ANG BALAAN NGA BIBLIA

ANG MGA HULUBATON

KAPITULO 1

ANG mga hulubaton ni Salomon, nga anak nga lalaki ni David, hari sang Israel;

2 Sa paghibalo sing kaalam kag pagtudlo; sa paghantup sang mga polong sang paghangup;

3 Sa pagbaton sing pagtudlo sang kaalam, pagkamatarung, kag paghukom, kag pag-alangay;

4 Sa paghatag sing pagkamahalongon sa bunayag, sa pamatan-on nga lalaki sing ihibalo kag pagbinagbinag.

5 Ang maalam nga tawo makabati, kag magadugang sa tinon-an; kag ang tawo nga may paghangup magadangat sa maalam nga mga laygay:

6 Sa paghangup sing hulubaton, kag sing kasayoran; sang mga polong sang maalam, kag sang ila madulum nga mga pinamolong.

7 ś Ang kahadluk sa GINOO amo ang pamuno sang ihibalo: apang ang mga buangbuang nagatamay sang kaalam kag sang pagtudlo.

8 Anak ko, pamatii ang pagtudlo sang imo amay, kag indi pagbayai ang kasogoan sang imo iloy:

9 Kay manginpuni sila sang bugay sa imo olo, kag mga kolintas sa imo liog.

10 ś Anak ko, kon ang mga makasasala maghaylo sa imo, indi ka magpanangdo.

11 Kon magsiling sila, Upud sa amon, magpuut kita sa pagpaagay sing dugo, magbantay kita sa tago tungud sa inocente sa wala sing kabangdanan:

12 Lamonon naton sila nga buhi subong sang lulubngan; kag bilog, subong sang mga nagapanaug sa boho:

13 Makakita kita sang tanan nga bilidhon nga butang, pun-on naton ang aton mga balay sing inagaw:

14 Itugyan mo sa tunga namon ang imo kapalaran; magmay isa kita ka puyo nga tanan:

15 Anak ko, indi ka maglakat sa dalan upud sa ila; punggi ang imo tiil gikan sa ila banas:

16 Kay ang ila mga tiil nagadalagan sa malaut, kag nagadalidali sa pagpaagay sing dugo.

17 Sa pagkamatuud wala sing pulus nga iladlad ang siod nga pinuna sa itololok sang bisan ano nga pispis.

18 Kag sila nagapuut tungud sa ila kaugalingon nga dugo; nagabantay sila sa tago tungud sa ila kaugalingon nga mga kabuhi.

19 Amo ini ang mga dalanon sang tagsatagsa nga dalok sa daug; nagakuha ini sang kabuhi sang mga tag-iya sini.

20 ś Ang kaalam nagasinggit sa gowa; ginamitlang niya ang iya tingug sa mga dalan:

21 Nagasinggit sia sa pamuno nga duug nga talabu-an, sa mga salamputan sang mga gawang: sa siudad nagamitlang sia sang iya mga polong, nga nagasiling,

22 Tubtub bala san-o, kamo nga mga kulangkulang, magahigugma kamo sang pagkakulangkulang? kag ang mga mayubiton magakalipay sa ila pagpangyubit, kag ang mga buangbuang magadumut sang ihibalo?

23 Liso kamo sa akon pagsabdong: yari karon, iula ko ang akon espiritu sa inyo, ipakilala ko sa inyo ang akon mga polong.

24 ś Bangud nga nagpanawag ako, kag kamo nagdumili; gin-untay ko ang akon kamut, kag wala sing tawo nga nagsapak;

25 Kondi ginpakawala ninyo ang tanan ko nga laygay, kag indi magpati sang akon pagsabdong:

26 Ako man magakadlaw sa inyo kalalat-an; magauligyat ako kon mag-abut ang inyo kahadluk;

27 Kon mag-abut ang inyo kahadluk subong sang pagpapas, kag ang inyo kalaglagan mag-abut subong sang buhawi; kon mag-abut sa inyo ang kasakit kag ang kalisud.

28 Niyan tawgon nila ako, apang indi ako magsabat; pangitaon nila ako sa gilayon, apang indi nila ako makita:

29 Tungud nga gindumtan nila ang ihibalo, kag wala magpili sang kahadluk sa GINOO:

30 Wala sila magpati sang akon laygay: gintamay nila ang tanan ko nga pagsabdong.

31 Busa magakaon sila sang bunga sang ila kaugalingon nga dalanon, kag mabusug sang ila kaugalingon nga mga pahito.

32 Kay ang pagtalikod sang mga kulangkulang magapatay sa ila, kag ang kauswagan sang mga buangbuang magalaglag sa ila.

33 Apang ang nagapamati sa akon magapuyo sing malig-on, kag magamalinong gikan sa kahadluk sa malaut.

KAPITULO 2

ANAK ko, kon batonon mo ang akon mga polong, kag huptan ang akon mga sogo sa imo;

2 Sa bagay nga maglingig ka sang imo idulungug sa kaalam, kag magpahamtang sang imo tagiposoon sa paghangup;

3 Hoo, kon magtuaw ka sa pagpangita sang ihibalo, kag magbayaw sang imo tingug tungud sa paghangup;

4 Kon pangitaon mo sia subong sang pilak, kag mag-usisa sa iya subong sang mga bahandi nga natago;

5 Niyan mahangpan mo ang kahadluk sa GINOO, kag makita mo ang ihibalo sang Dios.

6 Kay ang GINOO nagahatag sing kaalam: gikan sa iya baba nagagowa ang ihibalo kag paghangup.

7 Sia nagatipon sing maayo nga kaalam nga sa matarung: sia taming sa mga nagalakat sing matadlong.

8 Sia nagabantay mga sang banas sang paghukom, kag nagatipig sang dalan sang iya mga santo.

9 Niyan mahangpan mo ang pagkamatarung, kag paghukom, kag pag-alangay; hoo, ang tagsa ka maayo nga banas.

10 ś Kon ang kaalam nagasulud sa imo tagiposoon, kag ang ihibalo kalahamut-an sa imo kalag;

11 Ang pagbinagbinag magatipig sa imo, ang paghangup magabantay sa imo:

12 Sa pagluwas sa imo sa dalanon sang malaut nga tawo, sa tawo nga nagapamolong sing mga butang nga tiko;

13 Nga nagabiya sang mga banas sang katadlongan, sa paglakat sa mga dalan sang kadudulman;

14 Nga nagakasadya sa paghimo sing malaut, kag nagakalipay sa katikoan sang malauton;

15 Nga ang ila mga dalanon tiko, kag balingag sila sa ila mga banas:

16 Sa pagluwas sa imo sa babaye nga dumuloong, bisan sa dumuloong nga nagadayawdayaw sa iya mga polong;

17 Nga nagabiya sang pagtudlo sang iya pagkapamatan-on, kag nagalimot sang katipan sang iya Dios.

18 Kay ang iya balay nagahuyug sa kamatayon, kag ang iya mga banas sa mga patay.

19 Wala sing nagakadto sa iya nga nagabalik, kag wala sila nagakaput sang mga banas sang kabuhi.

20 Agud nga makalakat ka sa dalanon sang mga tawo nga maayo, kag makabantay sang mga banas sang matarung.

21 Kay ang matadlong magapuyo sa duta, kag ang himpit magapabilin sa sini.

22 Apang ang malauton utdon gikan sa duta, kag ang mga malalison gabuton sa sini.

KAPITULO 3

ANAK ko, indi pagkalimti ang akon kasogoan; kondi magbantay ang imo tagiposoon sang akon mga sogo:

2 Kay ang kalawigon sang mga adlaw, kag ang malawig nga kabuhi, kag ang paghidait, idugang nila sa imo.

3 Indi magbiya ang kalooy kag ang kamatooran sa imo: ibugkos sila palibut sa imo liog; isulat sila sa tapitapi sang imo tagiposoon:

4 Sa amo makakita ka sing kahamuut kag maayo nga paghangup sa itololok sang Dios kag tawo.

5 ś Salig sa GINOO sa bug-os mo nga tagiposoon; kag dili magsandig sa imo kaugalingon nga paghangup.

6 Sa tanan mo nga dalanon kilalaha sia, kag magatuytuy sia sang imo mga banas.

7 ś Dili ka magpakaalam sa imo kaugalingon nga mga mata: kahadluki ang GINOO, kag magpalayo sa malaut.

8 Ini manginkaayohan sa imo pusud, kag utuk sa imo mga tul-an.

9 Padunggi ang GINOO sang imo mga pagkabutang, kag sang nahauna nga mga bunga sang tanan mo nga patubas:

10 Sa amo ang imo mga tambobo pun-on sang kabuganaan, kag ang imo mga linasan magaawas sing bag-o nga alak.

11 ś Anak ko, dili pagtamaya ang disiplina sang GINOO; kag dili magkataka sa iya pagbadlong:

12 Kay sia nga ginahigugma sang GINOO ginabadlong niya; subong sang amay sa anak nga sa iya nagakahamuut sia.

13 ś Malipayon ang tawo nga makakita sing kaalam, kag ang tawo nga makaagum sing paghangup.

14 Kay ang mga pinatikangan sini maayo pa sang sa mga pinatikangan sang pilak, kag ang kapuslanan sini sang sa bulawan nga ulay.

15 Bilidhon pa sia sang sa mga rubi: kag ang tanan nga mga butang nga imo mahandum indi mapaanggid sa iya.

16 Ang kalawigon sang mga adlaw yara sa iya kamut nga too; kag sa iya kamut nga wala yara ang mga manggad kag kadungganan.

17 Ang iya mga dalanon mga dalanon sang pagkahamuut, kag ang tanan niya nga banas paghidait.

18 Sia kahoy sang kabuhi sa mga nagakapyot sa iya: kag malipayon ang tagsatagsa nga nagahawid sa iya.

19 Ang GINOO tungud sa kaalam nagtukud sang duta; tungud sa paghangup ginpalig-on niya ang mga langit.

20 Tungud sa iya ihibalo nabuka ang mga kadadalman, kag ang mga panganud nagapatupa sing ton-og.

21 ś Anak ko, dili sila pagpahalina sa imo mga mata: bantayi ang maayo nga kaalam kag pagbinagbinag:

22 Sa amo manginkabuhi sila sa imo kalag, kag bugay sa imo liog.

23 Niyan magalakat ka sing malig-on sa imo dalanon, kag ang imo tiil indi makasandad.

24 Kon maghigda ka, indi ka magkahadluk: hoo, magahigda ka, kag manginmatam-is ang imo katologon.

25 Dili magkahadluk sang hinali nga kakulba, ukon sang kalaglagan sang malauton, kon mag-abut ini.

26 Kay ang GINOO mangin-imo salaligan, kag magabantay sia sang imo tiil nga indi makuha.

27 ś Dili pagpunggi ang maayo gikan sa ila sa diin naigo ini, kon ini yara sa gahum sang imo kamut sa paghimo sini.

28 Dili ka magsiling sa imo isigkatawo, Lakat ka, kag kari liwat, kag buwas magahatag ako; kon yara ini sa luyo mo.

29 Dili magpahito sing malaut batok sa imo isigkatawo, sa ginatan-aw nga nagapuyo sia sing malig-on sa imo luyo.

30 ś Dili ka magpakigsuay sa tawo sa wala sing kabangdanan, kon wala sia makahalit sa imo.

31 ś Dili ka mahisa sa manugpigus, kag dili magpili sing bisan ano sang iya mga dalanon.

32 Kay ang balingag kangil-aran sa GINOO: apang ang iya tinago upud sa mga matarung.

33 ś Ang pagpakamalaut sang GINOO yara sa balay sang malauton: apang nagapakamaayo sia sang puluy-an sang matarung.

34 Sa pagkamatuud nagayubit sia sa mga mayubiton: apang nagahatag sia sing bugay sa mga mapinaubuson.

35 Ang mga maalam magapanubli sing himaya: apang ang kahuluy-an mangin-amo ang pagtib-ong sang mga buangbuang.

KAPITULO 4

PAMATI, kamo nga mga kaanakan, sang pagtudlo sang isa ka amay, kag magtalupangud sa pagkilala sing paghangup.

2 Kay nagahatag ako sa inyo sing maayo nga doktrina, dili ninyo pagbayai ang akon kasogoan.

3 Kay ako anak sang akon amay, linghud kag hinigugma nga bugtong sa itololok sang akon iloy.

4 Nagtudlo man sia sa akon, kag nagsiling sa akon, Pahupti sa imo tagiposoon ang akon mga polong: bantayi ang akon mga sogo, kag magkabuhi.

5 Kuha sing kaalam, kuha sing paghangup: dili pagkalimti ini; kag dili magtalikod sa mga polong sang akon baba.

6 Dili sia pagbayai, kag magatipig sia sa imo: higugmaa sia, kag magabantay sia sa imo.

7 Ang kaalam amo ang pamuno nga butang; busa kuha sing kaalam: kag sa bug-os mo mga pagtinguha, kuha sing paghangup.

8 Pakataasa sia, kag magatib-ong sia sa imo: magadala sia sa imo sa kadungganan, kon maghakus ka sa iya.

9 Sia magahatag sa imo olo sing puni sang bugay: isa ka purungpurung sang himaya ihatag niya sa imo.

10 Pamatii, O anak ko, kag batona ang akon mga ginasiling; kag ang mga tuig sang imo kabuhi magadamu.

11 Natudloan ko ikaw sa dalanon sang kaalam; natuytuyan ko ikaw sa mga banas sang pagkatadlong.

12 Kon ikaw nagalakat, indi magkilitid ang imo mga tikang; kag kon ikaw nagadalagan, indi ka makasandad.

13 Kapti sing malig-on ang pagtudlo; dili sia pagbuhii: bantayi sia; kay sia imo kabuhi.

14 ś Dili ka magsulud sa banas sang malauton, kag dili maglakat sa dalan sang malaut nga mga tawo.

15 Likawi ini, dili ka mag-agi sa sini, bayai ini, kag magpadayon.

16 Kay wala sila nagatolog, kon indi sila makahimo sing kalainan; kag makuha ang ila katologon, kon wala sila sing iban nga mapukan.

17 Kay nagakaon sila sang kalan-on sang pagkamalaut, kag nagainum sang alak sang kalugusan.

18 Apang ang banas sang matarung subong sang nagasilak nga kapawa, nga nagasilak sing labi kag labi tubtub sa himpit nga adlaw.

19 Ang dalanon sang malauton subong sang kadudulman: wala sila makahibalo sang ila nasandaran.

20 ś Anak ko, talupangda ang akon mga polong; ilingig ang imo idulungug sa akon mga ginasiling.

21 Dili sila pagpahalina sa imo mga mata; tipigi sila sa tunga sang imo tagiposoon.

22 Kay sila kabuhi sa mga makakita sa ila, kag ikaayo sa tanan nila nga unud.

23 ś Bantayi ang imo tagiposoon sa bug-os nga kakugi; kay sa sini nagagowa ang mga ilig sang kabuhi.

24 Ipalayo sa imo ang tiko nga baba, kag ipalayo sa imo ang balingag nga mga bibig.

25 Itolok ang imo mga mata sing matadlong sa unhan, kag itolok ang imo mga ilalakub sing matadlong sa una nimo.

26 Binagbinaga ang banas sang imo mga tiil, kag palig-ona ang tanan mo nga dalanon.

27 Dili ka magliso sa too ukon sa wala: kuhaa ang imo tiil sa kalautan.

KAPITULO 5

ANAK ko, talupangda ang akon kaalam, kag ilingig ang imo idulungug sa akon paghangup:

2 Agud nga mabantayan mo ang pagbinagbinag, kag agud nga ang imo mga bibig makahuput sang ihibalo.

3 ś Kay ang mga bibig sang babaye nga dumuloong nagapatolo subong sang uludlan sang dugus, kag ang iya baba madanlug pa sa lana:

4 Apang ang iya katapusan mapait subong sang artamisa, matalum subong sang espada nga duha sing sulab.

5 Ang iya mga tiil nagapanaug sa kamatayon; ang iya mga tikang nagalambut sa impierno.

6 Basi kon ikaw magbinagbinag sang banas sang kabuhi, ang iya mga dalanon mabinaylohon, agud nga indi ka makahibalo sa ila.

