Luke
Lukahu
Lukahu 1
Na pakiri-na.
1 Hi nadangu biduai-ka na mambàda kamangu la pa-palara-nja na rukuna
mbuu ndàbana na mambàda pa-deningu ba wànda, 2 hama tuna na
pa-pakata-danda da tau, da maita wiki wànja mata dàngu da malumu-nja
na pulungu welingu la wungana; 3 djia-dujaka, màtawa ka kutulihu
pandàki-pandàki-mbunja njuna hi wànggunggau, ha Teupilu pa-ngarangu,
ba mbàda mangindjiru ha-hàmu-du-nggunjaka na rukuna welingu pakiri-na,
4 mata ka napindja palànga-tàkangu-da da pa-papekangu-jaka ba
wànggunggau.
Na tàka-nanja pulungu i Hakaria.
5 Ba ngaruna-pa i Harondi, hangandji Jundia, ninja na ratu, Hakaria-ja
tamuna, njuna tau la ngabana i Ambia-ja; tàka na papaha-na wàlana i
Harungu-ja, Elihambitu-ja tamuna. 6 Njuda pa-kadua-da datàndji la
hanggana i Ala, ba tutu hàmu-madanja na puluna hamanai na hidana i Miri,
nda ningu pahili-da. 7 Na njuna nda da-paana, nambuta i Elihambitu, tàka
hi làpahu-ma-nanjaka na kaweda-da. 8 Tuna handàka, ba djia-jaka na
ngerana na ngabana njuna patama pa-paloku la hanggana i Ala, 9 ba huri
ratu-majaka, pa-patunggungu-jaka la patama patunu karanu daa la uma
Ala. 10 Tàka mbuu ndàbana na tau na ma-kabungguru luaja la hambeli
na-hamajangu ningu, ba djia-jaka nu na rehi tunu karanu. 11 Hi djia ita
bia-nanja i Hakaria na papalewa-na i Miri ba dàngu ndolaku-na padua lua
la kawana kaba aóe ngia patunu karanu. 12 Ka katàtaku-du-nanjaka i
Hakaria ba naita-ja, dàngu ma-ngàdatu-mbu-nanjaka. 13 Tàka hi napanii
dànja paraï na papalewa: àmbu mangàdatu na Hakaria, ba pa-kataku-jaka
na pakarai-mu. Na papaha-mu i Elihambitu paana-nanggauka haromu
haàtu anakada mini, Juhani ka wàmunja na tamuna. 14 Taï" hanggela
hawola-munjaka, dàngu nadangu-mbu na tau na ma-hawola wànja na
dedina njuna. 15 Maa ba na-bokulu-du njuna haromu la hanggana i Miri,
nda na-unungu wai angguru, nda na-unungu wolu maüku, dàngu
nambinu-nja i Ngahu Matua njuna piti welingu la kambu inana. 16 Haromu
nadangu na ana Ihiraïlu na pa-pabeli-na lai Ala, Mirida. 17 Njunaka na
ma-mangilu la hanggana i Miri, ba na-pangahu-nja dàngu ba
na-pambiha-nja lai Elia, hi na-pabeli-ndja da etida da amada la anada,
hamanai na manda pa-tingingu hi na-putiru-ja la pa-paeti tau tàndji; hi
na-panapa-nja tau mambàda lànjapu i Miri, wànanja. 18 Nanapa-ja i
Hakaria: Ka nggikina-ka bàdi ka kupinja tubana nuna nu ba wàmungga?
Njungga ba kaweda-ma-nggunjaka, tàka na papaha-nggui làpahuma-
nanjaka na kaweda-na, hi wànanja na papalewa. 19 Nahema na
papalewa: Njungga Ndjimbarailu-ka, na ma-ndolaku la hanggana i Ala;
pa-paràha-manangga papanii dànggau njumu, hi ku-patàka-nggaunja nàhu
na lii pambaha eti wàngu. 20 Tàngaru, kambànga-munjaka na taï, nda peku
hili kareukua-mupa lupa tomaja na rehi pa-deningu-na jiana na lii ba
v/ànggunggau, karia-na ba ndau waija na paniinggu, làti na pa-palàngatàkangu
djàka toma-jaka na rehina, hi wànanja i Hakaria. 21 Tàka na tau
dangu duna patia-tia-nanjaka i Hakaria, hanggataru nda uku-danja ba
na-endapu tuna nu daa la uma Ala. 22 Ba djia-jaka na Juhuna, nda peku
panii da-nandjapa; ka pi madua-danjaka ba ninguka paita-na daa la uma
Ala. Ka nawàngu papamaü-maü bidua-ndjaka, ba kambànga maduananjaka.
23 Ba nandjàpu-ka na lodu paloku-na, laku-nanjaka la umana. 24
Tunaka nu ka pa-anakedangu madua-nanjaka i Elihambitu papaha-na, hi
na-winingu wikina lima mbua wulangu: 25 Tunangga numaka duku i Miri,
ba rapa djia-jaka na hamata-nangga, ka na-àlingu wàngu na makia-na la tau
dangu ba wànangga, wàna-duka.
Na tàka-nanja pulungu i Maria.
26 La wulangu panomu wàna, paràha-nanjaka paraïna i Ala na
papalewa-na, i Ndjimbarailu, la hau kotaku la Nggalilia, Naharitu ba
wàdanja, 27 patàka-nja na haàtu na ana karia, na tangguna i Juhupu,
wàlana i Ndautu; nuna na ana karia Maria-ja tamuna. 28 Ba natama
toma-jaka paraï na papalewa, ka panii da-du-na-njaka: Peku hàmuwa
dumu, ha pa-hàmungu eti! I Miri ninja padua lai njumu, wànanja. 29 Ka
bàrangu-nanjaka na etina i Maria ba napanii tunanja nu, hi na-patanda-nja
andana nu, peku hàmuwa ba wànanja. 30 Tàka na papalewa: àmbu
mangàdatu na Maria, njumu ba ngala-munjaka na hàmu etina i Ala. 31
Tàngaru, pa-anakedangua-mamuka, haromu hu pa-anangu haàtu anakeda
mini, màtawa Jehu ka wàmunja na tamuna. 32 Njuna na-bokulu haromu,
Anana i Djangga-meha hi wànanja tau; Njunaka haromu na ngia
pawua-nanja na kandjàka-na i Ndautu bokuna paraïna i Miri Ala. 33
Njunaka na ma-hangandji-nja na wàlana i Jakupu lundu nu-nu, dàngu na
hangandji-na Njuna nda na-padirangu, hi wànanja i Maria. 34 Nanapa-ja i
Maria: Ka nggiki hama-naka nu, njunga jia ba nda ningu mini leinggu, hi
wànanja na papalewa. 35 Nahema na papalewa: I Ngahu Matua napa
natàka-nggau dàngu na mbihana i Djangga-meha napa napamaü-nggau;
djia-dujaka na Ma-matua na madedi haromu, Ana Ala hi wànanja tau. 36
Tàngaru, i Elihambitu na kalembi-mu, pa-anakeda kaweda-ngu-mananjaika
duna nàhu hàatu anakeda mini; nàhu mbàda nomu wànaka na
wulana, làti na mambuta ba wàna-dunjapa tau; 37 maa ba nda ningua hau
pulungu ma-pawelingu lai Ala, na madjia nda peku bia, hi wànanja i Maria.
38 Nanapa-ja i Maria: Ka ba ata-madu-nangga i Miri, na-padeningu-wa
njuna hama tuna ba wàmungga, hi wàna. Ka laku-nanjaka na papalewa.
Na luana i Maria lai Elihambitu.
39 Nu ka hadangu-du-nanjaka i Maria, hi nalaku pa-rengga-ngu la palindi,
la hau kotaku la tana Jundia. 40 Tàkaka hi natama la umana i Hakaria,
peku hàmuwa hi wànanja i Elihambitu. 41 Narongu-ka i Elihambitu peku
hàmu ba wànanja parama i Maria, ka kadeu madua-nanjaka na anakeda
daa la ka-mbuna, hi i;ambinu-nja i Elihambitu paraïna i Ngahu Matua. 42
Ka warangu-du-nanjaka ba natungu luna: Ohaa-muka dumu la kawini
dangu, dàngu ohaa-naka na ihi kambumu. 43 Nggii-majaka ihu lai njungga,
hi djia tàka bia-nanggaka na inana na Miringgu? 44 Tàngaru, ndàraku
wàna-kaka na liimu la kahilu-nggu, hi djia deungu-deungu biana na
anakeda la kambu-nggu paral pa-hawola. 45 Ohaa-muka dumu bau
waijaka na puluna i Miri, ba djiangu-maka duna na-padeningu mbuu
ndàbana na papanii-nanggau, hi wànanja. 46 Nanapa-ja i Maria: Weli
eti-nggunja ba kuwotu-nja i Miri, 47 weli kuku-nggunja ba ku-hawola
wànja i Ala na ma-pamàna-ngga, 48 maa ba ngadu pi-ma-nanjaka na
wawana na atana. Tàngaru, piti welingu nàhu duku oha pàkua-naka
wàna-ngga-ka lundu ana handindiku handalaru, 49 maa ba patumbuma-
nanggaka lii bokulu paraï na Ma-mbiha; ma-matua-ja na tamuna. 50
Na mila etina welingu la handàni natoma la handàni la tau
ma-mangàdatu-nja Njuna. 51 Wulu-ma-nanjaka kodi màkana na limana; hi
na-paiha djaranja na tau na ma-pangàdangu etina la pa-katadaku; 52
Na-papuru-nja na tau pa-tangara welingu la ngia pa-ma-ndapu-na, tàka hi
na-padjangga-ja na tau na mangia wawa, 53 na tau na ma-rimbangu
na-pambihu wànja mahàmu, tàka na tau na mawulu hi nawàngga
pa-kaburuhu-ja. 54 Na-maràna-nja na ana Ihiraïlu, atana, ba nangàda-ja na
mila-nanja eti, 55 hama tuna na patura na pandjandji-nandja da bokunda, la
ngerada i Ambarahangu lupa da wàlana lundu nu-nu, hi wàna. 56 Ningu
taïlu mbua wulana i Maria ba na-ndàdiku lai Elihambitu, hi namangu pabeli
la umana.
Na dedina i Juhani.
57 Toma-jaka na wula habola-na i Elihambitu, paana-nanjaka, anekeda
minija. 58 Narongu-jaka angu ngiangu-na dàngu kalembi-na, ba nda ngeri
namu-nanja paraïna i Miri, ka maràngga hawola da-du-danjaka. 59 Na
pawalu wàna na lodu, tàka-nanjaka na tau la pakàri-ja na anakeda, i
Hakaria hi wàdanja ba datunja tamuna hama tuna na tamuna na amana. 60
Nanapa-ja na inana: Nda tuna nua, Juhani-ja duna na tamuna, hi wànandja.
61 Danapa-ha njuda: Ndedi ningua la kalembi-mu ma-tamungu tungu nu,
hi wàdanja. 62 Tàka hi da-katana-ja na amana, ba dawàngu papamaü-nja,
djàka nggàra tamuja wàna njuna, na pa-patamungu-ja nuna na anakeda. 63
Ka karai-du-nanjaka kapapa ai tulihu, hi na-tulihu-ja: Juhani-ja na tamuna,
hi wànandja. Ka hangàtaru hàla-danjaka. 64 Ndedi mbàdiku-na ka
tawanga madua-nanjaka na ngaruna, dàngu malidjangu madua-nanjaka na
làmana, hi na-kareu-ku, ba nawotu-nja i Ala. 65 Ka mangàdatu-nanjaka na
tauka na angu ngiangu-da, hamanai na tauka la palindi Jundia djia-maajaka
na rukuna nuna na pabata-na. 66 Mbuu ndàbana na marongu-ja nuna,
kala-làku-mananja la etina: Nggàra madedi-jaka ihu nina na anakeda
haromu, wàna hala. Maa ba hanii padua-na na limana i Miri ba naangga-ja.
67 Tàka i Hakaria amana mbinu madua-nanjaka i Ngahu Matua, ka
pa-wunangu-nanjaka: 68 Na pa-wotungu mbulungu i Miri, na Ala Ihiraïlu,
ba hamata-du-nanjaka na tauna, hi na-wuangu palohu pahàla, 69 ba
na-patumbu-nda hapungu kadu mànangu, la umana i Ndautu, atana, 70
(hama tuna ba wàna la ngaruda da wunangu matua-na weli a-àmangu), 71
na ba na-pahàla-ta welingu la papanda, welingu la limana na tauka na
ma-paumbi-nda, 72 hi peku pa-djiliku wànanja na mila-nandja eti da
boku-nda, dàngu na pangàda-nanja na ndjandji matua-na, 73 hamanai na
harangu-na, ba na-harangu lai Ambarahangu, bokunda, 74 hi nawua-nda
panda mangàdatu wàngu la palumu-nja Njuna, ba na-pahàla-ta welingu la
limana na papanda, 75 ba ta-matua dàngu ba tatàndji la hanggana, na ngala
luri-ndaka. 76 Tàka njumu na ha ananggu, wunangu-na i Djangga-mehaja
wànanggau-ka tau haromu, maa ba njumu-duka malaku mangilu la
hanggana i Miri, bau hewanja andana, 77 bau pekanja pamàna wàngu na
tauna, nu na djàmangu-da da ndjipu da ndjalana, 78 paraï ruku mila
mumuhu-na na etina na Alanda, djia-dujaka na Ma-taraku weli ditangu hi
kiri tadalu-nanda, 79 hi na-handaraku-nja na tau na ma-ngiangu la
kandjidi-ngu dàngu la tamaü meti, hi peku patutu-ndandja da wi-hinda la
ngarangia màndjaku, wàna. 80 Nuna na anakeda ngeri matua-tua-nanjaka,
ngeri pande-ndewa-nanjaka. La maràda telangu-maja duna na-engangu
ningu, lupa tomaja na lodu pa-wuwangu-na wikina la tau Ihiraïlu.
Lukahu 2
Na dedina i Miri Jehu Karitu.
1 Talànga tunaka nu, palaku-nanjaka pareta i Anggutuhu, na hangandji
bokulu, mata mbuu ndàbana na tau la pa-marà-mba-nggu ka tulihu hàlaja
wàna, 2 Hina wàngu nu hi tulihu tamu, ba talànga i Kiriniu na ma-pareta la
tana Hiria. 3 Hi nalaku hala na tau pa-tulihu tamuna, wi-wingunguma-
nanja la paraïngu wikina. 4 Djia-mbu-dujaka i Juhupu hi na-hadangu
welingu la kotaku Naharitu la Nggalilia, hi nahei la paraïngu-na i Ndautu,
la Mbaitulehingu ba wàdanja, la tana Jundia, ba tau la kabihu dàngu la
umana i Ndautu-duja njuna, 5 la pa-tulihu tamu dàngu i Maria, na papaha
ba wàna, na ma-talànga pa-anakedangu. 6 Ba talànga lai nuhaka,
djia-maajaika na wula habola-na i Maria, 7 ka habola-dunanjaka na haàtu
na anakeda mini, na kawunga anana; hi na-palumburu-nja paràha, hi
na-pakatuda-ja la karaba, ba nda ningu-dupa pangia-da lai nu la uma.
Da mini pawangu.
8 Tàka la ngabana lai nu nindja da mini pawangu, da matodu la maràda
pa-pawàla-ha da mbimbida la rudungu. 9 Hi djia ndumuru biana na haàtu
na papalewa-na i Miri la lihida, tàka na kadjilaku-na i Miri hi handàka
pa-nggàbalu-maa-nandja, nda uku mangàdatu-ha mbuu ndàbada. 10 Ka
panii da-du-nandjaka paraï na papalewa: àmbi manga datu, kai pinja nàhu
peka-nggunggai hupu panggaüru eti wàngu, na matàka-nja na bandjaru-ka,
11 nàhu dedi-nanggaika Ma-pamànangu, na na Karitu, i Miri, daa la
paraïngu-na i Ndautu. 12 Na tandana kai pinja: napa itàkanja na ana rara na
pa-palumburu wàngu paràha, na pa-pakatuda la karaba, hi wànandja. 13
Tunaka nu hi djia ni biandja da karia-na nuna na papalewa ba hau daa
bia-daka da tau awangu, ba dàngu wotu-danja i Ala: 14 Na wotu na
hailangu la awangu madjangga lai Ala ndàbaja, peku-nanjaka la pinu tana
na tau pambuha-na, wàda. 15 Ba dabeli-ka welingu lai njuda da papalewa
la awangu, pawànda-danjaka dàngga anguda da mini pawangu:
Mala-ndawa la Mbaitulehingu, ka talua pa-tàngaru-ja nuna na lii na
matumbu, na pa-papeka-nanda i Miri, wàdaka. 16 Ka laku pa-renggangudanjaka,
hi datàka-ndja i Maria dàngu i Juhupu, lupa na ana rara ba
katuda-na padua-ka la karaba. 17 Ba daita-jaka, ka bobaru-du-danjaka na
pulungu na pa-pekangu-ha, na rukuna nuna na ana rara. 18 Mbuu ndàbana
na tau na marongu-ja nuna, hangàtaru-nanja-ka na kareuku-ka na papanüdandja
paraï de mini pawangu. 19 Tàka i Maria pakàpa hàla-mananja nuna
na kareuku, hi na-pangàda-nja la etina. 20 Ka beli-danjaka da mini
pawangu, hi dawotu hi dahaila-nja i Ala, paraï rukuna mbuu ndàbana na
parongu-da dàngu na pangita-da, hama tuna na pambàda paniingu-ha.
Na pa-tangara-dan ja i Miri Jehu lai Miri.
21 Ba natoma-ka walu mbua lodu, na rapa kàri-danja, i Jehu hi wàdanja na
tamuna, hama tuna na papeka-na na papalewa ba ndedi la kambuja. 22 Ba
na-làpahu-ka na hidada tundunja na ukuna i Muha, ngàndi-danjaka na ana
rara la Jeruhali, ka pa-tangara-nja lai Miri ba wàda, 23 hama tuna na
maninja la huratu ukuna i Miri: Mbuu ndàbada da mini da kawunga ana,
tangguna i Miriha, ba wàna; 24 dàngu lua ngàndi-danja maraku-mbu, hama
tuna na maninja la huratu ukuna i Miri: Mbàra kadua ngiungu, djàka ndia
ana kulundiha dua ngiu, ba wàna. 25 Nu la Jeruhali ninja na haàtu na tau,
Hamiungu-ja tamuna. Njuna tau tàndji tau manundu-ja lai Ala, patia-nanja
padua-ka na panggaüru eti wàna na ana Ihiraïlu, tàka i Ngahu Matua
tunggulu-mananja njuna. 26 Mbàda puru peka-ma-nanjaka paraïna i Ngahu
Matua, ba ndedi naitaa-ja na pameti wàngu, djàka ndedi-madu naita-ja na
Karitu-na i Miri. 27 Paraïi rukuna i Ngahu ka mai-du-nanjaka la uma Ala.
Ba datama ngàndi-jaka paraï inana amana ka tanundju-ja na hidana na uku
ba wàdanja, 28 ka tema-du-nanjaka paraïna i Hamiungu, hi nowotu-nja i
Ala: 29 Nàhu Miri, puli-njawa na atamu ka nabeli màndjaku, hama tuna na
hupu liimu, 30 ba ita-du-danjaka da matanggu na mànangu na
ma-pawelingu lai Njumu, 31 na pambàda pajema-mu la hangga bandjaru
dangu: 32 na hambila na ma-paharii-nja na tau hangàdangu, dàngu na
pa-bundjuku wàna na taumu na Ihiraïlu, wàna. 33 Tàka da inana da amana
hangàtaru hanii bia-danjaka na panii nuna, na rukuna Njuna. 34 Ka
peka-nanjaka paraïna i Hamioengu, hi napanii-nja i Maria inana: Tàngaru
haromu, na anakeda jiana pa-kawàri-majaka, hi nadangu na mandjoru
wànja dàngu na ma-hadangu wànja la tau Ihiraïlu; hi natuja kiringu pakàli
rawaku, 35 hi peku wuwana na pa-pangàda etina na tau danguka. Tàka
njumu tandju paràpa-nanjaka hapanda na etimu, wànanja. 36 Nimbunjai na
wunangu kawini, Anaja tamuna, anana i Panuilu la kabihu Ahiru-ja. Njuna
làpahu-ma-nanjaka na pa-kaweda wàna; pihu mbua ndauna ngalana
pa-mangoma, ba hala paana karia-ja. 37 Nu meti wàru-nanjaka leina, nàhu
ningu walu kambulu patu-naka na ndauna. Hanii-mana duna la uma Ala, ba
nalumu-nja i Ala, ba na-hamajangu dàngu ba narotu wikina la lodu la
rudungu. 38 Nu nu hurungu-mananjai duna la pa-malangu-nja i Ala, hi
napani-ja na rukuna nuna na anakeda la tauka na manedi-nja na pahàla
belina la Jeruhali. 39 Ba da-palundu hàla-njaka na huri hama tuna na ukuna
i Miri, beli-danjaka duda la Nggalilia, la kotaku wikida la Naharitu. 40
Nuna na anakeda ngeri matua-tua-nanjaka, ngeri hala-langa tu-nanjaka, ba
manggàna djuaja, maa ba haniina padua na hàmu etina i Ala duna lai
Njuna.
Na rukuna i Miri Jehu la uma Ala ba ha-kambulu dàmbu ndaunaka.
41 Hau ndau hau ndaungu naingu-mana na luada da inana da amana la
Jeruhali la remi Paha. 42 Ba ha-kambulu dàmbu ndaunaka, hei-danjaka
paremi hama tuna na hurika. 43 Ba nandjàpu-ka na lodu remi, na pabeli
wàda, ndàdiku-du-nanjaka na anakeda Jehu la Jeruhali, dàngu nda pidanja
inana amana. 44 La etida nàhunja-kaa duna la angu lakunda wàda bia, hi
lupa ràka pa-lakungu hau lodu-majaka, hi damangu pahi-mbu-ja la
kalembi-da dàngu la pandàma-da; 45 tàka ba nda dahunggu-majapa, ka
beli-du-danjaka la Jeruhali pahimbuja. 46 Pa-làngangu-ka taïlu mbua lodu,
hunggu-danjaka daa la uma Ala, ba dàngu mandapu-na padua-ka la padua
ngguru dangu ba na-patingi-ndja dàngu ba na-paàra-ndja. 47 Mbuu
ndàbana na tau na marongu-ja, hangàtaru nda uku-danja na pinguna dàngu
na hemana. 48 Ba daita-jaka, ngàtaru wàda biaka da inana da amana; tàka
na inana: Ama, nggikina hi tu-munggama nu? Tàngaru, na amamu dàngu
njungga mahimbu handuka etikau, hi wànanja. 49 Nanapa-ja njuna: Ka
nggikina hii himbuka? Ka ndai pinja dimi, ba ni-nimangga bàdi la manguna
na Amanggu?, hi wànandja. 50 Tàka njuda nda damàhia-ja nuna na
kareuku na papanii-nandja. 51 Ka beli karia-nandjaka, hi lupa datàka la
Naharitu, na-pa-tundu mànu-mandja duna. Tàka na inana pakàpa
hàla-ma-nanja nuna na kareuku daa la etina. 52 Njuna i Jehu paru-rukangunanjaka
pa-manggàna, pa-ma-tua dàngu pahàmu-nja eti paraïna i Ala
hamanai paraï tau.
Lukahu 3
Na rukuna i Juhani Parunungu. (Mat. 3:1-12; Màruku 1:2-8; Juh. 1:19-34)
1 La ndaungu ha-kambulu lima ba hangandji bokulu-ja i Timbiriu, ba i
Putihu Pilatu na ma-pareta la Jundia, ba i Harondi na maràmba la
Nggalilia, dàngu ba i Pilipu anguna paluhu na maràmba la Ituria dàngu la
Tarakuniti, hamanai ba i Lihania na maràmba la Ambileni, 2 ba talànga
ratu bokulu-ha i Anahu dàngu i Kajapahu, tàka-nanjaka puluna i Ala i
Juhani anana i Hakaria, la maràda telangu; 3 ka mai-du-nanjaka la mondu
luku Jarandingu, hi na-bobaru-ja na rukuna na parunu pa-ndjilungu, la
pa-djàmangu ndjala, 4 hama tuna na maninja la huratu-na na wunangu
Jahaja: Na warangu-na na mawara la maràda telangu: Pa-là-njapu-njawa
na andana i Miri, patàndji-hawa da ka-ndjilitu-na. 5 Mbuu ndàbada da
kandjonga hungguru-ndjawa, mbuu ndàbada da tandula dàngu da palindi
pedahu-hawa; tàka da ma-kaleka napa da-kunduhu dàngu da
ma-karo-baku napa da-lindjaku, 6 mbuu ndàbana na tau taï ita-nanjaka na
mànangu-na i Alà wàna, ba wàna. 7 Hi napanii-nja paraïna i Juhani na
tauka na malua tomaja mata ka na-parunu-nggama ba wàda: Ha kalembi
ularu, nggamuka na ma-patudji-nggai la papalai-nja na hangga na
ma-nàmunja? 8 Tu bàdi wuami karia-na na pa-ndjilungu-mi. Ba
ama-madu-manja i Ambarahangu, àmbi wàmidu. Nadu ka kupeka-nggai,
nambiha-ma duna i Ala la patunja anana i Ambarahangu, djiapa ka nda
jiada-kadu da watu. 9 Nàhu pandengi padua-naka kataka la pingi ai; djàka
ngii aija na manda tu wua hàmuna, djia la punggu-kia ja-ka duna hi
wàrunja la epi, wànandja. 10 Tàka na tau dangu: Ka nggikina wàmaaka?,
hi wàda ba da-paàra-nja. 11 Nanapa-ja njuna: Na ma-kadua mbàlangu
hinggina, nawua-njawa na manda ningungu; hamanai na maningu
pa-ngangungu, mata ka tumbunai nu, hi wànandja. 12 Damaimbu da makei
mbewa ka na-parunu-nggama ba wàda: Ka nggikina wàmaaka njuma jia?,
hi wàdanja. 13 Nanapa-ja njuna: Àmbi pahuru pa-rihingu-du, tutu-hakaa da
pambàda paniingu-kai, hi wànandja. 14 Da hurundandui duda pa-àrangumadanjai:
Ka njuma jia nggikina wàmaaka?, wàdanja. Nanapa-ja njuna:
Àmbi rambangu-du, àmbu ningudu haàtu palapi-mi, patutu-ndjakaa da
wundami dimi, hi wànandja. 15 Ba pa-tiangu-na padua-ka na taoe, napa hi
djia lia-jaka i Karitu jiana i Juhani ba wàda la etida, A 16 ka hema-dunanjaka
i Juhani: Njungga duku parunu-nggunggai la wai, nàmunja-pa duna
na marihi-ngga njungga, djiapa la pa-wàkahunja liku halapaa-na njungga
jia nda ràka-mbuna; Njunapa duna na ma-parunu-nggai lai Ngahu Matua
dàngu epi. 17 Na tapina ninja padua la limana la papimbu pahàmu-nja na
ngia pa-parina-na, hi nakahau-nja na karohu-na hi na-patama-nja la uma
eri, tàka na kalàmba-na hi natunu-ja la epi panda pàda, wànandja. 18
Da-daa-manapa na lii panaungu hau ba na-pakada-nja na lii mànangu la
tauka. 19 Tàka i Harondi na maràmba hahupu tana, ba nabaka-jaka paraïna
i Juhani, kirina i Harondia papaha anguna paluhu, hamanai da akatu
dangu-naka, 20 ka hili bondja wa madua-nanjaika na akatu-na ba
napu-hi-jaka i Juhani la uma kapàtangu.
Na parunu-nja i Miri Jehu. (Mat. 3:13-17; Màruku 1:9-11; Juh. 1:32)
21 Tuna handàka, ba djia-jaka na parunu hàla-nanja na tau, nu i Jehumbu
ba parunu-njaka, ba talànga hamajangu-naka, ka tawanga-du-nanjaka na
awangu; 22 ka puru-nanjaka i Ngahu Matua pa-tunggulu-ja, ba na-pa-hada
kulundihangu; ka lingu-nanjaka welingu la awangu: Njumu djiakau Ana
pambuha-nggu, lai Njumu ngia pa-orangu-nggu, wànanja.
Na ruku dedina i Miri Jehu. (Mat. 1:1-17)
23 Njuna i Jehu ba na-pakiringu pa-panaungu, ningu tilu kambulu
ndaunaka; ba nangàda-ja tau, Njuna djiaja na anana i Juhupu, anana i Heli,
24 anana i Màtatu, anana i Lewi, anana i Malàki, anana i Jàna, anana i
Juhupu, 25 anana i Matatia, anana i Amuhu, anana i Nahungu, anana i
Ehilu, anana i Nanggai. 26 anana i Maatu, anana i Matatia, anana i Himei,
anana i Juhiku, anana i Junda, 27 anana i Juana, anana i Reha, anana i
Hurumbambilu, anana i Halatialu, anana i Neri, 28 anana i Malàki, anana i
Andi, anana i Kohangu, anana i Elimandangu, anana i Eru, 29 anana i Juha,
anana i Eliaharu, anana i Joringu, anana i Matatu, anana i Lewi. 30 anana i
Hamioengu, anana i Junda, anana i Juhupu, anana i Jonangu, anana i
Elijakingu, 31 anana i Malia anana i Mina, anana i Matata, anana i
Natangu, anana i Ndautu, 32 anana i Ihai, anana i Ombitu, anana i
Mbowahu, anana i Hala, anana i Nahahungu, 33 anana i Aminandapu,
anana i Andamingu anana i Arani, anana i Ehirungu, anana i Perihu, anana i
Junda, 34 anana i Jakupu, anana i Ihaku, anana i Ambarahangu, anana i
Tera, anana i Nahuru, 35 anana i Heruku, anana i Ranggau, anana i Peliku,
anana i Hembiru, anana i Hala, 36 anana i Kainangu, anana i Arupaha,
anana i Hemu, anana i Nuhu, anana i Lamiku, 37 anana i Matuhala, anana i
Henuku, anana i Jeritu, anana i Maalalelu, anana i Kenangu, 38 anana i
Enuhu, anana i Hetu, anana i Andangu, anana i Ala.
