|
SN. MARCOS 1 Ti pangruggian ti evangelio ni Jesus Cristo, ti Anac ti Dios. 2 Cas iti naisurat cadagiti mammadto, Adtoy, ibaonco ti babaonec iti masangoanam, a mangisagananto dagiti dalanmo iti masangoanam. 3 Ti timec ti maysa nga agaw-awag idiay let-ang, Isaganayo ti dalan ti Apo, palintegenyo dagiti dan-ana. 4 Ni Juan immay a nangbabautizar idiay let-ang, ken nangicasaba iti pannacabautizar iti panagbabawi a maipaay iti pannacaiccat dagiti basbasol. 5 Ket adda idi dagiti timmabuno kencuana a naggapu dagiti amin a daga iti Judea, ken dagiti amin a daga iti Jerusalem, ket nabautizaranda kencuana idiay carayan Jordan, nga ipudpudnoda dagiti basbasolda. 5 Ket adda idi dagiti timmabuno kencuana a naggapu dagiti amin a daga iti Judea, ken dagiti amin a daga iti Jerusalem, ket nabautizaranda kencuana idiay carayan Jordan, nga ipudpudnoda dagiti basbasolda. 6 Ket ni Juan nagcawes idi iti dutdut ti camello, ken maysa a barikes a lalat; ket nangnangan idi cadagiti dudon ken atap nga diro iti bakir; 7 Ket nangascasaba, a kunkunana, Umay iti malicudac ti ad-adda ti pannacabalinna ngem siac, a ti galut dagiti sapatosna diac maicari uray pay agdumogac a mangwarwar. 8 Iti kinapudnona binautizarancayo iti danum; ngem isu bautizarannacayto iti Espiritu Santo. 9 Ket napasamac cadagidi nga aldaw, a ni Jesus immay nanipud idiay Nazaret ti Galilea, ket binautizaran ni Juan idiay Jordan. 10 Ket apaman nga idi sumangsang-at nanipud iti danum, nakitana a naglucat dagiti langlangit, ken ti Espiritu a casla calapati a bumabbaba kencuana: 11 Ket immay ti maysa a timec nanipud langit, a kunana, Sica ti dungdungoec nga Anac, maay-ayoac unay kenca. 12 Ket dagus nga ti Espiritu ket impanna isuna idiay let-ang. 13 Ket naggian idiay let-ang iti uppat a pulo nga aldaw, a sulsulisogen ni Satanas; ket nakipaggian cadagiti animal a narungsot; ket dagiti angel nagservida kencuana. 14 Ita idi nalpas a nabalud ni Juan, ni Jesus simrec idiay Galilea, a nangicascasaba iti evangelio ti pagarian ti Dios, 15 A kunkunana, Ti panawen ket naturposen, ket ti pagarian ti Dios adtoyen: agbabawicayo, ken patienyo ti evangelio. 16 Idin a lumablabas iti denna ti baybay ti Galilea, nakitana ni Simon ken ni Andres a cabsatna nga iwaywayatda ti iket idiay baybay: ta mangngalapda idi. 17 Ket ni Jesus kinunana cadacuada, Surutendac, ket pagbalinencayto a mangngalap cadagiti tattao. 18 Ket dagus a pinanawanda dagiti ik-iketda, ket simmurotda kencuana. 19 Ket idi nagnagna pay bassit, nakitana ni Santiago nga anac ni Zebedeo, ken ni Juan a cabsatna, nga addada idi iti virayda a dadaitenda dagiti iketda.v 20 Ket inayabanna ida a dagus: ket pinanawanda ni amada a Zebedeo iti viray agraman cadagiti mangmangged, ket simmurotda kencuana. 21 Ket simrecda idiay Capernaum; ket dagus cadagiti aldaw ti panaginana simrec idiay sinagoga, ket nangisursuro. 22 Ket nagsidsiddaawda iti sursurona: ta insursurona ida a casla adda turayna, ket saan a casla cadagiti escriba. 23 Ket adda idi idiay sinagoga ti maysa a tao nga addaan espiritu a narugit; ket isu nagickis, 24 A kunkunana, Baybay-annacami; ania ti pacaibibianganmi kenca, sica Jesus a taga Nazaret? immayca cadi a mangdadael cadacami? Ammoc no siasinoca, sica ti Santo Ti Dios. 25 Ket ni Jesus tinubngarna isuna, nga kunkunana: Agulimecca, ket rummuarca kencuana. 26 Ket daydi espiritu a narugit rinanggasanna di tao, ket idi nagickis iti dackel a timec, rimmuar kencuana. 27 Ket nagsiddaawda amin, iti casta unay a nagsisinnaludsodda, a cunkunada, Ania a banag daytoy? ania a baro a sursuro daytoy? ania a panangituray nga agbilin uray pay cadagiti espiritu a narugit, ket agtulnogda kencuana. 28 Ket dagus a nagracurac ti naganna iti isuamin a daga ken cadagiti arubayan ti Galilea. 29 Ket apaman, idi rimmuarda iti sinagoga, simrecda iti balay da Simon ken Andres, a naicuyog da Santiago ken Juan. 30 Ngem ti babai a catugangan ni Simon adda idi a nakaidda nga masakit iti gorigor, ket dagus nga imbagada kencuana.. 31 Ket immasideg ni Jesus ket iniggamanna iti imana, ket pinatacderna; ket dagus a pinanawan ti gorigor, ket nagservi cadacuada. 32 Ket iti malem, idi limneken ti init, inyegda kencuana dagiti amin a masacsakit, ken dagiti nagunggan dagiti sairo. 33 Ket ti amin nga umili naggu-urnongda iti ruangan. 34 Ket pinaimbagna dagiti adu nga agsagsagaba cadagiti nadumaduma a sacsakit, ket pinarruarna dagiti adu nga sasairo; ket dina impalubos nga agsao dagiti sairo, gapu ta isu am-ammoda. 35 Ket iti parbangon, bimmangon idi nasipnget pay laeng, rimmuar, ket napan iti maysa a disso a putputong, ket idiay nagcararag. 36 Ngem ni Simon ken dagiti adda a cacuyogna simmurotda kencuana. 37 Ket idi nasaracanda, kunada kencuana, Amin a tattao sapsapulendaca. 38 Ngem isu kinunana cadacuada, Intayo cadagiti cabangibang nga il-ili, tapno mangasabaac met sadiay: ta maipuon itoy immayac. 39 Ket nangascasaba cadagiti sinagogada iti isuamin a Galilea, ken namarparruar cadagiti sairo. 40 Ket immay kencuana ti maysa nga agleproso, nga agdawdawat kencuana, ken nagparintumeng kencuana, ket kinunana kencuana, No cayatmo, mabalinnac nga dalusan. 41 Ket ni Jesus, simnec ti asina kencuana, ket inunnatna ti imana, ken sinagidna, kinunana kencuana, Cayatco; madalusanca coma. 42 Ket apaman a nasaona daytoy, naigiddato a pimmanaw kencuana ti leproso, ket nadalusan. 43 Ket idi a kinarianna iti nairut unay, pinalubosanna a dagus; 44 Ket kinunana kencuana, Kitaem ta dica ibaga iti uray siasino a tao: no di ket inca, agparangca iti padi, ket idatonmo ti maipaay iti pannacadalusmo dagiti banbanag nga imbilin ni Moises, a pacapanecnecanda. 45 Ngem isu idi a rimmuar, rinuggianna nga inwaragawag unay, ken inracuracna ti naaramid, iti casta ni Jesus dina mabalin ti sumreken iti napanayag iti ili, no di ket naggian iti ruar cadagiti disso a let-ang: ket immayda kencuana nanipud cadagiti amin a disso. 1 Ket simrec manen idiay Capernaum calpasan ti sumagmamano nga aldaw; ket nagdinamag nga adda iti uneg ti balay. 2 Ket dagus nga adu dagiti naggu-urnong cadacuada, iti casta dida malaon idiay uneg, saan, uray pay iti masangoanan ti ruangan: ket incascasabana ti sao cadacuada. 3 Ket dimteng kencuana, dagiti nangyeg kencuana iti maysa a tao a di macagunay, nga inawit ti uppat. 4 Ket idi saanda a mabalin ti umasideg kencuana gapu ta napuseken ti uneg, binutbutanda ti atep ti balay nga ayanna idi: ket idi a nabutawanda, impababada ti langcapi a nagiddaan daydi saan a macagunay. 5 Idi ngarud makita ni Jesus ti pammatida, kunana iti daydi saan a macagunay, Anac, dagiti basbasolmo mapacawanda. 6 Ngem addada dagiti dadduma cadagiti escriba a nacatugaw sadiay, a panpanunoten dagiti puspusoda, 7 Apayapay daytoy a tao agsasao iti castoy a tabbaaw? siasino ti macabalin a mamacawan cadagiti basbasol no di ti Dios laeng? 8 Ket dagus a nailasin ni Jesus babaen ti espirituna dagiti panpanunotenda, ket kinunana cadacuada, Apayapay panunotenyo dagiti cacasta a banbanag cadagiti puspusoyo? 9 Ania ti nalaclaca ti panagcuna iti daytoy saan nga macagunay, Dagiti basbasolmo mapacawanda; wenno ti panagcuna, Tumacderca, ket alaem ti langcapim, ken magnaca? 10 Tapno maammoanyo ngarud a toy Anac ti tao adda pannacabalinna ditoy daga a mamacawan cadagiti basbasol, (kunana idi saan a macagunay,) 11 Kunak kenca, Tumacderca, ken bagcatem ta langcapim, ket inca idiay balaymo. 12 Ket dagus a timmacder, ket binagcatna daydi langcapi, ket rimmuar iti sangoananda amin; iti casta nagsiddaawda amin, ket dinaydayawda ti Dios, a cunkunada, Uray caano dicami pay nacakita ti castoy. 13 Ket rimmuar manen iti denna ti baybay; ket ti umariwecwec a tattao immayda kencuana, ket insursurona ida. 14 Ket idi a lumablabas, nakitana ni Levi nga anac ni Alfeo nga nacatugaw iti pagsingiran ti buis, ket kunana kencuana, Surutennac. Ket timmacder ket simmurot kencuana. 15 Ket naaramid, nga, idi adda ni Jesus a sisasango iti panganan idiay balayna, adu dagiti agsingsingir ti buis ken managbasol a nakisango met ken Jesus ken dagiti adalanna: ta aduda idi, ket simmurotda kencuana. 16 Ket dagiti escriba ken dagiti Fariseo idi nakitada a nakipangan cadagiti agsingsingir ti buis ken managbasol, kunada cadagiti adalanna, Apayapay isu makipangan ken makiinum cadagiti agsingsingir ti buis ken managbasol? 17 Ket idi nangngeg ni Jesus, kunana cadacuada, Dagiti sisasalun-at awan ti pacasapulanda iti mangngagas, no di ket dagiti masacsakit: saannac nga immay nga agayab cadagiti nalinteg, no di ket cadagiti managbasol ti panagbabawi. 18 Ket dagiti adalan ni Juan ken dagiti Fariseo ugalida idi iti agayunar: ket immayda ket kunada kencuana, Apayapay dagiti adalan ni Juan ken dagiti adalan dagiti Fariseo agayunarda, ngem dagiti adalam ket saanda nga agayunar? 19 Ket ni Jesus kunana cadacuada, Mabalin aya dagiti an-annac ti novio ti agayunar, no ti novio adda pay laeng cadacuada? no la ket ta adda pay laeng cadacuada ti novio, dida mabalin ti agayunar. 20 Ngem dagiti al-aldaw umaydanto, a ti novio maiccatto cadacuada, ket iti casta agayunardanton cadagita nga al-aldaw. 21 Awan ti tao a mangitacup ti lupot a baro iti pagan-anay a daan: ta intono daydiay baro a naitacup cumsen ket ray-abenna ti daan, rumsua a lumawlawa ti pigisna. 22 Ket awan met ti tao a mangicabil ti baro nga arac cadagiti daan a supot a lalat: di la ket ti baro nga arac bettakennanto dagiti supot a lalat, ket ti arac maibelleng, ket dagiti supot madadaelda: ngem ti baro nga arac masapul a maicabilda cadagiti babbaro nga supot a lalat. 23 Ket naaramid, nga isu idi lumablabas iti minulmulaan iti aldaw a panaginana; dagiti adalanna rinuggianda, idi magmagnada, ti nagala cadagiti dawa. 24 Ket dagiti Fariseo kinunada kencuana, Adtoy, apayapay aramidenda ti aldaw a panaginana iti saan a maipalubos? 25 Ngem isu kinunana cadacuada, Dicayo pay aya cadi nabasa ti inaramid ni David, idi adda nacasapulanna, ken nagbisin, isu ken dagidi naicuyog kencuana? 26 No casano ti iseserrecna iti balay ti Dios cadagiti aldaw ni Abiatar a cangatoan a padi, ket kinnanna dagidi pamarang nga tinapay a sidadaya iti altar, a saanda a maipalubos a canen no di laeng cadagiti papadi, ket iniccanna met dagiti naicuyog kencuana? 27 Ket kinunana cadacuada, Ti aldaw a panaginana ket naaramid a maipaay iti tao, ket saan nga ti tao ket maipaay iti aldaw a panaginana: 28 Iti casta toy Anac ti tao isu ti Apo pay iti aldaw a panaginana. 1 Ket simrec manen ni Jesus iti sinagoga; ket adda idiay idi ti maysa a tao nga ti maysa nga imana ket nagango. 2 Ket isu sipsiputanda, no paimbagenna iti aldaw a panaginana; tapno adda pangidarumanda kencuana. 3 Ket kinunana iti tao nga nagango ti maysa nga imana, Agtacderca iti tengnga. 4 Ket kinunana cadacuada, Naincalintegan cadi ti panagaramid iti naimbag cadagiti aldaw a panaginana, wenno ti panagaramid iti dakes? ti panangisalacan iti biag, wenno ti panangpapatay? Ngem dida naguni. 5 Ket idi a minatmatanna ida iti aglicmut nga sipupungtot, ken napaladingit iti kinatangken dagiti puspusoda, kunana idi tao, Unnatem ta imam. Ket isu inunnatna: ket daydi imana nagsubli nga naan-anay a cas iti daydiay maysa nga imana. 6 Ket rimmuar dagiti Fariseo, ket nakinumoda a dagus cadagiti Herodianos iti maicaniwas kencuana, ken casano iti pangdadaelda kencuana. 7 Ni Jesus agraman cadagiti adalanna ket pimmanawda a napan iti baybay: ket simmurot kencuana ti umariwecwec a tattao a taga Galilea, ken taga Judea, 8 Ken taga Jerusalem, ken taga Idumea, ken iti labes ti Jordan; ken iti arubayan ti Tiro ken Sidon, umariwecwec a tattao, idi mangngegda dagiti agcacadackel a banbanag nga inar-aramidna, immayda kencuana. 9 Ket kinunana cadagiti adalanna, a maysa a bilog maisagana coma kencuana gapu iti caadu ti tao, tapno saan a mailetan. 10 Ta pinaimbagna dagiti adu; gapuna nagdadarisonda kencuana tapno sagidenda coma, dagiti amin nga addaan sagsagubanit. 