7 Busa karon pamatii ako, O kamo nga mga anak, kag dili magbiya sa mga polong sang akon baba.

8 Ipalayo sa iya ang imo dalan, kag dili magpalapit sa ganhaan sang iya balay:

9 Basi kon ihatag mo sa iban ang imo dungug, kag ang imo mga tuig sa mapintas:

10 Basi kon mapuno ang mga dumuloong sang imo manggad; kag ang imo mga pagpangabudlay manginsa balay sang dumuloong;

11 Kag magakalisud ka sa kaolihian, kon ang imo unud kag ang imo lawas mahagas,

12 Kag magsiling, Daw ano ang pagdumut ko sang pagtudlo, kag ang akon tagiposoon nagtamay sang pagsabdong;

13 Kag wala ako magtuman sang tingug sang akon mga manunudlo, ukon naglingig sang akon idulungug sa mga nagtudlo sa akon!

14 Malapit na ako sa tanan nga malaut sa tunga sang katilingban kag pagtilipon.

15 ś Inum sing mga tubig sa imo suluptan, kag sing nagailig nga mga tubig gikan sa imo kaugalingon nga bobon.

16 Laptaha sa gowa ang imo mga tuburan, kag ang mga ilig sang tubig sa mga dalan.

17 Magmangin imo kaugalingon lamang sila, kag indi nga sa mga dumuloong upud sa imo.

18 Pagpakamaayohon ang imo tuburan: kag magkalipay sa asawa sang imo pagkapamatan-on.

19 Magmanginsubong sia sang mahigugmaon nga usa nga babaye kag maayoayo nga usa; ang iya mga soso magbusug sa imo sa tanan nga tion; kag magwili ka sa gihapon sang iya gugma.

20 Kag ngaa bala ikaw, anak ko, magwili sa babaye nga dumuloong, kag maghakus sang dughan sang isa ka dumuloong?

21 Kay ang mga dalan sang tawo yara sa atubangan sang mga mata sang GINOO, kag ginabinagbinag niya ang tanan niya nga padulongan.

22 ś Ang iya kaugalingon nga mga kalautan magakuha sang malauton, kag higtan sia sang mga lubid sang iya mga sala.

23 Mapatay sia nga walay tinon-an; kag sa pagkadaku sang iya kabuangan magatalang sia.

KAPITULO 6

ANAK ko, kon manginmanugpalig-on ka sa imo abyan, kon magpakigdagpi ka sang imo kamut tungud sa dumuloong,

2 Nasiod ka sang mga polong sang imo baba, nakuha ka sang mga polong sang imo baba.

3 Himoa ini karon, anak ko, kag luwason ang imo kaugalingon, kon mag-abut ka sa kamut sang imo abyan; lakat, paubsa ang imo kaugalingon, kag pat-ura ang imo abyan.

4 Dili pagpatologa ang imo mga mata, ukon pagpatuyoha ang imo mga ilalakub.

5 Luwasa ang imo kaugalingon subong sang usa nga babaye gikan sa kamut sang mangangayam, kag subong sang pispis gikan sa kamut sang manugpamispis.

6 ś Kadto sa subay, ikaw nga matamad; patugsilingi ang iya mga dalanon, kag magmaalam:

7 Nga sa wala sia sing manugtuytuy, manugtatap, ukon manugdumala,

8 Nagatigana sia sang iya pagkaon sa tingadlaw, kag nagatipon sang iya kalan-on sa tig-alani.

9 Tubtub bala san-o ang pagtolog mo, O matamad? san-o bala ang pagbangon mo sa imo katologon?

10 Apang ang diotay nga tolog, diotay nga katuyo, ang diotay nga panimuko sang mga kamut sa pagtolog:

11 Sa amo magaabut ang imo kaimolon subong sang isa nga nagapanlugayaw, kag ang imo kinawad-on subong sang tawo nga lupit sa hinganiban.

12 ś Ang tawo nga sutil, tawo sang kalautan, nagalakat nga may tiko nga baba.

13 Sia nagapamisok sang iya mga mata, sia nagapamolong paagi sa iya mga tiil, sia nagasinyas sang iya mga tudlo;

14 Ang katikoan yara sa iya tagiposoon, sia nagapahito sing kalainan sa dalayon; sia nagasab-ug sing kasuayon.

15 Busa magaabut sing hinali ang iya kalalat-an; sa hinali balion sia nga indi na mabolong.

16 ś Ining anum ka butang ginadumtan sang GINOO: hoo, pito ang kangil-aran sa iya:

17 Ang bugalon nga panolok, ang dila nga butigon, kag ang mga kamut nga nagapaagay sing dugo nga inocente,

18 Ang tagiposoon nga nagapahito sing mga painoino nga malaut, ang mga tiil nga madasig magdalagan sa panistis,

19 Ang dimatuud nga saksi nga nagapamolong sing mga binutig, kag sia nga nagasab-ug sing kasuayon sa tunga sang mga kauturan.

20 ś Anak ko, bantayi ang sogo sang imo amay, kag dili pagbayai ang kasogoan sang imo iloy:

21 Ibugkos sila sing dalayon sa imo tagiposoon, kag ihigot sila sa imo liog.

22 Kon maglakat ka, magatuytuy ini sa imo; kon magtolog ka, magabantay ini sa imo; kag kon magmata ka, magahambal ini sa imo.

23 Kay ang sogo isa ka suga; kag ang kasogoan kapawa; kag ang mga pagsabdong sang pagtudlo amo ang dalan sang kabuhi:

24 Sa pagbantay sa imo gikan sa malaut nga babaye, gikan sa pagdayawdayaw sang dila sang babaye nga dumuloong.

25 Dili ka magkaibog tungud sa iya kaayoayo sa imo tagiposoon; kag dili sia pagpabihaga sa imo paagi sa iya mga ilalakub.

26 Kay tungud sa babaye nga bigaon ang lalaki ginadul-ong sa isa ka tipik nga tinapay: kag ang babaye nga makihilahion magapangayam sang bilidhon nga kabuhi.

27 Makabutang bala ang lalaki sing kalayo sa iya sabak, kag indi masonog ang iya mga panapton?

28 Makalakat bala ang isa sa mainit nga mga baga, kag indi mapaso ang iya mga tiil?

29 Amo man ang nagahiusa sa asawa sang iya isigkatawo; ang bisan sin-o nga nagatandug sa iya indi pagkabigon nga inocente.

30 Ang mga tawo wala nagatamay sang makawat, kon mangawat sia sa pagbusug sang iya kalag kon gutum sia;

31 Apang kon madakpan sia, magauli sia sing pito ka pilo; ihatag niya ang tanan nga pagkabutang sang iya balay.

32 Apang ang nagapanglahi sa babaye nawad-an sing paghangup: sia nga nagahimo sini nagalaglag sang iya kaugalingon nga kalag.

33 Pilas kag pagkadidungganon ang maagum niya; kag ang iya kahuluy-an indi mapanas.

34 Kay ang kaimon amo ang kaalipungut sang tawo: busa indi sia magpasaylo sa adlaw sang pagtimalus.

35 Indi sia magsapak sing bisan ano nga gawad; kag indi sia maayawan, bisan maghatag ka sing madamu nga dolot.

KAPITULO 7

ANAK ko, bantayi ang akon mga polong, kag tipigi sa imo ang akon mga sogo.

2 Bantayi ang akon mga sogo, kag magkabuhi; kag ang akon kasogoan subong sang tawotawo sang imo mata.

3 Isabud sila sa imo mga tudlo, isulat sila sa tapitapi sang imo tagiposoon.

4 Isiling sa kaalam, Utud ko ikaw nga babaye; kag tawga nga himata mo nga babaye ang paghangup:

5 Agud nga mapalikaw ka nila sa babaye nga dumuloong, gikan sa dumuloong nga nagadayawdayaw sa iya mga polong.

6 ś Kay sa bintana sang akon balay naglingling ako sa akon balatibat,

7 Kag nakita ko sa tunga sang mga kulangkulang, nakilala ko sa tunga sang mga pamatan-on, ang isa ka pamatan-on nga lalaki nga nawad-an sing paghangup,

8 Nga nagaagi sa dalan malapit sa iya likoan; kag nagpadulong sia sa dalan pakadto sa balay sang babaye,

9 Sa kasisidmon, sa kahaponon, sa mangitongito kag madulum nga kagab-ihon:

10 Kag, yari karon, may nagsugata sa iya nga babaye, nga may panapton nga iya sang alpot, kag malalangon sing tagiposoon.

11 (Babaan sia kag batinggilan; ang iya mga tiil wala nagapabilin sa iya balay:

12 Karon yara sia sa gowa, karon yara sa mga dalan, kag nagapuut sa tagsa ka likoan.)

13 Gani gindakup niya ang lalaki, kag ginhalukan sia, kag sa nawung nga lampingasan nagsiling sia sa iya,

14 Ako may mga halad sa paghidait nga yara sa akon; sini nga adlaw nabayaran ko ang akon mga saad.

15 Busa naggowa ako sa pagsugata sa imo, sa pagpangita sing makugi sang imo nawung, kag nakita ko ikaw.

16 Ang akon higdaan nahumlaran ko sing mga hamil nga binordahan, sing ginutib nga mga buhat, nga may mapino nga lino sang Egipto.

17 Ginpahamutan ko ang akon higdaan sang mira, mga aloe, kag sang mga canela.

18 Kari, magpabusug kita sang gugma tubtub sa aga: magpangalipay kita sa mga paghigugma.

19 Kay ang bana wala sa balay, naglakat sia sa malayo nga panlakatan:

20 Nakadala sia sa iya sing isa ka puyo nga kuarta, kag magapauli sia sa pinat-ud nga adlaw.

21 Gindaug sia niya sa iya tama kayuyum nga paghambal, ginpilit sia niya sa pagdayawdayaw sang iya mga bibig.

22 Sa gilayon nagasonod sia sa iya, subong sang baka nga nagapakadto sa ihawan, ukon subong sang buangbuang nga nagapakadto sa pagbadlong sang mga pandug;

23 Tubtub nga ang baslay maglapus sa iya atay; subong sang pispis nga nagadalidali sa siod, kag wala makahibalo nga ini tungud sa iya kabuhi.

24 ś Busa karon pamati sa akon, O kamo nga mga kaanakan, kag magtalupangud sa mga polong sang akon baba.

25 Dili pagpalipasa ang imo tagiposoon sa iya mga dalanon, dili magtalang sa iya mga banas.

26 Kay napilak niya ang madamu nga pilason: hoo, madamu nga makusug nga lalaki ginpatay niya.

27 Ang iya balay amo ang dalan pakadto sa impierno, nga nagadulhog sa mga hulut sang kamatayon.

KAPITULO 8

WALA bala nagasinggit ang kaalam? kag nagapagowa sang iya tingug ang paghangup?

2 Nagatindug sia sa putokputokan sang mataas nga mga duug, sa luyo sang dalan sa ginkitaan sang mga banas.

3 Nagasinggit sia sa mga gawang, sa salamputan sang siudad, sa pagsulud sa mga ganhaan.

4 Sa inyo, O mga lalaki, nagapanawag ako; kag ang akon tingug nga sa mga anak sang mga tawo.

5 O kamo nga mga kulangkulang, hangpa ang kaalam: kag, kamo nga mga buangbuang, magmahangponon sing tagiposoon.

6 Pamati; kay magapamolong ako sang maayo gid nga mga butang; kag ang pagbungat sang akon mga bibig manginmatarung nga mga butang.

7 Kay ang akon baba magapamolong sang kamatooran; kag ang pagkamalaut kangil-aran sa akon mga bibig.

8 Ang tanan nga polong sang akon baba yara sa pagkamatarung; wala sing tiko ukon balingag sa ila.

9 Sila tanan maathag sa iya nga nagahangup, kag matarung sa ila nga makakita sing ihibalo.

10 Batona ang akon pagtudlo, kag indi ang pilak; kag ang ihibalo sang sa pinili nga bulawan.

11 Kay ang kaalam maayo pa sa mga rubi; kag ang tanan nga butang nga mahandum indi mapaanggid sa sini.

12 Ako, nga kaalam, nagapuyo upud sa pagkamainandamon, kag nakakita sang ihibalo nahanungud sang mainalamon nga mga pahito.

13 Ang kahadluk sa GINOO amo ang pagdumut sang malaut: ang bugal, kag palabilabi, kag ang dalan nga malaut, kag ang balingag nga baba, ginadumtan ko.

14 Akon ang laygay, kag ang maayo nga kaalam: ako ang paghangup; may kusug ako.

15 Tungud sa akon nagahari ang mga hari, kag ang mga prinsipe nagamando sing katarungan.

16 Tungud sa akon nagagahum ang mga prinsipe, kag ang mga dungganon, bisan ang tanan nga hukom sang duta.

17 Ako nagahigugma sa mga nagahigugma sa akon; kag ang mga nagapangita sa akon sing aga pa makakita sa akon.

18 Ang manggad kag dungug yara sa akon; hoo, ang nagapadayon nga manggad kag pagkamatarung.

19 Ang akon bunga maayo pa sa bulawan, hoo, sang sa ulay nga bulawan; kag ang akon patubas sang sa pinili nga pilak.

20 Nagatuytuy ako sa dalanon sang pagkamatarung, sa tunga sang mga banas sang paghukom:

21 Agud nga mapapanubli ko sing pagkabutang ang mga nagahigugma sa akon; kag magapuno ako sang ila mga bahandi.

22 Ang GINOO nag-angkon sa akon sa kamunoan sang iya dalanon, sa wala pa ang iya mga binuhatan sang dumaan.

23 Ginpahamtang ako kutub sa gihapon, kutub sa pamuno, ukon sa wala pa ang duta.

24 Sang wala pa sing mga kadadalman, napahayag ako; sang wala pa sing mga tuburan nga nagabugana sing tubig.

25 Sa wala pa mapahamtang ang mga kabukiran, sa wala pa ang mga kabakoloran, napahayag ako:

26 Sang wala pa gid niya mahimo ang duta, ukon ang mga latagon, ukon ang labing matass nga bahin sang yab-ok sang kalibutan.

27 Sang gintukud niya ang mga langit, yadto didto ako: sang nagpahamtang sia sing manipolon sa nawung sang kadadalman:

28 Sang ginpalig-on niya ang mga panganud sa ibabaw: sang ginpabakud niya ang mga tuburan sang kadadalman:

29 Sang ginhatag niya sa dagat ang iya mando, agud nga ang mga tubig indi maglapas sa iya sogo: sang ginlatidan niya ang mga sadsaran sang duta:

30 Niyan yara ako sa luyo niya, subong sang isa nga ginpadaku upud sa iya: kag ako ang iya kalipay adlawadlaw, nga nagakasadya sa gihapon sa atubangan niya;

31 Nga nagakasadya sa bahin sang iya duta nga sarang mapuy-an; kag ang akon mga kalipay yara kaupud sa mga anak sang mga tawo.

32 Busa karon pamati sa akon, O kamo nga mga kaanakan: kay bulahan ang mga nagabantay sang akon mga dalanon.

33 Pamatii ang pagtudlo, kag magmaalam, kag dili pagdumilii ini.

34 Bulahan ang tawo nga nagapamati sa akon, nga nagabantay adlawadlaw sa akon mga gawang, nga nagahulat sa mga bakalan sang akon mga ganhaan.

