàbana. Lai Njunaja na mangundju lundu nu-nu! Amingu.
Rumu 12
Na maraku na malànga-tàka.
1 Djia ba tuna nu, ku-pamanda-nggai angu dedi, rukuna na mila etina i Ala,
màtawa kai tuha da tàda ihimi maraku luri, matua, paora-na i Ala, na na
lumungu-mi na malànga-tàka. 2 Dàngu àmbi hama hada-dunja jia na pinu
tana, tàka ipa-ndjilu-nja bàdi na hurimi rukuna na pa-ngàdangu-mi na
mabidi, kai kamanja djàka nggiija na pambuha-na i Ala, na mahàmu, na
pa-orangu, dàngu na ma-djàngapu. 3 Rukuna na pa-namungu na
pa-wuangu-ka, hi kupeka-nggai haàtu-haàtu, àmbi pangada pa-làpahu-nja
na ràka pa-pa-ngàda-mi, tàka i-panandjaru-njawa na pa-ngàdangu-mi
rà-kana na pawai na pa-paberi-nanja na ta-tauka paraïna i Ala. 4 Hama
tuna na taunda ba hauna, ba dadangu da anggota-na hamanai nuda da
anggota-nda ba nda mbulungu paràma-da, 5 tuna numbu njuta madangu ba
hau tauanda lai Karitu, tàka haàtu-haàtu ta-maràngga pa-anggotangu. 6 Nu
ba dàngu nindja da pa-wuangu-ta da manda pahama, nundjuja na
pa-namungu na pa-wuangu-ta, màlawa, djàka lii wunangu-ja ka nundjuja na
pawaianda bàdi; 7 djàka lumungu ka nundjuja na huri lumungu; djàka
pa-pe-kangu ka nundjuja na huri pa-pekangu; 8 djàka panaungu ka
nundjuja na huri panaungu; na ma-wua-ngu mata ka dàngu tàndjina bàdi; na
ma-pairungu ka na-maràna bàdi; na ma-manàwaru ka dàngu mbaha etina
bàdi.
Na pa-mbuhangu dàngga angu.
9 Màtawa na mbuhangu-mi ka àmbu nawàngu ma-kapelu, kai karaünja eti
na ma-akatu, kai karitaku-ja na mahàmu. 10 Màtawa kai maràngga
pa-mbuhangu ba ma-paangu dedi-dukai, kai maràngga pa-mangilungu la
pa-patembi, 11 àmbi màlidu la pa-maràna, tàka màtawa ka dambana da
etimi, kai lumunja i Miri. 12 Ihawola wànjawa na pa-monungu, itorungu la
majila, i-pa-mukarungu la pa-hamajangu, 13 imaràngga tanggu-njawa na
pandjaka-da da tau matua, iràhaku la panggepi arijaa. 14 Ipeka-ndjawa
mahàmu da makeha-nggai, ipekangu mahàmu, àmbi ràtungu-du. 15
Màtawa kai mbaha eti dàndja da mambaha eti, kai hii dàndja da mahii. 16
Màtawa kai kahau etingu dàngga angumi; àmbi patiki-nja na madjangga,
tàka màtawa kai pa-oringu la ma-màrahu. Pingu-mandai duta àmbu wàmi.
17 Àmbu papapa wànja ma-akatu na ma-akatu; pangàda-njawa na
mahàmu la hanggana na tauka. 18 Djàka pekuna, na ngerami njimi màtawa
kai papeku dànja na tauka. 19 Oi pa-mbuhangu, djàmangu àru njimi wiki
la patungu hilu, tàka pahia-njawa na hangga. Nadu ba ninja la Huratu: Lai
Njunggaja duku na tungu hilu, Njungga matunja himbalu-na ngeru, wàna i
Miri, ba wàna. 20 Tàka djàka mandjuu-nanja na papamu, wua bianja ka
nangangu, djàka madau-nanja, wua bianja ka na-ngunungu. Nadu ba
tumunja nu napa ba pabundu-munja wàla epi na pinu katiku-na. 21 Àmbu
natalu-dukau ma-akatu, tàka màtawa na ma-akatu kau talu wànja mahàmu.
Rumu 13
Na tembija na ma-pareta.