Lukahu 4
Na kama-nanja i Miri Jehu paraïna i kambàliku. (Mat. 4:1-11; Màruku
1:12,13)
1 Beli-nanjaka Njuna i Jehu welingu la Jarandingu dàngu mbinu-nanja i
Ngahu Matua. Tàka i Ngahu hi na-karia-nja nàhu la maràda telangu. 2
Patu kambulu loduna lai nu, ba nakama-nja paraïna i kambàliku. Nu ba
mandai tuna nu nda nggàra ndoku pa-ngana, tàka ba nandjàpu-ka,
mandjuu-nanjaka. 3 Tàka i kambàliku: Djàka Ana Ala-dukau, dediwa
kambamba wàmunja jiana na watu, hi wànanja. 4 Nanapa-ja i Jehu: Ninja
la Huratu: Nda mbulungu ka-mbambaa hi naluri na tau, wàna, hi wànanja.
5 Tàka i kambàliku hi na-karia-nja la pinu palindi, hi handàka paita
hàla-nanja na pahangandji-ka la pinu tana. 6 Njumuka pa-wuangu wànggu
jiana mbuu ndàbana na mapaki kau kuaha hàlaja, nadu jiaka ba njunggadu
pa-pakatangu, nggamuja na pa-wuangu djàka wànggu djia hi kuwua-nja. 7
Djia-duja djàkau marubuku-ngga, mbuu ndàbana lai Njumu hàla-jaka, hi
wànanja paraïna i kambàliku. 8 Nahema i Jehu: Ninja la Huratu: Màtawa
kau marubuku-nja i Miri na Alamu, ka mbulungu Njunaa na palumu-mu,
wàna, hi wànanja. 9 Ka karia-nanjaka la Jeruhali, hi na-pandolaku-ja la
toku ndidu uma Ala: Djàka Ana Ala-dukau, upuhawa wikimu welingu
jiahu hu waa, 10 ba nidunja la Huratu: Napa na-paràha-ndja da
papalewa-na lumumu Njumu, la pamangga-nggau, 11 hi
da-pandema-nggau la limada, ka àmbu peku tundjuru-da da wihimu la
watu, ba wàna, hi wànanja. 12 Nahema i Jehu: Ninja: àmbu kamanja i Miri
na Alamu, na mawàna, hi wànanja. 13 Ba na-palundu hàla-ndjaka da
pakama wànanja paraïna i kambàliku, kandulingu-nanjaka welingu lai
Njuna, lupa tomaja na rehina.
Na rukuna i Miri Jehu la Naharitu. (Mat. 4:12-17, 13:53-58; Màruku 1:14,
15:6:1-6)
14 Tunaka nu, beli-nanjaka i Jehu la Nggalilia dàngu tunggulu-nanja
mbihana i Ngahu. Ka hamboka-nanjaka na rukuna Njuna la ngabana lai
nuka. 15 Ka panaungu-nanjaka la uma bunggu-uma bungguru-daka, hi
nawotu hàlanja paraï tau. 16 Lupa tàka-nanjaka la Naharitu, na ngia
pa-radangu-ja; la lodu hangahu tama-nanjaka la uma bungguru, ba
wàngu-mana, hi na-ndolaku la pambaha huratu. 17 Ka padjola-nanjaka tau
na huratu-na na wunangu Jahaja, na-wàlahu-jaka hunggu-du-nanjaka na
ngia paninja daa: 18 Na Ngahuna i Miri ninja lai Njungga, nadu ba naburidunggaka,
la pangàndi-nja lii mànangu na mamila; hi na-paràhangga
pa-bobaru-ja na paluhu wàngu la ma-tana-wangu, na pangita wàngu la
mapoki, dangu la pa-pahàla-ja na tau palapi. 19 hamanai la pa-bobaru-ja
na ndaungu orangu-na i Miri, ba wàna. 20 Ba na-kuluru-njaka na huratu,
pabeli-nanjaka la ma-paloku, ka mandapu-nanjaka; mbuu ndàbana na tau
na maninja daa la uma bungguru nda da-pahàla ndokunja mata. 21 Ka
tungu-nanjaka paniina: La loduna nàhu, hi lii-du-nanjaka la kahilu-mi,
pa-tutungu-nanjaka na ihina na huratu kawai, hi wànandja. 22 Mbuu
ndàbana na tau nawotu hàlanja dàngu hangàtaru-danjaka na kareuku-na na
mahàmu na maluhu welingu la ngaruna: Ka nda djiaja ni na anana i
Juhupu? wàda hala. 23 Tàka i Jehu: Ndai màtangu-mapa dimi papanii
pamaüngga: Ha mapingu muru, tungu pàku muru wikimu na! Hama tuna
na parongu-ma na matumbu la Kapinaüngu, patumbu-mbujai bàdi jiahu la
paraïngu wikimu, wàmingga-ka njuna, hi wànandja. 24 Ba tuna:
Tuba-mananja, ka kupeka-nggai, nda ningua wunangu patembi la paraïngu
wikina. 25 Mata ka kupeka-nggainja na ma-padeningu: ba djiaja na ninja i
Elia, ba na-kabitangu na awangu tilu mbua ndaungu nomu mbua wulangu,
hi kiri rimba pa-dàkangu-na la pa-nggubulu tanaka, dangu-madu kawini
meti lei la tana Ihiraïlu; 26 tàka nda haàtua ngia pa-paràhangu-ja i Elia,
mbulungua-na na kawini meti lei la Harapatu la tana Hindungu. 27
Hamanai dangu-madu tau kila la tau Ihiraïlu ba djiaja na ninja i Eliha, tàka
nda ningua pa-pajahangu, mbulungua-na i Naamangu tau Hiria, hi
wànandja. 28 Mbuu ndàbana na maninja la uma bungguru mbumbarunanjaka
na mbenina, ba narongu-jaka nuna. 29 Ka hadangu madua-danjaka
hi da-tuhaku-ja i Jehu la hambeli paraïngu, hi dangàndi-ja la pinu palindi
ngia patura-danja na paraïngu, ka tapuha-ja la ngambangu ba wàda. 30
Tàka Njuna duna naliimaa la padua-da, hi laku-maananja.
I Miri Jehu la uma bungguru la Kapinaüngu (Màruku 1:21-28)
31 Ka puru-nanjaka la Kapinaüngu, na paraïngu la Nggalilia. Lai nu
naingu-mana na panau-nanja na tau la lodu hangahu. 32 Nda uku
hangàtaru-danja na lii panaungu-na, maa ba hama tuna tau maningu
kuahangu-ja ba napanii. 33 Lai nu la uma bungguru, ninja na tau na
pa-huruku wàndi akatu, hi na-warangu ba nawàngu pa-kaladaku: 34 Ha,
ta-panggiki na njuma dàngu Njumu, ha Jehu tau Naharitu? Na maimu, ka
ku-pa molu-ndja wàmu-nggama? Kupi-manggau na djàka nggamukau,
Njumu Ma-matua lai Alakau, wàna. 35 Tàka i Jehu hi na-bàtiru-nja:
Kandii, Iuhukau welingu lai njuna, hi wànanja. Tàka na wàndi hi
na-parahu-nja nuna na tau la padua tau dangu, ka luhu-nanjaka welingu lai
njuna dàngu nda nggàra ehi-nanja. 36 Ka ngàtaru wàna biaka mbuu
ndàbana, hi dapanii dàngga anguda: Ha, ka nggàra kareuku-jaka ni? Hi
nawàngu bia kuaha-na dàngu mbihana la pa-paràha-nja na wàndi paluhu,
wàda hàlaka. 37 Ka hamboka-nanjaka na rukuna i Jehu la hau mandapu
hau mandapu la ngabana lai nu.
Na pa-màlaru-na tau i Miri Jehu. (Mat. 8:14-17; Màruku 1:29-34)
38 Ka hadangu-nanjaka i Jehu hi naluhu welingu la uma bungguru, hi
natama la umana i Himungu. Tàka na ina jerana i Himungu talànga ràkapu
pàku-nanja pariti, mala tàngaru àruja hi wàdanja i Jehu. 39 Ka lua-nanjaka
hi na-ndolaku la tuba katiku-na, hi nahàngga-nja na pariti-na, ka pa-jilangu
madua-nanjaka na pariti-na. Ndedi mbàdiku-na, hadangu-nanjaka hi
nainga-ha njuda. 40 Tama ba wànaka na lodu, mbuu ndàbana na tau na
maningu angungu mahidu, ba ma-màtu mahidu-ndja, ngàndi-dandjaka lai
Njuna; tàka Njuna hi na-padambaku màra haàtu-ndja lima, hi
na-pamàlaru-ha. 41 Nadangu-mbu na tau na ngia pa-paluhu-nandja da
wàndi, ba la-ladada: Njumu na Anana i Alakau, ba wàdanja. Tàka Njuna hi
nahàngga-ndja, hi nahiri-ndja pa-kareuku, maa ba dapi-dunja paraï da
wàndi ba Karitu-ja. 42 Ba na-waihangu-ka, luhu-nanjaka hi nalaku la
ma-hinggilu; tàka na tau dangu himbu-madanja Njuna, hi damai tomaja hi
dapàtu-ja, ka àmbu nalaku wàrunda ba wàda. 43 Nanapa-ja Njuna: La hau
paraï hau paraïngu-mbu djiangu-madui bàdi ba ku-bobaru-ja na lii
mànangu na rukuna na pahangandji-na i Ala, maa ba djiaja nunadu na
pa-paràha wànguka, hi wànandja. 44 Ka panaungu-nanjaka i Jehu la uma
bunggu-uma bunggu-ru-ka la tana Jahunda.
Lukahu 5
Na jàpa ijangu pa-hangàtarungu. (Mat. 4:18-22; Màruku 1:16-20)
1 Handàka ba talànga pa-ngguharu-nanjaka tau dangu i Jehu la parongu-ja
na puluna i Ala, tàka Njuna ndolaku-nanja la hingi tehiku Nggeniharitu; 2
hi naita-ha da tena ba dàmbuda da pa-hondu lai nu la hingi wara; tàka da
mini ndjeringu mbàda puru-daka welingu la tena pabaha-ha da
ndjeringuda. 3 Ka hei-du-nanjaka i Jehu la hau, la tenana i Himungu,
ndudjaru-kinja hawutu welingu la marà hi wàna. Ka mandapu-nanjaka, hi
napanau-nja na tau dangu welingu lai nu. 4 Ba na-djiaka-ka papanii, hi
napanii-nja i Himungu: Pala-ku-jawa la ma-mandjolungu, kau walaka da
ndjeringu-mu, kau jàpa ijangu, hi wànanja. 5 Nahema i Himungu: Ngguru,
kamodu mahari-rii-kama ba madjàra, nda nggàra ndoku pangala-ma; na
njuna hi liimu Njumuja kuwala-ha duna da ndjeringu, hi wànanja. 6 Ba
dawala-haka, hanggaungu-danjaka ijangu da-dangu, hi lupa da-kahirakaamangu
da ndjeringu. 7 Ka pajepi-dandjaka da anguda da manindja la
hau tena, ka damai pa-pambapa dà-nggama ba wàda; ka mai-danjaka, hi
dapinu wuhaha da tena ba dàmbuda, datika pa-tambulu-kaamangu. 8 Ba
naita-jaka na matuna nu i Peturu, maràbaku-nanjaka la kambàku-na i Jehu:
Dou Miri, marau-nggawa, ba tau ndjalaka duku, hi wànanja. 9 Ba
hangàtaru-du-nanjaka hamanai da angu-naka, ba lalu ngalangu tuda nu
ijangu; 10 djia-majai duda i Jakupu àda i Juhani anana i Hambandiu, da
anguna i Himungu. Tàka i Jehu: àmbu mangàdatu, piti welingu nàhu njumu
mini ndjeringu taukauka, hi wànanja i Himungu. 11 Ba da-ruruhu-haka da
tena la mamara, ka dundjaku madua-dandjaka mbuu ndàbada, hi
dakiku-nja i Jehu.
Na pa-màlaru-nanja na makila katumbu i Miri Jehu. (Mat. 8:1-4; Màruku
1:16-20)
12 Tuna handàka ba talànga ninja la hau paraïngu, lai nu ni pàkunjai na tau
mini na mambana kilana; ba naita-jaka i Jehu maràbaku madua-nanjaka hi
na-kamahi-nja: Dou Miri, tuna nu djàka wàmu, peku-mana Njumu la
pa-pajaha-ngga, hi wànanja. 13 Tàka i Jehu hi na-padjola-nja limana hi
naràma-ja: Nàhu kau jahangu-wa wànggunggau-ka, hi wànanja. Ndedi
mbàdi-ku-na pahàla madua-nanjaka kilana. 14 Hi naràndi hahaja paraïna i
Jehu: àmbu ningudu haàtu papanii-mu, na njuna lakuwa kau pa-itangu
wikimu la ratu, kau ngàndi maraku ba jahangu-munjaka, hama tuna na
paràndi-na i Muha, ka na-pa-hakahiingu lai njuda, wànanja. 15 Ba tuna
manaü hambo-mboka-maanai na rukuna Njuna; dangu
ma-langgungguru-nja, ka tarongu-ja dàngu ka na-pamàlaru-ha da
mahidu-nda ba wàda. 16 Tàka i Jehu duna pa-jilangu-maananja wikina la
ma-mali-nggitu, la pa-hamajangu.
Na hàmuna na ma-kaliparu. (Mat. 9:1-8; Màruku 2:1-12)
17 Hili handàka, la hauna lodu ba talànga panaungu-na i Jehu, ni-mbundja
da tau Parihi dàngu da mapingu uku ba da-mandapu lai nu. Mai welida la
hau kota-hau kotaku la Nggalilia, dàngu la Jundia, hamanai welingu la
Jeruhali. Tàka tunggulu-nanja padua na mbihana i Miri hi peku
pa-màlaru-na tau. 18 Tunaka nu, hi nàmundjai duda da tau da maduku
haàtu ma-kaliparu la nggala; hi dahimbu anda ka matama ngàndija ka
bàndjalu-ja la hanggana i Jehu ba wàda. 19 Tàka ba nda dahunggu-mapa
anda la patama ngàndija paraï padangu na tau, hei-danjaka la toku ndidu
uma, hi da-dulu-ru mangu nggalanja la manggawa witu uma la padua dehi,
tuba hanggana i Jehu. 20 Ba naita-haka pawai tuda nu paraïna i Jehu: Ha
dumu, da ndjalamu pa-djàmangu-haka, hi wànanja. 21 Ka tumbudu-
nanjaka na kareuku-da da mapingu huratu uku dàngu da tau Parihi: Ka
nggamuja ni nina na mapanii pa-lapingu tuna ni? Nggamu nàhu na mapingu
pa-djàmangu ndjala ba mbulungu i Ala pàku, wàdaka. 22 Nu ba
pi-manandja paraïna i Jehu na pa-pangàda-da, ka hema-dunandjaka:
Nggàraja na pa-pangàda-mi la etimi? 23 Nggiija na mamuda wàmi: Da
ndjalamu pa-djàmangu-haka, wànggunja, ndia: Hadanguwa kau laku,
wànggunja? 24 Tàka kai pi wànja, na Ana tau ba ngera-mananja la
pa-djàmangu ndjala la pinu tana, hi napanii dànja na ma-kaliparu:
Hadanguwa dumu, dendija na topumu, kau laku la umamu, wànggunggau,
hi wànanja. 25 Ka hadangu madua-nanjaka la hanggada njuda, hi
nadendi-ja na ngia pa-katuda-na, hi nalaku pa-ngalangu la umana dàngu
wotu-nanja i Ala. 26 Ka hangàtaru hala-wàla-dudanjaka, hi dawotunja i
Ala, dàngu lalu mbana mangàdatu-haka: Nàhu itangu-ndanjaka manda
ningu ngerangu, hi wàda.
Na paau-nanja i Lewi paraïna i Miri Jehu. (Mat. 9:9-13; Màruku 2:13-17)
27 Hàlaka patuna nu, luhu laku-nanjaka i Jehu, hi naita-ja na haàtu na mini
kei mbewa, Lewija tamuna ba mandapu-na padua la uma kei mbewa:
Tundungga, hi wànanja. 28 Ka dundjaku hala madua-nandjaka, handangu
hi natundu-nja i Jehu. 29 Tàka i Lewi hi napama pambabu dànja i Jehu la
umana, dangu lànga-tàka tau kei mbewa dàngu tau hawiangu, ma-mandapu
dàndja pangangu. 30 Tàka da tau Parihi dàngu da mapingu huratu ukuda
pulu-dandjaka da tau papanau-na: Ka nggikina dimi hi minga da ngunu da
biandja da tau kei mbewa dàngu da tau ndjala?, wàdandja. 31 Tàka hi
nahema-ha paraïna i Jehu: Na ma-hajandalu, nda nggàra naihi waanja na
mapingu muru, mbulungu na mahidu duna. 32 Njungga nda mainggu
papaau-nja na matàndjia djiaja na mandjala duku ka na-pandjilungu ba
wànggu, hi wànandja.
Na huri rotu wiki. (Mat. 9:14-17; Màruku 2:18-22)
33 Tàka hi dapanii dànja: Da papanau-na i Juhani dakàli rotu wikida dàngu
dakàli hamajangu, tuna-mbudu la tau Parihi, tàka da papanau-mu Njumu
ngangu ngunungu bia-danja, wàdanja. 34 Nanapa-ja i Jehu: Mala
peku-naka dimi, rotu wikimi ba wàmindja da arijaa-na na bidi papa, dàngu
ninja na bidi papa lai njuda? 35 Na njuna djiangu ningu rehina, djàka
piti-jaka na bidi papa welingu la padua-da, la lodu nu hinaka duda hi
darotu wikida, hi wànandja. 36 Ka hili peka-du-nandjaka hau pangerangu:
Nda ningua haàtu madjia hiraja na terana na kalembi bidi, tàka hi natambu
wànja kalembi ndai; djàka tuna nu nda mbulungu bia-napa na kahira-na
nuna na mabidi, tàka na mabidi nda na-panggepingu-mbu la mamandai. 37
Dàngu nda haàtu-mbu madjia burija na wai angguru bidi la kanai
manulangu ndai, djàka tuna nu nda na-djàmangua pa-kapoku-ja na kanai
manulangu paraï wai angguru bidi, ka mbungu-nanjaka na wai angguru,
tàka na kanai manulangu tanàhaku-nanjaka; 38 mbulungua-na djàka wai
angguru bidija, tumajai bàdi duna la kanai manulangu bidi. 39 Dàngu nda
haàtu-mbu ma-unungu wai angguru ndai ka nahili pa-tikingui wai angguru
bidi, mala: Nahàmu ningupa na mamandai, ba wànadu, hi wànandja.
Lukahu 6
I Miri Jehu djiaja na Mirina na lodu hangahu. (Mat. 12:1-8; Màruku
2:23-28)
1 Tuna handàka la hau lodu hangahu, laku lii-nanjaka i Jehu la ma-pawoka
uhungu, hi damuti wili uhu da papanau-na, hi dakuhi wàndja limada hi
dangandja. 2 Tàka hawiangu da tau Parihi: Ka nggikina dimi hii tu biaja na
manda uku la lodu hangahu?, hi wàdandja. 3 Hi nahema-ha paraïna i Jehu:
Ka ndedi imbaha-majapa dimi, djàka nggikina i Ndautu ba talànga
mandjuuna dàngu da karia-naka? 4 Ba djiaja na tamana la uma Ala, hi
napiti-ha da kambamba pa-pahanggangu hi nangandja, dàngu hi nawuambundja
da karia-naka, làti ba nda ukudu pangandja, ba mbulungu da
ratudua, hi wànandja. 5 Hi napanii-ndja: Na Ana tau, Miri lodu
hangahu-maja, hi wànandja.
Na pa-màlaru-na tau la lodu hangahu. (Mat. 12:9-14; Màruku 3:1-16)
6 Tàka la hili hau lodu hangahui, tama-nanjaka la uma bungguru, hi
na-panaungu; lai nu ninja na haàtu na mameti lima kawana-na. 7 Tàka da
mapingu huratu uku dàngu da tau Parihi buti-danja padua, napa hi
na-pamàlaru lia tau la lodu hangahu, ka peku pandjala wàndanja ba wàda.
8 Tàka ba pi-mananja na pa-pangàda-da, ka panii da-du-k nanjaka na
mameti limana: Hàdangu-wa dumu kau ndolaku la padua, hi wànanja. Ka
hadangu-nanjaka hi na-ndolaku. 9 Ka panii da-du-nandjaka paraïna i Jehu:
Ka ku-paàra-ndja wànggunggai: Mala la lodu hangahu, nauku ningu la
pahàmu djàka ndia hi nauku ningu la pa-akatu? Nauku ningu la pa-pamara
tau, djàka ndia la-pamohu-ja?, hi wànandja. 10 Ka palaku hàla-nandjaka
mata, hi napanii dànja nuna na tau: Padjola-ja na limamu, hi wànanja. Hi
nawànja, ka màlaru madua-nanjaka na limana. 11 Ka hulungu ànga
bia-nanjaka na makaraóe la etida, hi da-batangu dàngga anguda, nggikina
wà-ndanjaka bàdi i-Jehu ba wàda.
Na pindi-naha da ha-kambulu madua da papanau-na. (Màruku 3:13-19)
12 Ba talànga tunaka nu, handàka luhu laku-nanjaka i Jehu la hau palindi
pa-hamajangu, napindja-ja na rudungu nu ba na-hamajangu lai Ala. 13 Ba
mbàkahu wànaka paharii, hi napaau-ndja da papanau-na, hi napindi
ha-kambulu madua welingu lai njuda, pa-pahurungu, hi wàna-mbundja
ngarada. 14 Djia-duhaka: i Himungu, i Peturu ba wànanja; i Andaria, na
anguna paluhu; i Jakupu, i Juhani, i Pilipu, i Mbaratolu-miu, 15 i Matiu, i
Tomahu, i Jakupu anana i Alapiu, Himungu, i Haloti ba wàdanja, 16 i
Junda anana i Jakupu dàngu i Junda Ihikariu, taï na ma-kaleka.
Na paniina i Miri Jehu la pinu palindi. (Mat. 4:23-25; Màruku 3:7-12; Mat.
5:1-12, 39-48; 7:1-27)
17 Ka puru karia-nandjaka paraïna i Jehu, hi na-ndolaku la ma-lindjaku,
màlai ba hau daa bia-daka da papanau-na, dàngu nda uku danguja na tau na
ma-pawelingu la pa-nggubulu tana Jahunda dàngu welingu la Jeruhali, lupa
na ma-pawelingu la Huru dàngu la Hindungu la hingi wara; 18 da mamai
parongu-ja, dàngu ka na-pamàlaru-ha da mahidu-nda ba wàda; tàka na
pa-majila wàndi akatu na-pamàlaru-mbuha. 19 Mbuu ndàbana na tau
dangu, himbu pàku-nanja andana ka taràma-ja ba wàda, maa ba
na-haleli-du mbihana welingu lai Njuna hi na-pamàlaru ndàbaha. 20 Hi
na-padjakaru-ndja mata da papanau-na, ka panii-nanjaka: Oha-amika njimi
mamila, ba lai njimi-jaka na pahangandji-na i Ala. 21 Oha-amika
mamandjuu nàhu, taï ba mbihu-minjaka. Oha-amika mahii nàhu, taï ba
riki-minjaka. 22 Oha-amika djàka nakaraü-nggai eti tau, djàka
na-hinggalu-kai, djàka na-paaka-nggai dàngu djàka nawàru-nja na tamu-mi
ba hama ma-iraku-ja, lumuna na Ana tau. 23 Màtawa kai hanggela kai
hawola nu djàka rehi-naka, nadu taï na-bokulu na wundami la awangu;
maa ba tudandja nukadu da wunangu dangu paraï da bokuda. 24 Na njuna
ba tuna, hai aai njimi mawulu, ba ngala hàla-maa-minjaka na panggaüru eti
wàmi. 25 Hai aai njimi mambihu nàhu, taï ba mandjuu-minjaka. Hai aai
njimi mariki nàhu, taï ba handuka ba hii-minjaka. 26 Hai aai njimi djàka
nawotu hàlanggai tau, ba tudandja nukadu da wunangu kabàli paraï da
bokuda. 27 Tàka njimi marongu-ka, ka kupeka-nggai: Inamuja na papami,
ihàmuka la makaraü-nggai eti; 28 pekanja mahàmu na maràtu-nggai,
hamaja-nja tungguna na malapi-kai. 29 Na tau na matàba-ja na papumu,
hili padjàma-manjai na hapapa; na tau na mapiti-ja na hinggimu,
puli-mbunja ka napiti-ja na kalembi-mu. 30 Na tauka na makarai-kau,
wua-wua-manja; tàka na tau na mapiti-nggau malandja-mu, àmbu hili
pahuru beli-dunja. 31 Hama tuna: mata ka tu-nanggama nu tau ba wàmi,
timinja numadui bàdi dimi na tau. 32 Djàkai manàwaru-nja na tau na
ma-manàwaru-nggai, nggàra lingumika? Na tau ndjala na-manàwarumbunja
na ma-manàwaru-nja. 33 Djàkai hàmu la tau mahàmu lai njimia,
nggàra lingu-mika? Na tau ndjala tuna numbudui duna. 34 Djàkai wua
paruta-nja na tau, na ngia pa-monungumi la pakarai beli, nggàra
lingu-mika? Na tau ndjala nawua pa-rutangu-mai duna la anguna, ka kuhili
kei hamangu ba wàna. 35 Tàka màtawa kai manàwaru-nja na papa-mika,
kai hàmu, kai wua pa-rutangu, dàngu nda monungu-mi himbalu-na;
na-bokulu na wundami haromu, dàngu ana-nanggaika i Djangga-meha,
Njuna ba na-màdjangu duna la manda kamahingu dàngu la ma-akatu. 36
Màtawa kai mila etimi, hama tuna na Amami duna ba namila etina. 37
Àmbi patanda-nja na angumi, djia-dujai dimi hi nda pa-pata-nda-nggai;
àmbi pandjala-ja na angumi, djia-dujai dimi hi nda pa-pandjala-kai;
ipulingu, djia-dujai dimi hi pulinggai. 38 Iwuangu, djia-dujai dimi hi
wuanggai; napa na-pababama-nggai duna takaru hàmu, na pano-nokungu,
na paka-kàdu-kungu hi lupa na-lembaru, maa ba djiaja na takaru na
pa-takaru wadumi, na pahili takaru wàngukai njimi, hi wànandja. 39 Hi
nahili pekandja hau pangerangu: Peku-naka na mapoki ba nalonda
mapoki? Ka nda handàkangu kanabu-maada hu daa la lambongu? 40 Na
tau pa-panaungu nda djia làngaa-nanja na ngguruna, nu njuna djàka
nalua-jaka pa-djàngapu hàlaja djia hi naeru-ja na ngguruna. 41 Ka nggikina
hu panauja na punangu la matana na angumu, tàka na pa-tengangu la mata
wikimu hi ndau pàdanjai? 42 Nggiki peku-naka: Ha àngu, mata ka
kuàli-nja nana na punangu la matamu, ba wàmunja, tàka njumu hi ndau ita
biajai na pa-tengangu la mata wikimu? Ha tau ma-kapelu muàli pàkunja
bàdi na pa-tengangu la mata wikimu hàlaka kau mangu pangita hàmu kau
àlinja na punangu la matana na angumu. 43 Ba nda ningua pingi ai hàmu,
na matu wua nda hàmuna; hamanai na pingi ai nda hàmu, na matu wua
hàmuna. 44 Da ngara pingi aika, tatanda weli wuandja; ba nda ningua
mapàpu wua kandjilu la pingi rii paketu; dàngu nda ningua mapàpu wua
angguru la lulu tara manu. 45 Na tau hàmu, na-paluhu-maja duna na
mahàmu welingu la unu etina na mahàmu; tàka na tau akatu,
na-paluhu-maja duna na ma-akatu welingu la unu etina na ma-akatu; maa
ba bundungu-nanja la eti hi na-lembaru la ngaru. 46 Ka nggikina duna:
Miri, Miri!, hi wàmingga, tàka hi ndai wa bianjai ba wànggunggai. 47 Na
tauka na mamai lai Njungga, na ma-patingi-nja na pulu-nggu ka
na-patundungu, mata ka ku-wàlahunggai djàka nggamu mangu ngerangu
njuna. 48 Njuna ngera hama tuna na tau na mawulu uma, ba naàki-nja ba
na-pamandjolu-manja, hi na-palata-nja la pinu watu pingi; djàka natàka-ka
na iwa dàngu na arihu ka na-làndahu-nja nuna na uma, nda namàkaa
pa-kàduku-nja, ba undu weli wulungu-ma-nanjaka. 49 Tàka na tau na
marongu na manda pa-tundungu, njuna beri fiama tunaka na tau na mawulu
uma la tanakaa dàngu nda ningu latana. Djàka na-làndahu-njaka arihu nuna
na uma, ka ndjoru madua-nanjaka, tanjànggaru nda ngeri tanjànggaru-
nanjaka.