35 Kay kon sin-o ang makakita sa akon makakita sing kabuhi, kag makaagum sang kahamuut sa GINOO.

36 Apang ang nagapakasala batok sa akon nagadaut sa iya kaugalingon nga kalag: sila tanan nga nagadumut sa akon nagahigugma sang kamatayon.

KAPITULO 9

ANG KAALAM nagpatindug sang iya balay, sia nagbasbas sang iya pito ka haligi:

2 Sia nag-ihaw sang iya mga sapat; sia nagsimbog sang iya alak; sia man naghanda sang iya latok.

3 Sia nagpadala sang iya mga dalaga: sia nagasinggit sa mataas gid nga mga duug sang siudad,

4 Ang bisan sin-o nga kulangkulang, magkari sia diri: sa iya nga nawad-an sing paghangup, nagasiling sia sa iya,

5 Kari, kaon sang akon kalan-on, kag inum sang alak nga akon nasimbog.

6 Magbiya sang buangbuang, kag magkabuhi; kag maglakat sa dalanon sang paghangup.

7 Ang nagasabdong sa mayubiton nagaagum sa iya kaugalingon sing kahuluy-an: kag ang nagabadlong sa malaut nga tawo nagaagum sa iya kaugalingon sing dagta.

8 Dili pagsabdonga ang mayubiton, basi nga magdumut sia sa imo: badlonga ang maalam nga tawo, kag higugmaon ka niya.

9 Tudloi ang maalam nga tawo, kag sia magamaalam pa gid: ton-i ang matarung nga tawo, kag magadugang sia sa tinon-an.

10 Ang kahadluk sa GINOO amo ang pamuno sang kaalam: kag ang ihibalo sang balaan amo ang paghangup.

11 Kay paagi sa akon ang imo mga adlaw magabuad, kag ang mga tuig sang imo kabuhi magadugang.

12 Kon maalam ka, maalam ka sa imo kaugalingon: apang kon magyubit ka, ikaw lamang ang mag-antus sini.

13 ś Ang buangbuang nga babaye magahud: kulangkulang sia, kag walay nahibaloan.

14 Kay nagalingkod sia sa ganhaan sang iya balay, sa lingkoran sa mataas nga mga duug sang siudad,

15 Sa pagtawag sang mga nagaagi nga nagapadayon sa ila mga dalanon:

16 Ang bisan sin-o nga kulangkulang, magkari sia diri: kag sa iya nga nawad-an sing paghangup, sia nagasiling sa iya,

17 Ang kinawat nga mga tubig matam-is, kag ang tinapay nga ginkaon sa tago manamit.

18 Apang wala sia makahibalo nga didto yara ang mga patay; kag nga ang iya mga inagda yara sa kadadalman sang impierno.

KAPITULO 10

ANG mga hulubaton ni Salomon. Ang anak nga maalam nagahimo sing amay nga malipayon: apang ang anak nga buangbuang amo ang kabug-atan sang iya iloy.

2 Ang mga bahandi sang pagkamalaut walay kapuslanan: apang ang pagkamatarung nagaluwas sa kamatayon.

3 Ang GINOO indi magtugut nga gutumon ang kalag sang matarung: apang ginapilak niya ang pagkabutang sang malauton.

4 Mangin-imol ang nagapangabudlay sa mapabuyanbuyanon nga kamut: apang ang kamut sang makugi nagapamanggad.

5 Ang nagatipon sa tingadlaw amo ang anak nga maalam: apang ang nagatolog sa tig-alani amo ang anak nga nagapakahuya.

6 Ang mga pagpakamaayo yara sa olo sang matarung: apang ang kalugusan nagatabon sang baba sang malauton.

7 Ang handumanan sang matarung bulahan: apang ang ngalan sang malauton madunut.

8 Ang maalam sa tagiposoon magabaton sang mga sogo: apang ang nagangasal nga buangbuang mapukan.

9 Ang nagalakat sing matadlong nagalakat sing malig-on: apang ang nagapatiko sang iya mga dalanon mahibaloan.

10 Ang nagapamisok nagapasubo: apang ang nagangasal nga buangbuang mapukan.

11 Ang baba sang matarung nga tawo tuburan sang kabuhi: apang ang kalugusan nagatabon sang baba sang malauton.

12 Ang dumut nagapasingkal sang mga kasuayon: apang ang gugma nagatabon sang tanan nga mga sala.

13 Sa mga bibig sang may paghangup makita ang kaalam: apang ang bilogon natungud sa likod nga nawad-an sang paghangup.

14 Ang mga tawo nga maalam nagatipon sing ihibalo: apang ang baba sang buangbuang malapit sa kalaglagan.

15 Ang pagkabutang sang manggaranon nga tawo amo ang iya mabakud nga siudad: ang kalaglagan sang imol amo ang ila kaimolon.

16 Ang pagpangabudlay sang matarung nagapadolong sa kabuhi: ang bunga sang malauton sa sala.

17 Yara sa dalanon sang kabuhi ang nagatalupangud sang pagtudlo: apang ang nagabiya sang sabdong nagasayup.

18 Ang nagatago sing dumut nga may butigon nga mga bibig, kag ang nagamitlang sing butangbutang, buangbuang.

19 Sa kadam-an sang mga polong wala ginakulangi sang sala: apang ang nagapugung sang iya mga bibig maalam.

20 Ang dila sang matarung subong sang pinili nga pilak: ang tagiposoon sang malauton diotay sing bili.

21 Ang mga bibig sang matarung nagapakaon sing madamu: apang ang mga buangbuang nagakapatay tungud sa kakulang sing kaalam.

22 Ang pagpakamaayo sang GINOO, nagapamanggad ini, kag wala sia nagadugang sing kasubo sa sini.

23 Subong sang hampang sa buangbuang ang paghimo sing kalainan: apang ang tawo nga mahangponon may kaalam.

24 Ang kahadlukan sang malauton, magaabut sa iya: apang ang handum sang matarung pagaihatag.

25 Subong nga nagaagi ang buhawi, amo man ang malauton mawala: apang ang matarung sadsaran nga dayon.

26 Subong sang langgaw sa mga ngipon, kag subong sang aso sa mga mata, amo man ang matamad sa mga nagapadala sa iya.

27 Ang kahadluk sa GINOO nagapalawig sang mga adlaw: apang ang mga tuig sang malauton lip-oton.

28 Ang paglaum sang matarung mangin ang kasadyahan: apang ang paghulat sang malauton mawala.

29 Ang dalanon sang GINOO kusug sa matadlong: apang ang kalaglagan mahanabu sa mga manughikot sang kalautan.

30 Ang matarung indi nga mas-a mationg: apang ang malauton indi magpuyo sa duta.

31 Ang baba sang matarung nagapagowa sing kaalam: apang ang dila nga balingag utdon.

32 Ang mga bibig sang matarung nakakilala sang kalahamut-an: apang ang baba sang malauton nagapamolong sing pagkabalingag.

KAPITULO 11

ANG MALIMBONGON nga timbangan kangil-aran sa GINOO: apang ang matarung nga itilimbang kalipayan niya.

2 Kon ang bugal nagaabut, niyan nagaabut ang kahuluy-an: apang upud sa mapainubuson yara ang kaalam.

3 Ang pagkadungganon sang matadlong magatuytuy sa ila: apang ang pagkabalingag sang malinapason magalaglag sa ila.

4 Ang mga manggad walay kapuslanan sa adlaw sang kasingkal: apang ang pagkamatarung nagaluwas sa kamatayon.

5 Ang pagkamatarung sang himpit magatudlo sang iya dalanon: apang ang malauton mapukan paagi sa iya kaugalingon nga pagkamalaut.

6 Ang pagkamatarung sang matadlong magaluwas sa ila: apang ang mga malalison madakup sa ila kaugalingon nga kasutilan.

7 Kon ang malaut nga tawo mapatay, ang iya ginapaabut mawala: kag ang paglaum sang dimatarung nga mga tawo nagakawala.

8 Ang matarung ginaluwas sa kagamo, kag ang malauton nagatal-us sa iya.

9 Ang salimpapaw sa iya baba nagalaglag sang iya isigkatawo: apang paagi sa ihibalo ang matarung luwason.

10 Kon may kaayohan sa matarung, ang siudad nagakalipay: kag kon ang malauton mawala, may hinugyaw.

11 Sa pagpakamaayo sang matadlong ang siudad ginapakataas: apang ini ginalaglag paagi sa baba sang malauton.

12 Ang nawad-an sing kaalam nagatamay sa iya isigkatawo: apang ang tawo nga mahangponon nagahipus.

13 Ang manuglibak nagapahayag sang mga tinago: apang ang matutum sing espiritu nagatago sang butang.

14 Diin walay laygay, ang katawohan nagakapukan: apang sa kadam-an sang mga manuglaygay may kalig-onan.

15 Ang manugpalig-on sa dumuloong magaantus tungud sini: apang ang nagadumut sang pagkamanugpalig-on malig-on.

16 Ang mainayohon nga babaye nagaagum sing dungug: kag ang makusug nga mga tawo nagatipig sing manggad.

17 Ang tawo nga maloloy-on nagahimo sing maayo sa iya kaugalingon nga kalag: apang ang mapintas nagagamo sang iya kaugalingon nga unud.

18 Ang malauton nagabuhat sang malimbongon nga buhat: apang ang nagasab-ug sing pagkamatarung may malig-on nga balus.

19 Subong nga ang pagkamatarung nagapadolong sa kabuhi: amo man ang nagasonod sang kalautan, nagasonod sini padulong sa iya kaugalingon nga kamatayon.

20 Ang mga balingag sa tagiposoon kangil-aran sa GINOO: apang ang mga matadlong sa ila dalanon kalipayan niya.

21 Bisan magkapyotay sa kamut, ang malauton indi makaluwas sang silot: apang ang kaliwat sang matarung maluwas.

22 Subong sang alahas nga bulawan sa hingudhingud sang babuy, amo man ang maayoayo nga babaye nga walay pagbinagbinag.

23 Ang handum sang matarung amo ang maayo lamang: apang ang ginapaabut sang malauton kasingkal.

24 May yara nga nagasabwag, kag nagadugang pa; kag may yara nga nagapugung sing labi pa sa nagakaigo, apang ini nagapadolong sa kinawad-on.

25 Ang kalag nga maalwan magatambok: kag ang nagabunyag bunyagan man sia.

26 Ang nagapugung sang uyas, sia pakamalauton sang katawohan: apang ang pagpakamaayo manginyara sa olo sang nagabaligya sini.

27 Ang nagapangita sing makugihon sang maayo magaagum sing pagpahamuut: apang ang nagapangita sang kalainan, ini magaabut sa iya.

28 Ang nagasalig sa iya manggad mapukan: apang ang matarung magalambo subong sang sanga.

29 Ang nagatublag sang iya kaugalingon nga balay magapanubli sang hangin: kag ang buangbuang mangin-alagad sa maalam sing tagiposoon.

30 Ang bunga sang matarung amo ang kahoy sang kabuhi; kag ang nagadaug sing mga kalag maalam.

31 Yari karon, ang matarung tumbasan sa duta: daw ano pa gid ang malauton kag ang makasasala.

KAPITULO 12

ANG BISAN SIN-O nga nagahigugma sang pagtudlo nagahigugma sang ihibalo: apang ang nagadumut sang pagsabdong sapatsapaton.

2 Ang tawo nga maayo nagaagum sing kahamuut sa GINOO: apang ang tawo nga malaut sing mga padugi tagudilian niya.

3 Ang tawo indi mapalig-on paagi sa pagkamalaut: apang ang gamut sang matarung indi mationg.

4 Ang babaye nga takus purungpurung sa iya bana: apang ang nagapakahuya subong sang pagkagabok sa iya mga tul-an.

5 Ang mga hunahuna sang matarung mga matarung: apang ang mga laygay sang malauton mga limbong.

6 Ang mga polong sang malauton amo ang mga pagpuut tungud sa dugo: apang ang baba sang matadlong magaluwas sa ila.

7 Ang malauton ginalaglag, kag nagakawala: apang ang panimalay sang matarung magatindug.

8 Ang tawo dayawon sono sa iya kaalam: apang ang balingag sa tagiposoon pagatamayon.

9 Sia nga ginatamay, kag may alagad sia, maayo pa sang sa nagapadungug sang iya kaugalingon, kag ginakulang sing kalan-on.

10 Ang matarung nga tawo nagapakamahal sang kabuhi sang iya sapat: apang ang mahinoklogon nga mga kalooy sang malauton mapintas.

11 Ang nagauma sang iya duta mabusug sa kalan-on: apang ang nagasonod sa mga tawo nga walay pulus nawad-an sing paghangup.

12 Ang malauton nagahandum sang pukot sang malaut nga mga tawo: apang ang gamut sang mga matarung nagapamunga.

13 Ang malauton ginasiod paagi sa paglalis sang iya mga bibig: apang ang matarung magagowa gikan sa kagamo.

14 Ang tawo mabusug sang maayo sa bunga sang iya baba: kag ang balus sang hinimoan sang mga kamut sang tawo ihatag sa iya.

15 Ang dalanon sang buangbuang matarung sa iya kaugalingon nga mga mata: apang ang nagapamati sang laygay maalam.

16 Ang kasingkal sang buangbuang mahibaloan sa gilayon: apang ang mainandamon nga tawo nagahinabon sang kahuluy-an.

17 Ang nagapamolong sing kamatooran nagapahayag sing pagkamatarung: apang ang saksi nga dimatuud limbong.

18 May dira nga nagapamolong kaangay sang mga pagsuntok sang espada: apang ang dila sang maalam bolong.

19 Ang bibig sang kamatooran palig-onon sa gihapon: apang ang dila nga butigon sa isa lamang ka tion.

20 Ang limbong yara sa tagiposoon sang mga nagapainoino sing malaut: apang sa mga manuglaygay sang paghidait yara ang kalipay.

21 Walay malaut nga mahanabu sa matarung: apang ang malauton pun-on sang kalainan.

22 Ang mga bibig nga butigon kangil-aran sa GINOO: apang ang mga nagahisayo sing minatuud amo ang iya kalipay.

23 Ang mainandamon nga tawo nagatago sing ihibalo: apang ang tagiposoon sang buangbuang nagabantala sing kabuangan.

24 Ang kamut sang makugihon magagahum: apang ang matamad ipaidalum sa buhis.

25 Ang kabug-atan sa tagiposoon sang tawo nagapakoko sini: apang ang maayong polong nagapasadya sini.

26 Ang matarung labi pa kahalangdon sang sa iya isigkatawo: apang ang dalanon sang malauton nagasulay sa ila.

27 Ang matamad nga tawo wala nagaasal sang iya pinangayaman: apang ang iya sang makugi nga tawo bilidhon.

28 Sa dalanon sang pagkamatarung yara ang kabuhi; kag sa banas sini walay kamatayon.

KAPITULO 13

ANG MAALAM nga anak nagapamati sang pagtudlo sang iya amay: apang ang mayubiton wala nagapamati sang badlong.

2 Ang tawo magakaon sang maayo sa bunga sang iya baba: apang ang kalag sang mga malinapason magakaon sang kalugusan.

3 Ang nagabantay sang iya baba nagabantay sang iya kabuhi: apang ang nagabuka sing malapad sang iya mga bibig may kalaglagan.