1 Màtawa haàtu-haàtu ka da-tangara ndàbaja na ma-katangu kuaha na
mangia ditandja. Maa ba nda ningua kuaha djàka nda djiaja i Ala, hamanai
da kuaha-ka da manindja patuna i Alaha. 2 Djia ba tuna nu, djàka ningu
ma-katanggaru-ja na kuaha, katanggaru-nanja patuna i Ala; tàka da ma-pakatanggaru,
kataringu-danjaka wai ngerada taï 3 Nadu da ma-pareta ba
nda pa-mangàdatu waananja na tau na mawunda mahàmu, tàka na
mawunda ma-akatu duna. Mata ka àmbu ku-mangàdatu-nja na kuaha djàka
wàmu, wunda-jawa na mahàmu, napa ka nawotu-nggau. 4 Nadu ba
pa-paràha-na i Alaha la pa-patàka-nggau mahàmu. Tàka djàkau wunda
ma-akatu, u-mangàdatu bàdi, ba nda kahewaa-na ba na-kawanangu
hapanda. Ba pa-paràha-na i Ala-duha, da matanggu tungu hilu la
pa-patàka-nja hangga na tau mawunda ma-akatu. 5 Djia-duja tangara-jawa
bàdi, nda djia biaja ba ninja na hangga, tàka lumuna na eti
pa-tandangu-mbu. 6 Maa ba djia-duja hi wuangu hilu katiku. Maa ba tauna
i Ala-duha da ma-tanara mànunja nuna. 7 Màtawa kai wuandja mbuu
ndàbada djàka nggàraja na pawuta-mika, hilu katiku da pawuta-mi hilu
katiku, mbewa da pawuta-mi mbewa, karadaku da pawuta-mi karadaku,
tembi da pawuta-mi tembi.
Djiaja na pa-namungu na pa-djàngapu wàna na uku.
8 Àmbu ningudu haàtu pawuta-mi ngga-nggàra, mbulungu-na kai
maràngga pa-mbuhangu dàngga angumi. Nadu djàka nggamuja na
mambuha-nja na anguna, pa-djàngapu-nanjaka na uku. 9 Nadu: Àmbu
pa-kadjari-ja na lalei na mangoma-mu, àmbu pameti tau, àmbu rindjungu
ba wàna na uku, dàngu djàka ni-ningukai lii uku hawiangu, mbulungumaa-
danjaka la kareuku jiana: Màtawa kau mbuhanja na angumu patau
hama tuna bau mbuhangu wikimu, ba wàna. 10 Na mbuhangu nda
nawundaa ma-akatu la anguna patau. Djia-dujaka na mbuhangu hi
pa-djàngapu wàna na ukuja.
Na dànggitu-na na rehi.
11 Mala ba pi-diminja na lodu nàhu, ba djia-jaka na rehi pawàla-mi
welingu la katuda-mi. Nadu nàhu na mànangu ba narihi mareni-ndaka, nda
tungu bia ba hina tapawai. 12 Marau-nanjaka na rudungu, mareni-nanjaka
na harii, Djia ba tuna nu màlawa ka tawàru-ndja da parama tunggu
kapàtangu, dàngu kai kawana-ndja da madàka tunggu -harii. 13 Màtawa
ka na-matua na hurinda, hama tuna na ma-ràkangu la harii lodu, àmbu
ta-malumbangu, àmbu ta-maüku, àmbu ta-ndjuraku, dàngu àmbu
tangera-nja na manda ningu hida-ngu, àmbu ta-pahànggangu, dàngu àmbu
ta-paumbingu. 14 Tàka màtawa kai maringgi-nja i Miri Jehu Karitu, dàngu
àmbi panau ni pàkuja na tolumi, hi kiri tumbuna na itirungu.
Rumu 14
Na wai ngerana na tau na ma-lamanga dàngu na ma-kapingatu pawaina.
1 Nggepi-jawa na tau ma-lamanga pawaina, ba tuna nda djiaaja la
pa-patanda-ndja da pa-pangàda-na. 2 Nadu na haàtu ba na-màndungu na
etina la panganja mbuu ndàbana, tàka na haàtu na ma-lamanga, nangangu
rii djuaa. 3 Màtawa na tau na mangangu ka àmbu na-pahalimu-duja na tau
na manda ngangu, dàngu na tau na manda ngangu àmbu na-pandjala-duja
na tau na mangangu; nadu i Ala ba na-nggepi-jaka. 4 Nggamukau njumu
ma-pandjala-ja na ata haàtu? Ka ndolaku-nanja ka ndjoru-nanjakai, hi
papina na miri wiki-mana duna. Tàka na-ndolaku padaingu napa, nadu i
Miri ba nambiha la pa-pandolaku-ja. 5 Ninjai, na lodu jiana narihi-njapa na
lodu dangu na mawàna; tàka hawiangu hama biana ndàba na lodu wàna;
màtawa haàtu-haàtu ka na-maràngga kawana-nja na ma-màndungu la etina.
