TI EVANGELIO CAS INSURAT NI SN. MATEO CAPITULO 1 1 Iti pacasaritaan ti capuonan ni Jesus Cristo, anac ni David, anac ni Abraham. 2 Ni Abraham pinutotna ni Isaac; ket ni Isaac pinutotna ni Jacob; ket ni Jacob pinutotna ni Juda ken dagiti cacabsatna; 3 Ket ni Juda pinutotna da Fares ken Zara ken ni Tamar; ket ni Fares pinutotna ni Esrom; ket ni Esrom pinutotna ni Aram; 4 Ket ni Aram pinutotna ni Aminadab; ket ni Aminadab pinutotna ni Naason; ket ni Naason pinutotna ni Salmon; 5 Ket ni Salmon pinutotna ni Booz ken ni Rahab; ket ni Booz pinutotna ni Obed ken ni Rut; ket ni Obed pinutotna ni Isai; 6 Ket ni Isai pinutotna ni ari David; ket ni ari David pinutotna ni Salomon iti daydi babai nga asawa idi ni Urias; 7 Ket ni Salomon pinutotna ni Roboam; ket ni Roboam pinutotna ni Abias; ket ni Abias pinutotna ni Asa; 8 Ket ni Asa pinutotna ni Josafat; ket ni Josafat pinutotna ni Joram; ket ni Joram pinutotna ni Ozias; 9 Ket ni Ozias pinutotna ni Joatam; ket ni Joatam pinutotna ni Acaz; ket ni Acaz pinutotna ni Ezequias; 10 Ket ni Ezequias pinutotna ni Manases; ket ni Manases pinutotna ni Amon; ket ni Amon pinutotna ni Josias; 11 Ket ni Josias pinutotna ni Jeconias ken dagiti cacabsatna, idi tiempo ti pannacaipanda sadi Babilonia: 12 Ket idi calpasan iti pannacaipanda sadi Babilonia, ni Jeconias pinutotna ni Salatiel; ket ni Salatiel pinutotna ni Zorobabel; 13 Ket ni Zorobabel pinutotna ni Abiud; ket ni Abiud pinutotna ni Eliaquim; ket ni Eliaquim pinutotna ni Azor; 14 Ket ni Azor pinutotna ni Sadoc; ket ni Sadoc pinutotna ni Aquim; ket ni Aquim pinutotna ni Eliud; 15 Ket ni Eliud pinutotna ni Eleazar; ket ni Eleazar pinutotna ni Matan; ket ni Matan pinutotna ni Jacob; 16 Ket ni Jacob pinutotna ni Jose nga asawa ni Maria, a nangiyanac ken ni Jesus, isu a managan Cristo. 17 Iti casta amin dagiti caputotan a mangrugi ken Abraham nga agtungpal ken David sangapulo ket uppat a caputotan; ken mangrugi ken David agpapan idi pannacaipan sadi Babilonia ket sangapulo ket uppat a caputotan; ken nanipud idi pannacaipan sadi Babilonia agtungpal ken Cristo sangapulo ket uppat a caputotan. 18 ¶ Ita iti pannacayanac ni Jesus Cristo ket castoy: Idi ta ni Maria nga inana ket naitulagen ken Jose, ket idi dida pay nga nagdenna, isu ket nasaracan a nagsicog iti aramid ti Espiritu Santo. 19 Ni Jose nga asawana, agsipud ta nalinteg a tao, ket dina cayat nga ibabain, pinanunotna a baybay-an iti nalimed. 20 Ngem idi ta panpanunotenna daytoy, adtoy, ti angel iti Apo nagparang kencuana iti maysa a tagtagainep, a nagcuna, Jose, anac ni David, dica agbuteng nga awatem ni Maria nga asawam; ta ti nabukel kencuana ket aramid iti Espiritu Santo. 21 Ket aganacto isuna iti maysa a lalaki, ket awagamto iti naganna a JESUS: ta isu isalacannanto ti tattaona cadagiti basbasolda. 22 Ket amin daytoy naaramid, tapno matungpal ti sinao ti Apo nga inaramatna di mammadto, a kunkunana, 23 Adtoy, ti maysa a birhen agsicogto, ket aganacto iti maysa a lalaki, ket panaganandanto iti Emmanuel, a no maipatarus cayatna a saoen, Ti Dios adda cadatayo. 24 Iti casta ni Jose idi a nacariing iti turogna inaramidna a cas iti imbilin daydi angel ti Apo, ket inawatna nga agpaay kencuana ni asawana: 25 Ket saanna a tinignay isuna agingga ti pannacaipasngay ti umuna unay nga anacna a lalaki: ket pinanagananna iti naganna a JESUS. CAPITULO 2 1 Idi ta nayanac ngaruden ni Jesus idiay Bethlehem sadi Judea cadagidi aldaw ni Herodes nga ari, adtoy, immayda dagiti mamasirib a tattao cadagiti luglugar iti daya sadi Jerusalem, 2 A kunkunada, Sadino ti ayan ti nayanac nga Ari dagiti Judio? ta nakitami ti bituenna idiay daya, ket immaycami nga agrucbab kencuana. 3 Idi mangngeg daytoy ni Herodes nga ari, isu naglagaw, ken ti amin a taga Jerusalem nakipaglagawda met a cadduana. 4 Ket idi nga inurnongna amin a panguloen dagiti papadi ken dagiti escriba ti umili, inintuudna cadacuada no sadino ngata ti pacayanacan iti Cristo. 5 Ket kinunada kencuana, Sadi Bethlehem sadi Judea: ta casta iti adda nga insurat di mammadto, 6 Ket sica Bethlehem, daga ni Juda, saan a sica ti cababassitan cadagiti principes ti Juda: ta sica ti pagtaudanto ti maysa a Governador, a mangipangulo iti ilic nga Israel. 7 Iti casta ni Herodes, inayabanna dagidi mamasirib a tattao iti nalimed, ket sinaludsudna cadacuada a naimbag ti tiempo a panagparang ti bituen. 8 Ket imbaonna ida sadi Bethlehem, a kunana, Incayo ket damagenyo a naimbag ti maipapan iti ubing; ket no masapulanyonto, ipacaammoyonto caniac, tapno siac mapanac met agrucbab kencuana. 9 Ket idi calpasan ti pannacatimudda iti ari, napanda; ket, adtoy, ti bituen, a nakitada idiay daya, agturturong iti masangoananda, agingga ti nacagteng ket nagsardeng iti ngatoen ti ayan ti ubing. 10 Ket idi a nakitada ti bituen, nagragrag-oda ti napalalo unay a rag-o. 11 ¶ Ket idi simrecda iti balay, nasaracanda ti anac nga ubing ken ni Maria nga inana, ket nagpaclebda, ken nagrucbabda kencuana: ket linucatanda dagiti gupgupitda, indatonda kencuana dagiti sagsagutda; balitoc, ken incienso, ken mirra. 12 Ket idinto a pinacdaaran ti Dios ida gapu iti maysa a tagtagainep a saanda nga agsublin ken Herodes, nagawidda iti dagada iti sabali a dalan. 13 Ket idi a nacapanawdan, adtoy, ti maysa nga angel ti Apo nagparang ken Jose iti maysa a tagtagainep, a kunkunana, Bumangonca, ket alaem ti anac nga ubing ken ti inana, ket aglemmengca idiay Egipto, ket aggianca sadiay agingga ti panangibagacto kenca: ta ni Herodes sapulennanto ti ubing tapno papatayenna. 14 Ket bimmangon, innalana di anac nga ubing ken ni inana iti rabii, ket napan idiay Egipto: 15 Ket naggian sadiay agingga ti ipapatay ni Herodes: tapno matungpal ti sinao ti Apo gapu iti pannacaaramat ti mammadto, a kunkunana, Nanipud Egipto inayabac ti anacco a lalaki. 16 ¶ Iti casta ni Herodes, idi nakitana nga inuy-uyongan dagiti mamasirib a tattao, nagpungtot unay, nagbaon, ket pinapapatayna dagiti amin nga ubbing a lallaki nga adda idi sadi Bethlehem, ken amin a beddengna, manipud cadagiti agtawen ti dua nga agpababa, cas ti tiempo a pannacaawatna a naan-anay cadagiti mamasirib a tattao. 17 Natungpal ngarud dagiti naisao ni mammadto a Jeremias, a kunkunana, 18 Idiay Rama ti timec nangeg, dung-aw, ken sangit, ken dackel a ladingit, ni Raquel a sangitanna dagiti annacna, ket dina kinayat ti maliwliwa, gapu ta awanda. 19 ¶ Ngem idi natayen ni Herodes, adtoy, maysa nga angel ti Apo nagparang iti maysa a tagtagainep ken Jose sadi Egipto, 20 A kunkunana, Bumangonca, ket alaem ta anac nga ubing ken ni inana, ket inca idiay daga ti Israel: ta nataydan dagiti mangsapul ti biag ti anac nga ubing. 21 Bimmangon ngarud, ket innalana di anac nga ubing ken ni inana, ket immay iti daga ti Israel. 22 Ket idi mangngegna a ni Arquelao agari idi sadi Judea a naisucat ken Herodes nga amana, nagbuteng a mapan sadiay: nupay casta, gapu ta pinacdaaran ti Dios iti maysa a tagtagainep, napan cadagiti disso ti Galilea: 23 Ket immay ken nagnaed idiay ili a managan Nazaret: tapno matungpal iti sinao dagiti mammadto, Isu managananto iti Nazareno. CAPITULO 3 1 Ket cadagidi nga al-aldaw immay ni Juan a Mamautizar, a nangascasaba idiay let-ang ti Judea, 2 A kunkunana, Agbabawicayo: ta ti pagarian ti langit adtoyen. 3 Ta daytoy isu daydi sinao ni mammadto nga Isaias, a kunkunana, Ti timec ti maysa nga agaw-awag iti let-ang, Isaganayo ti dalan ti Apo, palintegen dagiti dandan-ana. 4 Ket ni Juan met laeng adda pagan-anayna idi a dutdot ti camello, ken maysa nga barikes a lalat a nailicmut iti siketna; ket ti taraonna idi dagiti dudon ken atap nga diro. 5 Idin rimmuar a napan kencuana ti taga Jerusalem, ken amin a taga Judea, ken amin a taga arubayan ti Jordan, 6 Ket nabautizaranda kencuana idiay carayan Jordan, nga ipudpudnoda dagiti basbasolda. 7 ¶ Ngem idi nakitana dagiti adu nga Fariseo ken Saduceo nga um-umay iti pammautizarna, kinunana cadacuada, O dacayo caputotan dagiti carasaen, asino ti namalacad cadacayo a pumanaw iti pungtot nga umayto? 8 Agaramidcayo ngarud cadagiti bungbunga a maicari iti panagbabawi: 9 Ket dicayo panunoten iti unegyo met laeng a cunayo, Adda ni Abraham a pannaca-amami: ta kunak cadacayo, a ti Dios mabalinna ti mamangon uray pay cadagitoy a batbato cadagiti annac ni Abraham. 10 Ket itan ti wasay naicabilen iti ramut dagiti caycayo: tunggal cayo ngarud a di mangted ti nasayaat a bunga mapucan, ken maisungrod iti apuy. 11 Siac kinapudnona bautizarancayo iti danum a maipaay iti panagbabawi: ngem dayta umay sumaruno caniac ad-adda ti pannacabalinna ngem siac, nga dagiti sapatosna saannac a maicari nga agiggem: isu bautizarannacayto iti Espiritu Santo, ken apuy: 12 Ti paidna adda iti imana, ket sapridannanto a nalaing ti pagbayoanna, ket urnongennanto ti trigona iti camaligna; ket puorannanto ti taep iti di maiddep nga apuy. 13 ¶ Idin ni Jesus nanipud Galilea agingga ti Jordan napan ken Juan, tapno pabautizaran kencuana. 14 Ngem ni Juan cayatna coma idi a tipden, kunkunana, Siac masapulco ti pabautizaran kenca, ket sica umayca caniac? 15 Ngem idi simmungbat ni Jesus kinunana kencuana, Anamungam ita: ta casta ti maipaay cadatayo a pannangtungpal ti amin a kinalinteg. Idin inanamunganna. 16 Ket ni Jesus, idin a nalpas a nabautizaran, dagus a simmang-at nanipud iti danum: ket, adtoy, dagiti langlangit nalucatanda kencuana, ket nakitana ti Espiritu ti Dios a bumabbaba a casla calapati, ket nagdisso kencuana: 17 Ket adtoy ti maysa a timec a nanipud cadagiti langlangit, a kunkunana, Daytoy ti ay-ayatec nga Anacco, isu a pacapcapnecac unay. CAPITULO 4 1 Idin ni Jesus naipan iti Espiritu idiay let-ang tapno sulisogen ti diablo. 2 Ket idi a nagayunar iti uppat a pulo nga aldaw ken uppat a pulo a rabii, calpasanna ket isu nagbisin. 3 Ket idi ti mannulisog immay kencuana, kinunana, No sica ti Anac ti Dios, ibilinmo a dagitoy a batbato agbalinda a tinapay. 4 Ngem isu simmungbat ket kinunana, Adda a naisurat, Saan laeng a ti tinapay ti pagbiag ti tao, no di ket iti isuamin nga sao a rummuar iti ngiwat ti Dios. 5 Idin daydi diablo impanna iti nasantoan a ili, ket insaadna idiay murdong ti cangatoan a paset ti templo, 6 Ket kinunana kencuana, No sica iti Anac ti Dios, tumappuacca manipud ditoy agingga iti baba: ta adda a naisurat, Isu ibilinnanto cadagiti angelna ti maipapan kenca: ket sacruyendacanto cadagiti im-imada, amangan la ket ta maitibcol ta sacam iti bato. 7 Ni Jesus kinunana kencuana, Adda a naisurat manen, Dicanto sulisogen ti Apo a Diosmo. 8 Idi manen, ti diablo impanna iti maysa a bantay a natayag unay, ket impakitana kencuana dagiti isuamin a pagpagarian ti lubong, ken dagiti dayagda; 9 Ket kinunana kencuana, Amin dagitoy itdecto kenca, no agpaclebca ken agrucbabca caniac. 10 Idin ni Jesus kinunana kencuana, Pumanawcan, Satanas: ta adda a naisurat, Agrucbabca iti Apo a Diosmo, ket isu laeng ti pagserviam. 11 Idin di diablo pinanawanna, ket, adtoy, dagiti angel dimtengda ket nagservida kencuana. 12 ¶ Ngem idi nangngeg ni Jesus a ni Juan adda a nabalud, nagsubli idiay Galilea; 13 Ket pinanawanna ti Nazaret, dimteng ken nagnaed idiay Capernaum, nga adda iti igid ti baybay, cadagiti nagbeddengan ti Zabulon ken ti Neftali: 14 Tapno matungpal ti sinao ni Isaias nga mammadto, a kunkunana, 15 Ti daga ti Zabulon, ken ti daga ti Neftali, iti denna ti dalan nga agpabaybay, iti labes ti Jordan, Galilea dagiti Gentiles; 16 Dagiti umili a nagtugaw cadagiti sipnget nacakitada ti dackel a lawag; ket dagiti nagtugaw iti disso ken linong ni patay ti silaw linawaganna ida. 17 ¶ Nanipud idin rinuggian ni Jesus ti nangascasaba, ken nagcuna, Agbabawicayo: ta ti pagarian ti langit adtoyen. 18 ¶ Ket ni Jesus, idi a nagnagna iti denna ti baybay ti Galilea, nakitana ti dua nga agcabsat, ni Simon a managan Pedro, ken ni Andres a cabsatna, a mangiwaywayat iti maysa nga iket iti baybay: ta mangalapda; 19 Ket kunana cadacuada, Umaycayo sumurot caniac, ket pagbalinencayo a mangalap cadagiti tattao. 20 Ket dagus a pinanawanda dagiti iketda, ket simmurotda kencuana. 21 Ket idi a nagtuloy a nagna manipud sadiay, nakitana ti dua pay nga agcabsat, ni Santiago nga anac ni Zebedeo, ken ni Juan a cabsatna, nga nacalugan iti uneg ti viray agraman ken Zebedeo nga amada, a tartarimaanenda dagiti iketda; ket inayabanna ida. 22 Ket dagus a pinanawanda di viray ken ni amada, ket simmurotda kencuana. 23 ¶ Ket ni Jesus linawlawna ti amin a Galilea, a nangisursuro cadagiti sinagogada, ken nangicascasaba ti evangelio ti pagarian, ket nangpapaimbag cadagiti amin a kita a sacsakit ken ti an-annayen cadagiti umili. 24 Ket nagdinamag iti amin a Syria: ket inyegda kencuana dagiti isuamin nga tattao a masacsakit nga kinaptan ti nadumaduma a sagubanit ken rigrigat, ken dagiti nagunggan dagiti sairo, ken dagiti adda bulanbulanenda, ken dagiti di makagunay; ket pinaimbagna ida. 25 Ket idiay simmurotda kencuana dagiti napalalo caaduna a bunggoy dagiti tao a naggapu iti Galilea, ken Decapolis, ken Jerusalem, ken Judea, ken iti labes ti Jordan. CAPITULO 5 1 Ket idi nakitana dagiti adu a tattao, immuli isuna iti bantay: ket idi nacasimpan, dagiti adalanna immayda kencuana: 2 Ket nangrugi a nagsao, nga insurona ida, a kunkunana, 3 Bendito dagiti napanglaw iti espirituda: ta cucuada ti pagarian ti langit. 4 Bendito dagiti agladingit: ta maliwliwadanto. 5 Bendito dagiti naemma: ta tawidendanto ti daga. 6 Bendito dagiti mabisin ken mawaw iti kinalinteg: ta mapnecdanto. 7 Bendito dagiti mananga-asi: ta lac-amendanto ti asi. 8 Bendito dagiti nadalus ti pusoda: ta makitadanto ti Dios. 9 Bendito dagiti mamagcacappia: ta managanandanto annac ti Dios. 10 Bendito dagiti maidadanes a maipuon iti kinalinteg: ta cucuada ti pagarian ti langit. 11 Benditocayo, inton lalaisendacayo, ken idadadanesdacayo, ken pagsasaoandacayo ti amin a kita ti dakes nga agulbodda, gapu caniac. 12 Agragsaccayo, ken agrag-ocayo la unay: ta ti gunggonayo dackel sadi langit: ta casta ti panangidadanesda cadagiti mammadto a nagbiag nga immun-una ngem dacayo. 13 ¶ Dacayo ti asin ti daga: ngem no ti asin timmamnayen, anianto ti pangasin kencuana? awanen ti capapaayanna, no di ket maibelleng iti ruar, tapno payatpayatento dagiti tattao. 14 Dacayo ti silaw ti lubong. Ti maysa nga ili a naisaad iti rabaw ti maysa a turod nga saan a mabalin nga ilemmeng. 15 Ket saan met a gangatan dagiti tao ti maysa a silaw, ket sana icabil iti siroc ti maysa a salop, no di ket iti maysa a pagsilawan; ket lawaganna dagiti isuamin nga adda iti balay. 16 Casta coma ti panaglawag ti silawyo iti sangoanan dagiti tattao, tapno makitada dagiti naimbag nga ar-aramidyo, ket dayawenda ni Amayo nga adda sadi langit. 17 ¶ Dicayo pagarupen nga immayac a mangdadael iti linteg, wenno cadagiti mammadto: Saannac nga immay a mangdadael, no di ket mangtungpal. 18 Ta ti kinapudnona kunak cadacayo, Nga agingga ti mapucaw ti langit ken daga, uray la coma no maysa a jota wenno tulnec dinto mapucaw iti linteg, agingga ti isuamin ket matungpalda. 19 Gapuna uray siasino a mangsalungasingto iti maysa cadagitoy nga bilin a cababassitan, ken mangisuro ti casta cadagiti tattao, managananto ti bassit unay idiay pagarian ti langit: ngem uray siasino a mangaramid ken mangisuro cadacuada, isu managananto ti dackel iti pagarian ti langit. 20 Ta siac kunak cadacayo, A no ti kinalintegyo ket saannanto a labsan iti kinalinteg dagiti escriba ken Fariseo, ni caanoman dicayto sumrec iti pagarian ti langit. 21 ¶ Nangngegyo a naisasao idi nabayagen a tiempo, Dica mamapatay; ket siasinoman a mamapatay agpeggadto iti pannacaocom: 22 Ngem kunak cadacayo, Nga uray siasino a gumura iti cabsatna nga awan ti gapgapuna agpeggadto iti pannacaocom: ken uray siasino nga agcunanto iti cabsatna, Ong-ong, agpeggadto iti pangocoman: ket uray siasino nga agcunanto kencuana, Sica maag, agpeggadto iti impierno nga apuy. 23 Ngarud no agidatdatagca ti sagutmo iti altar, ket idiay malagipmo a ni cabsatmo adda aniaman kencuana a maibusor kenca; 24 Panawam sadiay ti sagutmo iti sangoanan ti altar, ket inca; makicappia nga umuna pay ken cabsatmo, ket calpasanna umayca ket idatonmo ti sagutmo. 25 Makicappiaca iti madaras iti caringgormo, no addaca pay laeng a maicuyog kencuana iti dalan; di la ket ta maaramid a ti cabusormo iyawatnaca iti ocom, ket ti ocom iyawatnaca iti official, ket maipisocca iti pagbaludan. 26 Pudno kunak kenca, A dicanto rummuar sadiay, agingga ti mabayadam ti camaudianan a maravilis1. 27 ¶ Nangngegyo a naisasao idi nabayagen a tiempo, Dica makicamalala ti saanmo nga asawa: 28 Ngem siac kunak cadacayo, Nga uray siasino nga mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna isu ket nakicamalalan kencuana babaen iti pusona. 29 Ket no ta matam a makincannawan isu ti mangted kenca ti pacaitibcolam, isu suatem, ket ibellengmo: ta nasaysayaat kenca a mapucaw ti maysa cadagiti camcamengmo, ngem ti isuamin a bagim maibelleng sadi impierno. 30 Ket no ta imam a makincannawan isu ti pakaitibcolam, isu ti putdem, ket ibellengmo: ta nasaysayaat kenca a mapucaw ti maysa cadagiti camcamengmo, a saan ket nga ti isuamin a bagim maibelleng sadi impierno. 31 Casta met a naisaon, Uray siasinoman a mamagtalaw iti asawana a babai, itedna kencuana ti surat ti panagsina: 32 Ngem siac kunak cadacayo, A ti mamagtalaw iti asawana a babai, nga saan met a maipuon iti pannakicamalala, isu ket pinagbalinna a makicamcamalala a babai: ket iti met mangasawa iti napagtalaw a babai macabasol iti pannakicamalala. 33 ¶ Manen, nangegyo a naisasao idi nabayagen a tiempo, Dica agsapata iti ulbod, no di ket tungpalemto dagiti sapsapatam iti Apo: 34 Ngem siac kunak cadacayo, Dicayo agsapata a pulos; uray gapu iti langit; ta isu ti ayan iti trono ti Dios: 35 Uray gapu iti daga; ta isu pagbatayan dagiti sacsacana: uray gapu iti Jerusalem; ta isu ti ili ti dackel nga Ari. 36 Uray gapu iti ulom dicanto agsapata, ta dica macaaramid iti uray maymaysa a booc a puraw man wenno nangisit. 37 Castoy coma ngarud ti panagsaoyo, Wen, wen; Saan, saan: ta ti surocna dagitoy ket agtaud iti dakes. 38 ¶ Nangngegyo a naisasaon, Mata supapacan iti mata, ket ngipen ti ngipen: 39 Ngem siac kunak cadacayo, Dicayo sarangten ti dakes: ket ti siasinoman a tumungpa iti pingpingmo a macannawan, iparangmo pay kencuana ti bangir. 40 Ket no adda tao nga agpanggep a mangidarum kenca iti linteg, ket alaenna ti pagan-anaymo, bay-am nga alaenna pay ti cagaymo. 