Lukahu 7
Na màlaru-na na atana na ngora hurundandu. (Mat. 8:5-13)
1 Ba na-pandjàpu hàla-jaka na kareuku-na i Jehu la tauka na
ma-patingi-nja, tama-nanjaka la Kapinaüngu. 2 Ninja na atana na ngora
hurundandu, lalu wotu-nanja mirina, nu hidu pa-dàkangu-mananja, natika
pameti-kaama-nguka. 3 Ba narongu-jaka na rukuna i Jehu, palewanandjaka
da ama-bokulu Jahundi lai Njuna: lua ka namai àru
pa-pamàlaru-ja na atanggu wànandja. 4 Ba datàka-njaka i Jehu, pamanda
nda uku-danja: Rakà-mana djàka tumunja nu njuna; 5 nambuha-manja duta
na bandjaru-nda, na uma bungguru-nda njuna-maka na mawulu-ja,
wàdanja. 6 Ka lua karia-nandjaka paraïna i Jehu. Ba ndedi pira-amakia-
napa na umana, hili palewa-nandjai da arijaa-na hawiangu lai Jehu
papeka-nja: Miri, àmbu pa-majilangu wikimu, nda ràkaana duku bau lii
parunu-ngga ru kawindu uma-nggu; 7 djia-duja hi nda ku-paràkangu
wikinggu la pa-tàbuku-kau, mili uwàngu papekaa la ngaru, djiangu-ma
duku na-màlaru na atanggu. 8 Nadu njunggambu ba tau ngia wawa-makai
duku, tàka la wawanggu njungga duku hi nindjai da hurundandu: Lua,
djàka wànggunja na haàtu, djiangu-ma ba nàhunja; tàka na haàtui: Mai,
djàka wànggunja, djiangu-ma ba nàmunja; hamanai na atanggui: Ràmaja
jiana, djàka wànggunja, djiangu-ma ba naràma-ja, wàna wàminja, hi
wànandja. 9 Ba narongu-jaka na matuna nu i Jehu, hangàtaru-nanjaka; hi
nambaili-nja na tau dangu na matundu-nja: Tàngaru, ka kupeka-nggai,
djiapa la tau Ihiraïlu-kadu ndedi ku-handàka-ngu pa-hunggungu ma-bokulu
pawai tuna nu, hi wànandja. 10 Ba dabeli-ka la uma nuda da tau
pa-palewa, mbàda màlaru-naka nuna na tau ba datàka-nja.
Na luri belina na bidi mini la Naingu.
11 Tunaka nu ndedi nggii mandaina, laku-nanjaka i Jehu la hau kotaku,
Naingu ba wàdanja. Tàka da papanau-na laku karia-madanja, màlai na tau
da-dangu. 12 Ba na-hangora-jaka na pindu kotaku, ni pàkunjai duna na
mameti na pa-dandangu la hambeli; njuna ana mehaja, anakeda minija, na
inana nameti wàru-njaka leina, tau dangu-maja welingu la kotaku na
maluhu karia-nja. 13 Naita-jaka paraïna i Miri nuna na tau kawini,
mila-nanjaka eti: Àmbu hiidu, hi wànanja. 14 Hi na-hangiri-ja hi naràma-ja
nuna na nggala, ka ndauda-ku-danjaka da maduku-ja. Tàka i Jehu: Ha bidi
mini, hadangu-wa! wànggunggau, hi wànanja. 15 Ka hadangu maduananjaka
nuna na mameti hi na-mandapu, hi reu-reu-maana ba na-kareuku;
tunaka nu ka wua-nanjaka na inana. 16 Ka tàka-nanjaka mangàdatu mbuu
hàlana, hi dawotu-nja i Ala: Na wunangu bokulu na-hadangu-ka lai njuta,
dàngu i Ala hamata-nanjaka na tauna, hi wàda. 17 Ka hamboka-nanjaka na
rukuna i Jehu kirini nuna la pa-nggubulu tana Jahundi hamanai la maweli
winggiru-nja lai nu.
Na pa-àrangu-na i Juhani Parunungu ba la uma kapàtangu-ja. (Mat.
11:2-19)
18 Mbuu ndàbana na matumbu-ka da-patàka hàlanja i Juhani paraï da
papanau-na. 19 Tàka i Juhani hi napaau-ndja da papanau-na da madua, hi
na-paràha-ndja lai Miri: Djia-kauka Njumu jia na ma-nàmunggau, djàka
ndia hi ma-patiangu haàtu-pa, wàminja, hi wànandja. 20 Ba datàka-ka
njuda lai Jehu, panii-du-danjaka: I Juhani Parunungu na ma-paràha-nggama
lai Njumu: Djiakauka Njumu jia na ma-nàmunggau, djàka ndia hi
ma-patiangu haàtu-pa, wàminja wàna-nggama, hi wàdanja. 21 Tàka nu i
Jehu djia pàkujai duna na pa-màlaru-nanja na tau dangu na pa-handauni
hidu, katiu dàngu wàndi akatu, màlai ba nawua-nja pangita wàngu na
mapoki dangu. 22 Kà hema-du-nandjaka paraïna i Jehu: Lakuwa kai
pekanja i Juhani mbuu ndàbana na pangita-mi dàngu na parongu-mi: na
mapoki nangita-ka, na ma-kaliparu napangga-ka, na makila na-jahangu-ka,
na ma-kawanga narongu-ka, na mameti pa-paluri-jaka, dàngu na mamila
pa-bobarungu-jaka lii mànangu; 23 tàka oha-anaka na tau na manda
hanggàmaru wàngga, hi wànandja. 24 Ba dalaku-ka da pa-palewa-na i
Juhani, tungu-nanjaka kareuku-na i Jehu la tau dangu rukuna i Juhani:
Nggàraja na palua pa-tàngaru-mi la maràda telangu? Kambauni-ja nu, na
pa-kàduku palua pamaingu ngilu? 25 Djàka ndia nggàraja na palua
pa-tàngaru-mi? Tau mawotu paki tamainangu-ja? Tàngaru, na tau na
mapaki mananda-ngu, dàngu na ma-borakungu la uma maràmba-ja duna.
26 Djàka ndia nggàraja na palua pa-tàngaru-mi? Wunangu-ja? Tuba-nanja,
ka kupeka-nggai, nahipu-japa na ma-wunangu. 27 Maa ba djia-dujaka na
rukuna njuna na maninja la Huratu: Tàngaru, ku-palewa-ja na
pa-palewa-nggu pa-mangilu-nggau Njumu, na ma-palànjapu hahanggau
àndamu, ba wàna. 28 Djia-duja ka kupeka-nggai, welingu la tauka na
pa-paana tau kawini, nda hili ningu haàtu marihi-nja i Juhani; takà na
marihi màrahu la pahangandji-na i Ala, narihi-dunja njuna, wàna. 29 Na
tauka na marongu-ja nuna, hamanai da tau kei mbewa, da-pakawana hàlaja
i Ala, maa ba pa-parunungu-duhaka la pa-runungu-na i Juhani. 30 Tàka da
tau Parihi dàngu da mapingu uku, djukaru wiki-maa-danja duda na
pa-hukutu-na i Ala lai njuda, ba nda na-parunu-dundjapa paraïna i Juhani.
31 Tàka i Miri: Nggàraaka pa-pangera wànggunja na tau handàni nàhu,
dàngu nggàra hama-naka na hurina? 32 Ngera hama tuna anakeda
ma-mandapu la pahangu-ha, da ma-pawarangu dàngga anguda:
Matundu-nggai ana mongu, tàka ndai rendjai; ma-padudurungui-ka, tàka
ndai hii biai, ba wàda. 33 Nadu na tàkana i Juhani Parunungu, ba nda
nangangu uhu, ba nda na-ngunungu angguru, tàka njimi: Ningu wàndi
akatu-na, wàminjai. 34 Tàka na tàkana na Ana tau, ba nangangu ba
na-ngunu-ngui-ka, napaja njimi: Tàngaru-ja na tau mandàhi, na tau
ma-lumbangu angguru, na arijaa makei mbewa dàngu tau ndjala. 35 Ba
tuna na pingu na-pakawana hàla-jaka paraï anana, hi wàna.
Na buri-nanja kawini ndjala i Miri Jehu.
36 Ninja na tau Parihi na mawànda-ja i Jehu palua pangangu lai njuna. Ka
tama-du-nanjaka i Jehu la umana nuna na tau Parihi, hi na-mandapu
pangangu. 37 Tàka nu ninjai duna na kawini, na papi hàlana na tau la
paraïngu lai nu, ba kawini ndjalaja; ba napi-njaka ninja i Jehu ba
ngangu-nanja lai nu la uma tau Parihi, tama ngàndi-du-nanjaka ba hauna na
boti kanai mbii kati; 38 lua hi na-ndolaku la kadjia la lihi wihina i Jehu,
dàngu hiina, ka baha wa-du-nandjaka wai matana da wihina i Jehu, hi
na-langora wàndja ru lunggina, hi na-puduku-ha da wihina, hi naburi-ndja
mbii kati. 39 Tàka na tau Parihi na mawànda-ja i Jehu, ba naita-jaka na
matuna nu: Na tau jiana, djàka wunangu-ja làti, napi-manja duna djàka
nggamuja dàngu djàka nggàra kawini-ja na maràma-ja, nina ni ba kawini
ndjalaja, wànaka la etina. 40 Hi nahema-ja paraïna i Jehu: Ha Himungu,
ningu hawutu papanii-nggunggau, hi wànanja. Nanapa-ja i Himungu:
Pa-niija duna, Ngguru hi wàna. 41 Ka panii-nanjaka: Nindja da tau madua
da ma-wutangu la ma-parutangu àmahu; na haàtu na-wutangu lima ngahu
ndinaru, tàka na haàtu na-wutangu lima kambulu. 42 Tàka ba nda ningumadapa
pa-wuangu wàda, djàma-du-nandjaka da wutada pa-kadua-da.
Nàhu mala nuda da tau madua, nggiija wàmu njumu na marihi namuja? hi
wànanja. 43 Nahema i Himungu: Ba kukaka-ja, na tau na padjàma
padaana wutangu-du, hi wàna. Nanapa-ja i Jehu: Tuba-dunanja na
pa-patanda-mu, hi wànanja. 44 Tàka i Jehu hi nambaili-nja na tau kawini,
hi napanii dànja i Himungu: Muita-duja nina na kawini? Ba kutama-ka la
umamu, ndau wuaangga wai baha wihinggu, tàka njuna nabaha wàndja wai
matana da wihinggu hi na-langora wàndja ru lunggina. 45 Njumu ndau
pudukua-ka, tàka na kawini nina piti welingu ba hina kutama nda
na-djiakaa pa-puduku-ha da wihinggu. 46 Njumu ndau burianja na
katiku-nggu, tàka na kawini nina naburi-ndja mbii kati da wihinggu. 47
Djia-duja ka kupeka-nggau: Da ndjala-naka da madangu,
pa-djàmangu-haka, ba lalu mbana pa-namungu-duna; takà na pa-djàmangu
hawutu, djiadu ba hawutu-ana na pa-namungu-na, hi wànanja. 48 Hi
napanii-nja na tau kawini: Da ndjala-muka, pa-djàmangu-haka, hi wànanja.
49 Tàka da angu mandapu-naka pangangu, tumbu-du-nanjaka la etida: Ka
nggamu-jaka jiana jia, hi djia djàmangu bia-naka ndjala?, wàda. 50 Tàka
Njuna i Jehu: Na pawaimu djia-jaka na ma-pamara-kau, beli màndjaku-wa
dumu, hi wànanja na tau kawini.
Lukahu 8
Da kawini da malumu-nja i Miri Jehu.
1 Tunaka nu ndedi nggii mandaina, laku-nanjaka i Jehu la hau paraï hau
paraïngu, la hau kota hau kotaku pa-bobaru-ja na lii mànangu na rukuna na
pahangandji-na i Ala, tàka da ma-hakambulu madua-da laku kariamadanja,
2 hi djiahai da kawini, da pambàda pahàmu-na la wàndi akatu
dàngu la hidu hangia-hangia: i Maria, i Mandalena ba wàdanja, ba
pihu-mbuda da wàndi da ma-àlingu welingu lai njuna, 3 dàngu i Juhana,
papaha-na i Kuha na ma-katangu banda lai Harondi, dàngu i Huhana, lupa
hawiangui da-dangu-mapa da ma-paluhu bandada ba dalumu-nja i Jehu
dàngu da papanau-na.
Na pangerangu-na na ma-hàbarungu wini. (Mat. 13:1-23; Màruku 4:1-20)
4 Nu ba nadangu-ka na tau na mandjungu, dàngu na mamai welingu la hau
paraï hau paraïngu lai Njuna, ka panii wàngu-du-nanjaka pangerangu: 5
Ninja na tau, na maluhu pa-hàbarungu winina; ba na-hàbarungu-ka nu ninja
hawiangu na ma-kanabu nàhu la ngarangia, ka kalidjaku-nanjaka tau dàngu
nàhiku pamindi-danjaka da ma-hawurungu. 6 Hawiangu na-kanabu la pinu
watu; ba natumbu-ka, mala'i-nanjaka ba nda na-mangàpahu-nja wai. 7
Hawiangu na-kanabu la wuku rii madàka, ka tumbu pa-kariangu-nanjaka
na rii madàka, ka lupa palàlu-nanjaka. 8 Tàka ninjai hawiangu na
ma-kanabu la tana hàmu, ka tumbu-nanjaka hi natu wuana, hi lupa na-pahangahungu,
wàna. Ba wànaka nu, warangu-du-nanjaka: Na maningu
kahilungu la parongu, màtawa ka narongu, hi wàna. 9 Ka paàra-danjaka
paral da papanau-na: Nggàra-jaka na andana jiana na pangerangu,
wàdanja. 10 Nanapa-ja Njuna: Njimi pa-wuangu-makaika la papinja na
ma-tandjiku la pahangandji-na i Ala, tàka la tau hawiangu wàngu pawànja
pangerangu, ba da-tàngaru ka àmbu peku ngita-danja, ba darongu ka àmbu
peku pidanja. 11 Nuja na andana jiana na pangerangu: Na wini djiaja na
puluna i Ala. 12 Na ma-deningu la hingi anda, djia-dujaka na tau na
marungu-ja, hàlaka nàmunja-ka i kambàliku hi napiti-ja na pulungu welingu
la etina, ka àmbu peku pawaida dàngu ka àmbu peku mànangu-da ba
wàna. 13 Tàka la pinu watu, djia-dujaka na tau, ba narongu-jaka, ba
na-kataku hàmu eti-maja na pulungu; tàka nda na-paamu, djia-duka hi
hawutu-ana na papawai wàna, tàka toma-jaka na ma-pakamangu,
kandulingu-nanjaka. 14 Tàka na ma-kanabu la wuku rii madàka,
djia-dujaka na tau na marongu, nàhu hi ngeri pala-làlu-maananja paraï
ma-handuka, pawulu wàngu, dàngu pa-itiru hàlanja nàhuka, djia-dujaka hi
nda nangala pawua pa-hàmungu. 15 Tàka la tana hàmu, djia-dujaka na tau,
ba narongu-jaka na pulungu, ba jàpa pamàndu-mananja daa la eti tàndji eti
hàmuna, ka djia-duka hi na-torungu la pawua panaingu. 16 Nda ningua
ma-paketingu palita, tàka hi na-pandàda-njai kanaingu, djàka ndia hi
na-bàndjalu-jai la lumbu nggala, djiangu-ma duna na-bàndjalu-ja la latana,
djàka ningu tau matama hi peku ita-nanja na hariina. 17 Ba nda ningua
ma-pandàdangu, na madjia nda tabunggahu; hamanai nda ningumbu
ma-pa-hadindingu na padjia nda pingu, djiangu-ma duna na-habukaru. 18
Djia-duja ikanandi pahàmu-nja djàka nggikina wàmi bai pa-tingingu; nadu
djàka nggamuja na ma-ningungu, napa ba pa-wuangu-jaipa; tàka djàka
nggamuja na manda ningungu, djàka nggàraja na maninja ba wàna làti,
djiangu-ma ba pitija.
Na inana dàngu da anguna paluhu. (Mat. 12:46-50; Màruku 3:31-35)
19 Tunaka nu, mai-danjaka lai Njuna na inana dàngu da anguna paluhu,
tàka nda peku lua toma-danja ba lalu pa-kàhangu-na na tau. 20 Ka palindidu-
nanjaka kareuku paraï tau: Ninja na inamu dàngu da angumu paluhu lua
la liu, ka mangita-ja wàda-nggau, hi wàdanja. 21 Tàka nahema Njuna: Da
inanggu dàngu da angunggu paluhu, jiada-ha duku da ma-patingi-nja dàngu
da ma-katundu-nja na puluna i Ala, hi wànandja.
Na pakandii-nanja na ngilu mbangatu la tehiku i Miri Jehu. (Mat 8:23-27;
Màruku 4:35-41)
22 Tuna handàka, la hauna lodu i Jehu dàngu da papanau-na kaliti-danja
tena: Mala ka tàpala la hapapa tehiku, wànandja. Ka pa-lirungu-danjaka.
23 Ba da-palirungu-ka nàhu, mahuru-du-nanjaka; ka tungu-nanjaka na
ngilu mbangatu lai nu la tehiku, hi lupa nambinu-nja wai na tena, datika
pa-hanggàmaru-kaamangu. 24 Ka mai toma-danjaka hi dabengi-nja:
Ngguru, Ngguru, tàlaru-ndanjaka!, hi wàdanja. Ka hadangu-nanjaka,
hinabaka-ja na ngilu dàngu na ngalingu, hi lupa na-kahàna, ka kandiinanjaka.
25 Ka kareuku-du-nandjaka: Ka nggiijaka na pawaimi?, hi
wànandja. Ka mangàdatu-danjaka, pa-kariangu hangàtaru-mbudaka, hi
dapanii dàngga anguda: Nggamu-jaka ihi jiana jia, tuna nu wànanja-ka na
ngilu dàngu na wai, hi na-patundu bianja Njuna, wàdaka.
Na hàmuna na pa-huruku wàndi akatu la Nggaraha. (Mat. 8:28-34;
Màruku 5:1-20)
26 Ka pa-lirungu-danjaka hi lupa datàka la tana tau Nggaraha, la papana la
Nggalilia. 27 Ba naheika la mamara, tàbuku-nanjaka na haàtu na tau lai nu,
na pa-huruku wàndi akatu; mandai-manaka ba nda ningu hinggina dàngu ba
nda na-ngiangu la uma, la lumbu re-reti-maaja. 28 Ba naita-jaka i Jehu,
kaladaku-nanjaka hi na-maràbaku la hanggana, hi na-warangu: Ta-panggiki
na Njumu dàngu njungga, ha Jehu Anana i Ala Djangga-meha;
ku-pamanda-nggau: Àmbu pa-majila àruka, wànggunggau, hi wàna. 29 Hi
napanii tuna nu, ba na-paràha-dunja paluhu nuna na wàndi akatu welingu
lai nu la tau paraïna i Jehu, Nuna tau naingu-mana na ruwatu-nanja wàndi,
hi tunja nggili bàhi dàngu hi tangga ja ka daija ba wàda, tàka na-ràmbitu
hàla-maaha da nggili bàhi, hi na-pambana-ja paral wàndi la pangia
ma-hinggilu. 30 Hi na-paàra-nja paraïna i Jehu: Nggamuja na tamumu?, hi
wànanja. Nanapa-ja njuna: Harata-ka, hi wàna; maa ba daamada da wàndi
da matama-nja. 31 Tàka da wàndi hi da-pamanda-nja i Jehu, ka àmbu
na-paràha àrunda patama la ndjuruku ba wàda. 32 Lai nu nindja da wei ba
habàba bokulu-da, manguri-danja la ma-palindingu; ka pamanda-danjaka i
Jehu paral da wàndi, ka napuli àrunda patama la wei ba wàda; ka
puli-nandjaka. 33 Ka luhu-danjaka da wàndi welingu la tau, hi datama la
wei; ka lindjungu madua-danjaka nuda da wei ba habàba-da welingu la
ngambangu hu daa la tehiku, meti mumuhu-danjaka. 34 Ba daita-jaka na
matuna nu da ma-pawangu wei, palai-danjaka hi dapeka-ja la paraïngu
dàngu la woka. 35 Ka luhu hàla-nanjaka na tau la pa-tàngaru-ja nu na
matumbu, hi damai tomaja i Jehu, ka ita-danjaka na tau na maluhu
wàndina, ba mandapu-na padua-ka la wihina i Jehu, ninguka hinggina
dàngu nahàmu-mbuka na pa-pangàda-na; ka marunggungu hàla-danjaka.
,36 Tàka da tau mambàda itaja nuna, panii-dandjaka njuda djàka nggikina
hi kiri hàmuna nuna na tau na pa-huruku wàndi akatu. 37 Mbuu ndàbana na
tauka la ngabana la Nggaraha, dundjaku àru-nggama wàdandja i Jehu, ba
marunggungu hala-wàla-du-danjaka. Ka hei-nanjaka la tena i Jehu,
beli-nanjaka. 38 Tàka na tau na ngia paluhu wàndi, mata ka ku-ndàdiku làti
lai Njumu wànanja i Jehu. Tàka hi na-paràha-maanja palaku: 39 Beliwa la
umamu, kau peka hàlaja djàka nggàraja -na pambàda patumbu-nanggau i
Ala, wànanja. Ka laku-nanjaka duna, hi na-bobaru hàlaja la ihi paraïngu-ka
djàka nggi-nggikina-nja paraïna i Jehu.
Na anana i Jairu dàngu na kawini na mahidu. (Mat. 9:18-26; Màruku
5:21-43)
40 Ba nabeli-ka i Jehu, nggepi madua-nanjaka tau dangu, ba patia-nanja
padua-ka. 41 Ka hurungu-nanjaka na haàtu na tau, Jairu-ja tamuna, njuna
na ama bokulu la uma bungguru; ka maràbaku-nanjaka la wihina i Jehu, hi
na-pamanda-nja palua la umana. 42 Maa ba nidunja na anana kawini, ana
mehaaja, ningu ha-kambulu dàmbu ndauanapa, na matika pameti. Nàhu ba
nàhunja i Jehu, kadohaku-mananja tau dangu. 43 Ninja na tau kawini na
mahidu mbungu ria ma-mànu, mbàda ha-kambulu dàmbu ndau-manaka;
djiapa nda nggiki pambuta-naha da bandana la mapingu muru, nda ningu
ndoku haàtu mamàka pa-pamàlaru-ja. 44 Ka mai palii kadjiangu-nanjaka
hi naràma-ja na hupu hinggina i Jehu; nda hili tiangu kamàndalu maduananjaka
la pambungu na riana. 45 Tàka i Jehu: Nggamuja nàhu na
maràma-ka?, hi wàna. Ndia i. ba wàna ndàbaka na tau, napaja i Peturu:
Ngguru, na tau dangu na na manggàpi-kau dàngu na ma-kadohaku-kau, hi
wànanja. 46 Nanapa-ja i Jehu: Ningu dumu tau maràma-ka, ba
kupàda-manja na mbihanggu na ma-haleli welingu lai Njungga, hi wàna.
47 Tàka ilu ba nda napeku-mapa la pa-kawiningu nuna na kawini, hurungu
madua-nanjaka, ba nda-ndàndana, hi na-maràbaku la hanggana i Jehu , hi
napeka-ja la hangga tau dangu djàka nggikina na parama wànanja Njuna,
dàngu djàka nggi-nggikina nu ba nda hili tiangu ba na-màlaru. 48 Tàka i
Jehu: Ha ananggu, na pawaimu djia-jaka na ma-pamara-kau, beli
màndjaku-wa dumu, hi wànanja. 49 Ba talànga pani-niinaka nu,
tàka-nanjaka na tau welingu la umana na ama bokulu uma bungguru na
mangàndi langu: Nameti-ka na anamu umbu, àmbu pa-majila-dujapa na
Ngguru, wànanja. 50 Tàka ba narongu-jaka nuna paraïna i Jehu, ka
hema-du-nanjaka: Àmbu mangàdatu, pawaiwa njuna, napa namara-ma
duna, hi wànanja. 51 Tàkaka lai nu la uma, nda na-pulingu ndoku haàtu
patama karia-nja, mbulungu i Peturu, i Juhani dàngu i Jakupu, lupa na
amana na anakeda dàngu na inana. 52 Mbuu ndàbana na tau hii-danjaka ba
da-paduduru-nja, tàka i Jehu: Àmbi hiidu, nda metia-nanja, katuda-ananja
duna, hi wàna. 53 Ka riki-danjaka, ba pi-madanja ba mbàda meti-naka. 54
Tàka i Jehu hi najàpa-ja na limana na anakeda: Ha anakeda, hadangu-wa,
hi wànanja. 55 Ka beli beli-nanjaka na ngahuna, nahada memangu-ma; tàka
i Jehu hi na-paràhangu pawua-nja pangangu. 56 Ka maratangu-danjaka da
inana da amana; tàka i Jehu hi nahiri-ndja la papanii-ja la haàtu nu nuna na
matumbu.
Lukahu 9
Na paràndi-na i Miri Jehu la papanau-na. (Mat. 10:1,7,9-11; Màruku
6:7-13)
1 Ka paau-nandjaka paraïna i Jehu da ma-hakambulu madua, hi
nawua-ndja mbiha mendi dàngu kuaha la patalu-ha da wàndi dangu, dàngu
la pa-pamàlaru tau mahidu. 2 Ka paràha-nandjaka pa-bobaru-ja na
pahangandji-na i Ala hamanai la pa-pamàlaru mahidu. 3 Hi napeka-ndja:
Àmbi ngàndidu ngga-nggàra nàhu na lakoemi; tokungu màtangu, lipitu
màtangu, bàlangu màtangu, àmahu màtangu, la pa-kadua mbàlangu hinggi
màtangu-mbu. 4 Djàka nggii umaja na ngia patama-mi, ndàdiku-ka lai nu,
dàngu ka welingu lai numai bai laku. 5 Djàka nggiija na manda ingakai,
luhuwa djàka wàmika welingu lai nu la paraïngu, ikàmbahu-maja na
kumburu tana la tàbalu wihimi, mata ka na-pa-hakahiingu lai njuda. 6 Ka
laku-danjaka hi da-nimbihu-ja hau kota-hau kotaku nàhu hi da-bobaru-ja
na lii mànangu dàngu hi da-pamàlaru mahidu.
Na hondaru-na i Harondi. (Mat. 14:1,2; Màruku 6:14-16)
7 Nu na rukuna na matumbu-matumbu-ka, narongu hàla-jaka paraïna i
Harondi, maràmba hahupu tana, ka hondaru-du-nanjaka na etina, maa ba
nidunja hawiangu: Nahada belingu-ka i Juhani welingu la mameti, na
mawàna; 8 hili ninjai hawiangu: Nawuwa-ka i Elia, wàna; tàka hawiangui:
Na-hadangu-ka na haàtu na wunangu àmangu, wànai. 9 Ka djia-duka i
Harondi: Djàka djiaja i Juhani ba mbàda katiku-madu-nggunjaka, ka
nggamujai ihu nàhu na tau, tuna nu tuna nu ba wàdanja ba kurongu-ja, hi
wàna. Ka himbu-nanjaka andana ka kuita àruja ba wàna.
Na wua-nanja pangangu na tau lima rata i Miri Jehu. (Mat. 14:13-21;
Màruku 6:30-44; Juh. 6:1-13)
10 Ba dabeli-ka da pa-pahurungu, peka-danjaka i Jehu djàka nggàra
u-ulada. Ka lawihiru karia-nandjaka la pa-hinggilu la hau paraïngu,
Mbaituhaida ba wàdanja. 11 Tàka ba pi-ma-nanjaka tau dangu nuna, ka
tundu madua-danjaka; hi nanggepi-ha paraïna i Jehu hi napeka-ndja na
rukuna na pahangandji-na i Ala, tàka na ràka pa-pamàlaru hi
na-pamàlaru-ja. 12 Tàka na lodu malingu-ama-naka, ka mai-danjaka da
ma-hakambulu madua la lihina: Puli-njawa jiana na tau palaku, ka peku
luana la kotaku dàngu la woka hu lua, ka nahimbu ngia patodu-na dàngu
pangana, lai jiahu ba la pangia ma-linggitu-ta, hi wàdanja. 13 Nanapa-ja i
Jehu: Njimi na kai wuandja pangangu, hi wànandja. Danapa-ha njuda: Nda
hili ningua lai njuma, didi-maaha ba lima mbuada da kambamba hi dua
ngiuada da ijangu, hinggilu-na djàka malua pakeinja pangangu njuna na tau
dangu tungu jia, hi wàdanja. 14 Maa ba ràkangu tau lima rata-duja na mini
djua. Tàka i Jehu: Paràha-ndja ka da-mandapu pabandja-pabandja-rungu,
ha-bandjaru ka ràkangu lima kambulu lima kambulu-ja, hi wànandja da
papanau-na. 15 Ka wa-du-danjaka da papanau-na, hi da-paràha hàlanja
pa-mandapu. 16 Ka piti-nandjaka da kambamba lima mbua dàngu da
ijangu dua ngiu, hi na-tangara la awangu, hi na-pa-malangungu, hàlaka hi
na-kawita-ha, hi napakei-ndja da papanau-na, la palua pa-bàndjalu-nja na
tauka. 17 Ka ngangu hàla-nanjaka lundu mbihuna; hi naputu-ha tau da
kapipi tàdi nga-da, ha-kambulu dàmbu mbola mbinuda.