6 Na ma-pambotu-ja na lodu pambotu-nanja ndumana i Miri; dàngu na
mangangu ngangu-nanja ndumana i Miri, nadu ba na-pamalangungu lai Ala;
dàngu na manda ngangu, lumuna i Miri hi nda nangangu, hi na-pamalangungu-
mbu lai Ala. 7 Maa ba nda ningua haàtu lai njuta maluri
ndumana na wikina, dàngu nda ningumbu haàtu mameti ndumana na
wikiana. 8 Nadu djàka luri-ndanja, ba luri-ndanja ndumana i Miri, dàngu
djàka meti-ndanjakai ba meti-ndanja ndumana i Miri. Djia-duja ka
luri-ndanjakai, ka meti-ndanjakai, manguna i Misi-mata. 9 Maa ba djiaja
jiana-duka hi kiri metina i Karitu dàngu hi naluri beli, ka peku jàpa
ndàba-nanja na mameti hamanai na maluri. 10 Ka njumu nggikina hu
pandjala-ja na angu dedimu? Ndia nggikina-ka dumu hu pa-halimu-ja na
angu dedimu? Nadu njuta mbuu ndàbanda ba djianguma haromu ba tuta la
hangga kandjàka timbangu-na i Ala. 11 Maa ba ninjadu la Huratu: Kuhara
wànja na luringgu: Lai Njungga haromu da-kalukutu da kambàku-ka dàngu
da làmaka dawotu-nja i Ala, ba wàna. 12 Djia ba tuna nu, njuta
haàtu-haàtu djiangu-maka ngeru ba ta-maràngga hema wai ngera wikinda
la hanggana i Ala. 13 Djia-duja, mata ka àmbu ta-maràngga pandjala-du
bàdi dàngga angunda, tàka mata ka djia-maaja jiana na parata-mi: àmbu
tudunja pa-tundjuru wàngu, ndia pa-hanggàma-ru wàngu na angu dedi ba
wàmi. 14 Pi-manggunja dàngu màndungu-mananja duku na etinggu lai Miri
Jehu, ba nda ningua ngga-nggàra ma-iraku wikina. Mbulungu na tau,
na-iraku na ma-wànanja djàka nggàraja, djia hi na-iraku lai njuna. 15 Nadu
djàka na-handuka na etina na angu dedimu rukuna na pangamu, nda
namatua-munjapa na huri pa-namungu. àmbu pamolu-dunja rukuna
pangamu, ba lumuna njuna hi nameti i Karitu. 16 Mata na mahàmu lai
njimi ka àmbu na-paaka-nja tau. 17 Nadu na pahangandji-na i Ala ba nda
djiaaja na pangangu dàngu na pa-ngunungu, tàka djiaja na matàndji dàngu
na ma-peku, dàngu na mbaha eti rukuna i Ngahu Matua duna. 18 Nadu
djàka nggamu malumu wànja matungu nu i Karitu, ba naora-nja paraïna i
Ala dàngu natembi-ja paraï tau. 19 Djia ba tuna nu, màtawa ka takeha-nja
na papeku wàngu, dàngu na pa-màndungu wàna na pawainda haàtu-haàtu.
20 Àmbu njànggaru-duja na paràma-na i Ala lumuna na pangamu. Mbuu
ndàbana mahida-majai njuna, tàka nda na-hàmu wànja na tau na matunja
pa-hanggàmaru wàna na anguna nu ba nangangu. 21 Nahàmu-pa djàka
ndau ngangu tolungu dàngu djàka ndau ngunungu wai angguru, dàngu
djàka nggàraja na pa-hanggàmaru wàna na angu dedimu. 22 Mata na
pawaimu kau pi mehaanja la hanggana i Ala. Ohaa-naka na tau na manda
pandjala wikina la mahàmu ba wàna. 23 Tàka na tau na maliu laü etina ba
nangangu, pa-pandjala-jaka, ba nda ma-welingu la pawai-duja. Mbuu
ndàbana na manda tumbu welingu la pawai mandjala-ja.