11 Ket dagiti espiritu a narugit, no isu makitada, nagpaclebda iti sangoananna, ket nagickisda, a cunkunada, Sica ti Anac ti Dios. 12 Ket isu binilinna ida iti nairut a dida coma ipacaammo ti kinasiasinona. 13 Ket immuli iti bantay, ket inayabanna laeng dagiti kinayatna nga inayaban: ket immayda kencuana. 14 Ket pinilina dagiti sangapulo ket dua, tapno makicadduada coma kencuana, ken tapno ibaonna ida a mangascasaba, 15 Ken tapno adda pannacabalinda a mangagas dagiti masacsakit, ken mamaruar cadagiti sairo: 16 Ket ni Simon pinanagananna ti Pedro; 17 Ken ni Santiago nga anac ni Zebedeo, ken ni Juan a cabsat ni Santiago; a pinanagananna ida ti Boanerges, a cayuloganna, Dagiti annac ti gurruod: 18 Ken ni Andres, ken ni Felipe, ken ni Bartolome, ken ni Mateo, ken ni Tomas, ken ni Santiago anac ni Alfeo, ken ni Tadeo, ken ni Simon a Cananita, 19 Ken ni Judas Iscariote, daydi met nangliput kencuana: ket simrecda iti maysa a balay. 20 Ket naggu-urnong manen dagiti adu unay a tao, iti casta saanda a nabalinan uray mangan la coma ti tinapay. 21 Ket idi nangngeg dagiti gagayyemna, rimmuarda tapno tiliwenda: ta cunkunada, Napucawnan ti nakemna. 22 ¶Ngem dagidi escriba a immay nanipud Jerusalem cunkunada, Adda kencuana ni Beelzebub, ket gapu iti principe dagiti sairo parruarenna dagiti sairo. 23 Ket isu inayabanna ida, ket nagsao cadacuada cadagiti pangngarig, Casano ti pannacabalin ni Satanas a mangparruar ken Satanas? 24 Ket no ti maysa a pagarian mabingaybingay a maibusor met la kencuana, dayta a pagarian dina mabalin ti mataginayon. 25 Ket no ti maysa a balay mabingaybingay a maibusor met la kencuana, dinanto mabalin ti mataginayon dayta a balay. 26 Ket no ni Satanas timmacder a maibusor met la kencuana, ken mabingaybingay, dina mabalin ti mataginayon, no di ket adda gibusna. 27 Uray siasino a tao dina mabalin ti sumrec iti balay ti maingel a tao, ken mangsamsam cadagiti gamengna, no dina umuna a reppeten ti maingel a tao; ket sananto samsamen ti balayna. 28 Pudno kunak cadacayo, Amin nga basbasol mapacawandanto cadagiti annac dagiti tattao, ken dagiti tabtabbaaw iti uray siasino nga tabbaawanda: 29 Ngem ti siasinoman nga agtabbaaw a maicaniwas iti Espiritu Santo awan a pulos ti pannacapacawanna, no di ket isu sipepeggad iti agnanayon a pannacadusa: 30 Gapu ta kinunkunada, Adda espirituna a narugit. 31 ¶ Immay ngarud dagiti cacabsatna ken ni inana, ket, idi agtactacderda iti ruar, nangibaonda kencuana, ti mangayab kencuana. 32 Ket adu a tattao ti nagtugaw iti sibayna, idin kinunada kencuana, Adtoy, ni inam ken dagiti cacabsatmo idiay ruar sapsapulendaca. 33 Ngem kinunana cadacuada, Siasino ti inac, wenno dagiti cacabsatco? 34 Ket idi a kinitana iti sibayna dagiti adda nga agtugtugaw iti dennana, kinunana, Adtoy ni inac ken dagiti cacabsatco! 35 Ta siasinoman a mangaramid ti pagayatan ti Dios, dayta met laeng ti cabsatco a lalaki, ken cabsatco a babai, ken inac. 1 Ket rinuggianna manen ti nangisuro idiay igid ti baybay: ket dimteng kencuana ti umariwecwec a tattao, iti casta simrec iti maysa nga viray, ket nagtugaw idiay baybay; ket amin dagiti adu a tao addada iti daga iti igid ti baybay. 2 Ket isursurona ida cadagiti adu a banbanag babaen cadagiti pangngarig, ket kunkunana cadacuada iti panangisursurona, 3 Dumngegcayo; Adtoy, ti agmulmula rimmuar nga agmula: 4 Ket naaramid, nga idi a nagmula, dadduma a bukel nagdissoda iti denna ti dalan, ket immay dagiti tumatayab ket kinnanda. 5 Ket dadduma nagdissoda cadagiti cabatoan, nga awan ti adu a daga; ket timmuboda daras, gapu ta dida nacauneg ti daga: 6 Ngem idi ti init rimmuar, isu ket nalaylay; ken agsipud ta saan a nacaramut, isu ket nagango. 7 Ket dadduma nagdissoda iti casisiitan, ket dimmackel dagiti casiitan, ken saanda ida a pinalung-aw, ken saanda a nacapagbunga. 8 Ket dadduma nagdissoda iti nasayaat nga daga, ket nagbunga dagiti timmubo ken immaduda; ket nagbungada, dadduma iti saggatlopulo, ken dadduma sagninem a pulo, ken dadduma sagsangagasut. 9 Ket kinunana cadacuada, Ti adda lapayag a pagdengngegna, dumngeg coma. 10 Ket idi nga is-isunan, dagiti cacuyogna agraman dagiti sangapulo ket dua ket inintuudda kencuana ti maipapan cadagidi pangngarig. 11 Ket isu kinunana cadacuada, Cadacayo maited ti panangammo iti palimed ti pagarian ti Dios: ngem cadagiti taga ruar, amin maipalawag cadacuada cadagiti pangngarig: 12 Iti casta kitkitaenda makitada, ket dida mailasin; ket no dengdenggenda mangngegda, ket dida maawatan; di la ket ta addanto aldaw a panagbabawida, ket dagiti basbasolda mapacawan cadacuada. 13 Ket kunana cadacuada, Saanyo a maawatan daytoy a pangngarig? Casano ngarud ti pannacaammoyonto dagiti amin a pangngarig? 14 ¶ Ti agmulmula nagmula cadagiti sao. 15 Dagiti adda iti denna ti dalan, isuda dagiti nacaimulaan ti sao; ket calpasan ti pannacangegda, umay a dagus ni Satanas, ket iccatenna ti sao a naimula cadagiti puspusoda. 16 Ket casta met dagiti naimula cadagiti cabatoan; isuda dagidiay, a no mangegdan ti sao, dagus nga awatenda a siraragsac; 17 Ngem awan ti ramut cadacuada, ket saanda nga nacapagbayag: ket calpasanna, no adda man rigat wenno pannacaidadanes gapu iti sao, dagdagus nga maitibcolda. 18 Ket dagidiay naimula iti casisiitan; nangegda dagiti sao, 19 Ngem dagiti ag-agawa itoy lubong, ken ti panangallilaw dagiti kinabacnang, ken dagiti tartarigagay nga aglablabes cadagiti sabsabali nga banbanag ket sumrecda, lemmesenda ti sao, ket agbalin nga awan bungada. 20 Ket dagidiay naimula iti daga a nasayaat; isuda dagiti dumngeg iti sao, ken awatenda, ket mangtedda ti bunga, dadduma saggatlopulo, dadduma sagninem a pulo, ken dadduma sagsasangagasut. 21 ¶ Ket kinunana cadacuada, Iti maysa a silaw maiyeg aya tapno maicabil iti uneg ti salop, wenno iti siroc iti pagiddaan? saan aya a tapno maicabil ti pagsilawan? 22 Ta awan ti naabbongan, nga saanto nga maiparangarang; ket awan met ti aniaman a palimed, no di ket rummuarto nga maipanayag. 23 No ti siasinoman a tao adda lapayag a pagdengngegna, dumngeg coma. 24 Kinunana met cadacuada, Imdenganyo ti mangngegyo: ti rucod a pangrucodyo, isunto ti pacarucodanyo: ket dacayo nga agdengngeg maiccancayto iti ad-adda pay. 25 Ta iti addaan, maiccanto pay: ngem iti awanan, uray ti adda kencuana maiccatto pay. 26 ¶ Ket kinunana, Castoy iti pagarian ti Dios, cas iti maysa a tao a mangipurruac ti bukel iti rabaw ti daga; 27 Ket maturog, ken bumangon iti rabii ken aldaw, ket ti bukel tumubo ken dumackel, a dina maawatan no casano. 28 Ta ti daga pataudenna ti bunga nga is-isu; umuna ti bulong, sumaganad ti dawa, camaudiananna ti bukel a nadanunan idiay dawa. 29 Ket no ti bunga naluomen, dagus nga iserrecna ti cumpay, ta ti panagapit dimtengen. 30 ¶ Ket kinunana, Anianto ti pangyarigantayo ti pagarian ti Dios? wenno anianto ti pangyaspingantayo kencuana? 31 Isu casla maysa a bukel ti mostaza, a no, maimula iti daga, uray isu ti cababassitan cadagiti amin a bukel nga adda ditoy daga: 32 Nupay casta no maimula, tumubo, ket agbalin a dacdackel ngem cadagiti amin a natnateng, ket agsanga cadagiti dadackel; iti casta dagiti tumatayab ti tangatang mabalinda ti umapon iti linongna. 33 Ken cadagiti adu pay a cacasta a pangngarig impalawagna cadacuada ti sao, cas iti mabalinanda a denggen. 34 Ket saan nga agsao cadacuada no saan a pangngarig: ngem no is-isuda, ibucsilanna amin nga banbanag cadagiti adalanna. 35 Ket daydi met la nga aldaw, idi malemen, kunana cadacuada, Intayo bumallasiw idiay bangir. 36 Ket idi a napagawiddan dagidi adu a tattao, innalada numan pay sigud nga adda idiay viray. Ket adda met cadduada nga sabsabali a babassit a bilbilog. 37 Ket dimmuco ti maysa a dackel a baggio ti angin, ket dagidi dalluyon sinabbuasabbuaganna idi viray, iti casta matintinepen. 38 Ngem isu adda iti cutit ti viray, a naturog idi a sipupungan: ket riniingda isuna, ket kunada kencuana, Mannursuro, awan ti aniaman kenca no mapucawtayo? 39 Ket timmacder, ken tinubngarna ti angin, ket kinunana iti baybay, Agulimecca, agtalnaca. Ket nagtalna ti angin, ket immay ti dackel a linac. 40 Ket kinunana cadacuada, Apayapay a sibubutengcayo? apay aya nga awan ti pammatiyo? 41 Ket isuda naaddaanda iti dackel a buteng, ket cunkunada iti maysa ken maysa, Anian a cababalinna daytoy a tao, nga uray ti angin ken ti baybay agtulnogda kencuana? 1 Ket dimtengda idiay ballasiw iti igid ti baybay, idiay daga dagiti taga Gadarena. 2 Ket idi a dimsaag iti viray, dagus nga immay simmabet kencuana nanipud cadagiti tanem ti maysa a tao nga addaan espiritu a narugit, 3 Isu nga iti pagnanaedanna ket cadagiti tantanem; ket awan ti tao nga macabalin a mangibaod kencuana, awan, uray pay cadagiti cawcawar: 4 Ta iti namin-adu a panangibabaodda kencuana cadagiti grillos ken cawcawar, ket kinettana dagiti cawar, ket pineccana dagidi grillos: ket awan ti tao nga nacabael a mangpa-amo kencuana. 5 Ket cancanayon, iti aldaw ken rabii, magmagna cadagiti banbantay, ken cadagiti tantanem, nga agic-ickis, ket dundunorenna ti bagina cadagiti batbato. 6 Ket idi nakitana ni Jesus iti adayu, timmaray ket nagrucbab kencuana, 7 Ket idi a nagickis iti dackel a timec, kunana, Ania ti pacaibiangac kenca, Jesus, sica nga Anac ti Dios a Cangatoan unay? Dawatec kenca gapu iti Dios, a dinac coma parigaten. 8 Ta kinunana kencuana, Pumanawca itoy a tao, sica a narugit nga espiritu. 9 Ket inintuudna kencuana, Ania ti naganmo? Ket isu simmungbat, kinunana, Ti naganco ket Sangarbaanan: ta aducami. 10 Ket nagdawdawat unay kencuana a dina coma ida ibaon iti ruar daydiay a daga. 11 Ita ket adda idiay asideg ti banbantay ti maysa a dackel nga arban ti babuy nga mangmangan. 12 Ket isuamin dagiti sairo nagdawatda kencuana, a kinunada, Ibaonnacami cadagiti babuy, tapno sumreccam cadacuada. 13 Ket ni Jesus impalubosna cadacuada. Ket dagidi nurugit nga espiritu rimmuarda, ken simrecda cadagiti babuy: ket daydi arban timmappuacda a sidadarasudos iti maysa a teppang iti baybay, (agduariboda;) ket nalmesda iti baybay. 14 Ket dagiti agtartaraken cadagiti babuy nagtarayda, ket sinaritada iti ili, ken cadagiti aw-away. Ket rimmuarda tapno kitaenda no ania daydi a naaramid. 15 Ket idi dimtengda ken Jesus, nakitada daydi nagunggan dagiti sairo, nga adda idi ti sangaarbanan kencuana, a situtugawen, ken sipapagan-anay, ken simamanakem: ket nagbutengda. 16 Ket dagiti nakakita sinaritada cadacuada no ania ti napasamac idi nagunggan dagiti sairo, ken casta met cadagidi babuy. 17 Ket rinuggianda ti nagdawdawat kencuana a pumanaw coma cadagiti beddengda. 18 Ket idi sumrec idiay viray, daydi nagunggan dagiti sairo ket nagdawat kencuana a makipaggian coma kencuana. 19 Ngem ni Jesus dina inanamungan, no di ket kinunana kencuana, Inca idiay balaymo cadagiti gagayyemmo, ket ibagam cadacuada iti nagdadackel a banbanag nga inaramid ti Apo kenca, ken ti pinanga-asina kenca. 20 Ket isu napan, ket rinuggianna nga inwaragawag idiay Decapolis dagiti dacdackel a banbanag nga inaramid ni Jesus kencuana: ket amin dagiti tao nasdaawda. 21 Ket idi limmabas manen ni Jesus a nagviray a napan iti ballasiw, naggu-urnong iti sibayna ti umariwecwec a tattao: ket isu adda iti igid ti baybay. 22 Ket, adtoy, immay ti maysa cadagiti panguloen ti sinagoga, a managan Jairo; ket idi isu makitana, nagparintumeng cadagiti sacsacana, 23 Ket nagpacpacaasi unay kencuana, a kunkunana, Ti anacco a balasang ngannganin a matay: dawatec kenca, umayca cadi ket ipataymo kencuana dagiti imam, tapno umimbag; ket agbiag coma. 24 Ket ni Jesus nakicuyog kencuana; ket simmurotda kencuana dagiti adu nga tattao, ket iniletanda. 25 Ket maysa a babai, nga agsagsagaba ti panagpabulos ti dara iti sangapulo ket dua a tawenen, 26 Ken nagiturtured unay iti biang dagidi adu a mangngagas, ket inibusna amin dagiti cucuana, ket awan ti naglainganna, no di ket lumalo, 27 Idi nangngegna iti maipapan ken Jesus, immay a nakicuyog cadagiti adu a tao iti licudan, ket sinagidna daydi pagan-anayna. 28 Ta pinacpakinakemna, No coma mabalinco a sagiden uray ti pagan-anayna laeng, maagasanacto. 29 Ket naigiddato a naabbatan kencuana daydi ubbog ti darana; ket naricnana nga iti bagina ket immimbagen iti daydi a didigra. 30 Ket ni Jesus, dagus a nadlawna ti gundaway a nagsayasay kencuana, tinaliawna dagiti adu a tattao, ket kinunana, Siasino ti nangsagid cadagiti pagan-anayco? 31 Ket dagiti adalanna kinunada kencuana, Makitam a dagiti adu a tao iletandaca, ket cunam, Siasino ti nangsagid caniac? 32 Ngem tinuloyna ti kimmita iti sibayna tapno makitana daydi nangaramid kencuana iti daytoy. 33 Daydi babai ngarud ket sibubuteng ken agpigpigerger, ken ammona iti naaramid kencuana, immay ket nagparintumeng iti sangoananna, ket imbagana kencuana ti amin a kinapudnoanna. 34 Ngem kinunana kencuana, Anac a balasang, ti pammatim inagasannaca; incan nga sitatalna, ket maagasanca iti sakitmo. 35 Idi agsasao pay laeng, adda immay a tao a naggapu ti balay di panguloen ti sinagoga a kinunana, Tay anacmo a babai natayen: apayapay a nayonan pay laeng nga alimutengem ti Manursuro? 36 Ngem ni Jesus idi a naallingagna daydi sasaoenda, kinunana idi panguloen ti sinagoga, Dica agbuteng, mamatica laeng. 37 Ket dina impalubos iti uray siasino nga tao ti sumurot kencuana, no di laeng ni Pedro, ken ni Santiago, ken ni Juan a cabsat ni Santiago. 38 Ket dimtengda iti balay ti panguloen ti sinagoga, ket naimatangan ni Jesus ti ariwawa, ken dagiti agsangsangit ken agdungdung-aw ti napigsa. 39 Ket idi a simrec iti uneg, kunana cadacuada, Apayapay nga agdungdung-aw, ken agsangitcayo? ti balasang saan a natay, no di ket matmaturog. 40 Ket kinatawaanda nga lalaisen. Ngem idi naparuarna ida amin, innalana daydi ama ken ina daydi balasang, ken dagidi naicuyog kencuana, ket napan iti ayan di nagiddaan ti balasang. 41 Ket idi nga iniggananna iti ima ti balasang, kinunana kencuana, Talitha cumi; a no mayulog, cayatna a saoen, Balasang, kunak kenca, tumacderca. 42 Ket dagus a ti balasang timmacder, ket nagna; ta agtawen iti sangapulo ket dua. Ket nasdaawda iti dackel a siddaaw. 43 Ngem isu imbagana iti nairut unay cadacuada nga awan coma ti tao nga macaammo; ket imbilinna nga iccanda coma ti balasang iti canenna. 1 Ket pimmanaw sadiay, ket napan iti ilina; ket dagiti adalanna simmurotda kencuana. 2 Ket idi dimteng ti aldaw a panaginana, rinuggianna ti nangisuro idiay sinagoga: ket dagidi adu nga agdengdengngeg nagsiddaawda, a cunkunada, Adino ti nangalaan daytoy a tao cadagitoy a banbanag? ket ania a kinasirib ti naited kencuana, ken dagiti agcacadackel a pannacabalin a maaramid gapu cadagiti im-imana? 3 Saan aya nga daytoy ti allawagi, nga anac ni Maria, a cabsat ni Santiago, ken ni Jose, ken ni Judas, ken ni Simon? ket saan cadi nga adda cadatayo ditoy dagiti cacabsatna a babbai? Ket nacalucsawda idi kencuana. 4 Ngem ni Jesus kinunana cadacuada, Ti mammadto saan a maawanan ti dayaw, no di idiay lugarna met laeng, ken cadagiti cacabaggianna, ken idiay balayna. 5 Ket saan a nagaramid ti uray ania a datdatlag idiay, malacsid iti panangipatayna dagiti im-imana cadagiti sumagmamano a masacsakit, ket inagasanna ida. 6 Ket nasnasdaaw idi iti caawan ti pammatida. Ket napan cadagiti purpuroc ti aglawlaw, a mangisursuro. 7 ¶ Ket inayabanna dagiti sangapulo ket dua, ket rinuggianna ida nga imbaon a sagdudua; ket iniccanna ida ti pannacabalin cadagiti espiritu a narugit; 8 Ket imbilinna cadacuada a dida mangicuyog ti uray ania a balon iti dalanda, no di laeng maysa a sarucod; awan supot, awan tinapay, awan pirac iti barikesda: 9 No di laeng agpallocada; ket dida agpagan-anay iti dua a cagay. 10 Ket kinunana cadacuada, Uray sadino nga balay a sercanyo, aggiancayo idiay agingga iti ipapanawyo idiay a disso. 11 Ket siasinoman a dinto umawat, ken dumngeg cadacayo, inton pumanawcayo idiay, pampagenyo ti tapoc nga adda cadagiti sacsacayo a pammanecnec iti maibusor cadacuada. Pudno kunak cadacayo, Nalaglag-anto iti awaten iti daga ti Sodoma ken Gomorra iti aldaw ti pannacaocom, ngem iti dayta nga ili. 12 Ket rimmuarda, ket incascasabada cadagiti tattao nga agbabawida coma. 13 Ket pinaruarda dagiti adu a sairo, ket sinapsapoanda iti lana dagiti adu a masacsakit, ken pinaimbagda ida. 14 Ket nangngegan ni ari Herodes maipapan kencuana; (ta ti naganna nagdinamagen:) kinunana, Ni Juan a Mamautizar ket nagungar cadagiti natay, ket gapu itoy adda pannacabalinna nga agaramid cadagiti datdatlag. 15 Ngem dagiti dadduma kinunada, Isu ni Elias. Ket kinunana dagiti sabsabali, Maysa a mammadto, wenno cas maysa cadagiti mammadto. 16 Ngem idi nangngeg ni Herodes, kinunana, Isu ni Juan, a pinutolac: isu nagungar manipud cadagiti natay. 17 Ta ni met la Herodes ti nagbaon ken nangpatiliw ken Juan, ket kinawaranna idiay pagbaludan a gapu ken Herodias, ti asawa ni Filipo nga cabsatna: isu nga inasawana. 18 Ta ni Juan kinunana idi ken Herodes, Saan a naincalintegan a cupicupam ti asawa ni cabsatmo. 19 Gapu itoy ni Herodias kinagurana, ket cayatna idi nga papatayen; ngem dina nabalinan: 20 Ta ni Herodes cabutengna idi ni Juan, ta ammona nga isu ket tao a nalinteg ken nasantoan, ket pinali-iwna; ket no denggenna idi, adu dagiti inaramidna a banbanag, ken pagay-ayatanna a denggen. 21 Ngem idi iti apag-isu nga aldaw immay, ti aldaw a panagcasangay ni Herodes nangted ti maysa a daya cadagiti pangpangulona, nangangato nga capcapitan, ken cadagiti cangronaan a tattao ti Galilea; 22 Ket idi simrec ti anac a babai ni Herodias, ket nagsala, naay-ayona ni Herodes ken dagiti nakisango kencuana, ket ti ari kinunana iti balasang, Dawatem caniac ti aniaman nga cayatmo, ket itdecto kenca. 23 Ket sinapataanna kencuana a kinunana, Aniaman a dawatemto caniac, itdecto kenca, uray pay iti caguddua ti pagariac. 24 Ket isu rimmuar, ket kinunana ken inana, Ania ti dawatecto? Ket kinunana, Ti ulo ni Juan a Mamautizar. 25 Ket simrec a dagus a nagparang a sidadaras iti ari, ket dinawatna, a kinuna, Cayatco nga ita met laeng itedmo caniac iti pinggan ti ulo ni Juan a Mamautizar. 26 Ket ti ari nagliday la unay; ngem gapu iti sapatana, ken gapu cadagiti adda a sisasango iti panganan, saanna nga kinayat a di inanamungan. 27 Ket nangibaon a dagus ti mammapatay, ket binilinna nga iyegna ti ulona: ket daytoy napan ket isu pinutolanna idiay pagbaludan, 28 Ket inyegna daydi ulona iti maysa a pinggan, ket intedna idi balasang: ket daydi balasang intedna ken inana. 29 Ket idi naammoan dagiti adalanna, napanda ket binagcatda ti bangcayna, ket incabilda iti maysa a tanem. 30 Ket dagiti apostol nagtitiponda a napan ken Jesus, ket inbagada kencuana amin dagitoy a banbanag, iti isuamin nga inaramidda, ken dagiti insursuroda. 31 Ket kinunana cadacuada, Umaycayo a pumacni iti maysa a disso a let-ang, ket aginanacayo bassit: ta adu dagiti umay ken agawid idi, ket awan a pulos ti tiempoda uray no mangan man laeng. 32 Napanda ngarud a nagviray iti maysa a disso a let-ang ken napacni a lugar. 33 Ngem dagiti tattao nakitada ida a pumanpanaw, ket adu dagiti nacailasin kencuana, ket nagtatarayda a rimmuar cadagiti amin nga il-ili, ket inunaanda ida, ket dimtengda nga nagcucuyog nga napan kencuana. 34 Ni Jesus, idi dimsaag, nakitana ti umariwecwec a tattao, ket natignay ti asina cadacuada, ta casda la carnero nga awan pastorda: ket rinuggianna a sinursuroan ida cadagiti adu a banbanag. 35 Ngem idi mumalemen, immasidegda kencuana dagiti adalanna, ket kinunada, Let-ang daytoy a disso, ket malem unayen: 36 Pagawidem ida, ta mapanda cadagiti aw-away iti aglawlaw, ken dagiti purpuroc, tapno gumatangda ti canenda: ta awan ti canenda. 37 Ngem isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Iccanyo ida ti canen. Ket kinunada kencuana, Incamto aya gumatang ti tinapay a pateg ti dua gasut a denario4, ket itedmi nga ipacan cadacuada? 38 Isu simmungbat ket kunana cadacuada, Mano ti tinapay nga adda cadacayo? incayo kitaen. Ket idi maamoanda, kinunada, Lima, ken dua nga ican. 39 Ket imbilinna cadacuada a pagtugawenda ida amin a sagtunggal bunggoy cadagiti root nga nalangto. 40 Ket nagtugawda a nalasinlasin, iti tunggal sagsasangagasut, ken saglilima a pulo. 41 Ket innalana dagiti lima a tinapay ken dagiti dua nga ican, ket timmangad iti langit, ket binendicionanna, ket pinispisina dagiti tinapay, ket intedna cadagiti adalanna tapno ibunongda cadacuada; ket dagiti dua nga ican biningaybingayna cadacuada amin. 42 Ket nanganda amin, ket nabsogda. 43 Ket tiniponda ti sangapulo ket dua nga alat a napno ti tiddada nga pispisi dagiti tinapay, ken dagiti ic-ican. 44 Ket dagidi nangan cadagiti tinapay aglimariboda a lallaki. 45 Ket dagus a pinastrecna dagiti adalanna iti viray, tapno mapanda idiay ballasiw nga agturong ti Betsaida, bayat ti panangpalpalubosna dagiti tattao. 46 Ket idi napalubosanna ida, nagluas a napan iti maysa a bantay tapno agcararag. 47 Ket idi rabiin, daydi viray addan iti tengnga ti baybay, ket nagbati a maymaysa idiay bangcag. 48 Ket nakitana ida nga aggagaud a sibabannog: ta ti angin sumungat idi cadacuada: ket idi asideg ti maicapat a panagbantay ti rabii napan cadacuada, a nagnagna iti rabaw iti baybay, ket kinayatna idi a labasan ida. 49 Ngem idi makitada a magmagna iti rabaw ti baybay, impagarupda nga isu maysa nga espiritu, ket nagickisda: 50 Ta isu ket nakitada amin idi, ket naglagawda. Ngem dagus nga nakisao cadacuada, ket kinunkunana cadacuada, Agragsaccayo coma: Siac met laeng; dicayo agbuteng. 51 Ket immuli cadacuada iti viray; ket daydi angin nagtalna: ket napalalo la unay iti panagmalmalangada, ken panagsiddaawda. 52 Ta dida man la pinanunot maipapan ti datdatlag nga naaramid cadagiti tinapay: ta ti pusoda napatangken. 53 Ket idi a nacaballasiwda, dimtengda idiay daga ti Genezaret, ket simmangladda. 54 Ket idi dimsaagda iti viray, dagus nga isu nailasinda, 55 Ket idi nga nagcadinamag iti amin daydiay a daga, rinuggianda nga innala a silalangcapi dagiti masacsakit, ket ipanda ida cadagiti disdisso a pacangeganda nga ayanna. 56 Ket uray sadino a sercanna, cadagiti purpuroc, wenno cadagiti il-ili, wenno cadagiti aw-away, incabilda idi dagiti masacsakit cadagiti calcalsada, ket carcararaganda tapno ipalubosna coma a sagidenda uray laeng ti pingir ti pagan-anayna: ket dagup dagiti simmagid kencuana naagasanda. 1 Ket naggu-urnong iti sibayna dagiti Fariseo, ken dadduma cadagiti escriba, a naggapu idiay Jerusalem. 2 Ket nakitada dagiti dadduma cadagiti adalanna a mangmanganda iti tinapay a narugitan, cayatna a saoen, saan a nabuggoan, nga im-imada, ket naguyawda. 3 Ta dagidi Fariseo, ken dagiti amin a Judio, no saanda a buggoan a mamin-adu dagiti im-imada, saanda a mangan, ta sursurotenda ti ugali dagiti lallacay. 4 Ket no aggapuda idiay tiendaan, no saanda nga agbuggo, saanda a mangan. Ken sabsabali pay nga adu a banbanag ti adda, nga inawatda tapno surutenda, cas iti panangugas cadagiti copa, ken bangbanga, cobre a basbaso, ken pagtugawan. 5 Ket dagiti Fariseo ken escriba inintuudda kencuana, Apayapay nga dagiti adalam saanda a suruten ti ugali dagiti lallacay, no di ket manganda cadagiti im-imada a di nabuggoan? 6 Ket kinunana cadacuada, Naimbag ti panangipadto ni Isaias ti maipapan cadacayo managinsisingpet, cas iti naisurat, Daytoy nga umili dayawendac cadagiti bibigda, ngem ti pusoda adayu caniac. 7 Ngem barengbareng ti panagrucbabda caniac, isursuroda a cas pagalagadan dagiti bilbilin dagiti tattao. 8 Ta baybay-anyo ti bilin ti Dios, ket surutenyo ti ugali dagiti tattao, cas ti panangbuggo cadagiti bangbanga ken dagiti copa: ken nadumaduma pay a banbanag nga umasping cadagitoy nga aramidyo. 9 Ket kinunana cadacuada, Nacascasdaaw ti panamagbalinyo nga ubbaw ti bilin ti Dios, tapno matungpalyo ti ugaliyo. 10 Ta ni Moises kinunana, Dayawem ni amam ken ni inam; Ket ti mangilunod iti ama wenno iti ina, matay coma nga awan duduana: 11 Ngem cunayo, No adda taonto nga agcunanto iti amana wenno iti inana, Na Corban nen, cayatna a saoen, naisaguten, daydiay mabalinco coma a pagservi kenca; isu ket siwayawayan. 12 Ket dicayo ipalubosen kencuana nga agaramid pay ti aniaman a maipaay iti amana wenno iti inana; 13 Nga aramidenyo nga awan ti capapaayan ti sao ti Dios gapu iti ugaliyo, nga inyawatyo: ken dagiti adu a banbanag nga umasping cadagitoy nga aramidenyo. 14 ¶ Ket inayabanna manen dagiti adu a tattao, ket kinunana cadacuada, Dumngegcayo caniac dacayo amin, ket awatenyo: 15 Awan ti banag iti ruar ti tao, a no sumrec kencuana mabalinna ti mangrugit kencuana: ngem dagiti banag nga agtaud kencuana, isuda ti mangrugit iti tao. 16 No ti siasinoman a tao adda lapayagna a pagdengngeg, dumngeg coma. 17 Ket idi pinanawanna dagiti tattao simrec iti balay, ket inintuud dagiti adalanna kencuana ti maipapan iti pangngarig. 18 Ket kunana cadacuada, Castacayo met aya nga awan pannacaawatyo? Saanyo cadi nga mabigbig, nga amin nga aggapu iti ruar a sumrec iti tao, ket saanna a mabalin ti mangtulaw kencuana; 19 Ta saan a sumrec iti pusona, no di ket iti tianna, ket ibellengna iti nalimed, a gugoranna dagiti amin a sida? 20 Ket kinunana, Daytai agtaud a rummuar iti tao, isu ti mangtulaw iti tao. 21 Ta iti uneg, ti puso dagiti tao, agtaud dagiti dakes a panunot, pannakicamalala, pannakiabig, panangpatay, 22 Panagtatacaw, ag-agum, kinadakes, panangallilaw, kinaderrep, mata a managdacdakes, panagtabbaaw, kinapalangguad, kinaubbaw; 23 Amin dagitoy dakes nga banbanag aggapuda iti uneg, ket tulawanda ti tao. 24 ¶ Ket pimmanaw sadiay, ket napan cadagiti nagbeddengan ti Tiro ken Sidon, ket simrec iti maysa a balay, ket cayatna nga awan coma ti tao nga macaammo: ngem saanna a nabalin ti mailemmeng. 25 Ta ti maysa a babai, nga adda bassit nga balasitangna a nagunggan ti maysa nga espiritu a narugit, nangegna maipapan kencuana, immay ket nagdayaw cadagiti sacsacana: 26 Daydi babai ket taga Grecia, Sirofenicia ti ilina; ket nagpacpacaasi kencuana ta parruarenna coma daydi sairo iti anacna. 27 Ngem ni Jesus kinunana kencuana, Bay-am nga umuna coma dagiti annac a mapennec: ta saan a maiparbeng nga alaen ti tinapay dagiti annac, ken ipurruac ida cadagiti aso. 28 Ngem isu simmungbat ket kinunana kencuana, Wen, Apo: ngem dagiti met aso iti siroc ti panganan dagiti annac ket manganda cadagiti murcat. 29 Ket isu kinunana kencuana, Gapu itoy a panagsaom incan; ti sairo rimmuaren iti anacmo a balasang. 30 Ket nagawid idiay balayna, ket nasaracanna daydi sairo rimmuaren, ken ti anacna a balasang nga nacaidda iti pagiddaan. 31 ¶ Ket manen, pimmanaw cadagiti beddeng ti Tiro ken Sidon, ket nagna idiay baybay ti Galilea, a limmabas iti nagbaetan dagiti beddeng ti Decapolis. 32 Ket inyegda kencuana ti maysa a tuleng, ken saan unay a naurnos ti dilana nga agsao; ket dawdawatenda nga isu ipatayna coma kencuana ti imana. 33 Ket innalana nga insina cadagiti adu a tattao, ket inserrecna dagiti ramayna cadagiti lapayagna, ket isu timmupra, ket sinagidna ti dilana; 34 Ket idi a timmangad iti langit, nagsennaay, ket kinunana kencuana, Ephphatha, a cayatna a saoen, Malucatanca. 35 Ket dagus a nalucatan dagiti pagdengngegna, ken nawarwar met ti panagsao ti dilana, ket nagsao iti nalawag. 36 Ket imbilinna cadacuada nga dida coma ibaga iti uray siasino nga tao: ngem no casano ti panangibilinna cadacuada, casta met nga ad-adda ti regtada a mangiwaragawag; 37 Ket nagsidsiddaawda la unay, a kunada, Naimbag ti panangaramidna iti isuamin: aramidenna uray dagiti tuleng a macangngegda, ken dagiti umel agsaoda. 1 Cadagidi nga aldaw idi adda manen umariwecwec a tattao, ket awan ti macanda, ni Jesus inayabanna dagidi adalanna, ket kinunana cadacuada, 2 Maasianac cadagitoy adu unay a tattao, ta tallo nga aldawen nga makicuycuyogda caniac, ket awan man la iti macanda: 3 Ket no pagawidec ida cadagiti balbalayda a dida pay nangan, agcapuydanto iti dalan: ta dagiti dadduma cadacuada naggapuda iti adayu. 4 Ket dagiti adalanna simmungbatda kencuana, Asino nga tao ti macabalin a mangbussog cadacuada iti tinapay ditoy a let-ang? 5 Ket inintuudna cadacuada, Mano dagiti tinapay nga adda cadacayo? Ket kinunada, Pito. 6 Idin imbilinna dagiti tattao nga agtugawda iti daga: ket innalana dagiti pito a tinapay, ket nangited iti panagyaman, ket pinispisina, ket intedna cadagiti adalanna tapno isangoda cadacuada; ket incabilda ida iti sangoanan dagiti adu a tattao. 7 Adda met sumagmamano a babassit nga icanda: ket binendicionanna, ken imbilinna nga icabilda met dagitoy iti sangoananda. 8 Nanganda ngarud, ket nabsogda: ket innalada dagiti napisipisi a taraon a natda isu a pito nga alat. 9 Ket dagiti nangan aguppat a riboda: ket calpasanna pinagawidna ida. 10 ¶ Ket simrec a dagus idi viray agraman dagiti adalanna, ket napan cadagiti dagdaga ti Dalmanuta. 11 Ket rimmuar dagiti Fariseo, ket rinuggianda ti nakisusic kencuana, a birukenda kencuana ti maysa a pagilasinan nga aggapu sadi langit, a pangsulisogda kencuana. 12 Ket isu nagsennaay a nauneg iti espirituna, ket kunana, Apayapay dumawat daytoy a caputotan ti maysa a pagilasinan? pudno kunak cadacayo, A dinto maiccan ti aniaman a pagilasinan daytoy a caputotan. 13 Ket pinanawanna ida, ket idi a simrec manen idi viray nagluas tapno mapan idiay ballasiw. 14 ¶ Ita dagiti adalanna nalipatanda ti nangala ti tinapay, ket awan cadacuada idiay viray ti nacaicuyog no di laeng maymaysa a tinapay. 15 Ket isu imbilinna cadacuada, a kinunana, Agsiputcayo, alluadanyo iti levadura dagiti Fariseo, ken iti levadura ni Herodes. 16 Ket pinanpanunot ti maysa ken maysa, a cunkunada, Gapu ngata ta awan ti tinapaytayo. 17 Ket idi madlawan ni Jesus, kunana cadacuada, Apayapay agpanpanunotcayo ti casta, gapu ta awan ti tinapayyo? dicayo ammo aya, ken dicayo maawat pay laeng? adda pay laeng ti pusoyo a timmangken? 18 Idinto nga adda matayo, dicayo macakita? ket idinto nga adda lapayagyo, dicayo macangngeg? ket dicayo aya malagip? 19 Idi pinispisic dagiti lima a tinapay cadagiti lima ribo, mano nga alat a napno dagiti pispisi nga inacupyo? Kunada kencuana, Sangapulo ket dua. 20 Ken idi naiwaras dagiti pito cadagiti uppat a ribo, mano nga alat a napno dagiti pispisi nga inacupyo? Ket kinunada, Pito. 21 Ket kunana cadacuada, Apay a dicayo pay laeng maawatan? 22 ¶ Idi a dimteng idiay Betsaida; inyegda kencuana ti maysa a bulsec a tao, ket dawatenda kencuana nga isu sagidenna coma. 23 Ket iniggamanna ti ima ti bulsec a tao, ket innalana nga impan iti ruar di puroc; ket idi a inamnosanna dagiti matana, ken impatayna dagiti im-imana kencuana, inintuudna kencuana no macakita bassit. 24 Ket isu timmangad, ket kinunana, Makitac dagiti tattao a casda la caycayo, a magmagna. 25 Ket impatayna manen dagiti im-imana cadagiti matana, ket imbagana nga kumita manen: ket naimbaganen, ken nakitana ti isuamin a tao iti nalawag. 26 Ket pinagawidna iti balayna, a kinunana, Dica sumrec idiay ili, wenno ibaga iti uray siasino idiay ili. 27 ¶ Ket ni Jesus rimmuar, agraman dagiti adalanna, cadagiti purpuroc ti Cesarea ni Filipo: ket iti dalan nagintuud cadagiti adalanna, a kunkunana cadacuada, Asinoac iti panagcuna dagiti tattao? 28 Ket simmungbatda, ni Juan a Mamautizar: ngem dagiti dadduma ibagada, Ni Elias; ket dagiti sabsabali, Maysa cadagiti mammadto. 29 Ket kunana cadacuada, Ngem dacayo asinoac iti panagcunayo? Ni Pedro simmungbat ket kinunana kencuana, Sica ti Cristo. 30 Ket imbilinna cadacuada iti nairut nga awan ti tao nga pangibagaanda iti maipapan kencuana. 31 Ket rinuggianna nga insursuro ida, a masapul a ti Anac ti tao agsagaba cadagiti adu a banbanag, ket isu saanto nga awaten dagiti lallacay, ken dagiti turayen dagiti papadi, ken dagiti escriba, ket mapapatay, ket inton malpas ti tallo nga aldaw agungar manen. 32 Ket sinaona daytoy a sibabatad. Ket ni Pedro innalana isuna, ket rinuggianna a binabalaw. 33 Ngem isu idi a simmango ket kinitana dagiti adalanna, tinubngarna ni Pedro, a kinunana, Pumanawca ti sangoanac, Satanas: ta dica agpanunot dagiti banbanag a maipapan iti Dios, no di ket dagiti banbanag a maipapan cadagiti tattao. 34 ¶ Ket inayabanna dagiti adu a tattao agraman dagidi adalanna, ket kinunana cadacuada, No siasinoman a tao ti mayat a sumurot caniac, paglicudanna coma ti bagina, ket alaenna ti cruzna, ken surotennac. 35 Ta siasinoman nga agtarigagay a mangisalacanto iti biagna mapucawnanto; ngem siasinoman a macapucaw iti biagna gapu caniac ken iti evangelio maisalacanto. 36 Ta anianto ti malac-am ti tao, iti pannacaalana iti amin a lubong, ket mapucawna met ti cararruana? 37 Wenno anianto ti ited ti maysa a tao a casucat iti cararruana? 38 Ta siasinoman ngarud a mangibain caniac ken cadagiti saoc iti daytoy naabig ken managbasol a caputotan: toy Anac ti tao ibainnanto met, intono umay iti gloria ni Amana agraman dagiti sasanto nga angelna. 1 Ket kinunana met cadacuada, Pudno kunak cadacayo, Nga adda dadduma cadagiti adda ditoy, a didanto maramanan ni patay, agingga iti makitada ti pagarian ti Dios nga umay agraman pannacabalinna. 2 ¶ Ket idi nalabes ti innem nga aldaw ni Jesus incuyogna ni Pedro, ken ni Santiago, ken ni Juan, ket impanna ida iti maysa a bantay a natayag nga is-isuda: ket nagbalbaliw ti langana iti sangoananda. 3 Dagiti met pagan-anayna nagbalinda a naraniag, napudawda unay a cas iti nieve; nga awan ti uray siasino ditoy daga a macabalin a mamapudaw iti casdi. 4 Ket nagparang cadacuada ni Elias agraman ken Moises: nga addada a makisasao ken Jesus. 5 Ket idi bimmaet ni Pedro kunana ken Jesus, Mannursuro, nasayaat nga aggiantay ditoy: ket agaramidtayo ti tallo nga ab-abong; maysa ti maipaay kenca, maysa ken Moises, ket maysa ken Elias. 6 Ta dina ammo idi ti rebbengna a saoen; ta addada a sibubuteng unay. 7 Ket immay ti maysa nga ulep a nangabungot cadacuada: ket ti maysa a timec a naggapu iti ulep, a kinunana, Daytoy ti ay-ayatec unay nga Anac: denggenyo isuna. 8 Ket iti apagdaricmat, idi kimmitada iti lawlawda, awan ti nakitadan a tao, no di ni Jesus laeng a maymaysa nga naicuyog cadacuada. 9 Ket idi madamada a bumaba idi bantay, imbilinna cadacuada a dida ibaga coma iti uray siasino a tao ti nakitada, aginggana inton iti Anac ti tao ket nagungaren manipud cadagiti natay. 10 Ket tinandaananda daydiay a sao iti cabucbucodanda, a naggi-intuud ti maysa ken maysa no ania ngata ti cayulogan iti panagungar cadagiti natay. 11 ¶ Ket inintuudda kencuana, a kinuna, Apayapay a cuna dagiti escribas a ni Elias casapulan nga umay nga umun-una? 12 Ket simmungbat ket kinunana cadacuada, Pudno a ni Elias umay nga umuna, ket isublina amin; ken no casano ti pannacaisurat ti maipapan itoy Anac ti tao, a masapul nga agsagaba dagiti adu a banbanag, ken mauy-uyawto. 13 Ngem kunak cadacayo, A ni Elias ket pudno nga immayen, ket inaramidda kencuana ti amin a kinaycayatda, cas adda a naisurat maipapan kencuana. 14 ¶ Ket idi dimteng iti ayan dagiti adalanna, nakitana ti umariwecwec a tattao iti lawlawda, ken dagiti escriba a mangin-intuud cadacuada. 15 Ket dagus amin dagiti tattao, idi isu makitada, ket nagdackel ti siddaawda, ket timmarayda kencuana ken kinablaawanda. 16 Ket inintuudna dagiti escriba, Ania ti in-intuudenyo cadacuada? 17 Ket maysa cadagidi adu a tattao simmungbat ket kinunana, Mannursuro, inyegco kenca ti anacco a lalaki, nga adda espirituna nga umel; 18 Isu nga uray sadino a pangalaanna kencuana, itublacna: ket aglabutab ti ngiwatna, ket agngaretnget dagiti ngipenna, ket cumutcuttong: ket kinasaoc dagiti adalam tapno isu paruarenda coma; ket dida nabalinan. 19 Ket sinungbatanna isuna, a kunana, O awanan pammati nga caputotan, caano iti cabayagna pay a makipaggianac cadacayo? caano iti cabayagna pay nga ibturancayo? iyegyo isuna caniac. 20 Ket inyegda kencuana: ket idi makitana, dagus a daydi sairo isu intublacna; ket napasag iti daga, ket aggulgulagul a mangiruar cadagiti labutab. 21 Ket inintuudna idi amana, Caano ti cabayagen nga adda daytoy a maar-aramid kencuana? Ket kinunana, Nanipud idi kinaubingna. 22 Ket maminadu nga iduronna iti apuy, ken cadagiti danum, tapno dadaelenna: ngem no adda coma mabalinmo nga aramiden, caasiannacami, ken tulongannacami. 23 Ni Jesus kinunana kencuana, No mamatica, amin a banbanag ket mabalin cadagiti mammati. 24 Dagus a daydi ama di bumaro nagsangit, ket kinunana nga aglulua, Apo, mamatiac; tulongannac ti saanco a panamati. 25 Idi ngarud makita ni Jesus nga adu a tattao ti agdadarison, tinubngarna daydi espiritu a narugit, a kunana kencuana, Sica espiritu nga umel ken tuleng, ibilinco kenca, a rummuarca kencuana, ket dica sumublin kencuanan. 26 Idin daydi espiritu nagickis, ket agcuycuyegyeg iti napalalo, ket rimmuar kencuana: ket isu natda a casla natay; iti casta a dagiti caadduan kinunada, Natayen. 27 Ngem ni Jesus iniggamanna iti imana, ket binangonna; ket isu timmacder. 28 Ket idi simrec iti balay, dagiti adalanna inintuudda kencuana idi is-isudan, Apayapay saanmi a nabalinan a pinaruar? 29 Ket kinunana cadacuada, Daytoy a kita ket saan a maparruar gapu iti uray aniaman, no di gapu iti panagcararag ken panagayunar. 30 ¶ Ket pimmanawda idiay, ket limmabasda idiay Galilea; ket dina kinayat nga maammoan ti siasinoman. 31 Ket insursurona dagiti adalanna, a kunkunana cadacuada, Toy Anac ti tao mayawat cadagiti im-ima dagiti tattao, ken papatayendanto; ket intono mapapatayen, agungarto iti maicatlo nga aldaw. 32 Ngem dida naawatan daydiay nga sao, ket mabutengda a mangintuud kencuana. 33 ¶ Ket dimtengda idiay Capernaum: ket idi adda iti balay inintuudna cadacuada, Ania ti pagsususicanyo idiay dalan? 34 Ngem saanda nga naguni: ta idiay dalan idi magmagnada ket nagsususic ti maysa ken maysa, no siasinonto iti cadackelan. 35 Ket nagtugaw, ket inayabanna dagiti sangapulo ket dua, ket kinunana cadacuada, No siasinoman ti tao nga agtarigagay nga isu ti umun-una, isunto ti maud-udi cadagiti isuamin, ken agservi cadagiti isuamin. 36 Ket nangala ti maysa nga ubing, ket incabilna iti nagtetengngaanda: ket idi nga inubbana cadagiti tac-tackiagna, kinunana cadacuada, 37 Siasinoman nga umawatto a gapu iti naganco iti maysa cadagiti cacastoy nga ubbing, siac ti awatenna: ket ti siasinoman nga umawat caniac, saan a siac ti awatenna, no di daydiay nangibaon caniac. 38 ¶ Ket ni Juan simmungbat kencuana, ket kinunana, Mannursuro, nacakitacami ti maysa a tao nga iti naganmo parruarenna dagiti sairo, ket dinatayo suroten: ket imparitmi kencuana, gapu ta dinatayo suroten, 39 Ngem ni Jesus kinunana, Dicayo iparit kencuana dayta: ta awan ti tao a macaaramid iti maysa a datdatlag gapu iti naganco, sa ket isaganadna ti agsao ti dakes a maipapan caniac. 40 Ta ti saan a bumusor cadatayo ket umanamung cadatayo. 41 Ta siasinoman a mangtedto cadacayo ti inumen a sangabaso a danum gapu iti naganco, agsipud ta taonacayo ni Cristo, pudno kunak cadacayo, a dinanto mapucaw ti gunggonana. 41 Ta siasinoman a mangtedto cadacayo ti inumen a sangabaso a danum gapu iti naganco, agsipud ta taonacayo ni Cristo, pudno kunak cadacayo, a dinanto mapucaw ti gunggonana. 42 Ket siasinoman a mangitibcolto iti maysa cadagitoy babassit nga ubbing a mamati caniac, nasaysayaat coma kencuana no maibattoon iti tengngedna ti maysa a dackel a bato a gilingan, ket maitappuac coma iti baybay. 43 No ti imam ti macaited kenca ti pacaitibcolam, putdem: ta nasaysayaat kenca ti sumrec a pawad iti biag, ngem iti adda dua nga imam ket mapanca idiay impierno, idiay apuy a di pulos maiddep: 44 Idiay a ti iggesda saan a matay, ket ti apuy saan a maiddep. 45 Ket no ti sacam ti macaited kenca ti pacaitibcolam, putdem: ta nasaysayaat a sumrecca a pilay iti biag, ngem iti adda dua a sacam ket maitappuacca idiay impierno, idiay apuy a di pulos maiddep: 46 Idiay a ti iggesda saan a matay, ket ti apuy saan a maiddep. 47 Ket no ti matam ti macaited kenca ti pacaitibcolam, suatem: ta nasaysayaat kenca ti sumrec idiay pagarian ti Dios a maymaysa ti matam, ngem iti addaanca ti dua a mata ket maitappuacca idiay impierno nga apuy: 48 Idiay a ti iggesda saan a matay, ket ti apuy saan a maiddep. 49 Ta tunggal maysa maasinanto iti apuy, ket amin a daton maasinanto ti asin. 50 Nasayaat ti asin: ngem no ti asin mapucawna ti kinaapgadna, anianto ti pangtemplayo kencuana? Addaancayo coma ti asin, ken talna ti maysa ken maysa cadacayo. 1 Ket idi pimmanaw sadiay, napan cadagiti beddeng ti Judea iti labes ti Jordan: ket dagiti adu a tattao nagsublida nga naggu-urnong iti sibayna; ket, cas iti cadawyanna, insursurona ida manen. 2 ¶ Ket dimteng dagiti Fariseo, ket inintuudda kencuana, Maipalubos iti lalaki nga isinana ti asawana? a susuutenda isuna. 3 Ngem isu simmungbat ket kinunana cadacuada, Ania ti imbilin cadacayo ni Moises? 4 Ket kinunada, Ni Moises impalubosna ti mangisurat ti pacapanecnecan ti pannakisina, sa pagtalawen. 5 Ket ni Jesus simmungbat ket kunana caniada, Gapu iti tangken ti pusoyo insuratna cadacayo daytoy a bilin. 6 Ngem nanipud idi damo ti pannacaparsua ti Dios inaramidna ida a lalaki ken babai. 7 Gapu itoy panawanto ti lalaki ni amana ken ni inana, ket makitipon ken asawana; 8 Ket isuda a dua maymaysadanto a lasag: gapuna a saandanto a duan, no di maymaysa a lasag. 9 Ti ngarud pinagtipon ti Dios, saan coma a pagsinaen ti tao. 10 Ket idiay uneg iti balay dagiti adalan sinublianda nga inintuud kencuana ti maipapan itoy a banag. 11 Ket kinunana cadacuada, Siasinoman a lalaki a mangisinanto iti asawana, ket mangasawa iti sabali, macabasol iti pannakiabig a maicaniwas kencuana. 12 Ket no ti babai isinananto ti asawana, ket makiasawanto iti sabali, makiabig ngarud iti dina asawa. 13 ¶ Ket inyegda kencuana dagiti ubbing a babassit, tapno sagidenna ida: ket dagidi adalan inungtanda dagiti nangyeg cadacuada. 14 Ket idi makita daytoy ni Jesus, saan unay a naay-ayo, ket kinunana cadacuada, Bay-anyo dagiti ububbing a babassit nga umayda caniac, ket dicayo pawilan ida: ta dagitoy cacasta isu ti pagarian ti Dios. 15 Pudno kunak cadacayo, Siasinoman a saan nga umawat iti pagarian ti Dios a casla maysa a bassit nga ubing, saanto a macastrec kencuana. 16 Ket inaracupna ida, impatayna cadacuada dagiti im-imana, ket binendicionanna ida. 17 ¶ Ket idi rimmuar a mapan iti dalan, timmaray a mapan kencuana ti maysa a tao, ket nagparintumeng iti sangoananna, ket inintuudna kencuana, Naimbag a Mannursuro, ania ti aramidec tapno matawidco ti biag nga agnanayon? 18 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Apayapay cunam a naimbagac? awan ti naimbag no di la maymaysa, nga isu, ti Dios. 19 Ammom dagiti bilbilin, Dica makiabig iti dica asawa, Dica mamapatay, Dica agtacaw, Dica agsao ti natiri a pangpanecnec, Dica agulbod, Dayawem ni amam ken ni inam. 20 Ket isu simmungbat ket kinunana kencuana, Mannursuro, amin dagitoy tinungpalco nanipud pay idi kinaubingco. 21 Ket ni Jesus idi nga minatmatanna inayatna isuna, ket kinunana kencuana, Maysa a banag ti agcurang kenca: incan iti dalanmo, ilacom iti isuamin nga adda kenca, ket itedmo cadagiti napanglaw, iti casta addanto kinabacnangmo idiay langit: ket umayca, awitem ti cruz, ken surotennac. 22 Ngem nagliday iti daydiay a sao, ket pimmanaw a silaladingit: ta addaan ti adu nga sansanicua. 22 Ngem nagliday iti daydiay a sao, ket pimmanaw a silaladingit: ta addaan ti adu nga sansanicua. 23 ¶ Ket ni Jesus tinalliawna iti aglicmut, ket kinunana cadagiti adalanna, Ania ket a nagrigaten dagiti aduan ti kinabacnang a sumrec iti pagarian ti Dios! 24 Ket dagiti adalan nagsiddaawda cadagiti saona. Ngem ni Jesus simmungbat manen, ket kunana cadacuada, Annac, aya-unayen ti rigat dagiti agtalged cadagiti kinabacnang a sumrec iti pagarian ti Dios! 25 Ta nalaclaca a lumsot ti maysa a camello iti abut ti maysa a dagum, ngem ti iseserrec ti maysa a bacnang a tao idiay pagarian ti Dios. 26 Ket nagsiddaawda iti saan a marucod, a kinunkunada, Asino ngarud ti mabalinto a maisalacan? 27 Ket ni Jesus idi a tinaliawna ida kunana, Cadagiti tao saan a mabalin daytoy, ngem saan a casta iti Dios: ta no iti biang ti Dios isuamin a banbanag ket mabalin. 28 ¶ Ni Pedro rinuggianna a kinuna kencuana, Adtoy, pinanawanmi amin, ket simmurotcami kenca. 29 Ni Jesus simmungbat ket kinunana, Pudno kunak cadacayo, Nga awan ti tao a nangpanaw ti balay, wenno cacabsat a lallaki, wenno babbai, wenno ama, wenno ina, wenno asawa, wenno annac, wenno dagdaga, gapu caniac, ken gapu iti evangelio. 30 Ngem umawatto ti maminsangagasut itan cadagitoy nga aldaw, ti balbalay, ken cacabsat a lallaki, ken cacabsat a babbai, ken inna, ken annac, ken dagdaga, agraman cadagiti pannacaidadanes; ken iti lubong nga umay biag nga agnanayon. 31 Ngem adu dagiti umuna a maud-udidanto; ken dagiti maudi nga umun-unadanto. 32 ¶ Ket idi addada iti dalan a sumangsang-at idiay Jerusalem; ni Jesus napan iti sangoananda: ket masmasdaawda; ken sumursurotda, a sibubuteng. Ket pina-asidegna manen kencuana dagiti sangapulo ket dua, ket rinuggianna a sinarita cadacuada dagiti banbanag a maaramidto kencuana, 33 Kinunana, Adtoy, sumang-attayo idiay Jerusalem; ket toy Anac ti tao maiyawatto cadagiti turayen dagiti papadi, ken cadagiti escriba; ket isu dusaendanto iti ipapatay, ket iyawatdanto cadagiti Gentil: 34 Ket rabrabngisendanto, ken saplitendanto, ken tupraandanto, ken papatayendanto: ngem iti maicatlo nga aldaw agungarto met laeng. 35 ¶ Ket da Santiago ken Juan, annac ni Zebedeo, immasidegda kencuana, a kinunada, Mannursuro, cayatmi nga patgam coma cadacami ti aniaman a tarigagayanmi. 36 Ket kinunana cadacuada, Ania ti cayatyo nga aramidec coma cadacayo? 37 Kinunada kencuana, Ipaaymo cadi nga agtugawcaminto, ti maysa iti macanawanmo, ket ti sabali iti macatigidmo, idiay gloriam. 38 Ngem ni Jesus kinunana cadacuada, Dicayo ammo ti dawatenyo: mabalinyo aya ti uminum iti copa nga inumac? wenno mabautizaran iti pammautizar a pacabautizarac? 39 Kinunada kencuana, Mabalinmi. Ni Jesus kinunana cadacuada, Pudno nga uminumcayto ti copa nga inumac; ket iti pammautizar a pacabautizarac mabautizarancayto: 40 Ngem ti panagtugawyo iti macanawanco wenno iti macatigidco ket saan nga siac ti mangted; no di ket maitedto cadagiti nacaisaganaanna. 41 Ket idi nangngeg dagiti sangapulo daytoy, rinuggianda ti gimmura cada Santiago ken Juan. 42 Ket ni Jesus inayabanna ida, ket kunana cadacuada, Ammoyo a dagiti maibilang a turayen dagiti Gentil agbalinda nga ap-apoda; ket dagiti natan-ocda agbalinda a situturay cadacuada. 43 Ngem saan a casta cadacayo: no di ket ti siasinoman nga agbalin a dackel cadacayo, isunto ti ministroyo: 44 Ket siasinoman nga agtarigagay nga isu coma ti cadackelan cadacayo, isunto ti adipen dagiti isuamin. 45 Ta uray pay toy Anac ti tao saan nga immay tapno paservian, no di ket tapno agservi, ken tapno itedna ti biagna a subbot dagiti adu. 46 ¶ Idin dimtengda idiay Jerico: ket idi rimmuarda nanipud Jerico agraman dagiti adalanna ken ti umariwecwec a tattao, ni bulsec a Bartimeo, anac ni Timeo, nagtugaw iti denna ti dalan nga agpalpalama. 47 Ket idi nangegna a daydi lumabas isu ni Jesus a taga Nazaret, rinuggianna ti nagpuccaw, ket kinunana, Jesus, nga Anac ni David, caasiannac cadi. 48 Ket adu dagiti nangtubngar kencuana tapno agulimec: ngem isu nagickis iti ad-adda pay: O Anac ni David, caasiannac cadi. 49 Ket nagsardeng ni Jesus, ket binilinna nga ayabanda. Ket inayabanda daydi bulsec a tao, a cunkunada kencuana, Manginanamaca, tumacderca; ta ayabannaca. 50 Ket isu, idi nga inwacsina daydi cagayna, timmacder, ket napan ken Jesus. 51 Ket ni Jesus simmungbat ket kunana kencuana, Ania coma ti cayatmo nga aramidec kenca? Daydi bulsec a tao kunana kencuana, Apo, macakitaac coma. 52 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Incan; ti pammatim inagasannaca iti naananay. Ket dagus a nacakita, ket simmursurot ken Jesus iti dalan. 1 Ket idi immasidegda idiay Jerusalem, a mapan idiay Betfage ken Betania, iti bantay dagiti Olivo, imbaonna ti dua cadagiti adalanna, 2 Ket kunana cadacuada, Incayo iti puroc nga adda iti masangoananyo: ket apaman a macastreccayo, masaracanyonto ti maysa nga urbon nga asno a naigalut, isu a dipay sinacayan ti uray asino a tao; warwaranyo, ket iyegyo. 3 Ket sinoman ti agcuna cadacayo, Apay nga aramidenyo daytoy? cunayo ti Apo adda pacasapulanna kencuana; ket dagus nga ibaonnanto ditoy. 4 Ket napanda, ket nasaracanda daydi urbon a naigalut iti denna ti ruangan iti maysa nga lugar a nagsabetan iti dua a dalan; ket winarwaranda. 5 Ket dagiti dadduma cadacuada a nagtacder idiay ket kunada cadacuada, Ania ti aramidenyo, a warwaranyo ti urbon nga asno? 6 Ket imbagada cadacuada a cas ti imbilin ni Jesus: ket binaybay-anda ida a nangala. 7 Inyegda ngarud ti urbon ken Jesus, ket imparabawda kencuana dagiti pagan-anayda; ket nagsacay kencuana. 8 Ket adu dagiti nangyaplag cadagiti pagan-anayda iti dalan: ket dagiti dadduma timmuccolda cadagiti sangsanga dagiti caycayo, ket inyaplagda ida iti dalan. 9 Ket dagiti magmagna iti sangoanan, ken dagiti sumursurot, ipucpuccawda, a cunkunada, Hosanna; Bendito ti umay iti nagan ti Apo: 10 Bendito coma ti pagarian ni amatayo a David, nga umayto iti nagan ti Apo: Hosanna iti cangatoan. 11 Ket ni Jesus simrec idiay Jerusalem, ken idiay templo: ket idi nakitana dagiti amin a banag iti arubayan, ken gapu ta malemen, pimmanaw a napan idiay Betania agraman dagiti sangapulo ket dua. 12 ¶ Ket iti sumuno nga aldaw, idi a pimmanawda idiay Betania, isu nagbisin: 13 Ket idi nakitana iti adayu ti maysa a cayo nga higos a nabulongan, ket napan, bareng no adda masaracanna kencuana: ket idi dimteng, awan ti nasaracanna no di laeng bulbulong; ta saan pay a tiempo ti higos idi. a nabulongan, ket napan, bareng no adda masaracanna kencuana: ket idi dimteng, awan ti nasaracanna no di laeng bulbulong; ta saan pay a tiempo ti higos idi. 15 ¶ Dimtengda ngarud idiay Jerusalem: ket simrec ni Jesus iti templo, ket rinuggianna a pinaruar dagiti aglaclaco ken aggatgatang idiay templo, sa tinuangna dagiti lamlamisaan dagiti managsucat ti pirac, ken dagiti tugaw dagiti aglaclaco cadagiti calapati; 16 Ket saanna nga impalubos ti siasinoman nga mangipan ti uray ania nga alicamen idiay templo. 17 Ket insurona ida, a kunkunana, Saan aya a naisurat, Ti balayco managananto balay ti cararag a maipaay cadagiti amin a nacion? ngem dacayo inaramidyo a rukib dagiti mannanacaw. 18 Ket idi nangngeg dagiti turayen dagiti papadi ken escriba, sinapsapulda no casano ti panangpucawda kencuana: ta agbutengda idi kencuana, agsipud ta amin nga umili masmasdaawda iti pannursurona. 19 Ket no mumalemen, mapan iti ruar ti ili. 20 ¶ Ket iti bigat, idi lumabasda, nakitada daydi cayo ti higos a nagango nanipud cadagiti ramramutna. 21 Ket nalagip ni Pedro ket kinunana kencuana, Mannursuro, adtoy, daydi cayo ti higos nga inlunodmo ket nagangon. 22 Ket simmungbat ni Jesus ket kinunana cadacuada, Mamaticayo iti Dios. 23 Pudno kunak cadacayo, Ti siasinoman nga agcuna iti daytoy a bantay, Pumanawca, ket tumappuacca iti baybay; ket dinto agduadua iti pusona, no di ket mamati a maaramidto ti kunana; maaramidto ngarud kencuana iti aniaman a kinunana. 24 Gapuna kunak cadacayo, Uray aniaman a tarigagayanyo, no agcararagcayo, patienyo nga awatenyon, ket maaddanto cadacayo. 25 Ket intono addacayo nga agcararag, pacawanenyo, no addaancayo iti aniaman a maicaniwas iti asinoman: tapno ni Amayo nga adda sadi langit pacawanennanto met dagiti salungasingyo. 26 Ngem no dicayo mamacawan, ni Amayo nga adda sadi langit dinanto met pacawanen dagiti basbasolyo. 27 Ket simmublida manen idiay Jerusalem: ket idi magmagna idiay templo, immayda kencuana dagiti panguloen dagiti papadi, ken dagiti escriba, ken dagiti lallacay, 28 Ket kinunada kencuana, Ania a kinaturay ti panangaramidmo cadagitoy a banbanag? ken siasino ti nangted kenca daytoy a kinaturay tapno aramidem dagitoy a banbanag? 28 Ket kinunada kencuana, Ania a kinaturay ti panangaramidmo cadagitoy a banbanag? ken siasino ti nangted kenca daytoy a kinaturay tapno aramidem dagitoy a banbanag? 30 Ti pammautizar ni Juan, naggapu iti langit, wenno cadagiti tattao? sungbatandac. 31 Ket pinanpanunotda, a cunkunada, No cunaentayto, Idiay langit; cunaennanto, Apayapay ngarud nga dicayo pinati isuna? 32 Ngem no cunaentayto, Cadagiti tattao; cabutengda dagiti umili: ta isuda amin imbilangda a ni Juan, ket pudno a mammadto. 33 Ket simmungbatda ket kunada ken Jesus, Dicami ammo. Kinuna ngarud ni Jesus cadacuada, Uray siac diac met maibaga cadacayo no ania a kinaturay ti panangaramidco cadagitoy a banbanag. 1 Ket rinuggianna a kinasao ida cadagiti pangngarig. Nagmula ti maysa a tao ti maysa a cauvasan, ket linawlawna iti alad, ket kimmali ti pagaramidan ti arac, ket nangbangon ti maysa a balay, ket impaupana cadagiti agtaltalon, ket napan iti adayu a daga. 2 Ket idi tiempo a pannacaipaayna nangibaon cadagiti agtaltalon ti maysa nga adipenna, tapno awatenna coma cadagiti agtaltalon dagiti bunga ti cauvasan. 3 Ket isu tiniliwda, ket minalmaloda, ket pinagawidda nga ima-ima. 4 Ket nangibaon manen cadacuada ti sabali nga adipen; ket inuborda, ken sinugatda ti ulona, ket pinagawidda a pinababainan. 5 Nangibaon manen ti sabali; ket daytoy pinatayda, ket nangibaon ti adu pay a sabsabali; ket minalmaloda dagiti dadduma, ket pinatayda dagiti dadduma. 6 Idinto nga adda pay maymaysa nga anacna, nga ay-ayatenna unay, imbaonna daytoy cadacuada a naudi, a kunana, Raemendanto ti anacco. 7 Ngem dagidi nga agtaltalon kinunada ti maysa ken maysa, Daytoy ket isu ti agtawid; umaycayo, papatayentayo, ket cucuatayton iti tawidna. 8 Ket innalada, ket pinatayda, ket imbellengda iti ruar ti cauvasan. 9 Ania ngarud ti aramidento iti apo ti cauvasan? umayto ket pucawennanto dagidiay agtaltalon, ket itednanto ti cauvasan cadagiti sabsabali. 10 Saanyo pay a nabasa aya daytoy a surat; Ti bato nga imbelleng dagiti agbangbangon ti balay isu met laeng ti nagbalin nga cangronaan nga pasuli: 11 Daytoy ket aramid iti Apo, ket nacacascasdaaw cadagiti imatangtayo? 12 Ket isu agawaanda idi a tiliwen, ngem cabutengda dagiti adu a tattao: ta naawatanda nga sinaona daydi a pangngarig a maibusor cadacuada: ket isu pinanawanda, ket nagawidda. 13 ¶ Ket nangibaonda kencuana cadagiti dadduma a Fariseo ken Herodiano, tapno matiliwda coma iti panagsaona. 14 Ket idi dimtengda, kunada kencuana, Mannursuro, ammomi a napudnoca, ket dica icancano iti uray siasino a tao: casta met a dica bigbigen ti casasaad a naruar dagiti tao, ngem mangisuroca a sipupudno iti dalan ti Dios: Naincalintegan cadi ti pannangted ti buis ken Cesar, wenno saan? 15 Mangtedcamto, wenno saan? Ngem isu, nailasinna ti panaginsisingpetda, ket kinunana cadacuada, Apayapay suutendac? iyegyo caniac ti maysa a denario4, tapno kitaec. 16 Ket nangyegda. Kinunana cadacuada, Siasino ti akinladawan itoy ken ania ti naisurat? Ket kinunada kencuana, Ni Cesar. 17 Ket ni Jesus simmungbat ket kinunana cadacuada, Itedyo ken Cesar ti cucua ni Cesar, ket iti Dios ti cucua ti Dios. Ket nasnasdaawda unay kencuana. 18 ¶ Idin immayda kencuana dagiti Saduceo, nga agcuncuna nga awan ti panagungar; ket inintuudda kencuana, a cunkunada, 19 Mannursuro, ni Moises insuratna cadacami, No ti cabsat a lalaki ti maysa a lalaki matay, ket mabatina ti asawa, ngem awan ti anacna, alaen coma ni cabsatna di asawana, ket iputotanna ni cabsatna. 20 Adda ngarud pito nga agcacabsat a lallaki: ket di inauna nangala ti asawa, ket natay nga awan nabatina a putot. 21 Ket daydi babai innala daydi maicaddua, ket natay, nga awan nabatina a putot a sunona: ket daydi maicatlo casta met. 22 Ken dagiti pito innalada ti babai, ket awan nabatida a putot: iti camaudiananna natay met daydi babai. 23 Inton panagungar ngarud, no agungarda amin, asinonto cadacuada ti makin-asawa kencuana? ta daydi pito nakiasawada amin kencuana. 24 Ni Jesus kinunana cadacuada, Saan aya a gapu itoy ket maallilawcayo, gapu ta dicayo ammo dagiti sursurat, ken uray pay ti pannacabalin ti Dios? 25 Ta inton agungarda cadagiti natay, saanda a mangasawa, wenno makiasawa; no di ket isuda ti cacasla cadagiti angel nga adda idiay langit. 26 Ngem no ti maipapan cadagiti natay, nga agungardanto: dicayo aya nabasa idiay libro ni Moises, no casano ti pannakisao ti Dios kencuana iti bassit a cayo a sumsumged, a kinunana, Siac ti Dios ni Abraham, ken ti Dios ni Isaac, ken ti Dios ni Jacob? 27 Saan nga isu ti Dios dagiti natay, no di ket Dios dagiti nabiag: ngarud nacaro unay ti pannacaallilawyo.. 28 ¶ Ket dimteng ti maysa cadagiti escriba, ket nangngegna ida nga agsususic, ket gapu ta ammona a sinungbatanna ida a naimbag, inintuudda kencuana, Ania ti umuna amin cadagiti bilbilin? 29 Ni Jesus simmungbat kencuana, Ti umuna amin cadagiti bilbilin isu daytoy, Denggenyo, O Israel; Ti Apo a Diostayo isu ti maymaysa nga Apo: 30 Ket ayatem ti Apo a Diosmo iti amin a pusom, ken iti amin a cararruam, ken iti amin a panunotmo, ken cadagiti isuamin a pigsam: daytoy iti umuna nga bilin. 31 Ti maicaddua castoy, isu daytoy, Ayatem ti caarrobam a cas iti bagim. Awanen ti sabali a bilin nga dacdackel ngem dagitoy. 32 Ket kinuna di escriba kencuana, Agpayso, Mannursuro, imbagam ti pudno: a maymaysa laeng ti Dios; ket awan ti sabali no saan nga isu: 33 Ket ti panagayat kencuana iti amin a puso, ken iti amin nga pannacaawat, ken amin a cararrua, ken cadagiti amin a pigsa, ken ti panagayat iti caarroba a cas iti bagi met laeng, isu napatpateg ngem dagiti amin a datdaton ken sagsagut. 34 Ket ni Jesus idi nakitana a simmungbat a sisisirib, kinunana kencuana, Saanca nga adayu iti pagarian ti Dios. Ket calpasanna daytoy awanen ti tao a nacaitured nga nagintuud kencuana. 35 ¶ Ket ni Jesus nagsao ket kinunana, idi a mangisursuro idiay templo, Apayapay cuna dagiti escriba a ni Cristo isu ti Anac ni David? 36 Ta ni David met laeng kinunana babaen iti Espiritu Santo, Ti APO kinunana iti Apoc, Agtugawca iti macanawanco, agingga iti maicabilco dagiti cabusormo iti baba dagiti sacsacam. 37 No ni David met laeng ket awaganna nga Apo; casano ngarud nga isu ti anacna? Ket dagiti caadduan a tao dimngegda a siayat kencuana. 38 ¶ Ket iti panangisurona kinunana, Agannadcayo cadagiti escriba, nga ayatenda ti magna cadagiti nagayad a pagan-anay, ken ayatenda ti macablaawan cadagiti plaza, 39 Ken dagiti cangatoan a tugaw cadagiti sinagoga, ken dagiti nagundawayan a saad cadagiti ramrambac: 40 Isuda a mangalun-on cadagiti balbalay dagiti balo a babai, babaen ti pangallilaw dagiti atitiddag a cararag: dagitoy awatendanto ti naing-inget a pannacaocom. 41 Ket idi adda ni Jesus nga agtugtugaw iti sangoanan ti pagidulinan cadagiti daton, kinitana no casano ti panangipisoc dagiti umili ti pirac idi pagidulinan: ket adu dagiti nabacnang a nangipisoc ti nawadwad. 42 Immay met ti maysa a balo a babai a napanglaw, ket nangipisoc ti dua a blancas5, nga ti pategda ket maysa a maravilis1. 43 Ket inayabanna dagiti adalanna, ket kinunana cadacuada, Pudno kunak cadacayo, A daytoy balo a babai a napanglaw ket ad-adu ti impisocna, ngem dagiti amin nga impisoc dagiti sabsabali idiay pagidulinan: 44 Ta isuda amin nangipisocda cadagiti sobrada; ngem daytoy babai iti kinapanglawna incabilna ti amin nga adda kencuana, uray pay amin a pagbiagna. 1 Ket idi rimmuar idiay templo, kinuna kencuana ti maysa cadagiti adalanna, Mannursuro, kitaem ti nacascasdaaw a batbato ket anian a patacder daytoy! 2 Ket ni Jesus kinunana kencuana, Makitam dagitoy dadackel a patpatacder? awan ti bato a matdanto iti rabaw ti bato, a dinto marba. 3 Ket idi adda nga agtugtugaw idiay bantay dagiti Olivo iti labes ti templo, da Pedro ken ni Santiago ken ni Juan ken ni Andres inintuudda kencuana iti nalimed, 4 Ibagam coma cadacami, caanonto ti pannacaaramid dagitoy a banbanag? ket anianto ti pagilasinan inton amin dagitoy a banbanag ket matungpaldanto? 5 Ket ni Jesus rinuggianna a kinuna cadacuada, Kitaenyo ta awan coma ti tao a mangallilaw cadacayo: 6 Adu dagiti umayto iti naganco, a cunkunada, Siac ni Cristo; ket allilawendanto iti adu. 7 Ngem inton mangngegyo ti maipapan cadagiti gubat ken damag dagiti gubat, dicayo aglagaw: ta masapul a mapasamacda; ngem saan pay nga isu ti panungpalan. 8 Ta ti maysa a nacion tumacderto a bumusor iti sabali a nacion, ken pagarian a bumusor iti sabali a pagarian: addanto gingined iti nadumaduma a disso, ket addanto bisbisin ken pegpeggad: dagitoy isuda ti pangruggian dagiti ladladingit. 9 ¶ Ngem alluadanyo ti bagiyo met laeng: ta iyawat dacayonto cadagiti pangocoman; ken cadagiti sinagoga masaplitcayto: ket maisaclangcayto iti sangoanan dagiti agtuturay ken ar-ari gapu caniac, tapno pangpanecnec a maibusor cadacuada. 10 Ket ti evangelio masapul nga umuna a maiwarnac cadagiti isuamin a nacion. 11 Inton ipandacayo ngarud iti pangocoman, ken iyawatdacayo, dicayo pacaringgoran nga umuna no ania ti saoenyonto, saancayo met nga agpanunot: ngem ti aniaman a maitedto cadacayo iti dayta nga horas, dayta ti isaoyo: ta saan a dacayo dagiti agsao, no di ket ti Espiritu Santo. 12 Ket ti cabsat a lalaki iyawatnanto ti cabsatna a lalaki iti ipapatay, ket ti ama ti anacna; ket dagiti annac tumacderdanto a bumusor cadagiti dadackelda, ket ipapataydanto ida. 13 Ket caguradacayto dagiti amin a tattao gapu iti naganco: ngem ti agtalinaed agingga iti panungpalan, isunto dayta iti maisalacan. 14 ¶ Inton makitayo ngarud ti kinarimon a mamagwalangwalang, nga sinao ni Daniel a mammadto, nga agsaad iti dina rebbeng, (ti agbasa awatenna coma) dagiti adda idiay Judea ket pumanawda coman a mapan cadagiti banbantay: 15 Ket ti adda iti tuctoc ti balay saan coma a bumaban, ket di met sumrec iti uneg, a mangala ti uray ania nga irruarna idiay balayna: 16 Ket ti adda iti talon saan coman nga agsubli a mapan mangala ti pagan-anayna. 17 Ngem asi pay dagiti adda a masicog, ken dagiti agtagibi cadagita nga aldaw! 18 Agdawdawatcayo ngarud nga iti pannagnayo ket saan coma a maaramid iti calam-ecna. 19 Ta cadagita nga aldaw addanto rigat, nga dipay napasamac nanipud idi damo ti pannacaparsua nga inaramid ti Dios agingga ita, ket ni caanoman awanton. 20 Ket no ti Apo dina coma pina-ababa dagita nga al-aldaw, awan coma ti lasag a maisalacan: ngem gapu cadagiti napili, a pinilina, pina-ababana dagita nga al-aldaw. 21 Iti casta no siasinoman a tao agsaonto cadacayo, Adtoy, ni Cristo adda ditoy; wenno, adtoy, adda idiay; dicayo patien isuna: 22 Ta dagiti saan a pudno a Cristo ken saan a pudno a mammadto tumacderdanto, ket mangipakitadanto cadagiti pagilasinan ken datdatlag, a pangsulisogda, no mabalin coma, uray pay dagiti napili. 23 Ngem agannadcayo coma: adtoy, imbagacon amin nga impacpacauna cadacayo. 24 ¶ Ngem cadagidiay nga al-aldaw, inton calpasan daydiay a rigat, ti init agsipngetto, ket ti bulan saannanto nga ited ti lawagna. 25 Ket dagiti bituen iti langit agtinnagdanto, ket dagiti pannacabalin nga addada cadagiti langlangit agkintayegdanto. 26 Ket calpasanna makitadanto toy Anac ti tao nga um-umay cadagiti ul-ulep agraman iti dackel a pannacabalin ken dayag. 27 Ket iti casta ibaonnanto dagiti angelna, ket urnongendanto dagiti pinilina manipud cadagiti uppat nga angin, nga aggapu manipud iti ungto ti daga agingga iti ungto ti langit. 28 Ita adalenyo ti pangngarig nga agtaud iti cayo ti higos; Intono aguggot ti sangana, ken patubboenna dagiti bulbulongna, ammoyo a ti ticag asidegen: 29 Castacayo met, inton makitayo a maaramid dagitoy a banbanag, ammoenyo nga asidegen, uray cadagiti ruruangan. 30 Pudno kunak cadacayo, daytoy a caputotan dinto lumbes, agingga amin dagitoy a banbanag ma-aramid. 31 Ti langit ken ti daga mapucawdanto: ngem dagiti sasaoc didanto mapucaw. 32 ¶ No maipapan iti dayta nga aldaw wenno dayta nga horas awan ti macaammo, awan, uray pay dagiti angel sadi langit, uray pay toy Anac, no di laeng ni Ama. 33 Agannadcayo, agsalucag ken agcararagcayo: ta dicayo ammo ti horas no caanonto. 34 Ta ti Anac ti tao cas iti maysa a tao nga napan iti adayu a daga, a pinanawanna ti balayna, ket iniccanna ti panagturay dagiti adipenna, ti tunggal tao maysa iti annongna, ket binilinna iti agaywan ti ruangan nga agsalucag. 35 Agsalucagcayo ngarud: ta dicayo ammo no caano ti iyaay ti apo ti balay, no iti malem, wenno iti tengnga ti rabii, wenno inton panagtaraoc ti cawitan, wenno iti bigat: 36 Di la ket ta inton umay a kellaat masaracannacayo a matmaturog. 37 Ket ti kunak cadacayo kunak cadagiti isuamin, Agsalucagcayo. 1 Idi dua nga aldaw sacbay ti rambac iti ilalabas, ken ti awan levadurana a tinapay: dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti escriba sapsapulenda idi no casano ti panangtiliwda a nainsicapan kencuana, tapno papatayenda. 1 Idi dua nga aldaw sacbay ti rambac iti ilalabas, ken ti awan levadurana a tinapay: dagiti panguloen dagiti papadi ken dagiti escriba sapsapulenda idi no casano ti panangtiliwda a nainsicapan kencuana, tapno papatayenda. 3 ¶ Ket idi adda idiay Betania idiay balay ni Simon nga agleproso, idi a simmango iti panganan, immay ti maysa a babai nga addaan maysa a fraskita a napno iti bangbanglo ti pulos nga azucena a napateg unay; ket binuongna di fraskita, ket imbuyatna iti ulo ni Jesus. 4 Ngem adda dadduma a nagrurodda cadagiti pampanunotda, ket cunkunada, Ania ti gapu a naaramid daytoy a panagdadael ti bangbanglo? 5 Ta daytoy a bangbanglo ket mabalin coma a nalaco iti nasuroc a tallo gasut a denario4, ket naited coma cadagiti napanglaw. Ket nagtanabutobda iti maibusor kencuana. 6 Ngem ni Jesus kinunana: Bay-anyo isuna; apayapay alimutengenyo? naimbag nga aramid ti inaramidna caniac. 7 Ta agnanayon nga adda cadacayo dagiti napanglaw, ket inton cayatyo mabalinyo ti agaramid cadacuada ti naimbag: ngem siac saannac nga agnanayon nga adda cadacayo. 8 Inaramidna ti nabalinanna: immay ket inyunana a sinapsappoan ti bagic a maisagana iti pannacaitanem. 9 Pudno kunak cadacayo, Nga uray sadino a pacaicascasabaanto ti evangelio iti isuamin a lubong, daytoy nga inaramid itoy a babai ket masaritanto met tapno pacalaglagipan kencuana. 10 ¶ Ket ni Judas Iscariote, maysa cadagiti sangapulo ket dua, napan cadagiti panguloen dagiti papadi, tapno isu liputanna a maipaay cadacuada. 11 Ket idi nangngegda, nagragsacda, ket incarida nga iccan ti pirac. Ket sinapulna no casano ti nasayaat a panangliputna idi kencuana. 12 ¶ Ket idi umuna nga aldaw ti awan levadurana a tinapay, idi indatonda ti ilalabas, dagiti adalanna kunada kencuana, Adino ti cayatmo a papananmi ken pangisaganaanmi a panganan ti ilalabas? 13 Ket inbaonna ti dua cadagiti adalanna, ket kunana cadacuada, Incayo idiay ili, ket masabatyonto ti maysa a tao a siaawit iti maysa a caramba ti danum: surutenyo isuna. 14 Ket uray sadino a sercannanto, cunayo ti apo ti balay: Ti Mannursuro kunana, Adino ti yan ti pacasangailiac, a pangrambacan ti ilalabas agraman cadagilti adalac? 15 Ket isu ipakitananto cadacayo ti maysa a nakinngato nga siled a dackel ken naarcosan: agsaganacayo idiay iti maipaay cadatayo. 16 Ket napan dagiti adalan, ket dimtengda iti ili, ket nasaracanda ti cas imbagana cadacuada: ket insaganada ti ilalabas. 17 Ket idi malemen immay agraman cadagiti sangapulo ket dua. 18 Ket idi addada a sisasango ken mangmangan, ni Jesus kinunana, Pudno kunak cadacayo, A maysa cadacayo a makipangpangan caniac ket liputannacto. 19 Isuda ngarud ket rinuggianda ti nagliday, ken nagcuna kencuana a saggaysa, Siac aya? ken tunggal maysa kinunana, Siac aya? 20 Ket simmungbat ket kinunana cadacuada: Maysa cadagiti sangapulo ket dua, dayta makicamalucong caniac. 21 Ta ti Anac ti tao mapan a pudno, cas adda a naisurat maipapan kencuana: ngem asi pay dayta tao a gapu kencuana maliputan ti Anac ti tao! naim-imbag coma no dayta a tao ket saan coman a nayanac nga pulos. 22 ¶ Ket idi mangmanganda, ni Jesus nangala ti maysa a tinapay, ken binendicionanna, ken biningbingayna, ket intedna cadacuada, ket kinunana, Alaenyo, canenyo; daytoy isu ti bagic. 23 Ket nangala ti maysa a copa, ket idi nacapagyaman, Intedna cadacuada: ket isuda amin imminumda. 24 Ket kinunana cadacuada, Daytoy isu ti darac iti baro a tulag, isu a maibuyat a maipaay cadagiti adu. 25 Pudno kunak cadacayo, a diacto uminumen iti bunga ti uvas, agingga iti daydiay nga aldaw a pananginumco iti baro idiay pagarian ti Dios. 26 ¶ Ket idi nacantada ti maysa nga himno, napanda idiay bantay dagiti Olivo. 27 Ket ni Jesus kunana cadacuada, Dacayo amin maitibcolcayto iti daytoy a rabii gapu caniac: ta adda a naisurat, Sugatecto ti pastor, ket mawarawaradanto dagiti carnero. 28 Nupay casta inton malpasac nga agungar, innacto iti sangoananyo idiay Galilea. 29 Ngem cuna kencuana ni Pedro, Uray no isuda amin maitibcoldanto, ngem siac saan. 30 Ket cuna ni Jesus kencuana, Pudno kunak kenca, Ita nga aldaw, ken uray iti daytoy a rabii, inton di pay agtaraoc ti cawitan iti mamindua, ilibacnacton iti mamitlo. 31 Ngem isu nagsao iti nacarcaro pay a panangipapati, Agpapan pay no masapul coma a maicanunongac kenca a matay, saancanto nga ilibac uray caanoman. Ket casta met iti kinunada amin. 32 Ket napanda iti maysa a minuyongan a managan Getsemani: ket kinunana cadagiti adalanna, Agtugawcayo ditoy, iti bayat iti panagcararagco. 33 Ket incuyogna kencuana da Pedro ken Santiago ken ni Juan, ket nangrugi a nagladingit iti napalalo, ken nadadagsenan la unay. 34 Ket kunana cadacuada, Ti cararruac maladingitan la unay agingga iti ipapatay: agbaticayo ditoy, ken agbantaycayo. 35 Ket idi nga immadayu pay bassit, nagparintumeng iti daga, ket nagcararag, a no mabalin, lumbes coma kencuana daydi nga horas. 36 Ket kinunana, Abba, Ama, amin a banbanag mabalin kenca; iccatem cadi caniac daytoy a copa: nupay casta saan a ti pagayatac, no di ta pagayatam. 37 Ket immay, ket nasaracanna ida a matmaturog, ket kunana ken Pedro, Simon, matmaturogca? dica mabalin ti agbantay uray iti maymaysa la nga horas? 38 Agsalucagcayo ken agcararagcayo, tapno dicayo sumrec iti pannacasulisog. Ti espiritu pudno a sisasagana, ngem ti lasag nacapuy. 39 Ket napan manen, ket nagcararag, nga inulitna dagiti met la a sasao. 40 Ket idi nagsubli, nasaracanna manen ida a matmaturog, (ta dagiti matada nargaanda unay,) ket dida ammo idi ti isungbatda kencuana. 41 Ket immay iti maicatlo, ket kunana cadacuada, Maturogcayon, ket aginanacayo: isunan, ti horas dimtengen; adtoy, ti Anac ti tao maiyawaten cadagiti im-ima dagiti managbasol. 42 Bumangoncayo, intayon; adtoy, ti mangliput caniac adtoyen. 43 ¶ Pagammoanen, idi agsasao pay laeng, simmangpet ni Judas, maysa cadagiti sangapulo ket dua, ket kimmuyog kencuana ti adu a tattao a nagtagicampilan ken nagtagipang-or, a naggapuda cadagiti turayen dagiti papadi ken cadagiti escriba ken cadagiti lallacay. 44 Ket daydi nangliput kencuana iniccanna ida ti maysa a pagilasinan, a kunana, No asino ti agepacto, isu dayta; isu tiliwenyo, ket ipanyo nga aywananyo a naimbag. 45 Ket idi dimtengen, dagus nga immasideg kencuana, ket kinunana, Mannursuro, mannursuro; ket inagcanna. 46 ¶ Ket isu iniggamanda, ket tiniliwda. 47 Ngem maysa a tao cadagiti naitallaong inasutna ti campilanna, ket tinagbatna daydi adipen ti cangatoan a padi, ket napingasan ti lapayagna. 48 Ket nagsao ni Jesus ket kinunana cadacuada, Immaycayo aya, a cas bumusor iti maysa a tulisan, a nagtagicampilan ken nagtagipang-or a mangtiliw caniac? 49 Inaldaw nga addaac idi cadacayo idiay templo a nangisursuro, ket saandac a tiniliw: ngem dagiti sursurat masapul a matungpal. 50 Ket isuda amin binaybay-anda, ken nagtalawda. 51 Ket adda maysa a bumarito a simmurot kencuana, nga sicacagay iti maysa nga ules a naibalcut iti bagina a lamolamo; ket dagiti babbaro tiniliwda isuna: 52 Ngem isu inibbatanna daydi ulesna, ket timmaray a lamolamo. 52 Ngem isu inibbatanna daydi ulesna, ket timmaray a lamolamo. 54 Ket ni Pedro simmurot iti adayu, agingga iti uneg ti paraangan ti cangatoan a padi: ket nakicatugaw cadagiti adipen, ken naki-inudo iti apuy. 55 Ket dagiti panguloen dagiti papadi ken ti amin a gimong nagsapulda ti pangsacsi a maibusor ken Jesus tapno papapatayda; ngem awan nasaracanda. 56 Ta adu dagiti mangted ti saan a pudno a pangsacsi a bumusor kencuana, ngem dagiti panagsacsida ket saan nga agcacatunos. 57 Ket timmacder dagiti dadduma, ket nangtedda ti natiri a pangsacsi a bumusor kencuana, a cunkunada, 58 Isu nangngegmi a kunana, Siac rebbaecto daytoy templo nga inaramid dagiti im-ima, ket iti tallo nga aldaw mangbangonacto ti sabali a saan nga aramid dagiti im-ima. 59 Ngem uray pay casta saan nga agtutunos dagiti panagsacsida. 60 Ket timmacder daydi cangatoan a padi iti nagtengaanda, ket inintuudna ken Jesus, a kinuna, Awan ti aniaman nga isungbatmo? ania dagitoy nga pammanecnecda a maibusor kenca? 61 Ngem isu saan a naguni, ket awan ti insungbatna. Daydi cangatoan a padi nagintuud manen kencuana, ket kinunana kencuana, Sica ni Cristo, ti Anac ti Bendito? 62 Ni Jesus kinunana, Siac: ket makitayonto ti Anac ti tao nga agtugtugaw iti macanawan ti pannacabalin, ken um-umay agraman dagiti ul-ulep ti langit. 63 Ket daydi cangatoan a padi pinigisna dagiti pagan-anayna, ket kinunana, Ania pay ti pacasapulanyo cadagiti sacsi? 64 Nangngegyo ti tabbaaw: ania ti cunayo? Ket isuda amin impatoda a maicari iti pannacapapatay. 65 Ket rinuggian dagiti dadduma a tinupraan, ken inabungotan ti rupana, tapno tungpaenda, sadanto cuna kencuana, Padtoam: ket dagiti ad-adipen tinungtungpada cadagiti dacdaculapda. 66 ¶ Ket idi adda ni Pedro iti baba idiay palacio, immay ti maysa cadagiti babbai nga adipen ti cangatoan a padi: 67 Ket idi makitana ni Pedro nga agin-inudo, minatmatanna, ket kinunana, Ket sica nakicuycuyogca met idi ken Jesus a taga Nazaret. 68 Ngem isu naglibac, a kunkunana, Diac ammo, ket diac maawatan dayta cunam. Ket rimmuar iti ruangan; ket ti cawitan nagtaraoc. 69 Ket idi makita manen ti adipen a babai, rinuggianna nga imbaga cadagiti adda sadiay a naitallaong, Maysa daytoy a cadduada. 70 Ngem isu naglibac manen. Ket idi nalabes bassit, dagiti adda sadiay kinunada manen ken Pedro, Pudno a maysaca cadacuada: ta taga Galileaca, ket dayta pagsasaom capadpadada. 71 Ngem isu rinuggianna ti nagilunod ken nagsapata, a kunana, Saanco nga am-ammo daytoy tao a sasaoenyo. 72 Ket dagus a ti cawitan nagtaraoc iti maicaddua a daras. Ket nalagip ni Pedro daydi sao nga imbaga ni Jesus kencuana, Intono dipay agtaraoc ti cawitan iti mamindua, nailibacnacton a mamitlo. Ket idi pinanpanunotna daytoy, nagsangit isuna. 1 Ket dagus nga iti bigat dagiti panguloen dagiti papadi nagnunumoanda agraman dagiti panglacayen ken dagiti escriba ken ti amin a conseho, ket rineppetda ni Jesus, ket impanda, ket inyawatda ken Pilato. 2 Ket inintuud ni Pilato kencuana, Sica ti Ari dagiti Judio? Ket simmungbat kencuana, Naisaomon. 3 Ket dagiti panguloen dagiti papadi indarumda cadagiti adu a banbanag; ngem isu awan insungbatna. 4 Ni Pilato inintuudna manen kencuana, a kinuna, Awan ti isungbatmo? kitaem ti adu a banbanag ti pangipulonganda a maibusor kenca. 5 Ngem ni Jesus awan ti insungbatna; iti casta nasnasdaaw ni Pilato. 6 Ngem iti fiesta cadawyanna idi a luc-atan ti maysa a balud, siasinoman a dawatenda kencuana. 6 Ngem iti fiesta cadawyanna idi a luc-atan ti maysa a balud, siasinoman a dawatenda kencuana. 8 Ket immasideg dagidi adu a tattao ket rinuggianda a dinawat ti cas iti cadawyanna nga ar-aramiden cadacuada. 9 Ket ni Pilato simmungbat cadacuada, a kunkunana, Cayatyo a luc-atac cadacayo ti Ari dagiti Judio? 10 Ta ammona idi nga dagiti panguloen dagiti papadi ket inyawatda isuna gapu iti apal. 11 Ngem dagiti panguloen dagiti papadi ket sinulbogda dagiti umili, a nasaysayaat coma a luc-atanna cadacuada ni Barabas. 12 Ket simmungbat ni Pilato ket kinunana cadacuada manen, Ania ti aramidecto ngarud iti daytoy naganenyo nga Ari dagiti Judio? 13 Ket nagickisda manen, Ilansam iti cruz. 13 Ket nagickisda manen, Ilansam iti cruz. 14 Ni Pilato kinunana cadacuada, Apay, ania aya ti dakes nga inaramidna? Ngem isuda nagickisda ketdi ti nalallalo, Ilansam iti cruz. 15 ¶ Ket ni Pilato, agsipud ta cayatna a pagustoan ti umili, linuc-atanna cadacuada ni Barabas, ket inyawatna ni Jesus, idi nalpasna a sinaplit, tapno isu mailansa iti cruz. 16 Dagiti soldado idi nga isu impanda iti uneg ti paraangan ti palacio, managan Praetorium, inayabanda dagiti amin a cabunggoyanda. 17 Ket isu kinawesanda ti purpura, ket naglagada ti balangat nga sisiit, ken imparabawda iti ulona, 17 Ket isu kinawesanda ti purpura, ket naglagada ti balangat nga sisiit, ken imparabawda iti ulona, 18 Ket rinuggianda a kinablaawan, Cablaawanca, Ari dagiti Judio! 19 Ket pinang-orda ti ulona iti maysa a cawayan, ken isu tinupraanda, ken nagparintumengda a nagdaydayaw kencuana. 20 Ket idi nalpasda a nagang-angawan, inucsubda daydi purpura kencuana, ket incawesda kencuana dagiti pagan-anayna, ket inruarda tapno ilansada iti cruz. 21 Ket pinilitda ni Simon a taga Cirene, nga limmabas, a naggapu iti away, nga ama ni Alejandro ken ni Rufo, tapno awitenna iti cruzna. 22 Ket isu impanda idiay disso a Golgota, a no, maipatarus, Ti disso ti bangabanga. 23 Ket ingay-atanda ti arac a nalaocan ti mirra: ngem isu saanna nga ininum daydi. 24 Ket idi nailansadan, biningaybingayda dagiti pagan-anayna, ket naggiginnasatanda, no ania ti mabaginto ti tunggal maysa nga tao. 25 Ket ti horas ket maicatlo, idi inlansada iti cruz. 26 Ket ti kita ti nacaidarumanna naisurat iti ngatona, TI ARI DAGITI JUDIO. 27 Ket inlansada nga ingiddan kencuana dagiti dua a tulisan; ti maysa iti macannawanna, ket daydi sabali iti macatigidna. 28 Ket ti surat natungpal, a kunana, Ket isu naibilang cadagiti managdacdakes. 29 Ket dagiti aglabas isu nagsasaoanda, nga ingilngilangilda dagiti uloda, ket cunkunada, Ania, sica a rebbaem ti templo, ket bangonem met laeng ti tallo nga aldaw, 30 Isalacanmo ta bagim, ket umulogca dita cruz. 31 Casta met dagiti panguloen dagiti papadi isu linalaisda, a cunkunada ti maysa ken maysa agraman dagiti escriba, Insalacanna dagiti sabsabali; ket saanna a mabalin nga isalacan ti bagina. 32 Ni Cristo ti Ari ti Israel umulog coma ita iti cruz, tapno makitami ket mamaticami. Casta met dagiti adda a nailansa a naigiddan nakipaglalaisda met kencuana. 33 Ket idi umay ti horas a maicanem, nagsipnget iti rabaw ti amin a daga agingga iti horas a maicasiam. 34 Ket idi horas a maicasiam nagpuccaw ni Jesus iti dackel a timec, kinunana, Eloi, Eloi, lama sabactani? a no, maipatarus: Diosco, Diosco, apayapay nga binaybay-annac? 35 Ket dagiti dadduma cadagiti adda idiay, idi mangngegda, kinunada, Kitaenyo, ni Elias ti ayabanna. 36 Ket timmaray ti maysa cadacuada ket nangipasagepsep ti maysa nga esponja iti suca, ket incabilna iti maysa a sucdal, ket impainumna kencuana, a kunkunana, Bay-anyo; kitaentayo no umayto ni Elias a mangiyulog kencuana. 37 Ngem ni Jesus pimmuccaw iti napigsa a timec, ket inyawatna ti cararruana. 38 Ket daydi abbong di templo napigis a nagcaddua nanipud ngato agingga iti baba. 39 ¶ Ket idi ti centurion, nga adda iti sangoananna, nakitana nga nagickis, ken inyawatna ti cararruana, kinunana, Pudno nga daytoy a tao isu iti Anac ti Dios. 40 Ket addada met idi dagiti sumagmamano a babbai nga agbuybuya iti adayu: ket adda cadacuada ni Maria Magdalena, ken ni Maria nga ina ni Santiago a basbassit ken ni Jose, ken ni Salome; 41 (Isuda nga, idi adda idiay Galilea, sinursurotda, ken nagserservida kencuana;) ken dagiti adu a nadumaduma nga babbai nga simmang-at a kimmuyog kencuana idiay Jerusalem. 42 ¶ Ket idi nga mumalemen, agsipud ta isu ti panagsagana, cayatna a saoen, sacbay ti aldaw a panaginana, 43 Ni Jose a taga Arimatea, natan-oc a panguloen, nga agur-uray met idi iti pagarian ti Dios, immay, ket simrec a situtured idiay ayan ni Pilato, ket dinawatna ti bagi ni Jesus. 44 Ngem ni Pilato nagmalanga no pudno a natayen: ket inayabanna daydi centurion, ket inintuudna kencuana no nabayag a natayen. 45 Ket idi naammoanna ken daydi centurion, intedna ti bagi ken Jose. 46 Ket gimmatang ti napino a lupot, ket imbabana, ken binungonna iti napino a lupot, ket incabilna iti maysa a tanem a nacali iti maysa a bato, sa nangitulid ti maysa a bato iti ruangan ti tanem. 47 Ket ni Maria Magdalena ken ni Maria nga ina ni Jose kinitkitada ti nangitanemanda kencuana. 1 Ket idi nalabes ti aldaw a panaginana, ni Maria Magdalena, ken ni Maria nga ina ni Santiago, ken ni Salome, gimmatangda cadagiti bangbanglo, tapno mapanda coma a mangsapsapo kencuana. 2 Ket iti cabigatanna a nasapa unay iti umuna nga aldaw ti lawas, dimtengda iti tanem idi rumrummuar ti init. 3 Ket cuncuna ti maysa ken maysa cadacuada, Asino ti mangitulidto iti bato ti ruangan ti tanem? 4 Ket idi intangadda dagiti matada, nakitada a ti bato ket natuliden: ta daytoy ket nacadacdackel. 5 Ket idi simrecda idi uneg di tanem, nakitada ti maysa a baro nga agtugtugaw iti sikigan a macanawan, a nagcawes ti maysa a pagan-anay nga atiddug a puraw; ket nagbutengda. 6 Ngem isu kunana cadacuada, Saancayo nga mabuteng: Sapsapulenyo ni Jesus a taga Nazaret, daydi nailansa iti cruz: nagungaren isuna; awanen ditoy: kitaenyo ti disso a nangicabilanda kencuana. 7 Ngem incayo, ibagayo cadagiti adalanna ken ni Pedro nga isu mapan iti masangoananyo idiay Galilea: isu makitayonto idiay, cas imbagana cadacayo. 8 Ket dagus a rimmuarda, a tinarayanda iti tanem; ta nagpigergerda ken nasdaawda: ket awan a pulos ti sinaoda iti siasinoman a tao; ta napabutengda unay. 9 ¶ Ita idi nagungar ni Jesus iti agsapa unay iti umuna nga aldaw ti lawas, nagparang nga immuna ken ni Maria Magdalena, isu a nangparruaranna cadagiti pito a sairo. 10 Isu napan ket impacaammona cadagiti nakicadcaddua kencuana, idi nga addada nga agun-unnoy ken agsangsangit. 11 Ket isuda, idi nangngegda kencuana nga isu ket sibibiag, ken nakitana, isu dida pinati. 12 ¶ Calpasanna daytoy ket nagparang iti sabali a langa cadagiti dua cadacuada, idi a magmagnada, a mapan iti ili. 13 Ket napanda ket impacaammoda cadagiti natda a cacadduada: ngem uray dagitoy saanda ida a pinati. 14 ¶ Calpasanna dagitoy nagparang cadagiti sangapulo ket maysa idi addada a mangmangan, ket binabalawna ida gapu iti awan a pammatida ken kinatangken ti pusoda, gapu iti dida pinati dagiti nacakita kencuana a nagungaren. 15 Ket kinunana cadacuada, Incayo iti isuamin a lubong, ket icasabayo ti evangelio iti isuamin a parsua. 16 Ti mamati ken ti mabautizaran maisalacanto; ket ti saan a mamati madusanto. 17 Ket dagitoy nga pagilasinan ket cuyogendanto dagiti mammati; Iti naganco parruarendanto dagiti sairo; agsaodanto cadagiti babbaro a pagsasao; 18 Pidutendanto dagiti ul-uleg; ket no uminumdanto ti uray ania nga macapatay a banag, ket saandanto a maan-ano; iparabawdanto dagiti im-imada cadagiti masacsakit, ket umimbagdanto. 19 ¶ Iti casta ngarud idi nalpas ti Apo nga nakisao cadacuada, naipangato sadi langit, ket nagtugaw iti macanawan nga ima ti Dios. 20 Ket rimmuarda, ket nangascasabada cadagiti isuamin a disso, ket ti Apo timmultulong cadacuada, ket pinanecnecanna ti sao babaen cadagitoy nga naipacuyog a pagilasinan cadagiti aramidda. Amen. |