41 Ket siasinoman a mangpilit kenca a mapan iti maysa a millia, cumuyogca kencuana iti dua. 42 Iccam ti agdawat kenca; ket ti agtarigagay nga bumulod kenca isu ti dica tallicudan. 43 ¶ Nangngegyo a naisasaon, Ayatem ti caarrobam, ket guraem ti cabusormo. 44 Ngem siac kunak cadacayo, Ayatenyo dagiti cabusoryo, benditoem dagiti mangilunod cadacayo, agaramidcayo dagiti nasayaat cadagiti gumura cadacayo, ket icarcararaganyo dagiti mangirurumen cadacayo, ken mangidadanes cadacayo; 45 Tapno annacnacayo ni Amayo nga adda sadi langit: ta parruarenna ti initna cadagiti dakes ken cadagiti naimbag, ket pagtudoenna a maipaay cadagiti nalinteg ken nakillo. 46 Ta no ayatenyo dagiti agayat cadacayo, ania ti magungonayo? saan cadi a casta ti aramiden met dagiti agsingsingir ti buis? 47 Ket no dagiti cacabsat laeng ti cablaawanyo, ania ti nacaiyad-addaan ti aramidyo ngem cadagiti dadduma? saan a casta ti aramiden met dagiti agsinsingir ti buis? 48 Agimbagcayo ngarud nga awan pagcuranganna, a cas ken Amayo a nailangitan nga awan pagcuranganna. CAPITULO 6 1 Agannadcayo ta saancayo nga agaramid iti panaglimos iti sangoanan dagiti tao, tapno makitadacayo: ta no casta awan ti gunggonayo ken Amayo nga adda sadi langit. 2 Ngarud intono manglimosca, dicanto pagunien ti tangguyob iti sangoanam, a cas iti aramiden dagiti aginsisingpet cadagiti sinagoga ken cadagiti calcalsada, tapno madayawda cadagiti tattao. Pudno kunak cadacayo, Inawatdan ti gunggonada. 3 Ngem sica intono manglimosca, saan coma nga maamoan ti macatigidmo ti aramiden ti macanawanmo: 4 Tapno ti limosmo nalimed: ket ni Amam a macakita iti nalimed isu gungonaannacanto a nalawag. 5 ¶ Ket intono agcararagcayo, saancayo a cas cadagiti managinsisingpet: ta isuda ayatenda ti agcararag a sitatacder cadagiti sinagoga ken cadagiti lanlansangan dagiti daldalan, tapno makita ida dagiti tattao. Pudno kunak cadacayo, Inawatda ti gunggonadan. 6 Ngem sica, intono agcararagca, sumrecca iti siledmo, ket intono nairikepmon ti ruangan, agcararagca ken Amam nga adda iti nalimed; ket ni Amam a macakita iti nalimed gungonaannacanto a nalawag. 7 Ngem iti panagcararagyo, dicay aramaten dagiti awan capapayanna a panagulit-ulit, a cas ti aramiden dagiti Gentil: a panunotenda a maipangagdanto gapu cadagiti adu a sasaoda. 8 Dicayo ngarud tuladen ida: ta ni Amayo ammona no aniadan dagiti banbanag nga masapulyo, casacbayan ti panangdawatyo kencuana. 9 Dacayo ngarud agcararagcayo a castoy: Amami nga adda sadi langit, Maconsagrado coma iti naganmo. 10 Ti pagariam umay. Ti pagayatam maaramid coma ditoy daga, a cas met sadi langit. 11 Itedmo cadacami ita nga aldaw ti inaldaw a taraonmi. 12 Ket pacawanennacami cadagiti ut-utangmi, a cas met pammacawanmi cadagiti nacautang cadacami. 13 Ket dinacam iyeg iti pannacasulisog, no di ket isalacannacami iti dakes: Ta cucuam ti pagarian, ken ti pannacabalin, ken ti gloria, awan patinggana. Amen. 14 Ta no pacawanenyo dagiti ttao dagiti salungasingda, ni Amayo a nailangitan pacawanennacayto met: 15 Ngem no saanyo a pacawanen dagiti tattao dagiti salungasingda, ni Amayo dinacayto met pacawanen cadagiti salungasinyo. 16 ¶ Ket intono agayunarcayo, saancayo, a casla cadagiti managinsisingpet, a naliday: ta baliwanda ti rupada, tapno agparang a nagayunarda cadagiti tattao. Pudno kunak cadacayo, Inawatda ti gungonadan. 17 Ngem sica, inton agayunarca, lanaam ti ulom, ken agdiram-osca; 18 Tapno di maiparang cadagiti tattao nga agayunarca, no di ken Amam nga adda iti nalimed: ket ni Amam, a macakita iti nalimed, gungonaannacanto iti nalawag. 19 ¶ Saancayo nga agurnong cadagiti kinabacnang nga agpaay cadacayo ditoy daga, isu a ti sanga ken ti lati dadaelenda ida, ken isu a dagiti mannanacaw calienda ket tacawenda: 20 Ngem agurnongcayo cadagiti kinabacnang sadi langit, isu a ti sanga ken ti lati dida mabalin a dadaelen, ken isu a dagiti mannanacaw dida calien ken tacawen: 21 Ta no adino ti ayan ti kinabacnangyo, addanto met idiay ti pusoyo. 22 Ti pagsilawan ti bagi isu ti mata: gapuna no ti matam maymaysa, amin a bagim napnoanto ti lawag. 23 Ngem no ti matan dakes, amin a bagim nasipngetto. No ti silaw ngarud nga adda kenca nasipnget, nagdackelan ket ti sipngetnan! 24 ¶ Awan ti tao a macabalin nga agservi iti dua nga appo: ta guraennanto ti maysa, ken ayatennanto ti sabali; wenno sumurotto iti maysa, ket umsienna ti sabali. Dicayo mabalin ti agservi iti Dios ken iti kinabacnang. 25 Gapuna kunak cadacayo, Dicayo naagawa iti maipaay iti biagyo, no ania ti canenyonto, wenno ania ti inumenyonto; ken uray ti bagiyo, no ania ti icawesyonto. Saan aya a nangnangrona ti biag ngem iti pagtaraon, ken ti bagi ngem iti cawes? 26 Imutectecanyo dagiti tumatayab ti langit: a dida agmula, dida met agani, ket dida agurnong cadagiti camcamalig; ket ni Amayo a nailangitan taraonanna pay ida: Saancayo aya a napatpateg unay ngem isuda? 27 Ngem asino cadacayo ti macabalin a gapu iti panagagawana a mabalinna a nayonan ti sangcasico ti rucod ti catayagna? 28 Ket no maipapan iti pagan-anay apayapay naagawacayo? Usigenyo dagiti lirlirio iti talon, no casano ti panagdackelda; saanda nga agaramid, ket dida met mambi: 29 Ngem kunak cadacayo, Nga uray pay ni Salomon agraman ti isuamin a kinadayagna ket saan a nacawesan a cas iti maysa cadacuada. 30 Ngarud, no ti Dios casta ti panangawesna iti root cadagiti cataltalonan, nga ita agbiag, ket inton bigat maisungrod iti dalican, saan aya a nangnangrona a dacayo ti cawesannanto, O dacayo a bassitan pammati? 31 Dicayo ngarud agagawa, a cuncunayo: Ania ti canenminto? wenno, Ania ti inumenminto? wenno, Ania ti pagpagan-anayminto? 32 (Ta dagiti Gentil ipangpangronada a sapulen amin dagitoy a banbanag:) ta ni Amayo a nailangitan ammona ti pannacasapulyo amin dagitoy a banbanag. 33 Ngem birokenyo nga umuna ti pagarian ti Dios, ken ti kinalintegna; ket isuamin dagitoy a banbanag mainayondanto cadacayo. 34 Saancayo ngarud nga agagawa iti maipaay iti aldaw a sumaganad: ta ti aldaw a sumaganad agawaannanto ti maipaay kencuana: Umdasen iti tunggal aldaw ti dakes nga adda. CAPITULO 7 1 Dicayo mangocom, tapno dicayo maocom. 2 Ta iti panangocom nga aramidenyo, casta met ti pannacaocomyonto: ket iti rucod a pangrucodyo, isu met ti pacarucodanyonto. 3 Ket apayapay matmatam ti puling nga adda iti mata ni cabsatmo, ket dica met mabigbig ti pasanggir nga adda iti matam met laeng? 4 Wenno casano ti panagcunamto ken cabsatmo, Iccatecman iti puling dita matam; ket, adtoy, ti maysa a pasanggir adda met gayam iti matam? 5 Sica a managinsisingpet, umuna pay nga iccatem ti pasanggir iti matam; ket iti casta macakitacanto a nalawag iti panangiccatmo ti puling iti mata ni cabsatmo. 6 ¶Saanyo nga ited iti nasantoan cadagiti as-aso, ket saanyo met nga ipurruac dagiti perlasyo iti sangoanan dagiti babuy, di la ket ta payatpayatenda ida cadagiti sacsacada, ket sangoendacayo a gusabgusaban. 7 ¶Agdawatcayo, ket maiccancayto; agsapulcayo, ket macasaraccayto; agtuctoccayo, ket mailucatancayto: 8 Ta ti siasinoman nga agdawat ket umawat; ken ti agsapul ket macasarac; ket ti daydiay nga agtuctoc ket mailucatanto. 9 Asino ti tao nga adda cadacayo, a no ti anacna dumawatto coma ti tinapay, isu iccannanto aya ti maysa a bato? 10 Wenno no dumawatto ti maysa nga ican, isu iccannanto aya ti maysa nga uleg? 11 Ngarud no dacayo, idinto a dakescayo, ammoyo ti mangted cadagiti nasayaat a sagsagut cadagiti annacyo, saan aya a nangnangrona pay ni Amayo nga adda sadi langit a mangtedto dagiti nasayaat a banbanag cadagiti agdawat kencuana? 12 Gapuna amin dagiti banbanag a cayatyonto nga dagiti tattao aramidenda coma cadacayo, casta met ti aramidenyo cadacuada: ta daytoy isu ti linteg ken dagiti mammadto. 13 ¶Sumreccayo ti ruangan a nailet: ta acaba ti ruangan, ken nalawa ti dalan, a mangiturong iti pacadadaelan, ket adunto dagiti sumrec kencuana: 14 Gapu ta nailet ti ruangan, ken akikid ti dalan, a mangiturong iti biag, ket bassit dagiti macasarac kencuana. 15 ¶Agalluadcayo cadagiti naulbod nga mammadto, nga umayda cadacayo a nacacawes a casla carnero, ngem iti unegda loboda nga nararawet. 16 Mailasinyonto ida gapu cadagiti bungbungada. Adda aya tao nga agpuros ti uvas cadagiti casisiitan, wenno higos cadagiti cacalunayan? 17 Iti casta tunggal nasayaat a cayo mangted bungbunga a nasayaat; ngem ti cayo a dakes mangted bungbunga a dakes. 18 Ti nasayaat a cayo saanna a mabalin ti mangted ti bungbunga a dakes, casta met ti cayo a dakes di met macaited ti bungbunga a nasayaat. 19 Tunggal cayo a saan a mangted ti bunga a nasayaat ket mapucan, ket maibelleng iti apuy. 20 Gapuna cadagiti bungbungada mailasinyonto ida. 21 ¶ Saan a ti tunggal maysa nga agcuna caniac, Apo, Apo, sumrecto iti pagarian ti langit; no di ket ti mangaramid ti pagayatan ni Amac nga adda sadi langit. 22 Adunto dagiti agcuna caniac iti daydiay nga aldaw, Apo, Apo, saan cami aya a nagipadto iti naganmo? ket iti naganmo pinarruarmi dagiti sasairo? ket iti naganmo nagaramidcami cadagiti adu nga datdatlag? 23 Ket siac ipalgacconto cadacuada, Uray caano dicayo naam-ammo: umadayocayo caniac, dacayo nga agar-aramid ti dakes. 24 ¶ Siasinoman ngarud a dumngeg cadagitoy nga sasaoc, ket aramidenna ida, ipadisconto iti maysa a masirib a tao, a binangonna ti balayna iti rabaw ti bato: 25 Ket nagtinnag ti tudo, ket immay dagiti laylayus, ket nagangin, ket nagdissooranda daydi a balay; ket saan a natuang: ta nabangon iti rabaw ti bato. 26 Ket amin a macangngeg cadagitoy a sasaoc, ket saanna ida nga aramiden, maipadisto iti maysa nga maag a tao, a binangonna ti balayna iti rabaw ti darat: 27 Ket nagtinnag ti tudo, ket immay dagiti laylayus, ket nagangin, ket nagdissooranda daydi a balay; ket natuang: ket dackel ti pannacarbana. 28 Ket calpasanna, idi a ni Jesus nalpasnan dagitoy a sasao, dagiti tattao nagsiddaawda iti isursurona: 29 Ta insursurona ida a cas maysa nga adda pannacabalinna, ket saan a cas cadagiti escriba. CAPITULO 8 1 Ket idi a simmalog iti bantay, adu a tattao ti simmurot kencuana. 2 Ket, adtoy, ti maysa nga agleproso immay ket nagrucbab kencuana, a kunkunana, Apo, no pagayatam coma, mabalinnac a dalusan. 3 Ket ni Jesus inunnatna ti imana, ket sinagidna, a kinunana kencuana, Cayatco; madalusanca coma. Ket naigiddato a daydi leprosona nadalusan. 4 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Kitaem ta dica ibaga iti uray siasino a tao; ngem inca, agparangca iti padi, ket idatonmo ti sagut nga imbilin ni Moises, tapno pacapanecnecanda. 5 ¶ Ket idi simrec ni Jesus idiay Capernaum, immay kencuana ti maysa nga centurion, a nagpacpacaasi kencuana, 6 A kunkunana, Apo, ti adipenco adda idiay balay a naidalit a di macagunay, ket matoocan unay. 7 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Umayacto ket paimbagec isuna. 8 Ket simmungbat di centurion ket kinunana, Apo, saanac a maicari nga umawat kenca iti uneg ti balayco: ngem saoem laeng ti sao, ket ti adipenco umimbagto. 9 Ta siac pay idinto a taoac laeng iti babaen ti turay, addaanac solsoldado iti babaen ti turayco: ket kunak daytoy nga tao, Inca, ket mapan; ket iti sabali, Umayca, ket umay: ket iti adipenco, Aramidem daytoy, ket aramidenna. 10 Ket idi a ni Jesus nangngegna daytoy, nagsiddaaw, ket kinunana cadagiti sumursurot kencuana, Pudno kunak cadacayo, saannac pay a nacasarac ti castoy a cadackel ti pammati, saan, saan uray iti amin nga Israel, 11 Ket kunak cadacayo, Nga adu dagiti umayto nga aggapu iti daya ken laud, ket makicatugawdanto ken Abraham, ken Isaac, ken ni Jacob, iti pagarian ti langit. 12 Ngem dagiti annac ti pagarian maibellengdanto iti sipnget iti ruar: idiay addanto panagdung-aw ken panagngaretnget dagiti ngipen. 13 Ket ni Jesus kinunana idi centurion, Incan; ket cas iti pammatim, maaramid coma kenca. Ket daydi adipenna naimbagan idi met la nga horas. 14 ¶ Ket idi immay ni Jesus iti balay ni Pedro, nakitana ni catuganganna a babai nga naidalit, ket masakit iti gorigor: 15 Ket sinagidna ti ima daydi babai, ket ti gorigor pimmanaw kencuana: ket isu bimmangon, ket nagservi cadacuada. 16 ¶ Ket idi malemen, inyegda kencuana dagiti adu a nagunggan dagiti sairo: ket pinarruarna dagiti sairo ti saona, ket pinaimbagna dagiti amin nga masacsakit idi: 17 Tapno matungpal ti sinao ni mammadto nga Isaias, a kunkunana, Isu met laeng innalana dagiti sagubanittayo, ket inawitna dagiti sacsakittayo. 18 ¶ Idi nakita ni Jesus dagidi adu a tattao iti licmutna, imbilinna nga umalisda a mapan idiay bangir. 19 Ket immay ti maysa nga escriba, ket kinunana kencuana, Mannursuro, surotencanto uray sadino ti papanam. 20 Ket ni Jesus kunana kencuana, Dagiti lobo ket addaanda cadagiti rucrukib, ket dagidi tumatayab iti tangatang addaanda cadagiti um-umoc; ngem ti Anac ti tao awan man la iti pagpunganan iti ulona. 21 Ket iti maysa cadagiti adalanna kinunana kencuana, Apo, palubusannac ta innac pay coma iponpon ni amac. 22 Ngem ni Jesus kunana kencuana, Surotennac; bay-am a dagiti natay iponponda dagiti minatayda. 23 ¶ Ket idi isu simrec iti maysa a viray, dagiti adalanna simmurotda kencuana. 24 Ket, adtoy, napasamac iti dackel a baggio sadiay baybay, iti casta a ti viray masabsabuagan cadagiti dalluyon: ngem isu matmaturog idi. 25 Ket dagidi adalanna immasidegda kencuana, ket rini-ingda, nga kunkunada, Apo, isalacannatayo: mapucawtayon. 26 Ket kunana cadacuada, Apayapay agbutengcayo, O dacayo a bassitan pammati? Idin bimmangon, ket tinubngarna dagidi angin ken di baybay; ket naadda a naglinac unay. 27 Ket dagiti tattao nagsiddaawda, a cunkunada: Ania a cababalin daytoy a tao, ta uray dagiti angin ken ti baybay agtulnogda kencuana! 28 ¶ Ket idi dimteng idiay bangir nga igid iti daga dagiti Gergesenes, immay simmabet kencuana dagiti dua a nagunggan dagiti sairo, a rimmuarda idi cadagiti tantanem, a naglausan ti kinauyongda, iti casta awan ti tao a macaitured a lumabas idi iti dayta a dalan. 29 Ket, adtoy, nagickisda, a cunkunada, Ania ti bibiangmi kenca, Jesus, sica Anac ti Dios? immayca cadi ditoy tapno parigatennacami casacbayan ti tiempo? 30 Ket adda idi iti adayu cadacuada ti maysa nga arban ti adu nga babuy nga mangmangan. 31 Ket dagiti sairo nagdawatda kencuana, a cunkunada, No parruarennacami, ibaonnacami cadi idiay arban dagiti babuy. 32 Ket kinunana cadacuada, Incayo. Ket idi rimmuarda, napanda iti arban dagiti babuy: ket, adtoy, amin ti arban dagiti babuy timmarayda a sidadarasodos iti maysa a teppang iti baybay, ket natayda cadagiti dandanum. 33 Ket dagiti agtaraken cadagiti babuy timmarayda, ket napanda iti ili, ket sinaritada amin, ken dagiti napasamac cadagiti nagunggan dagiti sairo. 34 Ket, adtoy, amin nga umili rimmuar a simmabet ken Jesus: ket idi nakitada, nagdawatda kencuana a pumanaw coma cadagiti beddengda. CAPITULO 9 1 Ket isu simrec iti maysa a viray, ken bimmallasiw, ket simrec iti ilina. 2 Ket, adtoy, inyegda kencuana ti tao a di macagunay, a naidalit iti pagiddaan: ket idi a makita ni Jesus ti pammatida kinunana idi saan a macagunay; Anac, maragsacanca coma; dagiti basbasolmo mapacawanda. 3 Ket, adtoy, dadduma cadagiti escriba kinunada iti nakemda, Daytoy a tao nagtabbaaw. 4 Ket idinto nga ammo ni Jesus dagiti panunotda kinunana, Apayapay nga agpanunotcayo ti dakes cadagiti puspusoyo? 5 Ta ania ti nalaclaca, iti panagcuna, Dagiti basbasolmo mapacawanda; wenno ti panagcuna, Tumacderca, ken magnaca? 6 Ngem tapno maammoanyo a ti Anac ti tao adda pannacabalinna ditoy daga a mamacawan cadagiti basbasol, (idin kunana iti saan a macagunay,) Bumangonca, alaem ta iddam, ket inca idiay balaymo. 7 Ket isu bimmangon, ket napan iti balayna. 8 Ngem dagiti adu a tao idi nakitada daytoy, nagsiddaawda, ket dinaydayawda ti Dios, a nangted ti castoy a pannacabalin cadagiti tao. 9 ¶ Ket idi pimmanaw ni Jesus sadiay, nakitana ti maysa a tao, managan ti Mateo, nga adda a situtugaw iti pagsingiran ti buis: ket kinunana kencuana, Surotennac. Ket timmacder, ket simmurot kencuana. 10 ¶ Calpasanna, idi a ni Jesus adda a situtugaw iti panganan idiay balay, adtoy, dagiti adu nga agsingsingir ti buis ken managbasol immayda ket nakisangoda kencuana agraman cadagiti adalanna. 11 Ket dagiti Fariseo idi nakitada daytoy, kinunada cadagiti adalanna, Apayapay makipangan ti Manursuroyo cadagiti agsingsingir ti buis ken cadagiti managbasol? 12 Ngem idi nangngeg ni Jesus daytoy, kinunana cadacuada, Dagiti nacaradcad awan ti pacasapulanda iti mangngagas, no di ket cadagiti masakit. 13 Ngem incayo ngarud ket adalenyo no ania ti cayatna a saoen daytoy, Asi ti calicagumac, ket saan a daton: ta saanac nga immay nga agayab cadagiti nalinteg, no di ket cadagiti managbasol iti panagbabawi. 14 ¶ Idin immasideg kencuana dagidi adalan ni Juan, a cunkunada, Apayapay a dacami ken dagiti Fariseo agayunarcami a masansan, ngem dagiti adalam dida agayunar? 15 Ket ni Jesus kinunana cadacuada, Mabalin aya nga ti annac dagiti makiboda agpanesda, no adda pay laeng cadacuada ti novio? ngem umaydanto dagiti aldaw, a ti novio maiccatto cadacuada, ket iti casta agayunardanton. 16 Awan ti tao a mangitacup ti lupot a baro iti daan a pagan-anay; ta iti casta intono cumsenen ti naitacup, rumsua a lumawlawa ti pigisna. 17 Ket dida met icabil ti baro nga arac cadagiti daan a supot ti lalat: di la ket bumtacda, ket ti arac maibelleng, ket madadael dagiti lalat: ngem icabilda ti arac a baro cadagiti supot ti lalat a baro, ket mataginayonda a dua. 18 ¶ Idi sasaoenna dagitoy cadacuada, adtoy, immay ti maysa a panguloen, ket nagrucbab kencuana, a kunkunana, Tay anacco a babai capatpatayna: ngem umayca ket ipataymo ti imam kencuana, ket agbiagto. 19 Ket timmacder ni Jesus, ket simmurot kencuana, agraman dagiti adalanna. 20 ¶ Ket, adtoy, ti maysa a babai, a masakit iti panagbulos ti dara iti sangapulo ket dua a tawenen, immasideg iti licudanna, ket sinagidna ti pingir di pagan-anayna: 21 Ta kinunana iti nakemna, No mabalinco coma a sagiden uray laeng ti pagan-anayna, mapaimbagacto. 22 Ket ni Jesus nagpusipos, ket idi a nakitana di babai, kinunana, Anac, maliwliwaca coma; ti pammatim pinaimbagnaca. Ket di babai napaimbag nanipud idi met la nga horas. 23 Ket idi dimteng ni Jesus iti balay daydi panguloen, nakitana dagiti agtoctocar cadagiti flauta ken dagiti tao nga agar-ariwawa, 24 Kinunana cadacuada, Wayaanyo ti pagnaan: ta ti balasang saan a natay, ngem matmaturog. Ngem kinatawaanda nga lalaisen. 25 Ket idi naparuaren dagiti tattao, isu simrec, ket iniggamanna ti ima di balasang, ket ti balasang timmacder. 