Rumu 15
Ka pamàndu-nja bàdi na tau na ma-lamanga pawaina nundjuja na hurina i
Karitu.
1 Njuta mamàka tatanggu-nja bàdi na lamanga-na na tau na manda màka,
dàngu àmbu takeha bianja na paora wikinda. 2 Tàka màtawa njuta
haàtu-haàtu ka ta-kehangu na paora-na na angunda, ka peku hàmu
wànguna, dàngu ka peku mà-ndungu wànguna na pawaina. 3 Nadu i
Karitu-mbu, ba nda na-kehangu paora wikina, tàka hama tuna na maninja
la Huratu: Na pa-akangu-da da ma-paaka-nggau, nanggàna-kaka Njungga,
ba wàna. 4 Nadu mbuu ndàbana na pambàda huratu àmangu, hi kiri
tulihu-ja djiaja ka peku panau wàndja njuda wànanda, ka peku
màndungu-na na monungu-nda, rukuna na pa-torungu dàngu na panggaüru
wàngu na maninja la Huratu. 5 I Ala na pingina na torungu dàngu na
panggaüru wànguka, mata àru ka nawua-nggai pakahau eti wàngu,
nundjuja na hurina i Karitu Jehu. 6 Ka peku kahau eti kahau ngarungu-mi
la pawotu-nja na Alana, na Amana na Mirinda i Jehu Karitu. 7 Djia-duja,
màtawa kai maràngga panggepi dàngga angumi, hama tuna i Karitu-mbu
ba nanggepi-taka la pa-mangundju wàna i Ala. 8 Jiana-ja na palanggu: I
Karitu ma-lumungu tau ma-kawana-ngu huri kàri-jaka lumuna na làngatàkana
i Ala, ka peku; pamàndu-nandja da pa-ndjandjingu la bokuka, 9
dàngu da tau hangàdangu ka dawotu-nja i Ala rukuna na mila etina, hama
tuna na maninja la Huratu: Djia-duja hi kiri wotu-nggunggau la padua tau
hangàdangu dàngu hi kuhali-ja na tamumu, ba wàna. 10 Hamanai: Ikajaka
dànjawa na bandjaru-na ha tau hangàdangu, ba wàna. 11 Hili hamanai:
Iwotu-njawa i Miri, ha tau hangàdangu-ka, màtawa na bandjaru dangu ka
nawotu-nja Njuna, ba wàna. 12 Djia-mbuja i Jahaja: Napa na-kalunga na
amuna i Ihai; Njunaka na ma-hadangu la pajàpa-ha da tau hangàdangu-ka;
lai Njuna haromu ngia pa-monungu-na na tau hangàdangu, ba wàna. 13
Mata àruwa i Ala, na pingina na monungu, ka na-pakàli-kai mbaha eti
dàngu màndjaku nu bai pawai, ka peku pa-bundungu-na na monungu-mi
rukuna na mbiha manjola-na i Ngahu Matua.
Na lii pa-patàka-na i Paulu.
14 Njungga wiki na-màndungu-mbu la etinggu na rukumi njimi, njimi wiki
ba kàli-nanggai mahàmu, dàngu ba mbinu-nanggai pingu hangia-hangia, hi
kiri màka-mbumi la papanaungu dàngga angumi. 15 Djiapa ka nda tunakai
nu, kutoru mbenimbu pa-tulihu -nggai huratu, ka panamu wakindja ba
wànggunggai, nundjuja na pa-namungu na pawua-nangga i Ala, 16 ka peku
pa-paràha-na i Karitu Jehuka la ngerada da tau hangàdangu la palumu-nja
na lii mànangu-na i Ala, na lumungu matua; mata na maraku
pangàndi-nggu, na na tau hangàdangu ka peku ora-nanja parama i Ala, ba
na-pamatua-ja paraïna i Ngahu Matua. 17 Djia-dujaka nu hi ningu
pa-hamemu wànggu lai Karitu la ngerana i Ala. 18 Nadu ba nda kutoru
mbenia papanii ngga-nggàra, mbulu-ngu-maa na pambàda patumbu-na i
Karitu la ngarunggu njungga, ka peku manundu-na na tau hangàdangu, ka
la kareuku-kai, ka la paràma-kai, 19 ka la tanda mbihakai, ka la
pa-hangàtarungu-kai, ruku mbihana i Ngahu. Djia-duka hi ku-kandjupungu
la pangàndi-ja na lii mànangu rukuna i Karitu, ba ku-nimbihu-ja na tana piti
welingu la Jeruhali lundu toma la Iliriku. 20 Nu ba tuna nu, ngeramanggunja
wànggu ba ku-bobaru-ja na lii mànangu la ngia pandedi tikija
na ngarana i Karitu. Mata ka àmbu pa-hadangu-nggunja uma la lata patu
haàtu, 21 na njuna mata ka na-patutungu na maninja la Huratu: Na tau
panda tàkangu kareuku rukuna Njuna napa dangita-jaka, dàngu na tau
mandedi ronguja napa dapi-njaka, ba wàna.
