لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر
(قىسقىچە چۈبەندۈرۈش)

بۇ كىتابنىڭ مۇئەللىپى يەھۇدىي مىللىتىدىن بولمىغان دوختۇر لۇقادۇر. ئۇ ئۆز كىتابىنى
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ھاياتىنىڭ گۇۋاھچىلىرى بولغان كىشىلەرنىڭ ئۆز كۆزى بىلەن
كۆرگەنلىرىنى ئاساس قىلىپ يېزىپ چىققان.

لۇقا بۇ كىتابتا ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئىسرائىللارغا ۋەدە قىلىنغان قۇتقۇزغۇچى بولۇپلا
قالماي، بەلكى پۈتكۈل ئىنسانلارنىڭ قۇتقۇزغۇچىسى ئىكەنلىكىنى سۈرەتلەپ بېرىپ، ئۇنىڭ
تۇغۇلۇبىدىن تاكى ئاسمانغا كۆتۈرۈلۈبىگىچە بولغان ۋەقەلەرنى تەپسىلىي بايان قىلغان.
بۇ كىتابتا خۇدانىڭ ئىنسانلارنى قۇتقۇزۇش پىلانىنىڭ يەھۇدىيلار ۋە يەھۇدىي
ئەمەسلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىغانلىقى، خۇش خەۋەر ئېلىپ كېلىدىغان بەخت، دۇئا
قىلىشنىڭ مۇھىملىقى، ھەزرىتى ئەيسانىڭ ھەر خىل ھاجەتمەنلەرگە، بولۇپمۇ بۇ ۋاقىتلاردا
تۆۋەن ئورۇندا تۇرىدىغان ئاياللار، نامراتلار ۋە «گۇناھكارلار» غا كۆڭۈل بۆلگەنلىكى ۋە
مۇقەددەس روھنىڭ ئەۋەتىلىشى نۇقتىلىق تەكىتلەنگەن.

تېزىس:
1. ھەزرىتى ئەيسانىڭ دۇنياغا كېلىشى ۋە بالىلىق چاغلىرى
(1_، 2_بابلار)
2. ھەزرىتى ئەيسانىڭ چۆمۈلدۈرۈلۈبى ۋە سىنىلىشى
(3_بابتىن 4_با 13_ئايەتكىچە)
3. ھەزرىتى ئەيسانىڭ جەلىلىيىدىكى خىزمىتى
(4_با 14_ئايەتتىن 9_با 50_ئايەتكىچە)
4. ھەزرىتى ئەيسانىڭ يېرۇسالېمغا سەپىرى
(9_با 51_ئايەتتىن 19_با 27_ئايەتكىچە)
5. ھەزرىتى ئەيسانىڭ يېرۇسالېمدىكى خىزمىتى
(19_باس 28_ئايەتتىن 21_باس 4_ئايەتكىچە)
6. ھەزرىتى ئەيسانىڭ كەلگۈسىدىكى ئىشلارنى ئالدىن ئېيتىشى
(21_باس 5 _ 38_ئايەتلەر)
7. ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆلتۈرۈلۈبى ۋە تىرىلىشى
(22 _ 24_بابلار)

لۇقا بايان قىلغان
خۇش خەۋەر

مۇقەددىمە

1 ھۆرمەتلىك تېئوفىلوس جانابلىرى،
سىزگە مەلۇمكى، نۇرغۇن كىشىلەر ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئارىمىزدا
قىلغان ئىشلىرىنى خاتىرىلەبكە كىرىشكەنىدى. 2 ئۇلار خاتىرىلەبتە، بۇ
ئىشلارنى بابتىن_ئاخىر ئۆز كۆزى بىلەن كۆرۈپ، خۇش خەۋەر
تارقاتقانلارنىڭ بايانلىرىنى ئاساس قىلغان. 3 مەن بۇلارنىڭ ھەممىسىنى
بابتىن تەپسىلىي تەكشۈرۈپ ئېنىقلاپ چىققانلىقىم ئۈچۈن، بۇلارنى تەرتىپى
بويىچە يېزىپ، سىزگە مەلۇم قىلىشنى لايىق تاپتىم. 4 بۇنىڭدىن مەقسەت،
سىزگە ھەزرىتى ئەيسا ھەققىدە ئاڭلىغان تەلىملەرنىڭ ئىشەنچلىكلىكىنى
بىلدۈرۈبتۇر.
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ دۇنياخا كېلىشىدىن بېشارەت
5 ھىرود پادىشاھ يەھۇدىيلار رايونلىرىدا ھۆكۈمرانلىقىنى يۈرگۈزۈۋاتقان
1
1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 498
چاغلاردا، زەكەرىيا ئىسىملىك بىر روھانىي ئۆتكەنىدى. ئۇ ئىلگىرىكى روھانىي
ئابىيا توپىغا تەۋە بولۇپ، ئۆز نۆۋىتى كەلگەندە يېرۇسالېمدىكى مەركىزىي
ئىبادەتخانىدا* ئىشلەيتتى. ئۇنىڭ ئايالى ئېلىزابېتمۇ تۇنجى باش روھانىي
ھارۇننىڭ ئەۋلادلىرىدىن ئىدى. 6 ئۇلار ئىككىلىسى خۇدانىڭ نەزىرىدە دۇرۇس
كىشىلەردىن بولۇپ، خۇدانىڭ پۈتۈن ئەمر_پەرمانلىرىغا قاتتىق ئەمەل
قىلاتتى. 7 ئەمما، ئۇلار پەرزەنت كۆرمىگەنىدى. چۈنكى، ئېلىزابېت تۇغماس
ئىدى، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئىككىلىسى يابىنىپ قالغانىدى.
8 بىر كۈنى، زەكەرىيا ۋە ئۇنىڭ قىسمىدىكى روھانىيلار مەركىزىي
ئىبادەتخانىدا نۆۋىتى بويىچە روھانىيلىق ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىۋاتاتتى. 9 ئۇلار
ھەر كۈنى ئادىتى بويىچە ئىبادەتخانىنىڭ مۇقەددەس جايىغا كىرىپ،
خۇدانىڭ ھۇزۇرىدا ئىسرىق سېلىشقا بىر روھانىي تاللاش ئۈچۈن چەك
تابلايتتى. ئۇ كۈنى، چەك زەكەرىياغا چىقتى. 10 ئۇ مۇقەددەس جايغا كىرىپ
ئىسرىق سېلىۋاتقاندا، ئىبادەتكە كەلگەن جامائەت تابقىرىدا دۇئا
قىلىشىۋاتاتتى. 11 تۇيۇقسىز ئىسرىقداننىڭ ئوڭ تەرىپىدە زەكەرىياغا خۇدا
ئەۋەتكەن بىر پەرىشتە كۆرۈندى. 12 زەكەرىيا قورققىنىدىن ھودۇقۇپ كەتتى،
13 بىراق پەرىشتە ئۇنىڭغا:
_ ئەي زەكەرىيا، قورقمىغىن خۇدا دۇئايىڭنى قوبۇل قىلدى. ئايالىڭ
ئېلىزابېت ساڭا بىر ئوغۇل تۇغۇپ بېرىدۇ، ئۇنىڭ ئىسمىنى يەھيا قويغىن. 14 ئۇ
ساڭا خۇبال_خۇراملىق ئېلىپ كېلىدۇ، ئۇنىڭ دۇنياغا كېلىشى بىلەن نۇرغۇن
كىشىلەر خۇرسەن بولۇبىدۇ. 15 ئۇ خۇدانىڭ نەزىرىدە ئۇلۇ بولىدۇ، ھاراق_
*5. مەركىزىي ئىبادەتخانا _ ئەينى چاغدا، يەھۇدىيلارنىڭ نۇرغۇن ئىبادەتخانىلىرى بولۇپ، بۇ
يەھۇدىيلارنىڭ ئەڭ كۆپ يىغىلىپ ئىبادەت قىلىدىغان جايى ئىدى. خۇدانىڭ ئەمرى بويىچە، پەقەت
يېرۇسالېمدىكى مەركىزىي ئىبادەتخانىدىلا قۇربانلىق قىلىش توغرا بولاتتى.
باراس ئىچمەيدۇ. ئۇ ئانىسىنىڭ قورسىقىدىكى ۋاقتىدىن تارتىپلا خۇدانىڭ
499 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1_باب
مۇقەددەس روھىغا چۆمگەن بولىدۇ. 16 ئۇ نۇرغۇن ئىسرائىللارنى رەببىمىز
خۇدانىڭ يولىغا قايتۇرىدۇ. 17 ئۇ خۇدا تەرىپىدىن خۇددى ئىلياس
پەيغەمبەرگە ئاتا قىلىنغاندەك روھ ۋە كۈ_قۇدرەتكە تولغان ھالدا، ئۆزىدىن
كېيىن كېلىدىغان قۇتقۇزغۇچىدىن ئاۋۋال ئەۋەتىلىپ، ئاتا بىلەن بالىلارنىڭ
مۇناسىۋىتىنى يېڭىۋابتىن ئىناقلابتۇرۇپ، خۇداغا بويسۇنمايدىغانلارنى
ئادىللارنىڭ ئاقىلانە يوللىرىغا قايتۇرۇپ، خەلقنى رەببىنىڭ خىزمىتىنى
قىلىشقا تەييار قىلىدۇ، _ دېدى.
18 _ مەن قېرىپ قالدىم، ئايالىمنىڭ يېشىمۇ بىر يەرگە بېرىپ قالغان
تۇرسا، بۇنداق بولۇبى مۇمكىنمۇ؟ مەن ئۇنى نېمىدىن بىلەلەيمەن؟ _ دەپ
سورىدى زەكەرىيا پەرىشتىدىن.
19 پەرىشتە:
_ مەن خۇدانىڭ ھۇزۇرىدىكى جەبرائىل بولىمەن. مېنى خۇدا ساڭا بۇ
خۇش خەۋەرنى يەتكۈزۈبكە ئەۋەتتى. 20 ۋاقىت_سائىتى كەلگەندە،
سۆزلىرىم چوقۇم ئەمەلگە ئابۇرۇلىدۇ. بىراق، بۇنىڭغا ئىشەنمىگەنلىكىڭ
ئۈچۈن تىلىڭ تۇتۇلىدۇ. بالا تۇغۇلمىغۇچە، زۇۋانغا كەلمەيسەن، _ دەپلا
كۆزدىن غايىب بولدى.
21 بۇ چاغدا، زەكەرىيانى كۈتۈپ تۇرغانلار ئۇنىڭ مۇقەددەس جايدا نېمە
ئۈچۈن بۇنچىۋالا كېچىككەنلىكىنى چۈبەنمەي ھەيران بولۇبتى.
22 كۆپچىلىك ئۇنىڭ مۇقەددەس جايدىن چىقىپ، گەپ قىلالماي، قوللىرى
ئارقىلىق ئىشارەت قىلىپ مەقسىتىنى بىلدۈرگەنلىكىدىن، ئۇنىڭ مۇقەددەس
جايدا بىرەر غايىبانە ئالامەتنى كۆرگەنلىكىنى چۈبەندى.
23 زەكەرىيا ئىبادەتخانىدىكى نۆۋەتچىلىك مۇددىتى توبۇبى بىلەنلا
ئۆيىگە قايتتى. 24 دەرۋەقە، ئۇزۇن ئۆتمەي ئۇنىڭ ئايالى ئېلىزابېت ھامىلىدار
بولۇپ، بەش ئايغىچە تالا_تۈزگە چىقمىدى. 25 ئۇ: «ئەمدى رەببىم ماڭا
ياخشىلىق قىلىپ، مېنى خالايىق ئالدىدا نومۇستىن قۇتقۇزدى» دېدى.
1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 500
ھەزرىتى ئەيسانىڭ دۇنياخا كېلىشىدىن بېشارەت
26_27 ئېلىزابېت ھامىلىدار بولۇپ ئالتە ئاي بولغاندا، خۇدا
پەرىشتە جەبرائىلنى جەلىلىيە ئۆلكىسىدىكى ناسىرە دېگەن بەھەرگە،
مەريەم ئىسىملىك بىر قىزنىڭ قېشىغا ئەۋەتتى. مەريەم بىلەن داۋۇت
پادىشاھنىڭ ئەۋلادىدىن بولغان يۈسۈپنىڭ چېيى ئىچكۈزۈلگەنىدى.
28 جەبرائىل مەريەمنىڭ ئالدىغا بېرىپ:
_ سالام ساڭا، ئەي خۇدانىڭ بەپقىتىگە مۇيەسسەر بولغان قىز.
رەببىم ساڭا ياردۇر _ دېدى.
29 بۇنىڭدىن بەك تەمتىرەپ كەتكەن مەريەم بۇ سۆزلەرنىڭ مەنىسى
نېمىدۇ، دەپ ئويلىدى. 30 جەبرائىل ئۇنىڭغا:
_ ئەي مەريەم، قورقمىغىن. سەن خۇدانىڭ بەپقىتىگە ئېرىشتىڭ.
31 ھامىلىدار بولۇپ بىر ئوغۇل تۇغىسەن، ئىسمىنى ئەيسا [مەنىسى: «پەرۋەر-
دىگار قۇتقۇزىدۇ»] قويغىن. 32 ئۇ ئۇلۇ بولىدۇ، ئۇلۇ خۇدا ئۇنى ئوغلۇم، دەپ
ئاتايدۇ. پەرۋەردىگار خۇدا ئۇنى ئەجدادى پادىشاھ داۋۇتنىڭ تەختىگە
ئولتۇرغۇزىدۇ. 33 ئۇ ياقۇپنىڭ جەمەتى بولغان ئىسرائىللارنىڭ مەڭگۈ
پادىشاھى بولىدۇ، ئۇنىڭ پادىشاھلىقى چەكسىزدۇر، _ دېدى.
34 _ مەن تېخى قىز تۇرسام، بۇ قانداقمۇ مۇمكىن بولسۇن؟ _ دەپ
سورىدى مەريەم پەرىشتىدىن.
35 _ خۇدانىڭ مۇقەددەس روھى سېنىڭ ۋۇجۇدۇڭغا چۈبىدۇ. ئۇلۇ
خۇدانىڭ كۈ_قۇدرىتى ساڭا سايە بولۇپ يېقىنلىشىدۇ. بۇڭا، سەندىن
*35. خۇدانىڭ ئوغلى _ بۇ نام ھەرگىزمۇ خۇدا بىلەن ھەزرىتى ئەيسا ئوتتۇرىسىدىكى جىسمانىي
جەھەتتىكى ئاتا_بالىلىق مۇناسىۋەتنى ئەمەس، بەلكى روھىي جەھەتتىكى مۇناسىۋەتنى بىلدۈرىدۇ.
تۇغۇلىدىغان مۇقەددەس پەرزەنت خۇدانىڭ ئوغلى* دەپ ئاتىلىدۇ.
501 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1_باب
36 تۇغقىنىڭ ئېلىزابېتقا قارا كىشىلەر ئۇنى تۇغماس دەيتتى. ئۇ ھازىر بۇنچە
يابىنىپ قالغان بولسىمۇ، ئۇنىڭ ئوغۇلغا قورساق كۆتۈرگىنىگە ئالتە ئاي
بولۇپ قالدى. 37 چۈنكى، خۇدا قىلالمايدىغان ھېچقانداق ئىش يوق، _ دېدى
جەبرائىل.
38 _ مەن خۇدانىڭ خىزمىتىگە تەييارمەن، دېگىنىڭىزدەك بولسۇن، _
دېدى مەريەم. بۇنىڭ بىلەن، جەبرائىل ئۇنىڭ يېنىدىن كەتتى.
مەريەمنىڭ ئېلىزابېتنى يوقلىشى
39 ئۇزۇن ئۆتمەي، مەريەم ئالدىراش يولغا چىقىپ، يەھۇدىيە
ئۆلكىسىنىڭ تاغلىق رايونىدىكى بىر بەھەرگە باردى. 40 ئۇ يەردە
زەكەرىيانىڭ ئۆيىگە كىرىپ، ئېلىزابېتقا سالام بەردى. 41_42 ئېلىزابېت
مەريەمنىڭ سالىمىنى ئاڭلىغاندا، قورسىقىدىكى بوۋاق سەكرەپ كەتتى.
ئېلىزابېت مۇقەددەس روھقا چۆمۈپ، يۇقىرى ئاۋاز بىلەن مۇنداق دېدى:
_ ئاياللار ئىچىدە ئەڭ بەختلىك ئايالسەن، قورسىقىڭدىكى بوۋاقمۇ
بەختلىكتۇر. 43 رەببىمنىڭ ئانىسى بولۇش سۈپىتىڭ بىلەن مېنى يوقلاپ
كېلىشىڭگە مۇناسىپ ئەمەسمەن. 44 سالىمىڭ قۇلىقىمغا كىرگەندە،
قورسىقىمدىكى بوۋاق سۆيۈنۈپ سەكرەپ كەتتى. 45 سەن، «خۇدا ماڭا
بەرگەن ۋەدىسىنى جەزمەن ئەمەلگە ئابۇرىدۇ» دەپ ئىشەنگەچكە،
نەقەدەر بەختلىكسەن
مەريەمنىڭ خۇداخا ئوقۇخان مەدھىيىسى
46 مەريەممۇ خۇش بولۇپ مۇنداق دېدى:
1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 502
«قەلبىمدىن ئۇلۇغلايمەن رەببىمنى،
47 قۇتقۇزغۇچىم خۇدا قىلدى خۇرسەن دىلىمنى،
48 ياد ئەتتى ئۇ مەندەك ئەرزىمەس بىر قۇلىنى.
ئەۋلادتىن ئەۋلادقىچە بەختلىك، دەپ ئاتىلارمەن بۇندىن
بېرى،
49 چۈنكى، قادىر خۇدا مەن ئۈچۈن ياراتتى ئۇلۇ ئىشلارنى.
مۇقەددەستۇر ئۇنىڭ نامى،
50 مېھىر_بەپقەت قىلار ئۇ ئىخلاسمەنلەرگە
ئەۋلادتىن ئەۋلادقىچە.
51 كۈچلۈك قولىنى سوزۇپ، تارمار قىلدى
ھىيلە_مىكىرلىك تەكەببۇرلارنى.
52 تەختىدىن چۈبۈردى ئۇ كۈچلۈك ھۆكۈمدارلارنى،
كۆتۈردى ئەرزىمەسلەرنىڭ قەددىنى.
53 سورىغانلىرىنى بەردى ئېھتىياجلىقلارغا،
قۇرۇق قول قايتۇردى خۇداغا ئېھتىياجسىز بىز، دەپ قارىغان
بايلارنى.
54 قىلغان ۋەدىسىنى ئېسىدە تۇتۇپ، بىز ئىسرائىللارغا رەھىم
قىلدى.
55 چۈنكى، ئۇ ئەجدادىمىز ئىبراھىم ھەم ئۇنىڭ ئەۋلادلىرىغا
'ئەۋلادىڭغا مەڭگۈ مېھىر_بەپقەت كۆرسىتىمەن' دەپ ۋەدە
قىلغانىدى.»
56 مەريەم ئېلىزابېتنىڭ يېنىدا ئۈ ئايدەك تۇرۇپ، ئۆز ئۆيىگە قايتتى.
503 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1_باب
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ دۇنياخا كېلىشى
57 ئېلىزابېتنىڭ ئاي_كۈنى توبۇپ، بىر ئوغۇل تۇغدى. 58 خۇدانىڭ
ئۇنىڭغا بۇنچە كاتتا مېھىر_بەپقەت كۆرسەتكەنلىكىنى ئاڭلىغان قولۇم_
قوبنىلىرى ۋە ئۇرۇق_تۇغقانلىرى ئۇنىڭ بىلەن بىرلىكتە خۇباللىققا چۆمدى.
59 بوۋاق تۇغۇلۇپ سەككىز كۈن بولغاندا، ئۇرۇق_تۇغقانلار كېلىپ،
بالىنىڭ خەتنىسىنى قىلىپ، ئۇنىڭغا زەكەرىيا دەپ ئاتىسىنىڭ ئىسمىنى
قويماقچى بولۇبتى. 60 بىراق، ئانىسى:
_ ياق ئىسمى يەھيا بولسۇن، _ دېدى.
61 _ بولمايدۇ ئۇرۇق_جەمەتىڭىز ئىچىدە بۇنداق ئىسىمدىكىلەر يوققۇ
_ دېيىشتى ئۇرۇق_تۇغقانلار قاربى تۇرۇپ.
62 ئاندىن، ئۇلار بالىنىڭ ئاتىسىدىن پەرزەنتىگە نېمە ئىسىم قويۇبنى
خالايدىغانلىقىنى ئىشارەت بىلەن سورابتى.
63 زەكەرىيا بىر پارچە تاختاينى ئەكەلدۈرۈپ، «ئىسمى يەھيا بولسۇن»
دەپ يازدى. كۆپچىلىك ئىنتايىن ھەيران قېلىشتى. 64 دەل بۇ چاغدا،
زەكەرىيا قايتا زۇۋانغا كېلىپ، خۇداغا مەدھىيە ئوقۇبقا بابلىدى.
65 كۆپچىلىك خۇدانىڭ بۇ مۆجىزىسىنى كۆرۈپ، ئەيمىنىپ كەتتى. بۇ خەۋەر
يەھۇدىيە ئۆلكىسىنىڭ تاغلىق رايونلىرىغا تارقالدى. 66 بۇ ئىشتىن خەۋەر
تاپقۇچىلار: «بۇ بالا كەلگۈسىدە قانداق ئادەم بولار؟» دەپ ئويلابتى،
چۈنكى خۇدانىڭ كۈ_قۇدرىتى ئۇنىڭغا يار ئىدى.
زەكەرىيانىڭ قۇتقۇزۇلۇش ھەققىدىكى سۆزلىرى
67 ئاندىن، يەھيانىڭ ئاتىسى زەكەرىيا مۇقەددەس روھقا چۆمۈپ،
خۇدانىڭ ۋەھىيسىنى يەتكۈزۈپ، مۇنداق دېدى:
1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 504
68 «پەرۋەردىگار، يەنى ئىسرائىللار ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن
خۇداغا مەدھىيىلەر ئوقۇلسۇن
چۈنكى، ئۇ باپائەت قىلىپ، خەلقىنى قۇتقۇزدى.
69_71 ئۇ ئۇلۇ پەيغەمبەرلىرى ئارقىلىق ۋەدە قىلغىنىدەك،
بىزنى دۈبمەنلىرىمىزدىن ۋە يامان كۆرگەنلەردىن قۇتقۇزۇش
ئۈچۈن،
خىزمەتكارى بولغان پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادىدىن بىر كۈچلۈك
قۇتقۇزغۇچى تىكلىدى.*
72 ئەجدادلىرىمىزغا ئىلتىپات ئەيلەپ،
مۇقەددەس ئەھدىسىنى ئېسىگە ئالدى.
73_75 ئۇ ئەجدادىمىز ئىبراھىمغا:
'مەن ئەۋلادلىرىڭنى دۈبمەنلىرىدىن قۇتقۇزىمەن،
ۋە ئۇلارنى ئۆمۈر بويى ئۆز ئالدىمدا،
ئىخلاسمەنلىك ۋە ھەققانىيلىق بىلەن،
دۈبمەنلىرىدىن قورقماي، ماڭا ئىبادەت قىلىدىغان قىلىمەن'
دەپ قەسەم بەرگەن.
76 ساڭا كەلسەك، ئەي بالام،
سەنمۇ ئۇلۇ خۇدانىڭ پەيغەمبىرى، دەپ ئاتىلىسەن.
رەببىمىزنىڭ يوللىرىنى تەييارلاش ئۈچۈن ھازىرلىغۇچى
*69_71. گەرچە بۇ ۋاقىتتا ھەزرىتى ئەيسا تېخى تۇغۇلمىغان بولسىمۇ، بىراق زەكەرىيا
خۇدادىن كەلگەن ۋەھىي ئارقىلىق مەريەمنىڭ ھەزرىتى ئەيساغا ئېغىر ئايا ئىكەنلىكىدىن خەۋەردار
ئىدى.
بولىسەن.
505 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2_باب
77 ئۇنىڭ خەلقىگە:
'گۇناھلىرىڭلار كەچۈرۈم قىلىنىپ قۇتقۇزۇلىسىلەر' دەپ
ئۇقتۇرىسەن.
78_79 چۈنكى، خۇدايىمىز بەپقەتلىك ۋە رەھىمدىلدۇر،
ئۇ ئەربتىن تاڭ بەپىقىنى ئېلىپ كېلەر بىزگە.
ئۇ نۇرىنى چاچار،
قاراڭغۇلۇق ۋە ئۆلۈم كۆلەڭگىسى ئىلكىدە ياباۋاتقانلارغا،
بابلار بىزلەرنى ئامانلىق يولىغا.»
80 يەھيا كۈندىن_كۈنگە چوڭ بولۇپ، روھىي جەھەتتىن يېتىلىپ
قالدى. ئۇ ئىسرائىل جامائىتى ئالدىدا خۇدانىڭ خىزمىتىنى قىلىشنى
بابلىغۇچە، چۆللەردە ياباپ كەلدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ دۇنياخا كېلىشى
1 يەھيا پەيغەمبەر تۇغۇلغان كۈنلەردە، رىم ئىمپېراتورى ئاۋغۇستۇس
رىم ئىمپېرىيىسىدىكى بارلىق خەلققە نوپۇس تىزىملاش بۇيرۇقى
چۈبۈردى. 2 تۇنجى قېتىملىق بۇ نوپۇس تىزىملاش، كىرىنىينىڭ سۇرىيە
ئۆلكىسىگە ۋالىي بولۇپ تۇرغان ۋاقتىدا ئېلىپ بېرىلغانىدى. 3 چۈبۈرۈلگەن
بۇيرۇق بويىچە، ھەممە ئادەم نوپۇسقا تىزىملىنىش ئۈچۈن ئۆز يۇرتلىرىغا
قايتىشتى.
4 بۇنىڭ بىلەن، پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادىدىن بولغان يۈسۈپمۇ
جەلىلىيە ئۆلكىسىدىكى ناسىرە بەھىرىدىن ئايرىلىپ، يەھۇدىيە
ئۆلكىسىدىكى پادىشاھ داۋۇتنىڭ يۇرتى بەيتلەھەم يېزىسىغا كەتتى. 5 ئۇ
بولغۇسى ئايالى مەريەمنىمۇ تىزىملىنىشقا بىللە ئېلىپ باردى. مەريەم بولسا
2
2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 506
ھامىلىدار ئىدى. 6 ئۇلار بەيتلەھەم يېزىسىدا تۇرغان ۋاقتىدا مەريەمنىڭ ئاي_
كۈنى توبۇپ قالدى. 7 بىراق، سارايلاردا ئۇلارغا ئۆي چىقمىغاچقا، بىر
ئاتخانىدا تۇرۇبقا مەجبۇر بولدى. مەريەم بۇ يەردە تۇنجى ئوغلىنى تۇغۇپ،
زاكىلاپ، ئاتنىڭ ئوقۇرىغا ياتقۇزدى.
پەرىشتىلەرنىڭ پادىچىلارخا كۆرۈنۈغى
8 بەيتلەھەم يېزىسىنىڭ سەھرالىرىدا بەزى پادىچىلار دالادا تۈنەپ،
پادىلىرىغا قارايتتى. 9 بۇ كۈنى، ئۇلارغا خۇدانىڭ بىر پەرىشتىسى كۆرۈنۈپ،
خۇدانىڭ پارلاق نۇرى ئۇلارنىڭ ئەتراپىنى يورۇتۇۋەتتى. ئۇلار ئىنتايىن
قورقۇپ كەتتى. 10 بىراق، پەرىشتە ئۇلارغا:
_ قورقماڭلار مەن سىلەرگە پۈتۈن خەلقنى خۇبال قىلىدىغان بىر
خۇش خەۋەرنى يەتكۈزىمەن. 11 بۈگۈن پادىشاھ داۋۇتنىڭ يۇرتى بەيتلەھەم
يېزىسىدا رەببىڭلار بولغان قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ* دۇنياغا كەلدى 12 «ئۇنى
قانداق تونۇيالايمىز؟» دەپ سورىساڭلار، ئۇ يەرگە بېرىڭلار. بۇ چاغدا،
ئاتنىڭ ئوقۇرىغا ياتقۇزۇلغان زاكىلاقلىق بىر بوۋاقنى كۆرىسىلەر. بۇ سىلەرگە
بېرىلگەن بەلگىدۇر، _ دېدى.
13 بىردىنلا، ھېلىقى پەرىشتىنىڭ ئەتراپىدا بابقا نۇرغۇنلىغان پەرىشتىلەر
پەيدا بولۇپ، خۇدانى مەدھىيىلەپ:
14 «ئەربىئەلادىكى خۇداغا بان_بەرەپلەر بولسۇن
ئۇنىڭ يەر يۈزىدە يېقىن كۆرگەن بەندىلىرىگە ئامانلىق
*11. مەسىھ _ پەيغەمبەرلەر ئالدىن ئېيتقان، خۇدا تەرىپىدىن تاللانغان، ھامان بىر كۈنى كېلىپ
مەڭگۈ ھۆكۈمرانلىق قىلىدىغان پادىشاھنى كۆرسىتىدۇ.
بولسۇن» دېيىشتى.
507 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2_باب
15 پەرىشتىلەر ئۇلاردىن ئايرىلىپ ئاسمانغا چىقىپ كەتكەندىن كېيىن،
پادىچىلار بىر_بىرىگە:
_ بەيتلەھەم يېزىسىغا بېرىپ، خۇدا بىزگە ئۇقتۇرغان بۇ ۋەقەنى
كۆرۈپ كېلەيلى، _ دېيىشتى.
16 ئۇلار دەرھال بەيتلەھەمگە بېرىپ، مەريەم بىلەن يۈسۈپنى تېپىپ،
ئوقۇردا ياتقان بوۋاقنى كۆردى. 17 پادىچىلار ئەھۋالنى كۆرگەندىن كېيىن،
پەرىشتە ئېيتقان بوۋاق ھەققىدىكى سۆزلەرنى كىشىلەرگە يەتكۈزدى. 18 بۇنى
ئاڭلىغانلارنىڭ ھەممىسى پادىچىلارنىڭ دېگەنلىرىگە ھەيران قېلىشتى.
19 مەريەم بولسا بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى كۆڭلىدە ساقلاپ، چوڭقۇر
ئويلىدى. 20 پادىچىلار قايتىشىپ، خۇداغا مەدھىيە ئوقۇبتى. چۈنكى،
كۆرگەن ۋە ئاڭلىغانلىرىنىڭ ھەممىسى پەرىشتىنىڭ ئېيتقىنىدەك بولۇپ
چىققانىدى.
ئاتا_ئانىسىنىڭ ھەزرىتى ئەيسانى
خۇداخا ئاتىشى
21 بوۋاق تۇغۇلۇپ سەككىزىنچى كۈنى، ئۇنىڭ خەتنىسى قىلىندى ۋە
ئەيسا دەپ ئىسىم قويۇلدى. بۇ، پەرىشتە ئۇ تېخى ئانىسىنىڭ قورسىقىدا
پەيدا بولمىغان ۋاقىتتىلا قويغان ئىسىم ئىدى.
22_23 مەريەمنىڭ قىرىقى توبقاندا، خۇدانىڭ مۇسا پەيغەمبەرگە
بەرگەن ئەمرىدىكى «تۇنجى ئوغۇل خۇداغا مەنسۇپ» دېگەن بەلگىلىمىگە
ئاساسەن، يۈسۈپ بىلەن مەريەم بالىنى مەركىزىي ئىبادەتخانىدا خۇداغا
ئاتاش ئۈچۈن، يېرۇسالېمغا ئېلىپ باردى. 24 ئۇنىڭدىن بابقا، خۇدانىڭ
تەۋراتتىكى ئەمرى بويىچە، بىر ئايالنىڭ تۇغۇتتىن كېيىن تازىلىنىشى ئۈچۈن،
2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 508
بىر جۈپ پاختەك ياكى ئىككى كەپتەر باچكىسى ئىبادەتخانىدا روھانىيلارنىڭ
قۇربانلىق قىلىشىغا ئاپىرىپ بېرىلىشى كېرەك ئىدى.*
25 بۇ چاغلاردا، يېرۇسالېمدا بىمون ئىسىملىك بىر كىشى ئۆتكەن
بولۇپ، خۇداغا ئىخلاسمەن، دۇرۇس بۇ ئادەم خۇدانىڭ ئىسرائىللارغا
تەسەللى بېرىدىغان قۇتقۇزغۇچىنى ئەۋەتىشىنى ئىنتىزارلىق بىلەن
كۈتكەنىدى. مۇقەددەس روھ ئۇنىڭغا يار ئىدى. 26 ئۇ مۇقەددەس روھتىن
كەلگەن ۋەھىيدىن ئۆزىنىڭ ھايات ۋاقتىدا پەرۋەردىگار تەيىنلىگەن
قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھنى كۆرەلەيدىغانلىقىنى بىلگەنىدى. 27 يۈسۈپ بىلەن
مەريەم ئىبادەتخانىغا بارغان كۈنى، مۇقەددەس روھ بىموننىمۇ ئىبادەتخانىغا
بابلاپ باردى. ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئاتا_ئانىسى بالىنى كۆتۈرۈپ كىرىپ،
تەۋراتتا بەلگىلەنگەن ئىشلارنى ئادا قىلماقچى بولۇۋاتقاندا، 28 بىمون ئۇلارنىڭ
ئالدىغا بېرىپ بالىنى قۇچىقىغا ئېلىپ، خۇداغا مۇنداق مەدھىيە ئوقۇدى:
29 «ئى ئىگەم، سۆزۈڭدە تۇرۇپسەن.
ئەمدى بۇ ئالەمدىن كەتسەم، رازىمەن.
30 چۈنكى، دېگىنىڭدەك ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆردۈم
31 پۈتۈن ئىنسانلارغا ھازىرلىغان قۇتقۇزغۇچىڭنى.
32 ئۇ سېنىڭ كىملىكىڭنى پۈتۈن يەھۇدىي ئەمەسلەرگە
بىلدۈرىدىغان نۇردۇر،
خەلقىڭ ئىسرائىللارنىڭ بان_بەرىپىدۇر»
*24. تەۋراتتا ئېيتىلىشىچە، بىر ئايال بالا تۇغقاندىن كېيىن، دىنىي جەھەتتە ناپاك، دەپ قارىلىدۇ.
تۇغۇپ قىرىق كۈن توبقاندا، قۇربانلىق قىلىپ، قايتا «پاك» ھالەتكە كېلىدۇ.
33 بالىنىڭ ئاتا_ئانىسى بىموننىڭ بالا ھەققىدە ئېيتقانلىرىغا ھەيران
509 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2_باب
قېلىشتى. 34 بىمون ئۇلارغا بەخت تىلەپ، مەريەمگە مۇنداق دېدى:
_ مانا بۇ بالا خۇدا تەرىپىدىن ئىسرائىلىيىدىكى نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ
ھالاك بولۇبى ۋە نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ قۇتقۇزۇلۇبى ئۈچۈن تەيىنلەندى.
گەرچە ئۇ خۇدانىڭ بېشارىتى بولسىمۇ، نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنى ھاقارەتلەپ
رەت قىلىدۇ. 35 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلارنىڭ كۆڭلىدىكى مەخپىي غەرەزلەر
ئابكارىلىنىدۇ. ئۇنىڭ رەت قىلىنىشى بىلەن، سېنىڭ يۈرىكىڭگە ئۆتكۈر بىر
قىلىچ سانجىلغاندەك، قەلبىڭ قايغۇدىن ئۆرتىنىدۇ.
36 ئىبادەتخانىدا ئابېر قەبىلىسىدىن بولغان پانۇئىلنىڭ قىزى ھاننا
ئىسىملىك يابانغان بىر ئايال پەيغەمبەرمۇ بار بولۇپ، ئۇ توي قىلىپ، ئېرى
بىلەن يەتتە يىل بىللە ياباپ، 37 كېيىن تۇل قالغانىدى. ئۇ سەكسەن تۆت
يابقا كىرگەن بولۇپ، ئىبادەتخانا ھويلىلىرىدىن چىقماي، روزا تۇتۇپ،
كېچە_كۈندۈز دۇئا قىلىپ، خۇداغا ئىبادەت قىلاتتى. 38 بىمون گېپىنى
تۈگىتىشى بىلەن، ھاننا يېتىپ كېلىپ خۇداغا بۈكۈر ئېيتتى، ھەمدە
ئىسرائىللارنىڭ قۇتقۇزۇلۇبىنى كۈتۈۋاتقان بارلىق خالايىققا بالا توغرىسىدا
سۆز قىلدى.
39 يۈسۈپ بىلەن مەريەم تەۋراتتا بەلگىلەنگەن ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى
ئادا قىلغاندىن كېيىن، جەلىلىيە ئۆلكىسىدىكى ئۆز يۇرتى ناسىرە بەھىرىگە
قايتتى. 40 ھەزرىتى ئەيسا چوڭ بولغانسېرى ساغلام ۋە ئەقىل_پاراسەتلىك
بولۇپ يېتىشتى. خۇدانىڭ مېھىر_بەپقىتىمۇ ئۇنىڭغا يار بولۇپ كەلدى.
ياش ئەيسا ئىبادەت9انىدا
*41. ئۆتۈپ كېتىش ھېيتى _ بۇ يەھۇدىيلارنىڭ مىسىردىكى قۇللۇق ھاياتىدىن قۇتۇلغان كۈنىنى
خاتىرىلەش ھېيتى.
41 ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئاتا_ئانىسى ھەر يىلى ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىدا*
2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 510
يېرۇسالېمغا باراتتى. 42 ھەزرىتى ئەيسا ئون ئىككى يابقا كىرگەن يىلى، ئۇلار
ئۇنى ئېلىپ، ئادىتى بويىچە يېرۇسالېمغا يەنە باردى. 43 ھېيت تۈگىگەندىن
كېيىن، ئاتا_ئانىسى ئۆيىگە قاراپ يول ئالدى، ھەزرىتى ئەيسا بولسا
يېرۇسالېمدا قالدى. بۇ ئىشتىن ئاتا_ئانىسىنىڭ خەۋىرى يوق ئىدى، 44 چۈنكى
ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانى ھەمراھلىرى بىلەن بىللە كېلىۋاتىدۇ، دەپ
ئويلىغانىدى. بىر كۈن يول يۈرگەندىن كېيىن، ئۇلار تۇغقان_بۇرادەرلىرى
ئارىسىدىن ئۇنى ئىزدەبكە بابلىدى. 45 ئىزدەپ تاپالمىغاندىن كېيىن،
كەينىگە يېنىپ يېرۇسالېمغا بېرىپ ئىزدىدى.
46 ئۈچىنچى كۈنى، ھەزرىتى ئەيسانى مەركىزىي ئىبادەتخانا ھويلىسىدا
تەۋرات ئۇستازلىرىنىڭ ئارىسىدا ئولتۇرۇپ، ئۇلارنىڭ تەلىملىرىنى ئاڭلاپ،
ئۇلاردىن سوئال سوراۋاتقاننىڭ ئۆزىدە تاپتى. 47 ئۇنىڭ سۆزلىرىنى
ئاڭلىغانلارنىڭ ھەممىسى ئۇنىڭ ئەقلىگە ۋە بەرگەن جاۋابلىرىغا ھەيران
قېلىشتى. 48 ئاتا_ئانىسىمۇ بۇنى كۆرۈپ ناھايىتى ھەيران قېلىشتى، بىراق
ئانىسى ئۇنىڭغا:
_ ۋاي بالام نېمىشقا بىزگە ئۇقتۇرماي قېلىپ قالدىڭ؟ داداڭ ئىككىمىز
سەندىن بەك ئەنسىرەپ، ئىزدىمىگەن يېرىمىز قالمىدى _ دېدى.
49 _ ئىزدەبنىڭ نېمە ھاجىتى؟ ئەجەبا، سىلەر مېنىڭ چوقۇم ئاتامنىڭ
ئۆيىدە بولىدىغانلىقىمنى بىلمەمتىڭلار؟ _ دەپ جاۋاس بەردى ھەزرىتى
ئەيسا. 50 لېكىن، ئۇلار بۇ سۆزنىڭ مەنىسىنى چۈبەنمىدى.
51 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلار بىلەن ناسىرە بەھىرىگە قايتتى. ئۇ ھەرقانداق
ئىشتا ئاتا_ئانىسىنىڭ گېپىگە كىرەتتى. ئانىسى يۈز بەرگەن بۇ ئىشلارنىڭ
ھەممىسىنى كۆڭلىدە چىڭ ساقلىدى. 52 بۇنداق قىلىپ، ھەزرىتى ئەيسانىڭ
بوي_تۇرقى ۋە ئەقىل_پاراسىتى يېتىلىپ، خۇدانىڭ ۋە كىشىلەرنىڭ زوقىنى
كەلتۈرىدىغان بولدى.
511 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3_باب
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ تەلىم بېرىشى
1_2 رىم ئىمپېراتورى تىبېرىيۇسنىڭ 15 _ يىلى، خۇدادىن چۆلدە
ياباۋاتقان زەكەرىيانىڭ ئوغلى يەھياغا ۋەھىي كەلدى. بۇ چاغدا،
يەھۇدىيە ئۆلكىسىدە پونتىي پىلاتۇس ۋالىي ئىدى. ھىرود خان جەلىلىيە
ئۆلكىسىدە، ھىرود خاننىڭ ئىنىسى فىلىپ خان ئىتۇرىيە ۋە تراخونىتىس
ئۆلكىلىرىدە، لىسانياس خان ئابىلىنىي ئۆلكىسىدە ھاكىمىيەت يۈرگۈزۈۋاتاتتى.
ھانناندىن كېيىن قاياپا باش روھانىيلىق قىلىۋاتاتتى. 3 خۇدادىن كەلگەن
ۋەھىي بويىچە، يەھيا پەيغەمبەر ئىئوردان دەرياسى ۋادىسىدىكى رايونلارنى
كېزىپ يۈرۈپ:
_ يامان يوللىرىڭلاردىن يېنىپ، توۋا قىلىڭلار توۋا قىلغانلىقىڭلارنى
بىلدۈرۈش ئۈچۈن چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل قىلىڭلار. بۇنداق قىلغاندا،
خۇدا سىلەرنى كەچۈرۈم قىلىدۇ _ دەپ جاكارلىدى.
4 بۇ ھەقتە يەبايا پەيغەمبەر مۇقەددەس يازمىلاردا مۇنداق دەپ
يازغانىدى:
«باياۋاندا بىر كىشى:
'دىلىڭلارنى رەببىمىزنىڭ كېلىشىگە تەييار قىلىڭلار
ئۇنىڭ يوللىرىنى تۈز قىلىڭلار
5 جىلغىلار تولدۇرۇلىدۇ،
چوڭ_كىچىك تاغلار پەسلىتىلىدۇ،
ئەگرى يوللار تۈزلىنىدۇ،
ئېگىز_پەس يوللار تەكشىلىنىدۇ.
6 بۇنداق قىلىپ، پۈتۈن ئىنسان خۇدانىڭ قۇتقۇزۇش يولىنى
كۆرەلەيدىغان بولىدۇ' دەپ توۋلايدۇ.»
3
3_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 512
7 خالايىق يەھيا پەيغەمبەرنىڭ ئالدىغا چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل قىلىش
ئۈچۈن. توپ_توپ بولۇپ كېلىشتى. بىراق، يەھيا پەيغەمبەر ئۇلارغا:
_ ئەي ساختىپەز يىلانلار توۋا قىلماي، خۇدادىن كېلىدىغان غەزەپتىن
قېچىپ قۇتۇلۇش ئۈچۈن چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل قىلايلى، دېگىنىڭلار قانداق
گەپ؟ 8 ئەگەر «گۇناھلىرىمىزغا توۋا قىلدۇق» دېسەڭلار، ئۇنى
ھەرىكىتىڭلار بىلەن ئىسپاتلاڭلار. ئۇنىڭ ئۈستىگە، ئۆزۈڭلارچە «بىز
ئىبراھىمنىڭ ئەۋلادى بولغانلىقىمىز ئۈچۈن، خۇدا گۇناھلىرىمىزنى چوقۇم
كەچۈرىدۇ» دەپ ئويلاپ يۈرمەڭلار خۇدا بوۋىمىز ئىبراھىمغا مۇبۇ
تابلاردىنمۇ پەرزەنتلەرنى يارىتىپ بېرەلەيدۇ. 9 پالتا دەرەخنىڭ يىلتىزىغا
يېقىنلابقاندەك، خۇدانىڭ غەزىپى ئەمدى سىلەرگە يېتىپ كېلىش ئالدىدا.
ياخشى مېۋە بەرمەيدىغان دەرەخلەر كېسىلىپ ئوتقا تابلىنىدۇ، _ دېدى.
10 كۆپچىلىك ئۇنىڭدىن:
_ ئۇنداقتا، بىز قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟ _ دەپ سورىدى.
11 _ ئىككى قۇر كىيىمى بارلار بىر قۇرىنى يوقلارغا بەرسۇن، يەيدىغىنى
بارلارمۇ بۇنداق قىلسۇن، _ دەپ جاۋاس بەردى يەھيا پەيغەمبەر.
12 خەلقنى گوللايدىغان بەزى باجگىرلارمۇ چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل
قىلغىلى يەھيا پەيغەمبەرنىڭ ئالدىغا كېلىپ:
_ ئۇستاز، بىز قانداق قىلىمىز؟ _ دەپ سورىدى.
13 _ بەلگىلەنگەندىن ئارتۇق باج ئالماڭلار، _ دېدى يەھيا پەيغەمبەر
ئۇلارغا.
14 بەزى لەبكەرلەرمۇ ئۇنىڭدىن:
_ بىزچۇ؟ قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟ _ دەپ سورابتى.
يەھيا پەيغەمبەر ئۇلارغا:
_ بابقىلارنىڭ پۇلىنى زورلۇق ياكى تۆھمەتلەر بىلەن ئېلىۋالماڭلار.
513 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3_باب
ئىش ھەققىڭلارغا رازى بولۇڭلار، _ دېدى.
15 خەلق قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھنىڭ كېلىشىنى ئۈمىد بىلەن كۈتمەكتە
ئىدى. ھەممەيلەن يەھيا پەيغەمبەرنى كۆرۈپ، ئىچىدە «قۇتقۇزغۇچى مۇبۇ
كىشىمىدۇ؟» دەپ ئويلابتى. 16 بۇنىڭ ئۈچۈن، يەھيا پەيغەمبەر ئۇلارغا:
_ مەن سىلەرنى سۇغىلا چۆمۈلدۈرىمەن. لېكىن، مەندىن كېيىن
تېخىمۇ قۇدرەتلىك بىرى كېلىدۇ. مەن ھەتتا ئۇنىڭ ئايىغىنىڭ يىپلىرىنى
يېشىشكىمۇ لايىق ئەمەسمەن. ئۇ سىلەرنى مۇقەددەس روھقا ھەم ئوتقا
چۆمۈلدۈرىدۇ. 17 ئۇ قولىدىكى كۈرەك بىلەن خاماندىكى ساپ بۇغداينى
ئامبارغا، سامىنىنى ئۆچمەس ئوتقا تابلايدىغان ئادەمگە ئوخشاش ھەممە
ئىنساننى ئايرىپ چىقىدۇ، _ دېدى.
18 يەھيا پەيغەمبەر ھەر خىل يوللار بىلەن خەلققە نەسىھەت قىلدى ۋە
خۇش خەۋەر يەتكۈزدى. 19 ئۇنىڭدىن بابقا، يەھيا پەيغەمبەر ھىرود خاننى
ئۆگەي ئاكىسىنىڭ ئايالى ھىرودىيەنى تارتىۋالغانلىقى ۋە نۇرغۇنلىغان يامان
ئىشلارنى قىلغانلىقى ئۈچۈن ئەيىبلىدى. 20 نەتىجىدە، ھىرود خان تېخىمۇ
يامان ئىشتىن بىرنى قىلدى، يەنى يەھيا پەيغەمبەرنى زىندانغا تابلىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ چۆمۈلدۈرۈلۈغى
21 يەھيا پەيغەمبەر زىندانغا تابلىنىشتىن بۇرۇن، نۇرغۇن ئادەم
ئۇنىڭدىن چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل قىلغانىدى. بۇ چاغدا، ھەزرىتى ئەيسامۇ
چۆمۈلدۈرۈبنى قوبۇل قىلدى. ئۇ دۇئا قىلىۋاتقاندا، ئاسمان يېرىلدى.
22 مۇقەددەس روھ كەپتەر ھالىتىدە ئاسماندىن چۈبۈپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە
قوندى. ئاندىن، ئەربتىن خۇدانىڭ: «سەن مېنىڭ سۆيۈملۈك ئوغلۇم، مەن
سەندىن خۇرسەنمەن» دېگەن ئاۋازى ئاڭلاندى.
3_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 514
ھەزرىتى ئەيسانىڭ نەسەبنامىسى
23 ھەزرىتى ئەيسا خۇدا يولىدا خىزمەت قىلىشقا كىرىشكەن ۋاقىتتا،
ئوتتۇز يابلاردا ئىدى. كىشىلەرنىڭ نەزىرىدە ئۇ يۈسۈپنىڭ ئوغلى ئىدى.
يۈسۈپ ئېلىينىڭ ئوغلى، 24 ئېلىي مەتتاتنىڭ ئوغلى، مەتتات لاۋىينىڭ ئوغلى،
لاۋىي مەلكىينىڭ ئوغلى، مەلكىي يانناينىڭ ئوغلى، يانناي يۈسۈپنىڭ ئوغلى،
25 يۈسۈپ ماتاتىيانىڭ ئوغلى، ماتاتىيا ئاموسنىڭ ئوغلى، ئاموس ناھۇمنىڭ
ئوغلى، ناھۇم ھېسلىنىڭ ئوغلى، ھېسلى ناغاينىڭ ئوغلى، 26 ناغاي ماھاتنىڭ
ئوغلى، ماھات ماتاتىيانىڭ ئوغلى، ماتاتىيا بىمىينىڭ ئوغلى، بىمىي
يوسېخنىڭ ئوغلى، يوسېخ يۇدانىڭ ئوغلى، 27 يۇدا يوئاناننىڭ ئوغلى، يوئانان
رېسانىڭ ئوغلى، رېسا زېرۇبابىلنىڭ ئوغلى، زېرۇبابىل بالتىيەلنىڭ ئوغلى،
بالتىيەل نەرىينىڭ ئوغلى، 28 نەرىي مەلكىينىڭ ئوغلى، مەلكىي ئادىنىڭ
ئوغلى، ئادى قوسامنىڭ ئوغلى، قوسام ئېلمادامنىڭ ئوغلى، ئېلمادام ئېرنىڭ
ئوغلى، 29 ئېر يەبۇنىڭ ئوغلى، يەبۇ ئېلىيەزەرنىڭ ئوغلى، ئېلىيەزەر
يورىمنىڭ ئوغلى، يورىم مەتتاتنىڭ ئوغلى، مەتتات لاۋىينىڭ ئوغلى، 30 لاۋىي
بىموننىڭ ئوغلى، بىمون يەھۇدانىڭ ئوغلى، يەھۇدا يۈسۈپنىڭ ئوغلى،
يۈسۈپ يونامنىڭ ئوغلى، يونام ئەلياقىمنىڭ ئوغلى، 31 ئەلياقىم مېلېئاھنىڭ
ئوغلى، مېلېئاھ مەننانىڭ ئوغلى، مەننا ماتاتانىڭ ئوغلى، ماتاتا ناتاننىڭ ئوغلى،
ناتان داۋۇتنىڭ ئوغلى، 32 داۋۇت يىشاينىڭ ئوغلى، يىشاي ئوبىدنىڭ ئوغلى،
ئوبىد بوئازنىڭ ئوغلى، بوئاز سالموننىڭ ئوغلى، سالمون ناھشوننىڭ ئوغلى،
ناھشون ئاممىنادابنىڭ ئوغلى، 33 ئاممىناداس رامنىڭ ئوغلى، رام ھېسروننىڭ
ئوغلى، ھېسرون پارەسنىڭ ئوغلى، پارەس يەھۇدانىڭ ئوغلى، 34 يەھۇدا
ياقۇپنىڭ ئوغلى، ياقۇپ ئىسھاقنىڭ ئوغلى، ئىسھاق ئىبراھىمنىڭ ئوغلى،
ئىبراھىم تەراھنىڭ ئوغلى، تەراھ ناھورنىڭ ئوغلى، 35 ناھور سېرۇخنىڭ ئوغلى،
سېرۇخ راغۇنىڭ ئوغلى، راغۇ پەلەگنىڭ ئوغلى، پەلە ئەبەرنىڭ ئوغلى،
515 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4_باب
ئەبەر بالاھنىڭ ئوغلى، 36 بالاھ قېناننىڭ ئوغلى، قېنان ئارپاخشادنىڭ
ئوغلى، ئارپاخشاد سامنىڭ ئوغلى، سام نۇھنىڭ ئوغلى، نۇھ لامىكنىڭ ئوغلى،
37 لامىك مەتۇبەلاھنىڭ ئوغلى، مەتۇبەلاھ ھانۇخنىڭ ئوغلى، ھانۇخ يارېتنىڭ
ئوغلى، يارېت ماھالالىلنىڭ ئوغلى، ماھالالىل قېناننىڭ ئوغلى، 38 قېنان
ئېنوبنىڭ ئوغلى، ئېنوش بىتنىڭ ئوغلى، بىت ئادەم ئاتىنىڭ ئوغلى،
ئادەم ئاتا بولسا، خۇدانىڭ ئوغلى ئىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ سىنىلىشى
1 ھەزرىتى ئەيسا مۇقەددەس روھقا چۆمۈپ، ئىئوردان دەرياسىدىن
قايتىپ كەلگەندىن كېيىن، مۇقەددەس روھ ئۇنى چۆل_باياۋانغا
ئېلىپ باردى. 2 ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەردە قىرىق كۈن بەيتان تەرىپىدىن
سىنالدى. ئۇ بۇ جەرياندا ھېچ نەرسە يېمىدى. بۇ ۋاقىت توبقاندا، ئۇنىڭ
قورسىقى تازا ئاچقانىدى.
3 بۇنى بىلگەن بەيتان ئۇنىڭغا:
_ ئەگەر سەن راستتىنلا خۇدانىڭ ئوغلى بولساڭ، مۇبۇ تابنى نانغا
ئايلاندۇرۇپ يە _ دېدى.
4 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋابەن:
_ تەۋراتتا: «ئىنسان پەقەت نان بىلەنلا يابىمايدۇ» دەپ يېزىلغان،
_ دېدى.
5 بەيتان يەنە ئۇنى ئېگىز جايغا چىقىرىپ، كۆزنى يۇمۇپ ئاچقۇچە
ئۇنىڭغا دۇنيادىكى بارلىق دلەتلەرنى كۆرسىتىپ:
6_7 _ ئەگەر ماڭا سەجدە قىلساڭ، مانا بۇ دلەتلەرگە ھۆكۈمرانلىق
قىلىش ھوقۇقى ۋە بان_بەۋكەتلەرنىڭ ھەممىسىنى ساڭا تەقدىم قىلىمەن.
چۈنكى، بۇلارنىڭ ھەممىسى ماڭا تاپشۇرۇلدى. مەن ئۇنى كىمگە بېرىشنى
4
4_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 516
خالىسام، بۇنىڭغا بېرىمەن، _ دېدى.
8 ھەزرىتى ئەيسا جاۋاس بېرىپ، مۇنداق دېدى:
_ تەۋراتتا: «رەببىڭلار بولغان خۇداغىلا ئىبادەت قىلىڭلار، پەقەت
ئۇنىڭغىلا خىزمەت قىلىڭلار» دېيىلگەن.
9 ئاندىن، بەيتان ھەزرىتى ئەيسانى يېرۇسالېمغا ئېلىپ باردى ۋە
مەركىزىي ئىبادەتخانىنىڭ ئەڭ ئېگىز جايىغا چىقىرىپ، مۇنداق دېدى:
_ خۇدانىڭ ئوغلى بولساڭ، مۇبۇ يەردىن سەكرەپ باققىنا 10 چۈنكى،
تەۋراتتا: «خۇدا پەرىشتىلىرىگە سېنى قوغداش توغرۇلۇق ئەمر قىلغان،
11 پۇتۇڭنىڭ تابلارغا ئۇرۇلماسلىقى ئۈچۈن، سېنى قوللىرىدا تۇتۇۋالىدۇ» دەپ
يېزىلغان ئەمەسمۇ؟
12 _ تەۋراتتا: «رەببىڭلار خۇدانى سىناپ بېقىشقا بولمايدۇ» دەپمۇ
يېزىلغان، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا.
13 بەيتان ھەر خىل ئۇسۇلدا ھەزرىتى ئەيسانى سىناپ
ئازدۇرالمىغاندىن كېيىن، ئۇنى ۋاقتىنچە تابلاپ كېتىپ قالدى.
ھەزرىتى ئەيسا جەلىلىيە ئۆلكىسىدە
14 ھەزرىتى ئەيسا مۇقەددەس روھنىڭ كۈ_قۇدرىتىگە چۆمگەن ھالدا
جەلىلىيە ئۆلكىسىگە قايتىپ كەلدى. ئۇزۇن ئۆتمەي، ئۇنىڭ نامى بۇ
ئەتراپتىكى رايونلارغا تارقالدى. 15 ئۇ ئىبادەتخانىلاردا كىشىلەرگە تەلىم
بېرىپ، ئۇلارنىڭ ماختىشىغا سازاۋەر بولدى.
16 ئۇ ئۆز يۇرتى ناسىرە بەھىرىگە كېلىپ، دەم ئېلىش كۈنى
ئادەتتىكىدەك ئىبادەتخانىغا باردى. ئۇ ئۆرە تۇرۇپ مۇقەددەس يازمىلارنى
ئوقۇماقچى بولغاندا، 17 ئىبادەتخانا خىزمەتچىسى ئۇنىڭغا يەبايا
پەيغەمبەرنىڭ يازمىسىنى بەردى. ئۇ ئۇنى ئېچىپ، مۇنۇ ئايەتلەر يېزىلغان
517 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4_باب
يەرنى تېپىپ ئوقۇدى:
18_19 «خۇدانىڭ روھى مېنىڭ ۋۇجۇدۇمدا. چۈنكى، ئۇ مېنى
كەمبەغەللەرگە خۇش خەۋەر يەتكۈزۈبكە تاللاپ،
كۈ_قۇدرەت ئاتا قىلدى.
ئۇ مېنى تۇتقۇنلارغا: 'ئازاد بولىسىلەر'، قارىغۇلارغا:
'كۆرەلەيدىغان بولىسىلەر' دەپ جاكارلابقا ئەۋەتتى.
خۇدا مېنى ئېزىلگەنلەرنى ئەركىنلىككە ئېرىشتۈرۈبكە،
خۇدانىڭ خەلقىنى قۇتقۇزۇش ۋاقتىنىڭ يېتىپ
كەلگەنلىكىنى ئۇقتۇرۇبقا ئەۋەتتى.»
20 ھەزرىتى ئەيسا يازمىنى يېپىپ ئىبادەتخانا خىزمەتچىسىگە قايتۇرۇپ
بەرگەندىن كېيىن، تەلىم بەرگىلى ئولتۇردى. پۈتۈن ئىبادەتخانىدىكىلەر
كۆزلىرىنى ئۇنىڭدىن ئۈزمەي قاراپ ئولتۇرۇبتى. 21 ئۇ كۆپچىلىككە:
_ سىلەر ئاڭلىغان بۇ ئايەت بۈگۈن ئەمەلگە ئابۇرۇلدى، _ دېدى.
22 بۇنى ئاڭلىغان كۆپچىلىك ئۇنىڭ ياخشى گېپىنى قىلىشتى ۋە ئۇنىڭ
مېھىر_بەپقەتلىك سۆزلىرىگە ھەيران قېلىشتى. بىراق، بەزىلەر:
_ قانداق گەپ؟ بۇ يۈسۈپنىڭ ئوغلى ئەمەسمۇ؟ _ دېيىشتى.
23 ھەزرىتى ئەيسا سۆزىنى داۋاملابتۇرۇپ:
_ سىلەر چوقۇم ماڭا «ئەي تېۋىپ، ئاۋۋال ئۆزۈڭنى ساقايت» دېگەن
تەمسىلنى ئەسلىتىپ، «كەپەرناھۇم بەھىرىدە ياراتقان مۆجىزىلىرىڭدىن
خەۋەر تاپتۇق. ئەمدى ئۆز يۇرتۇڭدىمۇ بىرەر كارامەت كۆرسەتمەمسەن؟»
دېمەكچى بولۇۋاتىسىلەر. 24 بىراق بۇنى بىلىپ قويۇڭلاركى، ھېچقانداق
پەيغەمبەر ئۆز يۇرتىدا ھەرگىز قاربى ئېلىنمايدۇ. 25 ئىلياس پەيغەمبەر
4_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 518
ۋاقتىدا، ئۇدا ئۈ يىل ئالتە ئاي يامغۇر ياغماي، ئىسرائىلىيىنىڭ ھەممە يېرىدە
قۇرغاقچىلىق يۈز بەرگەن بولۇپ، ئۇ يەردىمۇ ئاچارچىلىقتا قالغان نۇرغۇن
بىچارە تۇل ئاياللار بار ئىدى. 26 بىراق، ئۇلار خۇدانى رەت قىلغاچقا، گەرچە
ئىلياس پەيغەمبەر يەھۇدىي بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ ھېچقايسىسىغا ياردەم
بېرىشكە ئەۋەتىلمىگەن. ئەكسىچە، سىدون ۋىلايىتىنىڭ سەرەپەت
بەھىرىدىكى يەھۇدىي بولمىغان ھېلىقى تۇل ئايالغىلا مۆجىزە كۆرسىتىشكە
ئەۋەتىلگەن.
27 يەنە بۇنىڭغا ئوخشاش، ئېلىشا پەيغەمبەر زامانىدا، ئىسرائىلىيىدە
ماخاۋ كېسىلىگە* گىرىپتار بولغانلار نۇرغۇن بولسىمۇ، لېكىن ئۇلار خۇدانى
رەت قىلغاچقا، ئېلىشا پەيغەمبەر ھېلىقى سۇرىيىلىك نامان ئىسىملىك
يەھۇدىي بولمىغان كىشىنىلا ساقايتىشقا ئەۋەتىلگەن _ دېدى.
28 ئىبادەتخانىدىكىلەر بۇ سۆزلەرنى ئاڭلاپ، ئۇنىڭ «خۇدا ئەمدى
سىلەرگە ئەمەس، بەلكى يەھۇدىي ئەمەسلەرگە مېھىر_بەپقەت
كۆرسىتىدۇ» دېمەكچى بولغانلىقىنى بىلىپ، دەرغەزەپكە كەلدى.
29 ھەممەيلەن ئورنىدىن تۇرۇبۇپ، ھەزرىتى ئەيسانى يار ئۈستىگە قۇرۇلغان
بۇ بەھەرنىڭ سىرتىغا ھەيدەپ ئاپىرىپ، ياردىن يىقىتىپ ئۆلتۈرمەكچى
بولۇبتى. 30 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا كىشىلەر ئارىسىدىن بىمالال مېڭىپ
چىقىپ كەتتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ جىنلارنى ھەيدىۋېتىشى
31 ھەزرىتى ئەيسا جەلىلىيە ئۆلكىسىنىڭ كەپەرناھۇم بەھىرىگە قايتىپ
*27. ماخاۋ كېسىلى _ بىر خىل قورقۇنچلۇق تېرە كېسىلى بولۇپ، يەھۇدىيلار بۇ خىل كېسەلگە
گىرىپتار بولغانلارنى ناپاك، دەپ قارايتتى.
باردى. ئۇ يەردە يەھۇدىيلار دەم ئالىدىغان بەنبە كۈنى ئىبادەتخانىغا بېرىپ،
519 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4_باب
خەلققە تەلىم بېرىپ تۇردى. 32 ئۇنىڭ تەلىمىنى ئاڭلىغانلار ھەيران قېلىشتى.
چۈنكى، ئۇنىڭ تەلىملىرى نوپۇزلۇق ئىدى. 33 ئىبادەتخانىدا جىن چاپلابقان
بىر كىشى بولۇپ، ئۇنىڭدىكى جىنلار:
34 _ ئەي ناسىرەلىك ئەيسا، بىز بىلەن كارىڭ بولمىسۇن بىزنى
يوقاتماقچىمۇسەن؟ مەن سېنىڭ كىملىكىڭنى بىلىمەن. خۇدا ئەۋەتكەن
مۇقەددەس بولغۇچىسەن _ دەپ توۋلاپ كەتتى.
35 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭدىكى جىنغا بۇيرۇق قىلىپ:
_ ئاغزىڭنى يۇم، بۇ ئادەمنىڭ تېنىدىن چىق _ دېدى. جىن ھېلىقى
ئادەمنى كىشىلەر ئالدىدىلا يىقىتىۋېتىپ، ئۇنى ھېچنېمە قىلماي تېنىدىن
چىقىپ كەتتى.
36 بۇنىڭدىن ھەيران بولغان كۆپچىلىك بىر_بىرىگە:
_ ئۇنىڭ سۆزلىرى نېمىدېگەن كۈچلۈك ئۇ دەرۋەقە جىنلارغا بۇيرۇق
قىلىش نوپۇزى ۋە قۇدرىتىگە ئىگە ئىكەن جىنلار راستتىنلا چىقىپ كەتتى،
_ دېيىشتى. 37 بۇنىڭدىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسانىڭ نامى بۇ ئەتراپتىكى
رايونلارغا تارقىلىپ كەتتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ نۇرخۇن كېسەللەرنى ساقايتىشى
38 ھەزرىتى ئەيسا ئىبادەتخانىدىن چىقىپ سىمۇننىڭ ئۆيىگە بارغاندا،
سىمۇننىڭ قېينانىسى كېسەل بولۇپ، قىزىتمىسى ئۆرلەپ قالغانىدى. بۇڭا،
ئۇلار ھەزرىتى ئەيسادىن ئۇنى ساقايتىپ بېرىشنى ئۆتۈنۈپ سورىدى.
39 ھەزرىتى ئەيسا كېسەل ئايالنىڭ يېنىغا بېرىپ، ئۇنىڭ قىزىتمىسىنىڭ
يېنىشىنى بۇيرۇدى. قىزىتما بۇ ئان يېنىپ كەتتى. ئۇ ئايال دەرھال ئورنىدىن
تۇرۇپ، ئۇلارنى كۈتۈبكە بابلىدى.
40 كۈن پېتىش ۋاقتىدا، كىشىلەر ھەر خىل كېسەللەرنى ھەزرىتى
5_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 520
ئەيسانىڭ ئالدىغا ئېلىپ كېلىشتى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا قولىنى بىر_
بىرلەپ تەگكۈزۈپ قويغانىدى، ئۇلار ساقىيىپ كەتتى. 41 كىشىلەرنىڭ تېنىدىن
چىققان جىنلار: «سەن خۇدانىڭ ئوغلى» دەيتتى. چۈنكى، ئۇلار ئۇنىڭ
قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ ئىكەنلىكىنى بىلەتتى. بىراق، ھەزرىتى ئەيسا بولسا
ئۇلارنى ئەيىبلەپ، ئۇلارنىڭ گەپ قىلىشىغا يول قويمىدى.
42 تاڭ ئاتقاندا، ھەزرىتى ئەيسا بەھەردىن چىقىپ، تىنچ بىر جايغا
كەتتى. كۆپچىلىك ئۇنى ئىزدەپ يۈرۈپ، ئاخىر تاپتى ۋە ئۇنى كەتكۈزمەي
ئۆزلىرى بىلەن بىللە تۇرغۇزماقچى بولۇبتى. 43 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا
ئۇلارغا:
_ بابقا بەھەر_يېزىلارغىمۇ بېرىپ، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا دائىر
خۇش خەۋەرنى تارقىتىشىم كېرەك. چۈنكى، خۇدا مېنى بۇ خىزمەت بىلەن
ئەۋەتكەن، _ دېدى.
44 بۇنىڭ بىلەن، ھەزرىتى ئەيسا يەھۇدىيلارنىڭ ھەرقايسى
رايونلىرىدىكى ئىبادەتخانىلاردا تەلىم بەردى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تۇنجى قېتىم غاگىرت چاقىرىشى
1 بىر كۈنى ھەزرىتى ئەيسا گىنەسار كۆلىنىڭ بويىدا تۇرغاندا، كىشىلەر
ئۇنىڭدىن خۇدانىڭ سۆزىنى ئاڭلاش ئۈچۈن ئۇنىڭ ئەتراپىغا زىچ
ئولابتى. 2 ھەزرىتى ئەيسا كۆل بويىدا تۇرغان ئىككى كېمىنى كۆردى.
بېلىقچىلار كېمىدىن چۈبۈپ، قىرغاقتا تورلىرىنى يۇيۇبۇۋاتاتتى. 3 ھەزرىتى
ئەيسا بېلىقچى سىمۇننىڭ كېمىسىگە چىقىپ، ئۇنىڭدىن كېمىنى قىرغاقتىن
سەل يىراقلىتىشنى تەلەپ قىلدى. ئاندىن، ئۇ كېمىدە ئولتۇرۇپ خالايىققا
تەلىم بەردى. 4 تەلىم بېرىپ بولغاندىن كېيىن، سىمۇنغا:
_ كېمىنى چوڭقۇرراق يەرگە ھەيدەپ بېرىپ، تورلىرىڭلارنى سېلىپ،
5
521 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 5_باب
بېلىقىڭلارنى تۇتۇڭلار، _ دېدى.
5 _ ئۇستازىم، بىز كېچىچە جاپا تارتىپ ھېچ نەرسە تۇتالمىدۇق، _
دېدى سىمۇن، _ بىراق، دېگىنىڭىزگە بىنائەن تورنى سالساق سالايلى.
6 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار تورلىرىنى كۆلگە سېلىۋىدى، بېلىقلار تورغا پاتماي
قېلىپ، تورلار يىرتىلىشقا بابلىدى. 7 ئۇلار بابقا كېمىدىكى بېرىكلىرىنى
ياردەمگە چاقىرىشتى. ئۇلار كېلىپ، بېلىقلارنى ئىككى كېمىگە لىق
قاچىلىۋىدى، كېمىلەر بېلىقنىڭ جىقلىقىدىن چۆكۈپ كەتكىلى تاس قالدى. 8 بۇ
ئىشنى كۆرگەن سىمۇن ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىدا تىزلىنىپ تۇرۇپ:
_ ئى رەببىم، مەندىن يىراقلىشىڭ، گۇناھكارمەن _ دېدى. 9 چۈنكى،
سىمۇن ۋە ئۇنىڭ بېرىكلىرى بۇنچىۋالا كۆپ بېلىق تۇتقانلىقىدىن ھەيران
بولغانىدى. 10 بابقا كېمىدىكى بېرىكلىرى _ زەبەدىينىڭ ئوغۇللىرى ياقۇپ
بىلەن يۇھاننامۇ ھەيران بولدى. ھەزرىتى ئەيسا سىمۇنغا:
_ قورقما، بۇنىڭدىن كېيىن بېلىق تۇتۇبنىڭ ئورنىغا، ماڭا ئادەم
تۇتىسەن، _ دېدى.
11 ئۇلار كېمىنى قىرغاققا توختىتىپ، ھەممە نەرسىنى تابلاپ، ھەزرىتى
ئەيساغا ئەگىشىپ ماڭدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ماخاۋ كېسىلىنى ساقايتىشى
12 بىر قېتىم، ھەزرىتى ئەيسا مەلۇم بىر بەھەرگە بارغاندىن كېيىن،
پۈتۈن بەدىنىنى ماخاۋ قاپلاپ كەتكەن بىر كىشى ئۇنى كۆرۈپلا ئۇنىڭ ئايىغىغا
يىقىلىپ:
_ تەقسىر، ئەگەر خالىسىڭىز، مېنى كېسىلىمدىن ساقايتىپ پاك
قىلغايسىز _ دەپ يالۋۇردى.
13 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا قولىنى تەگكۈزۈپ تۇرۇپ:
5_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 522
_ خالايمەن، پاك بولغىن _ دېۋىدى، بۇ ئادەمنىڭ بەدىنىدىكى ماخاۋ
كېسىلى بۇئان ساقايدى. 14 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا:
_ ھازىر بۇ ئىشنى ھېچكىمگە تىنما. لېكىن، ئۇدۇل مەركىزىي
ئىبادەتخانىغا بېرىپ، روھانىيغا ئۆزۈڭنىڭ ساقايغانلىقىڭنى كۆرسەت. ئاندىن،
بۇنى بابقىلارغا ئىسپاتلاش ئۈچۈن، مۇسا پەيغەمبەرنىڭ ئەمرى بويىچە
ماخاۋ كېسىلىدىن ساقايغانلار قىلىشقا تېگىشلىك قۇربانلىقنى قىل، _ دەپ
تاپىلىدى.
15 گەرچە ھەزرىتى ئەيسا: «بۇ ئىشنى ھېچكىمگە تىنما» دېگەن
بولسىمۇ، ئۇ توغرىسىدىكى خەۋەر تېخىمۇ پۇر كەتتى. نۇرغۇن خەلق ئۇنىڭ
تەلىمىنى ئاڭلاش ۋە ئۆز كېسەللىرىنى ساقايتىش ئۈچۈن ئۇنىڭ ئالدىغا
كېلەتتى. 16 ھەزرىتى ئەيسا بولسا پات_پات تىنچ يەرلەرگە بېرىپ دۇئا
قىلاتتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ گۇناھلارنى كەچۈرۈم قىلىش ھوقۇقى
17 بىر كۈنى ھەزرىتى ئەيسا تەلىم بېرىۋاتقاندا، ئۇنىڭ يېنىدا پەرىسىيلەر*
ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى ئولتۇراتتى. ئۇلار جەلىلىيە، يەھۇدىيە ئۆلكىلىرىنىڭ
ھەرقايسى يېزا_قىشلاقلىرى ۋە يېرۇسالېمدىن كەلگەنىدى. رەببىمىزنىڭ
كۈ_قۇدرىتى ھەزرىتى ئەيساغا يار بولغاچقا، كېسەللەرنى ساقايتىۋاتاتتى.
18 بۇ ئەسنادا، بىرقانچە كىشى زەمبىلگە ياتقۇزۇلغان بىر پالەچنى كۆتۈرۈپ
كېلىپ، ئۇنى ئۆينىڭ ئىچىدىكى ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا ئەكىرىشكە
تىرىشتى، 19 بىراق، ئادەمنىڭ تولىلىقىدىن كېسەلنى ئەكىرەلمەي، ئۆگزىگە
*17. پەرىسىيلەر _ يەھۇدىي دىنىغا تەۋە بولغان، تەۋرات تۈزۈملىرىگە قاتتىق رىئايە قىلىدىغان
مەزھەپتىكى كىشىلەر.
ئېلىپ چىقىپ، ئۆگزىدىن تۈڭلۈك ئېچىپ، كېسەلنى ئۆينىڭ ئىچىگە زەمبىلدە
523 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 5_باب
چۈبۈرۈپ، خالايىقنىڭ ئارىسىدا تۇرغان ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا
ئەكەلدى. 20 ئۇلارنىڭ ئىشەنچىنى كۆرگەن ھەزرىتى ئەيسا ھېلىقى پالەچكە:
_ دوستۇم، گۇناھلىرىڭ كەچۈرۈم قىلىندى _ دېدى.
21 ھېلىقى تەۋرات ئۇستازلىرى بىلەن پەرىسىيلەر بىر_بىرىگە:
_ قورقماستىن بۇنداق كۇپۇر سۆزلىگەن بۇ ئادەم كىمدۇر؟ خۇدادىن
بابقا ھېچكىمنىڭ گۇناھلارنى كەچۈرۈم قىلىش ھوقۇقى يوققۇ _ دېيىشتى.
22 ئۇلارنىڭ كۆڭلىدە نېمە ئويلاۋاتقانلىقىنى بىلگەن ھەزرىتى ئەيسا
ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ سىلەر بۇنى نېمە ئۈچۈن كۇپۇرلۇق دەيسىلەر؟
23_24 «گۇناھلىرىڭ كەچۈرۈم قىلىندى» دېيىش ئاسانمۇ ياكى
«ئورنۇڭدىن تۇر، ماڭ» دېيىشمۇ؟ ئەلۋەتتە، ئېيتماق ئاسان، قىلماق تەس.
ئەمما، ھازىر ئىنسانئوغلىنىڭ* يەر يۈزىدە ھەم گۇناھلارنى كەچۈرۈم قىلىش،
ھەم كېسەللەرنى ساقايتىش ھوقۇقىغا ئىگە ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بېرەي،
_ دېدى. ئاندىن، پالە كېسەلگە:
_ ئورنۇڭدىن تۇر، ئورۇن_كۆرپەڭنى يىغىشتۇرۇپ ئۆيۈڭگە قايت _
دەپ بۇيرۇدى.
25 ھېلىقى ئادەم دەرھال كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا ئورنىدىن دەس تۇرۇپ،
ئۆزى ياتقان زەمبىلنى ئېلىپ، خۇدانى مەدھىيىلىگىنىچە ئۆيىگە قايتتى.
26 بۇنىڭغا ھەيران بولغان كۆپچىلىكمۇ خۇدانى مەدھىيىلەبتى ۋە ھاڭ_تاڭ
قالغان ھالدا:
_ بۈگۈن بىز ئەقلىمىز يەتمەيدىغان ئىشلارنى كۆردۇق _ دېيىشتى.
*23_24. مۇقەددەس يازمىلاردا «ئىنسانئوغلى» دىن ئىبارەت ئەۋەتىلگۈچىنىڭ خۇدانىڭ كۈ_
قۇدرىتى ۋە بان_بەرىپى بىلەن ئەربتىن چۈبۈپ، پۈتكۈل ئىنسانلارنى مەڭگۈ بابقۇرىدىغانلىقى
ئالدىن ئېيتىلغان. ھەزرىتى ئەيسا بۇ نامنى ئۆزى ھەققىدە ئىشلەتكەن.
5_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 524
ھەزرىتى ئەيسانىڭ لاۋىينى چاقىرىشى
27 بۇ ئىشتىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەردىن چىقىپ، لاۋىي
ئىسىملىك بىر باجگىرنى* كۆردى. ئۇ باج يىغىدىغان جايدا ئولتۇراتتى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا:
_ ماڭا ئەگەبكىن _ دېدى.
28 لاۋىي ئورنىدىن تۇرۇپ، ئىشىنى تابلاپ، ھەزرىتى ئەيساغا
ئەگەبتى.
29 بۇ كۈنى، لاۋىي ئۆيىدە ھەزرىتى ئەيساغا كاتتا زىياپەت بەردى.
تەكلىپ قىلىنغان نۇرغۇن باجگىرلار ۋە ئۇلارغا ئوخشاش كىشىلەرمۇ ھەزرىتى
ئەيسا ۋە باگىرتلىرى بىلەن ھەمداستىخان بولدى. 30 كېيىن، بەزى
پەرىسىيلەر ۋە ئۇلارنىڭ دىنىي ئېقىمىدىكى بەزى تەۋرات ئۇستازلىرى
رەنجىگەن ھالدا ھەزرىتى ئەيسانىڭ باگىرتلىرىغا:
_ سىلەرنىڭ باجگىر ۋە گۇناھكارلار بىلەن بىر داستىخاندا
ئولتۇرغىنىڭلار قانداق گەپ؟ _ دېيىشتى.
31 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ ساغلام ئادەم ئەمەس، بەلكى كېسەل ئادەم تېۋىپقا موھتاجدۇر.
32 مەن ئۆزلىرىنى دۇرۇس ھېسابلايدىغانلارنى ئەمەس، بەلكى ئۆزلىرىنىڭ
گۇناھلىرىنى تونۇيدىغانلارنى توۋا قىلىشقا چاقىرغىلى كەلدىم، _ دەپ جاۋاس
بەردى.
*27. باجگىر _ ئىسرائىلىيىنى ئىشغال قىلغان رىملىقلار ئۈچۈن ئۆز خەلقىدىن باج يىغىپ
بېرىدىغان ۋە بۇ ۋەجىدىن نەپرەتكە ئۇچرىغان يەھۇدىيلار.
525 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 5_باب
روزا تۇتۇش مەسىلىسى
33 بەزى كىشىلەر ھەزرىتى ئەيساغا:
_ يەھيا پەيغەمبەرنىڭ باگىرتلىرى پات_پات روزا تۇتۇپ دۇئا
قىلىدۇ. پەرىسىيلەرنىڭ باگىرتلىرىمۇ بۇنداق قىلىدۇ. سىزنىڭ باگىرتلىرىڭىز
ئەجەس يەپ_ئىچىپلا يۈرىدىغۇ _ دېيىشتى.
34 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ تويى بولۇۋاتقان يىگىت تېخى توي زىياپىتىدە تۇرغان چاغدا،
مېھمانلار ھەسرەت چېكىۋاتقان ئادەملەردەك روزا تۇتسا قانداق بولغىنى؟
ئەلۋەتتە بولمايدۇ 35 ئەمما، يىگىتنىڭ ئۇلاردىن ئېلىپ كېتىلىدىغان كۈنى
كېلىدۇ، ئۇلار ئەنە بۇ چاغدا قايغۇ_ھەسرەت چەككىنىدىن روزا تۇتىدۇ، _
دېدى.
كونىغا ئېسىلىۋېلىش
36 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا يەنە بىر تەمسىل كەلتۈردى:
_ ھېچكىم يېڭى كۆڭلىكىنى يىرتىپ، ئۇنى كونا كۆڭلىكىگە ياماق
قىلمايدۇ. ئۇنداق قىلسا، يېڭى كۆڭلەكمۇ يىرتىلىدۇ، يىرتىۋېلىنغان ياماقمۇ كونا
كۆڭلەككە يارابمايدۇ. 37 بۇنىڭدەك، ھېچكىم يېڭى بارابنى كونا تۇلۇمغا
قاچىلىمايدۇ. ئەگەر ئۇنداق قىلسا، يېڭى بارابنىڭ كۆپۈبى بىلەن تۇلۇم
يېرىلىدۇ_دە، بارابمۇ تۆكۈلۈپ كېتىدۇ. دېمەك، تۇلۇممۇ كاردىن چىقىدۇ.
38 بۇنىڭ ئۈچۈن، يېڭى بارابنى يېڭى تۇلۇمغا قاچىلاش كېرەك. 39 ئۇنىڭ
ئۈستىگە، كونا باراس ئىچىپ يۈرگەن ھەرقانداق ئادەم يېڭىسىنى ئىچىشنى
خالىمايدۇ. «بولدى، كونىسى ياخشى ئىكەن» دەيدۇ.
6_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 526
دەم ئېلىش كۈنى ھەققىدىكى مەسىلە
1 بىر دەم ئېلىش كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا بۇغدايلىقتىن ئۆتۈپ
كېتىۋاتاتتى. ئۇنىڭ باگىرتلىرى باباقلارنى ئۈزۈۋېلىپ، ئالىقىنىدا
ئۇۋۇلاپ يېدى. 2 بۇنى كۆرگەن بەزى پەرىسىيلەر:
_ سىلەر نېمىشقا دەم ئېلىش كۈنى چەكلەنگەن ئىشنى* قىلىسىلەر، _
دېيىشتى.
3 ھەزرىتى ئەيسا:
_ پادىشاھ داۋۇت ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرىنىڭ ئا قالغاندا قانداق
قىلغانلىقىنى مۇقەددەس يازمىلاردىن ئوقۇمىغانمۇ؟ قېنى ئېيتىپ بېقىڭلار 4 ئۇ
ئىبادەتخانىدىكى مۇقەددەس جايغا كىرىپ، خۇداغا ئاتالغان نانلارنى
روھانىيدىن سوراپ يېگەن ۋە ھەمراھلىرىغىمۇ ئۈلەبتۈرۈپ بەرگەن.
ھالبۇكى، بۇ نانلارنى روھانىيلاردىن بابقا ھەرقانداق كىشىنىڭ يېيىشى
تەۋرات قانۇنىغا خىلاپ ئىدى، _ دەپ جاۋاس بەردى 5 ۋە خۇلاسە
چىقىرىپ، ئۇلارغا:
_ مەن ئىنسانئوغلى دەم ئېلىش كۈنىنىڭ ئىگىسىدۇرمەن، _ دېدى.
6 يەنە بىر دەم ئېلىش كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا ئىبادەتخانىغا كىرىپ تەلىم
بېرىۋاتاتتى. ئىبادەتخانىدا ئوڭ قولى قۇرۇپ كەتكەن بىر ئادەم بار ئىدى.
7 ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۈستىدىن ئەرز قىلىش ئۈچۈن باھانە ئىزدەپ يۈرگەن
تەۋرات ئۇستازلىرى بىلەن پەرىسىيلەر ئۇنىڭ دەم ئېلىش كۈنىمۇ كېسەل
*2. يەھۇدىيلارنىڭ ئەنئەنىسى بويىچە، دەم ئېلىش كۈنى خامان تېپىش قائىدىگە خىلاپ ئىدى.
پەرىسىيلەر باگىرتلارنىڭ دانلارنى يېيىش ئۈچۈن ئاقلىشىنى خامان تەپكەنلىك، دەپ قارىغان.
ئەمەلىيەتتە، مەنئى قىلىنغىنى باباقلارنى ئۈزۈۋېلىپ، يېيىش ئەمەس، بەلكى زىرائەتلەرگە ئورغاق
سېلىشتۇر.
ساقايتىدىغان_ساقايتمايدىغانلىقىنى پايلاپ يۈرۈبەتتى. 8 بىراق، ئۇلارنىڭ
6
527 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 6_باب
كۆڭلىدىكىنى بىلگەن ھەزرىتى ئەيسا قولى قۇرۇپ كەتكەن ھېلىقى كېسەلگە:
_ ئورنۇڭدىن تۇر، ئالدىمغا كەل _ دېۋىدى، ھېلىقى كېسەل ئورنىدىن
تۇردى. 9 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە:
_ سىلەردىن سوراپ باقايچۇ، قانداق قىلىش تەۋرات قانۇنىغا ئۇيغۇن؟
دەم ئېلىش كۈنى ياخشىلىق قىلىشمۇ ياكى يامانلىق قىلىشمۇ؟ جاننى
قۇتقۇزۇبمۇ ياكى جانغا زامىن بولۇبمۇ؟ _ دېدى ۋە 10 كېسەلنىڭ
ئەتراپىدىكىلەرگە كۆز يۈگۈرتۈپ چىققاندىن كېيىن، ھېلىقى كېسەلگە:
_ قولۇڭنى ئۇزات، _ دېدى. ئۇ ئادەم قولىنى ئۇزىتىشى بىلەنلا قولى
ئەسلىگە كەلدى. 11 ئەمما، تەۋرات ئۇستازلىرى ۋە پەرىسىيلەر ئىنتايىن
غەزەپلىنىپ، ھەزرىتى ئەيساغا قانداق تاقابىل تۇرۇش توغرىسىدا
مەسلىھەتكە چۈبتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئون ئىككى ئەلچىنى تاللىشى
12 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا دۇئا قىلىش ئۈچۈن تاغقا چىقتى. ئۇ يەردە
خۇداغا كېچىچە دۇئا قىلدى. 13 تاڭ ئاتقاندا، باگىرتلىرىنى ئالدىغا چاقىرىپ،
ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ئون ئىككى كىشىنى تاللاپ، ئۇلارنى ئەلچى دەپ ئاتىدى.
14 ئۇلار: سىمۇن (ھەزرىتى ئەيسا ئۇنى پېترۇس دەپمۇ ئاتىغان) ۋە ئۇنىڭ
ئىنىسى ئەندەر، ياقۇپ، يۇھاننا، فىلىپ، بارتولوماي، 15 مەتتا، توماس،
ھالپاينىڭ ئوغلى ياقۇپ، ۋەتەنپەرۋەر دەپ ئاتالغان سىمۇن، 16 بابقا بىر
ياقۇپنىڭ ئوغلى يەھۇدا ۋە كېيىن ھەزرىتى ئەيساغا ساتقۇنلۇق قىلغان يەھۇدا
ئىشقارىيوتلار ئىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تەلىم بېرىشى ۋە كېسەللەرنى ساقايتىشى
17 ھەزرىتى ئەيسا ئەلچىلىرى بىلەن تاغدىن چۈبۈپ، تۈز بىر يەردە
6_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 528
تۇراتتى. ئۇلارنىڭ ئالدىغا نۇرغۇن باگىرتلار ھەمدە يېرۇسالېم بەھىرىدىن،
جۈملىدىن پۈتۈن يەھۇدىيە ئۆلكىسىدىن كەلگەن كىشىلەر توپ_توپ بولۇپ
كېلىپ يىغىلىشتى. ھەتتا دېڭىز بويىدىكى تىر ۋە سىدون بەھەرلىرىدىنمۇ
نۇرغۇن كىشىلەر كەلگەنىدى. 18 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ تەلىملىرىنى
ئاڭلاش ۋە كېسەللىرىگە بىپالىق ئىزدەش ئۈچۈن كەلگەنىدى. جىنلار
دەستىدىن ئازابلانغانلارمۇ كېلىپ، بىپالىق تېپىشتى. 19 كۆپچىلىك قوللىرىنى
ھەزرىتى ئەيساغا تەگكۈزۈۋېلىشقا تىرىشاتتى. چۈنكى، ئۇنىڭ ۋۇجۇدىدىن
كۈ_قۇدرەت چىقىپ ئۇلارنىڭ ھەممىسىنى ساقايتىۋاتاتتى.
خۇغاللىق ۋە قايغۇ
20 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا قاراپ مۇنداق دېدى:
_ ئەي يوقسۇللار، نەقەدەر بەختلىكسىلەر چۈنكى خۇدانىڭ
پادىشاھلىقى سىلەرنىڭكىدۇر.
21 ئەي ئا قالغانلار، سىلەرمۇ نەقەدەر بەختلىك چۈنكى، خۇدا
سىلەرنى تولۇق قانائەتلەندۈرىدۇ.
ئەي يىغلاۋاتقانلار، سىلەرمۇ بەختلىك بۇنىڭدىن كېيىن، باد_
خۇراملىققا چۆمىسىلەر.
22 ئىنسانئوغلىغا ئەگەبكەنلىكىڭلار ئۈچۈن بەزىلەر سىلەردىن
نەپرەتلەنسە، يۈز ئۆرۈسە، سىلەرگە تۆھمەت_ھاقارەت قىلسا، سىلەرنى
يامان دېسە، نەقەدەر بەختلىكسىلەر 23 ئۇ چاغدا، باد_خۇرام بولۇپ
تەنتەنە قىلىڭلار. چۈنكى، ئەربتە سىلەر ئۈچۈن كۆپ ئىنئام ساقلانماقتا. بۇ
قارا نىيەتلەرنىڭ ئاتا_بوۋىلىرى بۇرۇنقى پەيغەمبەرلەرگىمۇ بۇنداق
529 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 6_باب
زىيانكەبلىك قىلغان.
24 لېكىن، ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي بايلار
راھەت_پاراغەت سىلەرگە يار بولماس ئەمدى.
25 ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي قارنى توقلار
ئاچلىقتا قالىسىلەر ئەمدى.
ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي كۈلۈۋاتقانلار
ھازا تۇتۇپ يىغلايسىلەر ئەمدى.
26 خالايىق سىلەرنى ماختىغاندا، ھالىڭلارغا ۋاي چۈنكى، خۇدانىڭ
غەزىپىگە ئۇچرىغان بۇرۇنقى ساختا پەيغەمبەرلەرمۇ بۇ خەلقنىڭ ئاتا_
بوۋىلىرىنىڭ ماختىشىغا ئېرىشكەن.
دۈغمىنىڭلارخا مېھىر_مۇھەببەت كۆرسىتىڭلار
27 _ قۇلاق سېلىپ ئاڭلاڭلار سىلەرگە دۈبمەنلىك قىلغانلارغا مېھىر_
مۇھەببەت كۆرسىتىڭلار. ئۆچمەنلىك قىلغانلارغا ياخشىلىق قىلىڭلار.
28 سىلەرنى قارغىغانلارغا بەخت تىلەڭلار. سىلەرگە يامان مۇئامىلىدە
بولغانلارغىمۇ دۇئا قىلىڭلار. 29 بىرسى سىلەرنىڭ ئوڭ يۈزۈڭلارغا ئۇرسا، سول
يۈزۈڭلارنىمۇ تۇتۇپ بېرىڭلار. بىرسى سىلەرنىڭ چاپىنىڭلارنى ئېلىپ كەتسە،
كۆڭلىكىڭلارنىمۇ سېلىپ بېرىڭلار. 30 بىرسى سىلەردىن بىرنېمە تىلىسە،
تىلىگىنىنى بېرىڭلار. بىرسى سىلەرنىڭ بىرەر نەرسەڭلارنى ئېلىپ كەتسە،
ئۇنى قايتۇرۇپ بېرىشنى سورىماڭلار. 31 بابقىلارنىڭ ئۆزۈڭلارغا قانداق
مۇئامىلە قىلىشىنى كۈتسەڭلار، سىلەرمۇ ئۇلارغا بۇنداق مۇئامىلە قىلىڭلار.
32 ئەگەر سىلەر ئۆزۈڭلارنى ياخشى كۆرگەنلەرگىلا مېھىر_مۇھەببەت
6_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 530
كۆرسەتسەڭلار، بۇنىڭ ماختانغۇدەك نەرى بار؟ گۇناھكارلارمۇ ئۆزىنى
ياخشى كۆرگەنلەرگە مېھىر_مۇھەببەت كۆرسىتىدىغۇ. 33 ئەگەر سىلەر
ئۆزۈڭلارغا ياخشىلىق قىلغانلارغىلا ياخشىلىق قىلساڭلار، بۇنىڭ ماختانغۇدەك
نەرى بار؟ ھەتتا گۇناھكارلارمۇ بۇنداق قىلىدىغۇ 34 ئەگەر سىلەر قەرزنى
قايتۇرالايدىغانلارغىلا بەرسەڭلار، بۇنىڭ ماختانغۇدەك نەرى بار؟
گۇناھكارلارمۇ ئەينەن قايتۇرۇش بەرتى بىلەن بابقا گۇناھكارلارغا قەرز
بېرىدىغۇ 35 ياق سىلەر دۈبمىنىڭلارغىمۇ مېھىر_مۇھەببەت كۆرسىتىڭلار،
ئۇلارغا ياخشىلىق قىلىڭلار. بابقىلارغا قايتۇرۇۋېلىشنى ئويلىمايلا پۇل قەرز
بېرىڭلار. بۇ چاغدا، ئەربتە مول ئىنئامغا ئېرىشىسىلەر ۋە ئۇلۇ خۇدانىڭ
پەرزەنتى بولغانلىقىڭلارغا گۇۋاھلىق بەرگەن بولىسىلەر. چۈنكى، خۇدا
ياخشىلىقنى بىلمەيدىغانلارغا ۋە يامانلارغىمۇ بەپقەت قىلىدۇ. 36 ئەربتىكى
ئاتاڭلار مېھرىبان بولغىنىدەك، سىلەرمۇ مېھرىبان بولۇڭلار.
باغقىلارنىڭ ئۈستىدىن ھۆكۈم قىلماڭلار
37 _ بابقىلارنىڭ ئۈستىدىن ھۆكۈم قىلىپ يۈرمەڭلار. سىلەرمۇ
خۇدانىڭ ھۆكۈمىگە ئۇچرىمايسىلەر. بابقىلارنى ئەيىبلىمەڭلار، خۇدامۇ
سىلەرنى ئەيىبلىمەيدۇ. بابقىلارنى كەچۈرۈڭلار، خۇدامۇ سىلەرنى كەچۈرۈم
قىلىدۇ. 38 بابقىلاردىن ھېچنېمىنى ئايىماڭلار، خۇدامۇ سىلەردىن ھېچنېمىنى
ئايىمايدۇ. ھەتتا سىلەرگە چوڭ ئۆلچىگۈچكە لىق چىڭداپ تولدۇرۇلغان
ئىنئامنى تەقدىم قىلىدۇ. سىلەر بابقىلارغا قانداق ئۆلچەم بىلەن ئۆلچەپ
بەرسەڭلار، خۇدامۇ سىلەرگە بۇنداق ئۆلچەم بىلەن ئۆلچەپ بېرىدۇ.
39 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا تەمسىل ئارقىلىق تەلىم بېرىپ مۇنداق
دېدى:
_ قارىغۇ قارىغۇنى يېتەكلەپ ماڭالمايدۇ. ئۇنداق قىلسا، ھەر
531 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 6_باب
ئىككىلىسى ئورىغا چۈبۈپ كېتىدۇ. 40 باگىرت ئۇستازىدىن ئۈستۈن
تۇرمايدۇ. لېكىن، ئۇ ئوقۇپ يېتىشكەندىن كېيىن ئۇستازىغا ئوخشاش
بولالايدۇ.
41 نېمە ئۈچۈن بۇرادىرىڭنىڭ ھەرە كېپىكىدەك كىچىك سەۋەنلىكىنىلا
كۆرۈپ، ئۆزۈڭدىكى لىمدەك چوڭ گۇناھنى كۆرمەيسەن؟ 42 ئۆزۈڭدىكى
بۇنچە چوڭ گۇناھنى كۆرمەي تۇرۇپ، بۇرادىرىڭگە: «كۆزۈڭدىكى ھەرە
كېپىكىنى ئېلىۋېتەي» دېيىشىڭ قانداق گەپ؟ ئەي ساختىپەز ئاۋۋال
ئۆزۈڭنىڭ كۆزىدىكى لىمنى ئېلىۋەت. بۇنىڭ بىلەن، ئېنىق كۆرۈپ،
بۇرادىرىڭنىڭ كۆزىدىكى ھەرە كېپىكىنى ئېلىۋېتەلەيسەن.
ئىككى خىل مېۋە دەرى9ى
43 _ ياخشى دەرەخ يامان مېۋە بەرمەيدۇ، يامان دەرەخمۇ ياخشى
مېۋە بەرمەيدۇ. 44 ھەرقانداق دەرەخنى بەرگەن مېۋىسىدىن پەرق ئەتكىلى
بولىدۇ. تىكەندىن ئەنجۈر، يانتاقتىن ئۈزۈم ئالغىلى بولمايدۇ. 45 بۇنىڭغا
ئوخشاش، ياخشى ئادەم قەلبىدىكى ياخشىلىقىدىن ياخشىلىق چىقىرىدۇ.
يامان ئادەم قەلبىدىكى يامانلىقىدىن يامانلىق چىقىرىدۇ. چۈنكى، كۆڭۈلدە
نېمە بولسا، ئېغىزدىن بۇ چىقىدۇ.
ئىككى خىل ئىمارەت سالغان كىشىلەر
46 _ سىلەر ئەجەس مېنى «رەببىم رەببىم» دەيسىلەريۇ،
بۇيرۇقلىرىمغا ئەمەل قىلمايسىلەر. 47 ئەمىسە، مېنىڭ ئالدىمغا كېلىپ،
سۆزلىرىمنى ئاڭلاپ ئەمەل قىلغانلار كىمگە ئوخشايدۇ؟ 48 ئۇلار خۇددى
ئۇلىنى چوڭقۇر قېزىپ، قورام تابنىڭ ئۈستىگە ئىمارەت سالغان كىشىگە
ئوخشايدۇ. كەلكۈن كەلگەندە، ئۇنىڭ كۈچلۈك ھۇجۇمى ئۇنداق ئىمارەتنى
7_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 532
قىمىر قىلغۇزالمايدۇ، چۈنكى ئۇ پۇختا سېلىنغان. 49 لېكىن، سۆزلىرىمنى
ئاڭلاپ تۇرۇپ، ئەمەل قىلمايدىغانلار ئۇل قۇرماي قۇرۇق يەرنىڭ ئۈستىگە
ئىمارەت سالغان كىشىگە ئوخشايدۇ. بۇنداق ئىمارەت كەلكۈننىڭ ھۇجۇمىغا
ئۇچرىغان ھامان ئۆرۈلۈپ، پۈتۈنلەي گۇمران بولىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ رىملىق يۈزبېشىنىڭ چاكىرىنى ساقايتىشى
1 ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە سۆز قىلىپ بولغاندىن كېيىن،
كەپەرناھۇم بەھىرىگە قايتتى. 2 ئۇ يەردە رىملىق بىر يۈزبېشىنىڭ
ئەتىۋارلىق چاكىرى ئېغىر كېسەل بولۇپ، ئۆلۈم گىردابىدا تۇراتتى. 3 يۈزبېشى
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئىشلىرىدىن خەۋەر تېپىپ، بىرنەچچە يەھۇدىي
ئاقساقالنىڭ بېرىپ، ئۇنىڭ كېلىپ چاكىرىنى ساقايتىپ قويۇبى ئۈچۈن
ئۆتۈنۈبىنى تاپشۇردى. 4 ئاقساقاللار ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا بېرىپ:
_ يۈزبېشى ھەقىقەتەن سىزنىڭ ياردەم بېرىشىڭىزگە ئەرزىيدىغان
ئادەم. 5 ئۆزى يەھۇدىي بولمىسىمۇ، بىز يەھۇدىيلارنى ياخشى كۆرىدۇ. ھەتتا
بىز ئۈچۈن بىر ئىبادەتخانىمۇ سېلىپ بەردى، _ دەپ، ئۇنىڭ يۈزبېشىنىڭ
ئۆيىگە بېرىشىنى چىن كۆڭلىدىن تەلەپ قىلدى.
6 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلار بىلەن بىللە يولغا چىقتى. بىراق، ئۆيگە يېتىپ
كېلىشكە ئاز قالغاندا، يۈزبېشى ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا بىرنەچچە
دوستىنى ئەۋەتتى. ئۇلار:
_ تەقسىر، يۈزبېشى: «ئاۋارە بولۇپ ئۆيۈمگە كېلىشىڭىزگە
ئەرزىمەيمەن. 7 ھەتتا ئۆزۈممۇ بېرىپ سىز بىلەن كۆرۈبۈبكە لايىق
ئەمەسمەن. بىر ئېغىز سۆز قىلىپ قويسىڭىز، چاكىرىم ساقىيىپ كېتىدۇ.
8 مېنىڭمۇ ئۈستۈمدە بابلىقىم، قول ئاستىمدا لەبكەرلىرىم بار. بىرىگە بار
دېسەم بارىدۇ، بىرىگە كەل دېسەم، كېلىدۇ. چاكىرىمغا بۇ ئىشنى قىل دېسەم،
7
533 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 7_باب
ئۇ بۇ ئىشنى قىلىدۇ. خۇددى بۇنىڭدەك، سىز بىر ئېغىز گەپ قىلسىڭىزلا،
ھەممە ئىش ھەل بولىدۇ» دەيدۇ، _ دېدى.
9 يۈزبېشىنىڭ گېپىنى ئاڭلاپ ھەيران بولغان ھەزرىتى ئەيسا بۇرۇلۇپ،
بىللە كەلگەن خالايىققا:
_ دەرۋەقە، مەن ئىسرائىللار ئارىسىدىمۇ بۇنداق ئىشەنچنى ھېچكىمدە
كۆرمىگەنىدىم _ دېدى.
10 يۈزبېشى ئەۋەتكەن ھېلىقى كىشىلەر قايتىپ بارغاندا، چاكارنىڭ
پۈتۈنلەي ساقىيىپ كەتكەنلىكىنى كۆردى.
تۇل ئايالنىڭ ئوخلىنى تىرىلدۈرۈش
11 ئۇزۇن ئۆتمەي، ھەزرىتى ئەيسا نائىن دېگەن بەھەرگە قاراپ يول
ئالدى. ئۇنىڭ باگىرتلىرى ۋە يەنە نۇرغۇنلىغان كىشىلەر ئۇنىڭغا ئەگىشىپ
ماڭدى. 12 ئۇ بەھەر دەرۋازىسىغا كەلگەندە، جىنازا كۆتۈرۈپ چىقىۋاتقان بىر
توپ ئادەمگە يولۇقۇپ قالدى. ئۆلگۈچى بىر تۇل ئايالنىڭ يالغۇز ئوغلى ئىدى.
بەھەردىكى نۇرغۇن كىشىلەر ھېلىقى تۇل ئايال بىلەن بىللە چىققانىدى. 13 بۇ
ئايالنى كۆرگەن ھەزرىتى ئەيسا ئىچىنى ئاغرىتقان ھالدا ئۇنىڭغا:
_ يىغلىماڭ، _ دېدى. 14 ئاندىن، توپنىڭ ئالدىغا ئۆتۈپ، جىنازىغا
قولىنى تەگكۈزگەنىدى، جىنازا كۆتۈرگەنلەر توختىدى. ھەزرىتى ئەيسا:
_ يىگىت، ئورنۇڭدىن تۇر، _ دېيىشى بىلەنلا، 15 ئۆلۈپ قالغان يىگىت
قوپۇپ، گەپ قىلىشقا بابلىدى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇنى ئانىسىغا تاپشۇرۇپ
بەردى.
16 قورقۇنچ باسقان كۆپچىلىك:
_ ئارىمىزدىن ئۇلۇ بىر پەيغەمبەر چىقتى
_ خۇدا بىزگە باپائەت قىلىش ئۈچۈن كەلدى _ دەپ خۇدانى
7_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 534
مەدھىيىلىدى.
17 ھەزرىتى ئەيسانىڭ بۇ ئىشى توغرىسىدىكى خەۋەر پۈتۈن يەھۇدىيلار
زېمىنى ۋە ئەتراپتىكى رايونلارغا تارقىلىپ كەتتى.
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ غاگىرتلىرىنىڭ ھەزرىتى ئەيسا بىلەن
كۆرۈغكىلى كېلىشى
18 يەھيا پەيغەمبەرنىڭ باگىرتلىرى بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى يەھياغا
يەتكۈزدى. ئۇ باگىرتلىرىدىن ئىككى كىشىنى ئۆزى يېتىۋاتقان زىندانغا
چاقىرىپ، 19 ئۇلارنى ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا: «خۇدا بىزگە ئەۋەتمەكچى
بولغان قۇتقۇزغۇچى سىزمۇ ياكى بابقا بىرسى كېلەمدۇ؟» دەپ سوراپ
كېلىشكە ئەۋەتتى.
20 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا بېرىپ:
_ چۆمۈلدۈرگۈچى يەھيا بىزنى سىزدىن: «خۇدا بىزگە ئەۋەتمەكچى
بولغان قۇتقۇزغۇچى سىزمۇ ياكى بابقا بىرسى كېلەمدۇ؟» دەپ سوراپ
كېلىشكە ئەۋەتتى، _ دېدى.
21 دەل بۇ چاغدا، ھەزرىتى ئەيسا ئاغرىق_سىلاق تارتقان ۋە جىن
چاپلابقان نۇرغۇن كىشىلەرنى ساقايتقان ۋە نۇرغۇن قارىغۇلارنىڭ كۆزىنى
ئاچقانىدى. 22 بۇنىڭ بىلەن، ئۇ يەھيا پەيغەمبەرنىڭ باگىرتلىرىغا:
_ سىلەر قايتىپ بېرىپ، ياراتقان مۆجىزىلىرىمنى ۋە ئېيتقان
تەلىملىرىمنى يەھياغا يەتكۈزۈپ: «كورلارنىڭ كۆزى ئېچىلدى، توكۇرلار
ماڭالايدىغان بولدى، ماخاۋ كېسىلى بولغانلار ساقايدى، گاسلار
ئاڭلىيالايدىغان بولدى، ھەتتا ئۆلگەنلەرمۇ تىرىلدى ۋە كەمبەغەللەرگە خۇش
خەۋەر يەتكۈزۈلدى» دەپ ئېيتىڭلار. 23 يەھياغا يەنە: «مەندىن
گۇمانلانماي، ماڭا تەۋرەنمەي ئىشەنگەنلەر نېمىدېگەن بەختلىك» دەپ
535 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 7_باب
قويۇڭلار، _ دېدى.
24 يەھيا پەيغەمبەرنىڭ باگىرتلىرى كەتكەندىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا
كۆپچىلىككە يەھيا توغرۇلۇق مۇنداق دېدى:
_ سىلەر بۇرۇن يەھيانى ئىزدەپ چۆلگە بارغىنىڭلاردا، زادى قانداق
بىر ئادەمنى كۆرمەكچىدىڭلار؟ مەيدانى بامالدا يەلپۈنۈپ تۇرغان قومۇبتەك
تەۋرىنىپ تۇرىدىغان بىر ياخشىچاقنىمۇ؟ 25 ياكى چىرايلىق كىيىنگەن بىر
ئېسىلزادىنىمۇ؟ ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس ھەبەمەتلىك كىيىم كىيىۋالغان،
ئەيش_ئىشرەت ئىچىدە يابايدىغان كىشىلەر چۆلدىن ئەمەس، بەلكى خان
ئوردىسىدىن تېپىلىدۇ. 26 ئەمەلىيەتتە، سىلەر بىر پەيغەمبەرنى كۆرگىلى
چىقتىڭلار. ئەمدى بىلىپ قويۇڭلاركى، يەھيا ھەرقانداق پەيغەمبەردىنمۇ
ئۈستۈن پەيغەمبەردۇر. 27 چۈنكى، مۇقەددەس يازمىلاردا:
«مانا، ئالدىڭدا ئەلچىمنى ئەۋەتىمەن.
ئۇ سېنىڭ يولۇڭنى ئالدىنئالا تەييارلايدۇ»
دەپ يېزىلغان ۋە بۇ يەردىكى «ئەلچىم» دەل يەھيا پەيغەمبەرنى
كۆرسىتىدۇ. 28 بىلىپ قويۇڭلاركى، ئىنسانلار ئارىسىدا يەھيادىنمۇ ئۇلۇ كىشى
يوق. ئەمما خۇدانىڭ پادىشاھلىقىدىكى ئەڭ ئەرزىمەس بىرسىمۇ ئۇنىڭدىن
ئۇلۇ بولىدۇ.
29 بۇنى ئاڭلىغان پۇقرالار، ھەتتا باجگىرلارمۇ خۇدانىڭ يولى توغرا
دېدى، چۈنكى ئۇلار بۇرۇن يەھيا پەيغەمبەرنىڭ چۆمۈلدۈرۈبىنى قوبۇل
قىلغانىدى. 30 لېكىن، پەرىسىيلەر ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى يەھيا
پەيغەمبەرنىڭ چۆمۈلدۈرۈبىنى قوبۇل قىلماي، خۇدانىڭ ئۆزلىرىگە بولغان
مەقسىتىنى قايرىپ قويغانىدى. 31 بۇنىڭ بىلەن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا
مۇنداق دېدى:
7_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 536
_ بۇ زاماننىڭ سىلەردەك كىشىلىرىنى زادى كىملەرگە ئوخشىتاي؟
32 ئۇلار خۇددى كوچىدا ئولتۇرۇۋېلىپ، بىر_بىرىگە: «بىز سىلەرگە سۇناي
چېلىپ بەرسەك، ئۇسسۇل ئوينىمىدىڭلار. ماتەم مۇزىكىسىنى چېلىپ
بەرسەك، يىغا_زار قىلمىدىڭلار» دەپ رەنجىيدىغان تۇتۇرۇقسىز بالىلارغا
ئوخشايدۇ. 33 چۈنكى، چۆمۈلدۈرگۈچى يەھيا كېلىپ روزا تۇتاتتى، باراس
ئىچمەيتتى. بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار: «ئۇنىڭغا جىن تېگىپتۇ» دېيىشتى.
34 ئىنسانئوغلى بولسا ھەم يەيدۇ ھەم ئىچىدۇ. بىراق، ئۇلار: «تازا بىر تويماس
ھاراقكەش ئىكەن ئۇ باجگىر ۋە بابقا گۇناھكارلارنىڭ دوستى» دېيىشىدۇ.
35 بىلىپ قويۇڭلاركى، ھېكمەت ئۇنى قوبۇل قىلغانلار ئارقىلىق تونۇلىدۇ.
گۇناھكار ئايالنىڭ ھەزرىتى ئەيسانى ئەتىرلىشى
36 پەرىسىيلەردىن بىر كىشى ھەزرىتى ئەيسانى تاماققا تەكلىپ قىلدى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭ ئۆيىگە بېرىپ تاماققا ئولتۇردى. 37 ئۇ يەردە پاھىشە
دەپ تونۇلغان بىر ئايال ھەزرىتى ئەيسانىڭ بۇ پەرىسىينىڭ ئۆيىگە
كەلگەنلىكىنى ئاڭلاپ، ئاق قابتېشىدىن ياسالغان بىر قۇتىدا ئەتىر ئېلىپ
كەلدى 38 ۋە ھەزرىتى ئەيسانىڭ كەينىدە، پۇتىغا يېقىن يەردە تۇرۇپ
يىغلابقا بابلىدى. ئۇنىڭ كۆز يابلىرى ھەزرىتى ئەيسانىڭ پۇتلىرىنى ھۆل
قىلىۋەتتى. ئاندىن، ئۇ چاچلىرى بىلەن ھەزرىتى ئەيسانىڭ پۇتلىرىنى ئېرتىپ
قۇرۇتتى ھەم پۇتلىرىنى سۆيۈپ، ئۈستىگە ئەتىر سۈردى. 39 ھەزرىتى
ئەيسانى چاقىرغان پەرىسىي بۇنى كۆرۈپ، ئىچىدە «بۇ ئادەم راست
پەيغەمبەر بولغان بولسا، ئۆزىگە قولىنى تەگكۈزگەن بۇ ئايالنىڭ پاھىشە
ئىكەنلىكىنى بىلەتتى» دەپ ئويلىدى.
40 بۇنى بىلگەن ھەزرىتى ئەيسا:
_ بىمون، ساڭا ئېيتىدىغان بىر گېپىم بار، _ دېدى.
537 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 7_باب
_ ئېيتىڭ ئۇستاز، _ دېدى بىمون.
41 _ ئىككى ئادەم بىر كىشىگە قەرزدار ئىكەن. بىرى بەش يۈز كۈمۈش
تەڭگىگە، يەنە بىرى بولسا، ئەللىك كۈمۈش تەڭگىگە قەرزدار ئىكەن. 42 ھەر
ئىككىسىنىڭ قەرزنى قايتۇرۇش ئىمكانىيىتى يوق ئىكەن. بۇڭا، قەرز
ئىگىسى مېھرىبانلىق قىلىپ، ھەر ئىككىسىنىڭ قەرزىنى كەچۈرۈم قىپتۇ.
سېنىڭچە، ئۇلارنىڭ قايسىسى قەرز ئىگىسىنى بەكرەك ياخشى كۆرىدۇ؟ _
دەپ سورىدى ھەزرىتى ئەيسا.
43 _ مېنىڭچە، كۆپرەك كەڭچىلىككە ئېرىشكىنى، _ دەپ جاۋاس
بەردى بىمون.
_ توغرا ئېيتتىڭ، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا. 44 ئاندىن، ئۇ ھېلىقى ئايالنى
كۆرسىتىپ، بىمونغا:
_ بۇ ئايالنى كۆردۈڭمۇ؟ ئۆيۈڭگە كەلگىنىمدە، سەن پۇتلىرىمنى
يۇيۇبقا سۇ بەرمىگەنىدىڭ. بىراق، ئۇ كۆز يېشى بىلەن پۇتلىرىمنى يۇدى،
چېچى بىلەن ئېرتىپ قۇرۇتتى. 45 سەن مېنى ھال_ئەھۋال سوراپ، سۆيۈپ
كۈتۈۋالمىغانىدىڭ. لېكىن، ئۇ مەن كىرگەندىن تارتىپ پۇتلىرىمنى سۆيۈۋاتىدۇ.
46 سەن مېھمانلارغا تەقدىم قىلىنىدىغان ياغنى بېشىمغىمۇ سۈركىمىگەنىدىڭ.
بىراق، ئۇ مېنى ھۆرمەتلەپ، پۇتلىرىمغا ئەتىر سۈركەپ قويدى. 47 قىسقىسى
ساڭا ئېيتايكى، ئۇنىڭ نۇرغۇن گۇناھلىرىنىڭ ھەممىسى كەچۈرۈم قىلىندى.
بۇڭا، ئۇنىڭ ماڭا كۆرسەتكەن مېھىر_مۇھەببىتى چوڭقۇر. لېكىن، ئاز
كەچۈرۈم قىلىنغاننىڭ كۆرسەتكەن مېھىر_مۇھەببىتىمۇ ئاز، _ دېدى.
48 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇ ئايالغا:
_ گۇناھلىرىڭ كەچۈرۈم قىلىندى، _ دېدى.
49 ھەزرىتى ئەيسا بىلەن بىر داستىخاندا ئولتۇرغانلار: «ھەتتا
كىشىلەرنىڭ گۇناھلىرىنىمۇ كەچۈرۈم قىلىدىغان بۇ ئادەم زادى كىمدۇ؟»
دېيىشتى.
8_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 538
50 ھەزرىتى ئەيسا ھېلىقى ئايالغا:
_ ماڭا باغلىغان ئىشەنچىڭ سېنى قۇتقۇزدى. ئامان بول _ دېدى.
ھەزرىتى ئەيساخا ئەگەغكەن ئاياللار
1 ئۇزۇن ئۆتمەي، ھەزرىتى ئەيسا جەلىلىيە ئۆلكىسىدىكى بەھەر،
يېزا_قىشلاقلارغا بېرىپ، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا دائىر خۇش
خەۋەرنى تارقاتتى. ئون ئىككى باگىرتىمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىرگە باردى.
2 بۇلاردىن بابقا، يەنە جىن ۋە كېسەللىك ئازابلىرىدىن قۇتقۇزۇپ ساقايتىلغان
بەزى ئاياللارمۇ بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا تېنىدىن يەتتە جىن ھەيدەپ
چىقىرىلغان مەجدەللىك مەريەم، 3 ھىرود خاننىڭ ساراي ئەمەلدارى خۇزانىڭ
ئايالى يوئاننا، سۇزانا ۋە بابقا بىرمۇنچە ئاياللارمۇ بار ئىدى. بۇلار ئۆز مال_
مۈلۈكلىرى بىلەن ھەزرىتى ئەيسا ۋە ئۇنىڭ باگىرتلىرىغا ياردەمدە بولدى.
ئۇرۇق چېچىش توخرىسىدىكى تەمسىل
4 خالايىق ھەرقايسى يۇرتلاردىن ھەزرىتى ئەيسا بىلەن كۆرۈبكىلى
ئۈزۈلمەي كېلىپ تۇراتتى. بىر كۈنى نۇرغۇن ئادەم يىغىلغاندا، ھەزرىتى ئەيسا
ئۇلارغا تۆۋەندىكى تەمسىلنى سۆزلەپ بەردى:
5 _ بىر دېھقان ئۇرۇق چاچقىلى ئېتىزىغا چىقىپتۇ. چاچقان
ئۇرۇقلىرىنىڭ بەزىلىرى چىغىر يول ئۈستىگە چۈبۈپ، كىشىلەرنىڭ ئايىغى
ئاستىدا قاپتۇ ۋە قۇبلارغا يەم بوپتۇ. 6 بەزىلىرى ئاستى تابلىق تۇپراققا
چۈبۈپتۇ. ئەمما، يەردىكى نەملىك يېتىشمىگەنلىكتىن، ئۇرۇقلار ئۈنۈپ
چىققاندىن كېيىن قۇرۇپ كېتىپتۇ. 7 بەزىلىرى تىكەنلەرنىڭ ئارىسىغا
چۈبۈپتۇ. مايسىلار تىكەنلەر بىلەن بوي تالىشىپ ئۆسۈپتۇ. بىراق، نەتىجىدە
تىكەنلەر مايسىلارنى بېسىۋاپتۇ. 8 بەزىلىرى بولسا مۇنبەت تۇپراققا چۈبۈپ،
8
539 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 8_باب
ئوبدان ئۆسۈپ، يۈز ھەسسىلەپ ھوسۇل بېرىپتۇ.
ھەزرىتى ئەيسا يۇقىرى ئاۋاز بىلەن يەنە:
_ بۇ سۆزلەرنى قۇلىقىڭلاردا چىڭ تۇتۇڭلار _ دېدى.
9 كېيىن، ئۇنىڭ باگىرتلىرى ئۇنىڭدىن بۇ تەمسىلنىڭ مەنىسىنى
سورىدى. 10 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ سىرلىرى سىلەرنىڭ بىلىشىڭلارغا
بېرىلدى. بىراق، بابقىلارغا كەلسەك، ئۇلارغا تەمسىللەر بىلەنلا
چۈبەندۈرىمەن. بۇنىڭ ئۈچۈن، ئۇلار سۆزۈمنى ئاڭلىسىمۇ چۈبەنمەيدۇ.
بۇ ئەھۋال يەبايا پەيغەمبەرنىڭ دېگىنىدەك بولدى: «ئۇلار قارىسىمۇ
كۆرمەيدۇ، ئاڭلىسىمۇ چۈبەنمەيدۇ.»
11 بۇ تەمسىلنىڭ مەنىسى مۇنداق:
_ ئۇرۇق خۇدانىڭ سۆزىدۇر. 12 چىغىر يولدىكى تۇپراققا چۈبكەن
ئۇرۇقلار بۇنداق كىشىلەرگە تەمسىل قىلىنغانكى، ئۇلار خۇدانىڭ سۆزىنى
ئاڭلىسىمۇ، ئۇنى قوبۇل قىلمايدۇ. بەيتان ئۇلارنى ئېتىقاد ئارقىلىق
قۇتقۇزۇلمىسۇن دەپ، ئۇلارنىڭ كۆڭلىدىن خۇدانىڭ سۆزىنى ئېلىپ قېچىپ
كېتىدۇ. 13 تابلىق تۇپراققا چۈبكەن ئۇرۇقلار خۇدانىڭ سۆزىنى ئاڭلىغان
ھامان خۇباللىق بىلەن قوبۇل قىلغانلارغا تەمسىل قىلىنغان. ئۇلار بۇنىڭغا بىر
مەھەل ئىشەنگەن بولىدۇ، ئەمما ئۇلارنىڭ يىلتىزى بولمىغانلىقى ئۈچۈن،
بىرەر مۈبكۈللۈككە يولۇقسىلا، بەردابلىق بېرەلمەيدۇ. 14 تىكەنلىككە
چۈبكەن ئۇرۇقلارغا كەلسەك، ئۇلار بۇنداق كىشىلەرگە تەمسىل
قىلىنغانكى، ئۇلار خۇدانىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىسىمۇ، ئۇزۇن ئۆتمەيلا كۆڭلىگە بۇ
دۇنيانىڭ ئەندىشە، بايلىق ۋە ھالاۋەتلىرىنىڭ ئېزىقتۇرۇبلىرى كىرىۋېلىپ،
خۇدانىڭ سۆزىنى بوغۇۋېتىدۇ_دە، ئۇلار ھوسۇلسىز قالىدۇ. 15 مۇنبەت
تۇپراققا چۈبكەن ئۇرۇقلار بولسا خۇدانىڭ سۆزىنى ئاڭلايدىغان، ئۇلارنى پاك
8_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 540
ۋە چىن دىلىدا چىڭ ساقلايدىغان، ھوسۇل بەرگۈچە سەۋر قىلىدىغان
كىشىلەردۇر.
خۇدانىڭ ھەقىقىتى ئاغكارىلانماقتا
16 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا يەنە:
_ چىراغنى يېقىپ، ئۇنى بىرەر نەرسە بىلەن يېپىپ قويىدىغان ياكى
كارىۋاتنىڭ ئاستىغا يوبۇرۇپ قويىدىغان كىشى يوق، ئەلۋەتتە. ئەكسىچە،
ئۆيگە كىرگەنلەر ئېنىق كۆرەلىسۇن دەپ، ئۇنى جەزمەن چىراغداننىڭ
ئۈستىگە قويىدۇ. 17 چۈنكى، يېپىق قويۇلغان ھەرقانداق نەرسە ئابكارا
بولماي قالمايدۇ. يوبۇرۇلغان ھەرقانداق نەرسە بىلىنمەي قالمايدۇ.
18 بۇنىڭ ئۈچۈن، مېنىڭ خۇدانىڭ ھەقىقىتى توغرىسىدا ئېيتقانلىرىمنى كۆڭۈل
قويۇپ ئاڭلاڭلار. چۈنكى، كىمدە ئەقىل_پاراسەت بولسا، ئۇنىڭغا تېخىمۇ
كۆپ بېرىلىدۇ. لېكىن، كىمدە ئەقىل_پاراسەت بولمىسا، ئۆزىدە بار دەپ
قارالغىنىمۇ ئېلىپ كېتىلىدۇ، _ دېدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئانىسى ۋە ئىنىلىرى
19 ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئانىسى ۋە ئىنىلىرى ئۇنىڭ بىلەن كۆرۈبكىلى
كەلدى. لېكىن، ئادەم كۆپ بولغاچقا، يېنىغا كېلەلمىگەنىدى. 20 بىر كىشى
ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئانىڭىز ۋە ئىنىلىرىڭىز سىز بىلەن كۆرۈبىمىز دەپ، سىرتتا تۇرىدۇ،
_ دېدى.
21 _ خۇدانىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ، ئۇنىڭغا ئەمەل قىلغانلارنىڭ ھەممىسى
مېنىڭ ئانام ۋە ئاكا_ئىنىلىرىمدۇر، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە.
541 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 8_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ بوراننى تىنچىتىشى
22 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرى بىلەن كېمىگە چۈبۈپ،
ئۇلارغا:
_ كۆلنىڭ ئۇ قېتىغا بارايلى، _ دېدى. بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار يولغا
چىقتى. 23 كېمە كېتىۋاتقاندا ھەزرىتى ئەيسا ئۇخلاپ قالدى. ئۇبتۇمتۇت
قاتتىق بوران چىقىپ، كېمىگە سۇ توبۇپ، ھەممىسى ئىنتايىن خەۋپ
ئىچىدە قالدى. 24 باگىرتلار ھەزرىتى ئەيسانى ئويغىتىپ:
_ ئۇستاز، ئۇستاز، غەرق بولۇش ئالدىدا تۇرىمىز _ دېدى.
ھەزرىتى ئەيسا ئويغىنىپ، بوران_چاپقۇنغا بۇيرۇق قىلغانىدى، بوران
توختاپ، دولقۇن پەسلەپ، ھەممىسى تىنچىدى. ئاندىن، ئۇ باگىرتلىرىغا
بۇرۇلۇپ:
25 _ ئىشەنچىڭلار نەگە كەتتى؟ _ دېدى.
باگىرتلار ھەم ھەيران بولۇپ، ھەم قورقۇبۇپ، بىر_بىرىگە:
_ بۇ ئادەم زادى كىمدۇ؟ بۇيرۇق قىلسا، ھەتتا بوران ۋە دولقۇنلارمۇ
ئۇنىڭ گېپىنى ئاڭلايدىكەن_ھە _ دەپ كېتىشتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ جىن چاپلاغقان ئادەمنى ساقايتىشى
26 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرى بىلەن جەلىلىيە كۆلىنىڭ ئۇ چېتىدىكى
گېراسالىقلار تۇرغان يەرگە باردى. 27 ھەزرىتى ئەيسا قىرغاققا چىقىشىغا،
بەھەردىن كەلگەن جىن چاپلابقان بىرى ئۇنىڭ ئالدىغا كەلدى. بۇ ئادەم
ئۇزۇندىن بېرى كىيىم كىيمەي، ئۆيدە تۇرماي، گۆر قىلىنىدىغان ئۆڭكۈرلەردە
يابايتتى. 28 ئۇ ھەزرىتى ئەيسانى كۆرۈبى بىلەنلا ئۇنىڭ ئايىغىغا يىقىلىپ:
_ ئۇلۇ خۇدانىڭ ئوغلى ئەيسا، ئىشىمغا ئارىلابما سەندىن
8_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 542
ئۆتۈنىمەنكى، مېنى قىينىما _ دەپ ۋارقىراپ كەتتى. 29 ئۇنىڭ بۇنداق
دېيىشىنىڭ سەۋەبى، ھەزرىتى ئەيسا جىنغا ئۇنىڭ تېنىدىن چىقىشنى
بۇيرۇغانىدى. جىن بۇ ئادەمنى ئۇزۇن ۋاقىت ئىلكىگە ئېلىۋالغانىدى. خەلق بۇ
ئادەمنى كۆپ قېتىم زەنجىر_كىشەنلەر بىلەن باغلاپ، قاماپ قويغان
بولسىمۇ، ئۇ ئۇلارنى ئۈزۈپ قېچىپ چىقىپ، جىن تەرىپىدىن چۆل_
باياۋانلارغا ئېلىپ كېتىلەتتى.
30 ھەزرىتى ئەيسا بۇ ئادەمدىن:
_ ئىسمىڭ نېمە؟ _ دەپ سورىدى.
_ ئىسمىم «مىڭلىغان»، _ دەپ جاۋاس بەردى بۇ ئادەمنى
سۆزلىتىۋاتقان جىن. چۈنكى، بۇ ئادەمگە مىڭلىغان جىنلار
چاپلىشىۋالغانىدى. 31 ئۇلار ھەزرىتى ئەيساغا ئۆزلىرىنى بەيتانغا تەييارلانغان
تېگى يوق ھاڭلارغا سۈرگۈن قىلماسلىقنى ئۆتۈنۈپ يالۋۇردى.
32 بۇ ئەتراپتىكى تا باغرىدا بىر توپ توڭگۇز پادىسى ئوزۇقلىنىپ
يۈرەتتى. جىنلار ھەزرىتى ئەيساغا يالۋۇرۇپ، توڭگۇزلارنىڭ تېنىگە كىرىپ
كېتىشىگە ئىجازەت بېرىشىنى تەلەپ قىلدى. ھەزرىتى ئەيسا ئىجازەت
بەردى. 33 جىنلار ھېلىقى ئادەمنىڭ تېنىدىن چىقىپ، توڭگۇزلارغا
چاپلىشىۋالدى. پۈتۈن توڭگۇز پادىسى پاتىپاراق بولۇپ، يۈگۈرگەن پېتى
ياردىن چۈبۈپ، كۆلگە غەرق بولدى.
34 بۇ ھالنى كۆرگەن توڭگۇز باققۇچىلار ئۇ يەردىن قېچىپ، بەھەر_
يېزىلاردا بۇ خەۋەرنى تارقاتتى. 35 ئۇ يەردىكى كىشىلەر زادى نېمە ئىش
بولغانلىقىنى كۆرگىلى بۇ يەرگە كېلىشتى. ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا
كېلىپ، تېنىدىن جىنلار چىقىپ كەتكەن ھېلىقى ئادەمنىڭ كىيىملىرىنى
كىيىپ، ئەس_ھوبى جايىدا ھالدا ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىدا
ئولتۇرغانلىقىنى كۆرۈپ، قورقۇپ كېتىشتى. 36 بۇ مۆجىزىنى كۆرگەنلەر
ھېلىقى كىشىنىڭ ساقىيىش جەريانىنى كۆپچىلىككە سۆزلەپ بەردى. 37 بۇ
543 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 8_باب
يەردىكى كىشىلەر ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۇ يەردىن كېتىشىنى تەلەپ قىلىشتى.
چۈنكى، ئۇلار ئىنتايىن قورقۇبقانىدى. بۇڭا، ھەزرىتى ئەيسا كېمىگە
چۈبۈپ، قايتىپ كەتمەكچى بولدى. 38 تېنىدىن جىنلار چىقىپ كەتكەن
ھېلىقى كىشى ھەزرىتى ئەيساغا:
_ مەنمۇ سىز بىلەن بىللە كېتەي، _ دەپ يالۋۇردى.
لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا:
39 _ ئۆيۈڭگە قايتىپ بېرىپ، خۇدانىڭ ساڭا نەقەدەر چوڭ ئىشلارنى
قىلىپ بەرگەنلىكىنى يەتكۈزگىن، _ دېدى.
ئۇ ئادەم قايتىپ بېرىپ، پۈتۈن بەھەرنى ئارىلاپ، ھەزرىتى ئەيسا
ئۆزىگە قىلىپ بەرگەن چوڭ ئىشلارنى ھەممەيلەنگە يەتكۈزدى.
تىرىلدۈرۈلگەن قىز ۋە ساقايتىلغان ئايال
40 ھەزرىتى ئەيسا كۆلنىڭ بۇ قېتىغا قايتىپ كەلگىنىدە، خالايىق ئۇنى
قاربى ئېلىشتى. چۈنكى، ھەممەيلەن ئۇنىڭ قايتىپ كېلىشىنى كۈتۈپ
تۇراتتى. 41 قاربى ئالغىلى چىققانلار ئىچىدە مەلۇم بىر ئىبادەتخانىنىڭ
مەسئۇللىرىدىن بىرى بولغان يائىرمۇ بار ئىدى. ئۇ ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئايىغىغا
يىقىلىپ، ئۆيىگە تەكلىپ قىلىپ يالۋۇردى. 42 چۈنكى، ئۇنىڭ ئون ئىككى
يابلىق يالغۇز قىزى ئۆلۈپ كېتىش ئالدىدا تۇراتتى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەرگە بارغىنىدا، كىشىلەر ئۇنىڭ ئەتراپىغا زىچ
ئولىشىۋالدى. 43 توپنىڭ ئىچىدە خۇن تەۋرەش كېسىلىگە گىرىپتار بولغىنىغا
ئون ئىككى يىل بولغان بىر ئايالمۇ بار ئىدى. ئۇ بار پۇلىنى تېۋىپلارغا
خەجلەپ تۈگەتكەن بولسىمۇ، ھېچكىم ئۇنى ساقايتالمىغانىكەن. 44 ئۇ
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئارقا تەرىپىدىن كېلىپ، ئۇنىڭ چاپىنىنىڭ پېشىنى سىلاپ
قويۇۋىدى، خۇن بۇئان توختىدى.
8_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 544
45 _ پېشىمنى تۇتقان كىم؟ _ دەپ سورىدى ھەزرىتى ئەيسا.
كۆپچىلىك: «تۇتمىدۇق» دېيىشتى.
_ ئۇستاز، تۆت ئەتراپىڭىزنىڭ ھەممىسى ئادەم، ئۇلار سىزنى قىستاپ
تۇرۇۋاتمامدۇ؟ _ دېدى پېترۇس.
46 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا:
_ ياق بىرسى قەستەن پېشىمنى تۇتتى. چۈنكى، ۋۇجۇدۇمدىن كۈ_
قۇدرەتنىڭ چىقىپ كەتكىنىنى سەزدىم، _ دېدى. 47 ھېلىقى ئايال ھەزرىتى
ئەيسانىڭ سېزىپ قالغانلىقىنى بىلىپ، تىترىگەن ھالدا ئۇنىڭ ئالدىغا كېلىپ،
ئايىغىغا يىقىلدى ۋە كۆپچىلىككە ئۆزىنىڭ ھەزرىتى ئەيسانىڭ پېشىنى
نېمىشقا تۇتقانلىقىنى ھەم بۇئان ساقىيىپ كەتكەنلىكىنى ئېيتتى.
48 _ قىزىم، ئىشەنچىڭ سېنى ساقايتتى تىنچ_ئامان بول، _ دېدى
ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
49 ھەزرىتى ئەيسا بۇ سۆزنى قىلىۋاتقاندا، ئىبادەتخانا مەسئۇلىنىڭ
ئۆيىدىن كەلگەن بىرى ئىبادەتخانا مەسئۇلى يائىرغا:
_ قىزىڭىز جان ئۈزدى. ئەمدى ئۇستازنى ئاۋارە قىلمايلى، _ دېدى.
50 بۇنى ئاڭلىغان ھەزرىتى ئەيسا يائىرغا:
_ قورقمىغىن ماڭا ئىشەنگىن ئۇ ساقىيىپ كېتىدۇ، _ دېدى.
51 ھەزرىتى ئەيسا يائىرنىڭ ئۆيىگە بارغاندا، پېترۇس، يۇھاننا، ياقۇپ ۋە
قىزنىڭ ئاتا_ئانىسىدىن بابقا كىشىلەرنىڭ ئۆزى بىلەن بىللە ئۆيگە كىرىشىگە
رۇخسەت قىلمىدى. 52 ئۇ يەردىكىلەر قىزغا ھازا تۇتۇپ يىغا_زار
قىلىشىۋاتاتتى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ بولدى، يىغلىماڭلار قىز ئۆلمىدى، ئۇخلاپ قاپتۇ _ دېدى.
53 بىراق، خالايىق ئۇنى مەسخىرە قىلدى. چۈنكى، قىزنىڭ ئاللىقاچان
جان ئۈزگەنلىكىدىن ئۇلارنىڭ خەۋىرى بار ئىدى. 54 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا
قىزنىڭ قولىدىن تارتىپ:
545 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9_باب
_ بالام، ئورنۇڭدىن تۇر، _ دەپ چاقىردى. 55 قىزنىڭ روھى تېنىگە
قايتىپ كېلىپ، ئۇ دەرھال ئورنىدىن تۇردى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا قىزنىڭ
قورسىقىغا بىرنەرسە بېرىشنى بۇيرۇدى. 56 قىزنىڭ ئاتا_ئانىسى ناھايىتى
ھەيران قېلىشتى. لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا بۇ ئىشنى ھېچكىمگە
تىنماسلىقنى تاپىلىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئون ئىككى ئەلچىنى ئەۋەتىشى
1 ھەزرىتى ئەيسا ئون ئىككى باگىرتىنى چاقىرىپ، ئۇلارغا ھەرقانداق
جىننى ھەيدەش، كېسەللەرنى ساقايتىش قۇدرىتى ۋە ھوقۇقىنى
بەردى. 2 ئاندىن، ئۇلارنى خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ھەققىدىكى خۇش خەۋەرنى
تارقىتىش ۋە كېسەللەرنى ساقايتىشقا ئەۋەتتى. 3 ئۇ باگىرتلىرىغا:
_ سىلەر سەپەردە ھېچ نەرسە ئالماڭلار، نە ھاسا، نە خۇرجۇن، نە
نان، نە پۇل ئېلىۋالماڭلار، ھەتتا بىرەر ئارتۇق كۆڭلەكمۇ ئېلىۋالماڭلار. 4 بىر
يۇرتقا بارغىنىڭلاردا، قايسى ئائىلىدە قاربى ئېلىنساڭلار، ئۇ يەردىن
كەتكۈچە بۇ ئائىلىدىلا تۇرۇڭلار. 5 ئەگەر بىرەر يەردىكى كىشىلەر سىلەرنى
قاربى ئالمىسا، ئۇ يەردىن ئايرىلغىنىڭلاردا، ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن
ئايىغىڭلاردىكى توپىنى قېقىۋېتىڭلار _ دېدى.
6 باگىرتلار يولغا چىقىپ، ھەممە يېزا_قىشلاقلارنى ئارىلاپ خۇش
خەۋەرنى تارقىتىپ، كېسەللەرنى ساقايتتى.
7 جەلىلىيىدىكى ھىرود خان ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئىشلىرىدىن خەۋەر
تېپىپ، گاڭگىراپ قالدى. چۈنكى، بەزىلەر: «بۇ ئىشلارنى قىلىۋاتقان كىشى
يەھيا پەيغەمبەر ئىكەن. ئۇ تىرىلىپتۇ» دېسە، 8 يەنە بەزىلەر: «بۇرۇن
ئاجايىپ مۆجىزىلەرنى ياراتقان ئىلياس پەيغەمبەر ياكى بابقا قەدىمكى
پەيغەمبەرلەردىن بىرى قايتىدىن تىرىلىپتۇ» دەيتتى.
9
9_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 546
9 «مەن يەھيانىڭ كاللىسىنى ئالدۇرغانىدىم، ئەمدى بۇ گەپلەرنى
ئاڭلاۋاتىمەن. بۇ ئىشلارنى قىلىۋاتقان كىشى زادى كىمدۇ؟» دېدى ھىرود
خان. بۇنىڭ ئۈچۈن، ئۇ ھەزرىتى ئەيسا بىلەن كۆرۈبۈبنىڭ يولىنى
ئىزدىدى.
بەش مىڭ كىشىنى تويدۇرۇش
10 ئون ئىككى باگىرت قايتىپ كېلىپ، ئۆزلىرىنىڭ قىلغان ھەممە
ئىشلىرىنى ھەزرىتى ئەيساغا مەلۇم قىلدى. ھەزرىتى ئەيسا بابقىلارغا
ئۇقتۇرماي، ئۇلارنى بەيتسايدا دېگەن يېزىغا ئېلىپ ماڭدى. 11 بىراق، بۇنىڭدىن
خەۋەر تاپقان خالايىقمۇ ئۇنىڭغا ئەگىشىپ كەلدى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنى
قاربى ئېلىپ، ئۇلارغا خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا دائىر ئىشلارنى چۈبەندۈردى
ۋە كېسىلى بارلارنى ساقايتتى. 12 كۈن ئولتۇرۇبقا ئاز قالغاندا، ئون ئىككى
باگىرتى ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا كېلىپ:
_ خالايىقنى تارقىتىۋەتكەن بولسىڭىز، ئۇلار ئەتراپتىكى يېزا_
قىشلاقلارغا بېرىپ تاماق يېسۇن ۋە قونغۇدەك جاي تاپسۇن. چۈنكى، بۇ
خىلۋەت جاي ئىكەن، _ دېدى.
13 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا:
_ ئۇلارغا ئۆزۈڭلار تاماق بېرىڭلار، _ دېدى.
_ بىزدە پەقەتلا بەش نان بىلەن ئىككى بېلىق بار. تاماق سېتىۋېلىپ
ئەكېلىپ بېرىڭلار، دېمەكچىمۇسىز؟ _ دېيىشتى ئۇلار ھەيران بولۇپ.
14 چۈنكى، بۇ يەردە يىغىلغان ئەرلەرنىڭلا سانى تەخمىنەن بەش مىڭچە بار
ئىدى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ خالايىق ئەللىكتىن_ئەللىكتىن بۆلۈنۈپ ئولتۇرسۇن، _ دېدى.
547 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9_باب
15 باگىرتلار كۆپچىلىكنى ھەزرىتى ئەيسانىڭ دېگىنى بويىچە
ئولتۇرغۇزدى. 16 ھەزرىتى ئەيسا بەش نان بىلەن ئىككى بېلىقنى قولىغا
ئېلىپ، ئاسمانغا قاراپ خۇداغا بۈكۈر ئېيتتى. ئاندىن، نانلارنى ئوبتۇپ،
كۆپچىلىككە تارقىتىپ بېرىش ئۈچۈن باگىرتلىرىغا بەردى. 17 ھەممەيلەن
يەپ تويدى. باگىرتلار ئېشىپ قالغان نان بىلەن بېلىقنىڭ پارچىلىرىنى
يىغىۋىدى، ئون ئىككى سېۋەت چىقتى.
پېترۇسنىڭ ھەزرىتى ئەيسانى قۇتقۇزخۇچى  _ مەسىھ
دەپ تونۇغى
18 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا ئۆزى يالغۇز دۇئا قىلىۋاتاتتى. ئۇنىڭ يېنىدا
باگىرتلىرىلا بار ئىدى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلاردىن:
_ خالايىق مېنى كىم دەپ بىلىدىكەن؟ _ دەپ سورىدى.
19 _ بەزىلەر سىزنى چۆمۈلدۈرگۈچى يەھيا دەيدۇ، بەزىلەر ئىلياس
پەيغەمبەر دەيدۇ، ۋە يەنە بەزىلەر بابقا قەدىمكى پەيغەمبەرلەردىن بىرى
تىرىلىپتۇ دەيدۇ، _ دەپ جاۋاس بەردى باگىرتلار.
20 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلاردىن:
_ سىلەرچۇ؟ سىلەر مېنى كىم، دەپ بىلىسىلەر؟ _ دەپ سورىدى.
_ سىز خۇدا تەيىنلىگەن قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ ئىكەنسىز، _ دەپ
جاۋاس بەردى پېترۇس.
21 _ ھازىر بۇ ئىشنى ھېچكىمگە تىنماڭلار، _ دەپ بۇيرۇدى ھەزرىتى
ئەيسا ئۇلارغا، 22 _ چۈنكى ئىنسانئوغلى نۇرغۇن ئازاس_ئوقۇبەت تارتىشى
كېرەك. ئاقساقاللار، ئالىي روھانىيلار ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى ئۇنى رەت
قىلىپ ئۆلتۈرگۈزىدۇ. لېكىن، ئۇنى ئۆلتۈرسىمۇ، ئۇ ئۈچىنچى كۈنى تىرىلىدۇ.
23 ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە يەنە مۇنداق دېدى:
9_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 548
_ كىمدەكىم ماڭا ئەگىشىشنى خالىسا، ئۆز خاھىشىدىن ۋاز كېچىپ،
ئۆزىنىڭ كرېستىنى كۆتۈرۈپ* ھەر كۈنى ماڭا ئەگەبسۇن. 24 چۈنكى، ئۆزى
ئۈچۈنلا يابايدىغانلار ئەكسىچە ھاياتىدىن مەھرۇم بولىدۇ. بىراق، ئۆز
خاھىشىدىن ۋاز كېچىپ، مېنىڭ ئۈچۈن يابايدىغانلار ھاياتىنى ساقلىيالايدۇ.
25 بىر ئادەم پۈتۈن دۇنياغا ئىگە بولۇپ ھاياتىدىن مەھرۇم قالسا، بۇنىڭ نېمە
پايدىسى بولسۇن؟ 26 ئەگەر كىمدەكىم مەندىن ۋە مېنىڭ سۆزلىرىمدىن
نومۇس قىلسا، ئىنسانئوغلى بولغان مەنمۇ ئۆزۈمنىڭ، ئاتامنىڭ ۋە مۇقەددەس
پەرىشتىلەرنىڭ بان_بەرىپى ئىچىدە قايتىپ كەلگىنىمدە، ئۇنىڭدىن
نومۇس قىلىمەن. 27 بىلىپ قويۇڭلاركى، بۇ يەردە تۇرغانلارنىڭ بەزىلىرى
خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى كۆرمىگۈچە ئۆلمەيدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ نۇرخا چۆمۈغى
28 تەخمىنەن سەككىز كۈندىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا پېترۇس، يۇھاننا
ۋە ياقۇپنى ئېلىپ، دۇئا قىلىش ئۈچۈن تاغقا چىقتى. 29 ھەزرىتى ئەيسا دۇئا
قىلىۋاتقىنىدا، ئۇنىڭ يۈزى ئۆزگەردى. كىيىملىرى ئاپئاق بولۇپ، چاقماقتەك
چاقنىدى. 30 توساتتىن، مۇسا پەيغەمبەر ۋە ئىلياس پەيغەمبەر پەيدا بولۇپ،
ئۇنىڭ بىلەن سۆزلىشىشكە بابلىدى. 31 ئۇلار خۇدانىڭ پارلاق نۇرى ئىچىدە
ئايان بولۇپ، ھەزرىتى ئەيسا بىلەن ئۇنىڭ خۇدانىڭ ئىرادىسىنى ئەمەلگە
ئابۇرۇش يولىدا يېرۇسالېمدا قۇربان بولىدىغانلىقى توغرىسىدا سۆھبەتلەبتى.
32 پېترۇس ۋە ئۇنىڭ قېرىندابلىرىنى ئۇيقۇ باسقانىدى. ئۇلار ئۇخلاپ
*23. رىملىقلار تەرىپىدىن ئۆلۈم جازاسى بېرىلگەنلەر مىخلىنىدىغان كرېستنى مۈرىسىدە
كۆتۈرۈپ جازا مەيدانىغا باراتتى. «ئۆزىنىڭ كرېستىنى كۆتۈرۈش» دېگەنلىك ئەيسا مەسىھ ئۈچۈن
ئازاس_ئوقۇبەت تارتىشقا تەييار بولۇبنى كۆرسىتىدۇ.
ئويغانغاندا، ھەزرىتى ئەيسانىڭ پارلاق نۇرىنى ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىللە تۇرغان
549 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9_باب
مۇسا پەيغەمبەر ۋە ئىلياس پەيغەمبەرنى كۆردى. 33 بۇ ئىككى پەيغەمبەر
ھەزرىتى ئەيسادىن ئايرىلىدىغان ۋاقىتتا، پېترۇس ئۆزىمۇ تۇيمىغان ھالدا
ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئۇستازىم، بۇ يەردە بولغىنىمىز نېمىدېگەن ياخشى بىرى سىزگە،
بىرى مۇسا پەيغەمبەرگە، يەنە بىرى ئىلياس پەيغەمبەرگە دەپ، بۇ يەرگە
ئۈ كەپە ياسايلى، _ دېدى.
34 پېترۇس گەپ قىلىۋاتقاندا، بىر بۇلۇت پەيدا بولۇپ، ئۇلارنى
قاپلىۋالدى. باگىرتلار بۇلۇت ئىچىدە قالغىنىدا قورقۇبۇپ كەتتى. 35 تۇيۇقسىز
بۇلۇتتىن خۇدانىڭ ئاۋازى ئاڭلىنىپ:
_ بۇ مېنىڭ ئوغلۇم، مېنىڭ تاللىغىنىم. ئۇنىڭ سۆزىگە قۇلاق سېلىڭلار
_ دېدى.
36 ئاۋاز توختىغاندىن كېيىن، ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆزى يالغۇز
قالغانلىقىنى كۆردى. باگىرتلار بۇ ئىشنى ئۇزۇن ۋاقىتقىچە ھېچكىمگە
تىنمىدى.
جىن چاپلاغقان بالىنىڭ ساقايتىلىشى
37 ئەتىسى، ھەزرىتى ئەيسا ئۈ باگىرتى بىلەن بىللە تاغدىن چۈبكەن
ۋاقتىدا، نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنى قاربى ئالغىلى چىقتى. 38 توپنىڭ ئىچىدىن
بىرەيلەن تۇيۇقسىز ۋارقىراپ:
_ ئۇستاز، ئوغلۇمغا كۆڭۈل بۆلگەيسىز، ئۇ بىرلا بالا ئىدى 39 ئۇنىڭغا
دائىم بىر جىن چاپلىشىۋېلىپ، ئۆزىچىلا ۋارقىراپ_جارقىراپ كېتىدۇ. بەزىدە
پۈتۈن بەدىنى تارتىشىپ قېلىپ، ئاغزىدىن ئاق كۆپۈك كېلىدۇ. جىن ئۇنى دائىم
قىيناپ ئارام بەرمەيدۇ. 40 باگىرتلىرىڭىزدىن بۇ جىننى ھەيدىۋېتىشنى
ئۆتۈنۈپ سورىغانىدىم، بىراق ئۇلارنىڭ قوللىرىدىن كەلمىدى، _ دېدى.
9_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 550
41 _ ئەي ئېتىقادسىز ۋە چىرىك ئەۋلاد مەن سىلەر بىلەن بىللە بولۇپ،
سىلەرنىڭ يەنىلا ماڭا ئىشەنمىگەنلىكىڭلارغا يەنە قاچانغىچە بەردابلىق
بېرەي؟ _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا. ئاندىن، ھېلىقى كىشىگە:
_ بالاڭنى ئېلىپ كەل، _ دېدى.
42 بالا كېلىۋاتقاندا، جىن ئۇنى يەرگە يىقىتىپ، پۈتۈن بەدىنىنى
تارتىشتۇرۇۋەتتى. بىراق، ھەزرىتى ئەيسا جىننى ھەيدىۋېتىپ، بالىنى
ساقايتتى ۋە ئۇنى ئاتىسىغا تاپشۇرۇپ بەردى. 43 كۆپچىلىك خۇدانىڭ كۈ_
قۇدرىتىگە ھەيران بولۇبتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆز ئۆلۈمىنى يەنە بىر قېتىم
ئالدىن ئېيتىشى
كۆپچىلىك ھەزرىتى ئەيسانىڭ قىلغان پۈتۈن ئىشلىرىغا ھەيران بولۇپ
تۇرغاندا، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا:
44 _ ئاڭلاپ قويۇڭلار، بىرسىنىڭ ساتقۇنلۇقى بىلەن، ئىنسانئوغلى
بابقىلارنىڭ قولىغا تاپشۇرۇپ بېرىلىدۇ، _ دېدى.
45 بىراق، ئۇلار بۇ سۆزنىڭ مەنىسىنى چۈبىنەلمىدى. چۈنكى، بۇنىڭ
مەنىسى قەستەن يوبۇرۇلغانىدى. ئۇلار ئۇنىڭدىن بۇ سۆزنىڭ تېگىنى
سورابقىمۇ پېتىنالمىدى.
خۇدانىڭ نەزىرىدە كىم ئەڭ ئۇلۇ؟
46 باگىرتلار زادى كىمنىڭ ئەڭ ئۇلۇ ئىكەنلىكىنى ئۆزئارا تالاش_
تارتىش قىلىشىۋاتاتتى. 47 ئۇلارنىڭ نېمە ئويلاۋاتقانلىقىنى بىلگەن ھەزرىتى
ئەيسا كىچىك بىر بالىنى يېنىدا تۇرغۇزۇپ، 48 باگىرتلارغا:
_ كىم مېنى دەپ، بۇنداق كىچىك بالىنى قوبۇل قىلسا، مېنى قوبۇل
551 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9_باب
قىلغان بولىدۇ. مېنى قاربى ئالسا، مېنى ئەۋەتكۈچىنى قاربى ئالغان بولىدۇ.
ئاراڭلاردا ئۆزىنى ئەڭ تۆۋەن تۇتقىنى خۇدانىڭ نەزىرىدە ئەڭ ئۇلۇ بولىدۇ، _
دېدى.
قارغى تۇرماسلىق قوللىغانلىقتۇر
49 يۇھاننا ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئۇستاز، سىزنىڭ نامىڭىز بىلەن جىنلارنى ھەيدەۋاتقان بىرسىنى
كۆردۇق. لېكىن، ئۇ بىزگە ئوخشاش سىزگە ئەگەبمىگەنلىكى ئۈچۈن، بىز
ئۇنى توستۇق، _ دېدى.
50 _ ئۇنى توسماڭلار. چۈنكى، سىلەرگە قاربى تۇرمىغانلار سىلەرنى
قوللىغانلاردۇر، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
ھەزرىتى ئەيسانى قارغى ئالمىغان يېزا
51 ھەزرىتى ئەيسا ئۆلۈپ ئاندىن تىرىلىپ، ئاسمانغا ئېلىپ كېتىلىدىغان
كۈنگە ئاز قالغاندا، يېرۇسالېمغا بېرىشنى قەتئىي قارار قىلدى. 52 بۇنىڭ
ئۈچۈن، ئۇ ئالدىن ئادەم ئەۋەتتى. ئۇلار سامارىيە ئۆلكىسىدىكى بىر يېزىغا
كېلىپ، ھەزرىتى ئەيسانىڭ كېلىشى ئۈچۈن تەييارلىق قىلىشقا كىرىشتى.
53 بىراق، سامارىيىلىكلەر* ھەزرىتى ئەيسانى «يېرۇسالېمغا ئىبادەت قىلىشقا
بارىدىكەن» دەپ، قاربى ئالمىدى. 54 ئۇنىڭ باگىرتلىرىدىن ياقۇپ بىلەن
يۇھاننا بۇ ئەھۋالنى كۆرۈپ:
*53. سامارىيىلىكلەر ئۆز ئىبادەتخانىسىنى گارىزىم تېغىدا قۇرغان بولۇپ، ئۇلار ئىبادەتنى
يېرۇسالېمدا ئەمەس، بەلكى بۇ تاغدا قىلىش توغرا، دەپ قارايتتى.
_ ئى رەببىم، ئۇلارنى كۆيدۈرۈۋېتىش ئۈچۈن ئاسماندىن ئوت
9_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 552
ياغدۇرۇبنى ئۆتۈنسەك قانداق دەيسىز؟ _ دېدى.
55 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا بۇرۇلۇپ ئۇلارنى ئەيىبلىدى. 56 ئاندىن، ئۇلار
بابقا بىر يېزىغا كەتتى.
ھەزرىتى ئەيساخا ئەگىشىشنىڭ بەدەللىرى
57 ئۇلار يولدا كېتىۋاتقاندا، بىر كىشى ھەزرىتى ئەيساغا:
_ سىز قەيەرگە بارماڭ، مەن سىزگە ئەگىشىپ ماڭىمەن، _ دېدى.
58 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا:
_ تۈلكىنىڭ ئۆڭكۈرى، قۇبنىڭ ئۇۋىسى بار. بىراق، ئىنسانئوغلىنىڭ
بېشىنى قويغۇدەك يېرىمۇ يوق، _ دېدى ئۇنىڭغا.
59 ئۇ يەنە بابقا بىر كىشىگە:
_ ماڭا ئەگەبكىن _ دېدى.
بىراق، ھېلىقى كىشى باھانە كۆرسىتىپ:
_ ئۇستاز، ئاتام ئۆلۈپ ئۇنى يەرلىككە قويغۇچە كۈتۈپ، ئاندىن سىزگە
ئەگىشەيچۇ _ دېدى.
60 _ ئۆلگەنلەرنى روھى ئۆلۈكلەر ئۆزلىرى يەرلىككە قويسۇن سەن
بولساڭ بېرىپ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا دائىر خۇش خەۋەرنى تارقات، _
دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
61 يەنە بىرسى:
_ ئەي ئۇستاز، مەن سىزگە ئەگەبمەكچىمەن. بىراق، ئاۋۋال ئۆيۈمگە
بېرىپ، ئۆيدىكىلەر بىلەن خوبلىشىپ كېلەي، _ دېدى.
62 _ قوش ھەيدەۋېتىپ، توختىماي كەينىگە قارايدىغان ئادەمدەك،
بۇرۇنقى ھاياتىڭلاردىن مېھرىڭلارنى ئۈزەلمىسەڭلار، خۇداغا خىزمەت
قىلىشقا لايىق بولمايسىلەر، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
553 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 1_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ يەتمىش ئىككى غاگىرتىنى ئەۋەتىشى
1 بۇ ئىشلاردىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلاردىن يەنە
يەتمىش ئىككىنى تاللاپ، ئۆزى بارماقچى بولغان بەھەر_
يېزىلارغا ئىككى_ئىككىدىن ئەۋەتتى. 2 ئۇلار يولغا چىقىشتىن بۇرۇن،
ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ قۇتقۇزۇلۇبقا ئىنتىلىدىغانلار مول ھوسۇلدەك كۆپ، بىراق ھوسۇلنى
ئېلىش ئۈچۈن ئىشلەيدىغانلار ئاز ئىكەن. ھوسۇلنىڭ ئىگىسى بولغان
خۇدادىن كۆپرەك ئىشچى ئەۋەتىپ، ھوسۇلنى يىغىۋېلىشنى تىلەڭلار.
3 ئەمدى يولغا چىقىڭلار. مەن سىلەرنى قوزىلارنى بۆرىلەرنىڭ ئارىسىغا
ئەۋەتكەندەك ئەۋەتىمەن. 4 ھەميان، خۇرجۇن ۋە ئاياغمۇ ئالماڭلار. يولدا
كىشىلەر بىلەن كۆرۈبكەندە، پاراڭلىشىشقىمۇ توختىماڭلار. 5 قايسى ئۆيگە
كىرسەڭلار، ئالدى بىلەن: «ئائىلەڭلارغا خۇدادىن ئامانلىق تىلەيمەن»
دەڭلار. 6 ئۇ ئۆيدە خۇدادىن كېلىدىغان ئامانلىقنى سۆيگۈچى بولسا، تىلىگەن
ئامانلىقىڭلار ئۇنىڭغا مەنسۇپ بولىدۇ. ئەگەر بولمىسا، تىلىگەن ئامانلىقىڭلار
ئۆزۈڭلارغا يانىدۇ. 7 ئۇ ئۆيدىن بۇ ئۆيگە يۆتكىلىپ يۈرمەڭلار، بەلكى
چۈبكەن ئۆيدە تۇرۇڭلار ۋە ئۆيدىكىلەرنىڭ بەرگىنىنى يەڭلار، چۈنكى
خىزمەتكار كىمگە خىزمەت قىلسا، بۇنىڭدىن ئىش ھەققى ئېلىشقا ھەقلىق.
8 بىرەر بەھەرگە بارغىنىڭلاردا، بىرسى سىلەرنى قاربى ئېلىپ،
ئالدىڭلارغا نېمە قويسا، بۇنى يەڭلار. 9 ئۇ بەھەردىكى كېسەللەرنى
ساقايتىڭلار ۋە ئۇ يەردىكى كىشىلەرگە: «خۇدانىڭ پادىشاھلىقى سىلەرگە
نامايان بولۇش ئالدىدا تۇرىدۇ» دەڭلار. 10 بىراق، بىرەر بەھەرگە
بارغىنىڭلاردا، ئۇ يەردىكى كىشىلەر سىلەرنى قاربى ئالمىسا، كۆپچىلىك
ئالدىدا: 11 «خۇدادىن كېلىدىغان جازاغا ئۆزلىرىڭلارنىڭ جاۋابكار
بولىدىغانلىقىڭلارنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن، بىز بەھىرىڭلارنىڭ ئايىغىمىزغا
10
0 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 554
قونغان توپىسىنىمۇ قېقىپ چۈبۈرۈۋېتىمىز» دەپ ئاگاھلاندۇرۇڭلار ۋە
ئۇلارغا: «بىلىشىڭلار كېرەككى، خۇدانىڭ پادىشاھلىقى سىلەرگە راستتىنلا
نامايان بولغانىدى» دەڭلار. 12 بىلىپ قويۇڭلاركى، ئۇ بەھەردىكىلەرنىڭ
قىيامەت كۈنى تارتىدىغان جازاسى سودوم* بەھىرىدىكى رەزىل كىشىلەرنىڭ
تارتىدىغان جازاسىدىنمۇ ئېغىر بولىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانى رەت قىلغانلار
13 _ ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي قورازىنلىقلار ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي
بەيتسايدالىقلار سىلەر ئۈچۈن ياراتقان مۆجىزىلىرىمنى تىر ۋە سىدون
دېگەن ياتلار بەھەرلىرىدە ياراتقان بولسام، ئۇ يەرلەردىكى خەلق بۇرۇنلا
مەيۈسلەنگەن ھالدا ماتاغا يۆگىنىپ، كۈلگە مىلىنىپ گۇناھلىرىغا توۋا قىلغان
بولاتتى. 14 قىيامەت كۈنى، خۇدانىڭ سىلەرگە بېرىدىغان جازاسى تىر ۋە
سىدوندىكىلەرنىڭكىدىنمۇ ئېغىر بولىدۇ. 15 ئەي كەپەرناھۇملۇقلار ئاسمانغا
چىقماقچىمىدىڭلار؟ ئەكسىچە، دوزاخقا تابلىنىسىلەر
16 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا يەنە:
_ كىمدەكىم سىلەرنىڭ سۆزۈڭلارغا كىرسە، مېنىڭ سۆزۈمگە كىرگەن
بولىدۇ. كىمدەكىم سىلەرنى رەت قىلسا، مېنىمۇ رەت قىلغان بولىدۇ. مېنى
رەت قىلغانلار مېنى ئەۋەتكۈچىنىمۇ رەت قىلغان بولىدۇ، _ دېدى.
يەتمىش ئىككى غاگىرتنىڭ قايتىپ كېلىشى
*12. سودوم _ ئىبراھىم پەيغەمبەر زامانىدىكى بەھەر بولۇپ، بۇ بەھەرنىڭ ئادەملىرى
ئوخشاش جىنستىكى زىناخورلۇققا قاتتىق بېرىلىپ گۇناھقا پاتقانلىقتىن، خۇدا بۇ بەھەرنى ئادەملىرى
بىلەن قوبۇپ يوقاتقان.
17 ھېلىقى يەتمىش ئىككى باگىرت خۇبال_خۇرام ھالدا قايتىپ
555 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 1_باب
كېلىپ:
_ ئى رەببىمىز بىز سىزنىڭ نامىڭىزدىن بۇيرۇق قىلغانىدۇق، ھەتتا
جىنلارمۇ بىزگە بويسۇنۇپ، چىقىپ كېتىشتى _ دەپ مەلۇم قىلدى.
18 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ بۇنداق بەيتاننىڭ ئاسماندىن چاقماقتەك تېز چۈبكەنلىكىنى
كۆردۈم. 19 قۇلاق سېلىڭلار مەن سىلەرگە يىلان_چاياندەك بەيتاننى ئايا
ئاستىڭلاردا يانجىپ تابلىيالايدىغان، ئۇنىڭ بارلىق كۈ_قۇدرىتىنى بېسىپ
چۈبىدىغان ھوقۇق بەردىم. سىلەرگە ھېچقانداق نەرسە زىيان
يەتكۈزەلمەيدۇ. 20 لېكىن، سىلەر جىنلارنىڭ بويسۇنغانلىقى بىلەنلا خۇبال
بولۇپ كەتمەڭلار، بەلكى خۇدانىڭ نامىڭلارنى ئەربتىكى ھاياتلىق
دەپتىرىگە پۈتۈبى بىلەن خۇبال بولۇڭلار، _ دېدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ خۇغاللىقى
21 بۇ چاغدا، ھەزرىتى ئەيسا مۇقەددەس روھنىڭ تەسىرى بىلەن
خۇرسەنلىككە چۆمگەن ھالدا مۇنداق دېدى:
_ پۈتۈن ئالەمنىڭ ئىگىسى بولغان ئى ئاتا سەن بۇ ھەقىقەتلەرنى
ئۆزىنى ئەقىللىق، بىلىملىك چاغلايدىغان كىشىلەردىن يوبۇرۇپ، كىچىك
بالىلاردەك سەبىي كىشىلەرگە ئابكارىلىغانلىقىڭ ئۈچۈن، ساڭا مەدھىيىلەر
ئوقۇيمەن. بۇنداق ئاتا، سېنىڭ ئۆز خاھىشىڭ ئەنە بۇ ئىدى.
22 ھەزرىتى ئەيسا ئەتراپىدىكىلەرگە:
_ ئاتام ھەممىنى ماڭا ئاتا قىلدى. مېنىڭ كىملىكىمنى ئاتامدىن بابقا
ھېچكىم بىلمەيدۇ. ئاتامنىڭ كىملىكىنىمۇ مەن ۋە مەن ئۆزۈم ئابكارىلابنى
خالايدىغان كىشىلەردىن بابقا ھېچكىم بىلمەيدۇ، _ دېدى.
23 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا قاراپ، ئاستىغىنا:
0 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 556
_ كۆرگەن ئىشلارنى كۆرەلىگەنلىكىڭلار ئۈچۈن نەقەدەر
بەختلىكسىلەر 24 بىلىپ قويۇڭلاركى، بۇرۇنقى نۇرغۇن پەيغەمبەرلەر ۋە
پادىشاھلار سىلەر كۆرگەن ۋە ئاڭلىغانلارنى كۆرۈبنى ۋە ئاڭلابنى ئارزۇ
قىلغان بولسىمۇ، مۇرادىغا يېتەلمىدى، _ دېدى.
مېھرىبان سامارىيىلىك توخرىسىدىكى تەمسىل
25 تەۋرات ئۇستازلىرىدىن بىرى ھەزرىتى ئەيسانى سىنىماقچى بولۇپ:
_ ئۇستاز، مەن قانداق قىلسام مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشەلەيمەن؟ _
دەپ سورىدى.
26 _ تەۋرات قانۇنىدا نېمە دېيىلگەن؟ بۇنى ئۆزىڭىز قانداق
چۈبەندۈرىسىز؟ _ دەپ سورىدى ھەزرىتى ئەيسا.
27 ھېلىقى كىشى مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ «پەرۋەردىگارىڭ بولغان خۇدانى پۈتۈن قەلبىڭ، پۈتۈن جېنىڭ،
پۈتۈن كۈچۈڭ ۋە پۈتۈن زېھنىڭ بىلەن سۆيگىن»؛ بۇنىڭدىن قالسا،
«قوبناڭنى ئۆزۈڭنى سۆيگەندەك سۆي.»
28 _ توغرا جاۋاس بەردىڭىز. مانا بۇنداق قىلسىڭىز، مەڭگۈ يابايسىز،
_ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
29 ئۇ كىشى ئۆزىنىڭ سوئال سورىشىنىڭ يوللۇق ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈش
ئۈچۈن، ھەزرىتى ئەيسادىن چۈبەندۈرۈش تەلەپ قىلىپ:
_ مېنىڭ سۆيۈبكە تېگىشلىك قوبنىلىرىم كىملەر؟ _ دەپ سورىدى.
30 ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ بىر ئادەم يېرۇسالېمدىن ئېرىخا بەھىرىگە كېلىۋېتىپ، يولدا
قاراقچىغا ئۇچراپ قاپتۇ. قاراقچىلار ئۇنىڭ كىيىم_كېچەكلىرىنى
سالدۇرۇۋېلىپ، ئۇنى ئۇرۇپ، چالا ئۆلۈك قىلىپ، تابلاپ كېتىپتۇ. 31 ئۇزۇن
557 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 1_باب
ئۆتمەي، بىر يەھۇدىي روھانىي بۇ يولدىن كېلىۋېتىپ، ھېلىقى ئادەمنى
كۆرۈپ، پىسەنت قىلماي يولنىڭ ئۇ چېتى بىلەن مېڭىپ ئۆتۈپ كېتىپتۇ.
32 بۇنىڭدەك، مەركىزىي ئىبادەتخانىدا ئىشلەيدىغان لاۋىي قەبىلىسىدىن
بولغان بىر خىزمەتچىمۇ بۇ يەرگە كەلگەندە، ئۇ بىچارە ئادەمنى كۆرۈپ،
كارى بولماي يولنىڭ ئۇ چېتى بىلەن مېڭىپ ئۆتۈپ كېتىپتۇ. 33 لېكىن،
يەھۇدىيلار يامان كۆرىدىغان سامارىيىدىن كەلگەن بىر كاپىر بۇ يەردىن
ئۆتۈپ كېتىۋېتىپ، ئۇنى كۆرۈپلا ئىچ ئاغرىتىپتۇ 34 ۋە ئالدىغا بېرىپ، يا ۋە
باراس بىلەن جاراھىتىنى يۇيۇپ، تېڭىپ قويۇپتۇ، ئاندىن ئۇنى ئۆز ئېشىكىگە
مىندۈرۈپ، بىر سارايغا ئېلىپ بېرىپ، ئۇ يەردە ھالىدىن خەۋەر ئاپتۇ.
35 ئەتىسى، سارايۋەنگە ئىككى كۈمۈش تەڭگە بېرىپ: «ئۇنىڭغا قاراپ قويۇڭ،
ئارتۇق چىقىمى بار بولسا، قايتىشىمدا تۆلەيمەن» دەپتۇ.
36 ھەزرىتى ئەيسا ھېلىقى ئۇستازدىن:
_ سىزچە، بۇ ئۈ ئادەم ئىچىدە قايسىسى قاراقچىلارغا يولۇققان
ھېلىقى كىشىگە قوبنىدارچىلىقنى يەتكۈزگەن؟ _ دەپ سورىدى.
37 _ ئۇنىڭغا مېھرىبانلىق قىلغان ھېلىقى كىشى، _ دەپ جاۋاس بەردى
ئۇ.
_ ئۇنداق بولسا، سىزمۇ بېرىپ، بابقىلارغا بۇنداق قىلىڭ، _ دېدى
ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ مارتا ۋە مەريەمنى يوقلىشى
38 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرى بىلەن بىللە سەپىرىنى داۋاملابتۇرۇپ،
بىر يېزىغا كەلدى. ئۇ يەردە مارتا ئىسىملىك بىر ئايال ئۇنى ئۆيىگە تەكلىپ
قىلدى. 39 مارتانىڭ مەريەم ئىسىملىك بىر سىڭلىسى بار ئىدى. ئۇ ھەزرىتى
ئەيسانىڭ ئايىغى تەرەپتە ئولتۇرۇپ، تەلىمىنى ئاڭلاۋاتاتتى. 40 ئۆيدىكى
1 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 558
ئىشلارنىڭ كۆپلۈكىدىن پايپېتەك بولۇپ يۈرگەن مارتا ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئالدىغا كېلىپ:
_ ئى رەببىم، سىڭلىم مەريەم بۇنچە كۆپ ئىشلارنى ماڭىلا
تابلىۋەتتى، ئۇنى ماڭا ياردەملەبتۈرگەيسىز _ دېدى.
41 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ ئەي مارتا، سەن زىيادە ئىشلارغا باش قاتۇرۇپ ئاۋارە بولۇپ
يۈرۈۋاتىسەن. 42 بىراق، بىرلا مۇھىم ئىش بار. مەريەم بۇ ياخشى ئىشنى
تاللىۋالدى. بۇنى ھېچكىم ئۇنىڭدىن تارتىۋالالمايدۇ.
دۇئا قىلىش توخرىسىدىكى تەلىم
1 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا بىر يەردە دۇئا قىلىۋاتاتتى. دۇئا
ئاياغلابقاندىن كېيىن، باگىرتلىرىدىن بىرى ئۇنىڭغا:
_ ئى رەببىم، يەھيا پەيغەمبەر ئۆز باگىرتلىرىغا ئۆگەتكىنىدەك،
سىزمۇ بىزگە دۇئا قىلىشنى ئۆگىتىپ قويسىڭىز، _ دېدى.
2 ھەزرىتى ئەيسا جاۋاس بېرىپ مۇنداق دېدى:
_ دۇئا قىلغىنىڭلاردا، مۇنداق دەڭلار:
«ئى ئاتىمىز،
سېنىڭ نامىڭ ئۇلۇغلانغاي.
پادىشاھلىقىڭ يەر يۈزىدىمۇ نامايان بولغاي.
3 كۈندىلىك يېمەكلىكىمىزنى بەرگەيسەن.
4 بىزگە گۇناھ قىلغان ھەركىمنى كەچۈرگىنىمىزدەك،
سەنمۇ گۇناھلىرىمىزنى كەچۈرگەيسەن.
بىزنى ئازدۇرۇلۇبلاردىن ساقلاپ قالغايسەن.»
11
559 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1 1_باب
5 ھەزرىتى ئەيسا سۆزىنى داۋام قىلىپ باگىرتلىرىغا مۇنداق دېدى:
_ ئەگەر يېرىم كېچىدە دوستۇڭنىڭ ئۆيىگە بېرىپ، «بۇرادەر، ماڭا ئۈ
نان بېرىپ تۇر، 6 ئۆيۈمگە بىر دوستۇم سەپەر بىلەن كەلگەنىدى، ئۆيدە ئۇنى
كۈتكۈدەك بىر نەرسە قالماپتۇ» دېسەڭ، 7 دوستۇڭ ئۆيىنىڭ ئىچىدە تۇرۇپ،
«مېنى ئاۋارە قىلما، ئىشىك تاقاقلىق، بالىلار، ھەممىمىز يېتىپ قالدۇق. خاپا
بولما» دەپ جاۋاس بېرىشى مۇمكىنمۇ؟ 8 ياق، ئۇ دوستلۇقنىڭ يۈزىنى
قىلمىغان تەقدىردىمۇ، سېنىڭ تارتىنماستىن قايتا_قايتا يالۋۇرۇبۇڭ
ۋەجىدىن بولسىمۇ، ئورنىدىن تۇرۇپ، سورىغان نەرسەڭنى چوقۇم بېرىدۇ.
9 بۇنىڭغا ئوخشاش، سىلەر دۇئا قىلىپ تىلەڭلار، خۇدا تىلىگىنىڭلارنى
بېرىدۇ. ئىزدەڭلار، تاپىسىلەر. ئىشىكنى قېقىڭلار، ئېچىلىدۇ. 10 چۈنكى،
تىلىگەنلەر چوقۇم ئېرىشىدۇ، ئىزدىگەنلەر چوقۇم تاپىدۇ، ئىشىكنى قاققانلارغا
ئىشىك چوقۇم ئېچىلىدۇ. 11 سىلەر بېلىق تەلەپ قىلغان ئوغلۇڭلارغا يىلان
بېرەتتىڭلارمۇ؟ 12 تۇخۇم تەلەپ قىلسا، چايان بېرەتتىڭلارمۇ؟ 13 گۇناھكار
بولغان سىلەر پەرزەنتلىرىڭلارغا ياخشى نەرسىلەرنى بېرىشنى بىلگەن
يەردە، ئەربتىكى ئاتاڭلار تىلىگەنلەرگە مۇقەددەس روھىنى ئىلتىپات
قىلماسمۇ؟
ھەزرىتى ئەيسا غەيتاندىن كۈچلۈكتۇر
14 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا بىر ئادەمنى گاچا قىلىپ قويغان جىننى
ئۇنىڭ تېنىدىن ھەيدەپ چىقاردى. بۇنىڭ بىلەن، گاچا زۇۋانغا كەلدى.
كۆپچىلىك بۇنىڭغا ئىنتايىن ھەيران بولۇبتى. 15 بىراق بەزى كىشىلەر: «ئۇ،
جىنلارنى ئۇلارنىڭ بابلىقى بولغان بەيتانغا تايىنىپ ھەيدىۋېتىدۇ» دېدى.
16 يەنە بەزىلەر ئۇنىڭ خۇدا تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەنلىكىنى سىناپ بېقىش
مەقسىتىدە، ئۇنىڭدىن بىر كارامەت كۆرسىتىشنى تەلەپ قىلدى. 17 ئۇلارنىڭ
1 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 560
نېمە ئويلاۋاتقانلىقىنى بىلگەن ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ ئەگەر بىر دلەتتىكىلەر ئىككى گۇرۇھقا بۆلۈنۈپ سوقۇبسا، ئۇ
دلەت زاۋاللىققا يۈز تۇتىدۇ. بىر ئائىلىدىكىلەر ئۆزئارا جېدەل_ماجىرا
قىلىشسا، ئۇ ئائىلىمۇ ۋەيران بولىدۇ. 18 بۇنىڭغا ئوخشاش، بەيتان ئۆز
بابقۇرۇبىدا بولغان جىنلار بىلەن سوقۇبسا، ئۇنىڭ پادىشاھلىقى قانداقمۇ
پۇت تىرەپ تۇرالىسۇن؟ سىلەر مېنى، «جىنلارنى بەيتانغا تايىنىپ
ھەيدەيدىكەن» دەيسىلەر. 19 ئەگەر دەرۋەقە بۇنداق بولسا، سىلەرنىڭ
ئەگەبكۈچىلىرىڭلار جىنلارنى ھەيدەبتە كىمگە تاياندى؟
ئېيتقانلىرىڭلارنىڭ خاتا ئىكەنلىكىنى ئۆز ئەگەبكۈچىلىرىڭلار دەلىللەپ
بېرىدۇ. 20 ئەمەلىيەتتە، مەن خۇدانىڭ كۈ_قۇدرىتىگە تايىنىپ جىنلارنى
ھەيدىۋەتتىم. بۇ، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ ئاراڭلاردا نامايان بولغانلىقىنى
ئىسپاتلايدۇ. 21 ئەگەر تولۇق قوراللانغان كۈچتۈڭگۈر بەيتان ئۆز ئۆيىنى
قوغداپ تۇرسا، ئۇنىڭ مال_مۈلكى بىخەتەر بولىدۇ. 22 لېكىن، ئۇنىڭدىن
كۈچتۈڭگۈر بىرى ھۇجۇم قىلىپ ئۇنى يەڭسە، ئۇنىڭ تايانغان قوراللىرىنى
تارتىۋالىدۇ ۋە مال_مۈلۈكلىرىنى ئولجا ئېلىپ، ئۆز ئادەملىرىگە تارقىتىپ
بېرىدۇ.
23 مەن بىلەن بىر يولدا ماڭمىغانلار ماڭا قاربى تۇرغۇچىلاردۇر. ماڭا
يىغىۋېلىشقا ياردەم بەرمىگەنلەر توزۇتۇۋەتكۈچىلەردۇر.
24 جىن بىرەر ئادەمنىڭ تېنىدىن ھەيدىۋېتىلگەندىن كېيىن، قۇرغاق
دالالارنى ئارىلاپ چىقىپ، تۇرىدىغان جاي ئىزدەيدۇ. تاپالمىغاندىن كېيىن،
«ئىلگىرىكى ئۆيۈمگە قايتاي» دەيدۇ. 25 بۇنىڭ بىلەن، جىن ئۇ ئادەمنىڭ
تېنىگە قايتىپ كېلىپ، ھېلىقى ئادەمنىڭ دىلىنىڭ پاكىز تازىلىنىپ رەتلەنگەن
ئۆيدەك بولۇپ قالغانلىقىنى بايقايدۇ_دە، 26 ئۆزىدىنمۇ بەتتەر يەتتە جىننى
بابلاپ كىرىپ بىللە تۇرىدۇ. بۇنىڭ بىلەن، ھېلىقى ئادەمنىڭ كېيىنكى ھالى
بۇرۇنقىدىنمۇ يامانلىشىپ كېتىدۇ.
561 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1 1_باب
ھەقىقىي بەخت
27 ھەزرىتى ئەيسا بۇ گەپلەرنى قىلىۋاتقاندا، كۆپچىلىك ئارىسىدا بىر ئايال
يۇقىرى ئاۋازدا:
_ سىزنى تۇغۇپ، بېقىپ چوڭ قىلغان ئايال نەقەدەر بەختلىك_ھە _
دېدى.
28 _ خۇدانىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ، ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلىدىغان كىشى
ئۇنىڭدىنمۇ بەختلىك _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا.
كارامەت كۆرسىتىش تەلىپى
29 بۇ چاغدا، ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئەتراپىغا نۇرغۇن ئادەم
ئولىشىۋالغانىدى. ئۇ ئۆزىدىن كارامەت كۆرسىتىشنى تەلەپ قىلغان
كىشىلەرگە مۇنداق دېدى:
_ بۇ زاماننىڭ ئادەملىرى نېمىدېگەن ئوسال ئۇلار كارامەت كۆرسەت
دەپلا تۇرىدۇ. بىراق، سىلەرگە يۇنۇس پەيغەمبەرنىڭ كارامىتىدىن بابقا
كۆرسىتىدىغان ئىككىنچى كارامەت يوق. 30 يۇنۇس پەيغەمبەردە يۈز بەرگەن
ئىشلار نىنەۋى بەھىرىدىكى خەلققە بىر مۆجىزىلىك ئالامەت بولغىنىغا
ئوخشاش، مەندە _ ئىنسانئوغلىدا يۈز بېرىدىغان ئىشلارمۇ بۇ ئەۋلادقا يەنە
بۇنداق مۆجىزىلىك ئالامەت بولىدۇ.*
31 قىيامەت كۈنى ئەرەبىستاندىكى بەبا پادىشاھلىقىنىڭ ئايال پادىشاھى
ئورنىدىن تۇرۇپ، سىلەرنىڭ ئۈستۈڭلاردىن بىكايەت قىلىدۇ. چۈنكى، ئۇ
*30. بۇ ئايەتتە ھەزرىتى ئەيسا يۇنۇس پەيغەمبەرنىڭ يوغان بىر بېلىقنىڭ ئىچىدە ئۈ كۈن
تۇرۇپ ساق چىققانلىقىنى تىلغا ئېلىش ئارقىلىق ئۆزىنىڭمۇ ئۆلۈپ، ئۈچىنچى كۈنى تىرىلىدىغانلىقىنى
ئالدىن ئېيتقان.
پادىشاھ سۇلايماننىڭ ئاقىلانە سۆزلىرىنى ئاڭلاش ئۈچۈن، ئۇزۇن يوللارنى
1 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 562
بېسىپ كەلگەن. مانا، ھازىر بۇ يەردە پادىشاھ سۇلايماندىنمۇ ئۇلۇغى بار.
32 قىيامەت كۈنى، نىنەۋى بەھىرىدىكى خەلقمۇ قوپۇپ، سىلەرنىڭ
ئۈستۈڭلاردىن بىكايەت قىلىدۇ. چۈنكى، ئۇلار يۇنۇس پەيغەمبەرنىڭ
تەلىمىنى ئاڭلاپ، يامان يولدىن قايتقان. بىراق، بۇ يەردە يۇنۇس
پەيغەمبەردىنمۇ ئۇلۇ بىرسى سىلەرنى يامان يولدىن قايتىشقا چاقىرسا،
قۇلاق سالمىدىڭلار.
خۇدانىڭ كۆرسەتكەن يورۇقلۇقىنى قانداق كۆرگىلى بولىدۇ
33 _ ھېچكىم چىراغنى يېقىپ، ئۇنى كۆرۈنمەس يەرگە ياكى داس
ئاستىغا يوبۇرۇپ قويمايدۇ. ئەكسىچە، ئۆيگە كىرگەنلەر ئېنىق كۆرەلىسۇن
دەپ، ئۇنى چىراغداننىڭ ئۈستىگە قويىدۇ، ئەلۋەتتە.
34 سىلەرنىڭ كۆزۈڭلار تېنىڭلارنىڭ چىرىغىدۇر. ئەگەر كۆزۈڭلار
ياخشى بولسا، يەنى كۆزۈڭلار خۇدادا بولسا، پۈتۈن ۋۇجۇدۇڭلار يورۇقلۇق
بىلەن تولىدۇ. ئەگەر كۆزۈڭلار يامان بولسا، پۈتۈن ۋۇجۇدۇڭلارنى
قاراڭغۇلۇق باسىدۇ. 35 بۇنىڭ ئۈچۈن، ھوبيار بولۇڭلاركى، ۋۇجۇدۇڭلاردىكى
«يورۇقلۇق» يورۇقلۇق ئەمەس، قاراڭغۇلۇق بولمىسۇن. 36 ئەگەر پۈتۈن
ۋۇجۇدۇڭلار يورۇقلۇق بىلەن تولۇپ، ئۇنىڭدا قاراڭغۇلۇقتىن قىلچە ئەسەر
بولمىسا، خۇددى نۇرلۇق چىرا سىلەرنى يورۇتۇپ تۇرغاندەك، ھاياتىڭلار
پۈتۈنلەي يورۇقلۇقتا بولىدۇ.
پەرىسىيلەر بىلەن تەۋرات ئۇستازلىرىنىڭ ساختىپەزلىكى
37 ھەزرىتى ئەيسا سۆزلىرىنى ئاياغلابتۇرغاندىن كېيىن، بىر پەرىسىي
ئۇنى ئۆيىگە تاماققا تەكلىپ قىلدى. ھەزرىتى ئەيسا ئۆيگە كىرىپ، داستىخاندا
ئولتۇردى. 38 ھېلىقى پەرىسىي ئۇنىڭ تاماقتىن ئىلگىرى قول يۇيۇش دىنىي
563 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1 1_باب
قائىدىسىنى ئادا قىلمىغانلىقىنى كۆرۈپ، ئىنتايىن ھەيران بولدى. 39 ھەزرىتى
ئەيسا ئۇنىڭغا:
_ سىلەر پەرىسىيلەر تېشىلا پاكىز يۇيۇلغان چىنە_قاچىلارغا
ئوخشايسىلەر. قوللىرىڭلارنى ياخشى يۇيىسىلەر، بىراق ئىچىڭلار ئاچكۆزلۈك
ۋە يامانلىق بىلەن تولغان. 40 ئەي نادانلار، تېشىنى ياراتقان خۇدا ئىچىگىمۇ
قاراپ ھېساس ئالماسمۇ؟ 41 بۇڭا، كەمبەغەللەرگە كۆڭۈل بۆلۈپ، ئۆزۈڭلار
ئاچكۆزلۈك بىلەن بېسىپ ياتقان تەئەللۇقاتلىرىڭلارنى ئېھتىياجلىق بولغانلارغا
بېرىڭلار. بۇ چاغدىلا، ئىچىڭلار ھەم تېشىڭلار پاك بولىدۇ.
42 ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي پەرىسىيلەر سىلەر ھەتتا يالپۇز، سۇزاپ
قاتارلىق دورا_دەرمانلارنىڭ ئوندىن بىر ئۈلۈبىنى خۇداغا ئاتايسىلەريۇ،
بىراق ھەققانىيلىق ۋە خۇداغا بولغان مۇھەببەتكە سەل قارايسىلەر. ئالدى
بىلەن بۇ ئىشلارنى ئورۇندىشىڭلار كېرەك. بابقا ئىشلارغا كەلسەك،
ئۇلارغىمۇ سەل قارابقا بولمايدۇ.
43 ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي پەرىسىيلەر سىلەر ئىبادەتخانىدا ئالاھىدە
ئورۇندا ئولتۇرۇبقا، بازارلاردا بابقىلارنىڭ ئۆزۈڭلارغا سالام بېرىپ
ھۆرمەتلىشىگە ئامراق. 44 سىلەرگە ۋاي سىلەر خۇددى كىشىلەر ئۆتۈپ
كېتىۋېتىپ، دەسسەپ سېلىپمۇ سېزەلمەيدىغان، سېسىپ كەتكەن قەبرىسىز
يەرلىككە ئوخشايسىلەر* _ دېدى.
45 مەلۇم بىر تەۋرات ئۇستازى ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئۇستاز، بۇ سۆزلىرىڭىز بىزگىمۇ ھاقارەت بولدى _ دېدى.
*44. يەھۇدىيلار ئارىسىدا «يەرلىككە دەسسەپ سالغان ئادەم ناپاك بولۇپ قالىدۇ» دېگەن
قاراش بولغاچقا، قەبرە سېلىنىپ، ئۇلارنىڭ ئۈستى ئاقلاپ قويۇلاتتى. ھەزرىتى ئەيسانىڭ دېمەكچى
بولغىنى، خۇددى يەرلىككە دەسسەپ سالغان ئادەم ناپاك بولۇپ قالغانغا ئوخشاش، پەرىسىيلەرنىڭ
تەسىرىگە ئۇچرىغان ئادەممۇ ناپاك بولىدۇ، دېيىلمەكچى.
46 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
1 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 564
_ سىلەرگىمۇ ۋاي، ئەي تەۋرات ئۇستازلىرى سىلەر قاتتىق دىنىي
قائىدەڭلار ئارقىلىق كۆتۈرگىلى بولمايدىغان ئېغىر يۈكلەرنى بابقىلارنىڭ
زىممىسىگە يۈكلەيسىلەريۇ، ئۆزۈڭلار بىرەر بارمىقىڭلارنىمۇ مىدىرلىتىپ
قويمايسىلەر. 47 سىلەرگە ۋاي سىلەر ئاتا_بوۋىلىرىڭلار ئۆلتۈرگەن
پەيغەمبەرلەرنىڭ ئابىدىلىرىنى چىرايلىق ياسىدىڭلار. 48 بۇ سىلەرنىڭ ئاتا_
بوۋاڭلارنىڭ قىلمىشلىرىنى ياقلىغىنىڭلاردىن دېرەك بېرىدۇ. چۈنكى، ئۇلار
پەيغەمبەرلەرنى ئۆلتۈرگەن بولسا، سىلەر ئۇ پەيغەمبەرلەرنىڭ قەبرىلىرىنى
ياساپ تۇرۇپ، ئۇلارغا ئىشەنمىدىڭلار. 49 بۇنىڭ ئۈچۈن، خۇدا ئۆزىنىڭ
دانالىقى بىلەن مۇنداق دېگەن: «مەن ئۇلارغا پەيغەمبەر ۋە ئەلچىلىرىمنى
ئەۋەتىمەن. بەزىلىرى ئۇلار تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلىدۇ، بەزىلىرى ئۇلارنىڭ
زىيانكەبلىكىگە ئۇچرايدۇ.»
50_51 بۇنىڭ ئۈچۈن، ئالەم ئاپىرىدە بولغاندىن بۇيانقى
پەيغەمبەرلەرنى ئۆلتۈرۈش گۇناھلىرىنىڭ ھەممىسىگە، يەنى ھابىلنىڭ
ئۆلتۈرۈلۈبىدىن تارتىپ تاكى روھانىي زەكەرىيانىڭ مەركىزىي
ئىبادەتخانىدىكى مۇقەددەس جاي بىلەن قۇربانلىق سۇپىسىنىڭ ئارىلىقىدا
ئۆلتۈرۈلۈبىگىچە بولغان قان قەرزلەرنىڭ ھەممىسىگە مۇبۇ زاماننىڭ
ئادەملىرى جاۋابكار بولىدۇ. بۇنداق، بۇلارنىڭ ھەممىسى ئۈچۈن سىلەر
جازاغا تارتىلىسىلەر.
52 ھالىڭلارغا ۋاي، ئەي تەۋرات ئۇستازلىرى ھەقىقەت خەزىنىسىنىڭ
ئاچقۇچىنى قولۇڭلارغا ئېلىۋېلىپ، ئۆزۈڭلار ئۇنىڭ ئىچىگە كىرمىدىڭلار، ھەتتا
كىرىشنى خالىغانلارنىمۇ كىرگۈزمىدىڭلار.
53_54 ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەردىن كەتكەندىن كېيىن، تەۋرات
ئۇستازلىرى بىلەن پەرىسىيلەر ئۇنى قاتتىق سۆكۈپ، ئۇنىڭغا قىيىن
سوئاللارنى قويۇپ، سۆزىدىن تۇتۇۋېلىپ زىيانكەبلىك قىلىشقا پۇرسەت
كۈتۈبتى.
565 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 1_باب
ساختىپەزلىكتىن ھوغيار بولۇش
1 مىڭلىغان كىشىلەر قىستا_قىستاڭچىلىقتىن بىر_بىرىنى
دەسسىۋەتكۈدەك بولۇبۇپ كەتكەنىدى. ھەزرىتى ئەيسا
باگىرتلىرىغا قاراپ:
_ سىلەر پەرىسىيلەرنىڭ ئېچىتقۇسىدىن، يەنى ساختىپەزلىكىدىن
ھوبيار بولۇڭلار. 2 چاۋىسى چىتقا يېيىلمايدىغان ھېچقانداق يوبۇرۇن ئىش،
ئابكارىلانمايدىغان ھېچقانداق مەخپىيەتلىك يوقتۇر. 3 دېمەك، سىلەرنىڭ
مەخپىي قىلغان سۆزلىرىڭلار ئوچۇق_ئابكارا ئاڭلىنىدۇ. ئۆينىڭ ئىچىدە
خۇپىيانە پىچىرلابقان گەپلىرىڭلارمۇ تۆت تامدىن ئۆتۈپ، خەلقىئالەمگە پۇر
كېتىدۇ، _ دېدى.
خۇدادىنلا قورقۇش كېرەك
4 ھەزرىتى ئەيسا يەنە مۇنداق دېدى:
_ دوستلار، جېنىڭلارنى تېنىڭلاردىن جۇدا قىلىشتىن بابقا
زىيانكەبلىك قولىدىن كەلمەيدىغانلاردىن قورقماڭلار. 5 كىمدىن قورقۇش
كېرەكلىكىنى كۆرسىتىپ قوياي. جېنىڭلارنى ئالغاندىن كېيىن، دوزاخقا
تابلابقا ھوقۇقلۇق بولغان خۇدادىن قورقۇڭلار. قورقۇبقا تېگىشلىكى ئەنە
بۇ.
6 بەش قۇبقاچنى ئىككى تەڭگىگە سېتىۋالغىلى بولسىمۇ، لېكىن
ئۇلارنىڭ بىرىنىمۇ خۇدا ئۇنتۇپ قالغىنى يوق. 7 ھەتتا سىلەرنىڭ ھەربىر تال
چېچىڭلارنىڭمۇ ھېسابى بار. بۇنداق ئىكەن، قورقماڭلار، چۈنكى سىلەر
خۇدا ئۈچۈن نۇرغۇنلىغان قۇبقاچتىنمۇ قىممەتلىك_دە
12
2 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 566
ھەزرىتى ئەيسانى ئېتىراپ قىلىش ۋە قىلماسلىق
8 _ كۆڭۈل قويۇپ ئاڭلاڭلار _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا گېپىنى
داۋاملابتۇرۇپ، _ ھازىر كۆپچىلىك ئالدىدا مېنى ئېتىراپ قىلغانلارنى كېيىن
ئىنسانئوغلىمۇ خۇدانىڭ پەرىشتىلىرى ئالدىدا ئېتىراپ قىلىدۇ. 9 بىراق،
كۆپچىلىك ئالدىدا مېنى رەت قىلغانلار خۇدانىڭ پەرىشتىلىرى ئالدىدىمۇ رەت
قىلىنىدۇ. 10 ئىنسانئوغلىغا قاربى سۆز قىلغانلار كەچۈرۈمگە ئېرىشەلەيدۇ.
بىراق، مۇقەددەس روھقا كۇپۇرلۇق قىلغانلار كەچۈرۈمگە ئېرىشەلمەيدۇ.
11 كىشىلەر سىلەرنى، «بۇ ئادەم ھەزرىتى ئەيساغا ئەگەبكەن» دەپ
ئىبادەتخانىغا ياكى ھۆكۈمدارلارنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىپ سوراققا تارتقاندا،
«ئۆزۈمنى قانداق ئاقلىسام بولار؟» ياكى «نېمە دېسەم بولار؟» دەپ ئەندىشە
قىلماڭلار. 12 چۈنكى، نېمە دېيىشىڭلارنى مۇقەددەس روھ بۇ ۋاقىتتا
سىلەرگە ئۆگىتىدۇ.
ئەقىلسىز باي ھەققىدىكى تەمسىل
13 كۆپچىلىك ئىچىدىن بىر كىشى ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئۇستاز، ئاكامغا ئاتىمىزدىن قالغان مىراستىن ماڭا تېگىشلىكىنى
بېرىشنى بۇيرۇسىڭىز، _ دېدى.
14 _ بۇرادەر، كىم ماڭا سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا قازىلىق قىلىش ياكى
مىراسىڭلارنى ئايرىپ بېرىش ھوقۇقىنى بېرىپتۇ؟ _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا
ئۇنىڭغا.
15 كېيىن، ئۇ كۆپچىلىككە:
_ ھەر خىل ئاچكۆزلۈكتىن پەخەس بولۇڭلار ۋە ساقلىنىڭلار. چۈنكى،
كىشى ھەرقانچە باي بولۇپ كەتسىمۇ، ئۇنىڭ ھاياتى مال_مۈلكىنىڭ
567 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 1_باب
كۆپلۈكىگە باغلىق ئەمەس، _ دېدى 16 ھەمدە ئۇلارغا مۇنداق بىر تەمسىلنى
سۆزلەپ بەردى:
_ بىر باينىڭ يېرى مول ھوسۇل بېرىپتۇ. 17 ئۇ كۆڭلىدە «بۇنچىۋالا
ھوسۇلنى قويىدىغان يېرىم يوق. قانداق قىلىشىم كېرەك؟ 18 توغرا، ھازىرقى
ئامبارلىرىمنى بۇزۇپ، كېڭەيتىپ قۇرۇپ، ئابلىق ۋە بابقا مال_
مۈلۈكلىرىمنى بۇ يەرگە قويمامدىمەن؟» دەپ ئويلاپتۇ. 19 ئۇ يەنە ئۆز_
ئۆزىگە: «ۋاي_ۋۇي، سەن نېمىدېگەن بەختلىك ئادەم كۆپ يىل يەتكۈدەك
مال_مۈلكۈڭ بار. يەپ_ئىچىپ، تۇرمۇبۇڭنى خۇبال_خۇرام، راھەت
ئۆتكۈزمەمسەن؟» دەپتۇ.
20 لېكىن، خۇدا ئۇنىڭغا:
«ئەي ئەخمەق، بۈگۈن كېچىلا ئامانەتنى تاپشۇرىسەن، ئۇنداقتا
توپلىغان بارلىق بايلىقىڭ ئەمدى كىمگە قالار؟» دەپتۇ.
21 ھەزرىتى ئەيسا يەكۈنلەپ مۇنداق دېدى:
_ ئۆزىگە بايلىق توپلىغان، ئەمما خۇدانىڭ نەزىرىدە باي بولمىغان
كىشىنىڭ ئاقىۋىتى مانا بۇنداق بولىدۇ.
خۇداخا تايىنىش
22 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا مۇنداق دېدى:
_ بۇڭا بىلىپ قويۇڭلاركى، تۇرمۇبۇڭلارغا كېرەكلىك يېمەك_
ئىچمەك ياكى ئۇچاڭلارغا كىيىدىغان كىيىم_كېچەكتىن غەم قىلماڭلار.
23 چۈنكى، ھاياتلىق يېمەك_ئىچمەكتىن، تەن كىيىم_كېچەكتىن كۆپ
ئەزىزدۇر. 24 قاغىلارنى ئويلاڭلار ئۇلار تېرىمايدۇ، يىغمايدۇ، ئۇلارنىڭ ئامبار،
ئىسكىلاتلىرىمۇ يوق. خۇدا ئۇلارنىمۇ ئا قويمىغان يەردە، سىلەرنىڭ
رىزقىڭلارنى چوقۇم بېرىدۇ. چۈنكى، سىلەر بۇ قۇبلاردىن كۆپ
2 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 568
ئەزىز ئەمەسمۇ؟
25 ئاراڭلاردا قايسىڭلار غەم_قايغۇ بىلەن ئۆمرۈڭلارنى كىچىككىنە
ئۇزارتالايسىلەر؟ 26 مانا بۇنچىلىك كىچىك ئىشنىمۇ قىلالمىساڭلار، بابقا
ئىشلار ئۈچۈن غەم قىلىشىڭلارنىڭ نېمە ھاجىتى؟ 27 ياۋا گۈللەرنىڭ قانداق
ئۆسىدىغانلىقىغا قاراپ بېقىڭلار ئۇلار ئىشمۇ قىلمايدۇ، كىيىممۇ تىكمەيدۇ.
لېكىن سىلەرگە بۇنى ئېيتايكى، ھەتتا ئۇلۇ پادىشاھ سۇلايماننىڭ
ھەبەمەتلىك تونلىرىمۇ بۇ ياۋا گۈللەرنىڭ گۈزەللىكىگە تەڭ كېلەلمەيدۇ.
28 ئەي ئىشەنچى ئاجىزلار دالادىكى بۈگۈنى ئېچىلسا، ئەتىسى قۇرۇپ
ئوچاققا قالىنىدىغان ئابۇ گۈل_گىياھلارنى ئابۇنچە بېزىگەن خۇدا سىلەرنى
تېخىمۇ كىيىندۈرمەسمۇ؟ 29 بۇنداق ئىكەن، يېمەك_ئىچمەك، كىيىم_
كېچەك ئۈچۈن باش قاتۇرماڭلار. ھېچنېمىدىن ئەنسىرىمەڭلار 30 بۇ دۇنيانىڭ
ئادەملىرى مانا بۇ نەرسىلەر ئۈچۈن ئىزدىنىدۇ. بىراق، ئەربتىكى ئاتاڭلار
سىلەرنىڭ بۇ نەرسىلەرگە موھتاجلىقىڭلارنى بىلىدۇ. 31 بۇنىڭ ئۈچۈن،
سىلەر خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ھەققىدە ئىزدىنىڭلار. ئۇ چاغدا، خۇدا سىلەرگە
مانا بۇلارنىڭ ھەممىسىنى قوبۇپ تەقدىم قىلىدۇ.
ھەقىقىي بايلىق توپلاش
32 _ قوزىلىرىم، قورقماڭلار سىلەر ئاز ۋە ئاجىز بولساڭلارمۇ، ئاتاڭلار
ئۆز پادىشاھلىقىدىن سىلەرنىڭمۇ بەھرىمەن بولۇبۇڭلارنى لايىق كۆردى.
33 مال_مۈلكۈڭلارنى سېتىپ، كەمبەغەللەرگە سەدىقە بېرىڭلار. ئۆزۈڭلارغا
ئۇپرىمايدىغان ھەميان ھازىرلاڭلار. بۇنداق قىلساڭلار، ئوغرى ئالمايدىغان،
كۈيە يېمەيدىغان جاي _ ئەربتە خەزىنە توپلىغان بولىسىلەر. 34 بايلىقىڭلار
قەيەردە بولسا، قەلبىڭلارمۇ بۇ يەردە بولىدۇ.
569 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 1_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ كېلىشىگە تەييار بولۇڭلار
35 _ خۇددى بېلىنى چىڭ باغلاپ، چىراغلىرىنى ياندۇرۇپ،
36 خوجايىنىنىڭ توي زىياپىتىدىن قايتىپ كېلىشىنى كۈتۈپ تۇرغان
چاكارلاردەك، ھەر دائىم تەييار تۇرۇڭلار. خوجايىن كېلىپ ئىشىكنى قاققاندا،
چاكارلار دەرھال چىقىپ ئىشىكنى ئېچىشى كېرەك. 37 خوجايىن قايتىپ
كەلگەندە چاكارلىرىنىڭ ئويغاق ۋە تەييار تۇرغانلىقىنى كۆرسە، بۇ
چاكارلارنىڭ بەختىدۇر بىلىپ قويۇڭلاركى، بۇنى كۆرگەن خوجايىن
چاكارلارنىڭ خىزمىتىدە بولۇپ، ئۇلارنى داستىخانغا ئولتۇرغۇزۇپ،
بەخسەن ئۆزى كۈتۈۋالىدۇ. 38 ھەتتا خوجايىن يېرىم كېچىدە ياكى سەھەردە
كەلسۇن، ئۇ چاكارلىرىنىڭ ئويغاقلىقىنى كۆرسە، بۇ چاكارلارنىڭ بەختىدۇر
39 بىلىپ قويۇڭلاركى، ئەگەر ئۆي ئىگىسى ئوغرىنىڭ كېچىسى قاچان
كېلىدىغانلىقىنى بىلسە، ئوغرىنىڭ ئۆيگە بۇزۇپ كىرىشىگە ھەرگىز يول
قويمايدۇ، ئەلۋەتتە 40 بۇنىڭغا ئوخشاش، سىلەرمۇ ھەر دائىم تەييار
تۇرۇڭلار. چۈنكى، ئىنسانئوغلى سىلەر ئويلىمىغان چاغدا قايتىپ كېلىدۇ.
41 _ ئى رەببىم، بۇ تەمسىللەرنى بىزگىلا قارىتىپ ئېيتتىڭىزمۇ ياكى
كۆپچىلىككە قارىتىپمۇ؟ _ دەپ سورىدى پېترۇس.
42 ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ كىم ئىشەنچلىك ۋە زېرەك چاكار بولسا، خوجايىن ئۇنى بابقا
چاكارلىرى ئۈستىدىن كۆزىتىپ، خوجايىننىڭ ئوزۇق_تۈلۈكىنى ئۇلارغا
ۋاقتى_ۋاقتىدا تەقسىم قىلىپ بېرىشكە قويىدۇ. 43 خوجايىن سەپىرىدىن
قايتىپ كېلىپ، چاكىرىنىڭ بۇنچىلىك ساداقەت بىلەن خىزمەت قىلىۋاتقىنىنى
كۆرسە، بۇ چاكارنىڭ بەختى 44 بىلىپ قويۇڭلاركى، خوجايىن ئۇنى پۈتۈن
تەئەللۇقاتىنى بابقۇرۇبقا قويىدۇ. 45 لېكىن، ئەگەر بۇ چاكار كۆڭلىدە
«خوجايىنىم كېچىكىپ قايتىپ كېلىدىغۇ» دەپ، بابقا ئەر، ئايال چاكارلارغا
2 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 570
نوچىلىق قىلسا ۋە يەپ_ئىچىپ مەس بولسا، 46 خوجايىن كۈتۈلمىگەن بىر
كۈنى، ئويلىمىغان بىر ۋاقىتتا قايتىپ كېلىپ، ئۇنى ئۇرۇپ چالا ئۆلۈك قىلىپ،
ئېتىقادسىزلار بىلەن ئوخشاش تەقدىرگە دۇچار قىلىدۇ.
47 خوجايىنىنىڭ نېمە تەلەپ قىلغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ، رۇسلىنىپ
تۇرمىغان ۋە خوجايىنىنىڭ دېگىنىنى قىلمىغان چاكار قاتتىق تاياق يەيدۇ.
48 بىراق، خوجايىنىنىڭ تەلىپىنى بىلمەي تۇرۇپ، تاياق يېيىشكە تېگىشلىك
ئىشنى قىلغان چاكار يېنىكرەك تاياق يەيدۇ. خۇدا كىمگە كۆپ بەرسە،
ئۇنىڭدىن كۆپ كۈتىدۇ. چۈنكى، كىمگە كۆپ ئامانەت قويۇلغان بولسا،
ئۇنىڭدىن تەلەپ قىلىنىدىغىنىمۇ كۆپ بولىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسا _ بۆلۈنۈغنىڭ سەۋەبچىسى
49 _ مەن دۇنياغا ئوت يېقىشقا كەلدىم. بۇ ئوتنىڭ يېنىپ كېتىشىنى
نەقەدەر ئارزۇ قىلىمەن_ھە 50 مەن ئالدى بىلەن ئازابلىق
«چۆمۈلدۈرۈش» تىن ئۆتۈبۈم كېرەك. بۇ چۆمۈلدۈرۈش ئەمەلگە ئابقۇچە
ئىنتايىن قىينىلىۋاتىمەن. 51 سىلەر مېنى دۇنياغا تىنچلىق ئېلىپ كەلدىمىكىن،
دەپ ئويلاپ قالماڭلار. مەن تىنچلىق ئەمەس، بۆلۈنۈش ئېلىپ كەلدىم
52 بۇنىڭدىن كېيىن، بىر ئائىلىدىكىلەر بىر_بىرسىگە قاربى تۇرىدۇ. 53 «ئۇ
ئەيسانىڭ ئەگەبكۈچىسى» دەپ، ئاتا ئوغلىغا، ئوغۇل ئاتىسىغا، ئانا قىزىغا،
قىز ئانىسىغا، قېينانا كېلىنىگە، كېلىن قېينانىسىغا قاربى تۇرىدۇ.
خۇدانىڭ خەزىپىدىن ئاگاھلاندۇرىدىغان بېشارەتلەر
54_55 ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە يەنە مۇنداق دېدى:
_ سىلەر كۈنپېتىش تەرەپتە بۇلۇت كۆرۈنسە، «يامغۇر ياغىدۇ»
دەيسىلەر. جەنۇس تەرەپتىن بامال چىقسا، «ھاۋا ئىسسىيدۇ» دەيسىلەر.
571 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 1_باب
دەرۋەقە بۇنداق بولىدۇ. 56 ئەي ساختىپەزلەر سىلەر ئاسمان_زېمىننىڭ
رەڭگىنى چۈبەندۈرەلەيسىلەريۇ، ھازىرنىڭ نېمە ۋاقىت ئىكەنلىكىنى
چۈبەندۈرەلمەمسىلەر؟ 57 نېمىنىڭ توغرا ئىكەنلىكىگە سىلەر ئۆزۈڭلار
نېمىشقا ھۆكۈم قىلىپ باقمايسىلەر؟ 58 ئەگەر بىرى ئۈستۈڭلاردىن ئەرز
قىلىپ، سىلەرنى سوتقا ئېلىپ بارماقچى بولسا، ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە،
ئالدىنئالا ئۇنىڭ بىلەن يارىشىۋېلىڭلار. بولمىسا، ئۇ سىلەرنى سوتچىغا،
سوتچى بولسا قاراۋۇلغا تاپشۇرۇپ، زىندانغا سولىتىۋېتىدۇ. 59 بىلىپ
قويۇڭلاركى، سىلەرگە قويۇلغان جەرىمانىنىڭ بىر تىيىنىنىمۇ قويماي
تۆلىمىگۈچە، زىنداندىن چىقالمايسىلەر
توۋا قىلىش ياكى ھالاك بولۇش
1 بۇ چاغدا، بىرنەچچە كىشى كېلىپ، ھەزرىتى ئەيساغا بىر
قىسىم جەلىلىيىلىكلەرنىڭ مەركىزىي ئىبادەتخانىدا قۇربانلىق
قىلىۋاتقىنىدا، ۋالىي پىلاتۇس تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلۈپ، ئۇلارنىڭ قېنىنىڭ
قۇربانلىقنىڭ قېنى بىلەن ئارىلىشىپ كەتكەنلىكىنى ئېيتتى. 2 ھەزرىتى ئەيسا
مۇنداق دېدى:
_ بۇ جەلىلىيىلىكلەرنىڭ بابقا جەلىلىيىلىكلەردىن كۆپرەك گۇناھى
بولغانلىقى ئۈچۈن بۇنچىلىك جاپا چەكتى، دەپ قارامسىلەر؟ 3 ياق، ئۇنداق
ئەمەس گۇناھلىرىڭلارغا توۋا قىلمىساڭلار، سىلەرمۇ ئابۇلاردەك ھالاك
بولىسىلەر. 4 سىلوھا مەھەللىسىدىكى مۇنار ئۆرۈلۈپ چۈبكەندە تېگىدە
قېلىپ ئۆلگەن ئون سەككىز كىشىنى قانداق دەيسىلەر؟ ئۇلارنى
يېرۇسالېمدىكى بابقا كىشىلەردىنمۇ يامان، دەپ قارامسىلەر؟ 5 ئۇنداق
ئەمەس بىلىپ قويۇڭلاركى، گۇناھلىرىڭلارغا توۋا قىلمىساڭلار، سىلەرمۇ
ھالاك بولىسىلەر.
13
3 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 572
توۋا قىلماسلىقنىڭ ئاقىۋىتى
6 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا بۇ تەمسىلنى سۆزلەپ بەردى:
_ بىر كىشىنىڭ بېغىدا بىر تۈپ ئەنجۈر دەرىخى بار ئىكەن. ئۇ كىشى بۇ
دەرەختىن مېۋە كۈتۈپتۇ، لېكىن دەرەخ مېۋە بەرمەپتۇ. 7 ئۇ كىشى باغۋەنگە:
«قارا، ئۈ يىلدىن بېرى بۇنچە كۈتسەم، بىر تالمۇ مېۋە بەرمىدى، ئۇنى
كېسىۋەت ئۇنىڭ بۇ يەردە يەر ئىگىلەپ تۇرۇبىنىڭ نېمە ھاجىتى» دەپتۇ.
8 «خوجايىن، يەنە بىر يىل ۋاقىت بېرىڭ. ئۇنىڭ تۈۋىدىكى توپىلارنى
يۇمشىتىپ، ئوغۇتلاپ باقاي. 9 ئەگەر كېلەر يىلى مېۋە بەرسە، تېخى ياخشى.
بەرمىسە، كېسىۋېتەيلى» دەپتۇ باغۋەن.
دەم ئېلىش كۈنى دوك ئايالنى ساقايتىش
10 بىر دەم ئېلىش كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا بىر ئىبادەتخانىدا كىشىلەرگە
تەلىم بېرىۋاتاتتى. 11 ئۇ يەردە ئۇ، جىن چاپلابقىلى ئون سەككىز يىل بولغان
بىر ئايالنى كۆردى. بۇ ئايالنىڭ بېلى پۈكۈلگەن بولۇپ، رۇسلىنىپ تىك
تۇرالمايتتى. 12 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنى كۆرگەندە، يېنىغا چاقىرىپ:
_ خانىم، كېسىلىڭىز ساقايدى _ دەپ، 13 قولىنى ئۇنىڭ ئۇچىسىغا
قويۇۋىدى، ھېلىقى ئايال دەرھال رۇسلىنىپ تىك تۇرۇپ، خۇداغا مەدھىيە
ئوقۇدى.
14 ھەزرىتى ئەيسانىڭ دەم ئېلىش كۈنى كېسەل ساقايتقانلىقىنى كۆرگەن
ئىبادەتخانا مەسئۇلى غەزەپ بىلەن كۆپچىلىككە:
_ ئىش ۋاقتىمىز ئالتە كۈن. بىپالىق ئىزدىگۈچىلەر دەم ئېلىش
كۈنىدىن بابقا بۇ ئالتە كۈن ئىچىدە كېلىشى كېرەك، _ دېدى.
15 رەببىمىز ئەيسا ئۇنىڭغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ ئەي ساختىپەزلەر، دەم ئېلىش كۈنى ئۆكۈز ۋە ئېشىكىڭلارنى
573 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 1_باب
ۇ؟ بۇ ھەرىكىتىڭلارنى ئىش
ىلى ئېلىپ بارىسىلەر
ار
ئوقۇردىن يېشىپ، سۇ
دەپ ھېسابلىماخسىلەر؟ 16 ئەجدادىمىز ئىبراھىمنىڭ ئەۋلادلىرىدىن بولغان بۇ
ئايال ئون سەككىز يىلدىن بېرى شەيتاننىڭ سىرتمىقىدا تۇرۇپتۇ. ئەخدى دەم
ئېلىش كۈنى بولسىمۇ ئۇنى سىرتماقتىن بوشىتىۋەتسەم ياخان بوپتۇخۇ؟
17 ھەزرىتى ئەيسانىڭ بۇ سۆزى رەقىبلىرىنى خىجالەت قىلدى.
كۆپچىلىك بولسا ئۇنىڭ ياراتقان ئاجايىپ خۆجىزىلىرىدىن خۇرسەن بولدى.
ئۇرۇق ۋە خېمىرتۇرۇ توخرىزىدىكى تەمزىللەر
18 ھەزرىتى ئەيسا تەلىم بېرىشنى داۋاخلاشتۇرۇپ خۇنداق دېدى:
_ خۇدانىڭ پادىشاھلىقى زادى قانداق؟ خەن ئۇنى قانداق سۈرەتلەپ
بېرەي؟ 19 ئۇ گويا بىر تال قىچا ئۇرۇقىغا ئوخشايدۇ. گەرچە قىچا ئۇرۇقى
كىچىك بولسىمۇ، كىشى ئۇنى تېرىسا، ئۆسۈپ يېتىلىپ كۆچەت* بولىدۇ.
قۇشلار كېلىپ ئۇنىڭ شاخلىرىدا ئۇۋۇلايدۇ.
20_21 ئۇنىڭدىن باشقا، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى نېمىگە
ئوخشىتاي؟ ئۇ خۇددى خېمىرتۇرۇچقا ئوخشايدۇ. ئايال خېمىرتۇرۇچنى بىر
ۇرسا، بۇ خېمىرتۇرۇ پۈتۈن خېمىرنى بولدۇرالايدۇ.
خالتا ئۇنغا قوشۇپ يۇ
ئەرغنىڭ تار ئىشىكى
ۇن شەھەر_
22 ھەزرىتى ئەيسا يېرۇسالېمغا كېتىۋېتىپ، نۇر
يېزىلاردىن ئۆتكە، تەلىم بېرىپ خاڭدى. 23 بىرەيلەن ئۇنىڭدىن:
_ ئى تەقسىر، قۇتقۇزۇلىدىغانلارنىڭ سانى ئازخۇ؟ _ دەپ سورىدى.
*19. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان قىچا ئوتتۇرا شەرقتە ئۆسىدىغان، ياخشى ئۆسكەندە ھەتتا ئۈ
خېتىردىن ئېشىپ كېتىدىغان ئۆسۈخلۈكنى كۆرسىتىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسا كۆپچىلىككە خۇنداق جاۋاب بەردى:
3 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 574
24 _ ئاز بولسۇن، كۆپ بولسۇن، سىلەر تار ئىشىكتىن كىرىشكە
تىرىشىڭلار. چۈنكى، نۇرغۇن كىشىلەر بۇ ئىشىكتىن كىرەي دېسىمۇ،
كىرەلمەيدۇ. 25 ئۆينىڭ خوجايىنى ئىشىكنى تاقىغان ۋاقتىدا، سىلەر تابقىرىدا
تۇرۇپ: «تەقسىر، ئىشىكنى ئېچىڭ» دەپ ئىشىكنى قاقساڭلار، ئۇ: «ياق
ئاچمايمەن، چۈنكى سىلەرنى تونۇمايمەن» دەيدۇ. 26 سىلەر: «بىز سىز
بىلەن ھەمداستىخان بولغان، سىزمۇ بىزنىڭ كوچىلىرىمىزدا تەلىم بەرگەن»
دېسەڭلار، 27 ئۇ سىلەرگە يەنە بىر قېتىم: «سىلەرنى تونۇمايمەن، كۆزۈمدىن
يوقىلىڭلار، ئەي يامانلىق قىلغۇچىلار» دەيدۇ. 28 سىلەر ئىبراھىم، ئىسھاق،
ياقۇپ ۋە بارلىق پەيغەمبەرلەرنى خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ئىچىدە، ئۆزۈڭلارنى
بولسا سىرتقا قوغلىۋېتىلگەن ھالدا كۆرگىنىڭلاردا، ھەسرەتتە يىغلاپ،
چىشلىرىڭلارنى غۇچۇرلىتىسىلەر. 29 ئۇ چاغدا، دۇنيانىڭ ھەممە جايلىرىدىن
نۇرغۇن يەھۇدىي ئەمەسلەرنىڭ دلەتلىرىدىنمۇ نۇرغۇن كىشىلەر كېلىشىپ،
خۇدانىڭ پادىشاھلىقىدا ھەمداستىخان بولىدۇ. 30 بۇنداق قىلىپ،
كەينىدىكىلەر ئالدىغا ئۆتۈپ، ئالدىدىكىلەر كەينىدە قالىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ يېرۇسالېمغا بولغان مېھىر_مۇھەببىتى
31 دەل بۇ چاغدا، بىرنەچچە پەرىسىيلەر ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا
كېلىپ:
_ بۇ يەردىن بابقا جايغا كېتىڭ. ھىرود خان سىزنى ئۆلتۈرمەكچى، _
دېدى.
32 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىماستىن:
_ سىلەر بېرىپ ئۇ تۈلكىگە مېنىڭ داۋاملىق جىنلارنى ھەيدەيدىغانلىقىم
ۋە كېسەللەرنى ساقايتىدىغانلىقىمنى، ئۇزۇن ئۆتمەيلا يېرۇسالېمدا ۋەزىپەمنى
تاماملايدىغانلىقىمنى دەڭلار. 33 بۇنداق ئىكەن، بۇ ۋاقىتقىچە يولۇمنى
575 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4 1_باب
داۋاملابتۇرمىسام بولمايدۇ. چۈنكى، بىر پەيغەمبەر ئۈچۈن ئېلىپ ئېيتقاندا،
يېرۇسالېمدىن بابقا يەردە ئۆلتۈرۈلۈش مۇۋاپىق ئەمەستۇر.
34 ئەي يېرۇسالېملىقلار پەيغەمبەرلەر ۋە خۇدا ئەۋەتكەن ئەلچىلەرنى
چالما_كېسەك قىلىپ ئۆلتۈرگەن يېرۇسالېملىقلار گويا مېكىيان ئۆز
چۈجىلىرىنى قانات ئاستىغا ئالغاندەك، مەنمۇ سىلەرنى قانچە قېتىم ئۆز
قوينۇمغا ئالماقچى بولدۇم، لېكىن سىلەر ئۇنىمىدىڭلار. 35 مانا، ئەمدى خۇدا
ئىبادەتخاناڭلاردىن ئايرىلىپ، سىلەرنى تابلاپ كېتىدۇ. بۇنى بىلىپ
قويۇڭلاركى، سىلەر: «رەببىمىز ئەۋەتكەن قۇتقۇزغۇچىغا مۇبارەك بولسۇن»
دەپ ماڭا ئىشەنمىگۈچە، مېنى قايتىدىن كۆرەلمەيسىلەر، _ دېدى.
دەم ئېلىش كۈنىدە كېسەل ساقايتىش
1 بىر دەم ئېلىش كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا مۇھىم بىر پەرىسىي
ئاقساقىلىنىڭ ئۆيىگە تاماققا باردى. بەزىلەر ئۇنى تۇتۇش كويىدا
ئۇنىڭ سۆز_ھەرىكەتلىرىنى كۆزىتىۋاتاتتى. 2 ئۇ يەردە سۇلۇق ئىششىق
كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىر ئادەم بار ئىدى. 3 ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەردىكى
تەۋرات ئۇستازلىرى ۋە پەرىسىيلەردىن:
_ تەۋراتتا دەم ئېلىش كۈنى كېسەل ساقايتىشقا رۇخسەت قىلىنغانمۇ_
يوق؟ _ دەپ سورىدى.
4 بىراق، ئۇلار گەپ قىلمىدى. ھەزرىتى ئەيسا بولسا ھېلىقى كېسەلگە
قولىنى تەگكۈزۈپ، ساقايتىپ يولغا سالدى. 5 ئاندىن، كۆپچىلىككە:
_ بالاڭلار ياكى كالاڭلار قۇدۇققا چۈبۈپ كەتسە، دەم ئېلىش كۈنى
دېمەي، ئۇنى دەرھال تارتىپ چىقىرىۋالمامسىلەر؟ _ دېدى.
6 بىراق، ھېچكىم ھەزرىتى ئەيسانىڭ بۇ سوئالىغا جاۋاس بېرەلمىدى.
14
4 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 576
خۇدا كىمنى يۇقىرى قىلىدۇ؟
7 بەزى مېھمانلارنىڭ تۆر تالىشىۋاتقانلىقىغا دىققەت قىلغان ھەزرىتى
ئەيسا كۆپچىلىككە تەمسىل بىلەن مۇنداق دېدى:
8 _ تەكلىپ بىلەن توي زىياپىتىگە قاتنابقان ۋاقتىڭىزدا، تۆرگە
چىقىۋالماڭ. سىزدىنمۇ ھۆرمەتلىك بىر مېھمان چاقىرىلغان بولۇبى مۇمكىن.
9 ئۇ چاغدا، ساھىبخانا سىزگە: «بۇ ياققا ئورۇن بەرگەيسىز» دەپ قالسا،
ئىنتايىن خىجالەتچىلىكتە پەگاھقا چۈبۈبكە مەجبۇر بولىسىز. 10 لېكىن،
سىز تەكلىپكە بىنائەن كېلىپ، پەگاھتا ئولتۇرغان ۋاقتىڭىزدا، ساھىبخانا
سىزگە: «دوستۇم، يۇقىرىغا چىقىڭ» دېسە، مېھمانلارنىڭ ئالدىدا ئابرويىڭىز
بولىدۇ. 11 چۈنكى، خۇدا ئۆزىنى ئۈستۈن تۇتقاننى تۆۋەن قىلىدۇ، ئۆزىنى
تۆۋەن تۇتقاننى ئۈستۈن قىلىدۇ.
مېھماندوستلۇقنىڭ يولى
12 ھەزرىتى ئەيسا ئۆزىنى مېھمانغا چاقىرغان ساھىبخانىغا مۇنداق
دېدى:
_ مېھمان چاقىرغىنىڭىزدا دوست_بۇرادەر، قېرىنداش، ئۇرۇق_
تۇغقان ياكى باي قولۇم_قوبنىلىرىڭىزنىلا چاقىرماڭ. ئۇنداقتا، ئۇلارنىڭمۇ
سىزنى چاقىرىپ، ئادەمگەرچىلىكىڭىزنى قايتۇرۇۋېتىشىگە توغرا كېلىدۇ.
13 بۇنىڭ ئۈچۈن، زىياپەت بەرمەكچى بولسىڭىز، غېرىب_غۇرۋا، مېيىپ_
ناكار، ئاقساق_چولاق، كور_ئەمالارنى چاقىرىڭ. 14 بۇنىڭ بىلەن بەختلىك
بولىسىز، چۈنكى ئۇ كىشىلەرنىڭ ياخشىلىقىڭىزنى قايتۇرۇش ئىقتىدارى يوق.
لېكىن، خۇدا ھەققانىي كىشىلەرنى قايتا تىرىلدۈرگەندە، بۇ ياخشىلىقىڭىزنى
ئۆزى قايتۇرىدۇ.
577 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4 1_باب
كاتتا زىياپەت توخرىسىدىكى تەمسىل
15 ھەزرىتى ئەيسا بىلەن بىر داستىخاندا ئولتۇرغانلاردىن بىرى بۇ
سۆزلەرنى ئاڭلاپ، ئۇنىڭغا:
_ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىدىكى زىياپەتتە ئولتۇرىدىغانلار نېمىدېگەن
بەختلىك_ھە _ دېدى.
16 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق بىر تەمسىلنى سۆزلەپ بەردى:
_ بىر كىشى كاتتا زىياپەت ھازىرلاپ، نۇرغۇن مېھمان چاقىرىپتۇ.
17 داستىخان سېلىنغان كۈنى، چاكىرىنى ئەۋەتىپ، چاقىرىلغان مېھمانلارغا:
«مەرھەمەت، ھەممە نەرسە تەييار بولدى» دەپ ئېيتىپتۇ. 18 بىراق،
مېھمانلار بارماسلىققا بىر_بىرلەپ باھانە كۆرسىتىپتۇ. بىرىنچىسى: «مەن
ھېلى بىر پارچە يەر سېتىۋالغانىدىم، بېرىپ كۆرۈپ كەلمىسەم بولمايدۇ.
كەچۈرۈڭ، بارالمايمەن» دەپتۇ. 19 يەنە بىرى: «مەن ئون ئۆكۈز سېتىۋالدىم،
ھازىر بېرىپ كۆزدىن كەچۈرۈپ كېلىشىم كېرەك. كەچۈرگەيسىز، زىياپەتكە
داخىل بولالمايدىغان بولدۇم» دەپتۇ. 20 يەنە بىرەيلەن: «مەن يېڭى
ئۆيلەنگەن، بۇڭا بارالمايمەن» دەپتۇ.
21 چاكار قايتىپ كېلىپ، ھەممە ئەھۋالنى خوجايىنىغا مەلۇم قىپتۇ.
خوجايىن غەزەپلەنگەن ھالدا چاكىرىغا: «دەرھال بەھەرنىڭ چوڭ_كىچىك
كوچىلىرىغا كىرىپ، غېرىب_غۇرۋا، مېيىپ_ناكار، كور_ئەما، ئاقساق_
چولاقلارنى يىغىپ كەل» دەپتۇ. 22 ئۇزۇن ئۆتمەي، چاكار قايتىپ كېلىپ:
«خوجايىن، بۇيرۇقىڭىزنى ئادا قىلدىم. يەنە بىرمۇنچە بوش ئورۇن بار»
دەپتۇ. 23 «يېزىدىكى چوڭ_كىچىك ئارقا كوچىلارنى ئارىلاپ، تاپقان
ئادىمىڭنى زورلاپ ئەكېلىپ ئۆيۈمنى تولدۇر 24 چۈنكى، بابتا چاقىرىلغان
ئادەملەرنىڭ ھېچقايسىسىنى داستىخىنىمدا ئولتۇرغۇزمايمەن» دەپتۇ
خوجايىن ئۇنىڭغا.
4 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 578
غاگىرت بولۇش غەرتلىرى
25 نۇرغۇنلىغان كىشىلەر ھەزرىتى ئەيسا بىلەن بىللە كېتىۋاتاتتى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا قاراپ مۇنداق دېدى:
26 _ ماڭا ئەگەبكەنلەر مېنى ئاتا_ئانىسى، بالا_چاقىسى، ئاكا_
ئۇكىلىرى، ئاچا_سىڭىللىرى، ھەتتا ئۆز جېنىدىنمۇ ئەزىز كۆرمىسە، مېنىڭ
باگىرتىم بولۇبقا لايىق ئەمەس. 27 ئۆزىنىڭ كرېستىنى يۈدۈپ، ماڭا
ئەگەبمىگەنلەرمۇ باگىرتىم بولۇبقا لايىق ئەمەس.
28 ئەگەر ئاراڭلاردىكى بىرى مۇنار سالماقچى بولسا، ئالدى بىلەن بۇ
قۇرۇلۇبنى پۈتكۈزۈش ئۈچۈن يەتكۈدەك پۇل بارمۇ_يوق دەپ، قانچە پۇل
كېتىدىغانلىقىنى ئىنچىكە ھېسابلىماي قالامدۇ؟ 29 ئۇنداق قىلمىغاندا، مۇنارنىڭ
ئاساسىنى قۇرۇپ قويۇپ، ئۇنى پۈتكۈزەلمىسە، بۇنى كۆرگەنلەر، 30 «بۇ ئادەم
قۇرۇلۇبنى بابلاپ قويۇپ، ئايىغىنى چىقىرالمىدى» دەپ زاڭلىق قىلماي
قالمايدۇ.
31 بۇنىڭغا ئوخشاش، ئەگەر بىر پادىشاھنىڭ ئون مىڭ كىشىلىك
قوبۇنى بولۇپ، يىگىرمە مىڭ كىشىلىك قوبۇننى بابلاپ كېلىۋاتقان
ئىككىنچى بىر پادىشاھ بىلەن ئۇرۇبقىلى بارماقچى بولسا، ئۇ جەزمەن ئالدى
بىلەن ئۆز كۈچىنى سىناپ، رەقىبىگە تاقابىل تۇرالايدىغان ياكى
تۇرالمايدىغانلىقىنى مۆلچەرلەپ كۆرىدۇ ئەمەسمۇ؟ 32 ئەگەر «تاقابىل
تۇرالمايمەن» دېگەن قارارغا كەلسە، دۈبمەن قوبۇنى تېخى يىراقتىكى
ۋاقتىدا ئەلچى ئەۋەتىپ، ئۇلار بىلەن تىنچلىق بەرتنامىسى تۈزۈبنى
ئۆتۈنىدۇ. 33 بۇنىڭغا ئوخشاش، قايسىڭلار بولسۇن بار_يوقۇڭلاردىن ۋاز
كەچمىسەڭلار، مېنىڭ باگىرتىم بولالمايسىلەر.
579 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 5 1_باب
غاگىرتلار تۈز بولۇش رولىنى يوقاتماسلىقى كېرەك
34 تۇز ياخشى نەرسە. بىراق، تۇز ئۆز كۈچىدىن قالسا، ئۇنى قانداق
ئەسلىگە كەلتۈرگىلى بولىدۇ؟ 35 ئۇنى توپىغا ياكى ئوغۇتقا سېلىشقىمۇ يارىماي،
تابلىۋېتىشكە توغرا كېلىدۇ. بۇ سۆزلەرنى قۇلىقىڭلاردا چىڭ تۇتۇڭلار
يوقالغان قوي توخرىسىدىكى تەمسىل
1 باجگىرلار ۋە بابقا گۇناھكار دەپ قارالغانلار ھەمىشە ھەزرىتى
ئەيسانىڭ ئەتراپىغا ئولىشىپ، ئۇنىڭ تەلىمىنى ئاڭلايتتى.
2 پەرىسىيلەر بىلەن تەۋرات ئۇستازلىرى غوتۇلدىشىپ:
_ بۇ ئادەم نېمىشقا دائىم گۇناھكارلارنى قاربى ئالىدۇ ۋە ئۇلار بىلەن
بىر داستىخاندا ئولتۇرىدۇ؟ _ دېيىشتى. 3 بۇڭا، ھەزرىتى ئەيسا بۇ ھەقتە
ئۇلارغا مۇنداق بىر تەمسىلنى سۆزلەپ بەردى:
4 _ ئەگەر ئىچىڭلاردا بىرەيلەننىڭ يۈز تۇياق قويى بولۇپ، ئۇنىڭدىن
بىرى يوقىلىپ كەتكەن بولسا، ئۇ قانداق قىلىدۇ؟ ئۇ جەزمەن قالغان توقسان
توققۇز قوينى ئوتلاققا تابلاپ، ھېلىقى يوقالغان قويىنى تېپىلغۇچە ئىزدەيدۇ.
5 تېپىۋالغاندا، ئىنتايىن خۇرسەن بولۇپ، قوينى مۈرىسىگە ئارتىپ، 6 ئۆيىگە
ئېلىپ كېلىدۇ. ئاندىن، قولۇم_قوبنا، يار_بۇرادەرلىرىنى چاقىرىپ، ئۇلارغا:
«يوقالغان قويۇمنى تېپىۋالغىنىمغا ئىنتايىن خۇبالمەن تەبرىكلەيلى»
دەيدۇ. 7 مانا بۇنىڭغا ئوخشاش، توۋا قىلغان بىر گۇناھكار ئۈچۈن بولىدىغان
ئەربتىكى خۇرسەنلىك توۋا قىلىشى ھاجەتسىز بولغان توقسان توققۇز ئادىل
كىشى ئۈچۈن بولىدىغان ئەربتىكى خۇرسەنلىكتىن چوڭ بولىدۇ.
15
5 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 580
يوقالغان تەڭگە توخرىسىدىكى تەمسىل
8 _ بۇنىڭغا ئوخشاش، ئەگەر بىر ئايالنىڭ ئون دانە قىممەتلىك
كۈمۈش تەڭگىسى بولۇپ، ئۇنىڭدىن بىرىنى يوقىتىپ قويسا، قانداق قىلىدۇ؟ ئۇ
جەزمەن چىراغنى ياندۇرۇپ، ئۆينى سۈپۈرۈپ تاكى تەڭگە تېپىلغۇچە
ھەممە يەرنى زەن قويۇپ ئاختۇرۇپ چىقىدۇ. 9 ناۋادا تېپىۋالسا، قولۇم_
قوبنا، يار_بۇرادەرلىرىنى چاقىرىپ، ئۇلارغا: «يوقىتىپ قويغان تەڭگەمنى
تېپىۋالغىنىمغا ئىنتايىن خۇبالمەن تەبرىكلەيلى» دەيدۇ. 10 مانا بۇنىڭغا
ئوخشاش، خۇدانىڭ پەرىشتىلىرىمۇ ھەربىر گۇناھكارنىڭ توۋا قىلغىنى ئۈچۈن
ئىنتايىن خۇبال بولىدۇ.
مېھىر_غەپقەتلىك ئاتا توخرىسىدىكى تەمسىل
11 ھەزرىتى ئەيسا سۆزىنى داۋاملابتۇرۇپ مۇنداق دېدى:
_ بىر ئادەمنىڭ ئىككى ئوغلى بار ئىكەن. 12 كىچىك ئوغلى ئاتىسىغا:
«ئاتا، ماڭا تېگىشلىك مىراسلارنى ھازىرلا بەرگەيسىز» دەپتۇ. ئاتىسى مال_
مۈلۈكلىرىنى ئىككى ئوغلىغا بۆلۈپ بېرىپتۇ. 13 بىرنەچچە كۈندىن كېيىن،
كىچىك ئوغلى ئۆزىگە تەگكەن مال_مۈلۈكلەرنى يىغىشتۇرۇپ، يىراق بىر
دلەتكە بېرىپ، ئۇ يەردە مال_دۇنياسىنى خالىغىنىچە بۇزۇپ_چېچىپ،
ئەيش_ئىشرەتلىك تۇرمۇش كەچۈرۈپتۇ. 14 ئۇنىڭ پۇلى تۈگەپ بېشىغا كۈن
چۈبكەندە، دەل ئۇ يەردىمۇ ئېغىر ئاچارچىلىق يۈز بېرىپتۇ. 15 بۇڭا، ئۇ
قورساق بېقىش ئۈچۈن، بۇ يەرلىك بىر كىشىگە مەدىكار بولۇبقا مەجبۇر
بولۇپتۇ. ئۇ كىشى ئۇنى ئۆز قورۇقىدا چوبقا باقتۇرۇپتۇ. 16 ئۇ چوبقىغا
بېرىلىدىغان پۇرچاق پوستى بىلەن قورسىقىنى تويدۇرماقچى بوپتۇ، لېكىن
ئۇنىمۇ ھېچكىم بەرمەپتۇ.
581 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 5 1_باب
17 كېيىن، ئۇ ئەقلىگە كېلىپ: «ئاتامنىڭ مەدىكارلىرىنىڭ ھەممىسىنىڭ
يېمەك_ئىچمىكى ئېشىپ_تېشىپ تۇرۇپتۇ. مەن بولسام بۇ يەردە ئاچلىقتىن
ئۆلەمدىمەن؟ 18 ئورنۇمدىن تۇرۇپ، ئاتامنىڭ ئالدىغا بېرىپ: 'ئاتا، مەن
خۇدانىڭ ئالدىدىمۇ، سىزنىڭ ئالدىڭىزدىمۇ گۇناھكارمەن. 19 ئەمدى سىزنىڭ
ئوغلىڭىز بولۇبقا لايىق ئەمەسمەن. مېنى مەدىكارلىققا قوبۇل قىلغايسىز'
دەيمەن» دەپ ئويلاپتۇ. 20 بۇنىڭ بىلەن ئۇ ئاتىسىنىڭ ئالدىغا قايتىپ
بېرىپتۇ.
ئاتىسى ئوغلىنى يىراقتىن كۆرۈپ، ئۇنىڭغا ئىچى ئاغرىپ، ئالدىغا
يۈگۈرۈپ چىقىپ، ئۇنى چىڭ قۇچاقلاپ سۆيۈپ كېتىپتۇ. 21 ئوغلى: «ئاتا،
مەن خۇدانىڭ ئالدىدىمۇ، سىزنىڭ ئالدىڭىزدىمۇ گۇناھكارمەن. ئەمدى
سىزنىڭ ئوغلىڭىز بولۇبقا لايىق ئەمەسمەن» دەپتۇ. 22 بىراق، ئاتىسى
چاكارلىرىغا: «دەرھال ئەڭ ئېسىل توننى ئەكېلىپ ئۇنىڭغا كىيدۈرۈڭلار،
قولىغا ئۈزۈك سېلىڭلار، پۇتلىرىغا ئايا كىيدۈرۈڭلار. 23 ئاندىن، راسا بوردالغان
تورپاقنى ئەكېلىپ سويۇڭلار. ئۇنى زىياپەت قىلىپ كۈتۈۋالايلى 24 چۈنكى،
ئوغلۇم ئۆلۈپ تىرىلدى، يوقىلىپ تېپىلدى» دەپتۇ. بۇنىڭ بىلەن، ھەممەيلەن
خۇبال_خۇرام يەپ_ئىچىشىپ، كۆڭۈل ئېچىشىپتۇ.
25 بۇ چاغدا، چوڭ ئوغلى ئېتىزغا كەتكەنىكەن. ئۇ قايتىپ كېلىۋېتىپ
ئۆيگە يېقىن كەلگەندە، نەغمە_ناۋا ئاۋازىنى ئاڭلاپتۇ. 26 ئۇ چاكارلاردىن
بىرىنى چاقىرىپ، ئۇنىڭدىن نېمە ئىش بولغانلىقىنى سوراپتۇ. 27 چاكار:
«ئىنىڭىز قايتىپ كەلدى، دادىڭىز ئۇنىڭ تىنچ_ئامان قايتىپ كەلگەنلىكىنى
كۆرۈپ، بوردالغان تورپاقنى سويدى» دەپتۇ. 28 بىراق، چوڭ ئوغلى ئىنتايىن
خاپا بولۇپ، ئۆيگە كىرىشنى خالىماپتۇ. ئاتىسى چىقىپ ئۇنى ئۆيگە كىرىشكە
ئۈندەپتۇ. 29 لېكىن، ئۇ ئاتىسىغا: «قاراڭ سىزنى، مەن سىزگە بۇنچە يىل
قۇلدەك ئىشلەپ كەلدىم، بۇيرۇقلىرىڭىزغا خىلاپلىق قىلمىدىم، سىز ماڭا نېمە
6 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 582
بەردىڭىز؟ ئەل_ئاغىنىلىرىم بىلەن بىرەر قېتىم ئويناپ_كۈلۈبكە بىرەر
ئوغلاقمۇ سويۇپ بەرگىنىڭىز يوققۇ 30 لېكىن، مال_مۈلۈكلىرىڭىزنى
پاھىشىگە بۇزۇپ_چېچىپ تۈگىتىپ قايتىپ كەلگەن ئۇ ئوغلىڭىزغا
بوردالغان تورپاقنى سويۇپسىز» دەپتۇ. 31 «ئەي ئوغلۇم، سەن دائىم مېنىڭ
يېنىمدا. مېنىڭ بارلىقىم سېنىڭكى. 32 لېكىن، سېنىڭ ئىنىڭ ئۆلۈپ تىرىلدى،
يوقىلىپ تېپىلدى. ئۇنى زىياپەت قىلىپ كۈتۈۋېلىشىمىزغا تېگىشلىك» دەپتۇ
ئاتىسى ئۇنىڭغا.
دۇنيادىكى بايلىقنى قانداق ئىشلىتىش كېرەك؟
1 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا مۇنداق دېدى:
_ بىر باينىڭ بىر غوجىدارى بار ئىكەن. بىرسى بايغا: «بۇ
غوجىدارىڭىز مال_مۈلكىڭىزنى بۇزۇپ چاچتى» دەپ بىكايەت قىپتۇ. 2 باي
غوجىدارنى چاقىرىپ، ئۇنىڭغا: «مېنىڭ ئاڭلىغانلىرىم قانداق گەپ؟ ئەمدى
خىزمەتتىن بوبىتىلىسەن، ھېساس_كىتابنى تاپشۇر» دەپتۇ. 3 ھېلىقى
غوجىدار ئىچىدە «خوجايىنىم مېنى خىزمەتتىن بوبىتىۋەتسە، بۇندىن كېيىن
قانداق قىلارمەن؟ ئېتىزدا ئىشلەبكە كۈچۈم يوق، تىلەمچىلىك قىلاي دېسەم،
نومۇس قىلىمەن. 4 ھە راست، ئىشسىز قالغان ۋاقتىمدا كىشىلەرنىڭ مېنى
ئۆيلىرىدە تۇرغۇزۇبى ئۈچۈن قانداق قىلىش كېرەكلىكىنى بىلىمەن» دەپ
ئويلاپتۇ.
5 بۇنىڭ بىلەن، ئۇ خوجايىنىغا قەرزدارلارنى بىر_بىرلەپ چاقىرىپ
كېلىپ، بىرىنچىسىدىن: «خوجايىنىمغا قانچىلىك قەرز بولدۇڭ؟» دەپ
سوراپتۇ. 6 «يۈز تۇڭ زەيتۇن يېغى» دەپ جاۋاس بېرىپتۇ ئۇ. غوجىدار: «مانا،
بۇ سېنىڭ ھېسابات دەپتىرىڭ، دەرھال ئولتۇرۇپ ئەللىككە ئۆزگەرتىۋەت»
دەپتۇ. 7 ئۇ يەنە بىرىدىن: «سەنچۇ، قانچىلىك قەرز بولدۇڭ؟» دەپ سوراپتۇ.
16
583 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 6 1_باب
«مىڭ تاغار بۇغداي» دەپ جاۋاس بېرىپتۇ ئۇ. غوجىدار ئۇنىڭغا: «مانا بۇ
سېنىڭ ھېسابات دەپتىرىڭ. سەككىز يۈزگە ئۆزگەرتىۋەت» دەپتۇ.
8 باي بۇ ئىشنى بىلگەندىن كېيىن، بۇ سەمىمىيەتسىز غوجىدارىنىڭ
زېرەكلىكىگە قايىل بوپتۇ. چۈنكى، ئۇ ئۆز كەلگۈسىنى ئويلاپ تەييارلىق
قىلغانىكەن.* دەرۋەقە، بۇ دۇنيانىڭ ئىمانسىز ئادەملىرى ئۆز مەنپەئىتىگە
كەلگەندە، خۇدانىڭ يورۇقلۇقىدا يابايدىغان ئادەملەردىن زېرەك. 9 بۇڭا، ئۆز
بايلىقىڭلار بىلەن ياردەمگە موھتاج بولغانلارغا ياردەم بېرىپ، ئۇلارنى دوست
تۇتۇڭلار. ئۇنداق قىلساڭلار، بايلىق تۈگىگەندە، باقىي دۇنيادا
كۈتۈۋېلىنىسىلەر.
10 كىچىك ئىشلاردا ئىشەنچلىك بولغان كىشى چوڭ ئىشلاردىمۇ
ئىشەنچلىك بولىدۇ. كىچىك ئىشلاردا ئىشەنچسىز بولغان كىشى چوڭ
ئىشلاردىمۇ ئىشەنچسىز بولىدۇ. 11 ئەگەر سىلەر بۇ دۇنيادىكى بايلىقلارنى بىر
تەرەپ قىلىشتا سەمىمىيەتسىز بولساڭلار، خۇدا قانداقمۇ جەننەتتىكى
ھەقىقىي بايلىقنى سىلەرگە ئاتا قىلسۇن؟ 12 ئەگەر سىلەر بابقىلارنىڭ
نەرسىلىرىگە قارا سانىساڭلار، ئۆز نېسىۋىڭلارنى سىلەرگە كىم بەرسۇن؟
13 ئىككى خوجايىنغا خىزمەت قىلالايدىغان ھېچقانداق چاكار يوق. ئۇ
ياكى بۇنى يامان كۆرۈپ، ئۇنى ياخشى كۆرىدۇ، ياكى بۇنىڭغا ئېتىبار بېرىپ،
ئۇنىڭغا سەل قارايدۇ. بۇنىڭغا ئوخشاش، سىلەرنىڭ بىرلا ۋاقىتتا ھەم
خۇدانىڭ، ھەم مال_دۇنيانىڭ قۇلى بولۇبۇڭلار مۇمكىن ئەمەس.
*8. ئەلۋەتتە، ھەزرىتى ئەيسا بۇ غوجىدارنىڭ سەمىمىيەتسىزلىكى ۋە ئۇنىڭ ئۆز خوجايىنىنى
ئالدىغانلىقىنى قوبۇل كۆرمىگەن. ھەزرىتى ئەيسا بۇ تەمسىلنى ئېتىقادچىلارنىڭ بۇ غوجىدارنىڭ خاتا
ئۇسۇلىدىن ئەمەس، بەلكى ئۇنىڭ ئۆز كەلگۈسىنى ئويلاپ تەييارلىق قىلغانلىقىدىن ساۋاق ئېلىشى
كېرەكلىكى تەكىتلەش مەقسىتىدە ئىشلەتكەن.
14 بۇ سۆزلەرنى ئاڭلىغان پۇلغا ئامراق پەرىسىيلەر ھەزرىتى ئەيسانى
6 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 584
مەسخىرە قىلىشتى. 15 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ سىلەر كىشىلەرنىڭ ئالدىدا ئۆزۈڭلارنى ئالىيجاناس قىلىپ
كۆرسىتىسىلەر. لېكىن، خۇدا كۆڭلۈڭلارنى ياخشى بىلىدۇ. ئىنسانلارنىڭ
قەدىرلەيدىغىنى خۇدانىڭ نەزىرىدە يىرگىنچلىكتۇر.
16 يەھيا پەيغەمبەرنىڭ زامانىغىچە، تەۋرات قانۇنى ۋە
پەيغەمبەرلەرنىڭ تەلىماتلىرى سىلەرگە يېتەكچى ئىدى. بىراق، يەھيا
كەلگەندىن بېرى خۇدانىڭ پادىشاھلىقى توغرىسىدىكى خۇش خەۋەر
تارقالماقتا ۋە نۇرغۇن ئادەم تىرىشىپ_تىرمىشىپ ئۇنىڭغا كىرمەكتە.
17 ھالبۇكى بۇ، تەۋرات قانۇنى ئىناۋەتسىز دېگەنلىك ئەمەس. ئەكسىچە،
ئاسمان_زېمىن يوقالسىمۇ، تەۋرات قانۇنىنىڭ بىر چېكىتىمۇ بىكار
قىلىنمايدۇ، _ دېدى.
18 ھەزرىتى ئەيسا يەنە:
_ ئايالىنى تالاق قىلىپ، بابقا بىرىنى ئەمرىگە ئالغان كىشى زىنا قىلغان
بولىدۇ. تالاق قىلىنغان ئايالنى ئەمرىگە ئېلىشمۇ زىنا قىلغانلىق بولىدۇ، _
دېدى.
باي بىلەن تىلەمچى
19 ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ بۇرۇنلاردا دائىم ھەبەمەتلىك كىيىملەرنى كىيىپ، ئەيش_
ئىشرەتلىك تۇرمۇش كەچۈرىدىغان بىر باي ئۆتكەنىكەن. 20_21 يەنە پۈتۈن
ئەزايىنى جاراھەت بېسىپ كەتكەن لازار ئىسىملىك بىر تىلەمچىمۇ بار
ئىكەن. كىشىلەر ئۇنى باينىڭ داستىخىنىدىن ئابقان نەرسىلەرنى تېرىپ يەپ
جان باقسۇن دەپ، ھەمىشە ئۇنى باينىڭ ئىشىك ئالدىغا ئەكېلىپ قويىدىكەن.
ئۇ يەردە ياتقىنىدا، ھەتتا ئىتلار كېلىپ ئۇنىڭ يارىلىرىنى يالايدىكەن.
585 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 6 1_باب
22 كېيىن، بۇ تىلەمچى ئۆلۈپ كېتىپتۇ. پەرىشتىلەر ئۇنى جەننەتكە ئېلىپ
كىرىپ ئەجدادىمىز ئىبراھىمنىڭ يېنىغا ئاپىرىپتۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن، بايمۇ
ئۆلۈپ، يەرلىككە قويۇلۇپتۇ. 23 ئۇ يەر ئاستىدا قاتتىق ئازاس چېكىپتۇ. ئۇ
بېشىنى كۆتۈرۈپ، يىراق بىر جايدا ئەجدادىمىز ئىبراھىمنى ۋە ئۇنىڭ
يېنىدىكى لازارنى كۆرۈپ: 24 «ئى بوۋام ئىبراھىم، ماڭا رەھىم قىلغايسەن
لازارنى ئەۋەتكەيسەن. ئۇ بارمىقىنىڭ ئۇچى بىلەن سۇ تېمىتىپ، تىلىمنى
نەمدەپ قويغاي، چۈنكى مەن بۇ ئوت يالقۇنىنىڭ ئىچىدە ئىنتايىن
ئازابلىنىۋاتىمەن» دەپ ۋارقىراپتۇ.
25 «ئەي ئوغلۇم» دەپتۇ ئەجدادىمىز ئىبراھىم، «ھايات ۋاقتىڭدا
ھالاۋەتنى يەتكۈچە كۆردۈڭغۇ لازار بولسا ھەممە جاپانى تارتتى. ئەمدى ئۇ
بۇ يەردە راھەت كۆرۈۋاتىدۇ، سەن بولساڭ ئازابلىنىۋاتىسەن. 26 ئۇنىڭ
ئۈستىگە، ئىككىمىزنىڭ ئارىسىنى تېگى يوق ھاڭ ئايرىپ تۇرىدۇ. بۇڭا، بۇ
يەردىن سەن تۇرغان يەرگە بېرىشمۇ مۇمكىن ئەمەس. ئۇ يەردىن بۇ يەرگە
كېلىشمۇ مۇمكىن ئەمەس.» 27 باي مۇنداق دەپتۇ: «ئى بوۋا، ئۇنداق بولسا،
لازارنى ئاتامنىڭ ئۆيىگە ئەۋەتىشىڭىزنى ئۆتۈنىمەن. 28 ئۇ يەردە مېنىڭ بەش
قېرىندىشىم بار. ئۇلارنىڭ بۇ ئازاس_ئوقۇبەتلىك يەرگە كەلمەسلىكى ئۈچۈن،
ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرۇپ قويسۇن.»
29 «قېرىندابلىرىڭغا مۇسا ۋە بابقا پەيغەمبەرلەرنىڭ
ئاگاھلاندۇرۇبلىرى بار. ئۇلار بۇنى ئاڭلىسۇن» دەپتۇ ئەجدادىمىز ئىبراھىم.
30 «ئى بوۋام ئىبراھىم» دەپتۇ باي، «بۇ كۇپايە قىلمايدۇ، ئۇلار بەك
تەرسا. ئەگەر ئۆلگەن بىرەر ئادەم تىرىلىپ ئۇلارنىڭ ئالدىغا بارسا، ئۇلار توۋا
قىلىپ توغرا يولغا ماڭاتتى» 31 لېكىن، ئەجدادىمىز ئىبراھىم ئۇنىڭغا: «ئۇلار
مۇسا ۋە بابقا پەيغەمبەرلەرنىڭ سۆزىنى ئاڭلىمىسا، ئۆلگەن ئادەم
تىرىلسىمۇ، ئىشەنمەيدۇ» دەپتۇ.
7 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 586
گۇناھ ۋە ئېتىقاد توخرىسىدا
1 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا مۇنداق دېدى:
_ كىشىلەرنى گۇناھ سادىر قىلدۇرىدىغان سەۋەبلەرنىڭ بولۇبى
مۇقەررەر. لېكىن، بۇ سەۋەبلەرنى پەيدا قىلغانلارنىڭ ھالىغا ۋاي 2 بۇنداق
ئادەمنىڭ بوينىغا يوغان تۈگمەن تېشى ئېسىلغان ھالدا دېڭىزغا
تابلىۋېتىلگىنى ئەۋزەل. چۈنكى، بۇ جازا ماڭا يېڭىدىن ئىشەنگەنلەرنىڭ
بىرىنى ئازدۇرغان كىشىگە بېرىلىدىغان جازادىن ياخشىراق. 3 بۇڭا، سىلەرمۇ
نېمە قىلىۋاتقىنىڭلارغا پەخەس بولۇڭلار
بىراق، قېرىندىشىڭلار گۇناھ قىلغان بولسا، نەسىھەت قىلىڭلار. ئۇ توۋا
قىلسا، ئۇنى كەچۈرۈم قىلىڭلار. 4 مۇبادا ئۇ بىر كۈن ئىچىدە سىلەرگە يەتتە
قېتىم گۇناھ سادىر قىلىپ، ھەر قېتىم كېلىپ توۋا قىلسا، گۇناھلىرىنىڭ
ھەممىسىنى كەچۈرۈم قىلىڭلار.
5 ئون ئىككى باگىرتى ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئېتىقادىمىزنى كۈچەيتكەيسىز، _ دېيىشتى.
6 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ سىلەردە قىچا ئۇرۇقىدەك چوڭلۇقتا بولسىمۇ ئېتىقاد بولسىدى، ئاۋۇ
ئۈجمە دەرىخىگە: «يىلتىزىڭدىن قومۇرۇلۇپ، دېڭىزغا كۆ» دېسەڭلار، ئۇ
سىلەرگە بويسۇنۇپ، دېڭىزغا كۆچكەن بولاتتى.
قۇلنىڭ ۋەزىپىسى
7 _ ئەگەر مەلۇم بىرىڭلارنىڭ تېرىقچىلىق قىلىدىغان ياكى قوي
باقىدىغان قۇلۇڭلار بولۇپ، ئۇ قورۇقتىن قايتىپ كەلگەندە: «تېزرەك كېلىپ
تامىقىڭنى يەۋال» دەرسىلەرمۇ؟ 8 ياق بەلكى ئۇنىڭغا: «پەرتۇقنى تارت،
ئاۋۋال كەچلىك تاماق تەييارلاپ، مېنى غىزالاندۇرغىن، ئاندىن بېرىپ
17
587 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 7 1_باب
تامىقىڭنى يە» دەيسىلەر. 9 قۇلۇڭلار بۇيرۇقۇڭلارنى بەجا كەلتۈرسە، ئۇنىڭغا
رەھمەت ئېيتامسىلەر؟ چوقۇم ئېيتمايسىلەر. 10 سىلەرمۇ بۇنىڭغا ئوخشاش،
خۇدا بۇيرۇغان ھەرقانداق بىر ئىشنى ئورۇندىغىنىڭلاردا: «بىز ئەرزىمەس
قۇللىرىڭ، پەقەت ئۆز ۋەزىپىمىزنىلا ئورۇندىدۇق» دەڭلار.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئون كېسەلنى ساقايتىشى
11 ھەزرىتى ئەيسا يېرۇسالېمغا بېرىش سەپىرىدە سامارىيە بىلەن
جەلىلىيە ئۆلكىلىرى چېگرىلىنىدىغان رايونلاردىن ئۆتۈپ كېتىۋېتىپ، 12 بىر
يېزىغا كىرگىنىدە، ئۇنىڭ ئالدىغا ماخاۋ كېسىلىگە گىرىپتار بولغان ئون ئادەم
كەلدى. ئۇلار ناپاك بولغاچقا، يېقىن كەلمەي يىراقتا توختاپ:
13 _ ئى ئۇستازىمىز ئەيسا، بىزگە رەھىم قىلغايسىز _ دەپ
ۋارقىرىدى. 14 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنى كۆرۈپ:
_ روھانىيلارغا بېرىپ كۆرۈنۈڭلار. سىلەرنىڭ ئەمدى
پاكلانغانلىقىڭلارنى تەكشۈرسۇن، _ دېدى.
ئۇلار يولدا كېتىۋاتقاندا ماخاۋدىن ساقايدى. 15 ئۇلارنىڭ ئىچىدە
بىرەيلەن ئۆزىنىڭ ساقىيىپ كەتكەنلىكىنى كۆرۈپ، دەرھال يۇقىرى ئاۋاز
بىلەن خۇداغا مەدھىيە ئوقۇپ، كەينىگە قايتتى 16 ۋە ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئايىغىغا يىقىلىپ تەبەككۈر ئېيتتى. بۇ ئادەم يەھۇدىيلار يامان كۆرىدىغان
سامارىيىلىكلەردىن ئىدى.
17 ھەزرىتى ئەيسا بۇنى كۆرۈپ تۇرغانلارغا:
_ ساقايغانلار ئون ئادەم ئەمەسمىدى؟ قالغان توققۇزەيلەن قېنى؟
18 يەھۇدىي بولمىغان بۇ سامارىيىلىكتىن بابقا، خۇداغا بۈكۈر ئېيتىدىغان
كىشى يوقمۇ؟ _ دېدى.
19 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا ھېلىقى ئادەمگە:
7 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 588
_ ئورنۇڭدىن تۇر، كەتكىن. ماڭا ئىشەنگەنلىكىڭ ئۈچۈن خۇدا سېنى
ساقايتتى، _ دېدى.
خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ نامايان بولۇغى
20 بەزى پەرىسىيلەر ھەزرىتى ئەيسادىن خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ
قاچان نامايان بولىدىغانلىقىنى سورىدى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق
جاۋاس بەردى:
_ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ نامايان بولۇبى كۆز بىلەن كۆرگىلى
بولىدىغان ئىش ئەمەس. 21 «قاراڭلار، ئۇ مانا بۇ يەردە» ياكى «ئۇ يەردە»
دەپ ھېچكىم دېيەلمەيدۇ. چۈنكى، خۇدانىڭ پادىشاھلىقى دىلىڭلاردىدۇر.
22 كېيىن، باگىرتلىرىغا يەنە مۇنداق دېدى:
_ بۇنداق كۈنلەر كېلىدۇكى، سىلەر مېنىڭ، يەنى ئىنسانئوغلىنىڭ
قايتىپ كېلىپ، ھۆكۈم سۈرىدىغان كۈنلىرىنىڭ بىرەرسىنى كۆرۈبكە تەبنا
بولىسىلەر، ئەمما كۆرەلمەيسىلەر. 23 بەزىلەر سىلەرگە: «قاراڭلار،
قۇتقۇزغۇچى ئۇ يەردە» ياكى «قاراڭلار، ئۇ بۇ يەردە» دېسە، چىقىپ
قارىماڭلار ۋە ئۇلارنىڭ كەينىدىن يۈگۈرمەڭلار. 24 چۈنكى، چاقماق چېقىپ،
ئاسماننى بۇ چېتىدىن ئۇ چېتىگىچە قانداق يورۇتقان بولسا، ئىنسانئوغلىنىڭ
يېتىپ كېلىدىغان كۈنىمۇ بۇنداق بولىدۇ. 25 لېكىن، ئۇ ئاۋۋال نۇرغۇن ئازاس_
ئوقۇبەتلەرنى تارتىشى ۋە بۇ ئەۋلاد يەھۇدىيلار تەرىپىدىن رەت قىلىنىشى
كېرەك.
26 نۇھ پەيغەمبەرنىڭ زامانىدا قانداق بولغان بولسا، ئىنسانئوغلىنىڭ
كېلىدىغان زامانىدىمۇ بۇنداق بولىدۇ. 27 ئۇ زاماننىڭ كىشىلىرى نۇھ پەيغەمبەر
كېمىگە ئولتۇرغان كۈنگىچە، بەخىرامان يەپ_ئىچىپ، ئۆيلۈك_ئوچاقلىق
589 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 7 1_باب
بولۇپ كەلگەنىدى. تۇيۇقسىزلا توپان كېلىپ، كېمىگە چۈبمىگەنلەرنىڭ
ھەممىسىنى ھالاك قىلدى. 28 يەنە بۇنىڭدەك، ئەجدادىمىز ئىبراھىمنىڭ
جىيەنى لۇتنىڭ زامانىدىمۇ كىشىلەر بەخىرامان يەپ_ئىچىپ، سودا_سېتىق
قىلىپ، تېرىقچىلىق قىلاتتى ۋە ئۆيلەرنى سالاتتى. 29 لېكىن، لۇت سودوم
بەھىرىدىن ئايرىلغان كۈنى، ئاسماندىن ئوت بىلەن گۈڭگۈرت يېغىپ، سودوم
بەھىرىدىكىلەرنىڭ ھەممىسىنى كۆيدۈرۈپ ھالاك قىلدى. 30 ئىنسانئوغلىنىڭ
قايتىپ كېلىدىغان كۈنىمۇ ئەنە بۇنداق بولىدۇ.
31 ئۇ كۈنى، ئۆگزىدىكىلەر ئۆيىدىكى نەرسە_كېرەكلىرىنى ئالماي
قاچسۇن. ئېتىزلاردا ئىشلەۋاتقانلارمۇ مال_مۈلۈكلىرىنى ئېلىۋېلىش ئۈچۈن
ئۆيىگە قايتماي قېچىپ كەتسۇن. 32 لۇتنىڭ ئايالىنىڭ مال_مۈلكىگە كۆزى
قىيماي كەينىگە قاراپ، تاش تۇزغا ئايلىنىپ قالغانلىقى ئېسىڭلاردا بولسۇن
33 چۈنكى، ئۆزى ئۈچۈنلا يابايدىغانلار ئەكسىچە ھاياتىدىن مەھرۇم بولىدۇ.
بىراق، ئۆز خاھىشىدىن ۋاز كېچىپ، مېنىڭ ئۈچۈن يابايدىغانلار ھاياتىنى
ساقلىيالايدۇ.
34 بىلىپ قويۇڭلاركى، مەن قايتىپ كېلىدىغان كېچە بىر ئورۇندا ياتقان
ئىككى كىشىنىڭ بىرى قالدۇرۇلۇپ، يەنە بىرى ئەربكە ئېلىپ كېتىلىدۇ.
35 تۈگمەن تېشى بىلەن ئۇن تارتىۋاتقان ئىككى ئايالنىڭ بىرى قالدۇرۇلۇپ،
يەنە بىرى ئەربكە ئېلىپ كېتىلىدۇ. 36 ئېتىزدىكى ئىككى كىشىدىن بىرى
ئېلىپ كېتىلىپ، يەنە بىرى قالدۇرۇلىدۇ.
37 _ ئى رەببىمىز، بۇ ۋەقەلەر قەيەردە يۈز بېرىدۇ؟ _ دەپ سورىدى
باگىرتلار.
_ جەسەت قەيەردە بولسا، قۇزغۇنلار بۇ يەرگە توپلىنىدۇ، _ دەپ
جاۋاس بەردى ھەزرىتى ئەيسا.
8 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 590
خۇدا بەندىلىرىنىڭ دەردىگە يېتىدۇ
1 ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا بوبابماستىن، ھەمىشە دۇئا
قىلىپ تۇرۇش كېرەكلىكى توغرىسىدا يەنە بىر تەمسىل سۆزلەپ
بەردى:
2 _ مەلۇم بەھەردە بىر قازى بار ئىكەن. ئۇ خۇدادىنمۇ
قورقمايدىكەن، ئادەملەرنىمۇ ھۆرمەت قىلمايدىكەن. 3 بۇ بەھەردىكى بىر
تۇل ئايال ھەمىشە ئۇنىڭ ئالدىغا بېرىپ: «بىرسى ماڭا ئۇۋال قىلدى، سىز
ئادىل ھۆكۈم چىقىرىپ، ماڭا ئاتىدارچىلىق قىلسىڭىز» دەپ تەلەپ قىپتۇ.
4 لېكىن، قازى بۇ ئىشنى بەك كەينىگە سۆرەۋېتىپتۇ، بىراق كېيىن ئىچىدە
«مەن خۇدادىن قورقمايمەن، ئادەملەرنىمۇ ھۆرمەت قىلمايمەن، 5 لېكىن، بۇ
تۇل ئايال دائىم ئىشىكىم ئالدىدىن كەتمەي مېنى زېرىكتۈرۈۋەتتى. ئۇنىڭدىن
قۇتۇلۇش ئۈچۈن ھال_دەردىنى ئاڭلاپ، دەردىگە يەتكىنىم تۈزۈك
ئوخشايدۇ» دەپ ئويلاپتۇ.
6 رەببىمىز ئەيسا تەمسىلنى چۈبەندۈرۈپ مۇنداق دېدى:
_ بۇ ئادالەتسىز قازىنىڭ سۆزلىرىدىن ساۋاق ئېلىڭلار. 7 بىر ئادالەتسىز
قازى بۇنداق قىلغان يەردە، خۇدا ئۆزىدىن كېچە_كۈندۈز ياردەم تىلىگەن
بەندىلىرىنىڭ دەردىگە يەتمەسمۇ؟ ئۇلارغا قىلىدىغان باپائىتىنى
كېچىكتۈرەرمۇ؟ 8 ياق ئەكسىچە، خۇدا جەزمەن تېزدىن ئۇلارنىڭ ھالىغا
يېتىدۇ. دەرۋەقە، ئىنسانئوغلى ئاسماندىن قايتىپ كەلگەندە، يەر يۈزىدىن
ئۆزىگە ئىشىنىدىغانلارنى تاپالارمۇ؟
پەرىسىي بىلەن باجگىر
9 ھەزرىتى ئەيسا، ئۆزلىرىنى ئادالەتچى دەۋېلىپ، بابقىلارنى كۆزىگە
18
591 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 8 1_باب
ئىلمايدىغان كىشىلەرگە قارىتىپ، يەنە بىر تەمسىل ئېيتتى:
10 _ ئىككى كىشى دۇئا قىلىش ئۈچۈن مەركىزىي ئىبادەتخانىغا بېرىپتۇ.
ئۇلارنىڭ بىرى پەرىسىي، يەنە بىرى باجگىر ئىكەن. 11 پەرىسىي خەلقنىڭ
ئالدىدا ئۆرە تۇرۇپ مەغرۇرانە ھالدا: «ئى خۇدا مېنىڭ بابقىلاردەك
ئالدامچى، گۇناھكار، زىناخورلاردىن بولۇپ قالمىغىنىمغا، بولۇپمۇ بۇ
باجگىرغا ئوخشىمىغىنىمغا بۈكۈر. 12 مەن ھەر ھەپتىدە ئىككى كۈن روزا
تۇتىمەن ۋە پۈتۈن ئىش ھەققىمنىڭ ئوندىن بىر ئۈلۈبىنى خۇدا يولىدا
سەدىقە قىلىمەن» دەپ دۇئا قىپتۇ.
13 بىراق، ھېلىقى باجگىر بابقىلاردىن نېرى ھالدا ئىبادەتخانىنىڭ بىر
بۇلۇڭىدا تۇرۇپ، بېشىنى كۆتۈرۈپ ئاسمانغا قارابقىمۇ جۈرئەت قىلالماي،
مەيۈسلەنگەن ھالدا مەيدىسىگە ئۇرۇپ: «ئى خۇدايىم، مەن گۇناھكار. ماڭا
رەھىم قىلغايسەن» دەپتۇ. 14 ئاڭلاپ قويۇڭلاركى، خۇدانىڭ نەزىرىدە بۇ
ئىككىيلەندىن ھېلىقى پەرىسىي ئەمەس، بەلكى باجگىر كەچۈرۈمگە ئېرىشىپ
ئۆيگە قايتىپتۇ، چۈنكى خۇدا ئۆزىنى ئۈستۈن تۇتقاننى تۆۋەن قىلىدۇ، ئۆزىنى
تۆۋەن تۇتقاننى ئۈستۈن قىلىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ كىچىك بالىلارخا بەخت تىلىشى
15 قولىنى تەگكۈزۈپ بەخت تىلىسۇن دەپ، كىشىلەر كىچىك بالىلىرىنى
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا ئېلىپ كەلدى. بۇنى كۆرگەن باگىرتلار ئۇلارنى
ئەيىبلىدى. 16 لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا بالىلارنى چاقىرىپ:
_ بالىلار ئالدىمغا كەلسۇن، ئۇلارنى توسماڭلار. چۈنكى، خۇدانىڭ
پادىشاھلىقىغا كىرىدىغانلار دەل مۇبۇلارغا ئوخشابلاردۇر. 17 بىلىپ
قويۇڭلاركى، كىمدەكىم خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى سەبىي بالىلاردەك قوبۇل
قىلمىسا، ئۇنىڭغا ھەرگىز كىرەلمەيدۇ، _ دېدى.
8 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 592
مۈلۈكداردىكى مۈغكۈلات
18 يەھۇدىيلارنىڭ بابلىقلىرىدىن بولغان بىر باي ھەزرىتى ئەيسادىن:
_ ياخشى ئۇستاز، مەن قانداق قىلسام مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشىمەن؟
_ دەپ سورىدى.
19 _ مېنى نېمىشقا ياخشى دەيسىز؟ _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا، _
يېگانە خۇدادىن بابقا ياخشى يوق. 20 سىز تەۋراتتا بۇيرۇلغان: «زىنا قىلما،
قاتىللىق قىلما، ئوغرىلىق قىلما، يالغان گۇۋاھلىق بەرمە، ئاتا_ئاناڭنى ھۆرمەت
قىل» دېگەن پەرزلەرنى ئادا قىلىڭ.
21 _ بۇلارغا كىچىكىمدىن تارتىپ ئەمەل قىلىپ كېلىۋاتىمەن، _ دەپ
جاۋاس بەردى ھېلىقى كىشى.
22 بۇ گەپنى ئاڭلىغان ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا يەنە مۇنداق دېدى:
_ سىزدە قىلىشقا تېگىشلىك يەنە بىر ئىش كەم. پۈتۈن مال_
مۈلكىڭىزنى سېتىپ، پۇلىنى كەمبەغەللەرگە بېرىڭ. بۇنداق قىلسىڭىز،
ئەربتە خەزىنىڭىز بولىدۇ. ئاندىن كېلىپ ماڭا ئەگىشىڭ.
23 ھېلىقى كىشى بۇ گەپنى ئاڭلاپ كۆڭلى ئىنتايىن بىئارام بولدى،
چۈنكى ئۇ ناھايىتى باي ئىدى.
24 بۇ ھالنى كۆرگەن ھەزرىتى ئەيسا:
_ مال_دۇنياسى كۆپلەرنىڭ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا كىرىشى
نېمىدېگەن تەس_ھە 25 ئۇلارنىڭ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا كىرىشى تۆگىنىڭ
يىڭنە تۆبۈكىدىن ئۆتۈبىدىنمۇ تەس ئىكەن _ دېدى.
26 بۇنى ئاڭلىغانلار:
_ ئۇنداقتا، كىم قۇتقۇزۇبقا ئېرىشەلەيدۇ؟ _ دېيىشتى.
27 _ ئىنسانلار قادىر بولمىغانغا خۇدا قادىردۇر، _ دېدى ھەزرىتى
ئەيسا.
593 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 8 1_باب
28 بۇ چاغدا، پېترۇس:
_ مانا بىز بارلىقىمىزنى تابلاپ سىزگە ئەگەبتۇق. سىزچە، بىز
قۇتقۇزۇلامدۇق؟ _ دېدى.
29 _ بىلىپ قويۇڭلاركى، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى دەپ، ئۆيى، ئايالى،
ئاكا_ئۇكىلىرى، ئاتا_ئانىسى ياكى بالا_چاقىلىرىدىن 30 ۋاز كەچكەنلەرنىڭ
ھەممىسى، ھەم بۇ دۇنيادا ھەسسىلەپ كۆپ بايلىققا، ھەم ئۇ دۇنيادا
مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشىدۇ، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا جاۋاس بېرىپ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆز ئۆلۈمىنى ئۈچىنچى قېتىم ئالدىن ئېيتىشى
31 ھەزرىتى ئەيسا ئون ئىككى باگىرتىنى بىر چەتكە تارتىپ، ئۇلارغا:
_ مانا بىز ھازىر يېرۇسالېمغا كېتىۋاتىمىز. پەيغەمبەرلەرنىڭ
ئىنسانئوغلى توغرۇلۇق يازغانلىرىنىڭ ھەممىسى بۇ يەردە ئەمەلگە
ئابۇرۇلىدۇ. 32 ئۇ رىملىقلارنىڭ قولىغا تاپشۇرۇلىدۇ. ئۇلار ئۇنى مەسخىرە
قىلىپ، ھاقارەتلەيدۇ، يۈزىگە تۈكۈرىدۇ 33 ۋە ئۇنى قامچىلايدۇ، ئۆلتۈرىدۇ.
لېكىن، ئۇ ئۈچىنچى كۈنى قايتا تىرىلىدۇ، _ دېدى.
34 بىراق، باگىرتلىرى ھەزرىتى ئەيسانىڭ سۆزلىرىدىن ھېچنېمە
چۈبىنەلمىدى. چۈنكى، بۇ سۆزلەرنىڭ مەنىسى قەستەن يوبۇرۇلغان
بولۇپ، ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ نېمە دېمەكچى بولغىنىنى بىلەلمىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ قارىغۇ تىلەمچىنى ساقايتىشى
35 ھەزرىتى ئەيسا ئېرىخا بەھىرىگە يېقىن كەلگەندە، بىر قارىغۇ يول
بويىدا ئولتۇرۇپ تىلەمچىلىك قىلىۋاتاتتى. 36 ئۇ بۇ يەردىن ئۆتۈپ كېتىۋاتقان
كۆپچىلىكنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلاپ، نېمە ۋەقە بولغانلىقىنى سۈرۈبتۈردى.
37 بىرى ئۇنىڭغا:
9 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 594
_ ناسىرەلىك ئەيسا بۇ يەردىن ئۆتۈپ كېتىۋاتىدۇ، _ دەپ ئۇقتۇردى.
38 _ ئى پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادى* ئەيسا، ماڭا رەھىم قىلغايسىز _
دەپ ۋارقىراپ كەتتى ئۇ.
39 ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىدا كېلىۋاتقان كىشىلەر تىلەمچىنى ئەيىبلەپ،
ئۇنىڭ ئۈن چىقارماسلىقىنى ئېيتتى. لېكىن، ئۇ:
_ ئى پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادى، ماڭا رەھىم قىلغايسىز _ دەپ
تېخىمۇ قاتتىق ۋارقىرىدى.
40 ھەزرىتى ئەيسا قەدىمىنى توختىتىپ، قارىغۇنى ئالدىغا ئەكېلىشنى
بۇيرۇدى. قارىغۇ يېقىن كەلگەندە، ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭدىن:
41 _ مەندىن نېمە تەلەپ قىلىسەن؟ _ دەپ سورىدى.
_ ئى رەببىم، كۆزۈمنىڭ ئېچىلىشىنى تەلەپ قىلىمەن _ دېدى
قارىغۇ.
42 _ كۆزلىرىڭ ئېچىلدى ماڭا باغلىغان ئىشەنچىڭ سېنى ساقايتتى، _
دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
43 قارىغۇنىڭ كۆزى بۇئان ئېچىلىپ، ھەزرىتى ئەيساغا ئەگىشىپ، يول
بويى خۇداغا بۈكۈر ئېيتىپ ماڭدى. بۇ ئىشنى كۆرگەن خالايىقمۇ خۇدانى
مەدھىيىلەپ ماڭدى.
ھەزرىتى ئەيسا بىلەن زاكاي
1 ھەزرىتى ئەيسا ئېرىخا بەھىرىگە كىرىپ ئۆتۈپ كەتمەكچى
بولدى. 2 ئۇ يەردە زاكاي ئىسىملىك بىر باجگىرلار بابلىقى بولۇپ،
*38. داۋۇت پادىشاھنىڭ ئەۋلادى _ بۇ نام يەھۇدىيلار ئارىسىدا ئۇلار كۈتۈۋاتقان قۇتقۇزغۇچى  _
مەسىھنى كۆرسىتەتتى.
ئۇ ناھايىتى باي ئىدى. 3 ئۇ ھەزرىتى ئەيسانىڭ قانداق ئادەم ئىكەنلىكىنى
19
595 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9 1_باب
كۆرۈبنى ئارزۇ قىلاتتى، لېكىن بويى پاكار بولغاچقا، كىشىلەر توپى ئىچىدىن
ئۇنى كۆرەلمىدى. 4 بۇڭا، ئۇ يۈگۈرۈپ خالايىقنىڭ ئالدىغا ئۆتۈپ، بىر تۈپ
ئۈجمە دەرىخىگە چىقىۋالدى. چۈنكى، ھەزرىتى ئەيسا بۇ يولدىن ئۆتەتتى.
5 ھەزرىتى ئەيسا ئۇ يەرگە كەلگەندە، بېشىنى كۆتۈرۈپ زاكايغا قاراپ:
_ زاكاي، چاپسان چۈش بۈگۈن مەن چوقۇم سېنىڭ ئۆيۈڭدە
قونىمەن، _ دېدى.
6 زاكاي دەرھال چۈبۈپ، ئىنتايىن خۇبال بولغان ھالدا ھەزرىتى
ئەيسانى ئۆيىگە ئاپىرىپ مېھمان قىلدى. 7 بۇنى كۆرگەن جامائەت:
_ بۇ ئادەم گۇناھكارنىڭ ئۆيىدە مېھمان بولدى _ دەپ غوتۇلدىشىپ
كەتتى.
8 زاكاي ئورنىدىن تۇرۇپ رەببىمىز ئەيساغا:
_ يا رەببىم، مەن مال_مۈلكۈمنىڭ يېرىمىنى كەمبەغەللەرگە
ئۈلەبتۈرۈپ بېرىمەن. ئەگەر مەن بىرەر كىشىنى ئالداپ ھەققىنى يەۋالغان
بولسام، ئۇنىڭغا تۆت ھەسسە قاتلاپ قايتۇرىمەن، _ دېدى.
9 _ بۈگۈن بۇ ئادەم قۇتقۇزۇلدى. چۈنكى، ئۇ ئېتىقاد بىلەن ئۆزىنىڭ
ئىبراھىمنىڭ پەرزەنتى ئىكەنلىكىنى كۆرسەتتى. 10 ئىنسانئوغلى ئۇنىڭغا
ئوخشاش ئازغان ئادەملەرنى ئىزدەپ قۇتقۇزغىلى كەلدى، _ دېدى ھەزرىتى
ئەيسا.
ساداقەت بولۇغنىڭ لازىملىقى
11 ئۇ چاغدا، ھەزرىتى ئەيسا پايتەخت يېرۇسالېمغا يېتىپ كېلىشكە ئازلا
قالغانلىقى ئۈچۈن، جامائەت خاتا ھالدا ئۇنىڭ خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنى
تىكلىشىگە ئاز قالدى، دەپ قارايتتى. 12 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق
بىر تەمسىلنى ئېيتىپ بەردى:
9 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 596
_ بىر ئاقسۆڭەك پادىشاھلىق تەختىگە ئىگە بولۇپ كېلىش ئۈچۈن،
يىراق بىر يەرگە قاراپ يولغا چىقىپتۇ.
13 يولغا چىقىشتىن ئىلگىرى، ئون چاكىرىنى ئالدىغا چاقىرىپ، ھەربىرىگە
بىردىن تىللا بېرىپ: «مەن قايتىپ كەلگۈچە، بۇنىڭ بىلەن تىجارەت
قىلىڭلار، قېنى، قانچىلىك پۇل تاپىدىكەنسىلەركىن» دەپتۇ. 14 بىراق،
يۇرتىدىكىلەر بۇ ئاقسۆڭەككە ئۆ بولغاچقا، كەينىدىن ئادەم ئەۋەتىپ: «بۇ
ئادەمنىڭ بىزگە پادىشاھ بولۇبىنى خالىمايمىز» دەپتۇ.
15 ئاقسۆڭەك پادىشاھ بولۇپ قايتىپ كەلگەندىن كېيىن، دەرھال ھېلىقى
چاكارلىرىنى چاقىرىپ، ھەرقايسىسىنىڭ ئوقەت قىلىپ قانچىلىك پۇل
تاپقانلىقىنى بىلمەكچى بولۇپتۇ. 16 بابتا كەلگىنى: «خوجايىن، مەن سىز
بەرگەن تىللانى ئىشلىتىپ ئون تىللا تاپتىم» دەپتۇ. 17 «ناھايىتى ياخشى
سەن ياخشى چاكار ئىكەنسەن. مەن ساڭا ھاۋالە قىلغان كىچىككىنە ئىشتا
ئىشەنچلىك بولۇپ چىققانلىقىڭ ئۈچۈن، مەن سېنى ئون بەھەرنى
بابقۇرۇبقا تەيىنلەيمەن» دەپتۇ خوجايىن. 18 ئىككىنچى چاكار كېلىپ:
«خوجايىن، مەن سىز بەرگەن تىللانى ئىشلىتىپ بەش تىللا تاپتىم» دەپتۇ.
19 «سەنمۇ بەش بەھەرنى بابقۇرىسەن» دەپتۇ خوجايىن.
20 بىراق، ئۈچىنچى چاكار كېلىپ: «خوجايىن، بەرگەن تىللايىڭىز مانا
تۇرۇپتۇ. مەن ئۇنى قول ياغلىقىمغا يۆگەپ ئۆيدە ساقلىدىم. 21 مەن سىزدىن
قورقىمەن، چۈنكى سىز قاتتىق ئادەم، بابقىلارغا ئامانەت قويسىڭىز، ئۇنىڭ
كۆپىيىشىنى، ئۆزىڭىز تېرىمىسىڭىزمۇ، ئۇنىڭ ھوسۇلىنى كۈتىسىز» دەپتۇ.
22 «ئەي يامان چاكار، سېنى ئاغزىڭدىن چىققان سۆزلىرىڭ بويىچە
جازالايمەن. سەن مېنىڭ تېرىماي تۇرۇپ يىغىۋالىدىغان، ئۆزۈمنىڭ
بولمىغاننى ئېلىۋالىدىغان قاتتىق ئادەم ئىكەنلىكىمنى بىلىپ تۇرۇپ، 23 يەنە
نېمە ئۈچۈن پۇلۇمنى خەزىنىچىلەرگە ئامانەت قويمىدىڭ؟ مەن قايتىپ
كەلگەندە ئۆسۈمى بىلەن ئالماسمىدىم؟» دەپتۇ خوجايىن. 24 كېيىن، ئۇ
597 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 9 1_باب
يېنىدىكىلەرگە: «ئۇنىڭدىكى تىللانى ئېلىپ، ئون تىللا تاپقان چاكارغا
بېرىڭلار» دەپ بۇيرۇق قىپتۇ. 25 «خوجايىن، ئۇنىڭ ئون تىللاسى تۇرسا»
دېيىشىپتۇ ئۇلار. 26 «بۇنداق» دەپتۇ خوجايىن، «بېرىلگەننى تولۇق
ئىشلەتكەنلەرگە تېخىمۇ كۆپ بېرىلىدۇ_دە، بۇنىڭ بىلەن ئۇلاردىكى تېخىمۇ
كۆپىيىدۇ. لېكىن، بېرىلگەننى ئىشلەتمىگەنلەرگە كەلسەك، ئۇلارنىڭ بارىمۇ
ئېلىپ كېتىلىدۇ. 27 مېنىڭ پادىشاھ بولۇبۇمنى خالىمىغان دۈبمەنلىرىمگە
كەلسەك، ئۇلارنى ئالدىمغا ئېلىپ كېلىپ، كاللىسىنى ئېلىڭلار»
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تەنتەنە بىلەن يېرۇسالېمغا كىرىشى
28 ھەزرىتى ئەيسا بۇ سۆزلەرنى قىلغاندىن كېيىن، توپنىڭ ئالدىدا
مېڭىپ، يېرۇسالېمغا قاراپ يۈرۈپ كەتتى. 29 زەيتۇن تېغىنىڭ ئېتىكىدىكى
بەيتپاجى ۋە بەيتانىيا دېگەن يېزىلارغا يېتىپ كېلەي دېگەندە، ئىككى
باگىرتىنى 30 مۇنداق دەپ ئالدىن ئەۋەتتى:
_ سىلەر ئالدىمىزدىكى يېزىغا بېرىڭلار. يېزىغا كىرگىنىڭلاردا، تېخى
مىنىلىپ باقمىغان بىر تەخەينىڭ باغلاقلىق تۇرغانلىقىنى كۆرىسىلەر. ئۇنى
يېشىپ، بۇ يەرگە يېتىلەپ كېلىڭلار. 31 ئەگەر بىرى سىلەردىن: «تەخەينى
نېمىشقا يېشىسىلەر؟» دەپ سوراپ قالسا، «رەببىمىزنىڭ ئۇنىڭغا ھاجىتى
چۈبتى» دەڭلار.
32 ئۇلار بېرىپ قارىسا، دەل ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئېيتقىنىدەك بولۇپ
چىقتى. 33 ئۇلار تەخەينى يېشىۋاتقاندا، ئىگىلىرى:
_ تەخەينى نېمىشقا يېشىسىلەر؟ _ دەپ سورىدى.
34 _ رەببىمىزنىڭ ئۇنىڭغا ھاجىتى چۈبتى، _ دەپ جاۋاس بەردى
ئۇلار. 35 ئىگىلىرى ماقۇل بولغاندىن كېيىن، باگىرتلار تەخەينى ھەزرىتى
ئەيسانىڭ ئالدىغا يېتىلەپ كېلىپ، ئۆز چاپانلىرىنى ئۈستىگە سېلىپ، ھەزرىتى
9 1_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 598
ئەيسانى يۆلەپ مىندۈردى. 36 ھەزرىتى ئەيسا ماڭغاندا، خەلقلەر چاپانلىرىنى
يولغا پايانداز قىلىپ سالدى.
37 ھەزرىتى ئەيسا زەيتۇن تېغىدىن چۈبۈپ يېرۇسالېمغا يېقىن قالغاندا،
ئۇنىڭ نۇرغۇن باگىرتلىرى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرگەن ھەممە ئاجايىپ
مۆجىزىلەر ئۈچۈن خۇرسەنلىك بىلەن ۋارقىراپ، خۇداغا مەدھىيە ئوقۇبقا
بابلىدى:
38 «پەرۋەردىگارىمىزنىڭ نامىدا كەلگەن پادىشاھقا مۇبارەك
بولسۇن
ئىنسان خۇدا بىلەن يارابتۇرۇلغۇسى، ئەربىئەلادىكى خۇداغا
بان_بەرەپ بولسۇن»
39 توپنىڭ ئىچىدە بەزى پەرىسىيلەر ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئۇستاز، باگىرتلىرىڭىزنىڭ ئۇنداق گەپ قىلماي، جىم بولۇبىنى
بۇيرۇغايسىز _ دېيىشتى.
40 _ ئۇلار جىم تۇرغان تەقدىردىمۇ، بۇ تابلار چېغىدا خۇدانى
مەدھىيىلەپ چۇقان سېلىشقان بولاتتى، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا.
يېرۇسالېم ئۈچۈن ھەسرەت چېكىپ يىغلاش
41 ھەزرىتى ئەيسا يېرۇسالېمغا يېتىپ كەلگەندە، بەھەرنى كۆرۈپ،
ھەسرەتتە كۆز يېشى قىلىپ:
42 _ ئەي يېرۇسالېملىقلار نېمىنىڭ سىلەرگە ئامانلىق
كەلتۈرىدىغانلىقىنى بۈگۈن بىلگەن بولساڭلار ئەمما، ئۇ ھازىر كۆزلىرىڭلاردىن
يوبۇرۇندۇر. 43 بۇنداق كۈنلەر كېلىدۇكى، دۈبمەنلىرىڭلار بەھىرىڭلارنىڭ
599 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 2_باب
ئەتراپىغا قورغان قۇرۇپ، سىلەرنى تۆت تەرەپتىن قوربىۋېلىپ، 44 سىلەرنى
ۋە بالىلىرىڭلارنى يەر بىلەن يەكسان قىلىدۇ، ھەتتا بىر تال ئۇل تېشىنىمۇ
جايىدا قالدۇرمايدۇ. چۈنكى، خۇدا سىلەرگە باپائەت قىلغان پۇرسەتنى
پەرق ئېتەلمىدىڭلار، _ دېدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ مەركىزىي ئىبادەت9انىنى تەرتىپكە سېلىشى
45 ھەزرىتى ئەيسا مەركىزىي ئىبادەتخانا ھويلىلىرىغا كىرىپ، ئۇ يەردە
ئېلىم_سېتىم قىلىۋاتقانلارنى ھەيدەپ چىقىرىپ، 46 ئۇلارغا:
_ مۇقەددەس يازمىلاردا خۇدانىڭ: «مېنىڭ ئۆيۈم دۇئا_تىلاۋەتخانا
بولسۇن» دېگەن سۆزى يېزىلغان. لېكىن، سىلەر بۇنى بۇلاڭچىلارنىڭ
ئۇۋىسىغا ئايلاندۇرۇۋاپسىلەر _ دېدى.
47 بۇ كۈنلەردە، ھەزرىتى ئەيسا ھەر كۈنى مەركىزىي ئىبادەتخانىدا
تەلىم بەردى. ئالىي روھانىيلار، تەۋرات ئۇستازلىرى ۋە ئاقساقاللار ئۇنى
ئۇجۇقتۇرۇۋەتمەكچى بولۇبتى. 48 لېكىن، قانداق قول سېلىشنى بىلمەيتتى.
چۈنكى، پۈتۈن خەلق ھەزرىتى ئەيسانىڭ تەلىمىنى ئاڭلابقا بۇنچىلىك
خۇبتار ئىدىكى، ئۇنىڭ ھەربىر ئېغىز سۆزىنى قالدۇرماي، كۆڭۈل قويۇپ
ئاڭلايتتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ھوقۇقى
1 بىر كۈنى، ھەزرىتى ئەيسا مەركىزىي ئىبادەتخانا ھويلىلىرىدا
خەلققە تەلىم بېرىپ، خۇش خەۋەرنى يەتكۈزۈۋاتاتتى. ئالىي
روھانىيلار، تەۋرات ئۇستازلىرى ۋە ئاقساقاللار ئۇنىڭ ئالدىغا كېلىپ:
2 _ ئېيتىپ بېرىڭ، سىز قىلىۋاتقان ئىشلارنى قايسى ھوقۇققا تايىنىپ
قىلىۋاتىسىز؟ سىزگە بۇ ھوقۇقنى كىم بەرگەن؟ _ دەپ سورىدى.
20
0 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 600
3 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ مەن ئاۋۋال سىلەردىن بىر سوئال سوراي. ئېيتىڭلارچۇ، 4 يەھيا
پەيغەمبەرگە چۆمۈلدۈرۈش ھوقۇقىنى خۇدا بەرگەنمۇ ياكى ئىنسانلارمۇ؟ _
دېدى.
5 ئۇلار ئۆزئارا تالىشىشقا بابلاپ:
_ ئەگەر: «خۇدا بەرگەن» دېسەك، ئۇ: «ئۇنداقتا سىلەر نېمە ئۈچۈن
يەھياغا ئىشەنمىدىڭلار؟» دەيدۇ. 6 ئەگەر: «ئىنسانلار بەرگەن» دېسەك،
خالايىق بىزنى چالما_كېسەك قىلىپ ئۆلتۈرىدۇ. چۈنكى، ئۇلارنىڭ ھەممىسى
يەھيانىڭ پەيغەمبەر ئىكەنلىكىگە ئىشىنىدۇ، _ دېيىشتى.
7 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار:
_ يەھيانىڭ ھوقۇقىنىڭ قەيەردىن كەلگەنلىكىنى بىلمەيمىز، _ دەپ
جاۋاس بېرىشتى.
8 _ ئۇنداقتا، مەنمۇ بۇ ئىشلارنى قايسى ھوقۇققا تايىنىپ
قىلىۋاتقانلىقىمنى ئېيتمايمەن، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا.
يامان ئىجارىكەغلەر ھەققىدىكى تەمسىل
9 ھەزرىتى ئەيسا سۆزىنى داۋاملابتۇرۇپ، ئۇلارغا بۇ تەمسىلنى
سۆزلەپ بەردى:
_ بىر كىشى بىر ئۈزۈمزارلىق بەرپا قىلىپ، ئۇنى ئىجارىگە بېرىپ، ئۆزى
يىراق بىر يەرگە كېتىپتۇ ۋە ئۇ يەردە ئۇزۇن ۋاقىت تۇرۇپتۇ. 10 ئۈزۈملەرنى
ئۈزىدىغان مەزگىل كەلگەندە، ئۇ قۇللىرىدىن بىرىنى ئۆزىگە تېگىشلىك
ئۈلۈبنى ئېلىپ كېلىشكە ئەۋەتىپتۇ. لېكىن، ئىجارىكەبلەر ھېلىقى قۇلنى
دۇمبالاپ، قۇرۇق قول قايتۇرۇپتۇ. 11 خوجايىن يەنە بىر قۇلىنى ئەۋەتىپتۇ.
ئىجارىكەبلەر ئۇنىمۇ بۇنداق ئۇرۇپ، ھاقارەتلەپ، يەنە قۇرۇق قول
601 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 2_باب
قايتۇرۇپتۇ. 12 ئۈچىنچى قېتىم خوجايىن يەنە بابقا بىر قۇلىنى ئەۋەتىپتۇ.
ئىجارىكەبلەر ئۇنىمۇ ئۇرۇپ يارىلاندۇرۇپ، باغدىن ھەيدەپ چىقىرىۋېتىپتۇ.
13 ئاخىردا، ئۈزۈمزارلىقنىڭ خوجايىنى، «قانداق قىلسام بولار؟ سۆيۈملۈك
ئوغلۇمنى ئەۋەتسەم، ھېچبولمىغاندا ئۇنى ھۆرمەت قىلار» دەپ ئوغلىنى
ئەۋەتىپتۇ. 14 لېكىن، ئىجارىكەبلەر خوجايىننىڭ ئوغلىنى كۆرۈپ بىر_
بىرىگە: «بۇ بولسا خوجايىننىڭ مىراسخورى. ئۇنى ئۆلتۈرۈۋېتەيلى،
ئۈزۈمزارلىق بىزگە ئوڭچە قالسۇن» دېيىشىپتۇ. 15 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار ئۇنى
ئۈزۈمزارلىقنىڭ سىرتىغا سۆرەپ ئاچىقىپ ئۆلتۈرۈۋېتىپتۇ. بۇنداق ئەھۋالدا
ئۈزۈمزارلىقنىڭ خوجايىنى بۇ ئىجارىكەبلەرنى قانداق قىلىدۇ؟ 16 جەزمەن
ئۇلارنى ئۆلتۈرۈپ، ئۈزۈمزارلىقىنى بابقىلارغا ئىجارىگە بېرىدۇ.
كۆپچىلىك بۇنى ئاڭلاپ:
_ بۇنداق ئىشلار ھەرگىز يۈز بەرمىسۇن _ دېيىشتى.
17 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا كۆزلىرىنى تىكىپ مۇنداق دېدى:
_ زەبۇردا قۇتقۇزغۇچى ھەققىدە:
«تامچىلار تابلىۋەتكەن تاش
قۇرۇلۇبنىڭ ئۇل تېشى بولۇپ قالدى.»
دەپ ئېنىق يېزىلغان تۇرسا 18 بۇ «تاش» قا يىقىلغان كىشى پارە_پارە
بولۇپ كېتىدۇ. «تاش» كىمنىڭ ئۈستىگە چۈبسە، بۇنى كۇكۇم_تالقان
قىلىدۇ.
باج تاپشۇرۇش مەسىلىسى
19 تەۋرات ئۇستازلىرى بىلەن ئالىي روھانىيلار بۇ تەمسىلنىڭ ئۆزلىرىگە
0 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 602
قارىتىپ ئېيتىلغانلىقىنى چۈبىنىپ يېتىپ، ھەزرىتى ئەيسانى بۇ چاغدىلا
تۇتماقچى بولدى. لېكىن، ئۇلار خەلقتىن قورقۇبتى. 20 بۇڭا، ھەزرىتى
ئەيسانى دىققەت بىلەن كۆزىتىش ئۈچۈن، پايلاقچىلارنى ئەۋەتتى. بۇ
پايلاقچىلار سەمىمىي قىياپەتكە كىرىۋېلىپ، ھەزرىتى ئەيسادىن سوئاللارنى
سوراپ، ئۇنى ئۆز سۆزلىرى بىلەن تۇزاققا چۈبۈرۈپ، رىملىق ۋالىينىڭ
جازالىشىغا تاپشۇرماقچى بولۇبتى. 21 ئۇلار ھەزرىتى ئەيساغا مۇنداق دېدى:
_ ئۇستاز، بىزگە مەلۇمكى، سىزنىڭ تەلىماتلىرىڭىزنىڭ ھەممىسى
ھەق، بۇنىڭدەك سىز يۈز_خاتىر قىلماي، ھامان خۇدانىڭ يولىنى سادىقلىق
بىلەن ئۆگىتىپ كەلدىڭىز. 22 سىزچە رىم ئىمپېراتورى قەيسەرگە باج
تاپشۇرۇبىمىز تەۋرات قانۇنىمىزغا خىلاپمۇ، قانداق؟*
23 ئۇلارنىڭ ھىيلىسىنى چۈبەنگەن ھەزرىتى ئەيسا:
24 _ ماڭا بىر دانە كۈمۈش تەڭگە كۆرسىتىڭلار. بۇنىڭ ئۈستىدىكى
سۈرەت ۋە ئىسىم كىمنىڭ؟ _ دېدى.
_ رىم ئىمپېراتورى قەيسەرنىڭ، _ دەپ جاۋاس بەردى ئۇلار.
25 _ ئۇنداق بولسا، قەيسەرنىڭ ھەققىنى قەيسەرگە، خۇدانىڭ ھەققىنى
خۇداغا تاپشۇرۇڭلار، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا.
26 ئۇلار خالايىقنىڭ ئالدىدا ھەزرىتى ئەيسانىڭ سۆزلىرىدىن
تۇتۇۋالىدىغان بىرەر پۇتاق چىقىرالمىدى. ھەزرىتى ئەيسانىڭ جاۋابىغا ھەيران
*22. ئەينى ۋاقىتتا، يەھۇدىيلار رىملىقلارنىڭ زۇلمى ئاستىدا ياباۋاتقان بولۇپ، ئەگەر ھەزرىتى
ئەيسا: «رىم ئىمپېراتورىغا باج تاپشۇرۇش توغرا» دېسە، بۇ گەپ ئازادلىقنى ئىستىگەن كىشىلەرگە
ياقمايتتى. ناۋادا كىشىلەرنى باج تاپشۇرماسلىققا چاقىرسا، رىم ئىمپېرىيىسىگە قاربى چىققان
بولاتتى. ئۇلار مۇبۇنداق سوئاللارنى سوراش ئارقىلىق ھەزرىتى ئەيسانى گېپىدىن تۇتۇۋېلىپ،
رىملىقلارنىڭ قولىغا تاپشۇرۇپ، ئۇنىڭغا زىيانكەبلىك قىلماقچى بولۇبقان.
بولۇپ، زۇۋانى تۇتۇلدى.
603 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 0 2_باب
تىرىلىشكە مۇناسىۋەتلىك مەسىلە
27 ئۆلگەنلەر تىرىلمەيدۇ، دەپ قارايدىغان سادۇقىي دىنىي
ئېقىمىدىكىلەردىن بەزىلىرى ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالدىغا كېلىپ، ئۇنىڭدىن
مۇنداق دەپ سورىدى:
28 _ ئۇستاز، مۇسا پەيغەمبەر تەۋراتتا: «بىر كىشى ئۆلۈپ كېتىپ،
ئايالى تۇل قېلىپ، پەرزەنت كۆرمىگەن بولسا، ئۆلگۈچىنىڭ ئاكا ياكى ئىنىسى
تۇل قالغان يەڭگىسىنى ئەمرىگە ئېلىپ، قېرىندىشى ئۈچۈن نەسىل
قالدۇرۇبى لازىم» دەپ يازغان. 29 بۇرۇن يەتتە ئاكا_ئۇكا ئۆتكەنىكەن،
چوڭى ئۆيلىنىپ، پەرزەنت كۆرمەي ئالەمدىن ئۆتۈپتۇ. 30 كەينىدىكى ئىنىسىمۇ
تۇل قالغان يەڭگىسىنى ئەمرىگە ئېلىپ، ئالەمدىن ئۆتۈپتۇ. 31 ئاندىن ئۇنى
ئۈچىنچى ئىنىسى ئېلىپتۇ. بۇنداق قىلىپ يەتتىنچىسىگىچە ھەممىسى ئۇنى
ئېلىپ چىقىپتۇ. لېكىن، ھېچقايسىسى پەرزەنت كۆرمەي ئالەمدىن ئۆتۈپتۇ.
32 ئاخىر، ئۇ ئايالمۇ ئالەمدىن ئۆتۈپتۇ. 33 ئەمدى سورايدىغىنىمىز بۇكى:
قىيامەت كۈنى بۇ ئايال كىمنىڭ ئايالى بولۇپ تىرىلىدۇ؟ چۈنكى، يەتتە
قېرىندابنىڭ ھەممىسى ئۇنى خوتۇنلۇققا ئالغان_دە
34 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ بۇ دۇنيانىڭ ئادەملىرى خوتۇن ئالىدۇ، ئەرگە تېگىدۇ. 35 بىراق،
ئۆلگەندىن كېيىن تىرىلىپ، ئەربتە يابابقا لايىق ھېسابلانغانلار خوتۇنمۇ
ئالمايدۇ، ئەرگىمۇ تەگمەيدۇ. 36 ئۇلار پەرىشتىلەرگە ئوخشاش مەڭگۈ
يابايدۇ. ئۇلار خۇدانىڭ پەرزەنتلىرى بولغاچقا، ئۆلگەندىن كېيىن تىرىلىدۇ.
37 بىراق، «ئۆلگەندىن كېيىن تىرىلىش بارمۇ_يوق؟» دېگەن سوئالغا
كەلسەك، تىرىلىشنىڭ بارلىقىنى مۇسا پەيغەمبەر ئۆزى ئىسپاتلاپ بەردى.
چۈنكى، گەرچە ئەجدادلىرىمىز ئىبراھىم، ئىسھاق ۋە ياقۇپلار مۇسا
پەيغەمبەرگە قارىغاندا ئاللىبۇرۇن ئالەمدىن ئۆتكەن بولسىمۇ، تەۋراتتىكى
0 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 604
«تىكەنلىكنىڭ كۆيۈبى» ھەققىدىكى باياندا مۇسا پەيغەمبەر مۇنداق يازغان:
«خۇدا: 'مەن ئىبراھىم، ئىسھاق ۋە ياقۇپلار ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا
بولىمەن' دېگەن.» 38 دېمەك، خۇدا ئۆلگەنلەرنىڭ ئەمەس، تىرىكلەرنىڭ
خۇداسىدۇر. خۇدانىڭ نەزىرىدە ئۇلارنىڭ ھەممىسى ھاياتتۇر.
39 بەزى تەۋرات ئۇستازلىرى:
_ ئۇستاز، ياخشى ئېيتتىڭىز _ دېدى.
40 بۇنىڭدىن كېيىن، ئۇلار ھەزرىتى ئەيسادىن سوئال سورابقا
پېتىنالمىدى.
قۇتقۇزخۇچى  _ مەسىھنىڭ سالاھىيىتى
41 كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلاردىن سوئال سورىدى:
_ كىشىلەر قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھنى پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادى،
دەپ تۇرۇۋالسا قانداق بولىدۇ؟ 42_43 داۋۇت ئۆزى زەبۇردا قۇتقۇزغۇچى  _
مەسىھ توغرىسىدا مۇنداق دېگەنغۇ:
«پەرۋەردىگار خوجايىنىمغا ئېيتتىكى:
'مەن سېنىڭ دۈبمەنلىرىڭنى
ئايىغىڭ ئاستىدا دەسسەتكۈچە،
مېنىڭ ئوڭ يېنىمدا ئولتۇرغىن'»
44 قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ پادىشاھ داۋۇتنىڭ ئەۋلادى بولسىمۇ، لېكىن
پادىشاھ داۋۇت مەسىھنى «خوجايىنىم» دېگەن يەردە مەسىھ ئۇنىڭدىن
ئۇلۇ بولمامدۇ؟
605 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1 2_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تەۋرات ئۇستازلىرىنى
ئەيىبلىشى
45 جامائەت قۇلاق سېلىپ ئاڭلاۋاتقاندا، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىغا
مۇنداق دېدى:
46 _ تەۋرات ئۇستازلىرىدىن پەخەس بولۇڭلار. ئۇلار ئۇزۇن تونلارنى
كىيىشىۋېلىپ، غادىيىپ يۈرۈبكە ئامراق كېلىدۇ. بازارلاردا بابقىلارنىڭ
ئۆزلىرىگە سالام بېرىپ ھۆرمەتلىشىنى، ئىبادەتخانىلاردا ئالاھىدە ئورۇندا
ئولتۇرۇبنى، زىياپەتلەردىمۇ تۆردە ئولتۇرۇبنى ياخشى كۆرىدۇ. 47 ئۇلار تۇل
ئاياللاردىن نەپ ئېلىپ، ئۇلارنىڭ مال_مۈلكىنى يەۋېلىپ، ئاندىن ئەتەي
بابقىلار كۆرسۇن دەپ، ئۇزۇندىن_ئۇزۇن دۇئا قىلىدۇ. ئۇلار جەزمەن
تېخىمۇ قاتتىق جازاغا تارتىلىدۇ
تۇل ئايالنىڭ ئىئانىسى
1 ھەزرىتى ئەيسا بېشىنى كۆتۈرۈپ قارىۋىدى، مەركىزىي
ئىبادەتخانىدىكى ئىئانە يىغىلىدىغان جايغا ئۆز سەدىقىلىرىنى
تابلاۋاتقان بىرنەچچە باينى كۆردى. 2 ئۇ يەنە بىر نامرات تۇل ئايالنىڭمۇ
ئىككىلا تەڭگىنى تابلاۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ:
3 _ بىلىپ قويۇڭلاركى، بۇ نامرات تۇل ئايالنىڭ ئىئانىسى خۇدانىڭ
نەزىرىدە ھەممەيلەننىڭكىدىن كۆپ. 4 چۈنكى، بابقىلار ئۆزلىرىنىڭ ئابقان
بايلىقلىرىدىن ئىئانە قىلدى. لېكىن، بۇ ئايال نامرات تۇرۇقلۇق، ئۆزىنىڭ بارلىق
تىرىكچىلىك قىلىدىغىنىنى ئىئانە قىلدى، _ دېدى.
21
1 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 606
كەلگۈسى توخرىسىدىكى بېشارەت
5 باگىرتلاردىن بەزىلىرى مەركىزىي ئىبادەتخانىنىڭ نەپىس تابلار ۋە
خۇداغا ئاتالغان نەرسىلەر بىلەن بېزەلگەنلىكى توغرىسىدا سۆزلىشىۋاتاتتى.
ھەزرىتى ئەيسا:
6 _ بۇنداق بىر ۋاقىت كېلىدۇكى، سىلەر بۇ يەردە كۆرۈۋاتقان ھەممە
نەرسە گۇمران قىلىنىدۇ، ھەتتا بىر تال ئۇل تېشىمۇ جايىدا قالدۇرۇلمايدۇ، _
دېدى.
7 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسادىن:
_ ئۇستاز، بۇ دېگەنلىرىڭىز قاچان يۈز بېرىدۇ؟ بۇلارنىڭ يۈز
بېرىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدىغان قانداق بېشارەت بولىدۇ؟ _ دەپ سورىدى.
8 ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ ئازدۇرۇلۇپ كېتىشتىن ھوبيار بولۇڭلار. چۈنكى، نۇرغۇن كىشىلەر
مېنىڭ نامىمنى سېتىپ: «قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ مەن بولىمەن» ۋە
«قىيامەت كۈنى يېقىنلاپ قالدى» دەيدۇ. سىلەر ئۇنداق كىشىلەرگە
ئەگەبمەڭلار. 9 ئۇرۇش ۋە توپىلاڭنىڭ تىۋىشىنى ئاڭلىغان ۋاقتىڭلاردىمۇ
قورقۇپ كەتمەڭلار. چۈنكى، بۇ ئىشلارنىڭ دەسلەپتە يۈز بېرىشى مۇقەررەر.
لېكىن، بۇ زامان ئاخىرى يېتىپ كەلدى، دېگەنلىك ئەمەس.
10 ھەزرىتى ئەيسا سۆزىنى داۋاملابتۇرۇپ يەنە مۇنداق دېدى:
_ بىر مىللەت يەنە بىر مىللەت بىلەن ئۇرۇش قىلىدۇ. بىر دلەت يەنە
بىر دلەتكە ھۇجۇم قىلىدۇ. 11 بىددەتلىك يەر تەۋرەبلەر، ئاچارچىلىقلار يۈز
بېرىدۇ، يۇقۇملۇق كېسەللەر تارقىلىدۇ ۋە ئاسماندا قورقۇنچلۇق ئالامەتلەر
كۆرۈنىدۇ. 12 بىراق بۇ ۋەقەلەر يۈز بېرىشتىن ئىلگىرى، سىلەر تۇتقۇن قىلىنىپ
زىيانكەبلىككە ئۇچرايسىلەر. كىشىلەر سىلەرنى ئىبادەتخانىلارنىڭ سوراق
قىلىشىغا تاپشۇرىدۇ، زىندانلارغا تابلايدۇ. ماڭا ئىشەنگەنلىكىڭلار ئۈچۈن
607 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 1 2_باب
سىلەرنى پادىشاھ ۋە ۋالىيلارنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بارىدۇ. 13 مانا، بۇ سىلەرنىڭ
ئۇلارنىڭ ئالدىدا مېنىڭ گۇۋاھچىلىرىم بولۇش پۇرسىتىڭلاردۇر. 14 بۇڭا،
ئۇلارنىڭ سوئال_سوراقلىرىغا قانداق جاۋاس بېرىش توغرىسىدا ئالدىنئالا باش
قاتۇرۇپ كەتمەڭلار. 15 چۈنكى، مەن سىلەرگە دۈبمەنلىرىڭلار قاربى
چىقالمىغۇدەك ۋە رەت قىلالمىغۇدەك سۆز قابىلىيىتى ۋە ئەقىل_پاراسەت
ئاتا قىلىمەن. 16 سىلەر زىيانكەبلىككە ئۇچرىغان ۋاقىتتا، ئاتا_ئانا، ئاكا_ئۇكا،
ئۇرۇق_تۇغقان، يار_بۇرادەرلىرىڭلارمۇ سىلەرگە خائىنلىق قىلىدۇ.
ئاراڭلاردىكى بەزى كىشىلەرمۇ ئۆلتۈرۈلىدۇ. 17 ماڭا ئىشەنگەنلىكىڭلار ئۈچۈن
ھەممە ئادەم سىلەرگە ئۆچمەنلىك قىلىدۇ، 18 ھالبۇكى ئۇلار بىر تال
چېچىڭلارغىمۇ چېقىلالمايدۇ 19 چىداملىق بولغىنىڭلاردا، مەڭگۈلۈك ھاياتقا
ئېرىشىسىلەر.
يېرۇسالېمنىڭ ۋەيران قىلىنىشىدىن بېشارەت
20 _ يېرۇسالېمنىڭ دۈبمەن قوبۇنلىرى تەرىپىدىن
قوربىۋېلىنغانلىقىنى كۆرگىنىڭلاردا، ئۇنىڭ ۋەيران بولۇبقا ئاز قالغانلىقىنى
بىلىڭلار. 21 ئۇ چاغدا، يەھۇدىيە ئۆلكىسىدىكى ئاھالىلەر تاغلارغا قاچسۇن،
يېرۇسالېملىقلار بەھەردىن چىقىپ كەتسۇن، يېزىلاردىكىلەر بەھەرگە
كىرمىسۇن. 22 چۈنكى، بۇ چا خۇدانىڭ خەلقنى جازالايدىغان كۈنلىرىدۇر.
بۇنىڭ بىلەن، مۇقەددەس يازمىلاردا بۇ توغرۇلۇق يېزىلغانلارنىڭ ھەممىسى
ئەمەلگە ئابۇرۇلىدۇ.
23 ئۇ كۈنلەردە، قېچىشى ئەپسىز بولغان ھامىلىدار ئاياللار ۋە بالا
ئېمىتىدىغان ئانىلارنىڭ ھالىغا ۋاي چۈنكى، بۇ يەردىكى كىشىلەرگە ئېغىر
ئاپەت كېلىدۇ. ئۇلار خۇدانىڭ غەزىپىگە ئۇچراپ، 24 قىلىچ ئاستىدا ئۆلىدۇ
ياكى تۇتقۇن قىلىنىپ، چەت دلەتلەرگە ھەيدىلىدۇ. خۇدانىڭ يەھۇدىي
1 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 608
ئەمەسلەرگە بەلگىلەپ بەرگەن ۋاقتى توبقۇچە، ئۇلار يېرۇسالېمنى ئايا
ئاستى قىلىدۇ.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ كېلىدىغانلىقى ھەققىدە
25 _ مەن كېلىشتىن بۇرۇن، قۇياش، ئاي، يۇلتۇزلار غەيرىي تۈس
ئالىدۇ. يەر يۈزىدىكى ئەللەر دېڭىز_ئوكيانلارنىڭ غەزەپلىك باۋقۇنىدىن
ئالاقزادە بولىدۇ. 26 ئاسمان جىسىملىرى لەرزىگە كېلىدۇ. بۇنىڭ بىلەن،
ئىنسانلار دۇنياغا كېلىدىغان ئاپەتلەرنى ئېسىگە ئېلىپ، ۋەھىمە ئىچىدە
غال_غال تىترەپ ئەس_ھوبىنى يوقىتىدۇ. 27 ئۇ چاغدا، ئىنسانئوغلىنىڭ
كۈ_قۇدرەت ۋە ئۇلۇ بان_بەرەپ بىلەن بۇلۇت ئىچىدە كېلىۋاتقانلىقىنى
كۆرىسىلەر.
28 بۇڭا، بۇنداق ئالامەتلەر كۆرۈنگەن چاغدا، سىلەر بېشىڭلارنى
كۆتۈرۈپ قەددىڭلارنى رۇسلاڭلار، چۈنكى بۇ، سىلەرنىڭ قۇتقۇزۇلۇبۇڭلارغا
ئاز قالدى دېگەنلىكتۇر.
ئەنجۈر دەرى9ىدىن ساۋاق ئېلىش
29 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق بىر تەمسىلنى سۆزلەپ بەردى:
_ ئەنجۈر دەرىخى ۋە بابقا دەرەخلەرگە قاراڭلار. 30 ئۇلارنىڭ يېڭى
يوپۇرماق چىقارغانلىقىدىن يازنىڭ يېتىپ كېلىشىگە ئاز قالغانلىقىنى
بىلىسىلەر. 31 بۇنىڭدەك، مەن بايا دېگەن ئالامەتلەرنىڭ يۈز بېرىۋاتقانلىقىنى
كۆرگىنىڭلاردا، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ نامايان بولۇش ئالدىدا
تۇرۇۋاتقانلىقىنى بىلىڭلار. 32 بىلىپ قويۇڭلاركى، مانا بۇ ئالامەتلەرنىڭ
ھەممىسى ئەمەلگە ئابۇرۇلماي تۇرۇپ، بۇ ئەۋلاد كىشىلەر ئالەمدىن
609 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 2_باب
ئۆتمەيدۇ.* 33 ئاسمان_زېمىن يوقىلىدۇ، بىراق مېنىڭ سۆزلىرىم يوقالماي
مەڭگۈ ئىناۋەتلىك بولىدۇ.
ھوغيار بولۇڭلار
34 _ ھوبيار بولۇڭلار ئۆزۈڭلارنى ئەيش_ئىشرەت ۋە تۇرمۇبنىڭ
غەم_ئەندىشىلىرى بىلەن بىخۇدلابتۇرماڭلار. قىيامەت كۈنى سىلەرگە گويا
توساتتىن بېشىڭلارغا تابلانغان توردەك كەلمىسۇن. 35 چۈنكى، ئۇ ئاپەتلەر
يەر يۈزىدىكى پۈتۈن ئىنسانلارنىڭ بېشىغا كېلىدۇ. 36 ھەر ۋاقىت ھوبيار
بولۇڭلار، يۈز بېرىدىغان بۇ ئالامەتلەردىن ئامان_ئېسەن ئۆتەلىشىڭلار ۋە
قىيامەت كۈنى ئىنسانئوغلى ئالدىدا قورقماي تۇرالىشىڭلار ئۈچۈن ھەر دائىم
دۇئا قىلىڭلار، _ دېدى.
37 ھەزرىتى ئەيسا كۈندۈزلىرى مەركىزىي ئىبادەتخانىدا تەلىم بېرىپ،
ئاخشاملىرى بەھەردىن چىقىپ، كېچىنى زەيتۇن تېغىدا ئۆتكۈزەتتى.
38 جامائەت ئۇنىڭ تەلىمىنى ئاڭلاش ئۈچۈن، تاڭ سەھەردە ئىبادەتخانىغا
قاراپ ماڭاتتى.
ھەزرىتى ئەيسانى ئۆلتۈرۈش سۇيىقەستى
1 يەھۇدىيلارنىڭ پېتىر نان ھېيتى، يەنى ئۆتۈپ كېتىش ھېيتى
*32. ئەگەر تىلغا ئېلىنغان ئالامەت يېرۇسالېمنىڭ ۋەيران بولۇبىغا (21_باس 6_ئايەت)
قارىتىلغان بولسا، ئۇنداقتا «ئەۋلاد» سۆزى تەبىئىيكى بۇ دەۋردە ياباپ ئۆتكەن ئادەملەرنى
كۆرسىتىدۇ. ئەگەر ئەيسا مەسىھنىڭ دۇنياغا قايتىپ كېلىشىگە (21_باس 27_ئايەت) قارىتىلغان
بولسا، «ئەۋلاد» سۆزى بەلكىم پۈتۈن يەھۇدىيە خەلقىنى ياكى بۇ ئايەتلەردە ئېيتىلغان ۋەقەلەرنىڭ
بابلىنىش ۋاقتىدا ياباۋاتقان ئەۋلادنى كۆرسىتىدۇ. بۇ ھەرگىز ھەزرىتى ئەيسادا «دۇنياغا دەرھال
قايتىپ كېلىمەن» دېگەن خاتا چۈبەنچىنىڭ بارلىقىنى بىلدۈرمەيدۇ.
22 كېلىشكە ئاز قالغانىدى. 2 ئالىي روھانىيلار ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى
2 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 610
ھەزرىتى ئەيسانى بىر ئامال قىلىپ ئۆلتۈرۈۋېتىشنىڭ چارىسىنى ئىزدىدى.
بىراق، ئۇلار ئۇنى قوللايدىغان خەلقتىن قورققانلىقتىن، ئۇنى مەخپىي ھالدا
تۇتماقچى بولۇبتى.
3 بۇ كۈنلەردە، ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئون ئىككى باگىرتىنىڭ بىرى
بولغان يەھۇدا ئىشقارىيوتنىڭ كۆڭلىگە بەيتان كىردى. 4 ئۇ ئالىي روھانىيلار
ۋە مەركىزىي ئىبادەتخانا قاراۋۇللىرىنىڭ بابلىقلىرى بىلەن ھەزرىتى ئەيسانى
ئۇلارغا قانداق تۇتۇپ بېرىش ئۈستىدە مەسلىھەتلەبتى. 5 ئۇلارنىڭ
گۈلقەقەلىرى ئېچىلىپ، يەھۇداغا پۇل بېرىشكە ۋەدە بەردى. 6 يەھۇدا ماقۇل
بولۇپ، ھەزرىتى ئەيسانى جامائەتتىن خالىي قالغاندا ئۇلارغا تۇتۇپ بېرىش
ئۈچۈن، پۇرسەت ئىزدەبكە بابلىدى.
ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ كەچلىك تامىقى
7 پېتىر نان ھېيتىنىڭ قوي قۇربانلىق قىلىنىدىغان كۈنى* يېتىپ
كەلگەنىدى. ئۆتۈپ كېتىش ھېيتى دەپ ئاتالغان بۇ كۈنى، يەھۇدىيلار
ئۆيلىرىدە قوي سويۇپ، پېتىر نان بىلەن يەيتتى. 8 بۇڭا، ھەزرىتى ئەيسا
پېترۇس بىلەن يۇھانناغا:
_ بىرگە غىزالىنىشىمىز ئۈچۈن، سىلەر بېرىپ ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ
تامىقىنى تەييارلاڭلار، _ دەپ ئۇلارنى ئەۋەتتى.
9 _ قەيەردە تەييارلىشىمىزنى خالايسىز؟ _ دەپ سورىدى ئۇلار.
10 ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق دېدى:
_ يېرۇسالېمغا كىرسەڭلار، ئۇ يەردە كوزىدا سۇ توبۇۋاتقان بىر ئەر
*7. پېتىر نان ھېيتى يەتتە كۈن بولۇپ، ئۇببۇ ھېيتنىڭ بىرىنچى كۈنى ئۆتۈپ كېتىش ھېيتى
دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ كۈنى يەھۇدىيلار ئۆيلىرىدە قوي سويۇپ، گۆبىنى پېتىر نان بىلەن يەيدۇ.
كىشىنى ئۇچرىتىسىلەر. ئۇنىڭ كەينىدىن مېڭىپ، ئۇ كىرگەن ئۆيگە كىرىڭلار
611 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 2_باب
11 ۋە ئۆي ئىگىسىگە: «ئۇستازىمىز: 'باگىرتلىرىم بىلەن ئۆتۈپ كېتىش
ھېيتىنىڭ تامىقىنى يەيدىغان مېھمانلىق ئۆي قەيەردە ئىكەن؟' دەپ
سوراۋاتىدۇ» دەڭلار. 12 ئۇ سىلەرنى ئۈستۈنكى قەۋەتتىكى جابدۇپ قويۇلغان
بىر ئېغىز چوڭ ئۆيگە بابلاپ چىقىدۇ. مانا بۇ ئۆيدە ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ
تامىقىنى تەييار قىلىڭلار.
13 پېترۇس بىلەن يۇھاننا بارسا، ھەممە ئىشلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئېيتقىنىدەك بولۇپ چىقتى. ئۇلار ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ تامىقىنى
تەييارلابقا كىرىشتى.
14 تاماق ۋاقتىدا، ھەزرىتى ئەيسا ئەلچىلىرى بىلەن بىللە كېلىپ،
داستىخاندا ئولتۇردى. 15 ئاندىن، ئۇ ئەلچىلىرىگە مۇنداق دېدى:
_ مەن ئازاس چېكىشتىن ئىلگىرى، ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ بۇ تامىقىدا
سىلەر بىلەن بىر داستىخاندا بولۇبقا ئىنتىزار بولۇپ كەلگەنىدىم. 16 چۈنكى،
بۇ ھېيتنىڭ ھەقىقىي مەنىسى خۇدانىڭ پادىشاھلىقىدا ئەمەلگە
ئابۇرۇلمىغۇچە، مەن بۇنداق ھېيتلىق تاماقنى قايتا يېمەيمەن.
17 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا بىر جامنى قولىغا ئېلىپ، خۇداغا بۈكۈر
ئېيتتى ۋە باگىرتلىرىغا:
_ بۇنىڭدىن ئىچىڭلار. 18 بۇنى ئېيتايكى، خۇدانىڭ پادىشاھلىقى تولۇق
نامايان بولمىغۇچە، ھەرگىز بۇنداق بارابنى ئىچمەيمەن، _ دېدى.
19 ئاندىن، ئۇ بىر ناننى قولىغا ئېلىپ، خۇداغا بۈكۈر ئېيتتى ۋە ئۇنى
ئوبتۇپ تۇرۇپ، ئۇلارغا بېرىپ:
_ بۇ مېنىڭ سىلەر ئۈچۈن پىدا بولىدىغان تېنىمدۇر. مېنى ئەسلەپ
تۇرۇش ئۈچۈن بۇنىڭدىن يەڭلار، _ دېدى.
20 تاماقتىن كېيىن، ئۇ يەنە جامنى قولىغا ئېلىپ مۇنداق دېدى:
_ بۇ جامدىكى باراس مېنىڭ سىلەر ئۈچۈن تۆكۈلىدىغان قېنىم بىلەن
2 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 612
تۈزۈلىدىغان خۇدانىڭ يېڭى ئەھدىسىنىڭ بەلگىسىدۇر. 21 بىراق بۇنى بىلىپ
قويۇڭلاركى، بۇ يەردە مەن بىلەن بىر داستىخاندا ئولتۇرغانلاردىن بىرى ماڭا
ساتقۇنلۇق قىلىدۇ 22 دەرۋەقە، ئىنسانئوغلى خۇدانىڭ ئىرادىسى بىلەن
ئالەمدىن ئۆتىدۇ. لېكىن، ئۇنىڭغا ساتقۇنلۇق قىلىدىغان كىشىنىڭ ھالىغا ۋاي
23 باگىرتلار بىر_بىرىدىن:
_ بۇنداق قىلىدىغان زادى كىمدۇ؟ _ دەپ سورابتى.
غاگىرتلارنىڭ مەرتىۋە ھەققىدە مۇنازىرىلىشىشى
24 باگىرتلار ئۆز ئىچىدە زادى كىمنىڭ مەرتىۋىسى ھەممىدىن يۇقىرى
دەپ، تالاش_تارتىش قىلىشقا بابلىدى.
25 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ بۇ دۇنيادىكى پادىشاھلار ھۆكۈمران سۈپىتىدە قول ئاستىدىكى
خەلقنى بابقۇرىدۇ ھەم ئۆزىنى خەلقپەرۋەر قىلىپ كۆرسىتىدۇ. 26 لېكىن،
سىلەر بۇنداق قىلماڭلار. ئاراڭلاردىكى ئەڭ مەرتىۋىلىكلەر ئۆزلىرىنى
ئەرزىمەس كىشىلەردەك تۇتسۇن. بابلىق بولغىنىڭلار بابقىلارغا خىزمەت
قىلىڭلار. 27 ئادەتتە كىم مەرتىۋىلىك؟ داستىخاندا ئولتۇرغانمۇ ياكى
خىزمەتكارمۇ؟ ئەلۋەتتە، داستىخاندا ئولتۇرغان ئەمەسمۇ؟ بىراق ماڭا
كەلسەك، گەرچە مەن سىلەرنىڭ ئۇستازىڭلار بولساممۇ، ئاراڭلاردا
خىزمەتكارغا ئوخشابمەن.
28 مەن سىناقلارنى بېشىمدىن ئۆتكۈزگەندە، سىلەر بابتىن_ئاخىر مەن
بىلەن بىللە بولدۇڭلار. 29 خۇددى ئاتام ماڭا پادىشاھلىق ھوقۇقى تەقدىم
قىلغاندەك، سىلەرگىمۇ بۇنى تەقدىم قىلىمەن. 30 سىلەر مېنىڭ
پادىشاھلىقىمدا مەن بىلەن ھەمداستىخان بولىسىلەر ۋە تەختلەردە
ئولتۇرۇپ، ئىسرائىللارنىڭ ئون ئىككى قەبىلىسىگە ھۆكۈمرانلىق قىلىسىلەر.
613 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 2_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ پېترۇسنىڭ ئۆزىدىن تانىدىغانلىقىنى
ئالدىن ئېيتىشى
31 ھەزرىتى ئەيسا يەنە مۇنداق دېدى:
_ ئەي سىمۇن، سىمۇن بەيتاننىڭ ھەممىڭلارنى سىناش تەلىپىگە
خۇدا ماقۇل بولدى. ئۇ سىلەرنى خۇددى بۇغداي تاسقىغاندەك سىنىماقچى.
32 لېكىن، ماڭا بولغان ئېتىقادىڭ يوقالمىسۇن دەپ، ساڭا دۇئا قىلدىم.
بەيتانغا سىنىلىپ، يولۇمغا قايتقاندىن كېيىن، قېرىندابلىرىڭنىڭ ئېتىقادىنى
مۇستەھكەملە.
33 _ ئى رەببىم، مەن سىز بىلەن بىللە زىندانغا تابلىنىپ، بىللە ئۆلۈبكە
تەييارمەن _ دېدى پېترۇس.
34 _ پېترۇس، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا، _ بىلىپ قويغىنكى، ئەتە
سەھەردە خوراز چىللىغۇچە، سەن مەندىن ئۈ قېتىم تانىسەن.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ غاگىرتلىرىنى ئاگاھلاندۇرۇغى
35 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلىرىدىن:
_ بۇرۇن مەن سىلەرنى سەپەرگە ئەۋەتكەندە، ھەميان، خۇرجۇن ۋە
ئايا ئالماڭلار، دېگەنىدىم. ئۇ چاغدا، بىرەر نەرسەڭلار كەم بولۇپ قالغانمۇ؟
_ دەپ سورىدى.
_ ياق، _ دەپ جاۋاس بېرىشتى باگىرتلار.
36 _ لېكىن، ئەمدى ھەميان، خۇرجۇنى بارلار ئېلىۋېلىڭلار. قىلىچى
يوقلار چاپىنىڭلارنى سېتىپ، بىردىن قىلىچ ئېلىڭلار، _ دېدى ھەزرىتى
ئەيسا، 37 _ چۈنكى مۇقەددەس يازمىلاردا مەن توغرۇلۇق: «ئۇ
جىنايەتچىلەر قاتارىغا كىرگۈزۈلىدۇ» دەپ خاتىرىلەنگەن سۆز چوقۇم
2 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 614
ئەمەلگە ئابۇرۇلىدۇ. ئەمەلىيەتتە، مەن توغرۇلۇق يېزىلغانلارنىڭ ھەممىسى
ئەمەلگە ئېشىشقا ئاز قالدى.
38 _ ئى رەببىم، قاراڭ، بۇ يەردە ئىككى قىلىچ بار ئىكەن، _ دېدى
باگىرتلار.
_ بولدى، يېتىدۇ _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ زەيتۇن تېغىدا دۇئا قىلىشى
39 تاماقتىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا باگىرتلار بىلەن بىللە بەھەردىن
چىقىپ، ئادىتى بويىچە زەيتۇن تېغىغا كەتتى. 40 ئۇ يەرگە يېتىپ بارغاندىن
كېيىن، ئۇلارغا:
_ ئېزىقتۇرۇلماسلىقىڭلار ئۈچۈن دۇئا قىلىڭلار، _ دېدى.
41 ئاندىن، ھەزرىتى ئەيسا نېرىراق بېرىپ، تىزلىنىپ تۇرۇپ:
42 _ ئى ئاتا، خالىساڭ، بۇ ئازاس قەدىھىنى مەندىن
يىراقلابتۇرغايسەن. لېكىن، بۇ ئىش مېنىڭ ئەمەس، بەلكى سېنىڭ ئىرادەڭ
بويىچە بولسۇن، _ دەپ دۇئا قىلدى. 43 ئۇ دۇئا قىلىۋاتقاندا، ئاسماندىن
كەلگەن بىر پەرىشتە ئۇنىڭغا كۆرۈنۈپ، مەدەت بەردى. 44 ھەزرىتى ئەيسا
چوڭقۇر قايغۇ ئىچىدە تېخىمۇ ئىخلاس بىلەن دۇئا قىلىۋاتقاندا، ئۇنىڭ تەرلىرى
يەرگە تۆكۈلگەن قان تامچىلىرىدەك چۈبۈبكە بابلىدى.
45 دۇئادىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا ئورنىدىن تۇرۇپ، باگىرتلىرىنىڭ
يېنىغا كېلىپ، ئۇلارنىڭ غەمگە چۆككەنلىكىدىن مۈگدەپ قالغانلىقىنى
كۆردى.
46 _ ئۇخلاپ قالغىنىڭلار نېمىسى؟ ئېزىقتۇرۇلۇبتىن ساقلىنىش ئۈچۈن
قوپۇپ دۇئا قىلىڭلار، _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنى ئويغىتىپ.
615 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 2 2_باب
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تۇتقۇن قىلىنىشى
47 ھەزرىتى ئەيسانىڭ سۆزى ئاياغلابماستىنلا، ئون ئىككى باگىرتىنىڭ
بىرى بولغان يەھۇدا بىر توپ ئادەمنى بابلاپ كەلدى. ئۇ ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئالدىغا كېلىپ، سۆيۈپ سالام بەردى.
48 ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا:
_ ئەي يەھۇدا، ئىنسانئوغلىنى سۆيۈپ قويۇپمۇ، يەنە ئۇنىڭغا
ساتقۇنلۇق قىلامسەن؟ _ دېدى.
49 ھەزرىتى ئەيسانىڭ يېنىدىكى باگىرتلار ئەھۋالنىڭ چاتاقلىقىنى
كۆرۈپ:
_ ئى رەببىم، ئۇلار بىلەن ئېلىشساق قانداق دەيسىز؟ _ دېدى.
50 باگىرتلارنىڭ بىرى قىلىچىنى كۆتۈرۈپ، باش روھانىينىڭ چاكىرىغا ئۇردى.
قىلىچ چاكارنىڭ ئوڭ قۇلىقىغا تېگىپ، ئۇنى بىلىپ چۈبۈرۈۋەتتى.
51 بىراق، ھەزرىتى ئەيسا:
_ بەس _ دېدى ۋە قولىنى ئۇزىتىپ چاكارنىڭ قۇلىقىغا تەگكۈزۈپ
قويۇۋىدى، بۇئان ساقىيىپ كەتتى.
52 ھەزرىتى ئەيسا ئۆزىنى تۇتقىلى كەلگەن ئالىي روھانىيلار، ئىبادەتخانا
قاراۋۇللىرىنىڭ بابلىقلىرى ۋە ئاقساقاللارغا:
_ سىلەر قىلىچ_توقماقلارنى كۆتۈرۈپ مېنى تۇتقىلى كەپسىلەر، مېنى
قاراقچى كۆرۈۋاتامسىلەر؟ 53 مەن ھەر كۈنى سىلەر بىلەن مەركىزىي
ئىبادەتخانا ھويلىسىدا بولغاندا، ماڭا قول سالمىدىڭلار. بىراق، ئەمدى قول
سالىدىغان ۋاقىت_سائىتىڭلار يېتىپ كەلدى. بۇ بەيتان ھۆكۈم سۈرىدىغان
قاراڭغۇ ۋاقىتتۇر، _ دېدى.
2 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 616
پېترۇسنىڭ ھەزرىتى ئەيسادىن تېنىشى
54 قاراۋۇللار ھەزرىتى ئەيسانى تۇتۇپ، باش روھانىينىڭ ئۆيىگە ئېلىپ
بېرىشتى. پېترۇس يىراقتىن ئەگىشىپ ماڭغانىدى. 55 ئۇلار ھويلىنىڭ
ئوتتۇرىسىغا ئوت يېقىپ، چۆرىسىدە ئىسسىنىپ ئولتۇرغاندا، پېترۇسمۇ
ئۇلارنىڭ ئارىسىغا كىرىۋالدى. 56 ئۇنىڭ ئىسسىنىپ ئولتۇرغىنىنى كۆرگەن بىر
دېدەك ئۇنىڭغا تىكىلىپ قاراپ تۇرۇپ:
_ بۇ ئادەممۇ ئەيسا بىلەن بىر _ دېدى.
57 _ ياق مەن ئۇنى تونۇمايمەن _ دەپ تاندى پېترۇس.
58 ئۇزۇن ئۆتمەي، يەنە بىرەيلەن ئۇنى تونۇپ قېلىپ:
_ سەنمۇ ئۇنىڭ ئادىمىغۇ _ دېدى.
_ قارا سېنى، مەن ئۇلار بىلەن بىر ئەمەس _ دېدى پېترۇس.
59 بىرەر سائەت ئۆتكەندىن كېيىن، يەنە بىر ئادەم:
_ بۈبھىسىزكى، بۇ ئادەم ئەيسا بىلەن بىر. تەلەپپۇزىدىن ئۇنىڭمۇ
جەلىلىيىلىك ئىكەنلىكى چىقىپ تۇرمامدۇ؟ _ دەپ چىڭ تۇرۇۋالدى.
60 لېكىن، پېترۇس:
_ قارا بۇنى، نېمە دەپ بىلجىرلاۋاتىسەن _ دېدى.
ئۇنىڭ سۆزى ئاياغلابماستىنلا خوراز چىللىدى. 61 رەببىمىز ئەيسا
كەينىگە بۇرۇلۇپ، پېترۇسقا تىكىلىپ قارىدى. پېترۇس رەس ئەيسانىڭ:
«ئەتە سەھەردە خوراز چىللىغۇچە، سەن مەندىن ئۈ قېتىم تانىسەن»
دېگەن سۆزىنى ئېسىگە ئېلىپ، 62 تابقىرىغا چىقىپ قاتتىق يىغلاپ كەتتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئالىي كېڭەغمىدە سوتلىنىشى
63 ھەزرىتى ئەيساغا قاراۋاتقان قاراۋۇللار ئۇنى مەسخىرە قىلاتتى.
64 ئۇنىڭ كۆزىنى تېڭىپ قويغاندىن كېيىن، ئۇنى ئۇرۇپ تۇرۇپ:
617 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 2_باب
_ پەيغەمبەر بولساڭ، ئېيتىپ باققىنا، سېنى كىم ئۇردى؟ _ دەپ
سورابتى 65 ۋە ئۇنىڭغا بۇنىڭدىن بابقا يەنە نۇرغۇن ھاقارەتلەرنى
ياغدۇرۇبقا بابلىدى.
66 تاڭ ئاتقاندا، يەھۇدىيلارنىڭ ئالىي كېڭەبمىسىدىكى ئاقساقاللار، ئالىي
روھانىيلار ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى جەم بولۇبتى. ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنىڭ
ئالدىغا ئېلىپ كېلىندى. 67 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسادىن:
_ ئېيتقىن، سەن قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھمۇ؟ _ دەپ سورابتى.
ھەزرىتى ئەيسا مۇنداق جاۋاس بەردى:
_ سىلەرگە ئېيتساممۇ، ئىشەنمەيسىلەر. 68 سىلەردىن بىرەر سوئال
سورىسام، جاۋاس بەرمەيسىلەر. 69 لېكىن، ئىنسانئوغلىنىڭ قادىر خۇدانىڭ
ئوڭ يېنىدا ئولتۇرىدىغىنىغا ئاز قالدى.
70 _ ئۇنداقتا، سەن خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنسەن_دە؟ _ دېيىشتى
ئۇلار.
_ سىلەرنىڭ دېگىنىڭلاردەك _ دەپ جاۋاس بەردى ھەزرىتى ئەيسا.
71 بۇنىڭ بىلەن، ئۇلار:
_ ئەمدى بابقا ھېچقانداق ئەرز قىلغۇچىنىڭ ھاجىتى قالمىدى.
چۈنكى، ئۆزىنىڭ ئاغزىدىن كۇپۇر سۆزلەرنى ئاڭلىدۇق _ دېيىشتى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ۋالىي پىلاتۇسنىڭ ئالدىدا سوتلىنىشى
1 كېڭەبمە ھەيئەتلىرىنىڭ ھەممىسى ئورنىدىن تۇرۇبۇپ،
ھەزرىتى ئەيسانى ۋالىي پىلاتۇسنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىشتى. 2 ئۇ
يەردە ئۇنىڭ ئۈستىدىن بىكايەت قىلىپ:
_ بىز بۇ ئادەمنىڭ يەھۇدىي خەلقىنى ئازدۇرۇپ، رىم ئىمپېراتورىغا باج
تاپشۇرماسلىققا قۇتراتقانلىقىنى ۋە ئۆزىنى يەھۇدىيلارنىڭ قۇتقۇزغۇچى  _
23
3 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 618
مەسىھى، يەنى پادىشاھى دەپ ئاتىۋالغانلىقىنى كۆردۇق، _ دېيىشتى.
3 _ سەن يەھۇدىيلارنىڭ پادىشاھىمۇ؟ _ دەپ سورىدى پىلاتۇس
ھەزرىتى ئەيسادىن.
_ ئېيتقىنىڭىزدەك، _ دەپ جاۋاس بەردى ھەزرىتى ئەيسا.
4 ئاندىن، پىلاتۇس ئالىي روھانىيلار بىلەن كۆپچىلىككە:
_ بۇ ئادەمدىن بىرەر جىنايەت تاپالمىدىم، _ دېدى.
5 لېكىن، ئۇلار تېخىمۇ قەتئىي تۈردە:
_ ئۇ ئۆز تەلىملىرى بىلەن پۈتۈن يەھۇدىيلار زېمىنىدىكى ئاممىنى
قۇترىتىپ، جەلىلىيە ئۆلكىسىدىن بابلاپ تاكى بۇ يەرگىچە كەلدى، _
دېيىشتى.
ھەزرىتى ئەيسا ھىرود خاننىڭ ئالدىدا
6 بۇنى ئاڭلىغان پىلاتۇس:
_ بۇ ئادەم جەلىلىيىلىكمۇ؟ _ دەپ سورىدى. 7 ئۇ ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ھىرود خاننىڭ قول ئاستىدىكى ئۆلكىدىن كەلگەنلىكىدىن خەۋەر تېپىپ، ئۇنى
ھىرودقا يوللاپ بەردى. (ئۇ چاغدا ھىرودمۇ يېرۇسالېمدا ئىدى.)
8 ھىرود خان ھەزرىتى ئەيسانى كۆرۈپ، ئىنتايىن خۇبال بولدى.
چۈنكى، ئۇ ئۇزۇندىن بېرى ھەزرىتى ئەيساغا دائىر ئىشلارنى ئاڭلاپ، «مېنىڭ
ئالدىمدىمۇ بىرەر مۆجىزە كۆرسىتىپ باقسۇن» دەپ، ئۇنىڭ بىلەن
كۆرۈبمەكچى بولۇپ يۈرەتتى. 9 بۇڭا، ئۇ ھەزرىتى ئەيسادىن بىرمۇنچە
سوئاللارنى سورىدى. لېكىن، ھەزرىتى ئەيسا بىر ئېغىزمۇ جاۋاس بەرمىدى.
10 ئالىي روھانىيلار ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئۈستىدىن ھە دەپ ئەرز_بىكايەت قىلىۋاتاتتى. 11 ھىرود خان ۋە ئۇنىڭ
لەبكەرلىرى ھەزرىتى ئەيسانى ھاقارەتلەپ مەسخىرە قىلىشتى. ئاندىن
619 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 2_باب
كېيىن، ئۇنىڭغا پادىشاھلارچە ھەبەمەتلىك تون كىيدۈرۈپ، ئۇنى يەنە
پىلاتۇسنىڭ ئالدىغا قايتۇردى.
12 مانا بۇ كۈندىن بابلاپ، ھىرود خان بىلەن ۋالىي پىلاتۇس دوست
بولۇپ قالدى. ئۇنىڭدىن بۇرۇن، ئۇلار بىر_بىرىگە دۈبمەن ئىدى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆلۈمگە ھۆكۈم قىلىنىشى
13 ۋالىي پىلاتۇس ئالىي روھانىيلارنى، يەھۇدىي ئاقساقاللارنى ۋە
جامائەتنى يىغىپ، 14 ئۇلارغا:
_ سىلەر بۇ ئادەمنى ئالدىمغا ھەيدەپ كەلدىڭلار. ئۇنىڭ ئۈستىدىن
خەلقنى ئازدۇرۇپ قۇتراتتى، دەپ بىكايەت قىلدىڭلار. بىراق، مەن ئۇنى
سىلەرنىڭ ئالدىڭلاردا سوراق قىلىپ، سىلەر بىكايەت قىلغان جىنايەتلەردىن
بىرىنىمۇ تاپالمىدىم. 15 ھىرود خانمۇ ئۇنىڭدىن گۇناھ تاپالماي، ماڭا
قايتۇرۇۋېتىپتۇ. چۈنكى، ئۇنىڭدا ئۆلۈمگە لايىق ھېچقانداق جىنايەت يوق
ئىكەن. 16 ئەمدى، مەن ئۇنى قامچىلىتىپ، قويۇپ بېرىمەن، _ دېدى.
17 ئۇنىڭ مۇنداق دېيىشىنىڭ سەۋەبى: ئۇ ھەر قېتىملىق ئۆتۈپ كېتىش
ھېيتىدا، يەھۇدىي جىنايەتچىلىرىدىن بىرىنى قويۇپ بېرەتتى.
18 بىراق، كۆپچىلىك بىر ئېغىزدىن چۇقان سېلىشىپ:
_ ئۇنى ئۆلتۈرۈڭ بارابباسنى قويۇپ بېرىڭ _ دېيىشتى. 19 (بارابباس
يېرۇسالېمدا توپىلاڭ كۆتۈرۈپ، ئادەم ئۆلتۈرۈپ، زىندانغا تابلانغان بىر
جىنايەتچى ئىدى.)
20 پىلاتۇس ھەزرىتى ئەيسانى قويۇپ بەرمەكچى بولۇپ، كۆپچىلىككە
قايتا نەسىھەت قىلدى. 21 لېكىن، ئۇلار ھە دەپ:
_ ئۇنى كرېستكە مىخلىتىڭ، كرېستكە مىخلىتىڭ _ دەپ چۇقان
سېلىشتى.
3 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 620
22 پىلاتۇس ئۈچىنچى قېتىم ئۇلارغا:
_ نېمىشقا؟ ئۇ زادى نېمە جىنايەت ئۆتكۈزدى؟ مەن ئۇنىڭدىن ئۆلۈمگە
لايىق جىنايەت تاپالمىدىم. ئۇنى قامچىلىتىپ، قويۇپ بېرىمەن، _ دېدى.
23 بىراق، كۆپچىلىك داۋاملىق چۇقان سېلىشىپ، ھەزرىتى ئەيسانى
كرېستكە مىخلاپ ئېسىپ ئۆلتۈرسۇن دەپ، چىڭ تۇرۇۋالدى. ئۇلارنىڭ
چۇقانلىرى ئاخىر غەلىبە قىلدى. 24 پىلاتۇس ئۇلارنىڭ تەلىپى بويىچە ھۆكۈم
چىقاردى. 25 توپىلاڭ كۆتۈرۈپ زىندانغا تابلانغان ھېلىقى قاتىلنى قويۇپ
بېرىپ، ھەزرىتى ئەيسانى يەھۇدىيلارنىڭ ئۆز خاھىشى بويىچە بىر تەرەپ
قىلىش ئۈچۈن لەبكەرلەرگە تاپشۇرۇپ بەردى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ كرېستكە مى9لىنىشى
26 لەبكەرلەر كرېستنى كۆتۈرگەن ھەزرىتى ئەيسانى ئېلىپ كېتىۋاتقاندا،
يولدا يېزىدىن كېلىۋاتقان كىرىنى بەھىرىلىك سىمۇن ئىسىملىك بىر كىشىنى
ئۇچراتتى. ئۇلار بۇ كىشىنى تۇتۇۋېلىپ كرېستنى ئۇنىڭغا كۆتۈرگۈزۈپ،
ھەزرىتى ئەيسانىڭ كەينىدىن ھەيدەپ ماڭدى. چۈنكى، ھەزرىتى ئەيسا
ھالسىراپ كەتكەنىدى.
27 نۇرغۇن كىشىلەر ھەزرىتى ئەيسانىڭ كەينىدىن ئەگىشىپ ماڭدى.
ئۇلارنىڭ ئىچىدە ھەزرىتى ئەيساغا ئېچىنىپ يىغا_زار قىلىشىپ ماڭغان
ئاياللارمۇ بار ئىدى. 28 ھەزرىتى ئەيسا كەينىگە بۇرۇلۇپ ئۇلارغا مۇنداق
دېدى:
_ ئەي يېرۇسالېم ئاياللىرى مەن ئۈچۈن يىغلىماڭلار. ئۆزۈڭلار ۋە
پەرزەنتلىرىڭلار ئۈچۈن يىغلاڭلار 29 چۈنكى، سىلەرگە بۇنداق ئېغىر كۈنلەر
كېلىدۇكى، كىشىلەر: «پەرزەنت كۆرمىگەن، ھامىلىدار بولمىغان، بالا
ئېمىتمىگەن ئاياللار نېمىدېگەن بەختلىك» دەيدۇ. 30 ئۇ چاغدا، كىشىلەر
621 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 2_باب
خۇدانىڭ غەزىپىدىن قېچىش ئۈچۈن تاغلارغا: «ئۈستىمىزگە ئۆرۈل»،
دڭلۈكلەرگىمۇ: «ئۈستىمىزنى ياپ» دەپ يالۋۇرىدۇ. 31 ياپيېشىل دەرەخ
ئوتتا كۆيدۈرۈلگەن يەردە، قۇرۇپ كەتكەن دەرەخ تېخىمۇ
كۆيدۈرۈلمەسمۇ؟ بۇنىڭدەك، مەن ئازاس چەككەن يەردە، سىلەر گۇناھكار
يەھۇدىيلار تېخىمۇ ئازاس چەكمەمسىلەر؟
32 لەبكەرلەر ھەزرىتى ئەيسا بىلەن بىرگە ئىككى جىنايەتچىنىمۇ ئۇلار
ئۈستىدىن ئۆلۈم جازاسىنى بېجىرىشكە ئېلىپ كېلىشكەنىدى. 33 ئۇلار
يېرۇسالېمنىڭ سىرتىدىكى «باش سۆڭەك» دەپ ئاتالغان جايغا بېرىپ، ئۇ
يەردە ھەزرىتى ئەيسانى كرېستكە مىخلىدى. ئىككى جىنايەتچىنىڭمۇ بىرىنى
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئوڭ تەرىپىگە، يەنە بىرىنى سول تەرىپىگە مىخلىدى ۋە
كرېستلەرنى تىكلەپ قويدى. 34 ھەزرىتى ئەيسا:
_ ئى ئاتا، ئۇلارنى كەچۈرۈم قىلغىن، چۈنكى ئۇلار ئۆزىنىڭ نېمە
قىلىۋاتقانلىقىنى بىلمەيدۇ، _ دېدى.
لەبكەرلەر چەك تابلىشىپ، ھەزرىتى ئەيسانىڭ كىيىملىرىنى
بۆلۈبۈۋالدى. 35 خالايىق قاراپ تۇرۇۋاتقاندا، يەھۇدىي ئاقساقاللار ئۇنى
مەسخىرە قىلىپ:
_ ئۇ بابقىلارنى قۇتقۇزۇپتىكەن ئەگەر راستتىن خۇدا تەيىنلىگەن
قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ بولغان بولسا، ئۆزىنى قۇتقۇزۇپ باقمىسۇنمۇ _
دېيىشتى.
36 لەبكەرلەرمۇ ئۇنى مەسخىرە قىلىشىپ، ئۇنىڭغا ئەرزان ئۈزۈم بارابى
تەڭلەپ:
37 _ ئەگەر سەن يەھۇدىيلارنىڭ پادىشاھى بولساڭ، ئۆزۈڭنى
قۇتقۇزۇپ باق _ دېيىشتى.
38 ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۈستىدىكى تاختىغا: «بۇ كىشى يەھۇدىيلارنىڭ
پادىشاھى» دەپ يېزىلغانىدى. 39 ھەزرىتى ئەيسا بىلەن بىللە كرېستكە
3 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 622
مىخلانغان ئىككى جىنايەتچىنىڭ بىرى ئۇنى ھاقارەتلەپ:
_ سەن خۇدا ئەۋەتكەن قۇتقۇزغۇچى ئەمەسمىدىڭ؟ ئەمدى
ئۆزۈڭنىمۇ، بىزنىمۇ قۇتقۇزمامسەن؟ _ دېدى.
40 يەنە بىرى بولسا ھېلىقى جىنايەتچىنى ئەيىبلەپ:
_ سەنمۇ ئۇنىڭغا ئوخشاش جازالىنىۋاتقان تۇرۇقلۇق، خۇدادىن
قورقمىدىڭمۇ؟ 41 بىزنىڭ جازالىنىشىمىز ھەقلىق. بىز ئۆز قىلمىشلىرىمىزنىڭ
جازاسىنى تارتتۇق، لېكىن ئۇ ھېچقانداق يامانلىق قىلمىغانغۇ _ دېدى.
42 ئاندىن، ئۇ ھەزرىتى ئەيساغا:
_ ئى ئەيسا، پادىشاھلىقىڭ بىلەن كەلگىنىڭدە، مېنى ئۇنتۇمىغايسەن،
_ دېدى.
43 _ بىلىپ قويكى، بۈگۈن سەن مەن بىلەن بىللە جەننەتتە بولىسەن،
_ دېدى ھەزرىتى ئەيسا ئۇنىڭغا.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئۆلۈمى
44 چۈش ۋاقتىدا، قۇياش نۇرى غايىب بولۇپ، پۈتۈن زېمىننى قاراڭغۇلۇق
باستى. بۇ ئەھۋال ئۈ سائەت داۋام قىلدى. 45 مەركىزىي ئىبادەتخانىدىكى
پەردە توساتتىن ئىككى پارچە بولۇپ يىرتىلدى.* 46 ھەزرىتى ئەيسا قاتتىق
ئاۋاز بىلەن:
_ ئى ئاتا روھىمنى قولۇڭغا تاپشۇردۇم، _ دېدى_دە، تىنىقى
توختاپ، جان ئۈزدى.
*45. بۇ پەردە ئىبادەتخانىنىڭ ئەڭ مۇقەددەس جاي دەپ ئاتالغان قىسمىنى مۇقەددەس جاي
دەپ ئاتالغان قىسمىدىن ئايرىپ تۇرىدىغان پەردە بولۇپ، ئۇنىڭ يىرتىلىشى ھەزرىتى ئەيسانىڭ
ئىنسانلارنىڭ خۇدانىڭ ئالدىغا بارىدىغان يولىنى ئاچقانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.
47 ئۇ يەردە بۇنى كۆرۈپ تۇرغان يۈزبېشى خۇدادىن قورققان ھالدا:
623 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 3 2_باب
_ بۇ ئادەم ھەقىقەتەن دۇرۇس ئادەم ئىكەن _ دەپ خۇدانى
مەدھىيىلىدى.
48 بۇ ۋەقەنى كۆرۈش ئۈچۈن يىغىلغان خالايىق قايغۇ بىلەن مەيدىسىگە
ئۇرۇپ، ئۆيلىرىگە قايتىشتى. 49 ھەزرىتى ئەيسانى تونۇيدىغان كىشىلەر ۋە
جەلىلىيە ئۆلكىسىدىن ئۇنىڭغا ئەگىشىپ كەلگەن ئاياللار ۋەقەنىڭ جەريانىنى
يىراقتىن كۆرۈپ تۇردى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ دەپنە قىلىنىشى
50_51 يەھۇدىيە ئۆلكىسىدىكى ئاراماتىيا دېگەن بەھەردىن
كەلگەن يۈسۈپ ئىسىملىك بىر كىشى بار ئىدى. ئۇ ئاق كۆڭۈل، دۇرۇس ئادەم
بولۇپ، خۇدانىڭ پادىشاھلىقىنىڭ نامايان بولۇبىنى ئىنتىزارلىق بىلەن
كۈتەتتى. ئۇ يەھۇدىيلارنىڭ ئالىي كېڭەبمىسىنىڭ ئەزالىرىدىن بىرى
بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ ھەزرىتى ئەيسا ھەققىدىكى بۇ قارارى ۋە ھەرىكەتلىرىگە
قوبۇلمىغانىدى. 52 يۈسۈپ ۋالىي پىلاتۇسنىڭ ئالدىغا بېرىپ، ھەزرىتى
ئەيسانىڭ جەسىتىنى بېرىشنى تەلەپ قىلدى. 53 پىلاتۇس قوبۇلغاندىن
كېيىن، ئۇ جەسەتنى كرېستتىن چۈبۈرۈپ، كەندىر رەخت بىلەن كېپەنلەپ،
يېڭىدىن ئويۇلغان چوڭ قورام تابلىق قەبرىگە دەپنە قىلدى.
54 بۇ ۋەقەلەر ھېيتنىڭ ھارپىسى يۈز بەرگەن بولۇپ، دەم ئالىدىغان
بەنبە كۈنىگە ئاز قالغانىدى. 55 بۇڭا، جەلىلىيە ئۆلكىسىدىن ھەزرىتى ئەيسا
بىلەن بىللە كەلگەن ئاياللار يۈسۈپ بىلەن بىللە بېرىپ، قەبرىنى ۋە
جەسەتنىڭ قانداق قويۇلغانلىقىنى كۆزدىن كەچۈردى. 56 ئاندىن، ئۆيلىرىگە
قايتىپ بېرىپ، جەسەتكە چاچىدىغان خۇش پۇراقلىق بۇيۇملار بىلەن
ئەتىرلەرنى تەييارلىدى. دەم ئېلىش كۈنى، خۇدانىڭ ئەمرى بويىچە، ئۇلار
دەم ئېلىشتى.
4 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 624
ھەزرىتى ئەيسانىڭ تىرىلىشى
1 يەكشەنبە كۈنى تاڭ يورۇبى بىلەن تەڭ، ئاياللار ئۆزلىرى
تەييارلىغان خۇش پۇراقلىق بۇيۇملىرىنى ئېلىپ، ھەزرىتى
ئەيسانىڭ قەبرىسىگە باردى. 2 ئۇلار قەبرىنىڭ ئاغزىدىكى تابنىڭ
دومىلىتىۋېتىلگەنلىكىنى كۆردى. 3 قەبرىگە كىرىپ قارىسا، ھەزرىتى ئەيسانىڭ
جەسىتى يوق تۇراتتى 4 ئۇلار كۆزلىرىگە ئىشەنمەي تۇرغىنىدا، توساتتىن
ئۇلارنىڭ يېنىدا كىيىملىرىدىن نۇر چاقناپ تۇرىدىغان ئىككى كىشى پەيدا
بولدى. 5 ئاياللار ئىنتايىن ئالاقزادە بولۇپ، بابلىرىنى يەرگە ئېگىشتى. ئۇ
پەرىشتىلەر ئاياللارغا:
_ سىلەر نېمە ئۈچۈن تىرىك ئادەمنى ئۆلگەنلەرنىڭ ئارىسىدىن
ئىزدەيسىلەر؟ 6 ئۇ بۇ يەردە ئەمەس، ئۇ تىرىلدى. ئۇ جەلىلىيە ئۆلكىسىدە
تۇرغان ۋاقتىدا، سىلەرگە نېمە دېگەنلىكىنى ئەسلەپ بېقىڭلار. 7 ئۇ:
«ئىنسانئوغلى يامان نىيەتلىك كىشىلەرنىڭ قولىغا تاپشۇرۇلىدۇ، كرېستكىمۇ
مىخلىنىپ ئۆلتۈرۈلىدۇ. بىراق، ئۈچىنچى كۈنى قايتا تىرىلىدۇ» دېگەن
ئەمەسمۇ؟ _ دېدى.
8 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانىڭ راست بۇنداق دېگەنلىكىنى ئېسىگە
ئېلىشىپ، 9 قەبرە يېنىدىن قايتىشتى. ئۇلار كۆرگەنلىرىنىڭ ھەممىسىنى ئون
بىر ئەلچى ۋە بابقا باگىرتلارغا يەتكۈزدى. 10 بۇ ئىشلارنى ئەلچىلەرگە
يەتكۈزگۈچى ئاياللار _ مەجدەللىك مەريەم، يوئاننا، ياقۇپنىڭ ئانىسى
مەريەم ۋە بابقا ئاياللار ئىدى. 11 لېكىن، ئەلچىلەر بۇ ئاياللارنىڭ
ئېيتقانلىرىنى قۇرۇق گەپ دەپ قاراپ، ئۇلارنىڭ سۆزلىرىگە ئىشەنمىدى.
12 بىراق، پېترۇس ئورنىدىن تۇرۇپ، مازارغا يۈگۈرۈپ بېرىپ، قەبرىنىڭ
ئىچىگە قارىغىنىدا، ھېلىقى كەندىر كېپەندىن بابقا ھېچ نەرسە كۆرمىدى.
ئۇمۇ بۇ ئىشلارغا ئىنتايىن ھەيران بولۇپ قايتىپ كەتتى.
24
625 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4 2_باب
ئېمايۇس يېزىسىغا بارىدىغان يولدا
13 بۇ كۈنى، باگىرتلاردىن ئىككىيلەن يېرۇسالېمدىن ئون بىر چاقىرىم
يىراقلىقتىكى ئېمايۇس دېگەن يېزىغا باردى. 14 ئۇلار يول بويى يېقىندا يۈز
بەرگەن ۋەقەلەر توغرىسىدا سۆزلىشىپ كېتىۋاتاتتى. 15 دەل بۇ چاغدا،
ھەزرىتى ئەيسا ئۆزى ئۇلارغا يېقىنلاپ كېلىپ، ئۇلار بىلەن بىللە ماڭدى.
16 ئۇلار ھەزرىتى ئەيسانى كۆرگەن بولسىمۇ، قانداقتۇر ئۇنى تونۇبقا قۇربى
يەتمىدى.
17 _ نېمە توغرۇلۇق پاراڭلىشىپ كېتىۋاتىسىلەر؟ _ دەپ سورىدى
ھەزرىتى ئەيسا ئۇلاردىن.
ئۇلار قايغۇلۇق ھالدا قەدىمىنى توختاتتى. 18 ئۇلاردىن كلىيوپاس
ئىسىملىك بىرى ھەزرىتى ئەيسادىن:
_ سەنزە، يېرۇسالېمدا تۇرۇپمۇ، يېقىندا يۈز بەرگەن ۋەقەلەردىن
قىلچە خەۋىرىڭ يوقمۇ نېمە؟ _ دەپ سورىدى.
19 _ نېمە ۋەقە ئىكەن؟ _ دېدى ھەزرىتى ئەيسا.
_ ناسىرەلىك ئەيسانىڭ ۋەقەسىچۇ _ دېدى ئۇلار، _ ئۇ خۇدانىڭ
ئالدىدىمۇ، خەلقنىڭ ئالدىدىمۇ سۆز_ھەرىكەتلىرىنىڭ كۈچى بار بىر
پەيغەمبەر ئىدى. 20 ئالىي روھانىيلار ۋە ئاقساقاللىرىمىز ئۇنى ۋالىي
پىلاتۇسنىڭ ئالدىغا يالاپ ئاپىرىپ، ئۆلۈم جازاسىغا ھۆكۈم قىلدۇرۇپ،
كرېستكە مىخلاتتى. 21 بىز ئەسلىدە ئۇنى ئىسرائىللارغا ئازادلىق ئېلىپ
كېلىدىغان كىشى دەپ، ئىنتىزارلىق بىلەن كۈتۈپ كەلگەنىدۇق. بىراق، بۇنداق
بولماي، ھازىر ئۇنىڭ ئالەمدىن ئۆتكىنىگە ئۈ كۈن بولدى. 22 لېكىن قىزىق
يېرى بۇكى، بۈگۈن ئەتىگەندە ئارىمىزدىكى بىرنەچچە ئايال بىزنى ئالاقزادە
قىلىپ، بىزگە مۇنداق بىر خەۋەرنى يەتكۈزدى: ئۇلار سەھەردە قەبرىگە
بېرىپ قارىسا، 23 ھەزرىتى ئەيسانىڭ جەسىتى كۆرۈنمەپتۇ پەرىشتىلەر
4 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 626
ئۇلارغا كۆرۈنۈپ، ھەزرىتى ئەيسانىڭ قايتا تىرىلگەنلىكىنى ئېيتىپتۇ. 24 بۇنىڭ
بىلەن، بىزدىن بىرنەچچەيلەن قەبرىگە بېرىپ، ئەھۋالنىڭ ئاياللارنىڭ
ئېيتقىنىدەك ئىكەنلىكىنى، ھەزرىتى ئەيسانىڭ جەسىتىنىڭ دەرۋەقە يوق
تۇرغانلىقىنى كۆرۈپ كەلدى.
25 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ ئەي نادانلار پەيغەمبەرلەرنىڭ ئېيتقان سۆزلىرىگە نېمانچە تەستە
ئىشىنىسىلەر؟ 26 قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ خۇدانىڭ بان_بەرىپىگە
ئېرىشىشتىن بۇرۇن، مانا بۇ جەبىر_جاپالارنى بېشىدىن كەچۈرۈبى كېرەك
ئەمەسمىدى؟
27 ئاندىن، ئۇ مۇقەددەس يازمىلاردا مۇسا ۋە بابقا بارلىق
پەيغەمبەرلەرنىڭ ئۆزى ھەققىدە ئالدىن يېزىلغانلىرىنى ئۇلارغا سۆزلەپ
چۈبەندۈردى.
28 ئۇلار بارىدىغان يېزىسىغا يېقىنلابقاندا، ھەزرىتى ئەيسا سەپىرىنى
يەنە داۋاملابتۇرىدىغاندەك تۇراتتى. 29 ئۇلار ئۇنى تۇتۇۋېلىپ:
_ كۈن ئولتۇردى. ھېلى قاراڭغۇ چۈبىدۇ. بىز بىلەن بىللە قونۇپ
قېلىڭ، _ دەپ ئۆتۈندى.
ھەزرىتى ئەيسا ئۇلار بىلەن قونماقچى بولۇپ ئۆيگە كىردى. 30 ئۇلار
تاماققا ئولتۇرغاندا، ھەزرىتى ئەيسا ناننى قولىغا ئېلىپ، خۇداغا بۈكۈر
ئېيتتى، ئاندىن ناننى ئوبتۇپ ئۇلارغا سۇندى. 31 بۇ چاغدا، ئۇلارنىڭ
كۆزلىرى ئېچىلغاندەك بولۇپ، ھەزرىتى ئەيسانى تونۇدى، لېكىن ئۇ
ئۇبتۇمتۇت غايىب بولدى. 32 ئۇلار بىر_بىرىگە:
_ ئۇ يولدا بىز بىلەن پاراڭلىشىپ، مۇقەددەس يازمىلارنى
چۈبەندۈرگەندە، قەلبىمىز گويا ئوتتەك يانمىدىمۇ؟ _ دېيىشتى.
33_34 ئۇلار دەرھال يولغا چىقىپ، يېرۇسالېمغا قايتىپ كەلدى. ئۇ يەردە
بابقا ئەلچىلەر ۋە باگىرتلارنىڭ بىر يەرگە يىغىلىپ: «رەببىمىز راستتىن
627 لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 4 2_باب
تىرىلىپتۇ. ئۇ سىمۇنغا كۆرۈنۈپتۇ» دېيىشىۋاتقانلىقىنى ئاڭلىدى. 35 بۇنىڭ
بىلەن، بۇ ئىككىيلەنمۇ يولدا يۈز بەرگەن ئىشلارنى ۋە ھەزرىتى ئەيسا ناننى
ئوبتۇۋاتقاندا، ئۆزلىرىنىڭ ئۇنى قانداق تونۇپ قالغانلىقىنى كۆپچىلىككە
سۆزلەپ بەردى.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ غاگىرتلىرىغا كۆرۈنۈغى
36 باگىرتلار بۇ ۋەقە ئۈستىدە سۆزلىشىۋاتقاندا، توساتتىن ھەزرىتى
ئەيسا ئۆزى ئۇلارنىڭ ئارىسىدا پەيدا بولۇپ:
_ سىلەرگە ئامانلىق بولسۇن، _ دېدى.
37 ئۇلار بىرەر روھنى ئۇچراتتۇقمۇ نېمە دەپ، ئالاقزادە بولۇبۇپ
كەتتى.
38 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارغا:
_ نېمىگە بۇنچە قورقۇبۇپ كەتتىڭلار؟ نېمىدىن گۇمانلىنىسىلەر؟
39 قولۇم بىلەن پۇتۇمغا قاراپ بېقىڭلار بۇ مەن تۇتۇپ باقساڭلار بىلىسىلەر،
روھنىڭ گۆش_ئۇستىخىنى يوق. قاراڭلار، مېنىڭ بار، _ دېدى.
40 ھەزرىتى ئەيسا بۇنداق دېگە پۇت_قولىنى كۆرسەتتى. 41 ئۇلار
يەنىلا ئىشەنمەي، بىر خۇش بولسا، بىر ھەيران بولۇبۇپ تۇراتتى. بۇنىڭ
بىلەن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلاردىن:
_ سىلەردە يەيدىغان نەرسە بارمۇ؟ _ دەپ سورىدى. 42 ئۇلار بىر
پارچە بېلىق كاۋىپىنى سۇنۇۋىدى، 43 ھەزرىتى ئەيسا ئېلىپ ئۇلارنىڭ ئالدىدا
يېدى.
44 ئاندىن، ئۇلارغا مۇنداق دېدى:
_ بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى مەن ئىلگىرى سىلەر بىلەن بىللە بولغان
ۋاقتىمدا ئېيتقانىدىم. مەن: «مۇسا خاتىرىلىگەن تەۋرات، بابقا
4 2_باب لۇقا بايان قىلغان خۇش خەۋەر 628
پەيغەمبەرلەرنىڭ يازمىلىرى ۋە زەبۇردا بايان قىلىنغان ماڭا دائىر ئىشلارنىڭ
ھەممىسى چوقۇم ئەمەلگە ئابۇرۇلىدۇ» دېگەن ئەمەسمۇ؟
45 بۇنىڭدىن كېيىن، ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنىڭ مۇقەددەس يازمىلارنى
چۈبىنىشى ئۈچۈن، ئۇلارنىڭ زېھنىنى ئېچىپ، 46 مۇنداق دېدى:
_ مۇقەددەس يازمىلاردا ئالدىن مۇنداق خاتىرىلەنگەن:
قۇتقۇزغۇچى  _ مەسىھ ئازاس چېكىپ، ئۆلتۈرۈلۈپ، ئۈچىنچى كۈنى
ئۆلۈمدىن تىرىلىدۇ. 47 «گۇناھلىرىغا توۋا قىلغانلارنىڭ ھەممىسى ئۇ ئارقىلىق
كەچۈرۈم قىلىنىدۇ» دېگەن خۇش خەۋەر يېرۇسالېمدىن بابلاپ پۈتۈن
ئەللەرگە تارقىتىلىدۇ. 48 سىلەر ئەمدى بۇ ۋەقەلەرنىڭ گۇۋاھچىلىرى
بولىسىلەر. 49 ئاتام بېرىمەن، دەپ ۋەدە قىلغان مۇقەددەس روھنى سىلەرگە
ئاتا قىلىمەن. بىراق، سىلەر ئەربتىن كەلگەن مۇقەددەس روھنىڭ كۈ_
قۇدرىتىگە تولدۇرۇلغۇچە، يېرۇسالېمدا كۈتۈپ تۇرۇڭلار.
ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئاسمانغا كۆتۈرۈلۈغى
50 ھەزرىتى ئەيسا ئۇلارنى يېرۇسالېمنىڭ سىرتىدىكى بەيتانىيا
يېزىسىغىچە بابلاپ باردى ۋە قوللىرىنى كۆتۈرۈپ ئۇلارغا بەخت تىلىدى.
51 ئۇ بەخت تىلەۋېتىپ، ئۇلاردىن ئايرىلىپ ئاسمانغا كۆتۈرۈلدى. 52 باگىرتلار
ھەزرىتى ئەيساغا ئىبادەت قىلىشتى ۋە ئىنتايىن خۇبال_خۇراملىق ئىچىدە
يېرۇسالېمغا قايتىپ كېلىپ، 53 ھەمىشە مەركىزىي ئىبادەتخانىدا خۇداغا
مەدھىيە ئوقۇبۇپ تۇردى.