Na pekana i Peturu. (Mat. 16:13-28; Màruku 8:27-9:1)
18 Handàka, ba talànga hamajangu-naka la ma-hinggilu, hurungu-danjaka
da pa-panaungu, hi na-paàra-ndja: Mala na tauka, nggamuja wànangga
Njungga? hi wànandja. 19 Dahema njuda: Djiaja i Juhani Parunungu,
wànanggau; tàka hawiangu: Djiaja i Elia, wànanggau; hawiangui: Na haàtu
na wunangu àmangu na-hadangu-ka, wànanggau, hi wàdanja. 20
Nanapa-ja Njuna: Ka njimi nggamuja wàmingga? hi wànandja. Nahema i
Peturu: Karitu-na i Alakau, hi wàna. 21 Ràndi nda uku-nandja: Àmbu ningu
haàtu papanii-mi na rukuna nuna, wànandja. 22 Na Ana tau na-pàdangu-ma
bàdi majila dangu, dàngu hi nawàru-nja ama bokulu, dàngu ratu pangora,
dàngu mapingu huratu ukuka, hi lupa pameti-ja, tàka la lodu patailu wàna
hi pahada-nja, wànandja. 23 Ka peka-nanjaka na madangu: Djàka
nggamuja na ma-patikingu patundu-ngga, na-majaungu pàku bàdi wikina,
ka nadendi-ja na harika-na hau lodu hau lodu, ka namangu patundu-ngga.
24 Nadu djàka nggamu ka kurada-nja na luringgu na mawàna, djia hi
na-jàmihu-ja; tàka djàka nggamu na ma-jàmihu-ja na lurina lumunggu
Njungga, djia hi rada-nanja. 25 Nadu nggàra lingu-naka la tau, djàka
namàngi hàlanja na ihi pa-nggubulu awangu, tàka na wikina njuna hi
jàmihu djàka ndia hi mburina padua. 26 Djàka nggamuja na ma-makia
papeka-ka Njungga dàngu na pulunggu, na-makia-mai duna na Ana tau
papeka-ja, taï djàka namai ngàndija na bundjuku-na dàngu na bu-ndjukuna
na Amana, hamanai da papalewa matua-ka. 27 Tàngaru, ka kupeka-nggai:
Nindja nàhu da ma-ndolaku jiahu, da manda pàdaja na pameti wàngu,
djàka ndedi daita-maduja na pahangandji-na i Ala, hi wànandja.
Ba na-pandjilungu na hadana i Miri Jehu. (Mat. 17:14-23; Màruku
9:14-22)
28 Ba ràkangu walu-naka na lodu ba nahàla papanii tuna nu, tàka i Jehu hi
na-karia-ndja i Peturu, i Juhani dàngu i Jakupu, hi nahei la palindi
pa-hamajangu. 29 Ba talàngu hamajangu-naka nu, haujaka na hadana na ?'
kaba matana, tàka da pakina bara dji-djila-daka. 30 Hi djia ni biandja da
tau madua da mapanii dànja, i Muha dàngu i Elia, 31 ba dawàngu
pa-kadjilaku biaka ba itaha; pani-niidanja na pandjàpu wàna, na
pa-patutu-na haromu la Jeruhali. 32 Tàka i Peturu dàngu da anguna lalu
mbotuha da matada paraï pa-tàtiku; ba da-katàtaku-ka, ita-danjaka
kadjilaku-na i Jehu dàngu da tau madua da ma-ndolaku dànja. 33 Ka
ta-pahewa-wa ba wàdanja-ka paraïda nuda da tau madua, napaja i Peturu:
Ngguru, nahàmu-duka ba lai jiahu-kama, màta ka mawulu-ka kàmbungu
tilu mbua, hau Njumu, hau i Muha dàngu hau i Elia, hi wàna; tàka ba wàna
nu nda pi-maananja djàka nggàraja na papanii-na. 34 Tàka ba talànga panii
tunaka nu, tàka-nanjaka na karumangu na mapamaündja; ka mangàdatudanjaka
ba daaha-ka la kuru karumangu. 35 Tàka lingu-nanjaka weli
daangu la karumangu: Jiana-jaka na Ananggu na papindi-nggu,
patingi-njawa Njuna, na mawàna. 36 Ba darongu-jaka nuna na kareuku,
ita-danjaka i Jehu ba didi meha-kiaja-ka. Nu ka kandii-danjaka, nda ningua
haàtu papanii-da na rukuna nuna nu na pangita-da.
Na màlaru-na na anakeda pa-huruku wàndi. (Mat. 17:14-23; Màruku
9:14-22)
37 Hadangu-ka harii, ba dapuru-ka weli ditangu la palindi, mai
toma-nanjaka tau da-dangu i Jehu. 38 Nu la koru tau dangu, ninja na tau na
ma-warangu: Ngguru, mala àru kau tàngaru-ja na ananggu, ba ana
hakamehangu-maa-nggunja. 39 Tàngaru, ba na-ndjàkapu-jaka wàndi,
la-lada-maana, ba nawindja wandjaja hi lupa nawura na ngaruna, eraana
bàdi hi na-pahàla-nja, ba na-padjàra-ja. 40 Ku-pamanda-mandjaka làti da
papanau-mu la pawàru-nja na wàndi, tàka nda da-ngalangua, wàna. 41
Nahema i Jehu: Ha tau nda pawai, ndalaru palii haluangu, pira-ma-ngguipa
bàdi ba kundengi-kai dàngu ba ku-patoru-nggai? Ngàndija nàmu na anamu,
hi wàna. 42 Ba talànga ndàharungu-naka nu, ndàkilu madua-nanjaka wàndi
akatu la tana, ka hajinda-nanjaka. Tàka i Jehu hi na-bàtiru-ja nuna na wàndi
akatu, hi na-pamàlaru-ja na anakeda; ka wua beli-nanjaka na amana. 43 Ka
hondaru hàla-nanjaka na tau, ba naita-jaka na ma-ngundju-na i Ala. Nu ba
talànga hangàtaru hàla-danjaka na pa-patumbu-naka, peka-du-nanjaka da
pa-panaungu: 44 Tujawa jiana na kareuku la kahilu-mi, nadu na Ana tau
pa-pulingu-jaka haromu la lima tau, wànandja. 45 Tàka nda
da-djàngapua-ja nuna na kareuku, na-tandjiku-mapa lai njuda, hi nda peku
pidanja andana; tàka da-mangàdatu-mbu pa-paàra-nja andana nuna na
kareuku lai Njuna.
Na pa-lumungu-da parihi da pa-panaungu. (Mat. 18:1-5; Màruku 9:33-40)
46 Ka tumbu-nanjaka na pa-pangàda: Nggamuka na marihi bokulu lai
njuta, wàda. 47 Tàka i Jehu pi-mananja na pa-pangàda etida, hi napiti-ja na
haàtu na anakeda kudu hi natuja la lihina, 48 hi napanii-ndja: Djàka
nggamu na mainga-ja na anakeda tungu jia lumuna na tamunggu,
inga-nangga Njungga-maduka; tàka djàka nggamu na mainga-ka Njungga,
inga-nanja Njuna-maduka na ma-paràha-ngga. Djàka nggamu na marihi
màrahu lai njimi mbuu ndàbami, njunaka na ma-bokulu, wànandja. 49
Nahema i Juhani: Ngguru, ma-itangu-ka tau ma-paluhu wàndi ba nawànja
na tamumu, hi mahiri-nja, ba nda ma-kikungu lai njutaja, hi wàna. 50
Nanapa-ja i Jehu: Àmbi hiri-dunja; djàka nggamu na manda papanggai,
angu-diminja, hi wànandja.
Na nda inga-nanja tau Hamaria i Miri Jehu.
51 Ba mareni toma-ama-naka na rehi padita-ja i Jehu, padai-nanjaka na
katiku halaku-na la Jeruhali, 52 hi na-paràha-ndja da papalewa-na
pa-mangilu-nja. Ka laku-danjaka hi datama la hau kotaku tau Hamaria, ka
ta-pajema-nja ngia patodu-na ba wàda. 53 Tàka njuda nda da-pahia-nja, ba
hanggangu ningu-nanja la Jeruhali. 54 Ba daita-jaka na matuna nu da
pa-panaungu, i Jakupu dàngu i Juhani: Mala Miri, puru ka wàmanja làti na
epi welingu la awangu ka na-palàpu-ha njuda, ndia wàmu?, wàdanja. 55
Tàka hi nambaili i Jehu hi nahàngga-ndja. 56 Ka laku-danjaka la hau
kotaku.
Na tau na ma-tundungu lai Miri Jehu. (Mat. 8:19-22)
57 Nu ba talànga nàhundja, ninja na tau: Tundunja wànggunggau, djiapa ka
nda nggii-kaukadu uhanggangu ningu, wànanja. 58 Nanapa-ja i Jehu: Da
lambàku ningu kandoka-da, da ma-hawurungu dita la awangu ningumbu
hibuda, tàka na Ana tau nda ningua ngia pa-pakalana-nja na katiku-na, hi
wànanja. 59 Tàka na haàtu: Tundungga!, wànanjai. Tàka nuna na tau:
Pulingga kadiru ka kulua pàku patani-nja na amanggu, wànaka. 60
Nanapa-ja Njuna: Màta-njaka na mameti ka natani-nja na anguna na
mameti; tàka njumu na, lakuwa kau pakada-nja na pahangandji-na i Ala, hi
wànanja, 61 Hili ninjai na haàtu: Tundunja wànggunggau Miri, na njuna
pulingga kadiru ka ku-pabeli pàkunja langu na angu umanggu, na
ma-wànanja. 62 Nanapa-ja i Jehu: Nda ningua haàtu na majàpa luku hi
nambaili-i la kadjia-na, na malingu la pahangandji-na i Ala, hi wànanja.
Lukahu 10
Na palewa-nandja da tau pihu kambulu. (Mat. 10:8-15, 11:21-24; Màruku
6:7-13)
1 Tunaka nu, tàngaru-nanjaka i Miri tau hawiangu, tau pihu kambulu, hi
na-paràha madua-duandja nàhu la pa-mangilu-nja Njuna la hau paraï-hau
paraïngu, la hau kota-hau kotaku, na palaku liingu ba wàna. 2 Nadangu
lànga-tàka na pamuti, tàka na mamuti hawutu-anangu; djia-duja
kamahi-njawa i Miri na mamangu pa-mutingu, ka na-paràhangu mamuti la
ngia pamuti-na. 3 Ilakuwa! Tàngaru, nàhu ba ku-paràha-nggai hama tuna
na ana mbimbi la koru ahu rumba. 4 Àmbi ngàndidu kanai àmahu, djàka
ndia kanai bàlangu, djàka ndia halapa; dàngu àmbu ningudu haàtu nggii
luamu pawàmi nàhu la ngarangia. 5 Djàka nggii umaja na ngia patama-mi:
Napeku hàmuwa jiana na uma, wàmi pàku. 6 Djàka tuba ningudu ana peku
ana hàmu lai nu, ka djia-jaka hi na-padaingu na peku na hàmu ba wàminja;
tàka djàka nda ningu, ka beli-nanjaka duna lai njimi. 7 Ndàdiku-ma la uma
lai nu, kai ngangu kai ngunungu djàka nggàraja na pawua-nanggai; maa ba
ràka-duna na maràma djàka na-ngalangu wundana. Àmbi hale-lelidu la hau
uma hau uma. 8 Djàkai tàka la hau paraïngu, ka nainga-madukai tau,
inga-njaka djàka nggàraja na pa-pahangga-nanggai, 9 kai pa-màlaru-ja na
mahidu lai nu, kai pekanja: Na pahangandji-na i Ala mareniama-
nanggaika, ka wàminja. 10 Tàka djàkai tàka la hau paraïngu, ka nda
nainga-kai tau lai nu, luhu la talora-na: 11 Djiapa na kumburu tana la
paraïmu, na ma-karitaku la wihiama, kàmbahu-manggainja-ka, na njuna
jiana kai pinja: Na pahangandji-na i Ala mareni-amanaka, ka wàminja. 12
Ka kupeka-nggai, taï la rehi, ràka-anaka na papàda-na la Hondungu
welingu la papàda-na nuna na paraïngu. 13 Nai aai njumu, ha Korahingu!
Nai aai njumu, ha Mbaituhaida! Làti ka tungu-kaawa la Huru dàngu la
Hindungu da tanda mbiha da matumbu hama tuna lai njimi, mbàda
pa-ndjilungu mandai-daka làti, ba da-kalambungu karungu dàngu ba
da-uhuku la aü. 14 Na njuna taï la rehi pa-tandangu, ràka-anaka na
papàda-na la Huru dàngu la Hindungu welingu la papàda-mi njimi. 15
Tàka njumu ha Kapinaüngu! Pa-padjangga-makauka tàka la awangu? Lupa
la paraï mameti-kauka na haromu u-hadàndjalu ningu. 16 Na marongu-kai
njimi, rongu-nangga Njungga-maka, dàngu na mawàru-nggai njimi,
wàru-nangga Njungga-maka; tàka na mawàru-ngga Njungga, wàru-nanja
Njuna-maka na ma-pa-ràha-ngga, hi wànandja. 17 Ka beli mbaha
eti-danjaka da mapihu kambulu-da: Miri, da-karadaku-mbuka da wàndi
akatu lai njuma lumuna na tamumu, hi wàda. 18 Nanapa-ja I Jehu: Kuitamajaka
i kambàliku ba hama kabilaku-ja ba na-kanabu welingu la awangu.
19 Tàngaru, kuwua-manggaika kuaha la padili ularu dàngu tamihiku,
dàngu la pahangga-nja na pamàka wànaka na papa, nda djia ningua
matunggai ma-akatu. 20 Ba tuna, àmbu djiajai nuna na pambaha eti wàmi
ba na-karadaku-nggai wàndi, tàka mbaha eti wànjawa, da tamumi ba
nindjaka la huratu la awangu, wànandja.
Na pa-malangungu-na i Miri Jehu. (Mat 11:25-27; 13:16,17)
21 Nu pàku nu, hawola-nanjaka i Jehu paraïna i Ngahu Matua: Dou Ama,
Mirina na awangu na tana, ku-pamalangu-nggau, bau kàpinja na rukuna
jiana la ma-manggàna dàngu la mapingu, tàka hu wàlahu biaja la anakeda.
A Ama, tuna nu na pambuha-nggu ba wàmu-maka dumu. 22 Mbuu
ndàbana na-pakata hàla-ma-nggandjaka paraïna na Amanggu; nda ningua
haàtu mapinja djàka nggamuja i Ana, mbulungu i Amaa; hamanai djaka
nggamuja i Ama, mbulungu i Anaa, dàngu na tau na pa-bowangu ba wàna i
Ana, wànaka. 23 Tàka hi nambaili pameha-ndja da pa-panaungu:
Oha-adaka da mata, da mangita-ja na pangita-mi. 24 Nadu ka kupekanggai,
dadangu da wunangu dàngu da maràmba da ma-rindjungu pangita-ja
na pangita-mi njimi, tàka nda dangala pangita-ja; da ma-rindjungu
parongu-ja na parongu-mi njimi, tàka nda dangala parongu-ja, wànandja.
Na tau Hamaria na ma-manàwaru etina, (Mat 22:34-40; Màruku 12:28-31)
25 Ka hurungu-nanjaka na haàtu na mapingu uku la pakama-nja: Ngguru,
nggikina wàngguaka bàdi ka peku nduma-nggunja na luri pa-lupangu?,
wànanja. 26 Nanapa-ja i Jehu: Ka nggàraja na maninja daa la huratu uku?
Nggikina wàna bau mbahaja?, hi wànanja. 27 Nahema njuna: Màtawa kau
pambulu-nja na etimu, na hamangu-mu, na àtalu-mu, na pa-ngàdangu-mu la
pambuha-nja i Miri, na Alamu; hamanai kau mbuhanja na angumu hama
tuna bau mbuhangu wikimu, wànadu, hi wàna. 28 Nanapa-ja i Jehu:
Tuba-nanja na hemamu; wànjawa nuna djia hu luri, hi wànanja. 29 Tàka
njuna pa-mànangu-nggunja wikinggu ba wàna-maka: Ka nggamu-jaka nu
na angunggu, hi wànanja i Jehu. 30 Na-kataku-ja i Jehu: Ninja na tau na
mapuru welingu la Jeruhali lakuna la Jeriku, ka jàmihu-du-nanjaka la lima
ma-rambangu, hi da-làbaku-ha da pakina hi dapalu-ja, ka laku-danjaka, hi
da-dundjaku-nja ba natika pameti-kaamangu. 31 Djia pàkujai duna na puru
luna la anda lai nu na haàtu na ratu; ba naita-jaka na tau, wiliru-maananja hi
nalaku lànganja. 32 Tunamai na haàtu na mini Lewi na malii lai nu, ba
naita-jaka, wiliru-maananja hi nalaku lànganja. 33 Tàka na mini Hamaria,
na maningu ngia pa-luangu, ba natàka-ka la lihina, nu ba naita-jaka, tumbunanjaka
na manàwaru-na. 34 Hi nalua tomaja, hi na-kamburu-ndja da
ma-manua-nja, naburi-ndja lonahu dàngu wai angguru; ka wotu-nanjaka la
ndjara kaliti-na, hi na-karia-nja la uma ngia patodu, hi na-anggaraa-ja. 35
Hadangu-ka harii, paluhu-nanjaka bila dàmbu ndinaru na mangu umangu:
Anggaraa àruja jiana, pi-pira marihi pa-anggaraa wàmunja, kuhilu-maha
duku, djàka kubeli-ka, hi wànanja. 36 Mala bau kakaja jiada pa-kadua
haàtu-da, nggamuja wàmu na maangu-nja jiana na tau na ma-jàmihu la lima
ma-rambangu?, hi wànanja. 37 Ka na ma-manàwaru-dunja, hi wàna.
Nanapa-ja i Jehu: La-kuwa, kau wànja na matuna nu, hi wànanja.
Na rukuda i Maria dàngu i Maràta.
38 Nàhu ba dalaku, tàka-nanjaka la hau kotaku, Ninja na haàtu na kawini,
Maràta-ja tamuna, na manggepi-ja la umana. 39 Njuna ninja na anguna
kawini, Maria-ja tamuna, na ma-mandapu la wihina i Miri, la pa-patingi-nja
na paniina. 40 I Maràta lumungu pàku-nanja duna ba da-daana na
pa-paloku-nandja. Lua hi na-hangiri-ja i Jehu: Miri, ndau kawelangu bia ni
na angunggu kawini ba napuli meha bia-ngga pa-paloku? Paniinja làti ka
namai pa-pambapa dàngga, wànanja. 41 Tàka nahema i Miri: Maràta,
Maràta, lalu handuka-munja dàngu lalu pangàda-munja na mada-dangu
njumu; 42 tàka hangia-ana duna na malingu; i Maria duna pindi-ma-nanjaka
tangguna mahàmu, na panda hili jamitu welingu lai njuna, hi wànanja.
Lukahu 11
Na huri hamajangu. (Mat. 6:9-13, 7:7-11)
1 Tuna handàka, talànga hamajangu-na i Jehu la hau pa-ngiangu; ba
na-djiaka-ka, na haàtu na papanau-na hi napanii dànja Njuna: Miri, papeka
àru-nggàma pa-hamajangu, hama tuna i Juhani duna ba na-papeka-ndja da
papanau-na wànanja. 2 Nanapa-ja Njuna: Ka ma-hamajangu djàka wàmi:
Dou Ama, na tamumu ka pa-matua-jawa; na pahangandji-mu màtawa ka
nahunga-ja; 3 wua àru-nggamawa uhu ràka ngama hau lodu hau lodu; 4
djàma àrundja da ndjalama, ba madjàma-dunjai duma na tau na
ma-wutangu lai njuma; àmbu puli àru-nggama la ma-pakamangu, wàmi,
wànandja. 5 Nggamuja lai njimi na maningu arijaangu, ka nalua
manda-lora lai njuna: Angu, paruta-nda kàdi kambamba tilu mbua, 6 ninja
na arijaa-nggu na malii hàmbu lai njungga, tàka nda nggàra ndoku lai
njungga maningu, pa-padjàma-nggunja, ka wànanja; 7 tàka njuna nu daa,
hema-nanjaka: Àmbu pa-majila-ka na, na pindu pakuhi-jaka, tàka da
ananggu dàngu njungga la ngia pa-katuda-kamaka, nda peku hadangunggupa
la pawua-nggaundja, wànanjaka. 8 Ka kupeka-nggai: djiapa ka nda
na-hadangu-kadu pawua-nja, ba ngaha pa-arijaa-nanja, tàka ba nda
na-makia la pakarai-ja, lupa na-hadangu-ma duna hi nawua-nja, djàka
pi-pira pakarai-na. 9 Ka kupeka-nggai: Karaiwa, pa-wuangu-makai duna;
himbuwa, ihunggungu-ma duna; tundungu-wa pindu, pa-bunggahungu-
makai duna. 10 Nadu djàka nggamu makarai, ba na-ngalangu-du; na
mahi-mbu, ba na-hunggungu-du; na ma-tundungu pindu, ba bunggahudunja.
11 Nggaa amaja lai njimi, djàka nakarai-ja kambamba paraï anana,
hi nawua-njai watu? Djàka ndia, djàka nakarai-ja ijangu, tàka nda ijangui,
ularui pawua-nanja? 12 Djàka ndia, djàka nakarai-ja tilu manu, tàka hi
tamihikui pawua-nanja? 13 Djiapa nu njimi, kai akatu-kadu, ipingu-du
pa-wuangu mahàmu la anami, ka narihi-ipa duna na Amami la awangu ba
nawua-nja Ngahu Matua na tau, na makarai-ja, hi wànandja.
Na lapi-nanja tau Parihi i Miri Jehu. (Mat. 12:22-30, 43-45; Màruku
3:22-27).
14 Njuna i Jehu wàru-nanja na wàndi la tau, na ma-paka-mbànga-ja.
Tunaka nu, ba naluhu-ka na wàndi, ka kareuku-nanjaka na ma-kambànga.
Ka hangàtaru-nanjaka na tau dangu. 15 Tàka lai njuda hawiangu: Rukuna i
Mbaluhembulu, na ngorada da wàndi, hi na-paluhu wàndi, wàdanja. 16
Ninjai hawiangu na makama-nja, na makarai-ja tanda welingu la awangu.
17 Tàka i Jehu pi-mananja na pa-pangàda-da, ka panii-du-na-ndjaka: Hau
hangandji hau hangandji na ma-pabàriku dàngu wikina, djia la molungua,
hamanai hau uma hau uma na ma-parawaku dàngu wikina djia la
hadàndjalua. 18 Djàka na-pabàriku madua-ka dàngu wikina i kambàliku,
nggiki hama padaingu-naka na pahangandji-na? Na liimi njimi, Njuna
rukuna i Mbaluhembulu hi na-wàrungu wàndi ba wàmi. 19 Djàka rukuna i
Mbaluhembulu-ka Njungga ba ku-wàrungu wàndi, nggaa mangu
rukungui-ka duna da anami, ba tuda nu? Djia-duja njudaka ngeru da
ma-patanda-nggai. 20 Tàka djàka ruku limana i Ala bidua Njungga ba
kuwàru-ngu wàndi, djàka tuna nu na pahangandji-na i Ala mbàda tàka-naka
lai njimi. 21 Djàka ningu ma-kapàru, ka màtu dàka-mana ba namangga-nja
na uma kotaku-na, djia hi damara da pa-bàndjalu-na. 22 Tàka djàka
ninguka marihi kapàru mahada-nja, ka natalu-ja, ka ramba-nandjaka duna
da dàka-naka, da pamonu-na làti, ka paberi-nandjaka da pariba-na. 23
Djàka nggamuja na manda angungga, papa-dunangga; dàngu nggamuja na
manda kangutu dàngga, ma-paihangu-ja. 24 Nu ba naluhu-ka na wàndi
iraku welingu la tau, ndjadangu-nanjaka mamàdu ma-hinggilu, ba nahimbu
ngia pangudu-na; tàka djàka nda na-hunggungu-pa: Beli-nggunjaka la
umanggu, na ngia pambàda luhunggu, wàna madua-ka. 25 Ba natàka-ka,
tomangu-nanjaka pangia mambàda alihu, mambàda lànjapu. 26 Nu ka
lua-nanjaka papiti-ha da anguna pawàndi da mapihu, da marihi-njaipa na
akatu-na njuna. Ka tama-danjaka, ngiangu-danjaka lai nu; na tau tungu nu
la malamiri, manaü akatu-naka welingu la wungana, hi wànandja. 27
Tunaka nu, ba talànga panii-nanjaka nuna, ninja na kawini la padua tau
dangu na ma-warangu: Oha-anaka na bànggi na mambàda kalunggu-nggau,
dàngu da huhu da pambàda homumu, wànanja. 28 Tàka Njuna:
Tuba-nanja, ohaanaka na marongu-ja na puluna i Ala, na ma-pamàndu-nja,
hi wàna.
Na tandana i Junuhu. (Mat. 12:38-42)
29 Nu ba na-langgungguru-njaka tau dangu, ka panii-nanjaka: Na tau
handàni nàhu, tau akatu-ja; ba na-karuhi tanda, tàka nda djia pa-wuangu-ja
tanda, mbulungu-ana na tandana i Junuhu. 30 Hama tuna i Junuhu ba
beringu tandaja la tau Ninewi, tuna-duka haromu na Ana tau la tau handàni
nàhu. 31 Haromu la lodu pa-tandangu, na maràmba kawini weli lurungu
hada karia-nanjaka na tau handàni nàhu, hi na-pandjala-ha; maa ba welina
la hupu tanadu njuna, nu ka kurongu-ja na manggàna-na i Halemangu ba
wàna; tàngaru, hi ninja lai jiahu na marihi-nja i Halemangu. 32 Haromu la
lodu pa-tandangu, na tau Ninewi hada karia-nanjaka na tau handàni nàhu,
hi da-pandjala-ha, maa ba da-pandjilungu-ka duda ruku pa-bobarungu-na i
Junuhu; tàngaru, hi ninja lai jiahu na marihi-nja i Junuhu. 33 Ba nda
nggamu wàda na ma-paketingu djilu, tàka hi natujai la ma-pa-hadindingu,
djàka ndia hi na-pangguru-njai hindu, natu-maja duna la latana, ka peku
ita-nanja tau matama na hariina. 34 Da djiluna na taumu, djiaha da
matamu; djàka dahàmu da matamu, djia hi na-hambila hala na taumu; tàka
djàka da-akatu, djia hi na-kapàtangu na taumu. 35 Djia-duja rima
pa-hàmungu, na hambila na maninja lai njumu, ka àmbu na-kapàtangui. 36
Djàka na-hambila hala na taumu, hi nda ningu hawutu ma-kapàta-nja,
mbuu ndàbana djia-duka hi na-hambila, hama tuna na djilu ba
na-pahambila wànggau hariina, hi wàna.
Na tenda-nandja da tau Parihi dàngu da mapingu uku. (Mat. 23)
37 Talànga panii tunaka nu, ninja na tau Parihi na mawànda-ja palua
pangangu lai njuna; ka tama-nanjaka hi na-mandapu pangangu. 38 Ka
hangàtaru-nanjaka na tau Parihi, nu ba naita-ja ba nda nabaha pàku,
nganguwa ba wàna. 39 Tàka i Miri: Njimi tau Parihi, djiaha da liuada da
kaba da tobungu da pa-paili-mi, tàka daa la kurumi mbinuna padua na
rambangu na akatu. 40 Ha manduba, Njuna na mapandoi-ja na liuna, nda
Nju-naipa duna na mapandoi-ja na kuruna? 41 Na njuna hunggu wànjawa
na maninja nu daa, nu ili hàla-diminja-ka. 42 Aai, njimi tau Parihi, bai
wotuha da pa-hakambulu wàda da manggalawa, da walahànggi dàngu da
ri-riika; tàka hi pehaku bia-minja na pa-tandangu-na dàngu na
mbuhangu-na i Ala. Jiada djia-maha bàdi làti da pawangu, tàka nuda nda
pa-màtangua-hai. 43 Aai, njimi tau Parihi, bai orangu pa-mandapu la ngia
pawiri daa la uma bungguru, dàngu la patembi-kai tau nàhu la
pa-pahàmburungu. 44 Aai, njimi ba tu bia-naka na reti langa, tàka na malii
la pinuna, ba nda pi pàkua-nanja, hi wànanja. 45 Nahema na haàtu na
mapingu uku: Ngguru, na panii tungu nu, paaka-munggama njumambuduka,
hi wànanja. 46 Nanapa-ja Njuna: Aai, njimimbu mapingu uku,
bai pabuku-nja panda tàrana na tau, tàka njimi wiki mili hapungu wua
Iimaa-mika kai djonggaru-ja na buku tungu nu, ndiambu. 47 Aai, njimi bai
pandoindja retida da wunangu, tàka hi da bokumi padua da ma-pameti-ha.
48 Ba timi nu peka-maa-minjaka, ba pahama eti-minja dàngu da bokumi,
maa ba njudadu da ma-pameti-ha, tàka hi njimi mapandoi-ndja retida. 49
Djia-dujaka na manggàna-na i Ala: Napa ku-paràha-ndja wunangu dàngu
pa-pahurungu, tàka njuda napa da-pameti-ha hawiangu, da-pamajila-ha
hawiangu, hi wàna; 50 nu peku kanuka wa-du-nanjaka na riada da
wunangu-ka, na pabungu piti weli muia weli tanangu, 51 piti welingu la
wai riana i Hambilu lupa tomaja na wai riana i Hakaria, na pa-pameti la
manggawa ngia pamangedjingu dàngu na uma Ala. Lànga-tàka, ka
kupekanggai, kanu-nuka lia-nanjaka la ana handàni nàhu. 52 Aai, njimi
mapingu uku, bai piti-jaka na kuhi pingu, njimi wiki nda tama-minjai, tàka
na ma-rindjungu patama, dimbaku-minjai, hi wàna. 53 Nu ba nalaku-ka
welingu lai nu, pa-kiringu madua-danjaka da mapingu huratu uku dàngu da
tau Parihi la pa-handuka-ja, ba da-kandàharu-ja la hangia-hangia; 54 hi
da-kahili-ja, ka peku jàpa-ndanja, djàka ningu hawutu ma-làpahu la
ngaruna ba wàda.