Na pawuku-na i Paulu.
22 Djia ba tuna nu na-pabetangu mànu lua lai njuda ba wànggunggai làti.
23 Tàka nàhu ba nda ningupa lai jiahu ngia paràma-nggu, dàngu ba mbàda
daa ndau-mangguka la pa-rindjungu pamai lai njimi, 24 monungu-nggunja,
napa ba kulua nàhu la Hapanjulu ka ku-patàbuku dànggai, dàngu kai lua
àru pa-kareni-ngga lai nàhu, djàka kuhàla-kika pa-panggaüru-ja na etinggu
lai njimi. 25 Tàka nàhu njuna iua-nggunja la Jeruhali palumu-ndja da tau
matua. 26 Nadu da tau la Makandoni dàngu la Akaja ba mbàda
pa-hamangu-daka pa-pauhingu àmahu ndumada da tau matua da mamila la
Jeruhali. 27 Nuna-dujaka na pa-pahama-da, tàka wutangu-mbudanja lai
njuda. Nadu da tau hangàdangu djàka dangera dàndjaka da banda
pa-ngahungu-da, wutangu-mbudanja la palumu wàndja banda pinu tanada.
28 Djàka ku-pandjàpu-jaka nuna, dàngu jiada da pangala-nggu djàka
ku-pakata pahàmu-ndjaka, laku-nggunjaka la Hapanjulu, hi kulaku lii lai
njimi. 29 Dàngu pi-manggunja, djàka kumai lai njimi, ba mai ngàndi ndàbanggunggainja
na mahàmu lai Karitu. 30 Na njuna ku-pamanda-nggai, angu
dedi, lumuna na Mirinda i Jehu Karitu, dàngu lumuna na pa-namungu-na i
Ngahu, kai pambapa da àrungga la pa-hamajangu lai Ala ngeranggu
njungga, 31 ka peku marà àrunggu welingu la tau tongguru la Jundia,
dàngu da palumu wànggundja da tau la Jeruhali ka daora àrundja paraï da
tau matua, 32 dàngu ka peku tàka mbana eti-nggunggai, djiaja djàka
wà-nadu i Ala, ka ta-maràngga pa-nggaüru eti. 33 Njunaka i Ala na pingi
màndjaku ka ninjawa lai njimi mbuu ndàbami. Amingu.
Rumu 16
Rukuna i Pembi dàngu tambi ba wàna i Paulu.
1 Ku-pajàpa-nggainja i Pembi, na ana-wininda, na malumu-nja na
kabungguru la Kenikeria, 2 mata kai nggepi àruja lumuna i Miri, hama
tuna na ràkana la tau matua, dàngu kai ndula àruja djàka nggàraja na
pakarai-na lai njimi. Nadu ba djia-maja na mambàda ndula tau dangu lupa
njunggambu, 3 Tambi wànanggai wàmindja i Perikila dàngu i Akila da
angu ràmanggu lai Karitu Jehu, 4 da mambàda pa-djàmangu hangahu-da
lumunggu njungga. Nda mbulungu njunggaa ma-pamalangu-ndja, tàka djia
ndàba-maja na kabungguru-ka na ma-welingu la tau hangàdangu. 5 Tambi
wànanggai wàmi-mbunja na kabungguru na maninja la umada. Tambi
wànanggau wàminja i Epinetu, na pa-manàwaru-nggu, na kawunga wua lai
Karitu la Ahia. 6 Tambi wànanggau wàminja i Maria, na mambàda djàra
nda ngerina lumumi njimi. 7 Tambi wànanggai wàmindja i Andiruniku
dàngu i Junia, da angu dedinggu, dàngu da angu tamanggu la uma
kapàtangu, da ma-pangarangu la padua-da da pa-pahurungu, dàngu da
ma-mangilu-ngga papawai lai Karitu. 8 Tambi wànanggau wàminja i
Ambilatu, na pa-manàwaru-nggu lai Miri. 9 Tambi wànanggai wàmindja i
Urumbanu na angu ràma-nggu lai Karitu, dàngu i Hataki na
pa-manàwaru-nggu. 10 Tambi wànanggau wàminja i Apeli na ma-torangu