26 Ket ti damag nagracurac ti amin iti daydiay a daga. 27 ¶ Ket idi pimmanaw ni Jesus sadiay, dua a bulsec simmurotda kencuana, nga agpucpuccawda, a cunkunada, O Anac ni David, caasiannacami, 28 Ket idi nacastrec iti maysa a balay, immasidegda kencuana dagidi bulsec: ket ni Jesus kunana cadacuada, Patienyo a mabalinco nga aramiden daytoy? Kunada kencuana, Wen, Apo. 29 Idin sinagidna dagiti matada, a kunkunana, Cas iti pammatiyo maaramid coma cadacayo. 30 Ket dagiti matada nalucatanda; ket ni Jesus imbilinna cadacuada iti nairut, a kunana, Kitaenyo ta awan coma ti tao a macaammo. 31 Ngem, idi nacapanawdan, inwarada ti damagna iti isuamin daydiay a daga. 32 ¶ Ket idi madamada a rummuar, adtoy, inyegda kencuana ti maysa a tao nga umel a nagunggan ti sairo. 33 Ket idi a naparuaren ti sairo, di umel nagsao: ket dagiti tattao nagsiddaawda, a cunkunada, Uray caano saan pay a nakita iti castoy ditoy Israel. 34 Ngem dagidi Fariseo kinunada, Parruarenna dagiti sairo gapu ti pannacabalin ti pangulo dagiti sairo. 35 Ket ni Jesus linawlawna dagiti amin nga il-ili ken purpuroc, a nangisursuro cadagiti sinagogada, ken nangicascasaba ti naimbag a damag ti pagarian, ket pinapaimbagna amin nga sacsakit ken amin a kita ti an-annayen dagiti tattao. 36 ¶ Ket idi nakitana dagiti adu unay nga tattao, simnec ti asina cadacuada, gapu ta napacsuyanda, ken nawarawarada, a casla carnero nga awan ti pastorna. 37 Idin kunana cadagiti adalanna, Ti anien pudno nga adu, ngem bassit dagiti agani; 38 Dawatenyo ngarud iti Apo ti anien, tapno mangibaon coma cadagiti agani iti anienna. CAPITULO 10 1 Ket idi nga inayabanna dagiti sangapulo ket dua nga adalanna, iniccanna ida ti pannacabalin nga maibusor cadagiti espiritu a narugit, tapno pagtalawenda ida, ket paimbagenda ti amin a kita iti sacsakit ken ti amin a kita iti an-annayen. 2 Ita dagiti nagan dagiti sangapulo ket dua nga apostol ket isuda dagitoy; Ti umuna, Simon, isu a managan Pedro, ken ni Andres a cabsatna; ni Santiago nga anac ni Zebedeo, ken ni Juan a cabsatna; 3 Felipe, ken ni Bartolome; ni Tomas, ken ni Mateo nga agsingsingir ti buis; ni Santiago nga anac ni Alfeo, ken ni Lebbaus, nga nabirngasan ti Tadeo; 4 Ni Simon a Cananita, ken ni Judas Iscariote, isu met a nangliput kencuana. 5 Dagitoy sangapulo ket dua imbaon ni Jesus, ket binilinna ida, a kunkunana, Dicayo mapan iti dalan dagiti Gentil, ket dicayo met sumrec iti uray ania nga ili dagiti taga Samaria: 6 No di ket mapancayo nga umuna cadagiti napucaw a carnero iti balay ti Israel. 7 Ket no mapancayo, mangascasabacayo, a cuncunayo, Ti pagarian ti langit dimtengen. 8 Paimbagenyo dagiti masacsakit, dalusanyo dagiti agleproso, pagungarenyo dagiti natay, parruarenyo dagiti sairo: ti inawatyo nga awan baybayadna, itedyo nga awan baybayadna. 9 Dicayo agbalon ti balitoc, uray pirac, uray cobre² cadagiti barikesyo, 10 Uray supot a maisagana iti dalan, uray dua a pagan-anay, uray sapatos, uray sarucod: ta ti mangmangged maicari iti taraonna. 11 Ket uray sadino nga ili ken puroc a sercanyonto, birukenyo a nalaing idiay no asino ti maicari; ket agdaguscayo idiay agingga iti pumanawcayo. 12 Ket no sumreccayo iti balay, agcablaawcayo. 13 Ket no ti balay maicari, ipaayyo coma kencuana ti talnayo: ngem no saan nga maicari, ti talnayo sumubli coma cadacayo. 14 Ket uray siasino a saan nga umawatto cadacayo, ken saan a dumngeg cadagiti saoyo, no pumampanawcayon iti daydiay a balay wenno ili, pampagenyo ti tapoc dagiti sacsacayo. 15 Pudno kunak cadacayo, Nalaglag-anto ti daga ti Sodoma ken Gomorra iti aldaw ti pannacaocom, ngem iti daydiay nga ili. 16 ¶ Adtoy, siac ibaoncayo a casla carcarnero iti tengnga dagiti lobo: agmasiribcayo ngarud a casla cadagiti uleg, ken naamo a casla cadagiti calapati. 17 Ket agalluadcayo cadagiti tattao: ta iyawatdacayto cadagiti pangocoman, ket saplitendacayto cadagiti sinagogada; 18 Ket maisaclangcayto pay cadagiti agturay ken ar-ari a maipuon caniac, ket agbalinto a pammanecnec a maibusor cadacuada ken cadagiti Gentil. 19 Ngem intono iyawatdacayo, dicayo agdanag no casano ti panagsaoyo wenno ania ti saoenyonto: ta iti dayta met la nga horas maitedto cadacayo no ania ti saoenyonto. 20 Ta saan a dacayo iti agsao, no di ket ti Espiritu ni Amayo ti agsao iti unegyo. 21 Ket ti cabsat a lalaki iyawatnanto ni cabsatna a lalaki ken patay, ket ti ama iti anacna: ket dagiti annac tumacderdanto a bumusor cadagiti dadackelda, ket papapataydanto ida. 22 Ket caguradacayto dagiti amin a tattao gapu iti naganco: ngem ti macaibtur aginggana iti panungpalan ket maisalacanto. 23 Ngem intono idadanesdacayo iti daytoy nga ili, tumalawcayo a mapan iti sabali: ta pudno kunak cadacayo, A dicayto pay la napagna dagiti il-ili ti Israel, aginggana ti iyu-umay ti Anac ti tao. 24 Ti adalan saan a natantan-oc ngem iti manursuro kencuana, ken saan met a natantan-oc ti adipen ngem ni apona. 25 Nasursuroken nga iti adalan no maipatas iti manursuro kencuana, ken iti adipen a cas ken apona. No ti pangulo ti sangacabbalayan inawaganda ti Beelzebub, dinto pay nacarcaronto ngarud ti panangawagda cadagiti cabbalayna? 26 Gapuna dicayo cabuteng ida: ta awan ti naabbongan, a dinto maipanayag; ken nailemmeng, nga saanto a maammoan. 27 Ti ibagac cadacayo iti nalimed, saoenyo iti nalawag: ket ti mangngegyo iti lapayag, iwarragawagyo manipud cadagiti toctoc dagiti balbalay. 28 Ket saanyo a pagbutngan dagiti mamapatay iti bagi, ngem ti cararrua dida mabalin a papatayen: ngem pagbutnganyo ketdi daydiay macabalin a mangpucaw iti cararrua ken iti bagi idiay impierno. 29 Saan aya a ti dua a billit tuleng malaco iti maysa a maravilis¹? ket uray maysa cadacuada saan a matnag iti daga nga awan ni Amayo. 30 Ket uray dagiti booc dagiti uloyo nabilangda amin. 31 Gapuna dicayo agbuteng, ta napatpategcayo ngem cadagiti adu a billit tuleng. 32 Tunggal maysa ngarud a mangipaduyacyac caniac iti sangoanan dagiti tao, isu ipaduyacyacconto met iti sangoanan ni Amac nga adda sadi langit. 33 Ngem uray siasino nga aglicudto caniac iti sangoanan dagiti tao, isu paglicudacto met iti sangoanan ni Amac nga adda sadi langit. 34 Dicayo pagarupen nga immayac a mangibaon ti talna iti rabaw ti daga: saanac nga immay mangibaon ti talna, no di ket campilan. 35 Ta immayac a mamagsuppiat ti anac a lalaki a maibusor iti amana, ken ti anac a babai iti inana, ken ti manugang a babai iti catuganganna a babai. 36 Ket dagiti cabusor ti tao isudanto dagiti cabbalayna met laeng. 37 Ti agayat iti ama wenno ina a nangnangrona ngem siac ket saan a maicari caniac: ket ti agayat iti anac a lalaki wenno anac a babai a nangnangrona ngem siac ket saan a maicari caniac. 38 Ket ti di mangibaclay ti cruzna, ken sumurot caniac, saan a maicari caniac. 39 Ti mangipangpangrona iti biagna ket mapucawnanto: ket ti macapucaw iti biagna gapu caniac ket masaracannanto. 40 ¶ Ti umawat cadacayo siac ti awatenna; ket ti umawat caniac awatenna ti nangibaon caniac. 41 Ti umawat ti maysa a mammadto iti nagan ti mammadto umawatto ti gunggonaen ti mammadto; ket ti umawat iti maysa a nalinteg a tao iti nagan ti maysa a nalinteg a tao umawatto ti gunggonaen ti nalinteg a tao. 42 Ket uray siasino a mangpainumto iti maysa cadagitoy babassit nga ub-ubbing iti sangabaso laeng a danum a nalamiis iti nagan ti maysa nga adalan, pudno kunak cadacayo, a dinanto mapucaw ti gunggonana. CAPITULO 11 1 Ket napasamac, nga idi nalpas ni Jesus nga nagbilbilin cadagiti sangapulo ket dua nga adalanna, pimmanaw sadiay tapno mapan mangisuro ken mangascasaba cadagiti il-ilida. 2 Ket idi mangngeg ni Juan idiay pagbaludan dagiti ar-aramid ni Cristo, nangibaon kencuana cadagiti dua nga adalanna, 3 A kinunada kencuana, Sica cadi daydiay umayto, wenno urayenmi pay la iti sabali? 4 Ket ni Jesus simmungbat ket kinunana cadacuada, Incayo ket saritaenyo ken Juan dagiti banbanag a nangngeg ken nakitayo: 5 Dagiti bulsec macakitada, ket dagiti pilay magnada, dagiti agleproso madalusanda, ket dagiti tuleng macangegda, dagiti natay mapagungarda, ket dagiti napanglaw macascasabaanda iti naimbag a damag. 6 Ket bendito isuna, ti siasinoman a dinto macasarac ti pacaitibcolan a maigapu caniac. 7 ¶ Ket idi pumampanaw dagitoy, nangrugi ni Jesus a nagsao cadagiti adu a tattao ti maipapan ken Juan, Ania ti rinuaranyo idi a napan kinita idiay let-ang? Maysa a cawayan a ginonggon ti angin? 8 Ngem ania ti rinuaranyo a napan kinita? Maysa a tao a nacawesan ti nalibnos a pagan-anay? adtoy, dagiti agcawcawes cadagiti nalibnos a pagan-anay addada cadagiti balbalay dagiti ar-ari. 9 Ngem ania ti rinuaranyo a napan kinita? Maysa a mammadto? wen, kunak cadacayo, ken nangnangrona pay ngem iti maysa a mammadto. 10 Daytoy isu, ti nacaisuratan daydi, Adtoy, siac ibaonco ti babaonec iti sangoanam, isu a mangisagananto ti dalanmo iti sacbaymo. 11 Pudno kunak cadacayo, Cadagiti nayanac cadagiti babbai awan pay ti timmacder a dacdackel ngem ni Juan a Mamautizar: numam pay casta ti cababassitan unay iti pagarian ti langit ket dacdackel ngem isu. 12 Nanipud cadagiti al-aldaw ni Juan a Mamautizar agingga ita ti pagarian ti langit magun-odan babaen iti nainget a pigsa, ket dagiti napinget ti pigsa ti macagun-od kencuana. 13 Ta amin dagiti mammadto ken ti linteg nagipadtoda nga agpatingga ken Juan. 14 Ket no cayatyo nga awaten, daytoy isu ni Elias, nga umayto. 15 Ti adda lapayagna a pagdengngeg, dumngeg coma. 16 ¶ Ngem siasino ti pangipadisac iti daytoy a caputotan? Isu maipadis cadagiti ubbing nga agtugtugaw cadagiti plaza, ket ic-ickisanda dagiti cacadduada, 17 Ken kunada, Tinocarandacayo ti flauta, ket dicayo nagsala; indung-awandacayo, ket dicay nagladingit. 18 Ta immay ni Juan a di mangan ken di met uminum idi, ket kunada, Adda sairona. 19 Immay toy Anac ti tao a mangan ken uminum, ket kunada, Adtoy ti maysa a tao a mannangan, ken managinum ti arac, pagayam dagiti agsingsingir ti buis ken dagiti managbasol. Ngem ti kinasirib mapanecnecan gapu cadagiti bungbungana. 20 ¶ Idin rinuggianna nga binabalaw dagiti ili a nacaaramidan dagiti adu unay cadagiti datdatlagna, agsipud ta dida nagbabawi: 21 Asica pay, Corazin! asica pay, Betsaida! ta no dagiti datdatlag nga ar-aramid, nga naaramid cadacayo, ket naaramidda coma idiay Tiro ken Sidon, nagbabawida coma a nabayagen iti nakersang a lupot ken dapdapo. 22 Ngem kunak cadacayo, A nalaglag-anto ti dusa ti Tiro ken Sidon iti aldaw ti pannacaocom, ngem ti maipaay cadacayo. 23 Ket sica, Capernaum, naitantan-occa agingga sadi langit, maipababacanto agingga iti impierno: ta no dagiti datdatlag nga ar-aramid, nga naaramid kenca, naaramid coma cadagiti taga Sodoma, nataginayon coma agingga ita nga aldaw. 24 Nupay casta kunak cadacayo, Nalaglag-anto pay laeng ti dusa iti daga ti Sodoma iti aldaw ti pannacaocom, ngem iti maipaay kenca. 25 ¶ Iti daydi a tiempo ni Jesus simmungbat a kinunana, Agyamanac kenca, O Ama, Apo ti langit ken daga, gapu ta inlemmengmo dagitoy a banbanag cadagiti mamasirib ken mannacaawat, ket impaltiingmo ida cadagiti ub-ubbing. 26 Wen, Ama: ta casta ti nacaay-ayo cadagiti matam. 27 Amin dagiti banag inyawat caniac ni Amac: ket awan ti macaam-ammo iti Anac, no saan a ti Ama; ket awan met iti macaam-ammo iti Ama, no saan a ti Anac, ken daydiay tao nga cayat a pangipaltiinganto ti Anac. 28 ¶ Umaycayo caniac, dacayo amin nga agrigrigat ken madagdagsenan, ta paginanaencayo. 29 Alaenyo ti sangolco cadacayo, ket agsursurocayo caniac; ta siac naemmaac ken napacumbabaac iti panagpuspusoc: ket macasaraccayto ti inana a maipaay cadagiti cararruayo. 30 Ta ti sangolco nalaca, ken ti awitco ket nalag-an. CAPITULO 12 1 Iti daydi a tiempo ni Jesus limmabas idi aldaw a panaginana cadagiti catrigoan; ket dagiti adalanna idi a nagbisinda, nangrugida a nagala cadagiti dawa ti trigo, ket nanganda. 2 Ngem dagiti Fariseo nakitada, kinunada kencuana, Kitaem, dagiti adalam aramidenda ti saan a maipalubos nga aramiden iti aldaw a panaginana. 3 Ngem isu kinunana cadacuada, Saanyo a nabasa aya ti inaramid ni David, idi nagbisin, isu ken dagiti naicuyog kencuana; 4 No casano ti iseserrecna iti balay ti Dios, ket kinnanna dagiti tinapay a sidadaya iti altar, a saan a naincalintegan kencuana a canen, ket casta met cadagiti naicuyog kencuana, no di cadagiti laeng papadi? 5 Wenno dicayo aya nabasa iti linteg, a cadagiti aldaw a panaginana dagiti papadi iti templo saanda a ngilinen ti aldaw a panaginana, ket dida macabasol? 6 Ngem siac kunak cadacayo, A ditoy adda maysa a dacdackel ngem iti templo. 7 Ngem no maamoanyo coma no ania ti cayatna a saoen daytoy, Asi ti calicagumac, ket saan a daton, saanyo coma a dusaen dagiti awan basolda. 8 Ta ti Anac ti tao isu ti Apo ti aldaw a panaginana. 9 Ket idi nga pimmanaw sadiay, isu ket simrec iti sinagogada: 10 ¶ Ket, adtoy, adda idi ti maysa a tao nga ti imana ket nagango. Ket inintuudda kencuana, a cunkunada, Naincalintegan cadi ti mangagas cadagiti al-aldaw a panaginana? tapno adda pangipulonganda kencuana. 11 Ngem isu kinunana cadacuada, Asino ngata ti tao nga adda cadacayo, no adda maysa a carnerona, ket daytoy matnag coma iti maysa nga abut iti aldaw a panaginana, saannanto aya nga gaw-aten, ken a-onen? 12 Saan aya a napatpateg ti maysa a tao ngem iti maysa a carnero? Gapuna naincalintegan ti panagaramid ti naimbag cadagiti al-aldaw a panaginana. 14 ¶ Ngem rimmuar dagiti Fariseo, ket ninumoda ti maibusor kencuana, no casano coma ti pannacabalinda a mangdadael kencuana. 15 Ngem idinto a nadlawan ni Jesus, immadayo sadiay: ket simmurotda kencuana dagiti adu a tattao, ket inagasanna ida amin; 16 Ket imbilinna cadacuada nga isu dida coma iracurac: 17 Tapno matungpal coma ti sinao ni Isaias nga mammadto, a kunkunana, 18 Adtoy ti adipenco, isu a pinilic; ti ay-ayatec, a pacaay-aywan unay toy cararruac: Icabilconto ti Espirituc kencuana, ket ipacaammonanto ti kinalinteg cadagiti Gentiles. 19 Saanto a makisusic, ket dinto met agickis, ket awanto met iti tao nga macangngeg ti timecna cadagiti calcalsada. 20 Ti runo a naparpar dinanto tuccolen, ket ti mitsa nga umas-asuc dinanto iddepen, agingga ti kinalinteg mapagballigina. 21 Ket iti naganna panginanamaanto dagiti Gentil. 22 ¶ Ket idin inyegda kencuana ti maysa a nagunggan ti sairo, bulsec, ken umel: ket isu pinaimbagna, ket nagbanaganna a daydi bulsec ken umel ket nacapagsao ken nakakita. 23 Ket isuamin dagiti adu a tattao nagmalmalangada, ket kinunada, Saan cadi nga isu daytoy ti anac ni David? 24 Ngem dagiti Fariseo idi nangngegda daytoy, kinunada, Daytoy saanna a paruaren dagiti sairo, no di gapu ken Beelzebub a principe dagiti sairo. 25 Ni Jesus idinto nga ammona dagiti panpanunotda, kinunana cadacuada, Tunggal pagarian a nabingay a maibusor met la kencuana ket marbec; ken tunggal ili wenno balay a nabingay a maibusor met la kencuana ket dinto mataginayon: 26 Ket no ni Satanas paruarenna ni Satanas, isu nabingay iti maibusor met la kencuana; casano ngarud ti pannacataginayonto ti pagarianna? 27 Ket no siac gapu ken Beelzebub parruarec dagiti sairo, asino ti akinpannacabalin ti panamaruar dagiti annacyo cadagiti sairo? isuda ngarud ti mangocom cadacayo. 28 Ngem no parruarec dagiti sairo gapu iti Espiritu ti Dios, pudno a ti pagarian ti Dios dimtengen cadacayo. 29 Wenno casano ti pannacabalin ti maysa a sumrec iti balay ti maingel a tao, ken mangrabsut cadagiti gargaretna, no di na umuna a reppeten ti maingel a tao? ket calpasanna ikisapnanto ti balayna. 30 Ti saan a makicaddua caniac isu ti bumusor caniac; ket ti saan nga makipagurnong caniac agiwara. 31 ¶ Gapuna kunak cadacayo, Amin a kita ti basol ken tabbaaw mapacawannto cadagiti tattao: ngem ti tabbaaw a maibusor iti Espiritu Santo ket saanto a mapacawan cadagiti tattao. 32 Ket uray siasino nga agsao iti maibusor iti Anac ti tao, mapacawanto kencuana: ngem uray siasino nga agsaonto ti maibusor iti Espiritu Santo, saan a mapacawanto kencuana, uray itoy a lubong, wenno uray iti lubong a mapasungad. 33 Uray aramidenyo ti cayo a nasayaat, ket ti bungana nasayaat; wenno aramidenyo ti cayo a dakes, ket ti bungana dakes; ta ti cayo mailasin gapu iti bungana. 34 O caputotan dagiti carasaen, casanocayo cadi, idinto a dakescayo, agsaocayo cadagiti banbanag a naimbag? Ta ti naruay iti puso isu ti saoen ti ngiwat. 35 Ti tao a naimbag iti nasayaat a kinabacnang ti pusona irruarna dagiti naimbag a banbanag; ket ti tao a dakes iti dakes a kinabacnang irruarna dagiti dakes nga banbanag. 36 Ket kunak cadacayo, Nga isuamin a sao nga awan capapaayanna a saoento dagiti tao, isu ti sungbatandanto iti aldaw ti pannacaocom. 37 Ta gapu cadagiti saom maibilangcanto a nalinteg, ket gapu cadagiti saom maocomcanto. 38 ¶ Idin dadduma cadagiti escriba ken Fariseo simmungbatda, a cunkunada, Mannursuro, cayatmi a makita ti maysa a pagilasinan nga aggapu kenca. 39 Ngem isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Ti maysa a caputotan a dakes ken mannakiabig dumawat ti maysa a pagilasinan; ngem awanto ti pagilasinan a maited kencuana, no di ti pagilasinan ni mammadto a Jonas: 40 Cas ni Jonas naggian ti tallo nga aldaw ken tallo nga rabii iti tian ti balyena; casta met ti Anac ti tao aggianto iti tallo nga aldaw ken tallo a rabii iti puso ti daga. 41 Dagiti tattao sadi Nineva tumacderdanto iti panangocom a maigiddan iti daytoy a caputotan, ket ocomendanto ida; ta isuda nagbabawida iti panangicascasaba ni Jonas; ket, adtoy, ti maysa a dacdackel ken ni Jonas adda ditoy. 42 Ti reina iti abagatan tumacderto iti panangocom itoy a caputotan, ket isu ocomennanto ida; ta isu immay nanipud ungto ti daga tapno agdengngeg iti kinasirib ni Solomon; ket, adtoy, ti maysa a dacdackel ken ni Solomon adda ditoy, 43 Ngem no ti espiritu a narugit no rimmuaren iti tao, magna cadagiti disso a namaga, nga agsapsapul iti inana, ket dina masaracan. 44 Iti casta kunana, Agsubliacto iti balayco a rimmuarac; ket intono umay, masaracanna nga awan naggian, nasagadan, ken natarimaan. 45 Iti casta mapan, ket mangala ti icuyogna a sabali a pito nga espiritu a dacdakes ngem isu, ket sumbrecda ken agnaedda sadiay: ket rumsua a dacdakes ti camaudianan a casasaad daydiay a tao ngem iti immuna. Casta met ti maaramidto itoy dakes a caputotan. 46 ¶ Ket isu idi a madama pay laeng nga agsasao cadagiti adu a tao, adtoy, ni inana ken dagiti cacabsatna addada a sitatacder iti ruar, a tarigagayanda ti pannakisao kencuana. 