4 Ang kalag sang matamad nagahandum, kag walay bisan ano: apang ang kalag sang makugihon magatambok.

5 Ang matarung nga tawo nagadumut sang pagbutig: apang ang malauton nga tawo kangil-aran, kag nagalambut sa kahuluy-an.

6 Ang pagkamatarung nagabantay sang matadlong sa dalanon: apang ang pagkamalaut nagalaglag sang makasasala.

7 May dira nga nagapakamanggaranon, apang walay bisan ano: may yara nga nagapakaimol, apang may dakung manggad.

8 Ang gawad sang kabuhi sang tawo amo ang iya manggad: apang ang imol wala nagapamati sang badlong.

9 Ang kapawa sang matarung nagakalipay: apang ang suga sang malauton palongon.

10 Tungud sa bugal nagaabut lamang ang binanggianay: apang sa nalaygayan sing maayo yara ang kaalam.

11 Ang manggad nga naagum sa kadayawan magabuhin: apang ang nagatipon sa pagpangabudlay magadugang.

12 Ang paglaum nga napalantang nagapasakit sang tagiposoon: apang kon mag-abut ang handum, ini kahoy sang kabuhi.

13 Ang bisan sin-o nga nagatamay sang polong laglagon: apang ang nagakahadluk sang sogo balusan.

14 Ang kasogoan sang maalam tuburan sang kabuhi, sa pagpalagyo sa mga siod sang kamatayon.

15 Ang maayo nga paghangup nagahatag sing pagpahamuut: apang ang dalanon sang mga malalison malisud.

16 Ang tagsa ka mainandamon nga tawo nagahisayo nga may ihibalo: apang ang buangbuang nagapadayag sang iya kabuangan.

17 Ang malaut nga manugbalita nagakaholog sa kalainan: apang ang matutum nga embajador bolong.

18 Kaimolan kag kahuluy-an iya sang nagadumili sang pagtudlo: apang ang nagasapak sang pagsabdong padunggan.

19 Ang handum nga natuman matam-is sa kalag: apang kangil-aran sa mga buangbuang ang pagbiya sa malaut.

20 Sia nga nagalakat upud sa maalam nga mga tawo manginmaalam: apang ang kaupdanan sang mga buangbuang laglagon.

21 Ang kalainan nagasonod sa mga makasasala: apang ang matarung balusan sang kaayohan.

22 Ang maayong tawo nagabilin sing palanublion sa mga anak sang iya mga anak: kag ang manggad sang makasasala natipon tungud sa matarung.

23 Ang madamung kalan-on yara sa palangumhan sang imol: apang may yara nga ginalaglag bangud kay wala sing pagbinagbinag.

24 Ang nagapugung sang iya bilogon nagadumut sang iya anak: apang ang nagahigugma sa iya nagasilot sa iya sing aga pa.

25 Ang matarung nagakaon tubtub sa kabulusgan sang iya kalag: apang ang tiyan sang malauton mawad-an.

KAPITULO 14

ANG TAGSA ka babaye nga maalam nagapatindug sang iya balay: apang ang buangbuang nagaguba sini sa iya kaugalingon nga mga kamut.

2 Ang nagalakat sa iya pagkatadlong nagakahadluk sa GINOO: apang ang balingag sa iya mga dalanon nagatamay sa iya.

3 Sa baba sang buangbuang yara ang bilogon sang bugal: apang ang mga bibig sang maalam magatipig sa ila.

4 Diin walay mga baka, matinlo ang pasungan: apang tungud sa kusug sang baka may madamu nga patubas.

5 Ang matutum nga saksi indi magbutig: apang ang saksi nga dimatuud magamitlang sang mga kabutigan.

6 Ang mayubiton nagapangita sing kaalam, kag wala makakita sini: apang ang ihibalo mahapus sa may paghangup.

7 Palayo ka sa atubangan sang tawo nga buangbuang, kon indi mo mahantupan sa iya ang mga bibig sang ihibalo.

8 Ang kaalam sang mainandamon amo ang paghangup sang iya dalanon: apang ang kabuangan sang mga buangbuang amo ang limbong.

9 Ang mga buangbuang nagauligyat sa sala: apang sa tunga sang mga matarung may pagpahamuut.

10 Ang tagiposoon nakahibalo sang iya kaugalingon nga kapaitan; kag ang dumuloong wala nagaambit sang iya kalipay.

11 Ang balay sang malauton laglagon: apang ang tabernakulo sang matadlong magauswag.

12 May dalanon nga daw matarung sa tawo, apang ang katapusan sini mga dalanon sang kamatayon.

13 Bisan sa kinadlaw ang tagiposoon masulub-on; kag ang katapusan sinang kinalipay kabug-atan.

14 Ang nagtalikod sa tagiposoon mapuno sang iya kaugalingon nga mga dalanon: kag ang tawo nga maayo mabusug gikan sa iya kaugalingon.

15 Ang kulangkulang nagapati sa tagsa ka polong: apang ang mainandamon nga tawo nagatan-aw sing maayo sa iya mga tikang.

16 Ang maalam nga tawo nahadluk, kag nagatalikod sa malaut: apang ang buangbuang nagasingkal, kag may pagsalig.

17 Ang madali maakig nagahisayo sing binuang: kag ang tawo nga malaut sing mga padugi ginadumtan.

18 Ang mga kulangkulang nagapanubli sang kabuangan: apang ang mga mainandamon ginapurungpurungan sing ihibalo.

19 Ang mga malaut nagayaub sa atubangan sang mga maayo: kag ang mga malauton sa mga gawang sang mga matarung.

20 Ang imol ginadumtan bisan sang iya kaugalingon nga isigkatawo: apang ang manggaranon may madamung abyan.

21 Ang nagatamay sang iya isigkatawo nagapakasala: apang ang nagakaawa sa imol, malipayon sia.

22 Wala bala nagasayup ang mga nagapahito sing malaut? apang ang kalooy kag kamatooran manginsa ila nga nagapahito sing maayo.

23 Sa tanan nga pangabudlay may kapuslanan: apang ang hambal sang mga bibig nagapadolong lamang sa kaimolan.

24 Ang purungpurung sang maalam amo ang ila manggad: apang ang kabuangan sang mga buangbuang kabuangan.

25 Ang saksi nga matuud nagaluwas sing mga kalag: apang ang malimbongon nga saksi nagapamolong sing mga kabutigan.

26 Sa kahadluk sa GINOO yara ang mabakud nga pagsalig: kag ang iya mga anak may duug nga dalangpan.

27 Ang kahadluk sa GINOO tuburan sang kabuhi, sa pagpalayo sa mga siod sang kamatayon.

28 Sa kadam-an sang katawohan yara ang kadungganan sang hari: apang ang pagkakulang sang katawohan amo ang kalaglagan sang prinsipe.

29 Ang makuli sa pagpangakig daku sing paghangup: apang ang madalas sing espiritu nagapataas sang kabuangan.

30 Ang maayo nga tagiposoon amo ang kabuhi sang unud: apang ang kahisa amo ang pagkagabuk sang mga tul-an.

31 Ang nagapigus sang imol nagapakahuya sang iya Magbubuhat: apang ang nagapadungug sa iya nagakalooy sa imol.

32 Ang malauton ginatabog sa iya pagkamalaut: apang ang matarung may paglaum sa iya kamatayon.

33 Ang kaalam nagapahuway sa tagiposoon sang may paghangup: apang inang yara sa tunga sang mga buangbuang ginapakilala.

34 Ang pagkamatarung nagapataas sang pungsud: apang ang sala kahuluy-an sa bisan ano nga katawohan.

35 Ang kahamuut sang hari ayon sa alagad nga maalam: apang ang iya kasingkal batok sa iya nga nagapakahuya.

KAPITULO 15

ANG MAHOMOK nga panalabton nagapalugpay sang kasingkal: apang ang matigdas nga mga polong nagapaibwal sang kaakig.

2 Ang dila sang maalam nagagamit sang ihibalo sing matarung: apang ang baba sang mga buangbuang nagaula sing kabuangan.

3 Ang mga mata sang GINOO yara sa tagsa ka duug, nga nagatan-aw sang malaut kag maayo.

4 Ang maayo nga dila kahoy sang kabuhi: apang ang pagkabalingag sa sini pagbulwang sa espiritu.

5 Ang buangbuang nagatamay sang pagtudlo sang iya amay: apang ang nagasapak sang pagsabdong mainandamon.

6 Sa balay sang matarung may madamung bahandi: apang sa mga kinitaan sang malauton may kagamo.

7 Ang mga bibig sang maalam nagapalapnag sing ihibalo: apang ang tagiposoon sang buangbuang wala nagahimo sing amo.

8 Ang halad sang malauton kangil-aran sa GINOO: apang ang pangamuyo sang matadlong amo ang iya kalipay.

9 Ang dalanon sang malauton kangil-aran sa GINOO: apang nagahigugma sia sa iya nga nagasonod sang pagkamatarung.

10 Ang pagbadlong matigdas sa nagabiya sang dalanon: kag ang nagadumut sang pagsabdong mapatay.

11 Ang impierno kag ang kalaglagan yara sa atubangan sang GINOO: niyan daw ano pa gid bala ang mga tagiposoon sang mga anak sang mga tawo?

12 Ang mayubiton wala nagahigugma sa nagasabdong sa iya: kag indi sia magkadto sa maalam.

13 Ang tagiposoon nga masadya nagahimo sing malipayon nga nawung: apang sa kasubo sang tagiposoon ang espiritu naboong.

14 Ang tagiposoon sang may paghangup nagapangita sing ihibalo: apang ang baba sang mga buangbuang ginasagud sang kabuangan.

15 Ang tanan nga adlaw sang napiotan malaut: apang ang may masadya sing tagiposoon may dalayon nga sinalosalo.

16 Maayo pa ang diotay nga naupdan sang kahadluk sa GINOO sang sa dakung bahandi kag may kagamo sa sini.

17 Maayo pa ang pagkaon nga mga utan diin may gugma, sang sa baka nga yara sa palasudlan kag may dumut sa sini.

18 Ang masingkal nga tawo nagapaibwal sing kasuayon: apang ang makuli sa pagpangakig nagapalugpay sang kasuayon.

19 Ang dalan sang matamad nga tawo subong sang habong nga tunukon: apang ang dalan sang matarung mahawan.

20 Ang anak nga maalam nagahimo sing amay nga malipayon: apang ang buangbuang nga tawo nagatamay sa iya iloy.

21 Ang kabuangan kalipay sa iya nga nawad-an sang kaalam: apang ang tawo nga mahangponon nagalakat sing matadlong.

22 Sa wala sing laygay ang mga katuyoan napaslawan: apang sa kadam-an sang mga manuglaygay napalig-on sila.

23 Ang tawo may kalipay sa sabat sang iya baba: kag ang polong nga ginapamolong sa nagakaigo nga dag-on, daw ano kaayo!

24 Ang dalan sang kabuhi sa maalam sa ibabaw, agud nga magpalayo sia gikan sa impierno sa idalum.

25 Ang GINOO magalaglag sang balay sang bugalon: apang magapalig-on sia sang dulunan sang balo nga babaye.

26 Ang mga hunahuna sang malauton kangil-aran sa GINOO: apang ang mga polong sang mga putli matahum nga mga polong.

27 Ang dalok sang daug nagagamo sang iya kaugalingon nga balay; apang ang nagadumut sang mga hamham magakabuhi.

28 Ang tagiposoon sang matarung nagatoon sa pagsabat: apang ang baba sang malauton nagaula sang malaut nga mga butang.

29 Ang GINOO malayo sa malauton: apang nagapamati sia sang pangamuyo sang matarung.

30 Ang kapawa sang mga mata nagalipay sang tagiposoon: kag ang maayo nga pahayag nagapatambok sang mga tul-an.

31 Ang idulungug nga nagapamati sang pagsabdong sang kabuhi nagapabilin sa tunga sang mga maalam.

32 Ang nagadumili sang pagtudlo nagatamay sang iya kaugalingon nga kalag: apang ang nagapamati sa pagsabdong nagaagum sing paghangup.

33 Ang kahadluk sa GINOO amo ang pagtudlo sang kaalam; kag nagauna sa kadungganan ang pagpaubus.

KAPITULO 16

ANG mga ginaamanan sang tagiposoon sa tawo, kag ang sabat sang dila, nagagikan sa GINOO.

2 Ang tanan nga dalanon sang tawo matinlo sa iya kaugalingon nga mga mata; apang ang GINOO nagatimbang sang mga espiritu.

3 Itugyan sa GINOO ang imo mga buluhaton, kag lig-onon ang imo mga hunahuna.

4 Ang GINOO naghimo sang tanan nga mga butang tungud sa iya kaugalingon: hoo, bisan ang malauton tungud sa adlaw sang kalaut.

5 Ang tagsatagsa nga bugalon sa tagiposoon kangil-aran sa GINOO: bisan mag-uyatay sa kamut, indi sia makaluwas sa silot.

6 Tungud sa kalooy kag kamatooran ang kalautan ginatinloan: kag tungud sa kahadluk sa GINOO ang mga tawo nagatalikod sa malaut.

7 Kon ang mga dalanon sang tawo nagapahamuut sa GINOO, ginahimo niya bisan ang iya mga kaaway nga maghipus sa iya.

8 Maayo pa ang diotay nga naupdan sing pagkamatarung sang sa daku nga mga kinitaan nga walay katadlongan.

9 Ang tagiposoon sang tawo nagapahito sang iya dalan: apang ang GINOO nagatuytuy sang iya mga tikang.

10 Ang diosnon nga pamatbat yara sa mga bibig sang hari: ang iya baba wala nagalalis sa paghukom.

11 Ang matarung nga itilimbang kag timbangan iya sila sang GINOO: ang tanan nga itilimbang sang puyo iya binuhatan.

12 Kangil-aran sa mga hari ang paghimo sing pagkamalaut: kay ang trono gintukud paagi sa pagkamatarung.

13 Ang mga bibig nga matarung kalipay sang mga hari; kag ginahigugma nila ang nagapamolong sing matarung.

14 Ang kasingkal sang hari subong sang mga manugbalita sang kamatayon: apang ang maalam nga tawo magalugpay sini.

15 Sa kapawa sang nawung sang hari yara ang kabuhi; kag ang iya kahamuut subong sang gal-um sang naolihi nga ulan.

16 Daw ano kaayo pa ang pagkuha sing kaalam sang sa bulawan! kag ang pagkuha sing paghangup maayo pa nga pilion sang sa pilak!

17 Ang daku nga dalan sang matadlong amo ang pagtalikod sa malaut: ang nagabantay sang iya dalanon nagatipig sang iya kalag.

18 Ang bugal nagauna sa kalaglagan, kag ang palabilabihon nga espiritu nagauna sa pagkapukan.

19 Maayo pa nga magmapainubuson sing espiritu upud sa mga mapainubuson, sang sa magbahin sang inagaw upud sa mga bugalon.

20 Ang nagahisayo sang kahimtangan sing mainalamon makakita sing kaayohan: kag ang bisan sin-o nga nagasalig sa GINOO, malipayon sia.

21 Ang maalam sa tagiposoon tawgon nga mainandamon: kag ang katam-is sang mga bibig nagadugang sang tinon-an.

22 Ang paghangup tuburan sang kabuhi sa may iya sini: apang ang pagtudlo sang mga buangbuang kabuangan.

23 Ang tagiposoon sang maalam nagatudlo sang iya baba, kag nagadugang sing tinon-an sa iya mga bibig.

24 Ang matahum nga mga polong subong sang uludlan sang dugus, matam-is sa kalag, kag ikaayo sa mga tul-an.

25 May dalanon nga daw matarung sa tawo, apang ang katapusan sini mga dalanon sang kamatayon.

26 Ang nagapangabudlay nagapangabudlay tungud sa iya kaugalingon; kay ang iya baba nagapilit sa iya.

27 Ang tawo nga didiosnon nagakali sing malaut: kag sa iya mga bibig may dira nga subong sang kalayo nga nagapaso.

28 Ang balingag nga tawo nagapalapnag sing kasuayon: kag ang palalibak nagapabulag sa mahirup nga mga abyan.

29 Ang tawo nga malugus nagahaylo sang iya isigkatawo, kag nagatuytuy sa iya sa dalanon nga indi maayo.

30 Sia nagapiyong sang iya mga mata sa pagpahito sing binalingag nga mga butang: sa pagpahulag sang iya mga bibig ginapahanabu niya ang malaut.