lai Karitu. Tambi wànanggai wàmindja da tau la umana i Aritumbulu. 11
Tambi wànanggau wàminja i Herundiu na angu dedinggu. Tambi
wànanggai wàmindja da tau la umana i Narakihu, da manindja lai Miri. 12
Tambi wànanggai wàmindja i Teripena dàngu i Teripoha, na da kawini da
mambàda djàra lumuna i Miri. Tambi wànanggau wàminja i Perihu, na
kawini pa-manàwarungu, mambàda djàra nda ngerina lumuna i Miri. 13
Tambi wànanggau wàminja i Rupuhu na tau papindi lai Miri, hamanai na
inana na pambàda inanggu njunggambu. 14 Tambi wànanggai wàmindja i
Ahinggaritu, i Palenggungu, i Herimehu, i Pataromba, i Herimahu,
hamanai da angu dedika da manindja lai njuda. 15 Tambi wànanggai
wàmindja i Pilulunggu, dàngu i Julia, hamanai i Neriu dàngu da anguna
kawini, dàngu i Olipahu, hamanai da tau matua-ka da manindja lai njuda.
Imarà-ngga patambi-wa dàngga angumi la puduku matua. 16 Tambi wàda
ndàbanggai da kabungguru-na i Karitu.
Imanggangu wikimi la ma-panjonga angu ba wàna.
17 Ku-pamanda-nggai angu dedi, kai hamata-ja mbuu ndàbana na tau na
ma-patumbu-ja na pa-kawàringu dàngu na pa-tundjuru wàngu, na manda
nundjuja na pambàda pa-peka-ngu-kai, dàngu kai wiliru-ndja. 18 Nadu da
tau tungu nu ba nda pamiria-danja la Mirinda, na i Karitu, tàka djiaha da
kambuda da mirida; ba da-pamina-ndja da ngaruda ba hama panii tau
manundu-ha, hi da-pa-njonga-ha da etida da makàli pa-tundungu. 19 Nadu
na manundu-mi ba kada ndàba-nanjaka tau. Djia-dujaka hi kunggaüru eti
wànggai. Ba tuna mata ka àmbu mbulungu biana bai manggàna la
mahàmu, tàka mata ka àmbu naperi-mbunggai ma-akatu wànggu. 20 I Ala
na pingi màndjaku napa naluu pa-làdjaru-ja i kambàliku la tàbalu wihimi.
Na pa-namungu-na na Mirinda i Jehu Karitu ka lai njimi àruja.
Tambi ba wàda da anguna i Paulu.
21 Tambi wàdanggai i Timutiu, na angu ràmanggu, dàngu i Lukiu, dàngu i
Jahungu, dàngu i Hohipatiru da angu dedinggu. 22 Njungga jia Teritiu,
ma-tulihu-ja jiana na huratu, tambi wànggunggai lai Miri. 23 Tambi
wànanggai i Nggaju na manggepi-ka njungga hamanai na kabungguru-ka.
Tambi wànanggai i Eratu na ma-katangu banda la paraïngu, hamanai i
Kawàratu na angu dedi. 24 Màtawa na pa-namungu-na na Mirinda i Jehu
Karitu ka lai njimi-jawa mbuu ndàbami.
Na hamaja wotungu-na lai Ala.
25 Lai Njuna na mamàka pa-pamàndu-ndja da etimi, nundjuja na lii
mànangu na pangàndi-nggu dàngu na pa-bobarungu-kai, na rukuna i Jehu
Karitu - nadu na ma-tandjiku ba na-tabunggahu-ka, na pa-kàpingu weli
muia weli tanangu, 26 tàka nàhu hi pa-paitangu-jaka hi bobaru wàndjaka
da hura-tu-da da wunangu la tau hangàdangu-ka, nundjuja na na patiki-na i
Ala na ma-padaingu, ka peku manundu-da la papawai - 27 lai Alaja, na
ma-manggàna meha na wotungu na hailangu rukuna i Jehu Karitu lundu
nu-nu. Amingu.
|