47 Ket ti maysa kinunana kencuana, Adtoy, ni inam ken dagiti cacabsatmo addada idiay ruar, a tarigagayanda ti pannakisao kenca. 48 Ngem isu simmungbat idi nagsao kencuana, ket kinunana, Asino ti inac? ken siasinoda dagiti cacabsatco? 49 Ket intudona dagiti adalanna, ket kinunana, Adtoy ni inac ken dagiti cacabsatco! 50 Ta siasinoman a mangaramidto iti pagayatan ni Amac nga adda sadi langit, isu dayta ti cabsatco a lalaki, ken cabsatco a babai, ken inac. CAPITULO 13 1 Ket daydi nga aldaw rimmuar ni Jesus iti balay, ket nagtugaw iti denna ti baybay. 2 Ket dagiti umariwecwec a tattao immayda nagga-aribongbong kencuana, gapuna nga simrec iti maysa a viray, ket nagtugaw; ket amin dagiti adu a tattao ket nagtacderda idiay igid iti baybay. 3 Ket kinasaona ida cadagiti adu a banbanag babaen cadagiti pangngarig, a kunkunana, Adtoy, ti agmulmula rimmuar nga agmula; 4 Ket idi a nagmula, dagiti dadduma a bukel nagdissoda iti denna ti dalan, ket dagiti tumatayab immayda ket kinnanda ida: 5 Ket dagiti dadduma nagdissoda cadagiti cabatoan, nga awan ti adu a dagana: ket timmuboda a nadaras, ta awan ti nauneg a dagana: 6 Ngem idi a nacatangcayagen ti init, nalaylayda; ket gapu ta awan ti ramutda, dagitoy ket nagangoda. 7 Ket dagiti dadduma nagdissoda cadagiti casisiitan: ket dagidi sisiit dimmackelda, ket leneppesda ida: 8 Ket dagiti dadduma nagdissoda iti nasayaat a daga, ket nangtedda ti bunga, dagiti dadduma sagsasangagasut, dagiti dadduma sagninem a pulo, ket dagiti dadduma saggatlo pulo. 9 Ti adda ti lapayagna a pagdengngeg, dumngeg coma. 10 Idi dagiti adalan immayda, ket kinunada kencuana, Apayapay casaom ida cadagiti pangngarig? 11 Ket isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Ta cadacayo naited ti panangammo dagiti palimed ti pagarian ti langit, ngem cadacuada saan a maited. 12 Ta uray siasino nga addaan, maiccanto pay, ket addaanto pay ti nawadwadwad: ngem siasinoman nga awanan, uray ti adda kencuana maiccatto pay. 13 Gapuna casaoc ida cadagiti pangngarig: ta kitkitaenda dida makita; ken dengdenggenda dida mangngeg, ken dida pay maawatan. 14 Ken matungpal cadacuada ti padto ni Isaias, a kunana, Iti panagdengdengngeg mangngegyonto, ket dicayto maawatan; ket iti panagkitkita makitayonto, ket dicayto mailasin: 15 Ta ti puso daytoy nga umili nabibineg, ken cadagiti pagdengngegda napatuleng, ket inkidemda dagiti matada; di la ket ta macakitada cadagiti matada, ken macangngegda cadagiti lapayagda, ken macaawat dagiti pusoda, ken agbabawida, ket siac paimbagec ida. 16 Ngem bendito dagiti matayo, ta makakitada: ken dagiti lapayagyo, ta macangngegda. 17 Ta pudno kunak cadacayo, Nga adu dagiti mammadto ken nalinteg a tattao a tinarigagayanda a kitaen dagiti makitayo, ket dida nakita ida; ken denggen dagiti mangngegyo, ket dida nangngeg ida. 18 ¶ Denggenyo ngarud ti pangngarig ti agmulmula. 19 No uray siasino a macangngeg ti sao a maipapan ti pagarian, ket dina maawatan, iti casta umay ti dakes, ket parutenna ti naimula iti pusona. Daytoy ti naimula a bukel iti denna ti dalan. 20 Ket ti naimula iti cabatoan a disdisso, isu daytoy ti macangngeg ti sao, ket dagus nga awatenna a siraragsac; 21 Ngem saan a nacaramut, ket di agbayag: ket no umay ti rigat wenno ti pannacaidadanes gapu ti sao, isu ket dagus a maitibcol. 22 Ket ti met naimula cadagiti casisiitan isu daytoy ti dumngeg ti sao: ngem ti ag-agawa itoy a lubong, ken ti panangallilaw dagiti kinabacnang, leppesenda ti sao, ket agbalin nga saan a macapagbunga. 23 Ngem ti naimula ti nasayaat nga daga isu daytoy ti dumngeg iti sao, ket maawatanna; isu nga mangted pay ti bunga, ken agbunga, dagiti dadduma sagsasangagasut, ket dagiti dadduma sagninem a pulo, ket dagiti dadduma saggatlo pulo. 24 ¶ Sabali nga pangngarig ti impalawagna cadacuada, a kunana, Ti pagarian ti langit umasping iti maysa a tao a nagmula ti nasayaat a bukel iti talonna: 25 Ngem idi matmaturog dagiti tao, immay ti cabusorna ket nagmula met cadagiti zizana iti nagbaetan dagiti trigo, sa pimmanaw. 26 Ngem idi timmubo ti mula, ken nagbunga, nagparang metten dagiti zizana. 27 Ket immay dagiti adipen di ama ti sangacabbalayan, ket kinunada kencuana, Apo, dica aya nagmula ti nasayaat a bukel idiay talonmo? adino ngarud ti naggapuan dagiti zizana? 28 Ket kinunana cadacuada, Maysa a cabusor ti nangaramid iti daytoy. Ket dagiti adipen kinunada kencuana, Cayatmo ngarud nga incami ket urnongenmi ida? 29 Ngem kunana, Saan; di la ket ta inton urnongenyo dagiti zizana, maparut met a maicuyog cadacuada dagiti trigo. 30 Bay-anyo a dumackelda amin agingga iti panagani: ket inton tiempo ti panagani ibagacto cadagiti agani, Urnongenyo nga umuna dagiti zizana, ket reppetenyo ida a mapungpungo ta puoranyo ida: ngem idulinyo dagiti trigo idiay camaligco. 31 ¶ Sabali a pangngarig ti imbagana cadacuada, a kunkunana, Ti pagarian ti langit maipadis iti bukel ti mostaza, nga innala ti maysa a tao, ket immulana iti talonna: 32 Isu a pudno ti cababassitan cadagiti amin a bukel: ngem no dimmackelen, isu ti cadadackelan cadagiti natnateng, ket agbalin a cayo, nga dagiti tumatayab iti tangatang umayda ket umaponda cadagiti sangsangana. 33 ¶ Sabali a pangngarig ti insaona cadacuada; Ti pagarian ti langit maipadis iti levadura, nga innala ti maysa a babai, ket inlaocna iti tallo a salop nga harina, aginggana nga iti isuamin ket nalevaduraan. 34 Amin dagitoy insao ni Jesus cadagiti pangngarig cadagiti adu a tattao; ket saanna a casao ida idi no di la biig nga pangngarig: 35 Tapno matungpal idi ti sinao ti mammadto, a kunkunana, Luctacto ti ngiwatco cadagiti pangngarig; Ipalawagconto dagiti banbanag a nailemmeng nanipud idi pannacabangon ti lubong. 36 Idin ni Jesus pinanawanna dagiti adu a tattao, ket simrec iti balay: ket immasideg kencuana dagidi adalanna, a cunkunada, Ipalawagmo cadacami ti pangngarig dagiti zizana ti talon. 37 Ket isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Ti agmula cadagiti nasayaat a bukel isu ti Anac ti tao; 38 Ket ti talon isu ti lubong; ket dagiti nasayaat a bukel isuda dagiti annac ti pagarian; ngem dagiti zizana isuda dagiti annac ti dakes; 39 Ket ti cabusor a nangimula cadagitoy isu ti diablo; ket ti panagani isu ti panungpalan ti lubong; ket dagiti agani isuda dagiti angeles. 40 No casano nga dagiti zizana ket maurnongda ken maipuorda iti apuy; castanto intono panungpalan ti lubong. 41 Ti Anac ti tao ibaonnanto dagiti angelna, ket cayascasendanto iti pagarianna dagiti amin a pacaitibcolan, ken dagiti agaramid ti kinadakes; 42 Ket isungroddanto ida ti horno ti apuy: idiay addanto dagiti sangsangit ken ngarngaretnget dagiti ngipen. 43 Ket maigiddato a dagiti nalinteg agraniagdanton a casla ti init iti pagarian ni Amada. Ti addaan lapayagna a pagdengngeg, dumngeg coma. 44 ¶ Casta met, ti pagarian ti langit maipadis iti maysa a gameng a nailemmeng iti talon; isu a nasaracan ti maysa a tao, ket inlimedna, ket iti ragsacna gapu iti daytoy mapan ket inlacona ti amin nga adda kencuana, ket gatangenna daydiay a talon. 45 ¶ Casta met, ti pagarian ti langit maipadis iti maysa a tao nga agtagtagilaco, nga agsapsapul cadagiti nasayaat a perlas: 46 Isu, nga idi nacasarac ti maysa a perlas a dackel iti pategna, napan ket inlacona ti amin nga adda kencuana, ket isu ti ginatangna. 47 ¶ Casta met, ti pagarian ti langit maipadis iti maysa nga iket, a naiwayat iti baybay, ket nacacalap cadagiti amin nga kita: 48 Ngarud, idi a napunno, ginuyodda nga impaigid, ket nagtugawda, ket inurnongda dagiti nasayaat cadagiti pagicabilan, ket dagiti dakes imbellengda iti ruar. 49 Castanto inton panungpalan ti lubong: dagiti angeles rummuardanto, ket ilasindanto dagiti dakes cadagiti nalinteg, 50 Ket ipurruacdanto ida ti horno ti apuy: idiay addanto dagiti sangsangit ken ngarngaretnget dagiti ngipen. 51 Ket kinuna ni Jesus cadacuada, Naawatanyo amin dagitoy a banbanag? Kinunada kencuana, Wen, Apo. 52 Ket kinunana cadacuada, Gapuna amin nga escriba a napagbalin nga adalan iti pagarian ti langit maipadis iti maysa nga ama ti sangcabbalayan, a parruarenna manipud cadagiti gamgamengna dagiti banbanag a baro ken daan. 53 ¶ Ket naaramid nga, idi ni Jesus nalpasna dagitoy a pangngarig, pimmanaw sadiay. 54 Ket idi immay iti ilina, nanursuro cadacuada idiay sinagogada, iti casta nasnasdaawda unay, ket kinunada, Adino ti nangalaan daytoy a tao itoy a kinasirib, ken cadagitoy a pannacabalin a datdatlag? 55 Saan nga isu daytoy ti anac daydi allawagi? saan a managan ni inana ti Maria? ket dagiti cacabsatna, Santiago, ken Jose, ken Simon, ken Judas? 56 Ken dagiti cacabsatna a babbai, saan cadi nga addada amin cadatayo ita? Adino ngarud ti nangalaan daytoy a tao amin dagitoy nga banbanag? 57 Ket nacalucsawda kencuana. Ngem ni Jesus kinunana cadacuada, Ti mammadto ket saan nga awanan dayawna, no di laeng idiay ilina, ken idiay bucodna a balay. 58 Ket saan a nagaramid cadagiti adu a datdatlag sadiay maigapu iti saanda a panamati. CAPITULO 14 1 Idi a tiempo ni Herodes a gobernador nangngegna ti damag a maipapan ken Jesus, 2 Ket kinunana cadagiti catulonganna, Daytoy isu ni Juan a Mamautizar; a nagungar cadagiti natay; ket gapu iti casta dagitoy a pannacabalin agar-aramidda kencuana. 3 ¶ Ta ni Herodes tiniliwna idi ni Juan, ket kinawaranna, ken impisocna iti pagbaludan gapu ken Herodias, asawa ni Felipe a cabsatna. 4 Ta ni Juan kinunana idi kencuana, Saan a maipalubos kenca nga isu ti cupicupam. 5 Ket idi isu ti papatayenna coma, nagbuteng cadagiti umili, ta imbilangda a cas maysa a mammadto. 6 Ngem idi a marambacan ti aldaw ti pannacayanac ni Herodes, ti anac a babai ni Herodias nagsala iti tengnga, ket ginargarina ni Herodes. 7 Gapuna incarina nga insapata nga itednanto kencuana iti aniaman a dawatenna. 8 Ket isu, gapu ta immuna nga insuro ni inana, kunana, Itdem caniac ditoy iti maysa a pinggan ti ulo ni Juan a Mamautizar. 9 Ket nagladingit di ari: ngem gapu iti sapatana, ken gapu cadagiti adda a nakisango idi panganan, imbilinna nga maited kencuana. 10 Ket nangibaon, ket pinaputolanna ni Juan iti pagbaludan. 11 Ket naiyeg di ulona iti maysa a pinggan, ken naited idi balasang: ket inyegna daydi ken inana. 12 Idin dimteng dagiti adalanna, ket innalada di bangcay, ken intanemda, ket napanda impadamag ken Jesus. 13 ¶ Ket idi nangngegan ni Jesus, pimmanaw sadiay a nagviray a napan iti maysa a disso nga awan matagtagitao ken putputong: ket idi maammoan dagiti adu a tattao, simmurotda kencuana a nagnagna nanipud cadagiti il-ili. 14 Ket idi rummuar ni Jesus, nakitana ti umariwecwec a tattao, ket simnec ti asina cadacuada, ket pinaimbagna dagiti masakitda. 15 ¶ Ket idi immay ti malem, immasideg kencuana dagiti adalanna, a cunkunada, Ti disso awan ti matagtagitaona, ket mumalemen; pagawidem dagitoy nga tattao, tapno mapanda cadagiti purpuroc, ket gumatangda ti canenda. 16 Ngem ni Jesus kinunana cadacuada, Awan ti pacasapulanda nga agawid; itedyo ti canen da. 17 Ket kinunada kencuana, Adda cadacami ditoy ti limlima laeng a tinapay, ken dua nga ican. 18 Kinunana, Iyegyo ida ditoy caniac. 19 Ket imbilinna cadagiti adu a tattao nga agtugawda iti carootan, ket innalana dagiti lima a tinapay, ken dua nga ican, ket intangadna dagiti matana iti langit, binendicionanna, ket pinisipisina, ket intedna dagiti tinapay cadagiti adalan, ket dagiti adalan intedda cadagiti adu a tattao. 20 Ket nanganda amin, ket nabsogda: ket inacupda dagiti pispisi a natda nga sangapulo ket dua nga alat a napno. 21 Ket dagidi nangan aglimariboda a lallaki, malacsid cadagiti babbai ken ub-ubbing. 22 ¶ Ket dagus a ni Jesus pinilitna dagiti adalanna a sumrec iti viray, ket mapanda nga umun-una iti ballasiw di baybay, bayat ti panamagawidna cadagiti adu a tattao. 23 Ket idi napagawidnan dagiti adu nga tattao, immuli iti bantay a nagwaywayas tapno agcararag: ket idi ti rabii umay, adda idiay a maymaysa. 24 Ngem daydi viray addan iti tengnga ti baybay, sinabuasabuagan dagiti dalluyon: ta ti angin sungat idi. 25 Ket iti maicapat a panagbantay iti rabii ni Jesus napan cadacuada, a nagnagna iti rabaw ti baybay. 26 Ket dagiti adalan idi isu nakitada a magmagna iti rabaw ti baybay, naglagawda, a kunada, Maysa nga espiritu daytoy; ket nagickisda gapu iti butengda. 27 Ngem ni Jesus dagus a kinasaona ida, a kunkunana, Agragsaccayo coma; siac; dicayo agbuteng. 28 Ket ni Pedro simmungbat kencuana ket kinunana, Apo, no sica ngarud, ibilinmo nga umayac kenca a magna iti rabaw dagiti danum. 29 Ket kinunana, Umayca. Ket dimsaag ni Pedro idi viray, ket nagna iti rabaw dagiti danum, a mapan ken Jesus. 30 Ngem idi nakitana ti angin napigsa, nagbuteng; ket idi mangrugi a lumneden, nagickis, a kunana, Apo, isalacannac. 31 Ket dagus a ni Jesus inunnatna ti imana, ken iniggamanna, ket kinunana kencuana, O sica a bassit ti pammatina, apayapay nagduaduaca? 32 Ket idi simrecda iti viray, nagtalna ti angin. 33 Ket dagidi adda idi viray immayda ken nagrucbabda kencuana, a cunkunada, Kinapudnona a sica ti Anac ti Dios. 34 ¶ Ket idi nacaballasiwda iti bangir, immayda iti daga a Genezaret. 35 Ket idi isu naamoan dagiti tao iti daydi a disso, nagbaonda cadagiti amin a beddeng iti aglawlaw, ket inyegda kencuana dagiti amin a masacsakit; 36 Ket dinawatda kencuana a masagidda coma laeng ti uray pingir di cagayna: ket isu-amin dagidi nangsagid ket napaimbagda a naan-anay. CAPITULO 15 1 Idin immayda ken Jesus dagiti escribas ken Fariseos, a naggapu iti Jerusalem, a cunkunada, 2 Apayapay dagiti adalam salungasingenda ti ug-ugali dagiti panglacayen? ta dida bugoan dagiti imada no manganda ti tinapay. 3 Ket isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Apayapay salungasingenyo met ti bilin ti Dios a gapu cadagiti ug-ugaliyo? 4 Ta ti Dios imbilinna, a kunana, Dayawem ni amam ken ni inam: ket, Ti mangilunod iti ama ken inana, mapatayan coma iti patay. 5 Ngem dacayo cunayo, Uray siasino nga agcunanto iti amana wenno inana, Maysa a sagut, amin daydiay a mabalinco coma nga pagservi kenca; 6 Ket saannanto a padayawan ni amana wenno ni inana, isu ket nawayawayaan. Iti casta pinucawyo ti capapaayan ti bilin ti Dios gapu iti ug-ugaliyo. 7 Dacayo managinsisingpet, naimbag ti panangipadto ni Isaias iti maipapan cadacayo, a kunkunana, 8 Daytoy nga umili umadanida caniac cadagiti ngiwatda, ken dayawendac cadagiti bibigda; ngem ti pusoda adda iti adayu caniac. 9 Ngem barengbareng ti panagdayawda caniac, nga isursuroda dagiti sursuro a bilbilin dagiti tao. 10 ¶ Ket inayabanna kencuana ti umili, ket kinunana cadacuada, Dumngeg, ken awatenyo: 11 Saan a dayta sumrec iti ngiwat ti mangtulaw iti tao; no di ket dayta rummuar iti ngiwat, isu ti mangtulaw iti tao. 12 Idin immasideg dagiti adalanna, ket kinunada kencuana, Ammom a dagiti Fariseo naglucsawda, itay nangngegda daytoy a sao? 13 Ngem isu simmungbat ket kinunana, Isuamin a mula, a saan nga immula ni Amac a nailangitan, maparutto. 14 Bay-anyo ida: ta bulsecda a mangidalan cadagiti bulsec. Ket no bulsec idalanna ti bulsec, agpadpadadanto a matnag iti abut. 15 Ket ni Pedro simmungbat ket kinunana kencuana, Ipalawagmo cadacami daytoy a pangngarig. 16 Ket ni Jesus kinunana, Uray dacayo met awan pay pannacaawatyo? 17 Dicayo aya maawatan pay, nga uray ania a sumrec iti ngiwat a mapan iti tian, ket maibelleng iti disso a nalemmeng? 18 Ngem dagiti banbanag a rummuar iti ngiwat ket agtaudda iti puso; ket isuda ti mangtulaw iti tao. 19 Ta iti puso rummuar dagiti dakes a panpanunot, pammapatay, pannakikamalala, ab-abig, tactacaw, naulbod a manangsacsi, tabtabbaaw: 20 Dagitoy isuda dagiti banbanag a mangtulaw iti tao: ngem ti pannangan a di buggoan dagiti ima saan a matulawan ti tao. 21 ¶ Ket pimmanaw ni Jesus sadiay, ket napan cadagiti disso ti Tiro ken ti Sidon. 22 Ket, adtoy, ti maysa a babai a taga Canaan rimmuar cadagidiay a beddeng, ket pinuccawanna, a kunkunana, Caasiannac, O Apo, sica nga Anac ni David; ti anacco a babai maparigat la unay iti maysa a sairo. 23 Ngem isu saan a simmungbat kencuana ti uray maysa a sao. Ket immasideg dagiti adalanna ket dinawatda kencuana, a cunkunada, Pagawidem isuna; ta agic-ickis iti licudantayo. 24 Ket isu simmungbat ket kinunana, Saanac a naibaon no di cadagiti carnero a napucaw iti balay ti Israel. 25 Ngem di babai immay ket nagrucbab kencuana, a kunkunana, Apo, tulongannac. 26 Ket isu simmungbat ket kinunana, Saan a maiparbeng nga alaen ti tinapay dagiti annac, ket ibelleng a maipaay cadagiti aso. 27 Ket di babai kinunana, Pudno, Apo: ngem dagiti aso manganda met cadagiti murcat a maregreg iti panganan dagiti appoda. 28 Iti casta simmungbat ni Jesus ket kinunana kencuana, O babai, dackel ti pammatim: maaramid coma kenca a cas tarigagayam. Ket immimbag di anacna a babai nanipud idi nga horas. 29 Ket pimmanaw ni Jesus sadiay, ket immay iti denna ti baybay ti Galilea; ket immuli iti bantay, ket nagtugaw sadiay. 30 Ket dagiti umariwecwec a tattao dimteng kencuana, a nangicuyogda cadagiti pilpilay, bulbulsec, umumel, pawpawad, ken adu pay a sabali a masakit, ket incabilda ida iti sacaanan ni Jesus; ket isu pinaimbagna ida: 31 Iti casta dagiti adu a tao nasnasdaawda, idi nakitada nga dagidi umel agsaoda, dagidi pawad naan-anayda, dagidi pilay magnada, ken dagidi bulsec makakitada: ket isuda amin intantan-ocda ti Dios ti Israel. 32 ¶ Ket ni Jesus inayabanna dagiti adalanna, ket kinunana, Cacaasiac dagitoy adu a tattao, ta tallo nga aldawen nga addada caniac, ket awan ti macanda: ket diac cayat a pagawiden ida a dida mangan, di la ket ta agcapuyda iti dalan. 33 Ket dagidi adalanna kunada kencuana, Casano ti pannacaadda ti adu a tinapay cadatayo ditoy let-ang, a pangpabussog iti nagadu unay a tao? 34 Ket ni Jesus kunana cadacuada, Mano dagiti tinapay nga adda cadacayo? Ket kinunada, Pito, ken sumagmamano nga ic-ican a babassit. 35 Ket imbilinna cadagidi adu a tattao nga agtugawda iti daga. 36 Ket innalana dagidi pito a tinapay ken ic-ican, ket nagyaman, ket pinispisina, ket intedna cadagidi adalanna, ket dagidi adalan intedda cadagidi adu a tao. 37 Ket nanganda amin, ket nabsogda: ket immacupda pay cadagiti pispisi a natda iti pito nga alat a napno. 38 Ket dagiti nangan uppat a ribuda a lallaki, malacsid dagiti babbai ken ub-ubbing. 39 Ket idi nga napagawidnan dagidi tattao, simrec iti viray, ket immay cadagiti beddeng ti Magdala. CAPITULO 16 1 Ket dagiti Fariseo met ken dagiti Saduceo immayda, ket susu-utenda a dinawat kencuana nga ipakita-anna coma ida ti maysa a pagilasinan manipud langit. 