Lukahu 12
Na papanau-nandja da papanau-na. (Mat. 10:26-33)
1 Tunaka nu, ba talànga langgungguru-naka na tau ba nda pira rata biaja, hi
lupa na-pa-tarohaku-mbu dàngu anguna, pa-kiringu-nanjaka pa-kareuku i
Jehu ba na-patuni-ndja ngaru da papanau-na: Imanggangu-ma wikimi la taï
wolu tau Parihi, nu la pa-kapelu, 2 Ba nda ningua pa-pandàdangu, na
padjia nda bunggahu, dàngu nda ningumbu pa-kàpingu na padjia nda pingu.
3 Djia-duja djiapa nda nggàraja na papanii-mi la ma-kapà-tangu,
djiangu-ma ba parongu-ja la maharii; dàngu djiapa nda nggàraja na
papanii-mi la kahilu daa la kurungu, djiangu ba pa-bobaru-ja welingu la
toku ndidu uma. 4 Ka kupeka-nggai, arijaa-nggu, àmbi mangadàtu-du-ndja
da ma-pameti-ha da taumi, hàlaka nu ba nda hili nggikina wàdaapa. 5
Mata ka kubowa-nggainja djàka nggamuja na ràka pa-mangàdatu-mi:
I-mangàdatu-njawa Njuna, nu ba nahàla pa-pameti-kau, ba namàka-mai
pawàru-nggau la pangia mambana. Tuba-mananja, ka kupeka-nggai,
mangàdatu-njawa Njuna! 6 Mala da manginu ba nadangga-ndja tau, ndia
lima ngiu dàmbu ndui? Tàka na heu djua nda ningua pa-maromba-na i Ala.
7 Djiapa-kingu na lunggi la katiku-mi, pareki ndàba-haka. Djia-duja àmbi
mangàdatu, irihi-ndjapa da manginu dangu. 8 Ka kupeka-nggai: Djàka
nggamuja na mapeka-ka la hangga tau, napa napeka-majai duna paraï na
Ana tau la hangga papalewa-na i Ala. 9 Tàka djàka nggamuja na
ma-pahini-ngga la hangga tau, pa-pahiningu-majai duna la hangga
papalewa-na i Ala. 10 Djàka nggamu na mapulu-nja na Ana tau,
pa-djàmangu-japa; tàka djàka nggamu na malapi-ja i Ngahu Matua, nda
pa-djàmangua-japa. 11 Djàka ningu mangàndi-kai la uma bungguru, la
hangga tau bokulu dàngu tau pa-tangara, àmbi handuka pàkunja djàka
nggikina dàngu djàka nggàraja na pa-padjàrungu wàmi nu bai panii; 12 ba i
Ngahu Matua duna taï la rehina, na madjia peka bianggai djàka nggàraja
bàdi na papanii-mi, wànandja.
Na pangerangu-na na mini wulu na ma-kambànga.
13 Ninja na haàtu nu la koru tau dangu: Ngguru, pekanja na angunggu
paluhu, ka naberi dànggaha da banda pa-bàndjalu amama, wànanja. 14
Nanapa-ja i Jehu: Ha dumu, nggamu mata kau timbandja dàngu kau lii
padua-ndja njuda na ma-wànangga?, hi wànanja. 15 Ka panii-nandjaka:
Tàngaru pàku, kai manggangu wikimi la pa-manganga eti, djiapa nda
nggiki pa-bundungu-da da bandana na tau, tàka na lurina nda manguna
njunaaja, wànandja. 16 Hi napanii-ndja pangerangu: Na tanana na haàtu na
mini wulu, dangu pàku-naka na ihina. 17 Ka pangàda-nanjaka la etina:
Nggikina wàngguka bàdi, ba nda ningu-nggapa pa-ngiangu, ngia
pa-pahàmu-ngguha da ihi wokanggu, wànaka. 18 Kau napa, ka
ku-njànggaru hàlaha da uma eringgu, ka kuwulu ma-bokulu-ma, lai nu ka
ku-pahàmu niha da uhunggu dàngu da banda-ngguka. 19 Napa ka
kupeka-nja na ndewanggu: Ha ndewanggu! nàhu dangu-danjaka da
bandamu, da pa-pabundungu tungguna djiapa nda pira mbua ndaungu;
nguduwa, nganguwa, ngunungu-wa, kau hawola, ka wànggunja, wànaka.
20 Tàka nanapa-ja i Ala: Ha ma-kambànga, djiaja la rudungu nàhu-maaka
ba pandàngi-ja na ndewamu welingu lai njumu, mala da pambàda
katari-mu, nggaa lai njuda-haka nu?, wàna madua-njaka. 21 Nuja na
ngerana na tau na ma-kangutungu wikina banda, tàka nda nawulu ningui lai
Ala, hi wànandja.
La pa-handuka-nja na luri (Mat. 6:25-33)
22 Ka panii-nandjaka da papanau-na: Djia-duja ka kupeka-nggai: àmbi
handuka-nja na ngerana na lurimi, nggàraka panganda ba wàmi; hamanai
na ngerana na tàda ihimi, nggàraka papaki-nda ba wàmi. 23 Na luri narihindjapa
da pangangu, tàka na tàda ihi narihi-ndjapa da paki. 24 Ngàdaha da
ngerada da nggangga, nda da-tondungua nda damutia, nda ningua kuru
pangada djàka ndia uma erida, ba tuna rada-nandja padua paraïna i Ala.
Mala pira bia ngia paliru lànga-mindja nuda da ma-hawurungu? 25
Nggamu-jaka lai njimi, ba paraï ruku handuka-na, hi na-ngalangu
pa-kabutuhu-kija hawutu na lurina? 26 Djàka ndia biduai imàka-nja na
maana hawutu-na, nggikina hi mi-handuka-nja na mada-dangu? 27
Ngàdaha da ngerada da wàla mangàta, nda da-ndataru nda
da-tinungu-mbu, tàka ka kupeka-nggai, djiapa i Halemangu dàngu na
pa-bundjuku wànaka, nda djia pakiana hama tuna na hawàla na wàla
mangàta. 28 Djàka tunanja nu-maduka i Ala na papaki-nanja na rumba la
maràda, na maninja nàhu tàka haromu na pa-wàrungu la epi, ka rihi-aipa
dimi, ha njimi ma-hakudu pawaina. 29 Njimi àmbi namatu pàkuja,
nggàraka njuna panganda pangunu-nda ba wàmi, àmbi lii lua wadunja. 30
Maa ba djiaja nuna-kadu mbuu ndàbana, na pa-namatu-na na tauka la pinu
tana. Tàka na Amami napi-manja duna, ba djiaha nuda da pa-kalana-mi. 31
Na njuna namatu pàkuja na pahangandji-na i Ala, nunaka napa na-pakariamanggainja
duna. 32 Àmbi mangàdatu-du, ha ana kabàba kudu! Maa ba
orangu-ma-nanjaka na Amami la pawua-nggainja na pahangandji-na. 33
Dangga-ndjawa da pa-bàndjalu-mi, kai hunggu wàndja Kataringu-wa
wikimi tabu nda mobu, hamanai banda la awangu na manda ndjàpu ndoku,
la ngia panda toma ma-manganga, la manda ningu katarungu
ma-paruha-ha. 34 Nadu djàka nggiiha da bandami, lai numbuha da etimi.
Rimangu ba wàna i Miri Jehu. (Mat. 24:42-51; Màruku 13:33-36)
35 Màtawa na bànggimu ka dàngu boruna padua, hamanai na djilumu ka
dàngu duruna padua. 36 Njimi, mata ka hama tuna da tau, da ma-rimangu
mirida, pirangu-ka nabeli welingu la pamaü papa ba wàda, nu djàka
natàka-ka, djàka na-tundungu-ka pindu, hi peku bu-nggahu parenggadanja.
37 Wangu-manaka da tau ata, ba natàka-ndjaka mirida ba dàngu
pawàla-da padua. Lànga-tàka, ka kupeka-nggai, djia la borungu-kiaka
duna na mirida, mandapu-wa kai ngàngu hi wànandja, hi nalua wikina
pawua-ndja pangangu. 38 Djàka natàka wàngu mandalora, djàka ndia
làpahu manda-lora, ka djia-majai nu ba natàka-ndja, wangu-manaka duda
nuda da tau ata. 39 Na njuna kai pinja jiana: Djàka napi-manja paraï mangu
umangu na rehi tàkana na ma-manganga, nda na-pahiangua pa-lunggaru-ja
na umana, 40 Djia-duja njimimbu màtawa kai rimangu, nadu haromu na
Ana tau ba djia tàka biana la rehi panda mbutimi, hi wànandja. 41
Nanapa-ja i Peturu: Miri, jiana na pangerangu, la-mungga-ma njuma, ndia,
la hàla-munja na taumbuka?, hi wànanja. 42 Nanapa-ja i Miri: Nggamuja
na ma-tàngaru banda nà ma-tuturu dàngu na ma-manggàna, mata ka
na-tanara-ha da atanggu, la rehina ka na-panggànapu-ndja tungguda, ba
wànanja na mirina? 43 Wangu-manaka na ata, djàka natàka na mirina, ba
dàngu tuna nu ba natàka-nja. 44 Lànga-tàka, ka kupeka-nggai,
na-pahangga hàla-mandja duna da pawulu-naka lai njuna na mirina. 45
Tàka djàka ninja la etina nuna na ata: Na miringgu na-endapu-pa la pabeli,
ka wàna, nu ka pa-kiringu-maa-nanja papalu-ha da ata mini kawini, màlai
ba nangangu ba na-ngunungu hi lupa namaüku, 46 tunaka nu ka
tàka-nanjaka na mirina, la lodu panda mbuti-na, la rehi panda pina, ka
padjàra-nanjaka hi na-pangera-nja la angu tau nda tuturu-ka. 47 Na ata na
mambàda pinja na pambua-na na mirina, tàka hi nda narima bianja ba
natàka-nja, djàka ndia hi nda nalumu bianjai na pambua-na na mirina,
djia-dujaka na papalu pada-dangu. 48 Na njuna na tau na manda pinja, ka
natu-jakaika na ràka papalu wànguja, djia hi nda nangala padangu. Djàka
nggamuja na pa-wuangu madangu, djia hi nadangu na pa-karuhi lai njuna;
hamanai djàka nggamuja na pa-pamonungu madangu, djia hi narihi dangu
na pa-pahurungu lai njuna. 49 Na mainggu Njungga, mainggu panduha-nja
epi la pinu tana, rindju nda uku-nggunja, làti ka djia duru-na-kaawa. 50 Na
njuna djiangu-ma duku ba kurunu-nja na pa-runungu, djia hi nda uku
handukaa-ka, hi lupa tomaja na lundungu-na. 51 Bai kakaja, ba kumai
nàhu, pekuja na pangàndi-nggu la pinu tana? Ndiaa, ka kupeka-nggai,
pa-paihangu wànguja. 52 Nadu piti welingu nàhu, djàka tau malima-ja la
hau uma pa-ihangu-danjaka, da madua haàtu dapapa-ndja da madua, da
madua dapapa-ndja da madua hàatu-da; 53 na amana papa-nanjaka na
anana mini, tàka na anana mini papa-nanjaka na amana; na inana
papa-nanjaka na anana kawini, tàka na anana kawini papa-nanjaka na
inana; na ina jenuna papa-nanjaka na rii anana, tàka na rii anana
papa-nanjaka na ina jenuna, hi wàna. 54 Hi nahili paniinja na tau dangu:
Djàkai itangu-ka karumangu mahei la tuba patama lodu, nda hili tiangu-pa:
Urangu wànaka, ba wàmi, tàka tuba-mananja. 55 Hamanai djàkai
pàda-njaka na ngilu weli lurungu: Mbana hàritu wànaka na lodu,
wàmi-duka; tàka tuba-mananjai. 56 Ha ma-kapelu, ipingu biai
pa-patanda-nja na hadana na tana dàngu na awangu, ka ni hi ndai patanda
bianjai djàka nggikina nàhu-nàhu? 57 Nggikina hi ndai patanda bianjai
djàka nggàraja na matàndji la ngera wikimi? 58 Nadu djàka lua
kariangu-munja papamu la hangga ma-pareta, nàhu ba la ngarangia-kaipa
u-pa-mukarungu bàdi wikimu ka lupa na-pahàla-kau; napa ka àmbu najila
pàngala-nggau la hangga ma-timbangu, tàka na ma-timbangu hi
na-pakata-nggau la papalewa-na, tàka na papalewa hi napa nàngga-nggau
la uma kapàtangu. 59 Ka kupeka-nggau, nda hili peku luhua-mupa welingu
lai nu, hi lupa nda hau ndui ma-kandjepi, panda hiulu-mu, hi wànandja.
Lukahu 13
Na panaungu-na la pa-pandjilungu.
1 Nu nu djiajai duna na tàkada da tau da mapanii-nja na rukuda da tau
Nggalilia, ba na-pakoru-ndja da wai riada njuda dàngu da wai riada da
pa-maraku wàda parama i Pilatu. 2 Nahema Njuna: Mala bai kakaja, lalu
rihi-manaka nu na ndjalada njuda welingu la anguda patau Nggalilia-ka, hi
dapàda-ja na majila tungu nu? 3 Ka kupeka-nggai: Nda tuna nua, njimikai,
djàka ndiamadu i-pandjilungu, djiangu-mai dimi mbuu ndàbami bai
hanggà-maru timi nu. 4 Mala da tau ha-kambulu mawalu da
pa-kambitaku-na na lewatu la Hiluangu hi kiri metida, bai kakaja marihi
ndjala-maa-haka nu njuda welingu la tauka na ma-mandapu-nja la Jeruhali?
5 Ka kupeka-nggai: Nda tuna numbu, njimikai, djàka ndia-madu
i-pandjilungu, djiangu-mai dimi mbuu ndàbami bai hanggàmaru timi nu, hi
wànandja.
Na pangerangu-na na kapilitu nda wua.
6 Ka peka-du-nandjaka jiana na pangerangu: Ninja na maningu pingi
kapilitungu, na pa-pamula-na daa la woka angguru-na; ka mai-du-nanjaka
pahimbu-nja wuana, tàka nda na-hunggungu. 7 Hi napanii-nja na madai
woka: Tàngaru, mbàda katailu mbua ndaungu-ngguka pamai pahimbu-nja
wuana jiana na kapilitu, tàka nda kungala-ma pa-hunggungu; punggu-jawa,
nggàra lingu-naka ba na-pakandàri àngaja na tana, wànanja. 8 Nanapa-ja na
madai woka: Miri, màta-kinja làti la ndaungu nàhua, ka kuhàka winggiru
pàkunja dàngu ka kutu pàkunja pa-kamboka wàna, 9 napa djàka pawua
wànanja, djia-kakai, djàka hili ndiakai duna, ka djia-jaka hu pungguja, hi
wànanja, wànandja.
Na pa-màlaru-na mahidu la lodu hangahu.
10 Handàka, panaungu-nanjaka la hau uma bungguru la lodu hangahu. 11
Nu, djiajai duna na ninja na kawini na maningu wàndingu hi kiri
ripangu-na, mbàda ha-kambulu walu mbua ndaunaka, hi lupa na
hangguluru na kadjia-na, nda peku pa-tindjangu ndoku-napa wikina. 12 Ba
naita-jaka parama i Jehu, panii dà-nanjaka: Ha kawini, pahàla-nanggauka
pahidu wàmu, hi wànanja. 13 Hi na-palua-nja limana na kawini, ndedi
mbàdiku-na ka tindjangu madua-nanjaka na kadjia-na, hi nawotu-nja i Ala.
14 Tàka na ama bokulu la uma bungguru, karaü-nanjaka na etina, ba
na-pamàlaru tau la lodu hangahu i Jehu, hi napanii-nja na tau dangu:
Nomuna na lodu ràka parama wàngu, la lodu tungu nu kai mai ka
pa-màlaru-kai, tàka la lodu hangahu djàmangu, wànaka. 15 Tàka
nahema-ja paraïna i Jehu: Ha ma-kapelu, mala njimi mbuu ndàbami la lodu
hangahu, ndai ngguli-hapa la hondu njuna da hapimi da ndjarami welingu
la oka, bai lua pa-pangita-ndja waida ai? 16 Tàka jiana na tau kawini, na
anana i Ambarahangu, ni ba ha-kambulu walu mbua ndau bia-naka ngalana
pa-djàritu-ja paraïna i kambàliku, mala nda peku-napa duna djàka nggulija
la honduna la lodu hangahu? hi wàna. 17 Ba napanii tunaka nu, makia
hàla-danjaka da papana; tàka na tau dangu duna hawola pàku-nanja rukuda
da ma-manu-ha-ka da pa-patumbu-na.
Na pangerangu-na na karohu hawi dàngu na taï wolu. (Mat. 13:31-33;
Màruku 4:30-32)
18 Tunaka nu, panii-nanjaka i Jehu: Nggiki hama-naka bàdi na
pahangandji-na i Ala, dàngu nggàraka bàdi pa-pangera wànggunja? 19
Ngera hama tuna na karohu langa, napiti-ja hi na-hàbaru-nja tau la kuru
wokana, ka tumbu-nanjaka hi lupa pingi aija, tàka da ma-hawurungu
mai-danjaka pawulu hibuda la laina, hi wàna. 20 Hàlaika: Nggàraka bàdi
pa-pangera wànggunja na pahangandji-na i Ala? 21 Ngera hama tuna na taï
wolu, napiti-ja paraï tau kawini hi naburi-ja na angu kanguta ba taïlu
nggatana, hi lupa na-majilu hala, hi hili wànandja.
Na ràka ma-mànangu. (Mat. 7:13-23)
22 Ka laku-nanjaka i Jehu ba na-nimbihu-ja hau paraï-hau paraïngu, hau
kota-hau kotaku la pa-panaungu, nàhu ba hanàhu-na la Jeruhali. 23 Ninja
na tau: Miri, hawutu-anaka duna na tau na ma-mànangu?, wànanja.
Nanapa-ja Njuna: 24 Pa-mukarungu-ma wikimi kai tama la pindu
ma-kahukulu; ka kupeka-nggai, nadangu taï na tau na mahimbu anda
patama, tàka nda na-ngalangu. 25 Djàka na-hadangu-ka duna na mangu
umangu hi nabita-nja na pindu, tàka njimi ndolaku-minjaka la hambeli hi
mitundu-nja na pindu: Miri, bunggahu àru-nggama pindu, wàminja-ka;
nanapa-kai Njuna: Nda kutandaa-kai, djàka nggii weli ningumi, wàna
madua-nggai. 26 Nu hina-duka: Ba mbàda ngangu mbàda ngunungumadu-
maka la hanggamu, dàngu bau panaungu-maduka la kuru kota-kuru
kotakuma, hi wàminja. 27 Nanapa-kai Njuna: Nda kutandaa-kai djàka
nggii weli ningumi; pa-hilangu hiana la hangganggu, ha njimi mawulu
ma-akatu, wàna madua-nggaika. 28 Lai nu djia la hii djia la kakehuku
ngàndu-kiduaka, bai ita-haka i Ambarahangu, i Ihaku dàngu i Jakupu,
hamanai da wunangu danguka la pahangandji-na i Ala, tàka njimi
pa-wàrungu-kaika la hambeli. 29 Taï nàmunja na ma-nàmunja welingu la
pahunga la patama, weli dia weli lurungu, hi napama pa-mbabungu la
pahangandji-na i Ala. 30 Tàngaru, ninja na ma-pa-malamiringu, taï
djia-jaka na ma-mangilu; ninja na ma-mangilu, taï djia-jaka na ma-pamalamiringu,
hi wànandja.
Na hali-nanja la Jeruhali i Miri Jehu.
31 Nu nu djia pàkujai na tàkada hawiangu da tau Parihi: Lakuwa kau
haleli welingu jiahu, ba pameti-ja wànanggau i Harondi, wàdanja. 32
Nanapa-ja i Jehu: Lakuwa kai pekanja nuna i lambàku: Tàngaru, paluhunggunja
wàndi, pa-màlaru-nggunja taupa nàhu dàngu haromu, tàka taïlu
modungu palundu-nggunjaka, wàna wàminja. 33 Na njuna djiangu-ma
duku ba kulaku pa-ngalangu nàhu, haromu dàngu dua modungu, ba nda
ukua pa-hanggàmaru djàka wunangu-ja la hambeli Jeruhali. 34 A Jeruhali,
Jeruhali, ma-pameti-ha da wunangu, ma-pindalu-ndja watu da tau
pa-paràhangu-kau, mbàda pa-mbirangu bia-ngguka ka ku-pauhi-ndja da
anami, hama tuna na bai manu na ma-pauhingu anana la lumbu ru kàpana
ba wànggunggau, tàka njimi ndai bihu. 35 Tàngaru, taï na umami
pa-dundjaku djuangu-jaka lai njimi; ka kupeka-nggai, ndai hili itaakapa,
lupa tomaja na rehina: Oha-anaka na mamai wànja na tamuna i Miri, ba
wàmingga, hi wànandja.
Lukahu 14
Na pa-màlaru-nanja na makalau la lodu hangahu.
1 Tuna handàka, tama-nanjaka i Jehu pangangu la umana na haàtu na tau
Parihi pangora la lodu hangahu, tàka buti-nanja padua tau. 2 Nu ni
pàkunjai duna la hanggana na haàtu na makalau. 3 Nanapa-ja i Jehu hi
na-paàra-ndja da mapingu uku dàngu da tau Parihi: Pekuna ihu la
pa-pamàlaru tau la lodu hangahu, napa hi ndia?, hi wànandja. 4 Tàka njuda
pàdi wàda bia. Ka jàpa-nanjaka na limana na mahidu, hi na-pamàlaru-ja,
hàlaka lakuwa hi wànanja. 5 Tàka Njuna: Mala nggamuja njimi, na mandia
padita parengga-nja djàka ndjara-nanja djàka hapi-nanja na ma-kanabu la
humuru la lodu hangahu?, hi wànandja. 6 Tàka djia-majai ba nda peku
tudanja papana la ngaruna.
Na panau-nanja na ma-padjangga wikina.
7 Ka peka-du-nandjaka pangerangu da pa-dundangu-ka, ba naita-duhaka
ba ngia pa-mandapu la ngaba pàku papindi-da: 8 Djàka era dunda-nanggai
tau la pamangu bidi papa, àmbi mandapu ningu pàku la mangia ngaba.
Napa hi ningu laai duna marihi-nggau njumu padunda-na; 9 tàka na
madunda-nggau njumu dàngu njuna, mai-nanjaka: Pahia-nja jiana lai hiana,
wànanggau-ka; ka dàngu makia bia-muka bau laku pa-mandapu la mangia
hupu dehi. 10 Mbulungu-na djàka era ningu madunda-nggau, tàkaka kau
mandapu-ma la mangia hupu dehi. Napa duna djàka natama-ka na
mandunda-nggau: Oi arijaa, maikau nu lua la ngaba, ka wànanggau. Nu
tembi wa-du-nanggauka la mbabu angumu pa-pamangu-ka. 11 Nadu djàka
nggamuja na ma-padjangga wikina, djia hi pawawa-ja; tàka djàka
nggamuja na ma-pawawa wikina, djia hi padjangga-ja, wànandja. 12 Hi
napanii-mbunja na tau na madunda-nja: Djàka pamangu-munja la lodukai la
rudungukai, àmbu paau ningudu arijaa-mu, angumu paluhu, kalembi-mu,
djàka ndia angu kotaku-mu na mawulu-mawulu-ka, napa dahili dundadunggau,
ka ningu madua-ka himbalu-na lai njumu". 13 Nahàmu-pa djàka
patumbu-munja la pa-pamangu, kau dundanja na mamila, na manda màka,
na ma-kaliparu dàngu na mapoki; 14 nu wangu-naka dumu taï, ba nda
nggàrapa pa-pahimbalu wàdanggau: ba taïjapa dumu hi ningu himbalu-na
la lodu hadangu-na na tau mànangu-ka, wànanja.
Na pangerangu-na na pamangu bokulu. (Mat. 22:2-10)
15 Ba narongu-jaka nuna paraï na angu nganguda: Oha-anaka na matama
pa-pamangu la pahangandji-na i Ala, hi wànanja i Jehu. 16 Nanapa-ja i
Jehu: Ninja na tau na mapama pa-boku-lungu, nadangu na padunda-na. 17
Ba djia-jaka na rehi pamangu, paràha-nanjaka na atana la tau padunda-na:
Mainguwa, màtu hàla-naka, wàmundja wànanja. 18 Tàka hi pa-kiringu
hàla-maa-danja papanii pahili. Na haàtu: Ninja na woka pakeinggu, kulua
pàku bàdi pa-tànga-ru-ja wànggu, djia malangu-anawa duna wàna
wàmunja, wànanja. 19 Tàka na haàtu: Nindja da hapi pakeinggu lima
pahangu-da, ka kulua pàku pakama-ndja wànggu, djia malangu-anawa
duna wàna wàmunja, wànai. 20 Hili tàka na haàtui: Njungga bidi
paha-anggu kawini, djia hi nda peku luanggu, wànaai. 21 Ka beli-nanjaka
duna na tau ata, hi na-paihi hàlanja nunaka la mirina. Ka hàngga-nanjaka na
mangu umangu: Laku parengga-nggau la ànda-àndana dàngu la kandjilindjilitu-
na na paraïngu, karia hàlanja na mamila, na manda màka, na
mapoki dàngu na ma-kaliparu, hi wànanja na atana. 22 Tàka na tau ata:
Miri, djia ndàba-majaka hama tuna ba wàmu, ba tuna ningu biapa
pa-ngiangu, hi wàna. 23 Nanapa-ja na mirina: Lakuwa la anda bokulu
dàngu la kandjangaru, pambana-maha ka datama, ba lupa nambinu-ma
bàdi na umanggu, hi wànanja na atana. 24 Nadu ka kupeka-nggai: Nda
ningu ndokuapa tau pa-dundangu-ka, makama-nja jiana na pamangu-nggu,
hi wànandja.
La patundu-nja i Miri Jehu. (Mat. 10:37, 38)
25 Lalu danguja na tau na matundu-nja i Jehu, ka mbaili-du-nandjaka: 26
Djàka ningu mamai lai Njungga, tàka nda namajau-ndjai da amana, da
inana, da papaha-na, da anana, da anguna paluhu dàngu da ana-wini-na,
adu lupa na luri wikina njunambu, nda ràka djiaaja na papanau-nggu. 27
Nggamu na manda dukuja na harika-na, ka natundu-ngga, nda ràka djiaaja
na papanau-nggu. 28 Mala nggamuja la angumi jimi, ka ku-patindjangu
uma djangga djàka wàna, hi nda na-mandapu pàku ka na-paa-ngga-nja
pawulu wànanja, djàka natoma-du hi lupa na-palundu-nja na paràma-na?
29 Napa taï, nahàla pàkuika paàki-nja pangia-na, tàka hi nda peku
palundu-nanjai na paràma-na, mbuu hàlana na mangita-ja, ka paakadu-
nanjaka. 30 Na tau jiana na-pakakangu ànga pawulu ma-hamangu, tàka
nda namàkai pa-palundu-nja wàdanja-ka. 31 Hinggilu-nai, nggii
maràmba-ja ka kulua pa-pabera dànja na maràmba haàtu djàka wàna, hi
nda na-mandapu pàku ka na-batangu, djàka ràkangu màka wa-dunanja na
tau hariu, la pa-hàngapu-ja na papana na mahada wànja tau dua riu. 32
Djàka ndiama, talànga nda namarau na maràmba haàtu, ka na-paràhamaanja
tau la pa-paàra-nja na anda pa-papeku wàngu. 33 Tunambu njimi,
djàka nggamuja na manda dundjaku hàlandja da manindja lai njuna, nda
ràka papanaua-nggunja. 34 Na mehi nalingu-madu, tàka djàka nalua-jaka
pakàba, hili nggikina wànda-njaipa ka nahili mbàru beli? 35 Nda
nalingua-pa, la woka ndia, la muru tana ndia, djia la wàru-makia-njaka.
Nggamuja na maningu kahilungu la parongu, màtawa ka narongu,
wànandja.
Lukahu 15
Na pangerangu-na na mbimbi dàngu na àmahu na ma-mbulangu. (Mat.
18:12-14)
1 Nu mbuu ndàbada da makei mbewa dàngu da mandjala hurungu-danjaka
pamai lai Njuna la parongu-ja na puluna. 2 Ka pulungu-danj aka da tau
Parihi dàngu da mapingu huratu uku: Na tau jiana naangga hàla-jaka na tau
ndjala, dàngu nanga dambundja, wàdanja. 3 Ka peka-du-nandjaka jiana na
pangerangu: 4 Mala nggamuja lai njimi na maningu mbimbingu hangahu,
tàka na heu ka na-mbulangu, ka nda na-dundjaku biandja da hiwa kambulu
hiwa nu la kalimbu maràda, ka nalua pa-namatu-ja na ma-mbulangu ka
lupa nahunggu-ja? 5 Ba nahunggu-jaka wotu-nanjaka la kundana, ba
mbaha eti-du-nanjaka. 6 Tàkaka la umana, paau-nandjaka da arijaa-na
dàngu da angu kotaku-na pambabu: Ihawola dànggawa, ba kuhunggu-jaka
na mbimbinggu na ma-mbulangu, wànandja. 7 Ka kupeka-nggai: Tuna
numbu taï na hawola-na la awangu, rukuna na haàtu na mandjala na
ma-pandjilungu, nda tungu pàku rukuda da hiwa kambulu hiwa
ma-mànangu, na manda djàra pa-pandjilungu. 8 Hinggilu-nai, nggii
kawini-ja na maningu àmahungu ha-kambulu, ka na-mbulangu na hau, hi
nda napaketingui palita, ka na-kandjeku-ja na uma, ka nahimbu
pahàmu-nja, ka lupa nahunggu-ja? 9 Ba nahunggu-jaka, paau-nandjaka da
kawini angu lànggina dàngu angu kotaku-na pambabu: Ihawola dànggawa,
ba kuhunggu-jaka na àmahu-nggu na ma-mbulangu, wànandja. 10 Ka
kupeka-nggai: Tuna numbu na hawola-da da papalewa-na i Ala, rukuna na
haàtu na mandjala na ma-pandjilungu, wànandja.