31 Ang ubanon nga olo amo ang purungpurung sang himaya, kon makita ini sa dalanon sang pagkamatarung.

32 Ang makuli sa pagpangakig maayo pa sa gamhanan; kag ang nagagahum sang iya espiritu sang sa nagaagaw sing siudad.

33 Ang papalad ginapilak sa sabak; apang ang bug-os nga pagtigayon sini nagagikan sa GINOO.

KAPITULO 17

MAAYO PA ang hungit nga mamala, kag may kalinong sa sini, sang sa balay nga puno sang mga halad nga may sinuay.

2 Ang maalam nga alagad magagahum sa anak nga nagapakahuya, kag may bahin sa panublion sa tunga sang mga mag-utud.

3 Ang tunawan nga kolon tungud sa pilak, kag ang horno tungud sa bulawan: apang ang GINOO nagatilaw sang mga tagiposoon.

4 Ang manughimo sing malaut nagatalupangud sa mga bibig nga butigon; kag ang butigon nagapamati sa dila nga matistis.

5 Ang bisan sin-o nga nagauligyat sang imol nagapakahuya sang iya Magbubuhat: kag ang nagakalipay sa mga kalalat-an indi makaluwas sa silot.

6 Ang mga anak sang mga anak amo ang purungpurung sang mga tigulang; kag ang himaya sang kabataan amo ang ila mga kaamayan.

7 Ang halangdon nga hambal indi angay sa buangbuang: kubus pa gid ang mga bibig nga butigon sa prinsipe.

8 Ang regalo subong sang bilidhon nga bato sa mga mata sang may iya sini: bisan diin ini nagaliso, nagauswag ini.

9 Ang nagahinabon sang paglalis nagapangita sing gugma; apang ang nagasulitsulit sang butang nagapabulag sang mahirup nga mga abyan.

10 Ang isa ka badlong nagadukut sing madalum pa sa maalam nga tawo sang sa isa ka gatus ka lapdus sa buangbuang.

11 Ang malaut nga tawo nagapangita lamang sing ribuk: busa ang manugbalita nga mapintas ipadala batok sa iya.

12 Maayo pa magsugata sa tawo ang oso nga ginkawatan sang iya mga totoy, sang sa buangbuang sa iya kabuangan.

13 Ang bisan sin-o nga nagabalus sing malaut sa maayo, ang malaut indi magbiya sa iya balay.

14 Ang pagsugud sang kasuayon subong sang isa nga nagapagowa sing tubig: busa bayai ang sinuay, sa wala pa ini mahilabtan.

15 Ang nagapakamatarung sang malauton, kag ang nagatagudili sang matarung, sila nga duha alangay nga kangil-aran sa GINOO.

16 Ngaa bala may bili sa kamut sang buangbuang sa pagkuha sing kaalam, sa ginatan-aw nga wala sia sing tagiposoon ayon sini?

17 Ang isa ka abyan nagahigugma sa tanan nga tion, kag ang isa ka utud natawo tungud sa kapiotan.

18 Ang tawo nga nawad-an sing paghangup nagapakigdagpi sing mga kamut, kag nagamanugpasalig sa atubangan sang iya abyan.

19 Nagahigugma sang paglalis ang nagahigugma sang kasuayon: kag ang nagapataas sang iya gawang nagapangita sing kalaglagan.

20 Ang may tagiposoon nga balingag indi makakita sing kaayohan: kag ang may dila nga tiko nagakaholog sa kalainan.

21 Ang nagapanganak sang buangbuang nagahimo sini sa iya kasubo: kag ang amay sang buangbuang wala sing kalipay.

22 Ang tagiposoon nga masadya nagapaayo kaangay sang bolong: apang ang espiritu nga boong nagapamala sang mga tul-an.

23 Ang malaut nga tawo nagabaton sing hamham gikan sa dughan sa pagpatiko sang mga dalanon sang paghukom.

24 Ang kaalam yara sa atubangan sang may paghangup; apang ang mga mata sang buangbuang yara sa mga ukbung sang duta.

25 Ang anak nga buangbuang kalisud sa iya amay, kag kapaitan sa nag-anak sa iya.

26 Ang pagsilot man sang matarung indi maayo, ukon ang pagsakit sang mga prinsipe tungud sa katarungan.

27 Sia nga may ihibalo nagapanalagsahon sang iya mga polong: kag ang tawo nga mahangponon may halangdon nga espiritu.

28 Bisan ang buangbuang, kon maghipus sia, ginaisip nga maalam: kag sia nga nagakium sang iya mga bibig ginakabig nga tawo nga mahangponon.

KAPITULO 18

PAAGI sa handum ang tawo, nga nagapain sang iya kaugalingon, nagapangita kag nagapahilabut sa tanan nga kaalam.

2 Ang buangbuang wala sing kalipay sa paghangup, kondi nga ang iya tagiposoon makapahayag sang iya kaugalingon.

3 Kon mag-abut ang malauton, niyan nagaabut man ang pagtamay, kag upud sang pagkadidungganon ang pagpakahuya.

4 Ang mga polong sang baba sang tawo subong sang mga tubig nga madalum, kag ang tuburan sang kaalam subong sang sapa nga nagailig.

5 Indi maayo ang pagpasulabi sang tawo nga malaut, sa pagpukan sang matarung sa paghukom.

6 Ang mga bibig sang buangbuang nagahilabut sa kasuayon, kag ang iya baba nagapanawag sang mga lapdus.

7 Ang baba sang buangbuang amo ang kalaglagan niya, kag ang iya mga bibig amo ang siod sang iya kalag.

8 Ang mga polong sang palalibak subong sang mga pilas, kag nagapanalupsup sila sa nasulud gid nga mga bahin sang tiyan.

9 Sia man nga matamad sa iya buluhaton utud sang dakung manug-usik.

10 Ang ngalan sang GINOO torre nga mabakud: ang matarung nagadalagan pasulud sini, kag may kalig-onan.

11 Ang pagkabutang sang manggaranon amo ang iya siudad nga mabakud, kag subong sang kuta nga mataas sa iya kaugalingon nga pagpalabilabi.

12 Sa wala pa ang kalaglagan ang tagiposoon sang tawo malabilabihon, kag nagauna sa kadungganan ang pagpaubus.

13 Ang nagasabat sang butang sa wala pa sia makabati sini, kabuangan ini kag kahuluy-an sa iya.

14 Ang espiritu sang tawo magasakdag sang iya kaluyahon; apang ang espiritu nga boong sin-o bala ang makabatas?

15 Ang tagiposoon sang mainandamon nagaagum sing ihibalo; kag ang idulungug sang maalam nagapangita sing ihibalo.

16 Ang regalo sang tawo nagahatag sing duug tungud sa iya, kag nagadala sa iya sa atubangan sang dalagku nga mga tawo.

17 Sia nga nagauna sa iya kaugalingon nga kasaba daw matarung; apang ang iya isigkatawo nagaabut kag nagausisa sa iya.

18 Ang papalad nagapauntat sang mga kasuayon, kag nagabulag sang mga gamhanan.

19 Ang utud nga napasaklaw mabudlay pa nga dag-on sang sa siudad nga mabakud: kag ang ila mga kasuayon kaangay sang mga pintal sang castilyo.

20 Ang tiyan sang tawo mabusug sang bunga sang iya baba; kag sa patubas sang iya mga bibig mabusug sia.

21 Ang kamatayon kag ang kabuhi yara sa gahum sang dila: kag ang mga nagahigugma sini magakaon sang bunga sini.

22 Ang bisan sin-o nga nakakita sing asawa nakakita sing maayo nga butang, kag nagaagum sing kahamuut sa GINOO.

23 Ang imol nagagamit sing mga pakilooy; apang ang manggaranon nagasabat sing matigdas.

24 Ang tawo nga may mga abyan kinahanglan magpahayag sang iya kaugalingon nga mainabyanon: kag may abyan nga mahirup pa sang sa utud.

KAPITULO 19

MAAYO PA ang imol nga nagalakat sa iya pagkatadlong, sang sa iya nga balingag sa iya mga bibig, kag buangbuang.

2 Labut pa, ang kalag nga wala sing ihibalo, indi maayo; kag ang madalas sa iya mga tiil nagapakasala.

3 Ang kabuangon sang tawo nagapatiko sang iya dalanon: kag ang iya tagiposoon nagakumud batok sa GINOO.

4 Ang manggad nagapadamu sang mga abyan; apang ang imol ginabulagan sang iya isigkatawo.

5 Ang saksi nga dimatuud indi makaluwas sa silot, kag ang nagapamolong sing mga kabutigan indi makapalagyo.

6 Madamu ang magapakilooy sang kahamuut sang prinsipe: kag ang tagsa ka tawo abyan sa nagahatag sing mga regalo.

7 Ang tanan nga utud sang imol nagadumut sa iya: daw ano pa gid ang pagpalayo sang iya mga abyan sa iya? ginalagas niya sila sang mga polong, apang sila wala na.

8 Ang nagakuha sing kaalam nagahigugma sa iya kaugalingon nga kalag: ang nagahuput sing paghangup makakita sing kaayohan.

9 Ang saksi nga dimatuud indi makaluwas sa silot, kag ang nagapamolong sing mga kabutigan mawala.

10 Ang malipayon nga kabuhi indi angay sa buangbuang; labi pa gid kakubus sa alagad nga maggahum sa mga prinsipe.

11 Ang pagbinagbinag sang tawo nagapakuli sa iya sa pagpangakig; kag himaya niya ang pagpasaylo sang paglalis.

12 Ang kasingkal sang hari subong sang pagngurub sang leon; apang ang iya kahamuut subong sang ton-og sa hilamon.

13 Ang anak nga buangbuang kalalat-an sang iya amay: kag ang mga kasuayon sang asawa dalayon nga pagtolo.

14 Ang balay kag ang manggad panublion gikan sa mga kaamayan: kag ang mainandamon nga asawa gikan sa GINOO.

15 Ang pagkatamad nagapahamook sang katologon; kag ang kalag nga matamad magaantus sing gutum.

16 Ang nagabantay sang sogo nagabantay sang iya kaugalingon nga kalag; apang ang nagatamay sang iya mga dalanon mapatay.

17 Ang nagakaawa sa imol nagapahulam sa GINOO; kag inang iya nahatag igabayad niya sa iya liwat.

18 Disiplinaha ang imo anak samtang may paglaum pa, kag dili pagpaiwaya ang imo kalag bangud sang iya paghibi.

19 Ang tawo nga daku sing kasingkal magaantus sang silot: kay kon luwason mo sia, himoon mo pa ini liwat.

20 Pamatii ang laygay, kag batona ang pagtudlo, agud nga magmaalam ka sa imo kaolihian.

21 May madamu nga mga pahito sa tagiposoon sang tawo; apang ang laygay sang GINOO, ina magapadayon.

22 Ang tinutuyo sang tawo amo ang iya pagkalolo: kag ang imol nga tawo maayo pa sa butigon.

23 Ang kahadluk sa GINOO nagapadulong sa kabuhi: kag ang may iya sini magapabilin nga busug; indi sia pagduawon sang malaut.

24 Ang matamad nga tawo nagatago sang iya kamut sa iya dughan, kag indi man magadala sini liwat sa iya baba.

25 Sakita ang mayubiton, kag ang kulangkulang magaandam: kag sabdonga ang mahangponon, kag magahangup sia sing ihibalo.

26 Ang nagakamasa sang iya amay, kag nagapapalayo sang iya iloy, amo ang anak nga nagapakahuya, kag nagadala sing pagtamay.

27 Untat ka, anak ko, sa pagpamati sing pagtudlo nga nagapasayup gikan sa mga polong sang ihibalo.

28 Ang didiosnon nga saksi nagayubit sa paghukom: kag ang baba sang malauton nagahalunhon sang kalautan.

29 Ang mga paghukom ginaaman sa mga mayubiton, kag ang mga lapdus sa likod sang mga buangbuang.

KAPITULO 20

ANG ALAK manug-uligyat, ang ilimnon nga masingkal maalipungut: kag ang bisan sin-o nga nadayaan sini indi maalam.

2 Ang kahadluk sa hari subong sang pagngurub sang leon: ang bisan sin-o nga nagapaakig sa iya nagapakasala batok sa iya kaugalingon nga kalag.

3 Kadungganan sang tawo nga magpahilayo sa kasuayon: apang ang tagsa ka buangbuang magahilabut.

4 Ang matamad indi mag-arado bangud sang tugnaw; busa magapakilimos sia sa tig-alani, kag walay bisan ano.

5 Ang laygay sa tagiposoon sang tawo kaangay sang tubig nga madalum; apang ang tawo nga mahangponon magasag-ub sini.

6 Kalabanan sang mga tawo magabantala ang tagsatagsa sang iya kaugalingon nga kaayo: apang ang tawo nga matutum sin-o bala makakita?

7 Ang matarung nga tawo nagalakat sa iya pagkatadlong: ginapakamaayo ang iya mga anak sa olihi niya.

8 Ang hari nga nagalingkod sa trono sang hukmanan nagapatal-as sang tanan nga malaut tungud sang iya mga mata.

9 Sin-o bala ang makasiling, Ako nagtinlo sang akon tagiposoon, putli ako gikan sa akon sala?

10 Sarisari nga mga itilimbang, kag sarisari nga mga sulukban, sila nga duha alangay nga kangil-aran sa GINOO.

11 Bisan ang bata nagapakilala paagi sa iya mga hinimoan, kon putli ang iya buhat, kag kon matarung ini.

12 Ang idulungug nga nagapamati, kag ang mata nga nagatan-aw, ang GINOO naghimo bisan sa ila nga duha.

13 Dili paghigugmaa ang katologon, basi nga mag-imol ka; muklata ang imo mga mata, kag mabusug ka sang tinapay.

14 Malain, malain, nagasiling ang manugbakal: apang sang nakalakat sia, niyan nagapabugal sia.

15 May bulawan, kag bugana nga mga rubi: apang ang mga bibig sang ihibalo alahas nga bilidhon.

16 Kuhaa ang panapton sang manugpalig-on nga sa dumuloong: kag kuhaa sia nga inugpalig-on tungud sa babaye nga dumuloong.

17 Ang kalan-on sang limbong matam-is sa tawo; apang sa olihi ang iya baba mapuno sing magagmay nga bato.

18 Ang tagsa ka katuyoan ginapalig-on paagi sa laygay: kag tungud sa maayo nga paglaygay himoa ang inaway.

19 Ang nagalagaw subong nga palalibak nagapahayag sang mga tinago: busa dili ka maghilabut sa nagadayawdayaw sang iya mga bibig.

20 Ang bisan sin-o nga nagapakamalaut sang iya amay ukon sang iya iloy, ang iya suga pagapalongon sa pitipit nga kadudulman.

21 Ang panublion maagum sing madali sa kamunoan; apang ang katapusan sini indi mangin-bulahan.

22 Dili ka magsiling, Ako magatimalus sang malaut; apang hulata ang GINOO, kag sia magaluwas sa imo.

23 Ang sarisari nga mga itilimbang kangil-aran sa GINOO; kag ang malimbongon nga timbangan indi maayo.

24 Ang mga paglakat sang tawo gikan sa GINOO; paano bala niyan ang paghangup sang tawo sang iya dalanon?

25 Siod sa tawo nga nagahalunhon sinang balaan, kag ugaling nagasaad sa pag-usisa.

26 Ang hari nga maalam nagapaaplaag sang mga malauton, kag ginapaligis sila sa aliling.

27 Ang espiritu sang tawo amo ang kandila sang GINOO, nga nagausisa sang tanan nga nasulud nga mga bahin sang iya tiyan.

28 Ang kalooy kag kamatooran nagatipig sang hari: kag ang iya trono ginatib-ong sang kalooy.

29 Ang himaya sang mga pamatan-on nga lalaki amo ang ila kusug: kag ang katahum sang mga tigulang nga lalaki amo ang ubanon nga olo.