2 Isu simmungbat ket kinunana cadacuada, No mumalem, cunayo, Nasayaatto ti tiempo: ta ti langit ket nalabaga. 3 Ket iti bigat, Dakes ita ti tiempo: ta ti langit nalabaga ket naulep. O dacayo a managinsisingpet, ammoyo nga lasinen ti langa ti langit; ngem dicayo mabalinan nga lasinen dagiti pagilasinan dagiti tiempo? 4 Ti maysa a dakes ken mannakicamalala a caputotan agbiroc iti maysa a pagilasinan; ngem awanto ti maited kencuana nga aniaman a pagilasinan, no saan laeng a ti pagilasinan ni Jonas a mammadto. Ket binaybay-anna ida, ket pimmanaw. 5 Ket idi dagiti adalanna nacagtengda iti ballasiw ti baybay, nalipatanda ti nangicuyog ti tinapay. 6 ¶ Ket ni Jesus kinunana cadacuada, Agannadcayo ken agalluadcayo iti levadura dagiti Fariseo ken dagiti Saduceo. 7 Ket panpanunotenda, a cunkunada, Gapu ngata ta ditayo nangicuyog ti tinapay. 8 Ket idi madlawan ni Jesus, kinunana cadacuada, O dacayo a bassitan pammati, apayapay panunotenyo iti unegyo met laeng, gapu ta awan incuyogyo a tinapay? 9 Dicayo aya pay la maawatan, ken dicayo malagip dagidi lima a tinapay a naiwaras cadagiti lima ribu, ken no mano nga alat ti inacupyo? 10 Uray dagiti pito a tinapay a naibunong cadagiti uppat a ribu, ken no mano nga alat ti inacupyo? 11 Apayapay ngarud a dicay maawatan a saan a gapu iti tinapay ti kinunac cadacayo, ngem agalluadcayo iti levadura dagiti Fariseo ken dagiti Saduceo? 12 Idin naawatanda a saan a nagsao cadacuada nga agalluadda iti levadura ti tinapay, no di ket iti sursuro dagiti Fariseo ken Saduceo. 13 ¶ Ket idi ni Jesus immay cadagiti disso ti Cesarea Filipo, inintuudna cadagiti adalanna, a kinunana, Ania ti cuna dagiti tattao maipapan caniac nga Anac ti tao? 14 Ket kinunada, Dagiti dadduma kunada a sica ni Juan a Mamautizar: dadduma, ni Elias; ket dagiti dadduma, ni Jeremias, wenno maysa cadagiti mammadto. 15 Ni Jesus kunana cadacuada, Ngem dacayo siasinoac ti panagcunayo? 16 Ket simmungbat ni Simon Pedro ket kinunana, Sica iti Cristo, ti Anac iti sibibiag a Dios. 17 Ket simmungbat ni Jesus ket kinunana kencuana, Benditoca, Simon Bar-jona: ta saan nga ti lasag ken dara ti nangipaltiing kenca, no di ket ni Amac nga adda sadi langit. 18 Ket siac kunak met kenca, A sica ni Pedro, ket iti daytoy a bato bangonecto ti iglesiac; ket dagiti ruangan ti impierno saandanto nga agballigi kencuana. 19 Ket itdecto kenca dagiti tulbec ti pagarian ti langit: ket ti aniaman a galutamto ditoy daga magalutanto idiay langit: ket ti aniaman a warwaramto ditoy daga mawarwaranto idiay langit. 20 Idin imbilinna cadagiti adalanna nga awan ti pangibagaanda a tao nga isu ni Jesus ti Cristo. 21 ¶ Nanipud idi nga aldaw rinuggian ni Jesus nga imbaga cadagiti adalanna, a masapul kencuana ti mapan idiay Jerusalem, ken aglac-am dagiti adu a banag cadagiti lallacay ken panguloen dagiti papadi ken escribas, ken mapapatay, ken mapagungar iti maicatlo nga aldaw. 22 Ket ni Pedro innalana, ket rinuggianna nga tinubngar, a kunkunana, Uray caanoman Apo: saan coma a maaramid kenca daytoy. 23 Ngem isu simmango, ket kinunana ken Pedro, Pumanawca iti sangoanac, Satanas: sica ti pacaitibcolac: ta dica panpanunoten dagiti maipapan iti Dios, no di ket dagiti maipapan cadagiti tao. 24 ¶ Idin cuna ni Jesus cadagidi adalanna, No sinoman a tao ti mayat nga umay sumurot caniac, paglicudanna ti bagina, ket alaenna ti cruzna, ket surutennac. 25 Ta siasinoman a mangisalacanto iti biagna ket mapucawnanto: ket uray siasino a mapucawnanto iti biagna gapu caniac isu ti masaracannanto. 26 Ta ania ti magunggona ti tao, no maalananto ti amin a lubong, ket mapucawnanto ti cararruana? wenno ania ti itedto ti tao a casucat iti cararruana? 27 Ta ti Anac ti tao umayto iti kinadayag ni Amana agraman dagiti angelna; ket iti dayta gungonaannanto ti tunggal tao nga cas maitutop cadagiti ar-aramidna. 28 Pudno kunak cadacayo, Adda dadduma cadagiti agtatacder ditoy, a didanto maramanan ni patay, agingga iti makitada ti Anac ti tao nga um-umay iti pagarianna. CAPITULO 17 1 Ket idi nalabes ti innem nga aldaw ni Jesus innalana da Pedro, Santiago, ken Juan a cabsatna, ket insang- atna ida iti maysa a nangato a bantay ken putputong, 2 Ket nagbaliw iti sangoananda: ket naglawag ti rupana a casla ti init, ket dagiti pagan-anayna nagbalinda a napudaw cas iti lawag. 3 Ket, adtoy, nagparang cadacuada da Moises ken Elias a makisasao kencuana. 4 Ket idi a nagsao ni Pedro, kinunana ken Jesus, Apo, nasayaat nga aggiantayo ditoy: no cayatmo, agaramidcami ditoy ti tallo nga ab-abong; maysa ti maipaay kenca, ket maysa ken Moises, ket maysa ken Elias. 5 Idi agsasao pay laeng, adtoy, ti maysa nga ulep a naraniag lininonganna ida: ket adtoy ti maysa a timec iti ulep, a kinunana, Daytoy isu ti Anacco nga ay-ayatec, isu a pacaay-aywac la unay; denggenyo isuna. 6 Ket idi dagiti adalan nangngegda daytoy, nagpaclebda, ket nagbutengda ti napalalo. 7 Ket ni Jesus immasideg ket sinagidna ida, ket kinunana, Bumangoncayo, ket dicayo agbuteng. 8 Ket idi intangadda dagiti matada, awan ti nakitada nga tao, no di laeng ni Jesus. 9 Ket idi sumalogda idi bantay, ni Jesus imbilinna cadacuada, a kinuna, Dicayo ibaga iti uray siasino ti nakitayo, agingga iti Anac ti tao agungar cadagiti natay. 10 Ket dagiti adalanna inintuudda kencuana, a cunkunada, Apayapay ngarud a dagiti escriba saoenda a masapul a ni Elias umay nga umuna? 11 Ket simmungbat ni Jesus ket kinunana cadacuada, Pudno ni Elias umay nga umuna, ket tarimaanennanto dagiti amin a banbanag. 12 Ngem kunak cadacayo, Nga immayen ni Elias, ket isu dida nailasin, no di ket inaramidda kencuana ti amin a kinayatda. Casta met ti Anac ti tao agsagabanto cadacuada. 13 Idin dagiti adalan naawatanda ti kinunana cadacuada maipapan ken ni Juan a Mamautizar. 14 ¶ Ket idi dimtengda cadagiti adu nga tattao, immay kencuana ti maysa a tao, a nagparintumeng, ket kinunana, 15 Apo, caasiam tay anacco a lalaki: ta bulanbulanen, ket agsagsagaba unay: ta masansan a matnag iti apuy, ken iti danum. 16 Ket inyegco cadagiti adalam, ngem dida nabalinan nga inagasan. 17 Ket simmungbat ni Jesus ket kinunana, O awanan pammati ken managdacdakes a caputotan, caanonto ti cabayag ti caaddac cadacayo? caanonto ti cabayag ti panagibturco cadacayo? isu iyegyo caniac ditoy. 18 Ket ni Jesus tinubngarna ti sairo; ket rimmuar kencuana: ket ti baro naagasan nanipud idi nga horas. 19 Idin dagiti adalan immasidegda ken Jesus iti nalimed, ket kinunada, Apayapay isu dicam nabalinan a pinarruar? 20 Ket ni Jesus kunana cadacuada, Gapu iti dicayo panamati: ta pudno kunak cadacayo, A no adda coma pammatiyo a casla iti bukel ti mostaza, cunaenyonto itoy bantay, Umalisca manipud ditoy agingga idiay a disso; ket umalisto; ket awanto ti di mabalin cadacayo. 21 Numan pay casta daytoy a kita ket saan a rummuar no di gapu iti panagcararag ken panagayunar. 22 ¶ Ket idi addada idiay Galilea, ni Jesus kinunana cadacuada, Ti Anac ti tao maiyawatto cadagiti im-ima dagiti tattao: 23 Ket isu papatayendanto, ngem ti maicatlo nga aldaw agungarto. Ket nagladingitda la unay. 24 ¶ Ket idi dimtengda idiay Capernaum, immayda ken Pedro dagiti agsingsingir ti buis, ket kinunada, Ti mannursuroyo saanna aya a bayadan ti buis? 25 Cunana, Wen. Ket idi isu simrec iti balay, ni Jesus nakisao kencuana nga immuna, a kunkunana, Ania ti pagarupem, Simon? dagiti ar-ari ditoy daga asino ti pagsingiranda ti impuesto wenno buis? cadagiti annacda, wenno cadagiti gangannaet? 26 Ni Pedro kunana kencuana, Cadagiti gangannaet. Ni Jesus kinunana kencuana, No casta dagiti annac dida agbayad. 27 Ngem, tapno ditayo agbalin a pacaitibcolanda, inca diay baybay, ken agbanniitca, ket alaem ti ican nga umuna a rummuar; intono malucatam ti ngiwatna, macasaraccanto ti maysa a pirac: dayta alaem, ket itedmo cadacuada a maipaay gapu caniac ken sica. CAPITULO 18 1 Iti daydi nga horas dagiti adalan immasidegda ken Jesus, a cunkunada, Asino ti cadackelan idiay pagarian ti langit? 2 Ket ni Jesus immayab ti maysa nga ubing a bassit, ket isu incabilna iti nagtengngaanda, 3 Ket kinunana, Pudno kunak cadacayo, A no dicayto mabalbaliwan, ken agbalin a cas babassit nga ub-ubbing, dicayto macastrec iti pagarian ti langit. 4 Iti casta uray siasino nga agpacumbaba a cas itoy bassit nga ubing, daytoy capadpadana ti cadackelan idiay pagarian ti langit. 5 Ket uray siasino nga umawatto iti maysa a casta nga bassit nga ubing iti naganco awatennac. Ngem uray siasino nga mangitibcolto iti maysa cadagitoy babassit nga ubbing a mamati caniac, nasaysayaat pay kencuana a maibattoon coma iti maysa a bato ti gilingan ti tengngedna, ket isu mailemmes coma iti caadalman ti baybay. 7 ¶ Asi pay ti lubong gapu cadagiti pacaitibcolan! ta masapul nga umay dagiti pannacaitibcol; ngem asi pay dayta a tao a paggapuan ti pacaitibcolan! 8 Ket no ti imam wenno ti sacam isudanto ti pacaitibcolam, putdem ida, ket ibellengmo ida: nasaysayaat kenca ti sumrec iti biag a pilay wenno pawad, ngem iti addaanca ti dua nga ima wenno dua a saca ket maitapuacca iti agnanayon nga apuy. 9 Ket no ti matam isunto ti pacaitibcolam, suatem ida, ket ibellengmo: nasaysayaat kenca ti sumrec iti biag a maymaysa ti matam, ngem iti addaanca ti dua a mata ket maitapuacca iti impierno nga apuy. 10 Kitaenyo ta dicayo umsien ti maysa cadagitoy babassit nga ubbing; ta kunak cadacayo, A dagiti angelda sadi langit agnanayon a kitkitaenda ti rupa ni Amac nga adda sadi langit. 11 Ta ti Anac ti tao immay tapno isalacanna ti napucaw. 12 Ania ti panagkunayo? no ti maysa a tao adda sangagasut a carnerona, ket mayaw-awan ti maysa cadacuada, dinto aya panawanna dagiti siam a pulo ket siam, ken mapan cadagiti banbantay, tapno sapulenna ti nayaw-awan? 13 Ket no maaramid a isu masaracanna, pudno kunak cadacayo, a pagragsacanna unay daydiay a carnero, ngem dagiti siam a pulo ket siam a di nayaw-awan. 14 Casta met saan a pagayatan ni Amayo nga adda sadi langit, a ti maysa cadagitoy babassit nga ubbing ket mapucaw. 15 ¶ Maysa pay no ni cabsatmo macabasol kenca, inca ibaga kencuana ti basolna a dacdacayo: no denggennaca, napasublim ni cabsatmo. 16 Ngem no dinaca denggen, mangicuyogca ti maysa wenno dua pay, tapno gapu cadagiti testigo iti dua wenno tallo a sacsi mapatalgedan ti amin a sasao. 17 Ket no dina denggen ida, ipulongmo iti iglesia: ket no dina ipangag met ti iglesia, ibilangmon a Gentil ken agsingsingir ti buis. 18 Pudno kunak cadacayo, Ti aniaman a galutanyonto ditoy daga magalutanto idiay langit: ket ti aniaman a warwaranyonto ditoy daga mawarwaranto idiay langit. 19 Kunak man cadacayon, A no dagiti dua cadacayo pagnumoandanto ditoy daga ti maipapan iti aniaman a banag a dawatenda, aramidento cadacuada ni Amac nga adda sadi langit. 20 Ta no adino ti nagurnongan ti dua wenno tallo gapu iti naganco, addaac idiay iti nagtengngaanda. 21 ¶ Idin immasideg ni Pedro kencuana, ket kinunana, Apo, mamin-anonto ni cabsatco no macabasol caniac, ket pacawanec isuna? agingga ti maminpito? 22 Ni Jesus kunana kencuana, Saanco a cuna kenca, Nga agingga iti maminpito: no di ket, Agingga iti maminpitopulo a pito. 23 ¶ Gapuna ti pagarian ti langit maipadis iti maysa nga ari, a kinayatna ti makicuenta cadagiti adipenna. 24 Ket idi a nangrugi a nagcuenta, naidatag ti maysa kencuana, a nacautang ti sangapulo a ribo a talento³. 25 Ngem gapu iti awan ti mabalinna a pagbayad, ni apona imbilinna nga isu malaco, agraman asawana, ken annacna, ken amin nga adda kencuana, ket iti casta macabayad coma. 26 Idin daydi adipen nagparintumeng, a nagpacpacaasi kencuana, a kunkunana, Apo, anusannac cadi bassit, ket bayadacto amin kenca. 27 Ket daydi apo ti adipen idi natignay ti asina kencuana, pinalubusanna, ket pinacawanna di utangna. 28 Ngem idi nacaruar daydi adipen, nasaracanna ti maysa cadagiti padana nga adipen, a nacautang kencuana ti sangagasut a denario4: ket tiniliwna, ket bineckelna a kunkunana, Bayadam ti utangmo caniac. 29 Gapuna daydi padana nga adipen nagparintumeng, ket nagpacpacaasi kencuana, a kunkunana, Anusannac cadi, ket bayadacto amin kenca. 30 Ngem isu dina impangag: no di ket napan ket impisocna iti pagbaludan, agingga iti mabayadanna ti utang. 31 Gapuna idi nga dagiti padana a paad-adipen nakitada ti napasamac, naglidayda unay, ket napanda impulong iti apoda iti amin a napasamac. 32 Ket iti casta daydi apona, isu inayabanna, ket kunana kencuana, O sica adipen a dakes, pinacawanco ti amin nga utangmo, ta nagpacpacaasica caniac: 33 Saan aya a rebbengmo met coma a caasian ti padam nga adipen, a cas met iti panangaasic kenca? 34 Ket ni apona nagpungtot, ket isu inyawatna cadagiti mangsaplit, agingga iti mabayadanna amin ti inutangna kencuana. 35 Castanto met ti aramiden cadacayo ni Amac a nailangitan, no ti puso ti tunggal maysa cadacayo dina pacawanen ni cabsatna ken dagiti salungasingna. CAPITULO 19 1 Calpasanna, nga idi ni Jesus nalpasna dagitoy a sasao, immalis nanipud Galilea, ket immay cadagiti beddeng ti Judea iti labes ti Jordan; 2 Ket simmurot kencuana dagiti adu unay a tattao; ket pinaimbagna ida sadiay. 3 ¶ Ket dagiti Fariseo immasidegda, a mangsusuut kencuana, nga cunkunada kencuana, Maipalubos iti lalaki nga isinana ti asawana iti uray aniaman a gapu? 4 Ket isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Dicayo pay aya nabasa, a ti nangaramid cadacuada nanipud idi damo inaramidna ida a lalaki ken babai, 5 Ket kinunana, Gapu itoy ti lalaki panawannanto ti ama ken inana, ket makitiponto iti asawana: ket isuda a dua maymaysadanto a lasag? 6 Iti casta saandan a dua, no di maymaysa a lasag. Gapuna ti pinagtipon ti Dios a maymaysa, saan coma a pagsinaen ti tao. 7 Isuda kunada kencuana, Apayapay ngarud nga imbilin ni Moises ti panangted ti surat ti pannakisina, ket sa pagtalawen? 8 Cunana cadacuada, Gapu iti tangken dagiti puspusoyo impalubos ni Moises cadacayo a pagtalawenyo dagiti assawayo: ngem idi damo saan a casta. 9 Ket siac kunak cadacayo, A siasinoman a mamagtalawto iti asawana a babai, no saan a maipuon iti pannakiabig, ket makiasawanto iti sabali, nagaramid ti pannakicamalala: ket ti mangasawa iti babai a napagtalaw ket nacaaramid iti pannakicamalala. 10 ¶ Dagidi adalan kunada kencuana, No castoy ti casasaad ti lalaki iti asawana, saan a nasayaat iti mangasawa. 11 Ngem kinunana cadacuada, Amin a tao saanda a mabalin nga awaten daytoy a sao, no saan laeng a dagidiay pacaitedanna. 12 Ta adda dagiti eunuco, a nayanacda a casta nanipud iti tian dagiti innada: ken adda dagiti eunuco, nga naaramidda a eunoco dagiti tattao: ket adda met dagiti eunuco, nga inaramidda a eunoco iti bagida maigapu iti pagarian ti langit. Ti macabalin nga umawat itoy, awatenna coma. 13 ¶ Idin adda ubbing a babassit nga inyegda kencuana, tapno ipatayna coma cadacuada dagiti im-imana, ken agcararag: ngem dagidi adalan inungtanda ida. 14 Ngem ni Jesus kinunana, Bay-anyo dagiti ubbing a babassit, ket dicayo pawilan ida, nga umay caniac: ta dagiti cacastoy cucuada ti pagarian ti langit. 15 Ket idi a naipatayna cadacuada dagiti im-imana, pimmanaw sadiay. 16 ¶ Ket, adtoy, nga immasideg kencuana ti maysa a tao ket kinunana, Naimbag a Mannursuro, ania ti naimbag nga aramidec, tapno maaddaanac ti biag nga agnanayon? 17 Ket kinunana kencuana, Apayapay nga awagannac iti naimbag? awan ti naimbag no di la maymaysa, isu ti, Dios: ngem no calicagumam ti sumrec iti biag, salimetmetam dagiti bilbilin. 18 Kinunana kencuana, Aniada? Ni Jesus kinunana, Dica mamapatay, Dica makiabig iti saanmo nga asawa, Dica agtacaw, Dica agsao ti natiri a pangpanecnec, 19 Dayawem da amam ken inam: ken, Ayatem ti caarrobam a cas met la iti bagim. 20 Cuna kencuana di baro, Amin dagitoy tinungpalcon nanipud kinaubingco aginggana ita: ania pay ti pagcurangac? 21 Ni Jesus kinunana kencuana, No cayatmo nga naan-anayca, inca ken ilacom ti amin nga adda kenca, ket itedmo cadagiti napanglaw, ket maaddaancanto ti kinabacnang idiay langit: ket umayca ken surutennac. 22 Ngem idi nangeg ti baro daytoy a sao, napan a pimmanaw a sililiday: ta isu addaan ti adu a cucua. 23 ¶ Idin ni Jesus kinunana cadagiti adalanna, Pudno kunak cadacayo, A ti bacnang a tao narigat iti iseserrrecna iti pagarian ti langit. 24 Ket kunak manen cadacayo, A nalaclaca ti maysa a camello a lumsot iti abut ti maysa a dagum, ngem ti maysa a bacnang nga tao a sumrec iti pagarian ti Dios. 25 Idin dagiti adalan nangngegda daytoy, nasdaawda la unay, a cunkunada, Asino ngarud ti maisalacanen? 26 Ket ni Jesus minatmatanna ida, kinunana cadacuada, Cadagiti tao daytoy saan a mabalin; ngem no iti biang ti Dios isuamin nga banbanag ket mabalin. 27 ¶ Idin ni Pedro simmungbat ket kinunana kencuana, Adtoy, dacami pinanawanmi ti isuamin, ket sinurotdaca; anianto ngarud ti cucuami? 28 Ket ni Jesus kinunana cadacuada, Pudno kunak cadacayo, Dacayo a simmurot caniac, intono baro a pannacaparsua nga ti Anac ti tao agtugawto iti trono ti gloriana, agtugawcayto met cadagiti sangapulo ket dua a trono, a mangocom cadagiti sangapulo ket dua a tribu ti Israel. 29 Ket ti tunggal maysa a nangpanaw cadagiti balbalay, wenno cacabsat a lallaki, wenno babbai, wenno ama, wenno ina, wenno asawa, wenno annac, wenno dagdaga, maigapu iti naganco, umawatto ti naminsangagasut a castoy, ken tawidennanto iti biag nga agnanayon. 30 Ngem adu dagiti umun-una a maudidanto; ken dagiti maud-udi umunadanto. CAPITULO 20 1 Ta ti pagarian ti langit maipadis iti maysa a tao nga ama ti sangcacabbalayan, a rimmuar iti agsapa a makitulag cadagiti mangtalon iti cauvasanna. 2 Ket idinto a nakitulag cadagiti mangmangged iti maysa a denario4 ti inaldaw, imbaonna ida iti cauvasanna. 3 Ket rimmuar iti asideg ti horas a maicatlo, ket nakitana dagiti sabsabali nga addada iti plaza nga awan aramidda, 4 Ket kinunana cadacuada; Incayo met iti cauvasan, ket ti maitutop itdecto cadacayo. Ket napanda. 5 Rimmuar manen iti asideg ti horas a maicanem ken iti horas a maicasiam, ket casta manen ti inaramidna. 6 Ket iti horas a maicasangapulo ket maysa isu rimmuar, ket nasaracanna dagiti dadduma nga agtatacder sadiay nga awan aramidda, ket kinunana cadacuada, Apayapay agtactacdercayo ditoy a nagmalmalem nga awan ti maar-aramidyo? 7 Kunada kencuana, Agsipud ta awan ti tao a nakitulag cadacami. Cunana cadacuada, Incayo met iti cauvasan; ket no aniaman ti apag-isu, isu ti awatenyonto. 8 Ket idi sumipngeten, ti apo ti cauvasan kinunana idi pagtaltalcanna, Ayabam dagiti mangmangged, ket tangdanam ida, manipud cadagiti naudi agingga cadagiti immun-una. 9 Idi ngarud simmangpet dagidi simrec iti asideg ti horas a maicasangapulo ket maysa, immawat ti tunggal maysa cadacuada iti maysa a denario4. 10 Ket idi immay dagiti immun-una, ipagarupda nga umawatdanto iti nawadwadwad; ngem casta met nga immawat ti tunggal maysa a tao iti maysa a denario4. 11 Ket idi nacaawatdan, nagtanabutobda iti maisalungasing iti ama ti sangcabbalayan, 12 A cunkunada, Dagitoy naudi nagtrabahoda iti maymaysa nga horas laeng, ket intuladmo ida cadacami, a nagtrabaho a nagmalmalem iti cainitan. 13 Ngem isu simmungbat, ket kinunana iti maysa cadacuada, Gayyem, diac nagaramid kenca ti maicaniwas: dica aya nakitulag caniac iti maysa a denario4 ? 14 Alaem ti cucuam, ket incan: Itedconto iti daytoy naudi, iti capadpada ti naited kenca. 15 Saan aya a maipalubos caniac nga aramidec ti cayatco iti cucuac? Wenno dakes aya ta matam, agsipud ta naimbagac? 16 Iti casta dagiti maudi isudanto dagiti umuna, ket dagiti umuna isudanto dagiti maudi: ta adu dagiti naayaban, ngem bassit iti napili. 17 ¶ Ket idi a sumangsang-at ni Jesus idiay Jerusalem inayabanna nga inlasin dagiti sangapulo ket dua nga adalan, ket iti dalan kinunana cadacuada, 18 Adtoy, sumang-attayo idiay Jerusalem; ket ti Anac ti tao mayawatto cadagiti panguloen dagiti papadi ken cadagiti escriba, ket ikeddengdanto kencuana ti ipapatay, 19 Ket isu iyawatdanto cadagiti Gentil tapno rabrabngisen, ken baoten, ken ilansada iti cruz: ngem intono maicatlo nga aldaw agungarto. 20 ¶ Idin immay kencuana ti ina dagiti annac ni Zebedeo agraman dagiti annacna, a nagrucrucbabda, ket tinarigagayanna ti maysa a banag kencuana. 21 Ket kinuna ni Jesus kencuana, Ania ti cayatmo? Cuna di babai kencuana, Ibilinmo a dagitoy dua nga annacco agtugawda coma, ti maysa iti macannawanmo, ket ti maysa iti macatigidmo, idiay pagariam. 22 Ngem ni Jesus simmungbat ket kinunana, Dicayo ammo ti dawdawatenyo. Mabalinyo aya ti uminum iti copa a dandani inumac, ken mabautizaran ti nacabautizarac? Kunada kencuana, Mabalinmi. 23 Cunana cadacuada, Pudno nga uminumcayto iti copac, mabautizaran ti pannacabautizarco: ngem ti panagtugawyo iti macanawanco, ken ti macatigidco, saan a siac ti akinrebbeng a mangted, no di ket maited cadagidiay insaganaan ni Amac. 24 Ket idi dagiti sangapulo nangngegda daytoy, nagrurodda a maibusor cadagiti dua nga agcabsat. 25 Ngem ni Jesus inayabanna ida iti dennana, ket kinunana, Ammoyo a dagiti panguloen dagiti Gentil agturayda cadacuada, ket dagiti natan-oc agbalinda a situturay cadacuada. 26 Ngem cadacayo saanto a casta: no di ket ti siasinoman nga agtarigagayto nga isu ti cadackelan cadacayo, isunto ti agservi cadacayo; 27 Ket ti siasinoman nga agbalinto nga cadackelan cadacayo, isu coma ti adipenyo: 28 A cas met ti Anac ti tao saan nga immay tapno paservian, no di ket tapno agservi, ken itedna ti biagna a maysa a subbot cadagiti adu. 29 Ket idi rimmuarda idiay Jerico, umariwecwec nga tattao iti simmurot kencuana. 30 ¶ Ket, adtoy, dagiti dua a bulsec a situtugaw iti igid ti dalan, idi nangngegda a ni Jesus lumablabas, nagickisda, a cunkunada, Caasiannacami, O Apo, nga Anac ni David. 31 Ket dagidi adu a tattao tinubngarda ida, tapno agulimecda: ngem ad-adda ti panagickisda, a kunada, Caasiannacami, O Apo, sica nga Anac ni David. 32 Ket ni Jesus simmardeng, ket inayabanna ida, ket kinunana, Ania ti cayatyo nga aramidec cadacayo? 33 Kunada kencuana, Apo, dagiti matami ket maluctan coma. 34 Ket ni Jesus simnec ti asina cadacuada, ket inaprosanna dagiti matada: ket naigiddato nga nacakitada, ken simmurotda kencuana. CAPITULO 21 1 Ket idi immasidegda idiay Jerusalem, ken dimtengda idiay Betfage, iti bantay dagiti Olivo, idin imbaon ni Jesus dagiti dua nga adalanna, 2 A kinunana cadacuada, Incayo iti puroc a masangoananyo, ket macasaraccayto a dagus ti maysa nga asno nga naigalut, ken maysa nga urbon a naicuyog kencuana: warwaranyo ida, ket iyegyo ida caniac. 3 Ket no adda tao nga agsao cadacayo iti aniaman, cunaenyonto, Ti Apo masapulna ida; ket dagus nga itednanto ida. 4 Daytoy naaramid, tapno matungpal ti sinao ti mammadto, a kunkunana, 5 Ibagayo cadagiti annac a babbai ti Sion, Adtoy, ti Arim umay kenca, naemma, ket sisasacay iti maysa nga asno, ken iti maysa nga urbon nga anac ti asno. 6 Ket dagiti adalan napanda, ket inaramidda cas imbilin ni Jesus cadacuada, 7 Ket inyegda ti asno, ken di urbon, ket incabilda cadacuada dagiti pagan-anayda, ket isu pinagtugawda cadagitoy. 8 Ket dagiti umariwecwec a tattao inyaplagda dagiti pagan-anayda iti dalan; ket dagiti dadduma nangputedda cadagiti sangsanga dagiti caycayo, ket inyaplagda ida iti dalan. 9 Ket dagiti adu a tattao a magmagna iti masangoananna, ken dagiti sumursurot, impuccawda, a cunkunada, Hosanna iti Anac ni David: Bendito isuna nga umay iti nagan ti Apo; Hosanna idiay cangatoan. 10 Ket idi simrec idiay Jerusalem, amin ti ili nariribucan, a cunkunada, Siasino daytoy? 11 Ket dagiti adu a tattao kinunada, Daytoy isu ni Jesus ti mammadto a taga Nazaret sadi Galilea. 12 ¶ Ket simrec ni Jesus iti templo ti Dios, ket pinarruarna dagiti isuamin nga aglaclaco ken aggatgatang idiay templo, ket tinuangna dagiti lamisaan dagiti agsucsucat ti pirac, ken dagiti tugtugaw dagiti aglaclaco cadagiti calapati, 13 Ket kunana cadacuada, Adda a naisurat, Ti balayco maawaganto iti balay ti cararag; ngem dacayo inaramidyo nga rukib dagiti mannanacaw. 14 Ket dagiti bulbulsec ken pilpilay immayda kencuana idiay templo; ket pinaimbagna ida. 15 Ket idi nakita dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti escriba dagiti nacacascasdaaw nga banbanag nga inar-aramidna, ken dagiti ubbing a mangipucpuccaw idiay templo, a cunkunada, Hosanna iti Anac ni David; napalucsawda la unay, 16 Ket kinunada kencuana, Mangngegmo ti sasaoen dagitoy? Cuna cadacuada ni Jesus: Wen; uray caano saanyo aya a nabasa daytoy, Iti ngiwat dagiti maladaga ken dagiti agsussuso inan-anaymo ti pannacaidayaw? 17 ¶ Ket pinanawanna ida, ket napan iti ruar ti ili agingga idiay Betania; ket naggian sadiay. 18 Ket itan iti cabigatanna idi agsubi iti ili, isuna ket nagbisin. 19 Ket idi makitana ti maysa a cayo ti higos iti asideg ti dalan, napan kencuana, ngem awan nasaracanna kencuana, no di laeng bulbulong, ket kinunana kencuana, Nicaanoman saancanto nga agbungan manipud ita ken iti kinaagnanayon. Ket naigiddato a daydi cayo ti higos nagango. 20 Ket idi makita daytoy dagiti adalan, nagsiddaawda, a cunkunada, Casano ket ti pannacaigiddatona a nagango ti cayo ti higos! 21 Ket ni Jesus simmungbat ket kinunana cadacuada, Pudno kunak cadacayo, A no addanto pammatiyo, ket dicayto agduadua, saan la nga aramidenyonto ti castoy iti cayo ti higos, no di uray pay itoy bantay no cunaenyonto, Maiccatca, ken maibellengca iti taaw; maaramidto. 22 Ket amin nga banbanag, aniaman a dawatenyonto iti panagcararag, no sipapaticayo, awatenyonto. 23 ¶Ket di immay idiay templo, dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti panglacayen dagiti umili immayda kencuana idi madama a mangisursuro, ket kinunada, Ania a pannacabalin ti panangaramidmo cadagitoy? ken siasino ti nangted kenca itoy a pannacabalin? 24 Ket ni Jesus simmungbat ket kinunana cadacuada, Siac intuudecto met cadacayo ti maysa a banag, isu a no masungbatanyo caniac, ibagacto met cadacayo no ania a pannacabalin ti pangaramidco cadagitoy a banag. 25 Ti pammautizar ni Juan, adino ti naggapuanna? idiay langit, wenno cadagiti tao? Ket panpanunotenda iti nakemda, a cunkunada, No cunaenminto, Idiay langit; cunaennanto cadacami, Apayapay ngarud nga dicayo pinati isuna? 26 Ngem no cunaenminto, Cadagiti tao; cabutengmi dagiti umili; ta isuda amin imbilangda a ni Juan mammadto. 27 Ket simmungbatda ken Jesus, ket kinunada, Saanmi nga maibaga. Isu kinunana met cadacuada, Uray siac diac met ibaga cadacayo no ania a pannacabalin ti pangaramidco cadagitoy a banbanag. 28 ¶ Ngem ania ti panangipapanyo? Maysa a tao adda dua nga annacna; ket idi immasideg iti immuna, kinunana, Anac, inca, agtrabaho ita idiay cauvasac. 29 Isu simmungbat ket kinunana, Diac cayat: ngem idi calpasanna nagbabawi, ket napan. 30 Ket immasideg idi maicaddua, ket kinunana met kencuana ti casta. Ket isu simmungbat ket kinunana, Mapanac, apo: ngem saan a napan. 31 Asino cadagiti dua ti nangaramid iti pagayatan ni amana? Kunada kencuana, Ti immuna. Ni Jesus kunana cadacuada, Pudno kunak cadacayo, A dagiti agsingsingir ti buis ken dagiti balangcantis mapanda nga umun-una iti pagarian ti Dios ngem dacayo, 32 Ta immay ni Juan cadacayo iti dalan ti kinalinteg, ket dicayo namati kencuana: ngem dagiti agsingsingir ti buis ken dagiti balangcantis namatida kencuana: ket dacayo, idi nakitayo daytoy, dicayo met nagbabawi iti calpasanna, tapno namaticayo coma kencuana. 33 ¶ Denggenyo ti sabali a pangngarig: Adda idi maysa a tao nga ama ti sangacabbalayan, a nagmula ti maysa a cauvasan, ket linawlawna iti alad, ket nangcali kencuana ti maysa a pagaramidan ti arac, ket nangbangon ti maysa a pagbantayan, ket intedna a bantayan dagiti agtaltalon, ket napan iti adayu a daga: 34 Ket idi umasideg ti tiempo ti panagapit, imbaonna dagiti adipenna cadagiti mannalon, tapno awatenda dagiti bungbungana. 35 Ket dagiti tumatalon, innalada dagiti adipenna, ket minalmaloda ti maysa, ket pinatayda ti sabali, ket inuborda ti sabali. 36 Manen, nangibaon cadagiti sabali nga ad-adipen nga ad-adu ngem cadagidi immuna: ket inaramidda cadacuada ti cascasdi met laeng. 37 Ngem iti camaudianan imbaonna cadacuada ti anacna, a kunkunana, Padayawandanto ti anacco. 38 Ngem idi dagiti agtaltalon nakitada daydi anac, kinuna ti maysa ken maysa cadacuada, Daytoy ti agtawid; umaycayo, papatayentayo, ket alaentayo ti tawidna. 39 Ket isu tiniliwda, ket inpurruacda iti ruar ti cauvasan, ket pinatayda. 40 Ngem intono umay ti apo ti cauvasan, anianto ti aramidenna cadagidiay nga agtaltalon? 41 Kunada kencuana, Pucawennanto ida nga awanan asi dagidiay managdacdakes a tattao, ket itednanto nga ipatalon ti cauvasan cadagiti sabali a mannalon, nga mangtedto kencuana cadagiti ap-apit cadagiti tiempoda. 42 Ni Jesus kunana cadacuada, Uray caano dicayo aya nabasa cadagiti sursurat, Ti bato nga imbelleng dagiti managaramid ti balay, isu met laeng ti maaramid nga bato a pasuli: ti Apo ti nangaramid iti daytoy, ket nacascasdaaw ngamin cadagiti matmatatayo? 43 Gapuna kunak cadacayo, Ti pagarian ti Dios maiccatto cadacayo, ket maitedto iti maysa a nacion a mangpataud cadagiti bungbungana. 44 Ket iti siasinoman a matnag iti daytoy a bato maburacto: ngem iti siasinoman a pagtinnaganna, matumecto a casla tapoc. 45 Ket idi nangngeg dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti Fariseo dagiti pangngarigna, naawatanda nga isuda ti sasaoenna idi. 46 Ket inagawaanda idi a tiliwen, ngem kinabutengda dagiti adu a tao, ta imbilangda nga maysa a mammadto. CAPITULO 22 1 Ket ni Jesus simmungbat ket kinasaona manen ida cadagiti pangngarig, a kunkunana, 2 Ti pagarian ti langit maipadis iti maysa nga ari, a nagaramid ti boda a maipaay iti anacna, 3 Ket imbaonna dagiti adipenna tapno ayabanda dagiti naawis iti boda: ngem dida kinayat ti immay. 4 Manen, nangibaon cadagiti sabsabali nga adipen, a kunkunana, Ibagayo cadagiti naawis, Adtoy, insaganac ti pangrabii: dagiti bacbacac ken animalco a pinalucmeg napartidan, ket isuamin nga banbanag ket naisaganadan: umaycayo iti pagbodaan. 5 Ngem saanda nga incancano, ket napanda, ti maysa idiay pagtalonanna, ket ti sabali cadagiti pagsapulanna: 6 Ket dagiti dadduma tiniliwda dagiti adipenna, ket nagsasaoanda, ket pinapatayda ida. 7 Iti casta idi nadamag daydi ari, nacaunget: ket imbaonna dagiti buyotna, ket pinucawna dagiti nangpapatay, ket pinuoranda ti ilida. 8 Idin kunana cadagiti adipenna, Ti boda naisaganan, ngem dagiti naawis isuda ti saan a maicari. 9 Incayo ngarud cadagiti daldalan, ket cadagiti isuamin a masaracanyonto, awisenyo ida iti pagbodaan. 10 Ket rimmuar dagiti adipenna cadagiti daldalan, ket inurnongda dagiti amin a nasaracanda, dakes man ken naimbag: ket ti pagbodaan napno cadagiti sangaili. 11 ¶ Ngem idi nga ti ari simrec tapno kitaenna dagiti sangaili, nabigbigna idiay ti maysa a tao nga saan a nacacawes ti cawes ti makiboda: 12 Ket kinunana kencuana, Gayyem, apayapay simrecca ditoy nga awan cawesmo a maipaay iti boda? Ket isu saan a nacauni. 13 Idin ti ari kinunana cadagiti babaonenna, Pungoenyo dagiti sacsaca ken im-imana, ket ipanawyo, ken ibellengyo iti sipnget iti ruar; idiay addanto panagsangit ken panagngaretnget dagiti ngipen. 14 Ta adu dagiti maayaban, ngem bassit dagiti mapili. 15 ¶ Idin napan dagiti Fariseo, ket ninumoda no casano coma a tiliwenda babaen iti panagsaona. 16 Ket imbaonda kencuana dagiti adalanda agraman dagiti Herodianos, a cunkunada, Mannursuro, ammomi a sica napudnoca, ken isursurom a sipupudno ti dalan ti Dios, ket dica met ipangrona iti uray siasino nga tao: ta dica bigbigen ti casasaad dagiti tattao. 17 Ibagam ngarud cadacami, Ania ti panangipagarupmo? Maipalubos ti agbayad ti buis ken Cesar, wenno saan? 18 Ngem ni Jesus nadlawna ti kinadakesda, ket kinunana, Apayapay suutendac, managinsisingpet? 19 Ipakitayo caniac ti pirac ti buis. Ket inyegda kencuana ti maysa a denario4. 20 Ket kunana cadacuada, Asino ti akinladawan ken ti naisurat itoy? 21 Kunada kencuana, Ni Cesar. Idin kunana cadacuada, Itedyo ngarud ken Cesar ti cucua ni Cesar; ket iti Dios ti cucua ti Dios. 22 Idi nangngegda daytoy, nagsiddaawda, ket pinanawanda, ket nagawidda. 23 ¶ Idi met laeng nga aldaw immayda kencuana dagiti Saduceo, nga agcuncuna nga awan iti panagungar, ket nagsaludsudda kencuana, 24 A cunkunada, Mannursuro, ni Moises kinunana, No ti maysa a lalaki matay, nga awan putotna, asawaento ti cabsatna daydi asawana a babai, ket iputotanna ni cabsatna iti sunona. 25 Adda ngarud cadacami idi pito nga agcacabsat a lallaki: ket ti immuna, nangasawa ket, natay, ket, idinto nga awan ti putotna, imbatina ti asawana iti cabsatna: 26 Casta met daydi maicaddua, ken daydi maicatlo, agingga iti maicapito. 27 Ket iti camaudiananna amin di babai ket natay met. 28 Inton panagungar ngarud asinonto ti akin-asawa iti babai cadagiti pito? ta isuda amin inasawada. 29 Ni Jesus simmungbat ket kinunana cadacuada, Naallilawcayo, agsipud ta dicayo ammo dagiti sursurat, wenno ti pannacabalin ti Dios. 30 Ta inton panagungar saandanto a mangasawa, wenno makiasawa, ngem casdanto la cadagiti angel ti Dios idiay langit. 31 Ngem no ti maipapan iti panagungar dagiti natay, dicayo aya nabasa ti sinao ti Dios cadacayo, a kunkunana, 32 Siac ti Dios ni Abraham, ken ti Dios ni Isaac, ken ti Dios ni Jacob? Ti Dios saan a Dios dagiti natay, no di dagiti sibibiag. 33 Ket idi nangngeg daytoy dagiti adu nga tattao, nagmalmalangada iti sursurona. 34 ¶ Ngem idi nga dagiti Fariseo nangngegda a dagiti Saduceo ket pinagulimecna, naggu-urnongda. 35 Ket ti maysa cadacuada, a mangipalpalawag iti linteg, nagintuud ti maysa a saludsud, a pangsusuutna kencuana, ken kunana, 36 Mannursuro, ania iti cadackelan nga bilin iti linteg? 37 Ni Jesus kinunana kencuana, Ayatem ti Apo a Diosmo iti amin a pusom, ken iti amin a cararruam, ken iti amin nga panunotmo. 38 Daytoy isu ti umuna ken ti cadackelan a bilin. 39 Ket ti maicaddua isu umasping kencuana, Ayatem ti caarrobam a cas iti bagim. 40 Cadagitoy dua a bilin ket tungpalenna iti isuamin a linteg ken dagiti mammadto. 41 ¶ Ket idi adda pay laeng a naurnong dagiti Fariseo, ni Jesus nagintuud cadacuada, 42 A kunkunana, Ania ti panangipagarupyo ti maipapan ken Cristo? Siasino ti akin-anac kencuana? Kinunada kencuana, Anac ni David. 43 Cunana cadacuada, Casano ngarud a ni David idi adda iti Espiritu inawaganna ti Apo, a kunkunana, 44 Ti APO kinunana iti Apoc, Agtugawca iti macanawanco, agingga iti panangicabilco cadagiti cabusormo a pagbatayan dagiti sacsacam? 45 No ni David ngarud awaganna ti Apo, casano nga isu ti anacna? 46 Ket awan ti tao nga nacabalin a sumungbat kencuana ti maysa a sao, ket awan met uray siasino a tao nanipud idi nga aldaw ti agsaludsuden kencuana. CAPITULO 23 v 1 Idin nagsao ni Jesus cadagiti adu a tao, ken cadagiti adalanna, 2 A kunkunana, Dagiti escriba ken dagiti Fariseo agtugawda iti pagtugawan ni Moises: 3 Isuamin ngarud nga ibagadanto cadacayo, aywananyo ken aramidenyo; ngem dicayo agaramid a cas cadagiti ar-aramidda; ta agsaoda, ket dida met aramiden. 4 Ta mangreppetda cadagiti awit a nadagsen ken narigat nga awiten, ket ipabaclayda cadagiti tao; ngem isuda dida cayat a garawen uray la coma maysa cadagiti ramayda. 5 Ngem amin dagiti aramidda aramidenda tapno makita dagiti tao: ta iyacabada dagiti filacteria, ket iyatiddugda dagiti barayubay dagiti pagan-anayda, 6 Ket ayatenda dagiti nagundawayan a saad cadagiti ramrambac, ken dagiti nagundawayan a pagtugawan cadagiti sinagoga, 7 Ken dagiti luglugay cadagiti plaza, ken maawagan cadagiti tattao, Rabbi, Rabbi. 8 Ngem saancayo coma a managan Rabbi: ta maymaysa laeng ti Mannursuroyo, ni Cristo; ket dacayo amin agcacabsatcayo. 9 Ket awan ti tao a naganenyo ti amayo itoy rabaw ti daga: ta maymaysa ti Amayo, isu nga adda sadi langit. 10 Ket dicayo met coma managan ti manangidaldalan: ta maymaysa ti Mangidaldalanyo, nga isu ni Cristo. 11 Ngem ti cadackelan cadacayo isunto ti agservi cadacayo. 12 Ket siasinoman nga agpasindayaw maipababanto; ket siasinoman nga agpacumbaba maitan-octo. 13 ¶ Ngem asicayo pay, escriba ken Fariseo, a managinsisingpet! ta punitanyo ti pagarian ti langit a maicaniwas cadagiti tattao: ta dacayo dicayo macastrec, ket dicayo palubosan dagiti sumsumrec a mapan. 14 Asicayo pay, escriba ken Fariseo, a managinsisingpet! ta alun-onenyo dagiti balbalay dagiti balbalo a babbai, ket ti pambaryo aglualocayo ti atatiddag a cararag: gapu itoy awatenyonto ti dacdackel a pannacadusa. 15 Asicayo pay, escribas ken Fariseo, a managinsisingpet! ta lawlawenyo ti baybay ken daga tapno maca-alacayo ti maysa a sumurot cadacayo; ket no mapasurotyon, pagbalinenyo a maicari iti impierno a mamindua nga ad-adda pay ngem dacayo. 16 Asicayo pay, dacayo manangidaldalan a bulsec, nga agcuna, Siasinoman nga agsapatanto gapu iti templo, awan ti aniaman; ngem siasinoman nga agsapatanto gapu iti balitoc ti templo, isu ket nacautang! 17 Dacayo a maag ken bulbulsec: ta ania ti nangnangrona, ti balitoc, wenno ti templo a mangsantificar iti balitoc? 18 Ket, Siasinoman nga agsapatanto gapu iti altar, awan ti aniaman; ngem ti agsapatanto gapu iti daton nga adda iti rabawna, macasalungasing. 19 Dacayo a maag ken bulbulsec: ta ania ti nangnangrona, ti daton, wenno ti altar a mangsantificar iti daton? 20 Dayta ngarud agsapata gapu iti altar, isapatana ti altar, ken dagiti isuamin nga adda iti rabawna. 21 Ket dayta agsapata gapu iti templo, isapatana ti templo, ken daydiay agnaed kencuana. 22 Ket dayta agsapata gapu iti langit, isapatana iti trono ti Dios, ken daydiay adda nga agtugtugaw kencuana. 23 Asicayo pay, escriba ken Fariseo, a managinsisingpet! ta agbayadcayo ti apagcapullo ti yerbabuena ken anis ken ti comino, ket dicayo incancano dagiti banag a napatpateg iti linteg, ti panangocom, ti panangaasi, ken ti pammati: dagitoy rebbengyo coma nga aramiden, ken dicayo met baybay-an diay sabali nga aramiden. 24 Manangidaldalan a bulbulsec, a mangsagat iti lamoc, ket mangalun-on iti camello. 25 Asicayo pay, escriba ken Fariseo, managinsisingpet! ta ugasanyo ti ruar ti copa ken ti pinggan, ngem ti uneg napno ti narawet a panagpatubo ken panaglablabes. 26 Sica bulsec a Fariseo, ugasam nga umuna ti uneg ti copa ken ti pinggan, tapno dagiti ruarna ket madalusan met. 27 Asicayo pay, escriba ken Fariseo, managinsisingpet! ta umaspingcayo cadagiti tanem a napupudaw, nga iti ruar pudno a nalibnosda, ngem iti uneg napno cadagiti tultulang dagiti natay, ken isuamin a kinarugit. 28 Casta met dacayo pudno nga iti ruar agparangcayo a nalinteg cadagiti tattao, ngem iti uneg addacayo a napno iti panaginsisingpet ken iti kinadakes. 29 Asicayo pay, escriba ken Fariseo, managinsisingpet! ta bangonenyo dagiti tanem dagiti mammadto, ket arcosanyo dagiti nacaicalian dagiti nalinteg, 30 Ket cunayo, No nagbiagcami coma cadagiti aldaw dagiti ammami, saancami coma a rimmamraman cadacuada iti dara dagiti mammadto. 31 Ket iti casta panecnecanyo ti maibusor cadacayo met laeng, a dacayo dagiti annac dagidi namapatay cadagiti mammadto. 32 Punnoenyo ngarud ti pagrucodan dagiti ammayo. 33 Dacayo nga ul-uleg, caputotan dagiti carasaen, casanonto ti panaglisiyo iti pannacadusa idiay impierno? 34 ¶ Gapuna, adtoy, ibaonco cadacayo dagiti mammadto, ken mamasirib, ken escriba: ket cadacuada adda papatayenyonto ken ilansayo iti cruz; ket adda saplitenyonto cadagiti sinagogayo, ken irurumenyo ida iti ili ken ili: 35 Tapno umay cadacayo ti amin a dara dagiti nalinteg a naiparucpoc itoy daga, manipud idi dara ni Abel a nalinteg agingga iti dara ni Zacarias nga anac ni Baraquias, isu a pinapatayyo iti nagbaetan ti santuario ken ti altar. 36 Pudno kunak cadacayo, Nga amin daytoy umayto iti daytoy a caputotan. 37 O Jerusalem, Jerusalem, a mamapatay cadagiti mammadto, ken mangubor cadagiti maibaon kenca, namin-ano a kinayatco nga urnongen coma dagiti annacmo, a cas iti maysa nga upa urnongenna dagiti piecna iti siroc dagiti payacna, ngem dica kinayat! 38 Adtoy, ti balayyo mapanawan cadacayo nga langalang. 39 Ta kunak cadacayo, A manipud ita didacto makitan, agingga iti panagcunayonto, Bendito dayta umay iti nagan ti Apo. CAPITULO 24 1 Ket ni Jesus rimmuar, ket pinanawanna diay templo: ket dagiti adalanna immayda kencuana tapno ipakitada dagiti patpatacder ti templo. 2 Ket ni Jesus kunana cadacuada, Dicayo makita amin dagitoy a banbanag? pudno kunak cadacayo, Awanto ti matda ditoy a maysa a bato iti rabaw ti maysa, a dinto marba. 3 ¶ Ket isu idi adda nga agtugtugaw iti rabaw ti bantay dagiti Olivo, dagiti adalan immasidegda kencuana nga is-isuda, a cunkunada, Ibagam cadacami, no caanonto ti pannacaaramid dagitoy? ket anianto ti pagilasinan iti iyaaymo, ken iti panungpalan toy lubong? 4 Ket ni Jesus simmungbat ket kunana cadacuada, Agalluadcayo ta awan ti tao nga mangallilaw cadacayo. 5 Ta adunto dagiti umay iti naganco, nga agcuncuna, Siac ti Cristo; ket adunto dagiti allilawenda. 6 Ket macangngegcayto cadagiti gubgubat ken damdamag ti gubgubat: kitaenyo ta dicayo aglagaw: ta masapul a maaramid amin dagitoy, ngem saan pay nga isu ti panungpalan. 7 Ta tumacderto ti nacion a bumusor iti sabali a nacion, ti pagarian bumusor ti sabali a pagarian: ket addanto bisbisin, ken ang-angol, ken gingined, iti nadumaduma nga disdisso. 8 Amin dagitoy isuda ti pangruggian dagiti ladladingit. 9 Iti dayta iyawatdacayto nga parigaten, ket papatayendacayto: ket guraendacayto dagiti amin a nacion a gapu iti naganco. 10 Ket iti dayta adunto dagiti maitibcol, ken aglilinniputto ti maysa ken maysa, ket agguguranto ti maysa ken maysa. 11 Ket adunto dagiti saan a pudno nga mammadto ket tumanordanto, ket ulbodendanto dagiti adu. 12 Ket agsipud ta ti kinadakes agadunto, ti ayat dagiti adu lumamiisto. 13 Ngem ti agibtur agingga iti panungpalan, isu met laeng ti maisalacanto. 14 Ket daytoy evangelio ti pagarian maicascasabanto iti amin a lubong tapno mangpanecnec cadagiti isuamin a nacion; ket iti casta umayton ti panungpalan. 15 Intono ngarud ti kinarimon a mamagwalangwalang makitayo, a sinao ni Daniel a mammadto, a sitatacder iti nasantoan a disso, (ti bumasa, awatenna coma:) 16 Mapanda coma dagiti adda idiay Judea agcamang cadagiti banbantay: 17 Ket ti adda idi tuctuc ti balay saan coma a bumaba a mangala ti uray ania idiay balayna: 18 Ket ti adda iti talon saan nga agsubli coma a mangala ti cagayna. 19 Ngem asi pay dagiti adda a masicog, ken dagiti agtagibi cadagita nga aldaw! 20 Agdawdawatcayo ngarud nga ti panagtalawyo saan coma nga iti calam-ecna, wenno iti aldaw a panaginana: 21 Ta addanto dackel a rigat, nga awan pay nanipud idi punganay ti lubong agingga ita, awan, ket awanto metten iti uray caano. 22 Ket no dagita nga aldaw saanda coma a napaababa, awan coma ti lasag a maisalacan: ngem gapu cadagiti napili dagita nga aldaw mapaababadanto. 23 Iti casta no ti siasinoman a tao agsaonto cadacayo, Wen, adtoy ni Cristo, wenno adda didiay; dicayto patpatien. 24 Ta tumacderdanto dagiti saan a pudno a Cristo, ken dagiti saan a pudno a mammadto, ket mangipakitadanto cadagiti dadackel a pagilasinan ken datdatlag; tapno coma, no mabalin, allilawenda uray pay cadagiti napili. 25 Adtoy, siac imbagac nga impacpacauna cadacayo. 26 No cunaendanto ngarud cadacayo, Adtoy, adda ditoy let-ang; dicay mapmapan: adtoy, adda cadagiti caunegan a silsiled; dicayo patpatien. 27 Ta cas iti kimat a rummuar iti daya, ket makita a sumilap agingga iti laud; castanto met ti iyaay ti Anac ti tao. 28 Ta no sadino man iti ayan ti bangcay, aggu-urnongdanto met idiay dagiti agila. 29 ¶ Ket maigiddatonto iti calpasan ti rigat cadagita nga aldaw a ti init agsipngetto, ket ti bulan dinto aglawag, ket dagiti bitbituen matnagdanto manipud langit, ket dagiti pannacabalin dagiti langlangit agkintayegdanto: 30 Ket iti casta agparangto ti pagilasinan ti Anac ti tao iti langit: ket agdung-awto dagiti amin a tribu ti daga, ket makitadanto ti Anac ti tao nga umay cadagiti ul-ulep ti langit nga adda pannacabalin ken dackel a gloriana. 31 Ket ibaonnanto dagiti angelna a buyugan ti napigsa nga uni ti trompeta, ket urnongennanto dagiti pinilina cadagiti uppat nga angin, manipud iti maysa nga ungto ti langit agingga iti bangirna. 32 Ita pagsursuroanyo ti pangngarig iti cayo ti higos; Intono ti sangana naganos pay laeng, ket patubboenna dagiti bulbulong, ammoyo a ti ticag umasideg metten: 33 Castacayo met, inton makitayo amin dagitoy a banbanag, ammoenyo nga isu asidegen, uray pay cadagiti ruruangan. 34 Pudno kunak cadacayo, A dinto pay lumabas daytoy a caputotan, maaramidton amin dagitoy a banbanag. 35 Langit ken daga mapucawto, ngem dagiti sasaoc didanto mapucaw. 36 ¶ Ngem ti maipapan iti dayta nga aldaw ken horas awan ti tao nga macaammo, awan, uray pay dagiti angel ti langit, no di laeng ni Amac. 37 Ket cas cadagiti aldaw ni Noe, castanto met ti iyaay toy Anac ti tao. 38 Ta cas cadagiti aldaw nga casangoanan ti layus addada nga mangmangan ken umin-inum, mangas-asawa ken makias-asawa, agingga iti aldaw ti iseserrec ni Noe idi daong, 39 Ket dida naawatan agingga iti iyaay ti layus, ket inyayusna ida amin; castanto ti iyaay toy Anac ti tao. 40 Iti casta addanto dua iti talon; ti maysa maalanto, ket diay maysa mabatinto. 41 Addanto dua a babai nga aggilgiling iti paggilingan; ti maysa maalanto, ket diay maysa mabatinto. 42 ¶ Agsalucagcayo ngarud: ta dicayo ammo no ania nga horas ti Apoyo umay. 43 Ngem ammoenyo daytoy, a no ti ama ti sangacabbalayan naammoanna coma no ania nga horas ti iyaay ti mannanacaw, nagsiput coma, ket dina coma impalubos a nasercan ti balayna. 44 Gapuna addacayo met coma a sisasagana: ta inton horas a dicayo ipagpagarup toy Anac ti tao umayto. 45 Siasino ngarud ti adipen a mapagtalcan ken masirib, nga incabil ni apona nga agaywan iti sangacabbalayan, tapno iccanna ida ti taraon no pannacaipaayna? 46 Bendito daydiay nga adipen, nga masaracanto ti apona inton umay a casta ti ar-aramidenna. 47 Pudno kunak cadacayo, Nga icabilnanto nga agaywan cadagiti amin a gamengna. 48 Ngem no ti adipen a dakes cunaenna iti pusona, Ni apoc mabayag pay nga umay; 49 Ket ruggiannanto a cabcabilen dagiti padana nga adipen, ken makipangan ken makiinum cadagiti managbarbartec; 50 Ti apo daydiay nga adipen ket umayto iti aldaw a saanna nga panangur-uray, ken iti horas a saanna nga ipagpagarup, 51 Ket putedennanto nga isina, ken dutocannanto ti apagna cadagiti managinsisingpet: idiay addanto ti panagsangit ken ti panagngaretnget dagiti ngipen. CAPITULO 25 1 Ti pagarian ti langit maipadisto ngarud cadagiti sangapulo a birhen, nga innalada dagiti pagsilawanda, ket rimmuarda nga sumabet iti novio. 2 Ket lima cadacuada ti masirib, ket lima dagiti nanengneng. 3 Ta dagiti nanengneng idi innalada dagiti pagsilawanda, ken saanda a nangicuyog iti lanada: 4 Ngem dagidi masirib nangicuyogda ti lana cadagiti basoda agraman cadagiti pagsilawanda. 5 Idi ngarud nagbayag daydi novio, nagdungsada amin ket nacaturogda. 6 Ngem iti tengnga ti rabii adda naaramid a maysa nga puccaw, Adtoy, ti novio umay; rummuarcayo a sumabet kencuana. 7 Idin amin dagiti birhen timmacderda, ket tinarimaanda dagiti pagsilawanda. 8 Ket dagiti nanengneng kinunada cadagiti masirib, Iccandacami iti lanayo; ta dagiti pagsilawanmi naiddepdan. 9 Ngem dagiti masirib simmungbatda, a cunkunada, Saan a casta; di la ket ta agcurang ti maipaay cadacami ken cadacayo: ngem incayo ketdi cadagiti aglaco, ket gumatangcayo ti maipaay cadacayo. 10 Ket idi napanda gimmatang, dimteng ti novio; dagiti adda a nacasagana simrecda a kimmuyog kencuana iti pagbodaan: ket ti ruangan napunitan. 11 Idin immay metten dagiti dadduma a birhen, nga cunkunada, Apo, Apo, ilucatandacami. 12 Ngem simmungbat ket kinunana, Pudno kunak cadacayo, Saancayo nga am-ammo. 13 Agsalucagcayo ngarud, ta dicayo ammo ti aldaw ken horas nga iyaay ti Anac ti tao. 14 ¶ Ti pagarian ti langit ket cas iti maysa a tao nga mapan iti adayu a daga, inayabanna dagiti adipenna, ket inyawatna cadacuada dagiti cucuana. 15 Ket intedna iti maysa ti lima a talento³, iti sabali ti dua, ket iti sabali ti maysa; iti tunggal maysa a tao cas iti nadumaduma a cabaelanna; sa dagus nga nagluas ti papananna. 16 Idin daydi immawat ti lima a talento napan ket pinagsapulna, ket nacagunggona iti lima a talento. 17 Casta met daydi immawat ti dua a talento, nacagunggona iti dua a talento. 18 Ngem daydi immawat ti maysa napan ket kinutcutna ti daga, ket inlemmengna daydi pirac ni apona. 19 Idi nalabes ti adu nga aldawen immay daydi apo dagiti adipen ket inayabanna ida a kinacuenta. 20 Ketdi daydi immawat ti lima a talento immay ket incuyogna dagiti sabali met a lima a talento, a kunkunana, Apo, inyawatmo caniac ti lima a talento: adtoy, nacagunggonaac iti lima a talento. 21 Ni apona kinunana kencuana: Nasayaat unay, sica naimbag ken mapagtalcan nga adipen: napagtalcanca iti bassit, isaadcanto nga agaywan iti adu: sumrecca nga makipagragsac iti apom. 22 Daydi met immawat ti dua a talento immay ket kinunana, Apo, dua a talento ti intedmo caniac: adtoy, nacagungonaac ti sabali a dua a talento. 23 Ni apona kinunana kencuana, Nasayaat unay, naimbag ken mapagtalcan nga adipen; napagtalcanca iti bassit, isaadcanto nga agaywan iti adu: sumrecca nga makipagragsac iti apom. 24 Ket dimteng met daydi immawat ti maysa a talento ket kinunana, Apo, ammoc a taoca a nainget, nga aganica iti dica nagmulaan, ket agacupca iti dica nagipurruacan: 25 Gapuna nagbutengac, ket napanac ket inlemmengco ti talentom iti daga: adtoy, alaem ti cucuam. 26 Ngem simmungbat di apona ket kinunana kencuana, Managdacdakes ken nasadut nga adipen, ammom nga aganiac iti diac nagmulaan, ket agacupac iti diac nagipurruacan: 27 Sica rebbengmo coma ngarud nga inyawat ti piracco cadagiti managsucat ti pirac, tapno ita ta umayac awatec coma ti cucuac agraman gunggonana. 28 Iccatenyo ngarud kencuana ti talento, ket itedyo iti addaan ti sangapulo a talento. 29 Ta iti tunggal maysa nga addaan maiccanto pay, ket addanto kinawadwad kencuana: ngem ti awanan uray dayta adda kencuana maiccatto pay. 30 Ket ibellengyo ti awan capapayanna nga adipen iti sipnget ti ruar: idiay addanto ti panagsangit ken panagngaretnget dagiti ngipen. 31 ¶ Intono ti Anac ti tao umayto agraman iti dayagna, ken amin dagiti nasantoan nga angel maicuyog kencuana, isu ti panagtugawnanto iti trono ti gloriana: 32 Ket iti sangoananna maurnongto dagiti isuamin a nacion: ket ilasinnanto ida iti maysa ken maysa, a cas iti pastor ilasinna dagiti carnerona cadagiti calcalding: 33 Ket isaadnanto dagiti carnero iti macanawanna, ket dagiti calcalding iti macatigidna. 34 Iti dayta cunaento ti Ari cadagiti adda iti macanawanna, Umaycayo, bendito ni Amac, tawidenyo ti pagarian a naisagana cadacayo nanipud idi pannacabangon ti lubong: 35 Ta nagbisinac, ket iniccandac ti taraon: nawawac, ket iniccandac ti inumen: naggangannaetac, ket pinadagusdac: 36 Lamolamoac, ket kinawesandac: nagsakitac, ket sinarungcarandac: naibaludac, ket immaycayo caniac. 37 Iti casta sumungbatto kencuana dagiti nalinteg, a cunkunada, Apo, caano ti pannacakitami kenca a mabisbisinan, ket tinaraonandaca? wenno mawaw, ket iniccandaca ti inumen? 38 Caano ti pannacakitami kenca a gangannaet, ket pinadagusdaca? wenno lamolamo, ket kinawesandaca? 39 Ken caano ti pannacakitami kenca a masakit, wenno idiay pagbaludan, ket immaycami kenca? 40 Ket sumungbatto ti Ari ket cunaenna cadacuada, Pudno kunak cadacayo, A gapu ta inaramidyo iti maysa cadagitoy canunumoan a cacabsatco, inaramidyo met caniacon. 41 Ket cunaennanto met cadagiti adda iti macatigidna, Umadayocayo caniac, nailunod, incayo iti apuy nga agnanayon, a naisagana iti diablo ken cadagiti angelna: 42 Ta nagbisinac, ket didac iniccan ti canen: nawawac, ket didac pinainum: 43 Gangannaetac, ket didac pinagdagus: lamolamoac, ket didac kinawesan: masakitac, ken addaac iti pagbaludan, ket didac sinarungcaran. 44 Iti dayta sumungbatdanto met nga agcuncuna, Apo, caano ti pannacakitami kenca a mabisbisinan, wenno mawaw, wenno gangannaet, wenno lamolamo, wenno masakit, wenno idiay pagbaludan, ket didaca nagservian? 45 Iti casta sumungbatto cadacuada, nga agcuncuna, Pudno kunak cadacayo, Gapu ta dicayo inaramid iti maysa cadagiti canunumoan cadagitoy, dicayo met inaramid caniac. 46 Ket dagitoy mapandanto iti dusa nga agnanayon: ngem dagiti nalinteg iti biag nga agnanayon. CAPITULO 26 1 Ket naaramid nga, idi nalpas ni Jesus amin dagitoy a sasao, kinunana cadagiti adalanna, 2 Ammoyo nga iti calpasan ti dua nga aldaw umay ti fiesta ti ilalabas, ket ti Anac ti tao mayawat tapno mailansa iti cruz. 3 Idin naggigimong dagiti panguloen dagiti papadi, ken dagiti escribas, ken dagiti panglacayen dagiti umili, iti palacio ti cangatoan a padi, a managan Caifas, 4 Ket nagnunummoanda a tiliwen ni Jesus babaen ti kinasicap, ken papapatayda. 5 Ngem kinunada, Saan nga iti bayat ti aldaw ti fiesta, di la ket ta adda mabangon a riri cadagiti umili. 6 ¶ Ket idi adda ni Jesus idiay Betania, idiay balay ni Simon nga agleproso, 7 Immasideg kencuana ti maysa a babai a nangyeg ti maysa a baso nga alabastro ti napateg unay a lanlana, ket inbuyatna iti ulona, idi adda a sisasango iti panganan. 8 Ngem dagiti adalan idi nakitada daytoy, nagrurodda, ket kinunada, Ania ti capapayan daytoy a kinabuslon? 9 Ta daytoy nga lana mabalin coma a malaco iti nangina, ket maited cadagiti napanglaw. 10 Ngem ni Jesus idi a nadlawna daytoy, kinunana cadacuada, Apayapay alimutengenyo daytoy a babai? ta nasayaat ti inaramidna caniac. 11 Ta agnanayon nga adda cadacayo dagiti napanglaw; ngem siac saan nga agnanayon nga addaac cadacayo. 12 Ta iti panangibuyatna itoy nga lana iti bagic, inaramidna tapno isaganana ti pannacaitanemco. 13 Pudno kunak cadacayo, Nga uray sadino a pacaicascasabaan daytoy nga evangelio iti isuamin a lubong, addanto met daytoy, ti inaramid daytoy a babai, masaritanto met a pacalaglagipan kencuana. 14 ¶ Idin ti maysa cadagiti sangapulo ket dua, daydi managan ti Judas Iscariote, napan cadagiti turayen dagiti papadi, 15 Ket kinunana cadacuada, Ania ti cayatyo nga ited caniac, tapno isu iyawatco cadacayo? Ket nakitulagda kencuana ti tallo pulo a bagi ti pirac. 16 Ket nanipud idin nagsapul ti gundawayna nga mangliputto kencuana. 17 ¶ Ita idi umuna nga aldaw ti fiesta ti awan levadurana a tinapay immay dagiti adalan ken Jesus, a cunkunada kencuana, Adino ti cayatmo a pangisaganaanmi iti panganan ti ilalabas? 18 Ket kinunana, Incayo idiay ili iti maysa a tao, ket cunayo kencuana, Ti mannursuro kunana, Ti aldawco adtoyen; cayatco a rambacan ti ilalabas dita balaymo agraman cadagiti adalac. 19 Ket dagiti adalan inaramidda cas imbilin cadacuada ni Jesus; ket insaganada ti ilalabas. 20 Ket idi mumalemen, isu nagtugaw agraman cadagidi sangapulo ket dua. 21 Ket idi mangmanganda, kinunana cadacuada, Pudno kunak cadacayo, a ti maysa cadacayo liputannacto. 22 Ket naglidayda iti dackel unay, ket rinuggian ti tunggal maysa a sinaludsud kencuana, Apo, siac aya? 23 Ket isu simmungbat ket kinunana, Dayta mangicabil ti imana iti pinggan a nakilanglang caniac, daytoy ti mangliputto caniac. 24 Toy Anac ti tao mapan a pudno cas iti adda a naisurat kencuana: ngem asi pay dayta nga tao a gapu kencuana maliputan toy Anac ti tao! naim-imbag coma iti dayta a tao no saan coma a nayanac. 25 Idin ni Judas, daydi nangliput kencuana, simmungbat ket kinunana, Mannursuro, siac aya? Kinunana kencuana, Nasaomon. 26 ¶ Ket idi mangmanganda, ni Jesus nangala ti maysa a tinapay, ket binendicionanna, ken pinisina, ket intedna cadagiti adalan, ket kinunana, Alaenyo, canenyo; daytoy isu ti bagic. 27 Ket nangala ti maysa nga copa, ket nagyaman, ket intedna cadacuada, a kunana, Inumenyo amin daytoy; 28 Ta daytoy isu ti darac iti baro a tulag, isu a maibuyat gapu cadagiti adu a maipaay iti pannacaiccat dagiti basbasol. 29 Ta kunak cadacayo, a manipud ita diacto uminumen itoy bunga ti uvas, agingga iti aldaw a pannakiinumco cadacayo iti baro idiay pagarian ni Amac. 30 Ket idi nacacantadan ti maysa nga himno, napanda idiay bantay dagiti Olivo. 31 Idin ni Jesus kinunana cadacuada, Dacayo amin maitibcolcayto gapu caniac itoy nga rabii: ta adda a naisurat, Cabilecto ti pastor, ket dagiti carnero ti arban ket mawarawaradanto. 32 Ngem iti calpasanna ti panagungarco, innacto iti sangoananyo idiay Galilea. 33 Ngem ni Pedro simmungbat ket kinunana kencuana, No maitibcol amin a tattao gapu kenca, numan pay casta ket siac diacto pulos a maitibcol. 34 Ni Jesus kinunana kencuana, Pudno kunak kenca, Iti daytoy nga rabii, sacbay nga agtaraoc ti cawitan, mailibacnacton iti mamitlo. 35 Cuna kencuana ni Pedro, Uray pay no matayac coma a maicuyog kenca, dicanto ilibac. Ket amin dagiti adalan ket casta met iti kinunada. 36 ¶ Idin dumteng ni Jesus a cadduana ida iti maysa a minuyongan a managan Getsemani, ket kinunana cadagiti adalanna, Agtugawcayo ditoy, iti bayat ti ipapanco idiay nga agcararag. 37 Ket incuyogna kencuana ni Pedro ken dagiti dua nga annac ni Zebedeo, ket nangrugi a nagladingit ket nadadagsenan la unay. 38 Idin ni Jesus kunana cadacuada, Ti cararruac silaladingit la unay, agingga iti ipapatay: agbaticayo ditoy, ket makipagsiputcayo caniac. 39 Ket nagna pay bassit iti masangoanan, ket inrucnoyna ti rupana, ket nagcararag, a kunkunana, O Amac, no mabalin, lumabas coma daytoy a copa caniac: ngem saan a cas iti cayatco, no di cas iti pagayatam. 40 Ket immay cadagiti adalanna, ket nasaracanna ida a matmaturog, ket kinunana ken Pedro, Ania, saanyo a mabalin ti makipagsiput caniac iti maysa la nga horas? 41 Agsiputcayo ken agcararagcayo, tapno dicayo sumrec iti pannacasulisog: ti espiritu pudno nga situtuloc, ngem ti lasag ket nacapuy. 42 Napan manen iti maicaddua a daras, ket nagcararag, a kinunana, O Amac, no daytoy a copa saanna a mabalin ti lumbes caniac, no di isu inumec, maaramid coma ti pagayatam. 43 Ket idi immay nasaracanna ida a matmaturog manen: ta dagiti matada addada nga agcurcuridemdem. 44 Ket pinanawanna ida, napan manen, ket nagcararag iti maicatlo, nga inulitna manen dagiti met la a sasao. 45 Idin immay cadagiti adalan, ket kunana cadacuada, Maturogcayon, ken aginanacayo: adtoy, ti horas adtoyen, ket ti Anac ti tao mayawat cadagiti im-ima dagiti managbasol. 46 Tumacdercayo, intayon: adtoy, adtoyen daydiay mangliput caniac. 47 ¶ Ket idi madama pay laeng nga agsasao, adtoy, ni Judas, maysa cadagiti sangapulo ket dua, immay, ket kimmuyog kencuana ti adu unay nga tattao a nagtagicampilan ken nagtagipang-or, manipud cadagiti turayen dagiti papadi ken panglacayen dagiti umili. 48 Ita ket daydi nangliput kencuana inniccanna ida ti maysa a pagilasinan, a kunana, No asino ti agepacto, isunto daydiay: isu iti tiliwenyo daras. 49 Ket dagus nga immasideg ken Jesus, ket kinunana, Cablaawanca, mannursuro; ket inagepanna. 50 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Caddua, sadino iti naggapuam? Idin dimtengda, ket tiniliwda ni Jesus, ket innalada. 51 Ket, adtoy, maysa cadagiti adda a naicuyog ken Jesus inunnatna ti imana, ket inasutna ti campilanna, ket tinagbatna ti tagabu ti cangatoan a padi, ket napingasan ti maysa a lapayagna 52 Idin ni Jesus kunana kencuana, Ipulangmo ta campilanmo iti bainana: ta isuamin dagiti mangaramat iti campilan mataydanto iti campilan. 53 Pagarupem aya a diac mabalin ti agdawat ken Amac, ket isu ita met laeng iccannacto ti nasuroc a sangapulo ket dua a legion dagiti angeles? 54 Ngem casanonto ngarud ti pannacatungpal dagiti sursurat, a masapul a maaramid ti castoy? 55 Idi nga horas kinuna ni Jesus cadagiti adu a tao, Immaycayo aya a bumusor a cas maysa a tulisan a nagtagicampilan ken nagtagipang-or a mangtiliw caniac? Nagtugtugawac cadagiti isuamin nga aldaw idiay templo a mangisursuro, ket didac tiniliw. 56 Ngem amin daytoy naaramid, tapno dagiti sursurat dagiti mammadto matungpal. Idin dagiti amin nga adalan pinanawanda, ken tinalawanda. 57 ¶ Ket dagiti nangtiliw ken Jesus impanda ken Caifas a cangatoan a padi, isu a nacaurnongan dagiti escriba ken dagiti panglacayen. 58 Ket ni Pedro sursurotenna idi iti adayu agingga iti paraangan ti cangatoan a padi, ket simrec iti uneg, ken nakicatugaw cadagiti adipen, tapno makitana ti pagbanaganna. 59 Ket dagiti turayen dagiti papadi, ken dagiti panglacayen, ken ti isuamin a concilio, agsapsapulda ti inu-ulbod a pangsacsi a maibusor ken Jesus, tapno maiyawatda ken patay; 60 Ngem awan ti nasaracanda: wen, uray adu dagiti saan a pudno a sacsi a nagparang, ngem awan iti nasaracanda. Ngem iti camaudiananna adda immay nga dua nga ulbod a sacsi. 61 A nagcuna, Daytoy kinunana, Adda pannacabalinco a mangrebba iti templo ti Dios, ken mangbangon manen kencuana iti tallo nga aldaw. 62 Ket timmacder ti cangatoan a padi, ket kinunana kencuana, Awan ti isungbatmo? ania ti sinacsian dagitoy a sacsi a maibusor kenca? 63 Ngem ni Jesus saan a naguni. Idin daydi cangatoan a padi kinunana kencuana, Isapatam gapu iti Dios a sibibiag, nga ibagam cadacami no sica ti Cristo, ti Anac ti Dios. 64 Ni Jesus kunana kencuana, Sinaomon: ket kunak pay cadacayo, Nga iti masangoanan makitayonto toy Anac ti tao nga situtugaw iti macanawan ti pannacabalin, nga um-umay cadagiti ul-ulep ti langit. 65 Idin daydi cangatoan a padi pinigisna dagiti pagan-anayna, a kunkunana, Isu ket nagsaon iti tabbaaw; ania ti pacasapulantayo pay cadagiti sacsi? adtoy, ita nangngegyon ti tabbaawna. 66 Ania ti panagcunayo? Simmungbatda ket kinunada, Isu maicari iti pannacapapatay. 67 Idin tinupraanda ti rupana, ket sinulongsulongda; ket dagiti dadduma tinungtungpada, 68 A cunkunada, Padtoannacami, sica Cristo, Asino ti nangtungpa kenca? 69 ¶ Idin ni Pedro adda nga nagtugaw iti ruar ti palacio idiay paraangan: ket immasideg kencuana ti maysa nga adipen a babai, a kunkunana, Ket sica nakicuycuyogca met ken Jesus a taga Galilea. 70 Ngem isu naglibac iti sangoananda amin, a kunkunana, Diac ammo dayta cuncunam. 71 Ket idi rimmuar iti ruangan, nakita ti sabali a babai, ket kinunana cadagiti adda sadiay, Daytoy a tao ket adda met idi a nakicuycuyog ken Jesus a taga Nazaret. 72 Ket naglibac manen a nagsapata, Diac am-ammo dayta a tao. 73 Ket idi nalabes bassit immasideg dagiti agtatacder, ket kinunada ken Pedro, Pudno a sica maysaca met cadacuada; ta uray ti panagsasaom ipadlawnaca. 74 Idin nangrugi a naglunod ken nagsapsapata, a kunana, Diac am-ammo dayta a tao. Ket naigiddato a nagtaraoc ti maysa a cawitan. 75 Ket nalagip ni Pedro daydi sao nga imbaga ni Jesus, a kunana kencuana, Dinto pay agtaraoc ti cawitan, nailibacnacton a mamitlo. Ket rimmuar, ket nagsangit iti nasaem unay. CAPITULO 27 1 Ket idi bumigaten, isuamin dagiti turayen dagiti papadi ken panglacayen dagiti umili nagnunumoda iti maibusor ken Jesus tapno papatayda: 2 Ket idi naparautandan, impanda nga inyadayu, ket inyawatda ken Poncio Pilato a gobernador. 3 ¶ Idin ni Judas, a nangliput kencuana, idi nakitana a naocomen, nagbabawi, ket insublina dagiti tallo pulo a pirac cadagiti panguloen dagiti papadi ken cadagiti lallacay, 4 A kunkunana, Siac nacabasolac iti panangliputco iti awan biddutna nga dara. Ngem kinunada, Ania ti bibiangmi? kitaem ta macaammoca. 5 Ket imbacalna dagiti pirac iti uneg ti templo, ken pimmanaw, ket napan nagbitay. 6 Ket dagiti panguloen dagiti papadi pinidutda dagiti bagi ti pirac, ket kinunada, Saan a naincalintegan nga ipisoc ida iti pagidulinan cadagiti daton, gapu ta daytoy ket isu ti pateg ti dara. 7 Ket idi nacapagnunumoda, ingatangda ti talon ti managdamili, tapno pacaitabonan cadagiti gangannaet. 8 Gapuna napanaganan daydi a talon, Ti talon ti dara, agingga itoy nga aldaw. 9 Iti casta natungpal ti sinao ni Jeremias a mammadto, a kunkunana, Ket innalada dagiti tallo pulo a bagi ti pirac, pateg ti napatgan, a pinatgan dagiti annac ti Israel; 10 Ket intedda ida a maipaay iti talon ti managdamili, cas imbilin caniac ti Apo. 11 Ket ni Jesus nagtacder iti sangoanan ti gobernador: ket daydi gobernador inintuudna kencuana, a kinuna, Sica cadi iti Ari dagiti Judio? Ket ni Jesus kinunana kencuana, Isu ti cunam. 12 Ket idi acusaren dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti panglacayen, awan ti insungbatna. 13 Idin ni Pilato kunana kencuana, Dica mangngeg ti caadu a banbanag iti sacsacsianda a maibusor kenca? 14 Ngem dina sinungbatan uray maymaysa laeng a sao; iti casta ti gobernador nagsidsiddaaw unay. 15 Itan iti tunggal fiesta ket cadawyan ti gobernador nga palubosanna cadagiti umili ti maysa a balud, sinoman a dawatenda. 16 Ket adda idi ti maysa a nalatac a balud, a managan ti Barabbas. 17 Idi ngarud addada a naurnong, kinuna cadacuada ni Pilato, Asino ti cayatyo nga palubosac cadacayo? Ni Barabbas, wenno ni Jesus a managan ti Cristo? 18 Ta ammona a gapu iti apal isu inyawatda. 19 ¶ Ket idi adda a situtugaw iti tugaw ti pangocoman, ti asawana nagbaon kencuana, a kunkunana, Dica bibiangan dayta nalinteg a tao: ta nagsagabaac cadagiti adu a banbanag ita nga aldaw iti maysa a tagtagainep gapu kencuana. 20 Ngem dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti panglacayen sinulbogda dagiti umili a dawatenda ni Barabbas, ket dadaelenda ni Jesus. 21 Idi simmungbat ti gobernador kinunana cadacuada, Siasino cadagiti dua ti cayatyo nga palubosac cadacayo? Kinunada, ni Barabbas. 22 Cuna ni Pilato cadacuada, Ania ngarud ti aramidecto ken Jesus a managan Cristo? Kunada amin kencuana, Mailansa coma iti cruz. 23 Ket iti gobernador kinunana, Apayapay, ania aya ti dakes nga inaramidna? Ngem isuda inyic-ickisda a nacarcaro, cunkunada, Mailansa coma iti cruz. 24 ¶ Gapuna idi nakita ni Pilato nga awan ti panangabacna, no di ket mabangon idin ti maysa a riribuc, nangala iti danum, ket binuggoanna dagiti im-imana iti sangoanan dagiti adu a tao, a kunana, Awan ti basolco iti dara daytoy nalinteg a tao: macaammocayo. 25 Ket amin dagiti umili simmungbatda, ket kinunada, Ti darana agtinnag cadacami, ken cadagiti annacmi. 26 ¶ Idin pinalubosanna ngarud cadacuada ni Barabbas: ket idi napasaplitna ni Jesus, inyawatna tapno mailansa iti cruz. 27 Idin dagiti soldado ti gobernador impanda ni Jesus iti paraangan ti palacio, ket inurnongda iti sibayna ti maysa a compania dagiti soldados. 28 Ket linabusanda, ket kinawesanda ti maysa a nalabbaga a cagay. 29 ¶ Ket nanglagada ti maysa nga balangat a siit, ket incabilda iti ulona, ken maysa a cawayan iti imana a macanawan: ket nagparintumengda iti sangoananna, ket linalaisda, a cunkunada, Cablaaw, Ari dagiti Judio! 30 Ket tinupraanda, ket innalada daydi cawayan, ket minaloda ti ulona. 31 Ket calpasan ti pananglalaisda kencuana, iniccatda daydi cagay kencuana, ket incabilda kencuana dagiti pagan-anayna met laeng, ket impanda nga ilansa iti cruz. 32 Ket idi macarruarda, nasaracanda ti maysa a tao a taga Cirene, a managan Simon: daytoy pinilitda nga awitenna daydi cruzna. 33 Ket idi nacagtengda iti disso a managan ti Golgota, a cayatna a saoen, maysa a disso ti bangabanga, 34 ¶ Pinainumda iti suca a nalaocan ti apro: ket idi a naramananna, dina cayat nga ininum. 35 Ket idi nailansada iti cruz, nagbibingayanda dagiti pagan-anayna, a naggiginnasatanda: tapno matungpal idi ti sinao di mammadto, Nagbibingayanda dagiti cawesco, ket ti pagan-anayco naggiginnasatanda. 36 Ken nagtugawda ket isu binuybuyada idiay; 37 Ken incabilda iti ngatoen ti ulona ti nacaidarumanna a naisurat, DAYTOY ISU NI JESUS NGA ARI DAGITI JUDIO. 38 Idin adda met dagiti dua a tulisan nga nailansa a naigiddan kencuana, ti maysa iti macanawan, ket ti sabali iti macatigid. 39 ¶ Ket dagiti limmabas nagsasaoanda cadagiti dakes a sao, nga ingilngilangilda dagiti ul-uloda, 40 Ken cunkunada, Sica a rebbaem ti templo, ket bangonem manen iti tallo nga aldaw, isalacanmo ta bagim. No sica ti Anac ti Dios, umulogca dita cruz. 41 Casta met dagiti panguloen dagiti papadi linalaisda, agraman dagiti escriba ken dagiti panglacayen, a kinunada, 42 Insalacanna dagiti sabali; ti bagina saanna a mabalin nga isalacan. No isu ti Ari ti Israel, umulog ngarud ita iti cruz, ket mamaticamto kencuana. 43 Nanginanama iti Dios; isalacanna coma isuna itan, no isu tagicuaenna: ta sinaona, Siac ti Anac ti Dios. 44 Dagiti met tulisan, nga nailansa a naigiddan kencuana, casta met nakipaglalaisda kencuana. 45 Ket nanipud iti maicanem nga horas adda sipnget iti rabaw ti amin a daga agingga iti horas a maicasiam. 46 Ket idi asideg ti horas a maicasiam ni Jesus nagpuccaw iti dackel a timec, a kinunana, Eli, Eli, lama sabactani? a cayatna a saoen, Diosco, Diosco, apayapay nga binaybay-annac? 47 Dagiti dadduma nga agtactacder idiay, idi nangngegda daytoy, kinunada, Daytoy a tao ayabanna ni Elias. 48 Ket dagus a timmaray ti maysa cadacuada, ket nangala ti maysa nga esponja, ken pinunnona iti suca, ket incabilna iti maysa a sucdal, ken impainumna. 49 Ket dagiti dadduma kinunada, Bay-am, kitaentayo no umay ni Elias a mangisalacan kencuana. 50 ¶ Ni Jesus, idi nalpas a nagpuccaw manen iti dackel a timec, inyawatna ti cararruana. 51 Ket, adtoy, ti abbong ti templo napigis a nagcaddua nanipud ngato agingga iti baba; ket ti daga nagkintayeg, ket dagiti batbato napispisida; 52 Ken dagiti tantanem naglucatda; ket adu a bangcay dagiti sasanto a matmaturog napagungarda, 53 Ket rimmuarda cadagiti tanem calpasan ti panagungarna, ken simrecda iti nasantoan nga ili, ket nagparangda cadagiti adu. 54 Daydi centurion ngarud, ken dagiti naicuyog kencuana, nga nagbanbantay ken Jesus, idi nakitada daydi gingined, ken dagiti naaramid, nagbutengda iti napalalo, a cunkunada, Pudno nga daytoy Anac ti Dios. 55 Ket addada idiay idi dagiti adu a babbai nga agbuybuya iti adayo, isuda a simmursurot ken Jesus nanipud idiay Galilea, nga nagserservi kencuana: 56 Addada idi a cadduada ni Maria Magdalena, ken ni Maria nga ina da Santiago ken Jose, ken daydi ina dagiti annac ni Zebedeo. 57 Ket idi mumalemen, immay ti maysa a tao a nabacnang nga taga Arimatea, a managan ti Jose, isu met idi nga adalan ni Jesus: 58 Daytoy napan ken Pilato, ket dinawatna ti bagi ni Jesus. Gapuna ni Pilato imbilinna nga maited coma kencuana. 59 Ket idi innala ni Jose ti bagi, binungonna iti maysa a nadalus nga lienzo a lupot, 60 Ket incabilna idiay baro a tanem nga cucuana, nga nalpasanna a kinali iti bato: ket nangitulid ti maysa a dackel a bato iti ruangan ti tanem, ket nagawid. 61 Ket addada idiay idi da Maria Magdalena, ken daydi sabali a Maria, nga agtutugaw iti sangoanan di tanem. 62 ¶ Ita iti sumuno nga aldaw, nga isu ti aldaw a calpasan ti panangisagana, dagiti turayen dagiti papadi ken dagiti Fariseo napanda a nagcucuyog ken Pilato, 63 A cunkunada, Sir, malagipmi a daydi manangulbod kinunana, idi sibibiag pay, Inton malpas ti tallo nga aldaw agungaracto. 64 Ibilinmo ngarud a mabantayan coma ti tanem agingga iti maicatlo nga aldaw, di la ket ta dagiti adalanna umayda iti rabii, ket tacawenda, ket cunaenda cadagiti tattao, Isu nagungar cadagiti natay: ket ti pannacaallilaw a maudi dacdakesto ngem iti immuna. 65 Ni Pilato kinunana cadacuada, Adtoy ti pagbantayenyo: incayo, aywananyo iti casayaatan nga ammoyo. 66 Gapuna a napanda, ket siniguradoda iti pannacaiserra diay tanem, ket minarcaanda pay daydi a bato, ken nangicabilda ti maysa nga agbantay. CAPITULO 28 1 Idi ngalay ti aldaw a panaginana, idi madama a bumigat ti umuna nga aldaw ti lawas, immay da Maria Magdalena ken daydi sabali a Maria a cumita iti tanem. 2 Ket, adtoy, adda idi ti maysa nga dackel a gingined: ta ti angel ti Apo bimmaba manipud langit, ket immay ken tinulidna daydi bato manipud ruanganna, ket nagtugaw iti rabawna. 3 Ket daydi langana casla kimat, ket daydi cawesna napudaw a casla nieve: 4 Ket gapu iti butengda kencuana dagiti agbanbantay nagpigergerda, ket nagbalinda a casla natay. 5 Ket simmungbat di angel ket kinunana cadagiti babbai, Dicayo agbuteng: ta ammoc a sapsapulenyo ni Jesus, daydi nailansa iti cruz. 6 Awan ditoy: ta nagungaren, a cas kinunana cadacayo. Umaycayo, kitaenyo ti disso a nacaitaneman iti Apo. 7 Ket incayo a di agtactac, ket ibagayo cadagidi adalanna a nagungaren cadagiti natay; ket, adtoy, mapan iti masangoananyo idiay Galilea; idiay makitayonto: adtoy, naibagacon cadacayo. 8 Ket pinanawanda a napardas iti tanem a sibubuteng ken sirarag-o unay; ket nagtarayda a napan mangted ti damag cadagiti adalan. 9 ¶ Ket idi mapmapanda ipadamag cadagiti adalanna, adtoy, ni Jesus nasabatna ida, a kunana, Cumablaawac cadacayo amin. Ket immasidegda ket pinetpetanda babaen cadagiti sacsacana, ken nacrucbabda kencuana. 10 Idin kinuna ni Jesus cadacuada, Dicayo agbuteng: incayo ibaga cadagiti cacabsatco nga mapanda idiay Galilea, ket idiay makitadacto. 11 ¶ Ita idi mapmapanda, adtoy, dadduma cadagiti nagbantay napanda iti ili, ket impacaammoda cadagiti panguloen dagiti papadi ti isuamin a napasamac. 12 Ket dagitoy idi addada a nakiurnong cadagidi lallacay, ken idi nacapagnunumodan, iniccanda ti adu a pirac dagiti soldado. 13 A kinunkunada, Cunaenyo, Dagiti adalanna immayda iti rabii, ket tinacawda isuna idi addacami a matmaturog. 14 Ket no daytoy mangngegto ti gobernador, isu ket casaominto, ket dacaminto iti maca-ammo cadacayo. 15 Gapuna innalada daydi pirac, ket inaramidda cas naisuro cadacuada: ket daytoy a sao naiwara cadagiti Judio agingga ita nga aldaw. 16 ¶ Ngem dagiti sangapulo ket maysa nga adalan napanda idiay Galilea, idiay bantay a tinudingan ni Jesus cadacuada. 17 Ket idi nakitada, nagrucbabda kencuana: ngem dagiti dadduma nagduaduada. 18 Ket immasideg ni Jesus cadacuada ket kinasaona ida, a kunkunana, Isuamin nga pannacabalin ket naited caniac manipud iti langit ken iti daga. 19 ¶ Incayo ngarud, ket pagbalinenyo nga ad-adalan dagiti amin a nacion, a bautizaranyo ida iti nagan ti Ama, ken ti Anac, ken ti Espiritu Santo: 20 Nga isursuroyo cadacuada nga aywananda dagiti isuamin a banbanag nga inbilinco cadacayo: ket, adtoy, addaac cadacayo nga agnanayon, agingga iti panungpalan ti lubong. Amen.