Na pangerangu-na na anakeda mbulangu.
11 Tàka i Jehu: Ninja na tau dadua da anana mini. 12 Tàka na ma-maeri:
Ama, wua-nggahawa hawiangu da ba-nda, da tunggu-manggu duku, hi
wànanja na amana. Ka paberi-nandjaka banda da anana. 13 Tunaka nu
ndedi nggii mandaina, nuna na ma-maeri pa-àmahu hala madua-nandjaka,
hi nalaku la tana mamarau, lai nàhu hiru hàru-nandjaka da bandana ba
na-boraku wàndja. 14 Ba nalua-jaka pa-pambuta ndàbaha, tàka-nanjaka na
rimba pa-dàkangu la paraïngu lai nu, ka hinaka hi napàda-ja na
ma-handuka. 15 Ka lua-ki-nanjaka pa-handerangu wikina la haàtu la tau lai
nu, tàka duna hi na-paràha-nja palaku la woka padaiha da weina. 16
Na-mangàbangu làti tàda uhu wei, ka nambihu wànguaka na kambunggu
ba wàna, tàka nda ningu ndoku haàtu mawua-nja. 17 Ka hina-duka hi
na-pàdangu wikina: Nda pi-pira biaja na tau pa-kahewa-na na amanggu, na
màngala pabu-bundungu pangangu, tàka njungga pàku lai jiahu hi kumeti
wàngu-kaaka rimbangu. 18 Màtawa ka ku-hadangu ka kulaku la amanggu,
tàkanja: Ama. ndjala-ma-nggunjaka duku hanggangu lai Ala dàngu lai
njumumbu; 19 nda ràka-anapa duku ananggu djàka wàmungga, màtakawa
ka hama tuna na tau pa-kahewa-mungga, ka wànggunja wànaka. 20 Ka
hadangu-nanjaka, hi nalaku beli la amana. Tàka ba dàngu marau bia-napa,
ita-nanjaka paraï na amana, ka mila mumuhu-nanjaka na etina. Hi napalai
tomaja paraï na amana, hi na-nggàlihu-ja na nggoruna hi na-puduku-ja. 21
Tàka na anana: Ama, ndjala-ma-nggunjaka duku hanggangu lai Ala dàngu
lai njumumbu, nda ràka-anapa duku ananggu djàka wàmungga, hi wànanja.
22 Tàka na amana duna hi panii-maa-nandja da atana: Ngàndi
parengga-nda nàmu paki manandangu, kai panggàna-nja, kai tunja tawuru
la limana, dàngu halapa la wihina. 23 Ngàndi-mbuja na ana hapi mboka,
kai tobunja, ka tanga pa-mbabungu; 24 nadu jiana ananggu mbàda
meti-naka, tàka luri beli-nanjaka; mbàda mbulangu-naka, tàka pahunggu
beli-jaka, wànandja. Nu ka hanggela hawola-danjaka. 25 Tàka na ana
matua-na nàhuja la woka; ba nabeli-ka ba na-mareni-njaka na uma, rongunanjaka
lingu ana-mongu dàngu marendja. 26 Ka paaungu-du-nanjaka
haàtu tau ata, hi na-paàra-nja: Nggàra ula-jaka nu?, hi wànanja. 27
Nanapa-ja na tau: Na erimu natàka-ka, tàka na amamu hi natobu-nja na ana
hapi mboka, ba hunggu beli dàngu hàmu-nggunjaka wàna, hi wànanja. 28
Ka mbeni-du-nanjaka, nda nabihu patama. Hi naluhu na amana, hi
na-pamanda-nja patama. 29 Tàka nahema-ja na amana: Tàngaru pira mbua
nda-ndau bia-ngguka nàhu ba kurai wotungu lai njumu, ndedi
ku-handàkangua papangga-ja la ngarumu, ba tuna ndedi mu-handàkangua
pawua-ngga ana kamàmbi, ka peku mbabu dànggundjai duku da angu
làngginggu. 30 Tàka natàka pàkuaka na anamu jiana, na ma-pahadàndjalu-
ha da bandamu la kawini kadjari, hi tobu bia-munjai ana hapi
mboka, wànanja. 31 Nanapa-ja na amana: Ha ananggu, njumu hanii
mànu-mamu la lihinggu, mbuu ndàbada da pawulu-nggu pawulu-mu
njumu-maha. 32 Ràka-mana djàka ta-hawola djàka tambabu, jiana na
erimu mbàda meti-naka, tàka luri beli-nanjaka; mbàda mbulangu-naka,
tàka pahunggu beli-jaka, hi wànanja, wànandja.
Lukahu 16
Na pangerangu-na na ma-tàngaru banda na mamàhi.
1 Hi napanii-mbundja da papanau-na: Ninja na mini wulu, lai njuna ninja na
ma-tàngaru-nja banda. Tàka ningu ma-patàka-nja na mirina, nahiru
hàru-haka da bandamu, wànanja. 2 Ka paau-du-nanjaka: Nggàraja na
parongu-nggu nàhu na rukumu njumu? Diha-nggahawa da pa-patàngarunggunggau,
ba nda hili pekua-napa njumu la pa-tàngaru banda, hi wànanja.
3 Ka pa-ngàdangu-nanjaka wikina na ma-tàngaru banda: Nggikina
wàngguaka bàdi? Ba nda hili pahia-nanggapa na miringgu la pa-tàngaru
banda? La pahàka tana nda ku-màka, tàka la pakarai hunggu
ku-makia-mbui. 4 Kupi-dunjaka djàka nggikina wànggu, napa djàka nda
na-patàngaru-nggapa banda na miringgu, ka peku inga-dangga la umada,
wànaka. 5 Ka paau màra haàtu-nandjaka da ma-wutangu la mirina: Pirada
njumu da wutamu la miringgu?, hi wànanja na haàtu. 6 Wai mina hangahu
tongu, hi wàna. Nanapa-ja njuna: Jiana na huratu wutangu-mu, mandapu
kau tulihu pa-renggangu lima kambulua, hi wànanja. 7 Tàka na haàtui: Ka
njumu pirada da wutamu, hi wànanja. Uhu hangahu kawihu, hi wàna. Tàka
njuna: Jiana na huratu wutangu-mu, tulihu walu kambulua, hi wànanja. 8
Tàka na mirina nawotu bianjai nuna na ma-tàngaru banda na manda tàndji,
nu ba ruku màhi-mananja hi tuna nu; maa ba namàhi-dupa pa-panggolu na
ana handàni nàhu welingu la ana hambila, nu la dàngga anguna. 9 Ka
kupeka-nggai: Itàngaru-wa arijaa-mi, kai pa-arijaa wànja na pawulu wàngu
na manda tàndji, taï djàkai jàmihu-ja duna na pawulu wàngu, ka peku
pahia-danggai da arijaa-mi la maü ma-palupangu. 10 Djàka nggamu na
ma-tuturu la maana hawutu-na, na-tuturu-mbu la madangu; djàka nggamu
na manda tàndji la maana hawutu-na, nda natàndji-mbu la madangu. 11
Djàka ndia-madu ituturu-nja na pawulu wàngu na manda tàndji, hili
nggamu na mamonu-nggai la banda lànga-tàka? 12 Djàka ndia-madu
ituturu la mangu haàtu, hili nggamuipa na mawua-nggai mangu wikimi? 13
Nda ningua haàtu ata ma-ngalangu pa-kaduangu mirina, ba nda
na-màtangua-pa la pakaraü-nja eti na haàtu dàngu la pambuha-nja na
haàtu, djàka ndia la pa-kadàmbi-ja na haàtu dàngu la pa-kalana-ja na
haàtu. Nda pekuami la pamiri-nja i Ala dàngu na pawulu wàngumbu, hi
wànandja. 14 Ba darongu hàla-jaka nuna paraï da tau Parihi, ba
ma-lumbangu-da padua àmahu, paaka-danjaka i Jehu. 15 Nanapa-ja
Njuna: Njimi na mapeka mànangu-mi la tau, tàka i Ala duna pinandja
padua da etimi; nadu na marihi ba wàna na tau, djia-majaka na
pa-hanggita-na i Ala. 16 Da huratu uku dàngu da huratu-da da
wunangu-ka, pa-dirangu-danjaka lundu tàka lai Juhani, ba piti welingu
nuduka ba bobaru-ja na lii mànangu-na na pahangandji-na i Ala, hi
na-parimbungu hala na tau patama. 17 Na njuna namuda ningu-kiapa djàka
na-munangu na awangu dàngu na tana, la pa-munangu na ha-kadutulu la
huratu uku. 18 Djàka nggamuja na ma-wàrungu papaha-na, ka na-kanoma
haàtu, ndjuraku-mananja; hamanai djàka nggamu na ma-kanoma-ja na
kawini na pawàru lei, njuna ndjuraku-mbunanja.
Na pangerangu-na na mini wulu dàngu i Laharu.
19 Ninja na mini wulu, hundarangga dàngu hàtingu mànu papaki-na, hau
lodu hau lodu remi pa-mbabungu pàku-nanja. 20 Tàka ninja na tau karai
hunggu, Laharu-ja tamuna, na-tanggunggulu padua la ngaru pinduna na
mawulu, puangu djua-jaka la ihina; 21 ka kumbihu wànguaka kamumu
ma-kawàwaku welingu la lenangu-na na mawulu ba wàna làti, tàka
maidanjai duda da ahu padjàli-ha da puangu-na. 22 Tunaka nu
meti-nanjaka na makarai hunggu, ka dendi-danjaka paral papalewa hi
dangàndi-ja la lihina i Ambarahangu. 23 Na mawului duna meti-mananjai,
hi taninja. Tàka daa la pangia mameti, ba dàngu pàdangu-na majila,
wulakudu-nandjaka da matana, ka ita marau-du-nanjaka i Ambarahangu
dàngu i Laharu la lihina. 24 Ka warangu-du-nanjaka: Dou ama
Ambarahangu, manàwaru àrungga, paràha àrunja i Laharu ka na-dàtalu-nja
na kapuka wua limana la wai, ka na-pamaringu wa àrunja na làmanggu, ba
lalu majila-mangguka jia la duru epi, wàna. 25 Tàka i Ambarahangu: Ha
ananggu, pa-ngàdangu wikimu, ba talànga lurimu ba mbàda
ngalangu-muka tanggumu mahàmu, hama tuna i Laharu ba na-tanggungu
ma-akatu; tàka nàhu njunaika duna na pa-panggaüru, njumu majilamunjaka.
26 Hinggilu-nai la manggawa-ma njuma dàngu njimi ninja na
ndjuruku ma-ndjolungu, hi nda pekuna na tau lai jiahu la palua lai njimi
hiana, hamanai na tau la hiana hi nda pekuna pamai lai njuma jiahu, hi
wànanja. 27 Nanapa-ja na mawulu: Dou ama, djia-duja mala àru làti kau
paràha-nja ka nalua la uma amanggu, 28 ba nindjapa da angunggu paluhu
ba tau malima-ha, mata ka natenda-ndja, ka àmbu datama-dupa lai jiahu la
pangia majila, wànaka. 29 Tàka i Ambarahangu: Ka ba ni-madundja lai
njuda da huratu-da i Muha dàngu da wunangu danguka, da-patingi-dundja
bàdi nuda, hi wàna. 30 Nanapa-ja njuna: Ndia njuna ama Ambarahangu,
djàka ninguma haàtu mambàda meti malua lai njuda, da-pandji-lungu-ma
duda, hi wàna. 31 Nanapa-ja i Ambarahangu: Djàka ndia-madu
darongu-ha i Muha dàngu da wunangu danguka, nda djia waiadanja djiapa
ka ningu-kadu mameti ma-hadangu beli, hi wànanja, wànandja.
Lukahu 17
Na lii panaungu-na i Miri Jehu.
1 Ka panii-nandjaka da papanau-na i Miri: Nda djia màtangua-napa ngeru
patumbu na pa-hanggàmaru wàngu, na njuna pàda pàku-ananja-ka na tau
na ma-patumbu-ja na matuna nu. 2 Nahàmu ningu-kiapa làti, djàka
pa-hàngalu-nja wàtu malabu na nggoruna, ka mangu pawàru-nja la tehiku,
nggàrai njuna ba na-pa-hanggàmaru-ja la mandjala na haàtu na ma-màrahu
tungu jia. 3 Manggangu wikimu! Djàka ndjala-nanja na angumu, hàngganja
njuna, djàka na-mandjaria-du, djàmanja. 4 Djiapa ka na-papihu wundangu
pandjala lai njumu la hau lodu, ka na-papihu wundangu-mai pabeli-nggau:
Ku-mandjaria-ka duku, ba wànanggau, udjàma-dunja bàdi, hi wànandja. 5
Napaha da pa-pahurungu: Bondja àruja na pawaima, hi wàdanja i Miri. 6
Nanapa-ja i Miri: Djàka ningu-maki-duka hama ana karohu làngaja na
pawaimi: Tambuta-wa kau tumbu ningu la tehiku, djàka wàminja jiana na
pingi kandjilu, djiangu-ma duna na-patundu-nggai. 7 Nggamuja lai njimi na
maningu atangu na malua pa-kabànda, djàka ndia na malua pa-pawangu,
djàka nabeli-ka la uma welingu la maràda: Luuma mai, kau mandapu, kau
ngangu, na ma-wànanja? 8 Paloku-ha da panganggu, lua kau borungu, kau
lumu pàkungga, lupa kuhàla pangangu pa-ngunungu, hala duna kau ngangu
kau ngununguka, ka nda wànanja-kapa? 9 Djia kamahi-nanja-kaka nu na
atana, ba natutu hàla-jaka na pa-paràha-nanja? 10 Tuna numbu njimi,
djàkai tutu hàla-jaka na pa-paràhangu-kai, màtawa: Njuma jia ata nda
ningu lingungu-kama, ba tutu ni-maa-manja na pa-patanggungu-kama, ka
wàmi, hi wànandja.
Na làngada da makila katumbu ba ha-kambulu-da.
11 Tuna, nàhu ba talànga hanàhu-na la Jeruhali, hi nalii ningu la manggawa
Hamaria dàngu Nggalilia. 12 Ba natama-ka la hau kotaku, ka mai
toma-danjaka paraï da makila katumbu ba tau ha-kambulu-ha, da-ndolaku
marauma. 13 Hi da-kaladaku: Dou Jehu, dou Ngguru, manàwaru
àru-nggama!, wàdanja. 14 Ba nangita-haka paraïna i Jehu: Lakuwa kai
pa-ngitangu wikimi la ratu, hi wànandja. Nàhu ba dalaku, ka jahangu
madua-danjaka. 15 Tàka na haàtu na anguda, ba nailu-ka wikina ba
jahangu-nanjaka, pundjilungu madua-nanjaka hi napako-kodungu ba
nawotu-nja i Ala; 16 Hi na-maràbaku la wihina i Jehu ba na-kamahi-nja.
Njuna tau Hamaria-ja. 17 Nahema i Jehu: Ka nda pa-pajahangu ndàbaha
pa-haka-mbulu-da? Ka nggiihaka da mahiwa? 18 Ka nda ningu-mapa
haàtu mabeli jiahu pawotu-nja i Ala, hinggilu-na jiana na tau pàlaku?, hi
wàna. 19 Ka panii-nanjaka nuna na tau: Hadangu-wa kau beli! Na
pawaimu djia-jaka na ma-pamara-kau, hi wànanja.
Na tàkana na pahangandji-na i Ala.
20 Ba da-paàra-njaka i Jehu paral tau Parihi, pirangu-ka natàka na
pahangandji-na i Ala ba wànanja, nanapa-ja Njuna: Na tàkana na
pahangandji-na i Ala, nda pawangu pa-padihangua-ja; 21 dàngumbu, lai
jiahu-jaka, djàka ndia, lai nujaka, nda peku wànaa na tau. Nadu na
pahangandji-na i Ala, ni-ma-njaka lai njimi, hi wànandja. 22 Hi nalandja da
papanau-na: Haromu ningu rehina, bai rindjungu pangita-ja na hau djuaa na
loduna na Ana tau, tàka ndai ngalangua pangita-ja. 23 Napa ningu tau:
Tàngaru, ninja lai nu djàka ndia: Tàngaru, ninja lai jiahu, na
ma-wànanggai,. Àmbi luadu, àmbi tundu-dunja. 24 Ba hama tuna na
kabilaku na ma-kabilaku la hahupu awangu hi na-paràpangu la hahupu
haui, tuna numbu na tàkana na Ana tau haromu la loduna. 25 Na njuna
djiangu-mapa bàdi napada mangilu-ja na majila dangu, dàngu ba
nawàru-nja paraï tau handàni nàhu. 26 Hama tuna na matumbu la rehi ninja
i Nuhu, tuna-mbuka haromu la rehi tàkana na Ana tau. 27 Nadu ba
ngangu-danja, ngunungu-danja, lalei-danja mangoma-danja, lupa tomaja na
lodu tamana i Nuhu la tena, ka ndjungu-nanjaka na wai obungu hi
na-pamolu hàlanja. 28 Hamanai na matumbu ba ninja i Lutu, ngangu-danja,
ngunungu-danja, keidanja, danggangu-danja, tondungu-danja dàngu
wulu-danja uma; 29 tàka la lodu luhuna i Lutu welingu la Hondungu, puru
madua-nanjaka na epi dàngu na tana lira welingu la awangu ba hama
urangu-ja, hi na-pamolu hàlanja; 30 tuna nu-mbuduka haromu, la lodu
pahunga-ja na Ana tau. 31 Nu djàka djia-jaka na rehina, djàka nggamuja na
maninja la bangga, tàka da malandja ka daaha la kuru uma, àmbu
nahei-duipa papiti-ha; dàngu djàka nggamuja na maninja la woka, àmbu
nabeli-dundjaipa da pa-bàndjalu-na. 32 Ngàdaja na papaha-na i Lutu! 33
Djàka nggamuja na mahimbu andana la pa-pamara-ja na lurina, djia hi
na-jàmihu-ja; tàka djàka nggamu na ma-jà-mihu-ja na lurina, djia hi
pamara-nanja. 34 Ka kupeka-nggai, nu la rudungu djàka tau madua-ha la
hau nggala, na haàtu pa-kariangu-ja , tàka na haàtu pa-dundjakungu-ja. 35
Hamanai djàka tau madua-ha da manggihu pa-mbapangu, djia-majai na
haàtu pa-kariangu-ja, tàka na haàtu pa-dundjakungu-ja. 36 Dàngu djàka
tau madua-ha la woka, na haàtu pa-kariangu-ja, tàka na haàtu
pa-dundjakungu-ja, wànandja. 37 Dahema njuda: Ka nggiika nu Miri?, hi
wànanja. Nanapa-ja i Jehu: Djàka nggiija na maningu ma-metingu, lai
numbuha da-langgungguru ningu da mbaku, hi wànandja.
Lukahu 18
Na pangerangu-na na ma-patandangu pulungu na manda tàndji, dàngu na
kawini meti lei na manda màli.
1 Ka peka-nandjaka pangerangu paraïna i Jehu, i-hamajangu mànuma bàdi,
àmbu nidunja na màlimi, ba wànandja. 2 Ninja la hau paraïngu na tau na
ma-patandangu pulungu na manda mangàdatu-nja i Ala, dàngu na manda ai
anguna patau. 3 Lai nu ninjai duna na kawini meti lei na makàli mai lai
njuna: Pa-kawana àruka hanggangu la papanggu, ba wànanja. 4 Mandaimanaka
ba nda nabihu ndoku njuna na ma-patandangu pulungu, tunaka nu
lupa pangàda-nanjaka la etina: Djiapa ka nda ku-mangàdatu-njakadu i Ala,
dàngu ka nda ningu-kadu tau paai-nggu, 5 tàka jiana na kawini meti lei
ku-pakawana-mbuja hanggangu la papana. Maa ba nda na-pahia-ngga
làda, napa taï la malamiri natuu kaba mata-duka, wàna-duka, hi wànandja.
6 Tàka i Miri: Kai rongu ja na paniina na ma-patandangu pulungu na
manda tàndji! 7 Mala nu djia nda pa-kawana-nanja-kapa paraïna i Ala na
tau papindinaka, na mawara mànunja la lodu la rudungu? Djia pa-endapunanja-
kaka? 8 Ka kupeka-nggai: Djiangu-ma duna ba naluu rengga
pa-kawana-nja wai ngerana. Na njuna ngeru djàka namai na Ana tau,
na-tomangu-kadu ihu waidanja la pinu tana ai?, hi wànandja.
Na pangerangu-na na tau Parihi dàngu na makei mbewa.
9 Peka-nandjai pangerangu paraïna i Jehu da tau da ma-pàdangu wikida,
njumaa matàndji, ba wàda la etida, tàka hi da-paaka-nja na tau hawiangu.
10 Nindja da tau madua da mahei pa-hamajangu la uma Ala, na haàtu tau
Parihi-ja, tàka na haàtu makei mbewaja. 11 Ka ndolaku-nanjaka na tau
Parihi, hi na-hamaja dalungu la etina: A Ala, pa-malangu-nggunggauka,
njungga jia ba nda hama tuna na tau hawiangu, na ma-maràmbi, na
ma-kaleka, na ma-ndjuraku, dàngu ba nda hama tuna nina na makei
mbewa. 12 Hau minggu hau minggu ku-panduangu parotu wikinggu,
dàngu ku-wuangu-ma duku hunggu, da pa-hakambulu wàda da pangalangguka,
wàna. 13 Tàka na makei mbewa duna na-ndolaku marauma, nda
natoru mbenimbu pa-tangara la awangu, djiapa-ma ba natàmbu-nja na
kuruna: Dou Ala, mila àrungga eti, njungga ba tau ndjalaka, wàna. 14 Ka
kupeka-ngai: ba nabeli la umana na tau jiana, dàngu pa-kawana-nanjaka
paraïna i Ala, nda tunaa nuna na haàtu. Nadu djàka nggamu na
ma-padjangga wikina djia hi pawawa-ja, tàka djàka nggamu na
ma-pawawa wikina djia hi padja-ngga-ja, wànandja.
Na angga-nandja da anakeda i Miri Jehu. (Mat. 19:13-15; Màruku
10:13-16)
15 Dalua ngàndi-mbuha da anakeda lai Jehu paraï tau, ka naràma-ha ba
wàdanja. Tàka ba daita-haka paraï da pa-panaungu, hi kajàka-dandjai. 16
Tàka i Jehu duna hi napaau-ndja la lihina da anakeda: Pulindja da anakeda
da damai lai Njungga, àmbi hiridundja. ba tau tungu jiadu mamangu-nja na
pahangandji-na i Ala. 17 Langa-tàka-manggunja ka kupeka-nggai: Djàka
nggamuja na manda kataku-ja na pahangandji-na i Ala hama tuna na
anakeda, nda djia pekuana la patama-nja, hi wànandja.
Na rukuna na ma-pangora na mawulu. (Mat. 19:16-26; Màruku 10:17-30)
18 Ninja na haàtu na ma-pangora na ma-paàra-nja i Jehu: Ngguru hàmu,
nggikina wàngguaka bàdi ka peku nduma-nggunja na luri pa-lupangu?,
wànanja. 19 Nanapa-ja Njuna: Ka nggikina hàmu hi wàmungga? Ba nda
ninguki haàtu mahàmu, ba didi pàkuja i Ala. 20 Ba pi-dumundja da lii uku:
Àmbu pa-kadjari-ja na lalei na mangoma-mu, àmbu pameti tau, àmbu
mangangà, àmbu puti pulungu, tembiha da amamu da inamu, ba wàna, hi
wànanja. 21 Nanapa-ja njuna: Nudaka nundju weli pa-anakedama-
nggundjaka, hi wàna. 22 Ba narongu-jaka nuna i Jehu: Ka hangiakidua-
naka na pa-kalana-mu, dàngga hàla-ndjawa da pawulu-mu, kau
paberi-nja na mamila, djia-dujaka hi mu-ngalangu banda la awangu, hàlaka
pamaingu kau kikungga, hi wàna. 23 Ba narongu-jaka na matuna nu,
handuka nda ukuja etina, ba lalu wulu-duna. 24 Ba naita-jaka ba tuna nu
paraïna i Jehu: Maharui raraja na ma-ningungu la patama la
pahangandji-na i Ala. 25 Namuda-kiapa na heu na ota la patama la kubu
utu dàngu na mawulu ba natama la pahangandji-na i Ala, hi wàna. 26
Napaja na tauka na marongu-ja: Djàka tuna nu, nggamuipa na mapeku la
pamara? hi wàdanja. 27 Nanapa-ja i Jehu: Na manda peku ba wàna na tau,
nda djia nda pekuana lai Ala, hi wànandja. 28 Tàka i Peturu: Tàngaru
njuma jia ma-dundjaku hàla-ma-ndjaka da pa-bàndjalu-ma, hi
makiku-nggau Njumu, wàna. 29 Nanapa-ja i Jehu: Lànga-tàka-manggunja
ka kupeka-nggai, nda ningua haàtu ma-dundjakungu umana, papaha-na,
anguna paluhu, ina amana djàka ndia anana lumuna na pahangandji-na i
Ala, 30 na manda hili ngala pandua pa-ndàningu nàhu, tàka ngeru hi
nangala-nja na luri pa-lupangu, hi wànandja.
Na pa-ndilungu wàna papanii-ja na majila-na i Miri Jehu. (Mat. 20:17-19;
Màruku 10:32-34)
31 Ka paau-nandjaka la lihina da ma-hakambulu madua: Tàngaru, nàhu
hei-ndanjaka la Jeruhali, mbuu halada da pa-tulihu-da da wunangu-ka, taï'
padeni hàlangu-danjaka la Ana tau. 32 Taï ba pa-pakatangu-jaka la lima
tau hangàdangu, hi da-paaka-nja, hi da-pajudi-ja dàngu hi da-pangàndji-ja
paraï tau; 33 hi da-padjàra-ja, hi lupa da-pameti-ja, tàka la lodu patailu
wàna hi nahili hadangu beli, hi wànandja. 34 Tàka nuna nu nda hawutu
hàmburu ndoku-danja, na ta-ndjiku-mapa nuna na kareuku lai njuda, nda
dapi-manja rukuna nuna na papanii-na.
Na ngita belina na mapoki la Jeriku. (Mat. 20:29-34; Màruku 10:46-52)
35 Tuna ba na-mareni-njaka la Jeriku, ninja na mapoki na ma-mandapu la
hingi anda, karai-nanja hunggu. 36 Ba narongu-ka ba nàhungu tau dangu,
pa-àrangu-nanjaka, nggàraja nàhu wàna. 37 Hi nahema-ja tau, djiaja i Jehu
tau Naharitu na ma-nàhunja wàdanja. 38 Ka warangu-du-nanjaka: Dou
Jehu Anana i Ndautu, manàwaru àrungga!, wàna. 39 Tàka da ma-mangilu
hi dahàngga-nja, kandii wàdanja; ba tuna manaü pa-kodungu-maanai
pa-warangu: Dou Anana i Ndautu, manàwaru àrungga!, ba wàna. 40 Ka
ndaudaku-du-nanjaka i Jehu, karia-nja nàmu hi wàna. Ba namai lihi-njaka,
hi na-paàra-nja: Mala nggiki-mungga wàmungga?, hi wànanja. 41
Nanapa-ja njuna: Dou Miri, mata ka kungita beli àru wànggu làti, hi wàna.
42 Nanapa-ja i Jehu: Mala kau ngita beliwa! Na pawai-muka na
ma-pamara-kau, hi wànanja. 43 Ndedi mbàdiku-na ka ngita beli maduananjaka,
hi natu-ndu-nja Njuna dàngu wotu-nanja i Ala. Tàka ba
nangita-jaka na matuna nu paraï tau dangu, wotu hala madua-nanjaka i Ala.
Lukahu 19
I Miri Jehu la umana i Hakeu.
1 Ka tama-nanjaka i Jehu hi nalaku-nja na paraïngu Jeriku. 2 Nu ninjai
duna na tau, i Hakeu ba wàdanja, njuna ngorada da makei mbewaja, tau
wuluja. 3 Ka himbu-nanjaka andana ka kungita-ja i Jehu djàka nggamuja
wàna, tàka nda pekuna ba nadangu na tau, tàka njuna tau pandaku-aja. 4
Ka palai mangilu-du-nanjaka hi nahei la pingi kandjilu, ka kungita-ja i Jehu
ba wàna, ba lai nuduja taï nalii ningu. 5 Ba natàka-ka lai nu i Jehu, tangarananjaka:
Ha Hakeu, puru parengga-nggau, nàhu ba lii patodu la umana
bàdi wànggunggau, hi wànanja. 6 Ka puru pa-renggangu madua-nanjaka,
hi nanggepi hàmu etija i Jehu. 7 Ka hoputu ndàba-nanjaka na tauka, ba
naita-ja na matuna nu: Ba natamai patodu la uma tau ndjala, wàda. 8 Ka
hadangu-nanjaka i Hakeu papanii-nja i Miri: Miri, nàhu da bandanggu
hawiangu, ka ku-paberi-ndjawa la mamila wàngguka, dàngu djàka
ningu-kaika papiti lapinggu la haàtu, ku-pambatu wunda-mandja duku ba
ku-pabeli-ndja, wànanja. 9 Nanapa-ja i Jehu: Nàhu tàka-nanjaka pamàna
wàngu jiana na uma, maa ba wàlana i Ambarahangu-jakadu njuna jiana. 10
Nadu hi namai na Ana tau, mata ka kuhimbu-ja dàngu ka ku-pamàna-nja
na ma-mbulangu ba wànadu, hi wàna.
Na pangerangu-da da taleta. (Mat. 25:14-30)
11 Ba narongu-jaka nuna paraï tau, hi nahili peka pangerangu, maa ba
mareni-du-nanjaka la Jeruhali, dàngu nawuwa me-mangu-maika nàhu na
pahangandji-na i Ala ba wàna-duika na tau. 12 Ninja na maràmba na
malaku la tana marau, luana pakeija na pahangandji wàna, hala ka
kubeli-ka wàna. 13 Hi napaau-ndja da atana da ha-kambulu, hi
na-pakata-ndja ha-kambulu taleta: Iwingu-hawa jiada ka lupa kubeli-ka,
wànandja. 14 Tàka da tau la paraïna dakaraü-nja eti, hi da-paràha
pa-ndutu-nja tau: Nda mabihu duma, djàka njuna ma-hanga-ndji-nggamà,
wàda. 15 Tunaka nu, ba nabeli-ka, ba nangala-njaka na pahangandji wàna,
hi na-paràhangu tau papaau-ndja da atana da pa-wua-na àmahu, ka
kupindja djàka piraka pangala-da nu ba dawingu-ha ba wàna. 16 Ka
hurungu-nanjaka na ma-wungangu: Miri, na taleta-mu na-awahungu-ka
anguna ha-kambulu, hi wànanja. 17 Napaja na mirina: Nàhu-dunggau, ha
tau hàmu! Paraï ruku tuturu-mu la maana hawutu-na, màtawa kau jàpaha
da ha-kambulu mbua paraïngu, hi wànanja. 18 Ka hurungu-nanjaka na
ma-pandàkingu: Miri, na taleta-mu na-awahungu-ka anguna lima mbua, hi
wàna. 19 Nahili napaja njuna na mirina: Njumumbu, màtawa kau jàpaha da
lima mbua paraïngu, hi wànanja. 20 Ka hili hurungu-nanjaka na haàtu:
Miri, jiana-jaka na taleta-mu, ku-kamburu-manja duku la tera hi
ku-pahàmu-ja. 21 Nadu ba ku-mangàdatu-nggau, ba tau mbana etija duna
wànggunggau, bau piti biduaha da panda bàndjalu-mu, bau muti biduaha
da panda tondumu, wànanja. 22 Nanapa-ja njuna: Ha ata iraku! Djiaja na
maluhu welingu la ngaru-maa-muka na, na pa-pandjala wànggunggau. Ka
ba pi-madu-mungga ba tau mbana etika, ba kupiti biaha da panda
bàndjalu-nggu, ba kumuti biaha da panda tondunggu. 23 Ka nggikina duna
hi ndau lua patuja na àmahu-nggu la ngia pawingu àmahu? Nu djia-dujaka
làti djàka kubeli-ka, hi peku karai beli-nggunja dàngu anana, hi wànanja.
24 Ka paràha-nanjaka na tau na ma-ndolaku lihinja: Pitija nana na taleta lai
njuna, kau wuanja na maningu ha-kambulu taletangu, hi wànanja. 25
Napaja nuna na tau: Miri, ka ba ningu-maduka ha-kambulu taleta lai njuna,
hi wàna. 26 Ka kupeka-nggai: djàka nggamuja na ma-ningungu, pahili
wuangu-japa; tàka djàka nggamuja na manda ningungu, pahili piti-majaipa
na maninja lai njuna. 27 Tàkadapapanggu, nda mabihu djàka njuna na
ma-hangandji-nggama ba wàda, karia-ndja nàmu ka pameti-ha la
hangga-nggu, wànaka hi wànandja. 28 Ba nahàla-ka papanii-ja nuna,
mangilu-nandjaka paraïna i Jehu, hi nahei la Jeruhali.
Na tamana la Jeruhali i Miri Jehu. (Mat. 21:1-11; Màruku 11:1-10; Juh.
12:12-16)
29 Ba na-mareni-njaka la Mbaitupanggi dàngu la Mbaitani la palindi,
palindi Haitungu ba wàdanja, paràha-nandjaka da papanau-na da madua.
30 Ilua ni lua la kotaku pahangga-mi, djàkai tamaka lai nu, idjàngapu-maja
duna na heu na kamboka kalandai pahondu, na pandedi kaliti ndoku tau;
wàkahu-ja kai ngàndija nàmu. 31 Djàka era ningu ma-paàra-nggai: Ka na
hii wàkahu-ja, djàka wànanggai, napaja njimi: Ningu ihi wàngu wàna i
Miri, wàminja-ka, wànandja. 32 Ka laku-danjaka da tau pa-paràhangu,
da-djàngapu-maja hama tuna ba wànandja paraïna i Jehu. 33 Ba talànga
wàkahu-danjaka na kamboka kalandai, tàka na mangu kalandaingu: Ka na
hii wàkahu-ja na kamboka kalandai? hi wànandja. 34 Napaha njuda: Ningu
ihi wàngu wàna i Miri, hi wàdanja. 35 Ka ngàndi-danjaka lai Jehu, hi
da-pawàlahu-nja hinggida na kamboka kalandai, hi dawotu-ja i Jehu. 36
Nàhu ba nalaku i Jehu, pawa-wàlahu-mandandja da pakida la ngarangia.
37 Nu ba na-mareni-njaka na pa-kamburungu la palindi Haitungu i Jehu,
mbuu ndàbada da papanau-na hawola nda ukuha, ba dapako-kodungu ba
dawotu-nja i Ala, rukuda da tanda mbiha da pambàda ita-daka. 38
Pa-wotungu-ja Njuna, na Hangandji na mamai wànja na tamuna i Miri;
peku-nanjaka la awangu, na wotungu na haila-ngu la awangu madjangga
lai Ala ndàbaja, wàda. 39 Tàka hawiangu da tau Parihi la koru tau dangu:
Ngguru, baka-kiha da papanau-mu, hi wàdanja. 40 Nahema i Jehu: Ka
kupeka-nggai, djàka dakandii-maaka jiada, da-hawola ninguka da watu, hi
wànandja.
Na urana la Jeruhali.
41 Nu ba na-mareni-njaka dàngu ba nangita-jaka na paraïngu, hiinanjaka:
42 A ka djia pi-munja-kaawa làti la lodu nàhua, djàka nggàraja na ràka
pa-màndjaku wàmu! Na njuna nàhu pa-hadindi-ngu-jaka nuna la matamu.
43 Napa ba ta-tàka lia-nanggauka rehina, ba na-patindi-nggau papamu, ba
na-nggupulu-kau dàngu ba nanggàpi-kau lai nu lai nu, 44 tàka njumu hi
na-karuhaku-kau la tana dàngu da ana-muka daa la kurumu, hi nda nahili
biinggau hau watu ma-pa-nu-nggulungu dàngu anguna, karia-na ba ndau
patanda-nja nàhu na rehi hamata-nanggau i Ala, wàna.
Na pa-matua-nanja na uma Ala i Miri Jehu. (Mat. 21:12,13; Màruku
11:15-17; Juh. 2:14-16)
45 Ka tama-nanjaka i Jehu la uma Ala, hi nawàngga-ja na tauka na
ma-danggangu ningu lai nu. 46 Hi ninja la Huratu: Na umanggu, uma ngia
pa-hamajangu-ja, ba wàna, tàka njimi tuminjai hibu tau bohu, hi wànandja.
47 Ka nimbihu-nanjaka lodu i Jehu ba na-papekangu la uma Ala. Tàka da
ratu pangora, dàngu da mapingu huratu uku hamanai na tau pangorapangora-
ka, himbu-danjaka ngia papeku-na ka pameti-ja ba wàda. 48 Tàka
nda dahunggu ndoku ngia papeku-danja, nadu ba ta-ngara hàla-mananja na
tauka la ngaruna Njuna.
Lukahu 20
Na paàra-danja na kuaha-na i Miri Jehu paraï tau. (Mat. 21:23-27; Màruku
11:27-33)
1 Tuna handàka la hauna lodu, ba talànga papeka-nanja na tauka paraïna i
Jehu daa la uma, Ala, ba na-bobaru-ja na lii mànangu, ndàharu
toma-danjaka paraï da ratu pangora, dàngu da mapingu huratu uku lupa da
ama boku-ama bokulu-ka. 2 Hi dapanii dànja: Mala peka-nggama: Nggàra
kuaha-ja Njumu hi tumu nu nàhu, djàka ndia nggamu na mawua-nggaunja
jiana na kuaha?, wàdanja. 3 Nahema Njuna: Njunggai duku ningu
pa-paàra-nggunggai, mala peka-ngganja: 4 Na pa-runungu na pawàna i
Juhani ma-pawelingu la awa-ngu-ja, djàka ndia hi ma-pawelingu la tauja?,
hi wànandja. 5 Ka batangu-danj aka dàngga anguda: Ma-pawelingu la
awangu-ja djàka wànda, napaja Njuna: ka ni hi ndai waija, wàna-dundai. 6
Tàka: ma-pawelingu la tauja, djàka wànda, ka handàka nàhaku maduanandaka
watu na tauka, maa ba wunangu-ja i Juhani wàna hàla-maka
pa-kawana-na, wàdaka. 7 Hi dahema-ja: Nda mapianja duma djàka nggii
paweli-na, hi wàda bianja. 8 Nanapa-ja i Jehu: Djàka tuna nu nda
kupekaa-nggai duku, djàka nggàra kuaha-ja hi kiri tunggu nu jia, hi
wànandja.
Na pangerangu-da da madai woka da ma-akatu. (Mat 21:33-46; Màruku
12:1-12)
9 Ka peka-nanjaka jiana na pangerangu la tau dangu: Ninja na tau na
matungu woka angguru, hi na-pajàpa-nja la madai woka, hàlaka hi nalaku
mandai la hau paraïngu. 10 Toma-jaka la papàpu angguru, pa-ràhangunanjaka
atana la madai woka, ka dawua-ngga hawiangu ihina na woka ba
wàna. Tàka da madai woka, dapalu-maaja hi da-paràha-n ja pabeli lima
djua. 11 Tàka hili pa-ràhangu-mananjai atana haàtu. Djia-majai ba
dapalu-ja, ba da-pajudi-ja, hi da-paràha-nja pabeli lima djua. 12 Ba tuna
hili pa-ràhangu-mananjai padua haàtu wàda. Djia-majai njuna ba
da-pamanua-ja, hi dawàru-nja la hambeli woka. 13 Tàka na mangu woka
anggurungu: Nggikina wàngguka bàdi? Napa ka ku-paràha-nja na ana
pambuha-nggu, hi dahi-ndi-kija njuna, wàna-duka. 14 Tàka ba daita-jaka
njuna paral da madai woka, batangu madua-danjaka dàngga anguda:
Jiana-jaka na manduma-nja haromu, màlawa ka ta-pameti-ja, ka peku
njutaja na pa-bàndjalu amana, wàdaka. 15 Ka wàru madua-danjaka la
hambeli woka angguru, hi da-pameti-ja. Mala nggiki-nandjaka dimi nu da
madai woka haromu paraï na mangu wokangu? 16 Ma-mai lia-naka duna
pa-pameti hàlaha nuda da madai woka, tàka na woka angguru-na hi
nawua-ja la tau hawiangu, hi wànandja. Ba darongu-jaka na kareuku tungu
nu: Àmbu djia tuna àru hi wàda. 17 Tàka hi na-tàngaru-ha paraïna i Jehu:
Nggiki wànaka na andana na maninja la Huratu: Na watu na pawàru-da da
tukangu, djia bia-jaika na watu tunggulu, ba wàna? 18 Djàka nggamuja na
ma-tundjuru lai nu la watu, napa na-mu-buru; dàngu djàka nggamuja na
pa-pitaku-na, napa na-pa-kaweraku-maja, hi wànandja. 19 Nu pàku nu da
mapingu huratu uku dàngu da ratu pangora himbu-madanja anda, ka
ta-palaku-nja lima i Jehu ba wàda, na njuna da-mangàdatu-nja na tau
dangu. Maa ba dapi-dunja, jiana na pangerangu ba lanandja njuda paraïna i
Jehu.
Na wuangu hilu katiku la hangandji. (Mat. 22:15-22; Màruku 12:13-17)
20 Ka peku kuki-ndanja i Jehu ba wàda, pa-ràhangu-danjaka tau matanggu
butinja ma-pahada ma-manundungu, ka tajàpa wànja na kareuku-na, ka
peku pakata-ndanja la limana dàngu la kuaha-na ma-pareta ba wàda. 21
Ka paàra-du-danjaka: Ngguru, pi-ma-manggauka ba natà-ndji na paniimu
dàngu na pa-pekangu-mu, hamanai ba ndau tàngaru kaba mata tau, tàka
na-padeningu dumu na papeka-munja na ngarangiana i Ala. 22 Mala
nanggepi nu djàka ta-wuangu hilu katiku Ja hangandji, napa hi ndia?,
wàdanja. 23 Tàka i Jehu pi-mananja na kahili-da, nanapa-ja Njuna: 24
Paita-ngga hau ndinaru, hi wànandja. Nggamu hada-nanja dàngu nggamu
huratu-nanja jiana, hi wàna. Na hangandji, hi wàda. 25 Nanapa-ja Njuna:
Djàka tuna nu wua-njawa na hangandji na mangu-manai duna, hamanai i
Ala na mangu-manai duna, hi wànandja. 26 Ka nda peku jàpa-danjapa na
kareuku-na la mbabu tau dangu, djia la hangàtarua ba darongu-ja na hema
tunandja nu, ka kandii-danjaka.
Na pa-àrangu ruku hada helingu-na na mameti. (Mat. 22:23-33; 12:18-27)
27 Ka hurungu-danjaka lai Njuna hawiangu da tau Handuki, nda nahada
belingua na mameti na mawàda; hi da-paàra-nja: 28 Ngguru, na uku ba
wànanda i Muha daa la huratu: Djàka ningu maningu angungu paluhu
mambàda lalei, mameti nda paana, na-kanoma-ja bàdi na papaha-na paral
mangu angungu paluhu, ka natunja wàlana na anguna paluhu, wàna. 29
Nindja ba tau mapihu-ha da ma-paangu paluhu. Na ma-wu-ngangu
napiti-ka papaha-na, tàka nameti dàngu nda ningu anana; 30 tàka na
ma-pandàkingu, hi na-kanoma-ja na papaha-na; 31 nameti-ka njuna, hi
na-kanoma-ja nuna na kawini paraï na padua haàtu wàda, tu-tunaka lupa
dameti hala pa-kapihu-da, dàngu nda ningu anada. 32 La malamiri dehi
meti-mananjai duna nuna na kawini. 33 Mala nu ngeru la lodu hadangu
mameti, nuna na kawini nggamuka duna na ma-papaha-nja? Ba làpahu
kanoma hàla-ma-danjaka pa-kapihu-da, hi wàdanja. 34 Nanapa-ja i Jehu:
Na ana handàni nàhu, nalalei na-ma-ngoma, 35 tàka na tau na ràka
matunggu-ja la handàni ngeru dàngu la lodu hadangu mameti, nda nalalei
nda na-mangomaa-pa. 36 Maa ba nda hili peku metia-dapa, tàka hama
tuna papalewa-la awangu-haka, dàngumbu ana Ala-haka, maa ba ana hada
beli-duhaka. 37 Ba djiaja, na ruku hada belingu-na na mameti, mbàda
lii-ma-nanjaka paraïna i Muha la wuku rii madàka, ba djia na tiki-nanja i
Miri: Alana i Ambarahangu, Alana i Ihaku dàngu Alana i Jakupu, ba
wànanja. 38 Njuna nda Ala tau metiaja, Ala tau lurija duna, maa ba
tungguna i Aladu hi naluri mbuu ndàbana, hi wànandja. 39 Dahema
hawiangu da mapingu huratu uku: Ngguru, tuba-mananja na paniimu, hi
wàdanja. 40 Ka nda hili toru mbenia-danjapa la pa-paàra-nja.
Na Anana dàngu na Mirina i Ndautu. (Mat. 22:41-45; Màruku 12:35-37)
41 Tàka hi napanii-ndja paraïna i Jehu: Mala nggikina i Karitu, anana i
Ndautuja hi wànanja tau? 42 Nadu njuna wiki i Ndautu ba natiki-ja daa la
huratu Ludu: I Miri, napanii-njaka na Miringgu: Mandapu-wa la
kawana-nggu, 43 ka lupa kutuja lata wihimu na papa-muka, wànanja, ba
wàna. 44 Ka ni na Miringgu ba wàna-madunjai paraïna i Ndautu,
nggikinai-ka duna hi Ana-nanjai?, wànandja.
La pa-manggangu wiki la mapingu uku. (Mat. 23:5-7; Màruku 12:38-40)
45 Ba narongu hàla-jaka nuna paraï tau dangu, peka-nandjaka da
papanau-na: 46 Imanggangu wikimi la mapingu huratu uku, da
ma-rindjungu pambawa wàngu hinggi malai, dàngu mata ka natembi-kama
tau la ngia pa-pa-hàmburungu ba wàda, da mapindi nggala pawiri la uma
bunggu uma bungguru-ka, dàngu la mangia ngaba la pamangupamangu-
ka; 47 da ma-pambuta-ha da rumba umada da kawini meti lei,
dàngu da ma-pamalai kabàli-ja na hamajangu-da. Njuda haromu
nambotu-ka na ratana na wai ngerada, wànandja.
Lukahu 21
Da hungguna na kawini meti lei. (Màruku 12:41-44)
1 Na-wulaku-haka da matana i Jehu, ita-du-nandjaka da ma-wulumawulu-
ka ba dapuhi-ha da àmahu hungguda daa la pàti hunggu. 2 Tàka
naita-mbuja na kawini meti lei na mamila, na mapuhi dàmbu rimihu lai nu.
3 Lànga-tàka, ka kupeka-nggai, nina na kawini meti lei na mamila, napuhi
pa-rihingu-pa njuna welingu lai njuda mbuu ndàbada. 4 Nadu njuda ba
dapuhi àmahu hungguda ba dàngu bundungu-na duda, tàka nina na kawini
puhi dàngu ndjakangu-nanja, djia hàla-maa-haka da ana paluri wàna da
papuhi-na, hi wàna.
Na mberana la Jeruhali dàngu na mulungu-na na tana. (Mat. 24:1-36;
Màruku 13:1-32)
5 Ba djia-jaka na pani-niinanja tau na rukuna na uma Ala, ba ma-màtu watu
dàngu pawotu hangia-hangia pa-mana-ndangu wàna, ka panii-nanjaka i
Jehu: 6 Jiada-ka mbuu ndàbada da paita-mi nàhu, haromu djiangu ningu
rehina ba nda hili ningu hau watu pa-màtangu ma-pa-nunggulungu dàngu
anguna, na panda njungguru, hi wàna. 7 Ka paàra-du-danjaka: Ngguru,
pirangu-ka nu na rehi pa-deningu hàlana? Dàngu nggàra-jaka na tandana
djia-ama-jaka na rehina ka wànda?, wàdanja. 8 Nanapa-ja Njuna: Mangga
pa-hàmungu, ka àmbu na-pa-njonga-kai tau! Ba nadangu-du haromu na
mamai ngàndija na tamunggu: Djiaka Njuna jia, dàngu: Djia-ama-jaka na
rehina, na mawàna. Àmbi tundu-dunja na tau tungu nu. 9 Djàkai rongu lii
pa-kabungu dàngu lii pa-kaürungu lai nu lai nu, àmbi katàtaku-du ba nda
djia màtangu-ana la pa-tumbu mangilu, tàka ndedi djia memaaja na hupu
ndjàpuna, hi wànandja. 10 Hili panii-nandjai: Haromu hadangu-nanjaka na
hau bandjaru hi napapa-nja na hau bandjaru, na hau hangandji hi
napapa-nja na hau hangandji; 11 dàngu tungu-nanjaka na upungu bokulu,
na rimba pa-àkangu, dàngu tàparu lai nu lai nu; hamanai na lii pa-maradapu
wàngu dàngu na tanda pa-hangàtaru wàngu welingu la awangu. 12 Tàka la
kawunga-na ba ndedipa nuna mbuu ndàbana, na-palaku-nggaipa lima tau,
ba na-pamajila-kai, hi na-pakata-nggai la uma bungguru dàngu la uma
kapàtangu, hi najila-kai la hangga maràmba dàngu la hangga ma-pareta
lumuna na tamunggu; 13 nu djia-dujaka taï ba tuna nu hi peku hakahiimingganja
na rukunggu. 14 Pamàndu haha-njawa nuna la etimi, àmbu
pangada pàkunja djàka nggàraja na pahema wàmi. 15 Ba Njungga duku
matunggai ngaru, matunggai manggàna, na panda tarana dàngu na panda
rawaku-na na papa-mika. 16 Pa-pakatangu-kaika haromu, djiapa ka nda
njuda-kadu da inami da amami, da erimi da ajami, da nuami da
kalembi-mi, da kulami da arijaa-mi; dàngu hawiangu da angumi
da-pameti-mbuha. 17 Nawunu hàlakai tau haromu lumuna na tamunggu.
18 Na njuna nda hawàlaa lunggi la katiku-mi madjia mundju. 19 Ruku
pa-torungu-ami hi peku pamara-mi wikimi. 20 Djàkai ita-jaka la Jeruhali
ba na-nggupulu-ja ma-pabera, màtawa kai pinja ba djia-ama-jaka na
molungu-na. 21 Nu màtawa na maninja la Jundia ka napalai la palindi, na
tau la paraïngu ka naluhu, dàngu na tau la woka àmbu natama-dupa. 22
Maa ba djia-dujaka nuna na lodu tungu hilu, hi peku pa-deningu hàlana na
maninja la Huratu-ka. 23 Nai aai da ma-pakambu dàngu da ma-pahuhu nu
djàka lodu-naka! Nadu nu ba tàka-nanjaka na handuka bokulu na tana,
dàngu ba hàngga-nanjaka jiana na tau; 24 taï ndjoru-danjaka ruku dàka
hapanda, dàngu ngàndi-nandjaka pa-tanawangu la honga tau hangàdangu;
tàka la Jeruhali karuhaku-nanjaka tau hangàdangu, hi lupa natoma na
rehina na tau hangàdangu. 25 Haromu ninguka tanda la lodu, la wulangu
dàngu la kandunu-ka; tàka la pinu tana maradapu hala-wàla-nanjaka na tau
hau bandja-hau bandjuru, paraï ruku kanduuna na tehiku dàngu na
ngalingu. 26 Ka meti widi-nanjaka na tau paraï pa-mangàdatu dàngu
pa-maradapu-nja nuna mbuu ndàbana na matàka-nja jiana na tana. Maa ba
na-nggàduku hàla-duka na pa-kapingatu wàna na awangu-ka. 27 Nu
ita-danjaka na Ana tau ba namai nàmu la karumangu, ba namai ngàndi
mbiha manjola dàngu rihi mangundju-na. 28 Tàka djàka na-pakiringu-ka
nuna mbuu ndàbana, indolaku-wa kai tangara, ba mareni djia-ama-jaka na
pamara wàmi, wànandja. 29 Ka peka pangera-nandjaka: Tàngaru-ha da
pingi kandjilu dàngu da pingi ai danguka. 30 Djàka hinaka da-kalunga, bai
ita-haka, pi madua-minjaka ba mareni-ama-naka na wandu. 31
Tu-mbudu-mika njimi, djàkai ita-jaka nu na matumbu-matumbu-ka, pi
madua-minjaka ba mareni-ama-naka na pahangandji-na i Ala. 32
Lànga-tàka, ka kupeka-nggai: ndedi djia molungu-a-na na tau nàhu, djàka
ndedi-madu na-padeningu nuna mbuu ndàbana. 33 Na awangu dàngu na
tana djiangu na-molungu, tàka na pulunggu nda nianja na molungu-na. 34
Mangga pa-hàmungu wikimi, ka àmbu nambotu wànja na etimi, ruku
mangangà eti, ruku mauku dàngu ruku handukangu paluri wàngu, hi lupa
natàka harabànda-nggai nuna na lodu hama tuna na tunguna na hiru. 35 Ba
ta-tàka lia-nanjaka duna mbuu ndàbana na tau na mangia-nja la pinu tanaka.
36 Ipawàla mànu, kai hamajangu padua, ka peku màkami la pa-butuhu
wikimi nu la matumbu-matumbu-ka, dàngu ka peku tarami la hanggana na
Ana tau, wànandja. 37 La lodu pape-pekangu-mananja i Jehu la uma Ala,
tàka la rudungu luhu-nanjaka hi nalaku patodu la palindi, palindi Haitungu
ba wàdanja. 38 La mbaru-mbaru hurungu hàla-nanjaka na tau lai Njuna, la
pa-patingi-nja daa la uma Ala.
Lukahu 22
Na kalekana i Junda. (Mat. 26:2-5, 14-16; Màruku 14:1,2,10,11)
1 Mareni-ama-naka na pamangu kambamba nda patai wolu-ngu, na Paha
ba wàdanja. 2 Tàka da ratu pangora dàngu da mapingu huratu uku himbu
pàku-danja anda, ka ta-palàlu-ja i Jehu ba wàda; ba da-ma-ngàdatu-dunja
na tau dangu. 3 Ka huruku-nanjaka i kambàliku na etina i Junda, i Ihikariu
ba wàdanja, na pa-hakambulu madua wàda da pa-panaungu. 4 Ka
lua-nanjaka pabata dàndja da ratu pangora dàngu da ngora manggangu,
djàka nggikina wàna na pakata-nandja i Jehu lai njuda. 5 Ka hàmu-danjaka
da etida, hi da-pahamangu la pawua-nja àmahu. 6 Ka tuna duna wànaka i
Junda, hi nahimbu ma-mangga-wangu, rapa pakata-nandja i Jehu, talànga
nda ningu tau dangu.
Na Paha dàngu na Pamangu Rudungu. (Mat. 26:17-29; Màruku 14:12-25;
Juh. 13:21-26)
7 Ka toma-nanjaka na lodu pamangu kambamba nda patai wolungu, na
rapa rupuja na ana mbimbi Paha. 8 Tàka i Jehu hi na-paràha-ndja i Peturu
dàngu i Juhani: Luawa kai paloku-ndanja na Paha, ka tangangu, wànandja.
9 Napaha njuda: Ka nggii wàmu ma-paloku ninja na Paha? hi wàdanja. 10
Nanapa-ja Njuna: Tàngaru, taï djàkai tamaka la paraïngu, itoma-manja
duna na ma-tidungu wuru wai, tundunja njuna lundu tàka la uma ngia
patama-na. 11 Kai paniinja na mangu umangu: Paàra-nja, nggiijaka na
kurungu na ngia pangangu-ma Paha dàngu da papanau-nggu, wànanggau
na Ngguru, ka wàminja. 12 Napa na-paita-manggainja duna na hau na kuru
dita ma-bokulu na pambàda panggàna ndàbangu; lai nu kai paloku nija,
wànandja. 13 Ka laku-danjaka, tàkaka djia-maja hama tuna ba wànandja
paraïna i Jehu; ka paloku-danjaka na Paha. 14 Toma-jaka na rehi, ka
mandapu-nanjaka i Jehu dengu da pa-pahuru-naka. 15 Hi napeka-ndja:
Rindjungu nda uku-maja na etinggu la panga dànggainja jiana na Paha,
talànga ndedi ku-pàdangu majila. 16 Nadu ka kupeka-nggai, nda kuhili
ngaanjapa, hi lupa na-pa-djàngapungu hala nuna na Paha la pahangandji-na
i Ala. 17 Ka piti-nanjaka na kaba wai, hi na-pamalangungu; hàlaka:
Keijawa jiana, pakei-njawa la dàngga angumi. 18 Ka kupeka-nggai, piti
welingu nàhu nda kuhili ngunungua-pa wai wua angguru, lupa natàka na
pahangandji-na i Ala, hi wànandja. 19 Ka piti-nanjaka na kambamba, hi
na-pa-malangungu; hàlaka hi nakawita-witaja, hi nawua-ndja: Jiana
djia-jaka na tau-nggu na pawua lumumi njimi; timiwa nu kai namu wàngga,
hi wànandja. 20 Tunamai na kaba wai, hàlaka pangangu: Jiana na kaba
wai, djia-jaka na pa-ràndingu bidi la wai rianggu, na pabungu lumumi
njimi. 21 Tàka tàngaru, na limana na tau na ma-kaleka-ngga pera
da-manangga la mendja. 22 Na Ana tau la-laku liana duna nundjuja na
pambàda hukutu, tàka nai aai na tau na ma-kaleka-nja, wànandja. 23 Ka
pa-katanangu-danjaka dàngga anguda, nggamu-jaka njuna na matuna nu lai
njuta ba wàda.
Na pa-lumungu-da parihi da pa-panaungu. (Mat 20:25-28; Màruku
10:42-45)
24 Ka tumbu-nanjaka na pa-palumu-da: hi nggamu-jaka njuna lai njuta na
marihi ba wàda. 25 Nanapa-ja i Jehu: Na maràmba-maràmba-ka la
bandjaru dangu, pareta-mananja na tauna, hamanai na majàpa kuaha, i
pahàmu tana wàdanja ngarana paraï tau. 26 Tàka njimi àmbi timi nudu, na
marihi lai njimi màtawa ka hama tuna ma-maeri hupuja; hamanai na
ma-pangora màtawa ka hama tuna ma-paloku-ja. 27 Mala nggamuja wàmi
na marihi, na ma-mandapu pangangu, djàka ndia na ma-paloku? Ndia na
ma-mandapu pangangui-pa? Tàka Njungga jia hama tuna ma-paloku-ka lai
njimi. 28 Njimi hanü mànu-mami lai Njungga la makama-kama-nggaka. 29
Njunggai duku ku-patunggu-nggainja na pahangandji wàngu, hama tuna na
Amanggu ba na-patunggu-ngganja Njungga, 30 ka peku nga peku ngunu
pera damingga la ngia pahangandji-nggu. Dàngu kai mandapu la kandjàka,
kai patanda-nja ngerana na ha-kambulu dàmbu kabihu Ihiraïlu, wànandja.
Na deka-nanja na pa-hiningu-na i Peturu. (Mat 26:21-35; Màruku
14:27-31; Juh. 13:36-38)
31 Himungu, ha Himungu! Tàngaru, lalu rindju-mananggai i kambàliku, ka
ku-patàpi uhundja ba wànanggai. 32 Tàka Njungga ku-hamaja-nggauka
ndumamu, ka àmbu na-munangu na pawaimu; na njuna njumu djàkau
lua-jaka pa-pandjilungu, pamàndu-ndiawa da etida da angu-muka, wàna.
33 Nanapa-ja i Peturu: Miri, rimangu-manggunja duku la patama
karia-nggau la uma kapàtangu djàka ndia la pameti-kai, hi wànanja. 34
Tàka nanapa-ja Njuna: Ka kupeka-nggau, Peturu, ndedi da-hakuku-mbu da
manu nàhu taï, ba mbàda pa-ndilungu-muka pa-pahiningu, la panda
tandaka, hi wànanja. 35 Ka la hàla-nandjaka: Mala ba ku-paràha-nggai
dàngu nda ngàndimi kanai àmahu, dàngu halapa, ningu nu mandjakanggai?,
hi wànandja. Napaha njuda: Nda ningua, hi wàda. 36 Nanapa-ja
Njuna: Nàhu njuna, djàka nggamuja na maningu kanai àmahungu, màtawa
ka nangàndi, hamanai kanai bàlangu-mbu; tàka djàka nggamuja na manda
ningungu, màtawa ka na-danggangu hinggina ka nakei wàngu hapanda. 37
Nadu ka kupeka-nggai jiana na pulungu na maninja la huratu, na rukunggu
Njungga: Njuna nadiha paangu-njaka tau akatu paraï tau, ba wàna,
djiangu-maka duna na-pa-djàngapungu. Nadu mbuu ndàbana na rukunggu
Njungga na maninja la Huratu, djiangu-ma na-lundungu hala, hi wànandja.
38 Napaha njuda: Miri, tàngaru nindja jiada dua mbunguda da hapanda, hi
wàdanja. Nanapa-ja Njuna: Djiaka-wa, hi wànandja.
La woka Nggehimani. (Mat. 26:36-46; Màruku 14:32-42; Juh. 18:1)
39 Ka luhu-nanjaka welingu la paraïngu i Jehu, hi nalaku la palindi
Haitungu, ba wàngu-mana. Tàka da papanau-na tundu-madanja. 40 Ba
natàka-ka lai nu: Hamajangu-wa, ka àmbu naliinggai ma-pakamangu, hi
wànandja. 41 Ka pa-jilangu-nanjaka i Jehu welingu lai njuda ràkangu
handàka patuku-ja marauna, hi na-maràbaku hi na-hamaja-ngu: 42 Dou
Ama, djiaja djàka wàmudu, pajila àrunja jiana na kaba wai welingu lai
Njungga; na njuna nda pambuha-nggu Njungga, na pambuha-mu Njumuka
dumu na ma-patutungu, wàna. 43 Ka ita-nanjaka na papalewa welingu la
awangu, na ma-pa-kapingatu-ja. 44 Ba talànga maradapu hala-wàla-naka
nu, ka manaü pa-rukangu madua-naka pa-hamajangu. Tàka na wai
hanggobu-na, hama tuna wai ria ma-kambàtiku la tanaja. 45 Ba
na-hadangu-ka welingu la pa-hamajangu, lua toma-na-ndjaka da
papanau-na, natàka-ndja katuda-da padua paraï pa-handuka. 46 Ka
nggikina hii katuda? Hadangu-wa kai hamajangu, ka àmbu naliinggai
ma-pakamangu, hi wànandja.
Na jàpaja i Miri Jehu. (Mat. 26:47-56; Màruku 14:43-50; Juh. 18:2-11)
47 Ba talànga panii-naka nu, nàmu madua-njaka na tau dangu, tàka i Junda
ba wàdanja, na pa-hakambulu madua wàda da pa-panaungu, djia-majaka
njuna na ngorada, hi na-hangiri-ja i Jehu ka ku-puduku-ja ba wàna. 48
Tàka i Jehu: Ha Junda, mu-kaleka wànja puduku na Ana tau ai?, hi
wànanja. 49 Ba dapàda-njaka nu djàka nggikina taï paraï da tau la lihina:
Mala Miri, matungu-wa jia hapanda?, hi wàdanja. 50 Tàka na anguda na
haàtu hi na-làndahu-nja na atana na Ratu Bokulu, nahàpu-maja na kahilu
kawana-na. 51 Tàka nahema i Jehu: Djiaka-wa nu, hi wànandja. Hi
naràma-ja na kahilu-na na tau, hi na-palànga-ja. 52 Tàka i Jehu hi napanii
dàndja da ratu pangora, da tau pangora la uma Ala dàngu da ama
boku-ama bokulu-ka da mandjuunja: Njimi hama tuna luhumi pa-rawaku-ja
na ma-rambangu-ma, bai ngàndi hapanda dàngu kadipu ai? 53 Ba talànga
ningga hau lodu hau lodu lai njimi la uma Ala, tàka ndai padjola-nggai
lima; nàhu njuna djia-jaka na rehimi njimi, dàngu na kuaha-na na
kapàtangu, hi wànandja.
I Miri Jehu la hanggana i Kajapahu. Na pa-hiningu-na i Peturu. (Mat.
26:57,58,69-75; Màruku 14:53-72; Juh. 18:12-18, 25-27)
54 Ba dajàpa-jaka i Jehu, laku ngàndi-danjaka nàhu la umana na Ratu
Bokulu. Tàka i Peturu hi natundu maraunja. 55 Ba da-padukulu-jaka na epi
la padua talora, mandapu pa-mbabungu-danjaka, tàka i Peturu
tama-mananjai duna pa-mandapu la padua-da. 56 Tàka na haàtu na ata
kawini, ba naita-jaka nu i Peturu ba na-mandapu la lihi epi ma-handaraku,
hi na-kandura-ja: Jiana-mbu anguna Njunaja, hi wàna. 57 Ka pa-hiningunanjaka
i Peturu: Ha kawini, nda kutandaa-ja Njuna duku, hi wàna. 58
Ndedi nggii mandai, hili ninjai na haàtu na maita-ja: Njumumbu, angu
hàla-madumi, hi wànanja. Nanapa-ja i Peturu: Ha njumu pàku, ndiaa duku,
hi wàna. 59 Ba ràkangu hau ndjàmuka ma-palàngangu, hili ninjai na haàtu
na mapanii pa-ihikungu: Lànga-tàkadu, jiana-mbu anguna Njunaja, ba tau
Nggalilia-duja, wàna. 60 Tàka i Peturu: Ha njumu pàku, nda kupianja duku
djàka nggàra wàmu na, hi wàna. Ndedi mbàdiku, ba talànga panii-inapa,
hakuku-danjaka da manu. 61 Ka mbaili-nanjaka i Miri hi na-tàngaru-ja i
Peturu. Nu ka namu-du-nanjaka i Peturu na paniina i Miri: Ndedi
da-hakuku-mbu da manu nàhu taï, ba mbàda pa-ndilungu-muka
pa-pahini-ngga, ba wànanja. 62 Ka luhu-nanjaka i Peturu la hambeli, hi
nahii pangiba. 63 Tàka da tau da makata-nja i Jehu, jobu-danjaka hi
dapalu-ja. 64 Hi da-panggàbi-nja na matana, hi da-paàra-nja: Mala
unjura-japa djàka nggamuja na mapalu-kau? hi wàdanja. 65 Da-daamanaipa
na kareuku-da na maluhu, ba dalapi-ja Njuna. 66 Hadangu-ka
harii, pauhi-danjaka mbuu ndàbada da ama bokulu, da ratu pangora dàngu
da mapingu huratu uku, hi da-karia-nja i Jehu la ngia pa-batangu-da. 67
Djàka djia-dukau Njumu i Karitu, panii-nggamawa, hi wàdanja. Nanapa-ja
i Jehu: Djàka kupanii-anggainja, nda djia waiminja; 68 dàngu djàka
ku-paàra-anggai, nda djia hemami. 69 Na njuna piti welingu nàhu,
mandapu-nanjaka na Ana tau la kawana mbihana i Ala, hi wànandja. 70
Napaha njuda mbuu ndàbada: Djàka tuna nu, Njumu ka Ana Ala-kauka?,
hi wàdanja. Nanapa-ja Njuna: Hama tuna ba wàmi, Njunggadu, hi wàna.
71 Danapa-ja njuda: Nggàra taïhi wànguipa ma-hakahii? Ba rongu wiki
madua-ndanjaka la ngaruna, wàdaka.
Lukahu 23
I Miri Jehu la hanggana i Pilatu. (Mat. 27:1,2,11-14; Màruku 15:1-5; Juh.
18:28-38)
1 Mbuu ndàbana na tau hadangu-nanjaka, hi da-karia-nja i Jehu la
hanggana i Pilatu. 2 Ka pa-kiringu-danjaka pa-pandjala-ja: Ma-hàluku-jaka
jiana na tau, ba na-titiru-ja na angu-maka, ba nahiri-nja la pa-wuangu hilu
katiku la hangandji, dàngumbu: Njungga Karitu-ka, Hangandji-ka, wàna,
wàda. 3 Ka paàra-nanjaka parama i Pilatu: Hangandji tau Jahundi-kau
dumu?, hi wànanja. Nahema i Jehu: Hama tuna ba wàmu djia-duka, hi
wàna. 4 Hi napanii-ndja da ratu pangora dàngu na tau danguka paraïna i
Pilatu: Nda kuhunggua-nja ndjalana jiana na tau, hi wànandja. 5 Ka
pa-ruhukungu madua-danjaka: Njuna jiana na ma-konggalu-nja na tau, ba
na-papeka-nja la pa-nggubulu Jundia, ba na-pakiri welingu la Nggalilia
lupa tàka jiahu, wàda. 6 Ba narongu-jaka nuna i Pilatu, pa-àrangu-nanjaka
napa hi tau Nggalilia-ja Njuna wàna; 7 ba napi-njaka ba tau la ngabana i
Harondi-ja, pa-ràhangu-nanjaka pa-karia-nja lai Harondi, nu talànga
nimbunjai duna la Jeruhali.
La hanggana i Harondi.
8 Ba naita-jaka i Jehu i Harondi, hàmu nda ukuja na etina; ba rindju
mandaingu-manaka la pangita-ja, ba narongu-dujaka na rukuna Njuna,
dàngu monungu-na padua ka ku-ngitangu àru tanda mbiha pa-patumbu-na
wàna. 9 Da-daana na paniina ba na-paàra wànja i Jehu, tàka nda ningu
ndoku hau pahema-nanja. 10 Ka ndolaku-danjaka da ratu pangora dàngu
da mapingu huratu uku, hi da-pandjala mbana etija. 11 Tàka i Harondi
dàngu da hurundandu-na hi da-pajudi-ja dàngu hi dajobu-ja i Jehu, ba
da-pamaringgi-nja hawàla hinggi kawila, hàlaka hi na-paràhangu pa-karia
belinja la hanggana i Pilatu. 12 Nu i Harondi dàngu i Pilatu pa-arijaa
wàngu madua-danjaka la loduna nuna, làti ba da-papapangu-dupa.
La hanggana i Pilatui. (Mat. 27:15-26; Màruku 15:6-15; Juh. 18:39-19:16)
13 Ka paau-nandjaka i Pilatu da ratu pangora, da tau pangora dàngu na tau
danguka la pa-pauhi. 14 Jiana na tau bai karia-nja lai njungga, njuna na
ma-pandjàra-nja na tau wàmingga; tàngaru, la hanggami njimi-maka ba
ku-kanuturu-ja, tàka nda ningua hau ngia pandjala-na pahunggu-nggu,
hama tuna na papanii-mi njimi, 15 Djiapa i Harondi-kadu ndiambu, ba
na-paràha beli bidua-njai lai njuta. Tàngaru, nda ninguma duna rukuna
Njuna, ràka pa-pameti wànguja. 16 Nàhu màtawa ka kupalu-ja, ka
pahàla-ja wàngguka, hi wànandja. 17 Huri-maja la lodu remi, njuna i Pilatu
ba na-pahàla-ndja haàtu tau la uma kapàtangu. 18 Tàka kaoka paràndja
hala madua-nanjaka na tauka: Pu-ngalu-ja na tau jiana, pahàla-nggamanja i
Mbaramba, wàna. 19 Njuna i Mbaramba, ruku pa-konggalungu-na la
paraïngu, dàngu ruku pameti-na tau hi puhija la uma kapàtangu. 20 Ka hili
panii da pakodu-nandjaka paraïna i Pilatu, ba eti-ngu-mananja la
pa-pahàla-ja i Jehu. 21 Tàka hili kaoka madua-danjaka: Harika-nja,
harika-nja Njuna!, wàda. 22 Ka hili panii-nanjai i Pilatu ba na-pandilu
wundangu wàngu: Ka nggàra akatu-majaka duna na paruku-na? Njungga
nda ningu ndoku hau ndjalana pahunggunggu, na ràka pa-pameti wànguja,
djia-duja mata ka kupalu-ja ka pahàla-ja hi wànggu, wànandja. 23 Tàka
pa-duruhungu madua-danjaka pa-pambanangu ba da-kaoka, harika-manja
bàdi Njuna ba wàda, ka lupa natalu ninguka na kaoka-da njuda. 24 Ka
kàtahu-nanjaka i Pilatu, na-padjàngapu-maa-njaka na pa-karuhi-da. 25 Hi
na-pahàla-ja na tau papuhi ia uma kapàtangu ruku pa-konggalungu-na
dàngu ruku pameti-na tau, na pa-karuhi-da; tàka i Jehu puli-nandjaka la
pambuha-da njuda.
Na ngàndi-danja i Jehu la harikangu.
26 Nàhu ba dalaku ngàndija i Jehu, hi dajàpa-ja i Himungu tau Kireni, na
maweli la woka, hi da-paduku-nja na ai harikangu, ka natanggu-nja lua la
kadjia-na i Jehu ba wàda. 27 Dangu lànga-tàka na tau na matundu-nja,
màlai da tau kawini ba data-tàmbungu kuruda ba dahiinja. 28 Ka mbailidu-
nandjaka paraïna i Jehu: Ha bidi kawini Jeruhali, àmbi hiidungga
Njungga, mihiingu-ka wikimi, mihiingu-ka anami dimi. 29 Nadu kai
tàngaru, haromu nimanja duna na rehina: Oha-anaka na mambuta, na
kawini manda paana, hamanai da huhu da manda pahuhu, ba wàna na tau.
30 Nu djia-dujaka taï: Djengi-nggamawa, hi wàdandja da tandula; dàngu:
Panggàbalu-nggamawa, hi wàdandja da palindi. 31 Nadu djàka tudanja
jia-maduka na ai luri, hi nggi-nggiki-danjaipa na ai meti?, wànandja. 32
Nindjambui da tau akatu da madua da pangàndi-da, ka pameti
pa-karia-ndja dàngu i Jehu ba wàda.
Na metina i Miri Jehu la Nggolunggota. (Mat. 27:33-56; Màruku
15:22-41; Juh. 19:17-30)
33 Ba datàka-ka la hau pa-ngiangu, la Kaba-kotu ba wàdanja, pa-harikadanjaka
i Jehu lai nu, dàngu nudambu da tau akatu, haàtu la kawana, haàtu
la kalaina. 34 Tàka i Jehu: Dou Ama, djàma àrundja, ba nda pi-maa-danja
djàka nggàra ulada, hi wàna. Ka paberi-beri-dandjaka da pakina, ba
dawàngu pawingu-ndja ndandu. 35 Na tauka hanii-mana la pa-tàngaru.
Tàka da tau pangora pajudi-danjaka i Jehu: Na tau hawiangu
na-pamara-ja, màlawa nu ka na-pamara wikina, djàka Njunadu na
Karitu-na i Ala, na papindi-na, wàda. 36 Da hurundandui duda
ndàharungu-madanja la pa-pajudi-ja i Jehu, hi dangàndi-nja wai kadoha:
37 Djàka Hangandji Jahundi-dukau, pamara-wa wikimu nàhu!, wàdanja.
38 Nimbunjai na pa-huratu la tuba katiku-na: Jiana Hangandji Jahundi-ja,
wàna. 39 Na haàtu na tau akatu na pa-tiwalungu, màlamai duna ba
nalapi-ja: Njumu nda djiakau na Karitu? Pamara-wa na wikimu, dàngu
njumambu, wànanja. 40 Tàka nahema na haàtu hi na-kajàka-ja: Ndau
mangàdatu-manja njumu i Ala, ba hama-nakadu na rata na paràngga-nda?
41 Njuta duta deningu-manaka, maa ba ràngga-ndanja tuba papana na
paruku-mandaka; tàka Njuna jiana nda nggàraa duna ma-handjàliru
paruku-na, hi wànanja. 42 Hàlaka: Dou Jehu, namu àruka duku, djàkau
lundungu-ka dumu la pahangandji-mu, hi wàna. 43 Nanapa-ja i Jehu:
Lànga-tàka, ka kupeka-nggau, la lodu nàhu-maaka bau tama karia-ngga la
Paradihu, hi wànanja. 44 Ba ràkangu ndjàmu ha-kambulu dua-jaka la tidu
lodu, kapàtangu hàla-nanjaka na tana, lundu la ndjàmu taïluja la maringu
lodu; 45 nadu na mata lodu ba na-kamàda madua-ka. Tàka na dindi tera la
uma Ala, na-kahira padua-ma. 46 Ka wara pa-kodungu-du-nanjaka i Jehu:
Dou Ama, la lima-munjaka ku-pakata ninja na ngahunggu, wàna. Ba
wànaka nu, mbota madua-nanjaka. 47 Ba naita-jaka na matuna nu na ngora
hurundandu, wotu madua-nanjaka i Ala: Lànga-tàkadu, na tau jiana
na-kawana, wàna. 48 Mbuu ndàbana na tau na mambumbu pa-tàngaru-ja
nuna na matumbu, ba naita-jaka na matuna nu beli-nanjaka, ba
nata-tàmbungu kuruna. 49 Mbuu ndàbada da pandàma-na, hamanai da
kawini da matundu-nja Njuna welingu la Nggalilia da-ndolaku marau-ma,
ba da-tàngaru-ja nunaka.
Na taninja i Miri Jehu. (Mat. 27:57-61; Màruku 15:42-47; Juh. 19:38-42)
50 Ninja na tau, i Juhupu ba wàdanja, tau matama la Batangu-ja, tau hàmu,
tau tàndjija; 51 nda naora-manja duna na batangu-da dàngu na hurida da
anguna; welina la Arimatia, paraïngu tau Jahundi; njuna patia-mananja na
pahangandji-na i Ala. 52 Ka lua-nanjaka lai Pilatu, hi nakarai-ja na metina i
Jehu. 53 Ba na-papuru-njaka, kajubuhu wà-nanjaka tera bara; hàlaka hi
na-bàndjalu-ja la reti pa-toraku, ndedi ningu-mapa patani ningu lai nu. 54
Nu djia-majaka na lodu pa-jemangu, tàka na lodu hangahu mareniama-
naka. 55 Tàka da kawini da mamai karia-nja welingu la Nggalilia,
da-tundungu-mbu pa-tàngaru-ja nuna na reti, dàngu djàka nggikina ba
bàndjalu-ja na metina. 56 Ba dabeli-ka, paloku-danjaka karanu dàngu mbii
kati. Tàka la lodu hangahu, hangahu-danjaka hama tuna na uku.
Lukahu 24
Na hadangu-na i Miri Jehu. (Mat. 28:1-8; Màruku 16:1-8; Juh. 20:1-10)
1 Tàka la lodu kawunga minggu, laku hada mbaru-danjaka la reti, la
pangàndi-ha da karanu pambàda paloku-da. 2 Ka ita-du-danjaka na watu
ba mbàda nggilungu-naka welingu la reti. 3 Ba datama-ka hu dalu, ka nda
daita-japa na metina i Miri Jehu. 4 Tuna, ba talànga hondaru wà-danjaka
nuna nu, hi djia ndolaku biada la lihida da tau madua da mapaki ma-kadjilaku.
5 Ka maradapu-danjaka, dàngu karuduku hanii bia-daka; ka paniidanjaka
nuda da tau madua: Ka nggikina hi mihimbu-ja na maluri la angu
mameti? 6 Nda nianja jiahu, na-hadangu-ka duna. Namuja djàka nggikina
wàna ba napanii-nggai ba la Nggalilia-japa: 7 Djiangu-maka duna na Ana
tau ba pakata-nja la lima tau akatu, hi harika-nja, tàka la lodu patailu wàna
hi na-hadangu beli, ba wàna, hi wàdandja. 8 Ka namu beli-danjaka na
paniina. 9 Ka beli-danjaka welingu la reti, hi da-patàka hàlanja na rukuna
nunaka la ma-hakambulu haàtu-da, dàngu la tau hawiangu-mbu. 10 Nuda
da kawini djiaha i Maria Mandalena, dàngu i Juhana, dàngu i Maria inana i
Jakupu. Hamanai da kawini hawiangu, da kàli karia-da, dapanii-majai
duda nuna la pa-pahurungu. 11 Tàka ba dareki-ja njuda, beri hama
ngilu-maaja nuna na kareuku-da da kawini, nda dawaiaha. 12 Tàka i
Peturu hadangu-nanjaka, hi napalai la reti; hi na-kahinu hu dalu, ka
djia-kihaka da jubuhu da pangita-na. Ka beli-nanjaka la uma, dàngu
hangàtaru-nanja nuna na lii na matumbu.
Da malua la Emau. (Màruku 16:12,13)
13 Nu, la loduna nuna nindja da anguda da madua, da malua la hau kotaku,
la Emau ba wàdanja, na marauna ràka pa-lakungu taïlu mbua ndjàmuja
welingu la Jeruhali. 14 Ka pani-nii-danjaka dàngga anguda na rukuna nu na
matumbu-matumbu-ka. 15 Tunaka nu, ba talànga pa-bandjarungu-daka nu
ba da-pa-katanangu dàngga anguda, hi djia hangiri wiki bia-nandja paraïna
i Jehu, nàhu hi nalaku karia-ndja. 16 Na njuna da matada pa-dimbaku-hapa
la patanda-ja Njuna. 17 Hi napanii dàndja paraïna i Jehu: Nggàra
pàku-jaka na pabata-mi nàhu la ngarangia?, wànandja. Ka ndaudakudanjaka,
dàngu bitida. 18 Tàka na haàtu, i Kaliopa ba wàdanja, hi nahema:
Ka didi-maa-kauka Njumu mabidi pàlaku la Jeruhali, ni hi ndau pi bianja
na matumbu-matumbu-ka la kangeu wàda modu?, hi wànanja. 19
Nanapa-ja i Jehu: Ka nggàraja?, hi wànandja. Napaha njuda: Na na rukuna
i Jehu tau Naharitu-du, na wunangu na ma-patahu rukuna, na ma-patahu
ngaruna la hanggana i Ala, dàngu la hangga tau danguka; 20 hamanai
djàka nggiki-danja paraï da ratu pangora dàngu da tau pangora-pangora-ka
lai njuta, ba da-pakata-nja mata ka pameti-ja ba wàda, hi da-harika-nja. 21
Tàka na pamonu-nda njuta, Njunaka na ma-pahàla-ja na Ihiraïlu wànda làti.
Tàka wànja nàhu, mbàda taïlu mbua lodu wànaka, ngalana patumbu nuna
nu. 22 Tàka nindjai hawiangu da kawini anguma njuma, da ma-pakatàtaku-
kama, kawai ba dalua mbarudu la retina; 23 ba nda daita-japa na
metina, hi dabeli papanii: Ma-ngitangu pangita-ma kawai, nindja da
papalewa: naluri belika na, wàda-nggama, wàda. 24 Ka lua-danjaka da
anguma hawiangu la reti, djia-maja na pangita-da hama tuna ba wàda da
kawini, na njuna Njuna wiki nda dangita-ja, hi wàdanja. 25 Nanapa-ha
paraïna i Jehu: Ha tau kambànga, mambotu etina la pawaija mbuu ndàbana
na papanii-da da wunangu-ka! 26 Ka nda ngera-nanja duna i Karitu la
pa-majila tuna nu, ka peku tamana la ngia pa-bundjuku-na?, hi wànandja.
27 Ka pakiri weli-nanjaka lai Muha dàngu la wunangu danguka, ba
na-palara-ndja paraïna i Jehu, mbuu ndàbana na maninja la Huratu-ka na
rukuna Njuna. 28 Ka mareni-danjaka na kotaku ngia pa-hanggangu-da,
tàka i Jehu hi na-pahada malaku pa-ngalangu-ja. 29 Tàka hi dapambambananja:
Todu dànggama kàdi, nàhu rudungu-ama-naka, na lodu
wawa-ma-nanjaka, wàdanja. Ka tama-nanjaka patodu karia-ndja. 30
Tunaka nu, ba talànga mandapu dà-nandjaka la pangangu, ka piti-nanjaka
na kambamba, hi na-pa-malangungu, hàlaka kawita-wita-nanjaka hi
napakei-ndja. 31 Ka harii-danjaka da matada, hi datanda-ja Njuna; ka
muna-ngu madua-nanjaka welingu la matada. 32 Hi dapanii dàngga
anguda: Mala lalu mbana rindjungu-ha wàngguka da etinda kawai, ba
napanii dànda la ngarangia, ba na-bunggahu hàla-ndanja na Huratu-ka, ai?
wàda. 33 Ka hada memangu madua-danjaka nu, hi dabeli la Jeruhali;
tàkandja da ma-hakambulu haàtu-da, pauhi-da padua-ka dàngu da
a-angu-daka, 34 da mapanii: I Miri na-hadangu lànga-tàka-maka, na-padjilikungu-
maka wikina lai Himungu, wàda. 35 Tàka njudai duda hi
da-paihi hàlaja na rukuna nàhu kawai la ngarangia, dàngu djàka nggikina
na tanda-danja nu ba talànga kawita-nanja na kambamba.
Na pa-djilikungu-na wikina i Miri Jehu.
36 Ba talànga pani-nii-danjaka na rukuna nuna, djia ndumuru wàna bia i
Jehu la padua-da. 37 Ka hangàtaru-danjaka pa-kariangu katàtaku-da,
wàndi-jaka na pangita-nda wàda bia pa-pangàda-da. 38 Tàka i Jehu: Ka
nggikina hii katàtaku? Dàngu nggikina hi nalii lua daa la etimi? 39
Tàngaru-ha da limanggu da wihinggu, djiaka Njunggama jia! Ràmaka,
tàngaru, da wàndi nda ningua toluda riida, hama tuna da paita-mi lai
Njungga, hi wànandja. 40 Ba napanii tuanaka nu, paita-nandjaka da limana
da wihina. 41 Tàka ba ndedi dawai-majaipa paraï panggaüru eti dàngu
paraï pa-hangàtaru, napaja Njuna: Ningu nàhu lai njimi pangangu jiahu?, hi
wànandja. 42 Ka wua-danjaka ija pahongu hakatiri. 43 Hi nakeija hi
nanganja la hanggada. 44 Ka panii-nandjaka: Jiana-jaka na pulunggu, na
pambàda panii-nggunggai ba ninggapa lai njimi, nadu: mbuu ndàbana na
rukunggu Njungga, na maninja la huratu ukuna i Muha, la huratu-da da
wunangu-ka dàngu la huratu ludu, djiangu-maka na-patutungu, hi
wànandja. 45 Ka pa-habola-nandjaka na kanandingu-da, ka peku pidandja
da Huratu ba wàna. 46 Hi napanii-ndja: Tuna nu na maninja la Huratu, ba
ngera-mananja i Karitu la pa-pàdangu majila, tàka la lodu patailu wàna hi
na-hadangu beli welingu la mameti-ka; 47 djia-dujaka hi na tamuna
Njunama bàdi taï na pawangu, ba bobaru-ja na anda pa-ndjilungu, na
pa-djàmangu wàda da ndjala, la hau bandja-hau bandjaru-ka, piti welingu
la Jeruhali. 48 Njimi djia-kaika matanggu hakahii-nja nuna mbuu ndàbana.
49 Tàngaru, ku-patàka-manggainja duku na pandjandji-na na Amanggu. Na
njuna indàdiku pàku jiahu la paraïngu, ka lupa na-tunggulu-kai mbiha
mendi welingu la madjangga, hi wànandja.
Ba padita-ja i Miri Jehu la awangu. (Màruku 16:19; Pa-pahurungu 1:4-14)
50 Tàka i Jehu hi na-karia-ndja la hambeli paraïngu, tàka la lihina la
Mbaitani, hi na-djidjiku-ndja da limana hi na-pamàndjaku-ha. 51 Ba
talànga pa-màndjaku-nandjaka nu, pahewa dà-nanjaka ba padita-jaka la
awangu. 52 Ka marubuku-danjaka lai Njuna, hàlaka beli mangu nggaüru
etingu-danjaka la Jeruhali. 53 Ni ma-mànu-mandja duda la uma Ala, ba
dawotu-nja i Ala.
|