30 Ang pagkaasul sang pilas nagatinlo sang kalaut: amo man ang mga lapdus sang nasulud nga mga bahin sang tiyan.

KAPITULO 21

ANG tagiposoon sang hari yara sa kamut sang GINOO, subong sang mga iligan sang tubig: ginaliso niya ini sa bisan diin ang buut niya.

2 Ang tagsa ka dalanon sang tawo matarung sa iya kaugalingon nga mga mata: apang ang GINOO nagatimbangtimbang sang mga tagiposoon.

3 Ang paghimo sang katarungan kag ang paghukom labi pa ka kalahamut-an sa GINOO sang sa halad.

4 Ang matinaastaason nga panolok, kag ang bugalon nga tagiposoon, kag ang pag-arado sang malauton, sala.

5 Ang mga hunahuna sang mapisan nagapadolong lamang sa kabuganaan; apang ang tagsatagsa nga madalas, sa kinawad-on lamang.

6 Ang pagkuha sing mga bahandi paagi sa dila nga butigon isa ka kadayawan nga ginapalid pakadto pakari sang mga nagapangita sang kamatayon.

7 Ang pagpangawat sang mga malauton magalaglag sa ila; bangud nga nagadumili sila sa paghimo sang katarungan.

8 Ang dalanon sang tawo balingag kag makatilingala: apang nahanungud sang putli, ang iya buhat matadlong.

9 Maayo pa nga magpuyo sa pamusud sang atop, sang sa mag-upud sa babaye nga masuayon sa masangkad nga balay.

10 Ang kalag sang malauton nagahandum sing malaut: ang iya isigkatawo wala makakita sing kahamuut sa iya mga mata.

11 Kon ang mayubiton silotan, ang kulangkulang ginapaalam: kag kon ang maalam tudloan, nagabaton sia sing ihibalo.

12 Ang matarung nga tawo nagapatugsiling sing mainalamon sang balay sang malauton: apang ang Dios nagalaglag sang malauton tungud sa ila pagkamalaut.

13 Ang bisan sin-o nga nagapabungul sa pagsinggit sang imol, sia man magasinggit, apang indi sia pagpamatian.

14 Ang regalo sa tago nagapalugpay sang kaakig: kag ang hatag sa sabak, sang mabaskug nga kasingkal.

15 Kalipay sang matarung ang paghimo sing katarungan: apang kalaglagan ini sa mga manughikot sang kasal-anan.

16 Ang tawo nga nagalipas sa dalan sang paghangup magapabilin sa katilingban sang mga patay.

17 Ang nagahigugma sang kalipayan mangin-imol nga tawo: ang nagahigugma sang alak kag lana indi magmanggaranon.

18 Ang malauton mangin gawad tungud sa matarung, kag ang malalison tungud sa matadlong.

19 Maayo pa nga magpuyo sa kamingawan, sang sa mag-upud sa babaying masuayon kag maakigon.

20 May bahandi nga halandumon kag lana sa puluy-an sang maalam; apang ang tawo nga buangbuang nagaubus sini.

21 Ang nagasonod sa pagkamatarung kag kalooy makakita sing kabuhi, pagkamatarung, kag dungug.

22 Ang maalam nga tawo nagataklas sang siudad sang gamhanan, kag nagapukan sang kusug sang ginasaligan sini.

23 Ang bisan sin-o nga nagabantay sang iya baba kag sang iya dila nagabantay sang iya kalag gikan sa mga kalisdanan.

24 Bugalon kag palabilabihon nga mayubiton ang iya ngalan, ang nagahikot sa bugalon nga kasingkal.

25 Ang handum sang matamad nagapatay sa iya; kay ang iya mga kamut nagadumili sa pagpangabudlay.

26 Sia nagahamkon sing hinakog sa bug-os nga adlaw: apang ang matarung nagahatag kag wala nagapugung.

27 Ang halad sang malauton kangil-aran: daw ano pa gid bala, kon dalhon niya ini nga may malaut nga hunahuna?

28 Ang saksi nga dimatuud mawala: apang ang tawo nga nagapamati nagapamolong sa gihapon.

29 Ang tawo nga malaut nagapatig-a sang iya nawung: apang nahanungud sang matadlong, sia nagapalig-on sang iya mga dalanon.

30 Walay kaalam ukon paghangup ukon laygay batok sa GINOO.

31 Ang kabayo nahanda sa adlaw sang inaway: apang ang kalig-onan gikan sa GINOO.

KAPITULO 22

ANG MAAYONG ngalan pasulabihon sa pagpili sang sa dakung manggad, kag ang mahigugmaon nga kahamuut pasulabihon sang sa pilak kag bulawan.

2 Ang manggaranon kag ang imol nagakitaay: ang GINOO amo ang manughimo nila tanan.

3 Ang mainandamon nga tawo nakakita sang kalautan, kag nagapanago sia: apang ang kulangkulang nagapadayon, kag ginasilotan.

4 Sa pagpaubus kag kahadluk sa GINOO nagaabut ang manggad, kag dungug, kag kabuhi.

5 Mga tunuk kag mga siod yara sa dalan sang balingag: ang nagabantay sang iya kalag magamalayo sa ila.

6 Hanasa ang bata sa dalanon nga dapat niya paglaktan: kag kon tigulang na sia, indi sia magtalikod sa sini.

7 Ang manggaranon nagagahum sa imol, kag ang nagahulam alagad sa nagapahulam.

8 Ang nagasab-ug sing kalautan magaani sing kadayawan: kag ang bilogon sang iya kasingkal mapaslawan.

9 Ang may mata nga maalwan pakamaayohon; kay gikan sa iya kalan-on nagahatag sia sa imol.

10 Taboga ang mayubiton, kag ang kasuayon magagowa; hoo, ang pagbanggianay, kag ang kahuluy-an magauntat.

11 Ang nagahigugma sang pagkaputli sang tagiposoon, tungud sa bugay sang iya mga bibig mangin-abyan niya ang hari.

12 Ang mga mata sang GINOO nagatipig sang ihibalo, kag ginalaglag niya ang mga polong sang malalison.

13 Ang matamad nga tawo nagasiling, May leon sa gowa, patyon ako sa mga dalan.

14 Ang baba sang mga babaye nga dumuloong boho nga madalum: ang ginakangil-aran sang GINOO maholog sa sini.

15 Ang kabuangan naputus sa tagiposoon sang bata; apang ang bilogon sang pagtudlo magapahilayo sini sa iya.

16 Ang nagapigus sang imol sa pagdugang sang iya manggad, kag ang nagahatag sa manggaranon, sa pagkamatuud mawad-an.

17 Ilingig ang imo idulungug, kag pamatii ang mga polong sang maalam, kag ituhoy ang imo tagiposoon sa akon ihibalo.

18 Kay maayo nga butang ini kon tipigan mo sila sa sulud mo; mapalig-on sila sing tingub sa imo mga bibig.

19 Agud nga ang imo pagsalig manginsa GINOO, napakilala ko sa imo sining adlaw, bisan sa imo.

20 Wala bala ako magsulat sa imo sang labing maayo nga mga butang sa mga laygay kag ihibalo,

21 Agud nga mapakilala ko sa imo ang kalig-onan sang mga polong sang kamatooran; agud nga makasabat ka sing mga polong sang kamatooran sa mga nagapadala sa imo?

22 Dili pagkawati ang imol, bangud nga imol sia: kag dili pagpigusa ang napiotan sa gawang:

23 Kay ang GINOO magaapin sang kasaba nila, kag magahublas sang kalag sang mga naghublas sa ila.

24 Dili ka makig-abyan sa tawong maakigon; kag sa tawong masingkal dili ka mag-upud:

25 Basi nga makatoon ka sang iya mga dalanon, kag magbaton sing siod sa imo kalag.

26 Dili ka magmangin-isa sa ila nga nagadagpianay sing mga kamut, ukon sa mga manugpalig-on tungud sa mga utang.

27 Kon wala ka sing ibayad, ngaa bala nga kuhaon niya ang imo higdaan sa imo?

28 Dili paghalina ang dumaan nga dulunan, nga ginbutang sang imo kaamayan.

29 Nakakita ka bala sing tawo nga maukud sa iya buluhaton? magatindug sia sa atubangan sang mga hari; indi sia magtindug sa atubangan sang kubus nga mga tawo.

KAPITULO 23

KON nagalingkod ka sa pagkaon upud sa manuggahum, talupangda sing maukud ang yara sa imo atubangan:

2 Kag butangi sing sundang ang imo totonlan, kon tawo ikaw nga palakaon.

3 Dili mo pagkaibogan ang iya manamit nga mga pagkaon: kay sila pagkaon nga malimbongon.

4 Dili ka maghimud-os nga magmanggaranon: untat ka sa imo kaugalingon nga kaalam.

5 Ituhoy mo bala ang imo mga mata sa sina nga indi amo? kay ang manggad nagahimo sila sing mga pakpak; nagalupad sila kaangay sang aguila nayon sa langit.

6 Dili ka magkaon sang kalan-on sang may mata nga malaut, kag dili pagkaibogi ang iya mga kalan-on nga manamit:

7 Kay sono sa iya ginahunahuna sa iya tagiposoon, amo sia: Magkaon kag mag-inum, nagasiling sia sa imo; apang ang iya tagiposoon wala sa imo.

8 Ang hungit nga nakaon mo isuka mo, kag madula ang imo matam-is nga mga polong.

9 Dili ka magpamolong sa mga idulungug sang buangbuang: kay hikayan niya ang kaalam sang imo mga polong.

10 Dili paghalina ang dumaan nga dulunan; kag dili ka magsulud sa mga uma sang mga ilo sa amay:

11 Kay ang ila manunubus makusug; sia magaapin sang kasaba nila batok sa imo.

12 Ituhoy ang imo tagiposoon sa pagtudlo, kag ang imo mga idulungug sa mga polong sang ihibalo.

13 Dili pag-idumili ang pagbadlong sa bata: kay kon bunalon mo sia sing bilogon, indi sia mapatay.

14 Bunalon mo sia sang bilogon, kag magaluwas sang iya kalag sa impierno.

15 Anak ko, kon ang imo tagiposoon magmaalam, ang akon tagiposoon magakasadya, bisan ang akon gid.

16 Hoo, ang akon mga reinda magakasadya, kon ang imo mga bibig nagapamolong sing mga butang nga matarung.

17 Dili magkahisa ang imo tagiposoon sa mga makasasala: kondi magmanginyara ka sa kahadluk sa GINOO sa bug-os nga adlaw.

18 Kay sa pagkamatuud may katapusan; kag ang imo pagpaabut indi pag-utdon.

19 Pamati ka, anak ko, kag magmaalam, kag tuytuyi ang imo tagiposoon sa dalanon.

20 Dili ka magsimpon sa mga palainum sing alak; sa mga mahakug magkaon sing unud:

21 Kay ang palahobog kag ang hakugan magaimol: kag ang katuyo magapapanaput sa tawo sing mga lapat.

22 Pamatii ang imo amay nga nagpanganak sa imo, kag dili paghikayi ang imo iloy kon tigulang na sia.

23 Bakla ang kamatooran, kag dili pag-ibaligya; amo man ang kaalam, kag ang pagtudlo, kag ang paghangup.

24 Ang amay sang matarung magakalipay sing daku: kag ang amay nga nagapanganak sing maalam nga bata may kalipay sa iya.

25 Ang imo amay kag ang imo iloy magakasadya, kag ang imo iloy nga nag-anak sa imo magakalipay.

26 Anak ko, ihatag sa akon ang imo tagiposoon, kag magbantay ang imo mga mata sa akon mga dalanon.

27 Kay ang bigaon madalum nga boho; kag ang dumuloong nga babaye masiput nga boho.

28 Sia man nagapuut subong sa pagdakup sang tulukbon, kag nagadugang sang mga malalison sa mga tawo.

29 Sin-o bala ang may pagkakailo? sin-o bala ang may kasubo? sin-o bala ang may mga kasuayon? sin-o bala ang may binuang nga paghambal? sin-o bala ang may mga pilas sa walay kabangdanan? sin-o bala ang may nagapalamula nga mga mata?

30 Ang mga nagapabilin sing madugay sa alak; ang mga nagakadto sa pagpangita sing alak nga sinimbog.

31 Dili ka magtolok sa alak kon mapula ini, kon ini nagahatag sang iya duag sa tagayan, kon nagahulag ini sing matanlas.

32 Sa katapusan nagakagat ini kaangay sang man-ug, kag nagakutut kaangay sang dalitan nga man-ug.

33 Ang imo mga mata makakita sing mga babaye nga dumuloong, kag ang imo tagiposoon magamitlang sing balingag nga mga butang.

34 Hoo, manginsubong ka sang nagahigda sa tunga sang dagat, ukon subong sang nagahigda sa ukbung sang palo sang layag.

35 Ginsakit nila ako, magasiling ka, kag wala ako masamad; ginbunal nila ako, kag wala ako makabatyag sini: san-o bala ako magmata? pangitaon ko pa ini liwat.

KAPITULO 24

DILI ka magkahisa batok sa mga tawo nga malaut, kag dili ka maghandum sa pag-upud sa ila.

2 Kay ang ila tagiposoon nagatoon sang kalaglagan, kag ang ila mga bibig nagahambal sang pagdaut.

3 Paagi sa kaalam ginapatindug ang balay; kag paagi sa paghangup ginapalig-on ini:

4 Kag paagi sa ihibalo pun-on ang mga hulut sang tanan nga bilidhon kag maayong manggad.

5 Ang tawo nga maalam makusug; hoo, ang tawo nga may ihibalo nagadugang sa kusug.

6 Kay sa maalam nga paglaygay magapakig-away ka: kag sa kadamuan sang mga manuglaygay may kalig-onan.

7 Ang kaalam tama kataas nga sa buangbuang: wala sia nagatikab sang iya baba sa gawang.

8 Ang nagapahito sa paghimo sing malaut pagatawgon nga tawo nga madinauton.

9 Ang painoino sang kabuangan sala: kag ang mayubiton kangil-aran sa mga tawo.

10 Kon mapunaw ka sa adlaw sang kapiotan, ang imo kusug diotay.

11 Kon magpangindi ka sa pagluwas sang mga ginadala sa kamatayon, kag sadtong mga palatyon;

12 Kon magsiling ka, Yari karon, wala kami makahibalo sini; wala bala nagapatugsiling sini ang nagatimbang sang tagiposoon? kag ang nagabantay sang imo kalag, wala bala sia makahibalo sini? kag indi sia bala maghatag sa tagsa ka tawo sono sa iya mga binuhatan?

13 Anak ko, kaon ka sing dugus, kay ini maayo; kag sing uludlan sang dugus, nga matam-is sa imo idilimdim:

14 Magamangin-amo sa imo kalag ang ihibalo sang kaalam: kon makita mo ini, niyan may balus, kag ang imo pagpaabut indi pag-utdon.

15 Dili pagput-i, O malaut nga tawo, ang puluy-an sang matarung; dili paglaglaga ang iya palahuwayan:

16 Kay ang matarung nga tawo nagakapukan sing makapito, kag nagabangon liwat: apang ang malauton mapukan sa kalainan.

17 Dili ka magkalipay kon mapukan ang imo kaaway, kag dili magkasadya ang imo tagiposoon kon makasandad sia:

18 Basi nga makita ini sang GINOO, kag indi magpahamuut sa iya, kag ipalayo niya ang iya kasingkal sa iya.

19 Dili ka magkaakig bangud sang malaut nga mga tawo, kag dili ka magkahisa sa malauton;

20 Kay walay balus sa malaut nga tawo; ang kandila sang malauton palongon.

21 Anak ko, kahadlukan mo ang GINOO kag ang hari: kag dili maghilabut sa mga mabinaylohon:

22 Kay ang ila kalalat-an magatuhaw sing hinali; kag sin-o bala ang makahibalo sang kalaglagan nila nga duha?

23 Ining mga butang man iya sang mga maalam. Indi maayo ang pagpasulabi sing mga tawo sa paghukom.

24 Ang nagasiling sa malauton, Matarung ka; ang katawohan magapakamalaut sa iya, ang mga pungsud magakangil-ad sa iya:

25 Apang sa mga nagasabdong sa iya may kalipay, kag ang maayo nga pagpakamaayo magaabut sa ila.

26 Ang tagsa ka tawo magahaluk sang mga bibig sang nagahatag sing matarung nga sabat.

27 Amana ang imo buluhaton sa luwas, kag ihanda mo ini sa imo sa latagon; kag ugaling magpatindug sang imo balay.

28 Dili ka magsaksi sa walay kabangdanan batok sa imo isigkatawo; kag dili ka maglimbong paagi sa imo mga bibig.

29 Dili ka magsiling, Himoon ko sa iya ang subong sang ginhimo niya sa akon: magabalus ako sa tawo sono sa iya buhat.

30 Naglabay ako sa uma sang matamad, kag sa ubay sang ulubasan sang tawong nawad-an sing paghangup;

31 Kag, yari karon, natuboan ini tanan sang mga tunukon, kag ang kadaygan sini nahil-ob sing katunukan, kag ang iya kuta nga bato nalumpag.

32 Niyan gintan-aw ko, kag ginpatugsilingan sing maayo: nagtolok ako sa sini, kag nakabaton sing pagtudlo.

33 Diotay pa nga katologon, diotay nga katuyo, diotay nga panimuko sa pagtolog:

34 Sa amo magaabut ang imo kaimolan subong sang isa nga nagapanlugayaw; kag ang imo kinawad-on subong sang tawo nga lupit sa hinganiban.

KAPITULO 25

INI SILA man mga hulubaton ni Salomon, nga ginhuwad sang mga tawo ni Ezequias nga hari sang Juda.

2 Himaya sang Dios ang pagtago sing butang: apang ang himaya sang mga hari amo ang pag-usisa sang butang.

3 Ang kataason sang langit, kag ang kadadalman sang duta, kag ang tagiposoon sang mga hari dimatungkad.

4 Kuhaa ang buay sa pilak, kag may magagowa nga isa ka suludlan nga sa manug-ulay.

5 Kuhaa ang malauton sa atubangan sang hari, kag ang iya trono mapalig-on sa pagkamatarung.

6 Dili ka magpahamtang sang imo kaugalingon sa atubangan sang hari, kag dili ka magtindug sa duug sang dalagku nga mga tawo:

7 Kay maayo pa nga silingan ka, Saka ka diri; sang sa ibutang ka sa manubo pa sa atubangan sang prinsipe nga nakita sang imo mga mata.

8 Dili magpakigkasaba sing dasodaso, basi indi ka makahibalo sang pagabuhaton mo sa olihi, kon pakahuy-an ka sang imo isigkatawo?

9 Pangatarungan mo ang imo kasaba upud sa imo isigkatawo; kag dili pag-ibuyagyag ang tinago sa iban:

10 Basi sia nga nakabati sini magpakahuya sa imo, kag ang imo kahuluy-an indi madula.

11 Ang polong nga napamolong sing nagakaigo kaangay sang mga mansanas nga bulawan sa mga laragway nga pilak.

12 Subong sang aritos nga bulawan, kag puni nga bulawan nga ulay, amo ini ang manugsabdong nga maalam sa idulungug nga matinumanon.

13 Subong sang katugnaw sang nieve sa tig-alani, amo ini ang manugbalita nga matutum sa mga nagapadala sa iya: kay ginapaumpawan niya ang kalag sang iya mga agalon.

14 Ang bisan sin-o nga nagapabugal sang iya kaugalingon sang dimatuud nga hiyas subong sang mga gal-um kag hangin nga wala sing ulan.

15 Tungud sa malawig nga pagpaumud nabuyuk ang prinsipe, kag ang dila nga mahomok nagaboong sang tul-an.

16 Nakakita ka bala sing dugus? kaon ka sing tuman sa imo, basi nga butlaon ka sini, kag isuka ini.

17 Haganhagana ang imo tiil sa balay sang imo isigkatawo; basi kon tak-an sia sa imo, kag niyan dumtan ka.

18 Ang tawo nga nagasaksi sing dimatuud batok sa iya isigkatawo isa ka maso, kag espada, kag baslay nga mataliwis.

19 Ang pagsalig sa tawo nga dimatutum sa tion sang kagamo kaangay sang naboong nga ngipon, kag tiil nga nagliw-as.

20 Subong sang isa nga nagauba sang panapton sa dag-on sang tugnaw, kag subong sang langgaw sa salitre, amo man sia nga nagaamba sing mga ambahanon sa mabug-at sing tagiposoon.

21 Kon gutum ang imo kaaway, hatagi sia sing kalan-on nga makaon; kag kon ginauhaw sia, hatagi sia sing tubig nga imnon:

22 Kay magatumpi ka sing mga baga sa iya olo, kag ang GINOO magabalus sa imo.

23 Ang amihan nga hangin nagapapalayo sing ulan: amo man ang ginahimo sang nawung nga maakigon sa dila nga malibakon.

24 Maayo pa nga magpuyo sa pamusud sang atop, sang sa mag-upud sa babaye nga masuayon sa masangkad nga balay.

25 Subong sang mabugnaw nga mga tubig sa kalag nga nauhaw, amo man ang maayong balita nga nagahalin sa malayo nga duta.

26 Ang matarung nga tawo nga nagakapukan sa atubangan sang malauton subong sang tuburan nga natublag, kag tuburan nga mahigko.

27 Indi maayo ang pagkaon sing madamu nga dugus: sa amo indi himaya sa mga tawo ang pagpangita sang ila kaugalingon nga himaya.

28 Ang wala sing pagpugung sa iya kaugalingon nga espiritu kaangay sang siudad nga guba, kag wala sing mga kuta.

KAPITULO 26

SUBONG sang nieve sa tingadlaw, kag subong sang ulan sa tig-alani, sa amo ang dungug indi angay sa buangbuang.

2 Subong sang pispis sa iya paglibutlibut, subong sang salimbabatang sa iya paglupad, sa amo ang pagpakamalaut nga wala sing kabangdanan indi magaabut.

3 Ang tagsaon tungud sa kabayo, ang busal sa asno, kag ang bilogon tungud sa likod sang buangbuang.

4 Dili pagsabta ang buangbuang sono sa iya kabuangan, basi nga ikaw man manginkaangay sa iya.

5 Sabta ang buangbuang sono sa iya kabuangan, basi nga manginmaalam sia sa iya kaugalingon nga pagpalabilabi.

6 Ang nagapadala sing balita tungud sa kamut sang buangbuang nagautud sang mga tiil, kag nagainum sang kasamaran.

7 Ang mga tiil sang piang indi alangay: amo man ini ang palaanggiran sa baba sang mga buangbuang.

8 Subong sang nagahigot sing bato sa labyug, amo man sia nga nagahatag sing kadungganan sa buangbuang.

9 Subong sang tunuk nga nagasalup sa kamut sang hobog, amo man ang palaanggiran sa baba sang mga buangbuang.

10 Ang dakung Dios nga nagdihon sang tanan nga mga butang nagabalus sang buangbuang, kag nagabalus sang mga malalison.

11 Subong sang ido nga nagabalik sa iya suka, amo ini ang buangbuang nga nagabalik sa iya kabuangan.

12 Nakakita ka bala sing tawo nga maalam sa iya kaugalingon nga pagpalabilabi? may labi pa nga paglaum sa buangbuang sang sa iya.

13 Nagasiling ang matamad, May leon sa alagyan; ang leon yara sa mga dalan.

14 Subong nga ang ganhaan nagaliso sa iya mga bisagra, amo ini ang ginahimo sang matamad sa iya higdaan.

15 Ang matamad nagatago sang iya kamut sa iya dughan; nagapalisud sa iya nga magdala sini liwat sa iya baba.

16 Ang matamad maalam pa sa iya kaugalingon nga pagpalabilabi sang sa pito ka tawo nga makapahayag sang kabangdanan.

17 Sia nga nagalabay, kag nagahilabut sa kasuayon nga indi iya, kaangay sang isa nga nagadakup sang ido sa iya mga dulunggan.

18 Subong sang buang nga tawo nga nagahaboy sing mga agipo, mga baslay, kag kamatayon,

19 Amo ini ang tawo nga nagalimbong sa iya isigkatawo, kag nagasiling, Wala bala ako nagahampang?

20 Kon diin wala sang gatong, dira magapalong ang kalayo: amo man kon diin walay palalibak, nagauntat ang pagsinuay.

21 Subong sang mga uling sa mga baga, kag sang gatong sa kalayo; amo ini ang tawo nga masuayon sa pagpadabdab sing kasuayon.

22 Ang mga polong sang palalibak subong sang mga pilas, kag nagapanaug sila sa nasulud gid nga mga bahin sang tiyan.

23 Ang mga bibig nga makapalaso kag ang tagiposoon nga malaut kaangay sang bika nga nahalupan sing buay nga pilak.

24 Ang nagadumut nagapakunokuno sang iya mga bibig, kag nagahuput sing limbong sa sulud niya;

25 Kon nagapamolong sia sing matahum, dili sia pagpatiha: kay may pito ka kangil-aran sa iya tagiposoon.

26 Nga ang iya dumut ginatabonan sang daya, ang iya pagkamalaut ipakita sa atubangan sang bug-os nga katilingban.

27 Ang bisan sin-o nga nagakutkut sing boho maholog sa sini: kag ang nagapaligid sing bato, magapanumbalik ini sa iya.

28 Ang dila nga butigon nagadumut sa mga ginapilasan sini; kag ang baba nga madinayawdayawon nagahikot sing kalaglagan.

KAPITULO 27

DILI ka magpabugal sang buwas; kay wala ka makahibalo kon ano ang mapatubas sang adlaw.

2 Magdayaw sa imo ang iban nga tawo, kag indi ang imo kaugalingon nga baba; ang dumuloong, kag indi ang imo kaugalingon nga mga bibig.

3 Ang bato mabug-at, kag ang balas matagbong; apang ang kasingkal sang buangbuang mabug-at pa sa ila nga duha.

4 Ang kasingkal mapintas, kag ang kaakig malinakason; apang sin-o bala ang sarang makatindug sa atubangan sang kahisa?

5 Maayo pa ang dayag nga pagsabdong sang sa tago nga gugma.

6 Matutum ang mga pilas gikan sa abyan; apang ang mga haluk sang kaaway malimbongon.

7 Ang kalag nga busug nagakangil-ad sa uludlan sang dugus; apang sa kalag nga gutum ang tagsa ka mapait nga butang matam-is.

8 Subong sang pispis nga nagatalangtalang sa iya pugad, amo ini ang tawo nga nagatalangtalang sa iya duug.

9 Ang ihalaplas kag pahumut nagalipay sang tagiposoon: amo ini ang ginahimo sang katam-is sang abyan sang tawo paagi sa laygay nga tinagiposoon.

10 Ang imo kaugalingon nga abyan, kag abyan sang imo amay, dili pagbayai; kag dili ka magkadto sa balay sang imo utud sa adlaw sang imo kalalat-an: kay maayo pa ang isigkatawo nga malapit sang sa utud nga malayo.

11 Anak ko, magmaalam ka, kag pasadyaha ang akon tagiposoon, agud nga masabat ko sia nga nagapakahuya sa akon.

12 Ang mainandamon nga tawo nagapanigaon sang malaut, kag nagapanago sia; apang ang mga kulangkulang nagapadayon, kag ginasilotan.

13 Kuhaa ang panapton sang manugpalig-on nga sa dumuloong, kag kuhaa sia nga inugpalig-on tungud sa babaye nga dumuloong.

14 Ang nagapakamaayo sang iya abyan sa matonog nga tingug, nga nagabangon sing aga pa, isipon ini nga pagpakamalaut sa iya.

15 Ang dalayon nga tolo sa maulanon gid nga adlaw kag ang babaying makisuayon nagaalangay.

16 Ang bisan sin-o nga nagatago sa iya nagatago sang hangin, kag sang ihalaplas sang iya kamut nga too, nga nagapahayag sang kaugalingon sini.

17 Ang salsalon nagapatalum sang salsalon; sa amo ang tawo nagapatalum sang nawung sang iya abyan.

18 Ang bisan sin-o nga nagabantay sang kahoy nga higuera magakaon sang bunga sini: amo man ang nagaalagad sang iya agalon padunggan.

19 Subong nga sa tubig ang nawung nagasabat sa nawung, amo man ang tagiposoon sang tawo sa tawo.

20 Ang impierno kag kalaglagan wala gid nagakabusug; amo man ang mga mata sang tawo wala gid nagakabusug.

21 Subong sang tunawan nga kolon tungud sa pilak, kag ang horno tungud sa bulawan; amo man ang tawo sono sa pagdayaw sa iya.

22 Bisan bayhon mo ang buangbuang sang hal-o sa losong upud sa trigo, walay sapayan indi magtaliwan sa iya ang iya kabuangan.

23 Magmaukud ka sa paghibalo sang kahimtangan sang imo mga panong, kag tan-awa sing maayo ang imo kabakahan.

24 Kay ang manggad indi dayon: kag nagapadayon bala ang purungpurung sa tagsa ka kaliwatan?

25 Ang kumpay nagapakita, kag nagapahayag ang gutuk nga hilamon, kag ang mga ulutanon sang mga kabukiran ginatipon.

26 Ang mga cordero tungud sa imo panapton, kag ang mga kanding amo ang bili sang latagon.

27 Kag may gatas ka sang mga kanding tuman sa imo kalan-on, sa kalan-on sang imo panimalay, kag inugsakdag sa imo mga alagad nga babaye.

KAPITULO 28

NAGAPALAGYO ang malauton bisan wala sing tawo nga nagalagas: apang ang mga matarung maisug subong sang leon.

2 Tungud sa paglalis sang duta madamu ang prinsipe sini: apang paagi sa tawo nga may paghangup kag ihibalo magalawig ang kahimtangan sini.

3 Ang imol nga tawo nga nagapigus sang imol kaangay sang ulan nga nagabaha nga wala nagabilin sing kalan-on.

4 Ang mga nagabiya sang kasogoan nagadayaw sang malauton: apang ang nagabantay sang kasogoan nagasuay sa ila.

5 Ang malaut nga mga tawo wala makahangup sang paghukom: apang ang mga nagapangita sa GINOO makahangup sang tanan nga butang.

6 Maayo pa ang imol nga nagalakat sa iya pagkatadlong, sang sa balingag sa iya mga dalanon, bisan sia manggaranon.

7 Ang bisan sin-o nga nagabantay sang kasogoan maalam nga anak: apang ang kaupud sang mga magamo nga mga tawo nagapakahuya sang iya amay.

8 Ang nagapadugang sang iya pagkabutang sa pasaka kag dimatarung nga ganansya, tiponon niya ini tungud sa iya nga nagakaawa sa imol.

9 Ang nagapabungul sa pagpamati sang kasogoan, bisan ang iya pangamuyo kangil-aran.

10 Ang bisan sin-o nga nagapatalang sa matarung sa dalanon nga malaut, sia iya maholog sa iya kaugalingon nga boho: apang ang matadlong magapanag-iya sang maayong mga butang.

11 Ang manggaranon nga tawo maalam sa iya kaugalingon nga pagpalabilabi; apang ang imol nga may paghangup nagausisa sa iya.

12 Kon magkalipay ang matarung, may daku nga himaya: apang kon maglutaw ang malauton, nagapanago ang tawo.

13 Ang nagatabon sang iya mga sala indi mag-uswag: apang ang bisan sin-o nga nagatuad kag nagabiya sa ila magaagum sing kalooy.

14 Malipayon ang tawo nga nagakahadluk sa gihapon: apang ang nagapatig-a sang iya tagiposoon maholog sa kalainan.

15 Subong sang leon nga nagangurub, kag sang oso nga nagalagaw; amo ini ang malaut nga manugdumala sang mga tawong imol.

16 Ang prinsipe nga kulang sing paghangup daku man nga manugpigus: apang ang nagadumut sang paghamkon magapalawig sang iya mga adlaw.

17 Ang tawo nga nagahimo sang kalugusan sa pagpadugo sang bisan sin-o nga tawo magapalagyo pakadto sa boho; walay tawo nga magpugung sa iya.

18 Ang bisan sin-o nga nagalakat sing matadlong maluwas: apang ang balingag sa iya mga dalanon mapukan sa gilayon.

19 Ang nagapanguma sang iya duta magaagum sing bugana nga kalan-on: apang ang nagasonod sa mga tawo nga walay pulus magaagum sing tuman nga kaimolan.

20 Ang tawo nga matutum mabuganaan sing mga pagpakamaayo: apang ang nagadali nga magmanggaranon indi sia magkainocente.

21 Ang pagpasulabi sing mga tawo indi maayo: kay tungud sa isa ka bilog nga tinapay inang tawo magalalis.

22 Ang nagadalidali nga magmanggaranon may malaut nga mata, kag wala nagatalupangud nga ang kinawad-on magaabut sa iya.

23 Ang nagasabdong sa tawo sa olihi makakita sing labi pa nga kahamuut sang sa iya nga nagadayawdayaw sa dila.

24 Ang bisan sin-o nga nagapangawat sa iya amay ukon sa iya iloy, kag nagasiling, Indi paglalis ini; ang amo kaupud sang manuglaglag.

25 Sia nga may bugalon nga tagiposoon nagapainit sing kasuayon: apang ang nagabutang sang iya pagsalig sa GINOO patambokon.

26 Ang nagasalig sa iya kaugalingon nga tagiposoon buangbuang: apang ang bisan sin-o nga nagalakat sing maalamon, luwason sia.

27 Ang nagahatag sa imol indi mawad-an: apang ang nagalipon sang iya mga mata magaagum sing madamu nga pagpakamalaut.

28 Kon maglutaw ang malauton, nagapanago ang mga tawo: apang kon mawala sila, ang mga matarung nagadugang.

KAPITULO 29

SIA, nga ginasabdong sing masunsun kag nagapatig-a sang iya tingkoy, laglagon sa hinali, kag indi matabangan.

2 Kon ang mga matarung among may pagbulut-an, nagakalipay ang katawohan: apang kon maggahum ang malauton, ang katawohan nagapanghayhay.

3 Ang bisan sin-o nga nagahigugma sang kaalam nagalipay sang iya amay: apang ang nagaupud sa mga alpot nagausik sang iya pagkabutang.

4 Ang hari paagi sa paghukom nagapalig-on sang duta: apang ang nagabaton sing mga hamham nagalaglag sini.

5 Ang tawo nga nagadayawdayaw sa iya isigkatawo nagaladlad sing pukot nga sa iya mga tiil.

6 Sa paglalis sang tawo nga malaut may siod: apang ang matarung nagaamba kag nagakalipay.

7 Ang matarung nagatalupangud sang kahimtangan sang imol: apang ang malauton wala nagasapak sa paghibalo sini.

8 Ang mayubiton nga mga tawo nagapasulud sang siudad sa siod: apang ang maalam nga mga tawo nagapalugpay sang kasingkal.

9 Kon ang tawong maalam nagapanikasug sa paghaylo sa tawong buangbuang, bisan sia magpangakig ukon magkadlaw, walay kapahuwayan.

10 Ang mga makidugoon nagadumut sang matadlong: apang ang mga matarung nagapangita sang iya kalag.

11 Ang buangbuang nagamitlang sang iya bug-os nga hunahuna: apang ang tawo nga maalam nagapugung sini tubtub sa olihi.

12 Kon ang manugdumala nagapamati sa mga kabutigan, ang tanan niyang alagad malaut.

13 Ang imol kag ang malimbongon nga tawo nagakitaay sing tingub: ang GINOO nagapasanag sang mga mata nila nga duha.

14 Ang hari nga nagahukom sing matutum sa imol, ang iya trono lig-onon sa gihapon.

15 Ang bilogon kag ang pagbadlong nagahatag sing kaalam: apang ang bata nga ginapabayaan sa iya kaugalingon nagapakahuya sa iya iloy.

16 Kon ang malauton magdugang, ang paglalis nagadugang: apang ang matarung magatolok sa ila pagkapukan.

17 Tadlonga ang imo anak, kag magahatag sia sa imo sing pahuway; hoo, magahatag sia sing kalipay sa imo kalag.

18 Kon diin walay palanan-awon ang katawohan mawala: apang ang nagabantay sang kasogoan, malipayon sia.

19 Ang alagad indi mapatadlong paagi sa mga polong: kay bisan nakahangup sia, indi sia magsabat.

20 Nakakita ka bala sing tawo nga madalas sa iya mga polong? may labi pa nga paglaum sa buangbuang sang sa iya.

21 Ang nagabatiti sing maayo sang iya alagad kutub sa iya pagkabata, mangin-iya sia anak sa olihi.

22 Ang tawo nga maakigon nagapainit sing kasuayon, kag ang tawo nga masingkal nagabugana sa paglalis.

23 Ang bugal sang tawo magapanubo sa iya: apang ang dungug magatib-ong sang mapainubuson sa espiritu.

24 Ang bisan sin-o nga kaupud sang makawat nagadumut sang iya kaugalingon nga kalag: nagapamati sia sing panumpa, kag wala niya ginapahayag ini.

25 Ang kahadluk sa tawo nagadala sing siod: apang ang bisan sin-o nga nagabutang sang iya pagsalig sa GINOO manginmalig-on.

26 Madamu ang nagatinguha sang kahamuut sang manugdumala; apang ang paghukom sang tagsa ka tawo nagagikan sa GINOO.

27 Ang dimatarung nga tawo kangil-aran sa matarung: kag ang matadlong sa dalanon kalangil-aran sa malauton.

KAPITULO 30

ANG mga polong ni Agur nga anak nga lalaki ni Jaque, nga tagna: ang tawo nagpamolong kay Itiel, kay Itiel kag kay Ucal,

2 Sa pagkamatuud ako labi pa ka sapatsapaton sa bisan kay sin-ong tawo, kag wala ako sing paghangup sang tawo.

3 Wala ako makatoon sing kaalam, kag wala sing ihibalo sang balaan.

4 Sin-o bala ang nagkayab sa langit, ukon nagpanaug? sin-o bala ang nagtipon sang hangin sa iya mga kinuum? sin-o bala ang nagputus sang mga tubig sa isa ka panapton? sin-o bala ang nagtukud sang tanan nga ukbung sang duta? sin-o bala ang iya ngalan, kag sin-o bala ang ngalan sang iya anak nga lalaki, kon makasugid ka?

5 Ang tagsa ka polong sang Dios putli: sia taming sa mga nagabutang sang ila pagsalig sa iya.

6 Dili ka magdugang sa iya mga polong, basi nga sabdongon ka niya, kag masapwan ka nga butigon.

7 Duha ka butang ang ginpangayo ko sa imo; dili ako pagdumilii sa ila sa wala pa ako mapatay:

8 Ipahilayo sa akon ang kadayawan kag ang mga kabutigan: dili ako paghatagi sing kaimolan ukon kamanggaran; pakan-a ako sang kalan-on nga nagakaigo sa akon:

9 Basi nga mabusug ako, kag magpanghiwala sa imo, kag magsiling, Sin-o bala ang GINOO? ukon basi mag-imol ako, kag magpangawat, kag maggamit sang ngalan sang akon Dios sa walay kapuslanan.

10 Dili pag-isumbung ang alagad sa iya agalon, basi nga pakamalauton ka niya, kag pakasalaon ka.

11 May kaliwatan nga nagapakamalaut sa ila amay, kag wala nagapakamaayo sang ila iloy.

12 May kaliwatan nga putli sa ila kaugalingon nga mga mata, kag walay sapayan wala mahugasi sa ila kahigkoan.

13 May kaliwatan, O daw ano kataas ang ila mga mata! kag ang ila mga ilalakub nabayaw.

14 May kaliwatan, nga ang ila mga ngipon subong sang mga espada, kag ang ila mga bag-ang subong sang mga sundang, sa paghalunhon sang imol gikan sa duta, kag sang nawad-an gikan sa mga tawo.

15 Ang linta may duha ka anak nga babaye, nga nagasinggit, Hatag, hatag. May tatlo ka butang nga wala gid nagakabusug, hoo, apat ka butang nga wala nagasiling, Tuman na:

16 Ang lulubngan; kag ang taguangkan nga baw-as; ang duta nga wala pagkabusug sang tubig; kag ang kalayo nga wala nagasiling, Tuman na.

17 Ang mata nga nagauligyat sa iya amay, kag nagahikay sa pagtuman sa iya iloy, ang mga uwak sang nalupyakan magatuhak sini, kag ang mga piso nga aguila magakaon sini.

18 May tatlo ka butang nga tama ka makatilingala sa akon, hoo, apat nga wala ko mahibaloi:

19 Ang paagi sang aguila sa kahanginan; ang paagi sang man-ug sa dakung bato; ang paagi sang sakayan sa tunga sang dagat; kag ang paagi sang lalaki sa dalaga.

20 Amo ini ang paagi sang babaye nga makihilahion; nagakaon sia, kag nagapamahid sang iya baba, kag nagasiling, Wala ako makahimo sing pagkamalaut.

21 Tungud sa tatlo ka butang ginatublag ang duta, kag tungud sa apat indi ini makabatas:

22 Tungud sa alagad kon nagahari sia; kag ang buangbuang kon mabusug sia sang kalan-on;

23 Tungud sa mangil-ad nga babaye kon makasal sia; kag alagad nga babaye nga manunubli sa iya agalon nga babaye.

24 May apat ka butang nga magamay sa duta, apang lakas kaalam sila:

25 Ang mga subay katawohan nga indi makusug, apang nagatigana sila sang ila kalan-on sa tingadlaw;

26 Ang mga coney mapigaw lamang nga katawohan, apang nagabuhat sila sang ila mga balay sa mga dakung bato;

27 Ang mga apan wala sing hari, apang nagagowa sila tanan sa mga kinabon;

28 Ang damang nagapangapyot sa iya mga kamut, kag yara sia sa mga palacio sang mga hari.

29 May tatlo ka butang nga maayo sa ila panikang, hoo, apat nga magayon sa panglakat:

30 Ang leon nga amo ang labing makusug sa mga kasapatan, kag wala nagatalikod sa bisan kay sin-o;

31 Ang greyhound nga ido; ang lalaki nga kanding man; kag ang hari, nga batok sa iya wala gid sing makabato.

32 Kon nakahimo ka sing binuang, sa pagpakataas sang imo kaugalingon, ukon nakahunahuna ka sing malaut, itakup ang imo kamut sa imo baba.

33 Sa pagkamatuud ang paglugay sang gatas nagapagowa sing mantekilya, kag ang paglubag sang ilong nagapagowa sing dugo: amo man ang pagpilit sang kasingkal nagapagowa sing kaawayon.

KAPITULO 31

ANG mga polong ni haring Lemuel, ang tagna nga gintudlo sa iya sang iya iloy.

2 Ano bala, anak ko? kag ano bala, anak sang akon taguangkan? kag ano bala, anak sang akon mga saad?

3 Dili pag-ihatag ang imo kusug sa mga babaye, ukon ang imo mga dalanon sa mga nagalaglag sa mga hari.

4 Indi nagakaigo sa mga hari, O Lemuel, indi nagakaigo sa mga hari ang pag-inum sing alak; ukon sa mga prinsipe sing ilimnon nga masingkal:

5 Basi nga mag-inum sila, kag malipat sang kasogoan, kag magpatiko sang paghukom sa bisan kay sin-o nga napiotan.

6 Ihatag ang ilimnon nga masingkal sa handa sa pagkawala, kag ang alak sa mga may mabug-at nga mga tagiposoon.

7 Paimna sia, kag kalimtan ang iya kaimolan, kag indi na makadumdum sang iya pagkamakalolooy.

8 Buksi ang imo baba tungud sa apa sa kasaba sa tanan nga gintangdo sa kalaglagan.

9 Buksi ang imo baba, maghukom sing matarung, kag mag-apin sang kasaba sang imol kag nawad-an.

10 ś Sin-o ang makakita sang babaye nga takus? kay ang iya bili labaw pa gid sa mga rubi.

11 Ang tagiposoon sang iya bana nagasalig sa iya sing malig-on, agud nga indi sia magakinahanglan sang inagaw.

12 Sia magahimo sa iya sing maayo kag indi malaut sa tanan nga adlaw sang iya kabuhi.

13 Nagapangita sia sing bulbul sang carnero, kag lino, kag nagapangabudlay sing kinabubut-on sa iya mga kamut.

14 Kaangay sia sang mga sakayan sang mga komersyante; nagadala sia sang iya kalan-on gikan sa malayo.

15 Nagabangon man sia sing gab-i pa, kag nagahatag sing kalan-on sa iya panimalay, kag sang bahin sa iya mga alagad nga babaye.

16 Ginabinagbinag niya ang ulumhan, kag ginabakal ini: sa bunga sang iya mga kamut nagatanum sia sing ulubasan.

17 Nagawagkus sia nga may kabakud sang iya mga balikawang, kag nagapabakud sang iya mga butkon.

18 Nagahantup sia nga ang iya inugbaligya maayo: ang iya kandila wala nagakapalong sa kagab-ihon.

19 Ginabutang niya ang iya mga kamut sa bolongan, kag ang iya mga kamut nagakaput sang polondan.

20 Nagauntay sia sang iya kamut sa imol; hoo, sia nagatunghol sang iya mga kamut sa nawad-an.

21 Wala sia mahadluk sang nieve sa iya panimalay: kay ang bug-os niya nga panimalay napanaptan sing escarlata.

22 Sia nagahimo sa iya kaugalingon sing mga hamil nga binordahan; ang iya panapton sukla kag purpura.

23 Ang iya bana kilala sa mga gawang, kon maglingkod sia sa tunga sang mga tigulang sang duta.

24 Nagahimo sia sing mga lino nga mapino, kag ginabaligya ini; kag nagapadala sia sing mga wagkus sa komersyante.

25 Kusug kag pagkahalangdon amo ang iya panapton; kag magakasadya sia sa tion nga palaabuton.

26 Nagabukas sia sang iya baba sa kaalam; kag ang palatukuran sang kalolo yara sa iya dila.

27 Nagatatap sia sing maayo sa mga pagginawi sang iya panimalay, kag wala nagakaon sang kalan-on sang katamad.

28 Ang iya mga anak nagabangon, kag nagatawag sa iya bulahan; ang iya bana man, kag sia nagadayaw sa iya.

29 Madamu nga mga anak nga babaye ang nakahimo sing takus, apang ikaw nagalabaw sa ila tanan.

30 Ang kaalikaya malimbongon, kag ang katahum kadayawan: apang ang babaye nga nagakahadluk sa GINOO, dayawon sia.

31 Hatagi sia sang bunga sang iya mga kamut; kag ang iya kaugalingon nga mga buluhaton magdayaw sa iya sa mga gawang.ahigkoan.

AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE