Acts

Pamargin Parautusan

Pamargin Parautusan 1

1 Inggih semeton Teopilus, mungguing ring cakepan sane kaping pisan sampun unggahang tiang saluiring paindikan sane sampun kalaksanayang miwah kurukang antuk Ida Hyang Yesus, ngawit saking pangawit Idane makarya, 2 kantos rauh ring rahina panemayan Idane kunggahang ka suarga. Sadurunge Ida kunggahang ka suarga, malantaran kuasan Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, Ida sampun mapaica pituduh ring parautusan seselikan Idane. 3 Sasampun Ida kasedayang, Ida makantenang raga ring parautusane, buat muktiang mungguing Ida wiakti sampun nyeneng. Sajeroning petang dasa rahina, ping kuda-kuda Ida makantenang raga miwah mabebaosan ring parautusan Idane, maosang indik Pamrentahan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 4 Ritatkala dane pada mapunduh, Ida miteketin dane sapuniki: "Eda pesan cening makaad uli kota Yerusalem, nanging antiangja paicane ane suba kajanjiang olih Ajin Gurune, buka ane suba orahang Guru teken cening. 5 Sawireh Dane Yohanes nglukat anak baan yeh, nanging tusing buin makelo, cening lakar pada kalukat baan Roh Suci." 6 Rikala iparautusan mapunduh ngiring Ida Hyang Yesus, dane nunasang ring Ida, sapuniki: "Inggih Ratu Panembahan, punapika ring masane mangkin IRatu mapakayun ngrajegang malih kaprabon bangsa Israele?" 7 Pasaur Idane sapuniki: "Unduk panemaya ane kapastiang baan Ida Sang Aji ngraga, manut kakuasan Idane, cening tusingja perlu nawang. 8 Nanging yen Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa suba nedunin cening, cening lakar kabekin baan kawisesan, tur cening lakar dadi saksin Gurune di kota Yerusalem, di sawewengkon Yudea muah Samaria, kanti nganteg ka tanggun gumine." 9 Sasampune Ida ngandika kadi asapunika, Ida kunggahang ka suargan, kaksi antuk parautusane, tumuli wenten mega ngilidin kantos Ida tan panggihin dane malih. 10 Risedek dane pada nulengek ka langite, nganengneng Ida munggah punika, jeg wenten anak lanang kekalih mabusana putih, ngadeg ring samping danene; 11 tur mabaos sapuniki: "Ih anak Galilea, nguda dadi ragane majujuk dini nulengek ka langite? Ida Hyang Yesus ane kunggahang ka suargan ngalahin ragane, Ida lakar rauh buin, patuh buka ane tingalin ragane Ida munggah ka suarga jani." 12 Parautusane raris mawali ka kota Yerusalem saking Bukit Saitun, sane sawatara akilo dohipun. 13 Sasampune rauh ring kota Yerusalem, iparautusan raris ngranjing tur munggah ka lotenge ring genahnyane madunungan. Parautusane sane madunungan irika, inggih punika: Petrus miwah Yohanes, Yakobus miwah Andreas, Pilipus miwah Tomas, Bartolomeus miwah Matius, Yakobus okan Dane Alpeus miwah Simon saking golongan Selotes miwah Yudas okan Dane Yakobus. 14 Dane sareng sami pada geleng tur nunggal pangapti sajeroning pangastawan, kasarengin antuk paraistri-istrine miwah Diah Maria, biang Ida Hyang Yesus miwah parasemeton Idane. 15 Maletan malih makudang-kudang rahinanipun, anake sane pada pracaya ring Ida Hyang Yesus raris mapunduh, sawatara wenten sareng satus kalih dasa akehipun. Irika Dane Petrus raris ngadeg tur mabaos sapuniki: 16 "Inggih parasemeton, mungguing daging Cakepan Sucine sane kasabdayang antuk Ida Sang Hyang Roh Suci malantaran Ida Sang Prabu Daud, ngeniang indik Dane Yudas, sane dados pamucuk anake sane ngejuk Ida Hyang Yesus, sampun kategepang. 17 Sane riin Dane Yudas taler dados anak seselikan pateh sakadi iraga, sane sareng-sareng negen pakaryane puniki." ( 18 Mungguing Dane Yudas sampun numbas tanah antuk jinah upah kacorahan danene. Ring tanahe punika dane labuh raris seda, weteng danene embud, tur isin weteng danene mabrarakan. 19 Sawatek anake sane wenten ring Yerusalem sami pada uning ring paindikane punika, kantos turah irika pakarangane punika kawastanin: "Hakal Dama", sane mapiteges: "Karang Getih".) 20 "Santukan ring Cakepan Kidunge wenten kunggahang, sapuniki: Banggayang mangda umahipune suung, tur tan wenten anak sane nongosin, tur tegakipune dados utusan mangda kambil antuk anak lianan.' 21 Punika awinanipun patut wenten anak malih adiri sane nyarengin iraga dados saksi, nyaksiang indik nyeneng Ida Hyang Yesus. Anake punika patut salah tunggal saking pantaran anake sane setata sareng-sareng ring iraga ngiring Ida Hyang Yesus nglelana, inggih punika ngawit saking masan Dane Yohanes midartayang tur ngamargiang lelukatan, kantos rauh ring panemayan Ida Hyang Yesus nilar iraga kunggahang ka suargan." 23 Irika raris dane sareng sami pada ngusulang anak sareng kalih, sane mapesengan: Yusup, sane kapesengin Barsabas (tur taler kapesengin Yustus) miwah Matias. 24 Dane sareng sami tumuli ngastawa sapuniki: "Inggih Ratu Panembahan, Palungguh IRatu wikan ring pepineh sakancan manusane. Duaning punika, inggih Ratu Panembahan, sinahangja ring titiang sareng sami, sane encen jaga selik Palungguh IRatu saking pantaran jadmane kekalih puniki, 25 buat jaga nyaluk tetegenan dados utusan, inggih punika tegak sane sampun katilarin antuk Dane Yudas, sane sampun makaon ngungsi genah danene niri." 26 Wusan punika dane sareng sami tumuli mulang undi buat sang kalih, raris Matias sane keni undi. Punika awinanipun Dane Matias raris kasarengang ring parautusane sane solas diri punika.

Pamargin Parautusan 2

1 Rikala rauh Rerainan Pentakostane, sawatek anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus pada mapunduh ring satunggiling genah. 2 Tan pararapan jeg wenten suara makuus rauh saking ambarane, suarannyane sakadi kuusan angin baret tur ngebekin umah genahipune mapunduh. 3 Raris ipun sareng sami manggihin geni marupa sakadi layah-layahan sambeh ngencegin ipun suang-suang. 4 Irika ipun sareng sami pada kabekin antuk Ida Sang Hyang Roh Suci, tumuli ngawitin mabaos nganggen basa sane malian-lianan, manut paican Ida Sang Hyang Roh Suci ring ipun suang-suang. 5 Duk punika ring Yerusalem katah wenten anak Yahudi sane sadu sane rauh saking negara-negara sane wenten ring sakuubing jagat. 6 Rikala ipun sareng sami miragi suara sane makuus punika, ipun sami pada rauh pagrunyung. Ipun sareng sami pada kablegbegan, santukan ipun suang-suang pada miragi parautusane mabebaosan nganggen basanipune suang-suang. 7 Ipun sareng sami pada bengong tur angob, sarwi mabaos asapuniki: "Boyake anake sane mabaos puniki jadma uedan wewengkon Galilea? 8 Napi awinanipun iraga sareng sami miragi ipun pada mabaos nganggen basa uedan iragane suang-suang? 9 Iraga puniki anak uedan saking: wewengkon Partia, Media miwah Elam, saking Mesopotamia, Yudea miwah Kapadokia, saking Pontus miwah Asia; 10 saking Prigia miwah Pampilia, saking jagat Mesir miwah sawewengkon Libia sane nampek ring kota Kirene. Ring pantaran iragane iriki wenten taler sane rauh saking kota Roma; 11 inggih punika anak Yahudi miwah jadma boya Yahudi sane ngagem agama Yahudi, tur wenten taler ring pantaran iragane sane rauh saking Pulo Kreta miwah jagat Arab. Iraga sareng sami pada miragi ipun pada mabaos nganggen basan iragane suang-suang, nyritayang indik pakaryan-pakaryan sane agung tur luih, sane kakardi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa." 12 Ipun sami pada angob tur bengong saha saling takenin, sapuniki: "Napike pitegesipun puniki?" 13 Nanging wenten sane lianan minjulin parautusane antuk baos kadi asapuniki: "Anake puniki sami pada punyah ulihan ipun nginum anggur." 14 Irika Dane Petrus raris ngadeg, kasarengin antuk iparautusan sane solas diri, tur antuk suara sane jangih dane ngawitin mapidarta ring anake akeh punika, sapuniki: "Inggih parasemeton sane wenten ring kota Yerusalem, pirengangja atur tiange. Sane mangkin tiang jaga nguningayang punapi teges paindikane puniki. 15 Anake puniki sinamian boyaja punyah sakadi panyengguh ragane, santukan puniki wau jam sia semeng. 16 Nanging paindikane puniki manut ring sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, sane kawecanayang malantaran Nabi Yoel, kadi asapuniki: 17 'Ida Sang Hyang Widi Wasa masabda: Dipanemayan makire pamragat gumine, Ulun lakar ngadakang paundukan-paundukan ane buka kene; Ulun bakal nyriokang Roh Ulun sig sakancan manusane. Pianak-pianak kitane ane muani muah ane luh lakar pada nartayang paundukan-paundukan ane lakar adakang Ulun. Bajang-bajang kitane bakal pada ningalin ciri sipta jati. Buina odah-odah kitane bakal pada maan ipian. 18 Didinane ento Ulun masih bakal nyriokang Roh Ulun sig paraparekan muah panyeroan Ulun. Tur ia pada bakal nartayang paundukan-paundukan ane lakar adakang Ulun. 19 Ulun bakal ngadakang praciri baduur di langite. Muah katawahan-katawahan beten di gumine. Lakar ada getih muah api muah andus malepuk. 20 Matan aine lakar remrem, bulane lakar barak buka getihe, satonden teka panemayan Ida Sang Panembahan ane agung tur luih. 21 Buina nyenja ane nyambat parab Ida Sang Panembahan ia lakar karahayuang.' 22 Inggih parasemeton Israel, indayang pirengang atur tiange puniki: Ida Hyang Yesus saking kota Nasaret punika, sane dados utusan Ida Sang Hyang Widi Wasa, sampun kasinahang ring semeton masrana praciri-praciri, katawahan-katawahan miwah ciri-ciri sane kakardi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa malantaran Ida. Semeton ngraga sampun uning ring paindikane punika, santukan indike punika, kalaksanayang ring pantaran semetone. 23 Manut pakayunan miwah rencanan Ida Sang Hyang Widi Wasa, Ida sampun mastiang mangda Ida Hyang Yesus kaserahang ring semeton; tur semeton nyedayang Ida, malantaran semeton nyerahang Ida ring anake sane madosa, mangdane Ida kapentang kapacek ring salibe. 24 Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida saking pantaran anake padem, tur mebasang Ida saking sangsaran patine, santukan kakuasan patine nenten mrasidayang ngreh Ida. 25 Santukan ngeniang paindikan Idane punika, Ida Sang Prabu Daud sampun mabaos asapuniki: 'Titiang tansah nganengneng Ida Sang Panembahan, santukan Ida malingga ring kenawan titiange, kantos titiang nenten pacang onyah-anyih miwah nemu kamewehan. 26 Malantaran paindikane punika manah titiange gargita, tur jiwan titiange kabekin antuk kaliangan, tur dewek titiange pacang polih pararian saha tentrem rahayu. 27 Santukan Palungguh IRatu nenten jaga ngutang jiwan titiange ring pati loka. Palungguh IRatu tan jaga manggayang parekan Palungguh IRatune sane astiti bakti pacang nemu sengkala. 28 Palungguh IRatu sampun matujuhin titiang margi sane ngungsi urip, tur ring ajeng Palungguh IRatu titiang tansah kabekin antuk kaliangan!' 29 Inggih semeton, tiang patut terus terang matur ring parasemeton, ngeniang ring indik leluur iragane Ida Sang Prabu Daud. Ida sampun seda tur kapendem miwah genah idane kapendem kantun panggihin iraga rauh mangkin. 30 Ida punika maraga Nabi, tur Ida uning ring janjin Ida Sang Hyang Widi Wasa sane karauhang ring ragan idane kadi asapuniki: Mungguing Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun masumpah, mungguing saking katurunan Ida Sang Prabu Daud sane jagi kadegang nyeneng prabu, sakadi ida ngraga. 31 Ida Sang Prabu Daud sampun ngaksi paindikan sane pacang kakardi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, punika awinan ida maosang indik nyeneng Ida Sang Prabu Sane Kajanjiang punika, saking pantaran anake padem, kadi asapuniki: Ida nenten jaga kabanggayang ring Pati loka. Anggan Idane tan jaga rusak.' 32 Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida Hyang Yesus puniki saking pantaran anake padem, tur tiang sareng sami puniki makadados saksin paindikane punika. 33 Ida sampun katangiang tur kalinggihang ring singasanane sane mawisesa ring tengen Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur Ida sampun nrima Ida Sang Hyang Roh Suci sane sampun kajanjiang antuk Ajin Idane. Ida Sang Hyang Roh Suci punika taler sampun paicayang Ida ring tiang sareng sami, sakadi sane sampun aksi miwah pireng semeton iwau. 34 Santukan boya Ida Daud sane munggah ka suargan, nanging ida ngraga ngandika asapuniki: Ida Sang Panembahan masabda ring Panembahan titiange: Negakja cening dini di tongose ane ledangin Aji. 35 Kanti musuh-musuh ceninge lakar dadiang Aji pajekjekan batis ceninge.' 36 Dadosipun sawatek bangsa Israel patut sami pada tatas uning, mungguing Ida Hyang Yesus, sane sampun pentang tur pacek semeton ring salibe punika, Ida sane sampun kadegang dados Panembahan miwah Prabu Sane Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa!" 37 Riwau anake akeh punika miragi paindikane punika, sami pada dekdek renyuh manahipune, tumuli ipun pada nunasang ring Dane Petrus miwah parautusane sane lianan, sapuniki: "Inggih parasemeton, punapike sane patut laksanayang tiang?" 38 Pasaur Dane Petrus, sapuniki: "Pada kutangja dosa-dosan semetone suang-suang, raris malukat dados pangiring Ida Sang Hyang Yesus Kristus, mangda dosa-dosan semetone kampurayang; raris semeton jaga nampi Ida Sang Hyang Roh Suci, paican Ida Sang Hyang Widi Wasa. 39 Santukan janjin Ida Sang Hyang Widi Wasa, mula katiba ring semeton miwah oka-okan semetone, taler ring sakancan anake sane doh-doh, inggih punika sawatek anake sane kesengin pedek tangkil antuk Ida Sang Panembahan, Widin iragane." 40 Samaliha akeh pisan baos miwah pitutur sane kawedalang antuk Dane Petrus anggen dane miteketin miwah mituturin anake akeh punika, asapuniki baos danene: "Edohangja ragan semetone saking pasisip sane pacang nibenin soroh jadmane sane corah puniki!" 41 Saking pantaran anake punika akeh sane pracaya ring kasaksian Dane Petrus, tumuli ipun pada kalukat. Duk rahina punika wenten sawatara tigang tali diri akehipun anak sane katunggilang ring sawatek anake sane pracaya ring Ida Sang Hyang Yesus Kristus. 42 Ipun sami tansah geleng tur teleb ring paurukan parautusane, saha tuon ring sajeroning patunggilan. Ipun tansah nunggil sareng-sareng nunas bujana suci miwah ngastawa. 43 Irika akeh praciri miwah katawahan sane kaadakang antuk iparautusan, sane ngawinang sakancan anake pada karesresan. 44 Sawatek anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus sami pada pageh sajeroning patunggilan, tur sakancan paderbeannya makasami kadadosang due tengah. 45 Ipun pada ngadol arta branannyane, tur jinahne kadumang sareng sami manut ring kaperluannyane suang-suang. 46 Nyabran rahina ipun pada saguluk tur teleb mabakti ring Perhyangan Agung, samaliha madaar sareng-sareng ring umah-umahipune, maduluran manah sane liang tur ngalap kasor. 47 Ipun sareng sami taler muji Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur ipun katresnain antuk anake sinamian. Samalihne nyabran rahina Ida Sang Panembahan ngwewehin patunggilanipune antuk anak sane karahayuang.

Pamargin Parautusan 3

1 Sedek rahina anu, pukul tiga nyoreang, rikala masan anake mabakti, Dane Petrus miwah Dane Yohanes munggah ka Perhyangan Agung. 2 Irika ring pamedale sane mawasta "Gapura Asri" wenten anak rumpuh ngawit saking wau lekad. Nyabran rahina ipun kagandong tur kategakang ring pamedale punika, buat ngagendong ring anake sane jagi ka Perhyangan Agung. 3 Rikala ipun ngantenang Dane Petrus miwah Dane Yohanes jaga ngranjing, ipun nunas padana ring sang kalih. 4 Sang kalih tumuli nganengneng ipun. Irika Dane Petrus mabaos ring ipun sapuniki: "Nengnengja tiang!" 5 Duaning punika ipun raris nganengneng sang kalih, saha ngajap-ajap jaga polih padana. 6 Dane Petrus tumuli mabaos ring ipun sapuniki: "Yen pipis, tiang tusing pesan ngelah, nanging apa ane gelahang tiang, ento ane lakar baang tiang. Masrana kawisesan Ida Sang Hyang Yesus Kristus ane uli kota Nasaret, bangun tur majalanja ragane!" 7 Irika Dane Petrus ngambel lima tengawan anake punika, tur ngedetin ipun mangda majujuk. Jeg pramangkin buntut lan pagelangan buntut anake punika siteng. 8 Ipun ngencotang majujuk tur ngawitin mamargi milehan. Ipun raris ngiring sang kalih ngranjing ka Perhyangan Agung sambilang ipun mamargi jibrag-jibrag tur ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa. 9 Sawatek anake sane wenten irika, manggihin ipun nglincak tur ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa. 10 Rikala anake akeh punika ngelingin ipun, mungguing ipun sane pecak negak ngagendong ring pamedale sane mawasta "Gapura Asri", raris anake katah punika sami pada angob tur bengong ring paindikane sane sampun nibenin anake punika. 11 Santukan anake sane pecak rumpuh punika tan mari ngiring Dane Petrus miwah Dane Yohanes, kenginan sawatek anake sane angob iwau raris rauh ngrunyung Dane Petrus miwah Dane Yohanes ring piasane sane mawasta, Piasan Salomo. 12 Duk Dane Petrus nyingakin anake akeh punika, dane raris mapidarta sapuniki: "Inggih parasemeton tiang, bangsa Israel, napi awinanipun semeton angob ring paindikane puniki, tur napi awinanipun semeton jeg nganengneng tiang? Punapike pitaenang semeton, malantaran saking kakuasan miwah kasaduan tiange anake puniki nyidayang mamargi? 13 Ida Sang Hyang Widi Wasa, Widin Dane Abraham, Dane Ishak miwah Dane Yakub, Widin leluur iragane, Ida sampun ngluihang kaulan Idane inggih punika Ida Hyang Yesus. Nanging semeton sampun nyerahang Ida ring sang rumaos, tur nulak Ida ring ajeng Gubernur Pilatus, yadiastun manut pakayunan Dane Pilatus, Ida patut kabebasang. 14 Nanging semeton sampun nulak Ida sane maraga suci tur adil, tur semeton mapinunas ring Dane Pilatus mangda dane ledang mebasang anake sane ngamademang jadma punika, pinaka paica buat semeton. 15 Kadi asapunika semeton sampun nyedayang anak sane nuntun manusane ngungsi kauripan. Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida saking pantaran anake padem, tur tiang sareng sami dados saksin paindikane punika. 16 Malantaran pracaya ring Ida Hyang Yesus, kenginan kuasan Idane punika sampun nguatang anake sane aksi tur uningin semeton puniki. Tur kapracayanipune punika sane sampun nyegerang ipun ring ajeng semetone sareng sami. 17 Inggih parasemeton, tiang uning mungguing pakardin semetone miwah parapamimpin semetone marep ring Ida Hyang Yesus punika, wantah majalaran saking kanambetan semetone. 18 Malantaran paindikane puniki, saluiring sane kasabdayang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa duke nguni malantaran paranabine, sane ngeniang indik Ida Sang Prabu Sane Kajanjiang punika, sane patut nandang sangsara, sane mangkin sampun kategepin. 19 Duaning asapunika sehinja pepinehe tur kutangja dosa-dosan semetone raris mawalija ka ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, mangda dosa-dosan semetone kabrastayang, 20 mangda semeton prasida muponin manah sane degdeg saking Ida Sang Panembahan, mangdane Ida prasida ngutus Ida Hyang Yesus, sane mula kaselik dados Prabu Sane Kajanjiang pabuat semeton. 21 Ida Sang Prabu Sane Kajanjiang punika patut malingga ring suargan, kantos saluiring paindikan kaanyarang, satinut ring sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, sane sampun kawedarang malantaran paranabine sane suci duke nguni. 22 Santukan Nabi Musa ngandika sapuniki: 'Ida Sang Hyang Widi Wasa, pacang ngadegang Nabi adiri saking pantaran parasemeton ragane, pateh sakadi tiang. Pirengang tur telebangja saluiring paindikane sane sabdayang dane ring semeton. 23 Sapasiraja sane tan kayun mirengang pangandikan sang nabine punika, ipun jaga kakutang tur kasirnayang saking pantaran kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa.' 24 Tur sakancan paranabine, ngawit saking Dane Samuel miwah ungkuran ring dane, sane sampun naenin mapidarta makasami taler sampun ngelepang indik masane puniki. 25 Saananing janjin Ida Sang Hyang Widi Wasa, sane kalantarin antuk paranabin Idane, punika mula pabuat semeton. Samaliha semeton nampi duman waris pasubayan Ida Sang Hyang Widi Wasa sane kajanjiang ring leluur iragane. Sakadi sabdan Idane ring Dane Abraham sapuniki: 'Majalaran uli sentanan kitane, Ulun bakal ngamertanin sawatek bangsane di gumine!' 26 Kadi asapunika Ida Sang Hyang Widi Wasa nyelik tur ngutus kaulan Idane pinih riin ngrauhin semeton, buat ngamertanin tur nuntun semeton suang-suang mabalik saking pamargin semetone sane corah."

Pamargin Parautusan 4

1 Durung puput Dane Petrus miwah Dane Yohanes mabaos ring anake akeh punika, tan dumade raris wenten parapandita lan komandan pajagaan Perhyangan Agunge miwah paragolongan Sadukine rauh maranin sang kalih. 2 Dane sareng sami pada duka pisan, santukan sang kalih ngurukang anake akeh punika, mungguing Ida Hyang Yesus sampun nyeneng saking pantaran anake padem, dados pinaka bukti mungguing jadmane padem pacang murip malih. 3 Punika awinanipun dane sareng sami ngejuk tur mangkeng sang kalih ngantos makabenjang semengipun, santukan daweg punika sampun wengi. 4 Nanging anake sane miragiang pidartan dane sang kalih, akeh sane pracaya ring Ida Hyang Yesus; cacah jiwanipune makasami sawatara limang tali diri akehipun. 5 Benjangne parapamimpin miwah parapanglingsir Yahudine miwah guru-guru agamane sami pada paum ring kota Yerusalem, 6 kasarengin antuk Sang Pandita Agung Hanas miwah Kayapas, Yohanes miwah Aleksander miwah akeh malih anak lianan, sawatek anak sane dados kulawargan Sang Pandita Agung. 7 Iparautusan makakalih raris katangkilang ring ida dane sareng sami, tur katetes antuk pitaken-pitaken sapuniki: "Kenkenang ragane nyegerang anake rumpuh ene? Kawisesan apa ane gelahang ragane muah adan nyene ane ojah ragane?" 8 Dane Petrus sane kalingganin antuk Ida Sang Hyang Roh Suci, tumuli matur ring ida dane sareng sami, sapuniki: "Inggih parapamucuk miwah parapanglingsir bangsa Yahudine sinamian. 9 Yening ring rahinane puniki titiang sareng kalih katetes ngeniang indik pakardi ayu marep ring anake rumpuh puniki miwah kadi asapunapi antuk titiang nyegerang ipun, 10 inggih titiang matur piuning ring ida dane sareng sami miwah ring sawatek bangsa Israele, mungguing anake sane majujuk ring ajeng ida dane puniki prasida sampun seger oger, punika wantah malantaran kawisesan parab Ida Hyang Yesus Kristus sane saking kota Nasaret, sane sampun pentang tur pacek ragane ring salibe, nanging sampun kanyenengang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa saking pantaran anake padem. 11 Manut sakadi sane sampun kakecap ring Cakepan Sucine: Mungguing Ida Hyang Yesus, Ida punika maraga Batu sane kakutang antuk paratukang batune, inggih punika ragane sareng sami, nanging Ida sampun kadadosang batu dasar sane paling pentinga.' 12 Wantah ring Ida ngraga wenten karahayuan; santukan ring sasoring akasa saduuring pretiwi tan wenten malih parab tiosan sane kapaicayang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa ring imanusa, sane ngranayang iraga rahayu." 13 Sawatek anake sane paum irika sami rumasa angob ring kawanenan Dane Petrus miwah Dane Yohanes, santukan ida dane sami pada wikan mungguing sang kalih punika tan naenin mapaguruan. Ida miwah dane raris eling, mungguing sang kalih punika pecak pangiring Ida Hyang Yesus. 14 Sawatek anake sane paum irika, tan wenten sane mrasidayang nimpalin baos dane sang kalih, santukan sami pada nyingak anake sane sampun kasegerang punika majujuk ring samping Dane Petrus miwah Dane Yohanes. 15 Duaning asapunika sang kalih raris kapangandikayang medal saking genah pasangkepane punika, tur ida dane raris matetimbangan. 16 Tetimbangan ida danene sapuniki: "Sapunapi antuk matakeh ring anake puniki? Sawatek jadmane sane wenten ring kota Yerusalem sami pada uning, mungguing anake puniki sampun ngwentenang katawahan sane aeng pisan, samaliha iraga nenten mrasidayang moyanin indike punika. 17 Nanging mangda sampunang indike puniki sayan amiug ring pantaran jadmane katah, becikan iraga miteketin tur nombahang ipun, mangda sampunang ipun malih mabaos nyambat-nyambat wastan Yesus punika ring sapasira jua." 18 Wus punika iparautusan makakalih malih kapangandikayang ngranjing, raris kapiteketin mangda sampunang dane nguruk tur nyambat-nyambat parab Ida Hyang Yesus. 19 Nanging Dane Petrus miwah Dane Yohanes matur sapuniki: "Inggih, indayang ida dane ngraga sane nepasin, sane encen kabaos patut ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, punapike satinut ring ragane, punapi ninutin Ida Sang Hyang Widi Wasa? 20 Santukan titiang tan pacang rered jagi midartayang paindikan sane sampun pangguh miwah piragi titiang." 21 Sawatek anake sane paum irika malih miteketin sang kalih saha banget pisan, tumuli kabebasang, santukan ida dane nenten polih dadalan sane pacang kanggen nyisipang sang kalih. Maliha ida dane pada ajerih ring anake akeh, sane sami ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa, malantaran ngatonang anake rumpuh punika sampun seger. 22 Mungguing anake sane sampun kasegerang antuk cara sane tawah punika, tuuh ipun sampun lintang ring petang dasa tiban. 23 Sasampune Dane Petrus miwah Dane Yohanes kabebasang, digelis dane ngrauhin parasemeton pasamuane, tur nuturang saluiring paindikan sane sampun kawecanayang antuk parapangageng panditane miwah parapanglingsir bangsa Yahudine. 24 Tatkala parasemeton punika miragi paindikane punika, dane sareng sami pada saguluk ngastawa ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, sapuniki: "Inggih Ratu Sang Panembahan, sane ngadakang akasa miwah jagat, segara saha sadagingipun makasami! 25 Malantaran leluur titiange Sang Prabu Daud, parekan Palungguh IRatu sane katuntun antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, Palungguh IRatu sampun masabda sapuniki: Apa krana parabangsane ane tidong bangsa Israel pada iur? Apa kranane parabangsane ngrincikang paundukan-paundukan ane tan papuara? 26 Pararatune di gumine pada sregep sayaga muah parapangedene pada sangkep, nglawan Ida Sang Panembahan muah Sang Prabu Ane Kajanjiang ento.' 27 Santukan Sang Prabu Herodes miwah Gubernur Pilatus sinarengan ring parabangsane miwah wong Israel, ring kotane puniki sami pada igum misadia nglawan Ida Hyang Yesus, Kaula druene sane suci, sane sampun adegang Palungguh IRatu dados Prabu. 28 Ipun sareng sami sampun sayaga jaga nglaksanayang saluiring paindikan sane sampun pastiang Palungguh IRatu saking nguni, sane janten pacang kasidan, manut kawisesan miwah pakarsan Palungguh IRatu. 29 Inggih Ratu Panembahan, sane mangkin cingakja panyangsara sane tibakang ipun ring titiang sareng sami; tur lugrainja titiang parakaulan Palungguh IRatu, kawanenan buat midartayang Orti Rahayun Palungguh IRatu. 30 Enjuhangja tangan Palungguh IRatu buat nyegerang anak sakit miwah ngwentenang katawahan-katawahan miwah praciri-praciri malantaran parab Ida Hyang Yesus, Kaulan Palungguh IRatu sane suci." 31 Wau dane puput ngastawa, genah danene mapunduh punika raris magejeran. Dane sareng sami kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur ngawitin pada wanen midartayang Orti Rahayun Ida Sang Hyang Widi Wasa. 32 Sawatek anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus punika sami pada nunggal manah miwah pepinehnyane. Ipun sareng sami maosang, mungguing sakancan paderbeannyane punika boya dados derbennyane niri-niri, nanging makasami dados due tengah. 33 Iparautusan midartayang indik nyeneng Ida Hyang Yesus kadulurin antuk kawisesan sane agung, tur Ida Sang Hyang Widi Wasa nyriokin dane antuk sih pasuecan ngantos maliah-liah. 34 Ring pantaran anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus punika tan wenten sane kakirangan. Santukan sane madue tegal wiadin umah, sami pada ngadol paderbeannyane, tur jinah pikolihannyane punika kabakta, 35 katurang ring ajeng iparautusan. Jinahe punika raris kadum-dumang ring sawatek anake sane pracaya, manut kaperluannyane suang-suang. 36 Kadi asapunika taler Dane Yusup anak suku Lewi uedan Pulo Siprus, sane kapesengin Barnabas antuk parautusane, (sane pitegesipun: Juru panglipur). 37 Dane ngadol tegal paderbeannyane, jinahipune kabakta tur katurang ring ajeng parautusane.

Pamargin Parautusan 5

1 Duk punika wenten anak tios sane mawasta Ananias, kurenanipune mawasta Sapira. Ipun taler ngadol tanah tegalanipune acutak. 2 Jinah panumbas tegalipune punika abagian kasepel antuk Ananias, tur sane abagian katurang ring iparautusan. Indike punika kuningin antuk somahipune. 3 Dane Petrus raris mataken ring ipun sapuniki: "Semeton Ananias, napi awinan pakayunan semetone kareh antuk Ratun Setane, kantos semeton mobab ring Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur ngengkebang abagian pamelin tegal semetone punika? 4 Sadurung tegale punika adol semeton, boyake tegale punika mula tuah tegal semeton? Tur sasampune kadol, jinahne taler semeton sane nuenang. Napi awinan semeton ngrincikang kadi asapunika ring pakayunan semetone? Boyaja manusa sane bobabin semeton, nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa!" 5 Wau Ananias miragi baos Dane Petrus kadi asapunika, jeg pramangkin ipun bah tur padem. Sawatek anake sane miragi paindikane punika sami pada ajerih. 6 Irika wenten makudang-kudang anak truna rauh ngambil sawan Ananiase tumuli karingkes tur kabakta medal, raris kapendem. 7 Sawatara maletan tigang jam, somahipune raris rauh irika, nanging paindikane sane iwau punika tan uningin ipun. 8 Dane Petrus tumuli mabaos ring ipun, sapuniki: "Semeton Sapira, indayang orahang ring tiang, punapike sawiakti aji amunika durus tegal semetone?" Pasauripune: "Inggih sawiakti wantah aji amunika!" 9 Irika Dane Petrus raris mabaos ring ipun sapuniki: "Napi awinan semeton sareng kalih jeg saadung mintonin Roh Ida Sang Panembahan? Anake sane nanem sawan rabin semetone, sampun ring obag-obagan jelanane, jagi ngosong semeton medal." 10 Jeg pramangkin ipun bah ring ajeng Dane Petrus, ngraris padem. Ipun raris kagosong medal, antuk paratrunane iwau, tumuli katanem ring samping genah kurenanipune matanem. 11 Pasamuane miwah sakancan anake sane miragiang paindikane punika, sami pada ajerih pisan. 12 Daweg punika parautusan Ida Hyang Yesus akeh ngwentenang praciri miwah katawahan-katawahan ring pantaran jadmane akeh punika. Sawatek anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus sami tansah pada saadung mapunduh, nunggil dados asiki ring Piasan Salomone. 13 Anake sane lianan, tan wenten sane purun matunggilan ring anake sane pracaya punika, nanging makasami pada ngajiang anake sane pracaya punika. 14 Samaliha sayan sue mawuwuh-wuwuh akehnya anake lanang istri sane pracaya ring Ida Sang Panembahan. 15 Sasampune manggihin katawahan sane kakardi antuk parautusan Ida Hyang Yesus, akeh anake pada ngajak anak sakit ka sisin margine, kasareang ring tabane miwah ring tikehe, mangdane yening Dane Petrus nglintang irika, anake sakit punika keni kaungkulin antuk lawat Dane Petrus. 16 Samaliha akeh anake pada mabered rauh saking kota-kota sane wenten ring samping-samping kota Yerusalem, tur ngajak anak-anak sakit miwah sakancan anak sane karangsukan setan. Anake punika makasami pada kasegerang. 17 Irika Sang Pandita Agung miwah parapangiring idane, inggih punika sawatek anggota golongan Sadukine, kalintang merang ring kayun. Punika awinane ida dane sareng sami mapakayunan jaga nyangsarain parautusan Ida Hyang Yesus. 18 Parautusan Idane tumuli kejuk tur kapangkeng. 19 Nanging duk wengi punika jelanan pangkenge punika kampakang antuk malaekat Ida Sang Panembahan, parautusan Idane katuntun medal, tur kapangandikain sapuniki: 20 "Kemaja ka Perhyangan Agung, tur tuturangja idup anyare teken anake makejang." 21 Parautusan Ida Hyang Yesus pada sairing, tur sasampune tatas rahina dane ngranjing ka Perhyangan Agung tur dane ngraris ngawitin nguruk irika. Duk punika Sang Pandita Agung miwah parapangiring idane ngwedalang arah-arah, marumang Majelis Agamane, inggih punika parapanglingsir bangsa Yahudine. Ida taler ngandikayang mangda parautusan Ida Hyang Yesus kamedalang saking pangkeng, tur katangkilang ring ajeng parumane punika. 22 Nanging ritatkala paraprajurite rauh ring pangkeng, parautusane tan wenten panggihin ipun irika, duaning punika ipun raris mawali tur nguningayang indike punika ring Majelis Agamane, sapuniki: 23 "Ritatkala titiang rauh ring pangkeng, panggihin titiang korin pangkenge kantun makancing tekek pisan, tur parapajagaane pada sregep, sayaga ring arepan korine. Nanging wau korine punika ampakang titiang, tan wenten jadma panggihin titiang ring tengah pangkenge punika!" 24 Duk parakomandan pajagaan Perhyangan Agunge miwah parapangageng panditane mireng paindikane punika, dane sami angob tur mataken, napi sane ngawinang parautusane kadi asapunika. 25 Duk punika raris wenten anak rauh nangkil tur matur piuning sapuniki: "Inggih guru, anake sane sampun pangkeng guru punika, sane mangkin ipun wenten ring Perhyangan Agung sedek ngurukang anake akeh!" 26 Irika komandan pajagaan Perhyangan Agunge kairing antuk parapajagaane raris ngambil parautusane punika, nanging tan malih nganggen kawirosan, kabatek antuk ajerih danene ring anake akeh, mangda sampunang dane kencurin antuk batu. 27 Dane tumuli nangkilang parautusane punika ring ajeng Majelis Agamane. Irika parautusane katetes antuk Sang Pandita Agung, 28 sapuniki: "Tiang suba pangsanget pesan nombahang ragane ngurukang nganggon kawisesan adan Yesuse ento. Nanging ane jani kota Yerusaleme makejang suba ebekin ragane baan paurukan ragane ento. Tur ragane sarat mabudi nalih tiang ajak makejang ane ngamatiang Yesus!" 29 Dane Petrus miwah parautusane sane lianan, tumuli masaur, sapuniki: "Iraga patut sairing ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, langkungan ring ninutin imanusa. 30 Sasampunne ragane nyedayang Ida Hyang Yesus malantaran mentang tur macek Ida ring salibe, Ida Sang Hyang Widi Wasa, Widin leluur iragane tumuli nangiang Ida saking pantaran anake padem. 31 Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida tur nglinggihang Ida ring singasanane sane mawisesa ring tengen Idane buat dados Pamucuk miwah Juru Rahayu, mangda bangsa Israele prasida polih sela buat ngesehin pepineh muah ngutang dosa-dosannyane tumuli polih pangampura saking Ida Sang Hyang Widi Wasa. 32 Titiang sareng sami puniki miwah Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, sane kapaicayang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa ring sawatek anake sane astiti bakti ring Ida, dados saksi pabuat saluiring paindikane punika." 33 Wau mireng paindikane punika, sawatek anake sane parum punika sami pada marasa merang ring kayun, kantos sami mapakayun jaga nyedayang utusane punika. 34 Nanging saking pantaran anake sane parum irika, wenten anak saking golongan Parisi adiri sane mapesengan Gamaliel, guru agama sane kajiang antuk anake akeh. Dane tumuli ngadeg tur mapinunas mangda parautusane punika kabakta medal ka jaba riin. 35 Wus punika dane raris matur ring Majelis Agamane sapuniki: "Inggih semeton bangsa Israel, patut semeton tangar pisan ring paindikane sane jaga margiang semeton marep ring jadmane puniki. 36 Sane riin wenten anak sane mawasta Teudas sane ngaku-ngaku dados pamimpin. Wenten sawatara sareng samas diri anak sane ngraremin ipun. Nanging ipun kapademang, tur sawatek pangiringipune sami pada sambeh pablesat, tur sirna. 37 Wusan punika duk masan anake nyacah jiwa, wenten malih anak mawasta Yudas saking wewengkon Galilea. Ipun taler akeh polih anak sane satinut ring ipun. Nanging ipun taler kapademang tur sawatek pangiringipune sami pada sambeh pablesat. 38 Kadi asapunika taler ngeniang indike sane mangkin, tiang matur pakeling ring parasemeton, sampunang pisan semeton mlegendahang jadmane puniki. Banggayang ipun sapunika. Yening pepineh miwah pakardinipune punika saking imanusa kawitnyane, sinah ipun jaga sirna. 39 Nanging yening saking Ida Sang Hyang Widi Wasa kawitnyane, parasemeton tan jagi mrasidayang nyirnayang jadmane puniki. Menawi benjang pungkur jaga sinah, mungguing semeton sujatinipun nglawan Ida Sang Hyang Widi Wasa." Pakeling Dane Gamaliel punika kapatut antuk Majelis Agamane. 40 Parautusane punika tumuli kapangandikayang ngranjing, raris dane katigtig tur kaglemekin mangda dane sampunang malih ngurukang nganggen kawisesan parab Ida Hyang Yesus. Wus punika raris dane kabebasang. 41 Parautusan Ida Hyang Yesus raris medal, kesah saking Majelis Agamane punika, tur marasa liang pisan, santukan Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nglugrain dane nandang sangsara malantaran parab Ida Hyang Yesus. 42 Nyabran rahina dane nglanturang ngurukang miwah midartayang Orti Rahayu indik Ida Hyang Yesus, Sang Prabu Sane Kajanjiang punika, ring Perhyangan Agung miwah ring umah-umah anake.

Pamargin Parautusan 6

1 Duk punika pasamuane sayan mawuwuh-wuwuh akehipun. Raris wenten pakrimik ring pantaran anak Yahudi uedan Yunani marep ring anak Yahudi uedan Yudea. Santukan rikala ngedumang padana nyabran rahina, parabebalu uedan Yunanine sering kalemenahang. 2 Duaning punika parautusane makaroras tumuli munduhang pasamuane makasami, saha mabaos sapuniki: "Kirang patut rasanne yen tiang sareng sami kantos tuleman midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, majalaran wantah ngetang jinah kewanten. 3 Inggih parasemeton, duaning punika pilihja anak sane sampun kabaos sadu tur wicaksana ring pantaran semetone pitung diri akehipun, samaliha sane kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ipun jagi serahin tiang ngamargiang paindikane punika. 4 Mangda tiang sareng roras puniki mrasidayang ngilis ngamargiang pangastawan miwah midartayang Orti Rahayu kewanten." 5 Pasamuane makasami pada saadung ring baos parautusane punika. Duaning punika ipun sareng sami raris milih Dane Stepanus, anak sane pageh pracaya ring Ida Hyang Yesus lan kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah Dane Pilipus, Dane Prokorus, Dane Nikanor, Dane Timon, Dane Parmenas miwah Dane Nikolaus anak saking kota Antiokia sane magama Yahudi. 6 Dane sareng pepitu raris katangkilang ring ajeng parautusane. Irika parautusan Ida Hyang Yesus tumuli ngastawayang dane tur napak duur danene antuk tangan. 7 Sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa raris sayan sumebar. Pasamuane ring Yerusalem sayan maweweh-weweh akehipun, tur akeh taler parapandita sane nrima tur pracaya ring Orti Rahayune punika. 8 Duk punika Dane Stepanus sane bek antuk sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa, samaliha bek antuk kawisesan, ngwentenang makudang-kudang katawahan miwah praciri ring arepan anake akeh. 9 Nanging wenten makudang-kudang anak sane ngamesehin dane. Anake punika warga pasamuan Yahudi sane mawasta Pasamuan Anak Merdeka, inggih punika anak Yahudi uedan kota Kirene miwah kota Aleksandria. Anake punika kasarengin antuk anak Yahudi saking wewengkon Kilikia miwah Asia, sami pada matembung baos nglawan Dane Stepanus. 10 Nanging rikala Dane Stepanus mabaos, Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa ngicen dane kawicaksanan, kantos sakancan anake punika nenten mrasidayang nimpalin baos danene. 11 Raris anake punika ngoles makudang-kudang anak, mangdane nyak mabaos sapuniki: "Tiang sareng sami sampun miragi jadmane puniki ngucap langgana ring Dane Musa miwah ring Ida Sang Hyang Widi Wasa." 12 Malantaran punika ipun ngoles anake katah, parapanglingsire miwah paraguru agamane. Sakancan anake punika tumuli pada nyagjag tur ngejuk Dane Stepanus, raris katangkilang ring ajeng Majelis Agamane. 13 Anake punika raris ngajak makudang-kudang anak jaga kanggen saksi, buat ngaturang kasaksian palsu marep ring Dane Stepanus, sapuniki: "Anake puniki tansah nganistayang Perhyangan Agung iragane, Pidabdab Torate. 14 Titiang sareng sami sampun miragi baosipune mungguing Yesus saking kota Nasaret punika jaga nguugang Perhyangan Agunge, tur ngesehin tata krama sane sampun tami iraga saking Dane Musa!" 15 Sawatek anake sane paum ring Majelis Agamane punika sami pada mandreng Dane Stepanus. Irika prarain danene kakantenang waluya sakadi prarain malaekat.

Pamargin Parautusan 7

1 Sang Pandita Agung raris mataken ring Dane Stepanus, sapuniki: "Apake saja buka keto?" 2 Irika Dane Stepanus matur kadi asapuniki: "Inggih parasemeton miwah parapanglingsir titiange, pirengangja atur titiange puniki. Ida Sang Hyang Widi Wasa Sane Maha Luih sampun makantenang raga ring Dane Abraham leluur iragane duk dane kantun malinggih ring tanah Mesopotamia, sadurung dane lunga tur jenek ring tanah Haran. 3 Irika Ida Sang Hyang Widi Wasa masabda ring dane, sapuniki: 'Kalahinja panyamaan muah gumin kitane, tur kemaja kita luas ka gumi ane lakar patujuhang Ulun teken kita!' 4 Punika awinannya dane kesah saking jagat Kasdime tumuli jenek malinggih ring tanah Haran. Sasampun ajin danene seda, Ida Sang Hyang Widi Wasa ngandikayang dane magingsir saking irika, ka jagate puniki, genah linggih parasemeton miwah paraida danene sane mangkin. 5 Duk punika Ida Sang Hyang Widi Wasa nenten mapaica tanah angan atampak, sane jaga dados duen danene ngraga, nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa majanji jaga maicayang tanahe puniki ring Dane Abraham, tur jaga dados druen danene miwah saparisentanan danene. Duk Ida Sang Hyang Widi Wasa ngardi prajanjian punika, Dane Abraham durung madue putra. 6 Sapuniki sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring dane: 'Parisentanan kitane lakar nongos di gumin anake, ditu ia dadi panjak tur lakar kasangsarain samas tiban makelonne. 7 Nanging Ulun lakar nyisipang bangsane ane manjakang ia, tur sasubane keto ia ajaka makejang lakar magedi uli di gumine totonan, tur lakar mabakti teken Ulun di gumine ene.' 8 Irika Ida Sang Hyang Widi Wasa raris mapaica upakara sunat ring Dane Abraham, pinaka dados pikukuh prajanjian punika. Punika awinanipun Dane Abraham raris nyunat Dane Ishak, sasampune dane mayusa kutus rahina; Dane Ishak nyunat Dane Yakub miwah Dane Yakub nyunat panglingsir leluur iragane makaroras. 9 Santukan parapanglingsir leluur iragane iri ati ring Dane Yusup, dane tumuli kadol dados panjak ring Mesir. Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa nyayubin dane, 10 tur ngluputang saking saananing kasangsaran. Rikala Dane Yusup tangkil ring ajeng Sang Piraun, sang madeg prabu ring Mesir, Ida Sang Hyang Widi Wasa mapaica kawicaksanan tur ngiangin dane, ngantos dane kaledangin olih Sang Piraun. Sang Piraun tumuli ngadegang dane dados gubernur buat ngenterang jagat Mesire miwah sadaging purin sang prabune. 11 Irika raris wenten sayah ageng ring jagat Mesir miwah ring jagat Kanaan, kantos akeh jadmane keni sayah. Paraleluur iragane taler tan mrasidayang molih ajeng-ajengan. 12 Duaning punika ritatkala Dane Yakub mireng wenten gandum ring Mesir, dane raris ngutus putra-putran danene, paraleluur iragane. Punika pamargin danene sane kaping pisan ka Mesir. 13 Ring pamargin danene ka jagat Mesir sane kaping kalih, Dane Yusup raris nyinahang raga ring parasemeton danene. Sang prabu Mesire raris wikan ring palelintihan Dane Yusup. 14 Irika Dane Yusup raris ngwentenang utusan tangkil ring Dane Yakub, ajin danene, ngaturin mangda dane sakulawarga ledangja rauh ka Mesir. Kulawargan danene makasami wenten tigang benang diri. 15 Dane Yakub tumuli lunga ka jagat Mesir. Irika dane miwah paraleluur iragane seda. 16 Layon danene makasami kagingsirang ka kota Sikem, tur kapendem ring setrane sane pecak katumbas antuk Dane Abraham, saking parisentanan Dane Hemor. Setrane punika pecak katumbas antuk jinah perak. 17 Rikala sampun sayan nampek rauh panemayan Ida Sang Hyang Widi Wasa jaga ngamargiang janjin Idane, sane sampun janjiang Ida ring Dane Abraham, sayan mawuwuh akehipun bangsan iragane ring jagat Mesir. 18 Pamuputipun wenten sang prabu siosan jumeneng prabu ring jagat Mesir, sane tan uning ring Dane Yusup. 19 Sang prabu punika masangang pangindrajala marep ring bangsan iragane tur nyangsaren leluur iragane miwah kapaksa kapangandikayang ngentungang rare-rarennyane mangda padem, mangdane bangsan iragane puceh. 20 Duk masane punika Dane Musa embas, inggih punika anak alit sane kalintang bagus. Tigang sasih suennya dane kapatiningin ring jeroan danene. 21 Tur ritatkala dane kentungang, dane raris kaduduk antuk okan Sang Prabu Piraun sane istri, tur kapatiningin kadadosang putran idane ngraga. 22 Irika dane polih paurukan indik saluiring kaweruh wong Mesire, tur dane mawibawa sajeroning bebaos miwah pamargin danene. 23 Sasampune Dane Musa mayusa petang dasa taun, irika wetu pakayunan danene jaga macecingak ring semeton-semeton danene, inggih punika bangsa Israel. 24 Daweg punika cingak dane wenten satunggiling anak Israel kaala-ala olih anak Mesir adiri. Irika dane tumuli nulungin tur melanin anak Israele punika malantaran ngamademang anak Mesir punika. ( 25 Pitaenang dane, bangsan danene pacang ngresep, mungguing Ida Sang Hyang Widi Wasa ledang mrabotang dane buat jaga mebasang bangsan danene. Nanging dane sareng sami pada tan ngresep.) 26 Benjangipun malih dane ngaksi wenten anak Israel magerengan sareng kalih tur dane ngindayang nyapsap anake sareng kalih punika. Pangandikan danene sapuniki: 'Inggih semeton indayang pirengang baos tiange. Ragane sareng kalih pada masemeton. Napi awinane semeton magerengan ngajak timpal?' 27 Nanging anake sane nuunin ngajak timpalnyane magerengan punika raris nuludang dane ka samping, sarwi mabaos sapuniki: 'Sapasira sane nadosang ragane pamrentah miwah hakim ring pantaran tiange sareng kalih? 28 Punapike ragane taler mapakayunan jaga ngamademang tiang, sakadi ragane ngamademang anak Mesire dibi?' 29 Wau Dane Musa mireng baos anake punika, dane raris makaon tan papamit saking Mesir, tumuli jenek malinggih ring tanah Midian. Irika dane madue putra lanang kekalih. 30 Sasampune maletan petang dasa taun, tumuli wenten salah tunggil malaekat Ida Sang Hyang Widi Wasa makantenang raga ring Dane Musa, ring tengah bet ketket sane ngendih murub, ring tegal melakange sane nampek saking Gunung Sinai. 31 Dane Musa kalintang angob manggihin paindikane punika, tumuli nganampekin bete punika mangda tatas antuk dane nyingakin. Irika raris dane mireng sabdan Ida Sang Panembahan, sapuniki: 32 'Ulun Widin leluur kitane, Widin Abraham, Ishak muah Yakub.' Irika Dane Musa jejeh ngetor tur tan purun malih maliat. 33 Ida Sang Panembahan malih masabda ring dane, sapuniki: 'Embusja sandal kitane sawireh tongos kitane majujuk ene tanah suci. 34 Ulun suba nyingak kasangsaran ane tandangina baan kaulan Ulune di tanah Mesir. Ulun suba ningeh sesambatannyane, tur Ulun lakar tumurun mebasang ia. Ane jani Ulun lakar ngutus kita ka tanah Mesir.' 35 Dane Musa punika, sane katulak antuk bangsa Israel antuk baos kadi asapuniki: Sapasira sane nadosang ragane pamrentah miwah hakim, dane punika sane kutus antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, malantaran sang malaekat sane sampun makantenang raga ring bete sane ngendih murub, buat dados pamrentah miwah juru rahayu. 36 Dane nuntun bangsane punika medal saking jagat Mesir, ngadakang makudang-kudang praciri miwah katawahan ring jagat Mesir, ring Segara Abang miwah ring tegal melakange, kantos petang dasa taun suenipun. 37 Dane Musa puniki sane sampun mapidarta ring bangsa Israele puniki: 'Ida Sang Hyang Widi Wasa jaga ngadegang nabi adiri pabuat semeton sane pateh sakadi tiang, sane metu saking pantaran semetone.' 38 Dane Musa puniki sane sampun sareng-sareng bangsa Israel ring tegal melakange, irika dane sinarengan ring paraleluur iragane miwah sang malaekat sane pecak ngandika ring dane ring Gunung Sinai. Dane sane sampun nyuun sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa tur ngrauhang sabda punika ring iraga. 39 Nanging paraleluur iragane tan kayun ninutin dane, tur dane kasampingang, tur leluur iragane meled mawali ka jagat Mesir. 40 Punika awinan dane sareng sami matur ring Dane Harun sapuniki: 'Karyanangja tiang dewa sane pacang mamargi ring arep tiange. Santukan tiang tan uning yen paindikan napi sane sampun nibenin Dane Musa, sane sampun nuntun tiang medal saking jagat Mesir.' 41 Irika paraleluur iragane makarya arca godel banteng asiki, raris kaupakarain, tur dane ngwentenang karya ageng miwah masuka rena malarapan pakaryan danene punika. 42 Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa raris matinggal saking dane, tur manggayang dane mabakti ring bintang-bintang ring langite sakadi sane sampun kasurat ring cakepan paranabine, sapuniki: Ih bangsa Israel! Buron apa ane suba tampah tur aturang kita teken Ulun, dugase di tegal melakange, kanti petang dasa tiban makelonne. 43 Aukudko tusing ada. Buina kita suba negen palinggih Dewa Moloke muah arca bintang Dewa Repane. Ento makejang arca ane gae tur sumbah kita. Wireh keto Ulun bakal ngentungang tur ngutang kita kanti ka gumi Babele.' 44 Palinggih Ida Sang Hyang Widi Wasa tansah wenten ring pantaran paraleluur iragane, rikala dane ring tegal melakange. Palinggihe punika kawangun manut sakadi sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring Dane Musa, tur sapaut ring conto sane sampun kedengang ring dane. 45 Sasampune punika paraleluur iragane sane ngwarisin palinggihe punika saking wong tuannyane, kapimpin antuk Dane Yosua ngaug tanahe puniki. Tanahe puniki sane keni kajarah saking bangsa-bangsane sane sampun katundung saking arepan danene, antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Daweg punika palinggihe punika taler kategen tur kadegang iriki, ngantos rauh ring masan panyeneng Ida Sang Prabu Daud. 46 Ida Sang Prabu Daud kalintang kaledangin antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Irika ida raris mapinunas mangda kalugra ngwangun perhyangan buat linggih Ida Sang Hyang Widi Wasa, Widin Dane Yakub. 47 Nanging Ida Sang Prabu Salomo sane ngwangun Perhyangan pabuat linggih Ida Sang Hyang Widi Wasa. 48 Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa Sane Maha Luur, nentenja malingga ring perhyangane sane kakardi antuk imanusa, sakadi pangandikan nabine sapuniki: 49 'Kene sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa: Langite ento dadi palinggih Ulune muah gumine dadi tatakan batis Ulune. Perhyangan ane buka kenken ane gae kita buat Ulun? Buina tongos ane buka apa ane dadi tongos Ulun masandekan? 50 Tusingke ene makejang Ulun ane ngadakang?' 51 Inggih parasemeton! Ambate bengkung parasemetone! Ambate punggung pakayunan parasemetone miwah ambate bongol karnan semetone marep ring sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Pateh sakadi leluur parasemetone, parasemeton taler tansah nulak Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. 52 Wentenke nabi-nabi sane tan kasangsarain olih leluur parasemetone? Dane nyedayang parautusan Ida Sang Hyang Widi Wasa, sane duke nguni sampun nartayang indik pacang rauh Parekan Idane sane sujati, tur sane mangkin sampun tilas tur sedayang semeton. 53 Parasemeton sampun nampi pituduh Ida Sang Hyang Widi Wasa sane karauhang antuk paramalaekate, nanging parasemeton nenten kayun ninutin pituduhe punika!" 54 Riwau paraanggota Majelis Agamane mireng baos Dane Stepanuse kadi asapunika, sami pada duka pisan saha giet-giet. 55 Nanging Dane Stepanus sane kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, raris nulengek ka langite tur cingakin dane teja kaluihan Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah Ida Hyang Yesus ngadeg ring genah sane mawisesa ring tengen Ida Sang Hyang Widi Wasa. 56 Raris dane mabaos sapuniki: "Cingakinja, tiang manggihin langite mampakan, miwah Sang Putraning Manusa ngadeg ring genahe sane mawisesa ring tengen Ida Sang Hyang Widi Wasa!" 57 Paraanggota Majelis Agamane sami pada jerit-jerit tur nekep karna tumuli sami mabriuk ngejuk Dane Stepanus, 58 kapaid kabakta medal saking kotane tur kencurin antuk batu. Parasaksine pada ngembus baju jubahnyane tur kagenahang, katongosin antuk anak adiri sane mapesengan Saulus. 59 Rikala Dane Stepanus kencurin antuk batu, raris dane ngastawa ring Ida Sang Panembahan, sapuniki: "Inggih Ratu Hyang Yesus, trimaja roh titiange." 60 Sambilang dane matedoh, dane matur saha jangih sapuniki: "Inggih Ratu Sang Panembahan, sampunangja dosane puniki kapategenang ring ipun sareng sami." Wus mabaos kadi asapunika, dane raris seda.

Pamargin Parautusan 8

1 Dane Saulus taler adung pisan ring indik sedan Dane Stepanuse punika. Ngawit saking rahinane punika sangsara sane kalintang ageng nibenin pasamuane ring kota Yerusalem. Sajawining parautusan Ida Hyang Yesus, sawatek anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus pablesat nylupsup ring sawewengkon jagat Yudea miwah Samaria. 2 Duk punika wenten makudang-kudang anak sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa mendem sawan Dane Stepanus, saha banget pisan antukipun mangelingin. 3 Nanging Dane Saulus sarat pisan antuk dane mapiuleh jaga ngeseng pasamuane. Sabilang umah peped dane nyelepin, tur yening irika wenten anak pracaya ring Ida Hyang Yesus, raris kapaid medal, tan ngetang luh muani, tumuli karanjingang ring pangkenge. 4 Sakancan anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus, sane sampun pablesat nylupsup milehan punika, sami pada midartayang Orti Rahayu. 5 Dane Pilipus ngungsi satunggiling kota ring wewengkon Samaria, tur dane midartayang ring sakancan anake irika indik Ida Sang Prabu Sane Kajanjiang punika. 6 Anake punika sami pada teleb miragiang pamidartan Dane Pilipus. Ipun sareng sami pada ngincepang daging pidartane punika, sarwi ngantenang praciri-praciri sane kaadakang antuk Dane Pilipus. 7 Akeh setane pada medal saha jerit-jerit saking anak sane karangsukan setan; akeh anak sane perot miwah rumpuh sampun prasida kasegerang. 8 Irika raris wenten kaliangan ageng pisan ring kotane punika. 9 Ring kota punika wenten anak sane mawasta Simon, sane sampun saking sue nganggen pangiwa saha ngranayang sawatek anak Samariane sami pada gaok ring ipun. Samaliha ipun matingkah sakadi anak sane pinih utama irika. 10 Sawatek anake ring kotane punika, agung alit, sami pada satinut ring ipun, saha mabaos asapuniki: "Anake ene mula tuah kakuasaan Ida Sang Hyang Widi Wasa, ane kasub kasambat kakuasaan ane agung." 11 Anake sami pada leket ring ipun santukan sampun saking sue anake punika pada angob ring kasaktian pangiwanipune. 12 Nanging sasampune ipun sareng sami pada pracaya ring pidartan Dane Pilipus ngeniang Orti Rahayu indik Pamrentahan Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah indik parab Ida Hyang Yesus Kristus, ipun sareng sami, lanang istri pada kalukat. 13 Simon taler pracaya ring Ida Hyang Yesus. Tur sasampune ipun kalukat, ipun tansah ngiring Dane Pilipus. Ipun kalintang angob rikala ngeton katawahan-katawahan sane ageng miwah praciri-praciri sane kaadakang antuk Dane Pilipus. 14 Parautusan Ida Hyang Yesus sane ring kota Yerusalem miragi indik jadma Samariane sampun nampi sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, punika awinan dane raris ngutus Dane Petrus miwah Dane Yohanes mrika. 15 Sasampune rauh irika, sang kalih tumuli ngastawayang jadma Samariane punika mangda ipun sareng sami kapaicain Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, 16 santukan ipun durung katedunin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ipun wantah kalukat kadadosang pangiring Ida Hyang Yesus kewanten. 17 Irika Dane Petrus miwah Dane Yohanes ngungkulang tangan danene ring sirahipune, tur ipun sami kapaicain Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. 18 Rikala Simon manggihin, mungguing Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun tumurun ring jadmane punika majalaran ipun kaungkulin tangan antuk parautusan Ida Hyang Yesus, raris ipun ngaturang jinah ring Dane Petrus miwah Dane Yohanes, 19 saha matur sapuniki: "Inggih semeton icenja taler tiang kawisesan puniki. Mangda anake sane ungkulin tiang tangan, jaga kalugra nampi Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa." 20 Nanging Dane Petrus mabaos ring ipun sapuniki: "Wastu semeton sareng-sareng ring jinah semetone kageseng ring api nrakane. Santukan semeton mitaenang sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa kengin katumbas antuk jinah. 21 Semeton nenten maderbe bagian wiadin duman sajeroning pakaryan tiange puniki, santukan pepineh semetone nenten jujur ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa. 22 Sehinja tur kutangja pepineh semetone sane corah punika, tur ngastawaja ring Ida Sang Panembahan, mangdane Ida ledang ngampurayang pepineh semetone sane kadi asapunika. 23 Santukan sampun panggihin tiang, mungguing manah semeton pait makilit sakadi nyali, tur semeton sampun kategul antuk kacorahan." 24 Simon raris matur ring Dane Petrus miwah Dane Yohanes, sapuniki: "Inggih semeton, astawayangja tiang ring Ida Sang Panembahan mangda saluiring paindikan sane baosang semeton iwau, sampunang nibenin tiang." 25 Sasampune sang kalih puput mapaica kasaksian miwah midartayang sabdan Ida Sang Panembahan, Dane Petrus miwah Dane Yohanes tumuli mawali ka kota Yerusalem. Sajeroning pamargin danene, dane midartayang Orti Rahayu ring desa-desa ring wewengkon Samariane punika. 26 Wus punika raris wenten malaekat Ida Sang Panembahan ngandika ring Dane Pilipus sapuniki: "Kinkinang dewek kitane, kemaja majalan ngalodang ka jalane ane uli kota Yerusalem ka kota Gasa." (Margine punika sampun tan kantun kagunayang.) 27 Irika Dane Pilipus makinkin raris mamargi. Duk punika wenten prakangge agung saking jagat Etiopia nuju mamargi mantuk. Prakangge agung punika, dados prakangge buat ngetangang druen Sri Kandake, Sang Raja Putri ring jagat Etiopia. Dane sampun lunga ka kota Yerusalem ngaturang bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur sane mangkin dane mawali mantuk nglinggihin kreta. Sajeroning pamargin danene punika, dane ngwacen cakepan dane Nabi Yesaya. 29 Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa raris ngandika ring Dane Pilipus, sapuniki: "Kemaja paekin kretane ento!" 30 Dane Pilipus digelis nganampekin, irika kapiragi prakanggene punika sedekan ngwacen cakepan dane Nabi Yesaya, punika awinan Dane Pilipus mataken ring dane sapuniki: "Punapike ragane ngresep ring paindikan sane wacen ragane?" 31 Pasaur prakanggene punika: "Sapunapiang tiang jagi ngresep, yan tan wenten anak sane nerangang ring tiang?" Dane raris ngaturin Dane Pilipus munggah ka kretane tur malinggih sareng-sareng ring dane. 32 Paosan cakepan sane wacen dane punika sapuniki: "Ida punika tan bina sakadi biri-biri sane kadandan ka pajagalane. Ida tan bina sakadi panak biri-biri sane kolok ritatkala bulunnyane kagundul. Asapunika Ida tan masuara angan abuku. 33 Sajeroning kanistan, Ida katibakin pasisip. Tan wenten anak sane pacang mrasidayang nuturang babad palelintihan Idane. Santukan urip Idane sampun kabancut saking jagate." 34 Sang prakangge agung raris matur ring Dane Pilipus: "Indayang dartayang ring tiang, indik sapasirake puniki, sane kabaosang olih nabine puniki? Punapike indik danene ngraga, punapi indik anak lianan?" 35 Dane Pilipus raris mapidarta ring dane, kakawitin saking wewacene iwau, buat nartayang Orti Rahayu indik Ida Hyang Yesus. 36 Sapanglantur pamargin dane sang kalih, raris rauh ring genahe sane wenten toyanipun. Irika sang prakangge agung raris matur ring Dane Pilipus, sapuniki: "Ring genahe puniki wenten toya. Punapike wenten pialang yening tiang nunas kalukat?" 37 Dane Pilipus tumuli matur ring dane: "Yening sampun nguleng pakayunan ragane pracaya ring Ida Hyang Yesus, sampun sinah tan wenten pialang." Pasaur danene: "Inggih tiang pracaya mungguing Ida Hyang Yesus Kristus punika putran Ida Sang Hyang Widi Wasa." 38 Sang prakangge agung raris ngandikayang ngrarianang kretan danene. Irika raris sang kalih, inggih punika Dane Pilipus miwah sang prakangge agung, tumuli tedun ka toyane. Dane raris kalukat antuk Dane Pilipus. 39 Rikala sang kalih munggah saking toyane, tan pararapan Roh Ida Sang Panembahan mancut Dane Pilipus, kantos sang prakangge agung nenten malih nyingakin Dane Pilipus. Sang prakangge agung raris nglanturang pamargin danene saha liang pisan. 40 Nanging Dane Pilipus napetang ragan danene sampun ring kota Asdod. Irika dane mamargi milehan ring kota-kotane makasami, midartayang Orti Rahayu kantos rauh ring kota Kaisarea.

Pamargin Parautusan 9

1 Duk punika Dane Saulus sarat pisan mapakayun mademang parasisian Ida Sang Panembahan. Dane tumuli nangkil ring Sang Pandita Agung, 2 tur nunas surat kuasa sane jaga katurang ring majelis pasamuan agama Yahudine ring kota Damsik. Mangdane yan dane manggihin anak sane ngagem paurukan Ida Sang Panembahan irika, eluh wiadin muani, makasami jaga ejuk dane tur pacang kabakta ka kota Yerusalem. 3 Sajeroning pamargin danene ngungsi ka kota Damsik, riwau dane nampek ring kotane punika, tan dumade jeg wenten sinar makebiar saking langite ngiter dane. 4 Irika dane bah ka tanahe tur dane raris miragi sabda sane asapuniki: "Ih Saulus, Saulus, ngudiang dadi Saulus nyangsarain Manira?" 5 Dane Saulus raris matur, sapuniki: "Inggih Ratu Panembahan, sapasirake sujatinne IRatu?" Pangandikan Sang Sabda: "Manira ene suba Yesus ane sangsarain kita. 6 Ane jani bangunja, tur lautang ka kota. Ditu kita lakar korahin, apa ane patut lakonin kita." 7 Anake sane nyarengin pamargin Dane Saulus punika, sami pada mandeg, saha tan nyidayang mabaos angan abuku. Ipun miragi sabdane punika, nanging tan wenten jadma sane panggihin ipun. 8 Dane Saulus raris matangi, tumuli ngedatang panyingakan, nanging dane tan mrasidayang nyingakin punapa-punapi. Duaning asapunika, dane raris kadandan antuk timpal-timpalnyane ngranjing ka kota Damsik. 9 Tigang rahina suennya dane tan mrasidayang nyingakin, tur sajeroning tigang rahina punika dane nenten ngajengang miwah nginum. 10 Ring kota Damsik, wenten sisia adiri sane mawasta Ananias. Ipun polih sipta jati, tur sajeroning sipta jati punika ipun ngeton Ida Sang Panembahan ngandika ring ipun sapuniki: "Ih Ananias!" Pasauripune: "Inggih Ratu Sang Panembahan, titiang kaula druene." 11 Ida Sang Panembahan malih ngandika: "Kemaja ka jalane ane madan Jalan Beneng, tur takonang ditu di umah Yudase, anak ane madan Saulus, ane uli kota Tarsus. Ane jani ia sedekan ngastawa, 12 ia maan sipta jati tur sajeroning sipta jatine ento ia ningalin ada anak teka madan Ananias, ngungkulang lima di duur sirahne, apanga ia nyidayang buin ningalin." 13 Ananias tumuli matur: "Inggih Ratu Sang Panembahan, sampun katah pisan anake maosang indik jadmane puniki, mungguing ipun sampun nyangsarain parakaulan IRatune ring kota Yerusalem. 14 Samalihne ipun rauh mriki ring kota Damsik makta surat kuasa saking pangageng panditane jaga ngejuk sawatek anake sane pracaya ring Palungguh IRatu." 15 Ida Sang Panembahan malih ngandika: "Kemaja majalan! Sawireh Manira suba milih ia dadi pangayah Manirane, buat nglumbrahang adan Manirane di pantaran bangsa-bangsane ane tidong bangsa Israel muah di ajeng pararatune muah di pantaran bangsa Israele. 16 Buina Manira lakar nyinahang teken ia, sawatek sangsarane ane lakar tandangina malantaran adan Manirane." 17 Irika Ananias tumuli mamargi, tur ngranjing ring umahe punika. Ipun raris ngungkulang tangan ring Dane Saulus, sarwi mabaos sapuniki: "Semeton Saulus, Ida Sang Panembahan, inggih punika Ida Hyang Yesus, sane sampun makantenang raga ring semeton, rikala semeton mamargi ngamrikiang, Ida ngutus tiang, mangdane semeton nyidayang nyingakin tur kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa." 18 Daweg punika ugi jeg wenten sakadi sisik ulam, ulung saking panyingakan Dane Sauluse tur dane malih mrasidayang nyingakin. Dane tumuli matangi tur kalukat. 19 Tur sasampune dane ngajengang, bayun danene mawali sakadi jati mula. Dane Saulus raris jenek makudang-kudang rahina ring pantaran parasisiane ring kota Damsik. 20 Duk punika taler dane ngawitin mapidarta ring perhyangan-perhyangan anak Yahudine irika, midartayang indik Ida Hyang Yesus, mungguing Ida punika Putran Ida Sang Hyang Widi Wasa. 21 Sawatek anake sane miragi pidartan danene, sami pada angob tur mataken sapuniki: "Boyake jadmane puniki sane sampun ngamademang sawatek anake sane nyambat-nyambat parab Ida Hyang Yesus ring kota Yerusalem? Tur rauhipune mriki sane mangkin, boyake ipun jaga ngejuk parapangiring Ida Hyang Yesus punika, praya katurang ring ajeng parapangageng panditane?" 22 Nanging Dane Saulus sayan ageng wibawannyane. Dane sarat pisan muktiang Ida Hyang Yesus punika Sang Prabu Sane Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, kantos sawatek anak Yahudine ring kota Damsik pada nenten nyidayang ngucap. 23 Sasampune wenten makudang-kudang rahina suennya, sakancan anak Yahudine raris paum tur ngrincikang jaga nyedayang Dane Saulus. 24 Nanging wenten anak ngwangsitin Dane Saulus indik rerincikane punika. Pamedal kotane rahina wengi kajaga antuk anak Yahudine, mangda ipun mrasidayang nyedayang Dane Saulus. 25 Nanging sedek rahina anu, rikala wengi Dane Saulus kambil antuk parasisian danene, tumuli dane kawadahin kranjang raris katantan tedun saking duur tembok panyengker kotane. 26 Dane Saulus raris ngungsi Yerusalem. Irika dane mapiuleh mangda nyidayang nunggil ring parasisian Ida Hyang Yesus sane wenten irika. Nanging parasisiane punika ajerih ring dane. 27 Irika Dane Barnabas raris nulungin tur ngajak dane ka ajeng parautusan Ida Hyang Yesus. Dane nguningayang ring parautusane punika, indik Dane Saulus sampun manggihin Ida Sang Panembahan ring margi, tur sapariindik pangandikan Idane ring Dane Saulus. Dane taler nguningayang indik kawanenan Dane Saulus ngurukang sajeroning parab Ida Hyang Yesus ring kota Damsik. 28 Irika Dane Saulus raris jenek ring kota Yerusalem sasarengan ring iparautusan Ida Hyang Yesus, tur wanen pisan ngurukang sajeroning parab Ida Sang Panembahan. 29 Dane taler mabebaosan miwah saling alap bebaos nglawan anak Yahudi uedan Yunani, nanging anake punika ngaat jaga mamanah nyedayang dane. 30 Rikala parasemeton pasamuane irika uning ring paindikane punika, parasemeton punika raris ngajak Dane Saulus ka kota Kaisarea, tur saking irika dane katurin mangda ngraris ka kota Tarsus. 31 Ngawit saking duk punika pasamuane ring wewengkon jagat Yudea, Galilea miwah Samaria sami pada kerta raharja. Pasamuane kawangun tur urip sajeroning astiti bakti ring Ida Sang Panembahan. Samaliha sayan maweweh akehipun, malantaran pitulungan miwah panglipur saking Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. 32 Duk punika Dane Petrus mamargi milehan. Sedek rahina anu, dane ngrauhin parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa sane wenten ring kota Lida. 33 Irika panggihin dane anak mawasta Eneas, ipun rumpuh sampun saking kutus tiban suenipun tur tan mrasidayang bangun. 34 Dane Petrus raris mabaos ring ipun, sapuniki: "Ih Eneas, Ida Hyang Yesus Kristus nyegerang semeton. Bangunja tur dabdabang pasarean semetone." Jeg pramangkin Eneas bangun. 35 Sawatek jadmane sane wenten ring kota Lida miwah wewengkon Saron pada manggihin ipun, punika ngawinang jadmane punika sami pada pracaya ring Ida Sang Panembahan. 36 Duk punika ring kota Yope wenten sisia eluh mawasta Tabita. (Yening turah basa Yunani ipun kawastanin: Dorkas, sane mapiteges: manjangan.) Ipun akeh pisan mapakardi ayu tur nulungin anak sane tiwas. 37 Daweg punika ipun gelem raris padem. Sawanipune sampun kapanjusang tur kagenahang ring loteng. 38 Kota Yope punika tan doh saking kota Lida. Punika awinannya duk parasisian Ida Hyang Yesus sane wenten ring kota Yope miragi indik Dane Petrus wenten ring kota Lida, ipun raris ngutus anak kekalih, buat nguningayang ring Dane Petrus, asapuniki: "Gelisangja ngrauhin titiang." 39 Irika Dane Petrus raris makinkin tur mamargi sareng-sareng ring utusane punika. Sapangrauh dane ring kota Yope, dane kairing munggah ka loteng. Sawatek bebalu luhe sami pada ngrunyung Dane Petrus, sambilang ipun ngeling tur ngedengang saluiring baju miwah pangangge sane pecak kakaryanin antuk Dorkas, daweg ipun kantun urip. 40 Dane Petrus raris ngandikayang anake makasami medal. Dane tumuli ngastawa. Wus punika dane matolihan ka sawane tur mabaos sapuniki: "Ih Tabita, bangunja!" Irika Tabita raris ngedatang paningalanipune. Rikala manggihin Dane Petrus, ipun raris bangun tur negak. 41 Dane Petrus raris ngambel limanipune tur ngedetin ipun mangda majujuk. Wus punika Dane Petrus raris ngandikain parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah parabebalune, tumuli ngedengang Tabita sane sampun urip. 42 Paindikane punika dados gatra sane sumebar ring sakuub kota Yopene, tur akeh jadmane pracaya ring Ida Sang Panembahan. 43 Ring kota Yope Dane Petrus jenek makudang-kudang rahina, ring umah tukang samak kulite, sane mawasta Simon.

Pamargin Parautusan 10

1 Ring kota Kaisarea wenten anak sane mapesengan Kornelius, dane dados komandan pasukan, sane kawastanin: "Pasukan Italia". 2 Dane punika maraga sadu tur dane miwah sakulawargan danene sami tansah astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dane sering nulungin anak Yahudi sane tiwas-tiwas, tur tetep ngastawa ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. 3 Sawatara pukul tiga sore dane polih sipta jati. Sajeroning sipta jati punika, sampun sinah pisan antuk dane nyingakin, wenten malaekat Ida Sang Hyang Widi Wasa rauh ring jeroan danene tur ngandika sapuniki: "Ih Kornelius." 4 Dane raris nganengneng sang malaekat, tumuli matur maduluran jejeh, sapuniki: "Inggih Ratu, napi wenten wecanan IRatu ring titiang?" Malaekate punika raris masaur sapuniki: "Ida Sang Hyang Widi Wasa suba mireng pangastawan muah pakardin kitane ane ayu, tur Ida eling teken kita. 5 Nah ane jani kema tundenang anak ka kota Yope, ngalih anak ane madan Simon Petrus, 6 ia madunungan di umah anak ane madan Simon, ane dadi tukang samak kulit, ane mumah di pasisi." 7 Wusan ngandika sapunika ring dane, sang malaekat raris malecat. Irika Dane Kornelius raris ngandikain parekan danene kekalih miwah prajurit adiri, inggih punika prajurit sane teleb ngamargiang agama, tur sane dados salah tunggal pangawal pribadin danene. 8 Dane nartayang ring ipun sareng tetiga saluiring paindikan sane sampun kapangandikayang antuk sang malaekat ring dane, tumuli dane ngutus ipun sareng tiga ka kota Yope. 9 Benjangipun, rikala sang tiga kantun ring margi, sasampune nampek ring kota Yope, sawatara wenten pukul roras tengaine, Dane Petrus munggah ka loteng jaga ngastawa. 10 Dane Petrus marasa lue, tur meled pisan mapakayun majengan. Risedek ajengane punika kasodaang, Dane Petrus raris polih sipta jati. 11 Dane nyingak langite mampakan, tur wenten barang marupa wastra lumbang makebat, sane kategul sabilang bucu, kulur tedun ka tanahe. 12 Ring tengah wastrane punika madaging sarwa sato sane masuku patpat, sarwa sato sane ngrayang miwah sarwa paksi. 13 Raris wenten sabda ngandika ring dane sapuniki: "Ih Petrus bangunja! Tampah tur daarja!" 14 Nanging Dane Petrus matur sapuniki: "Inggih Ratu Sang Panembahan, sampunang pisan kadi asapunika. Titiang durung naenin nunas tetedaan sane leteh wiadin cemer." 15 Sang sabda malih ngandika ring dane sapuniki: "Barang ane suba kasuciang baan Ida Sang Hyang Widi Wasa edaja orahanga cemer." 16 Kantos ping tiga sabdane punika mawali-wali ngandika asapunika. Pamuputipun barange punika malih kunggahang ka langite. 17 Dane Petrus kalintang angob ngayun-ngayunin sipta jati sane sampun cingakin dane punika. Daweg punika anake sane kutus olih Dane Kornelius sampun prasida manggihin umah Simone, tur sane mangkin sampun majujuk ring arepan korine. 18 Utusane tumuli ngaukin anak adiri tur mataken sapuniki: "Punapike iriki wenten tamiu sane mapesengan Simon Petrus?" 19 Daweg Dane Petrus kantun bengong ngayun-ngayunin napi teges sipta jati punika, Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa raris ngandika ring dane sapuniki: "Padingehangja, ada anak teka ajaka tetelu ngalih kita. 20 Wireh keto, kireang iban kitane tur tuunja. Buina edaja bingbang nututin anake ento, sawireh Ulun ane ngutus ia." 21 Irika Dane Simon Petrus raris tedun, tumuli mabaos ring anake punika sapuniki: "Tiang puniki anak sane rereh ragane. Napi sane dados kabuatan ragane rauh?" 22 Sang utusan masaur asapuniki: "Sang Komandan Kornelius sane ngutus tiang. Dane punika anak maraga sadu tur astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Samaliha dane kalintang kajiang antuk paraanak Yahudine. Dane kapangandikayang antuk malaekat Ida Sang Hyang Widi Wasa, mangda ngaturin ragane rauh ka jeroan danene. Mangda dane mrasidayang mireng paindikan sane patut dartayang ragane." 23 Dane Petrus raris ngajak anake punika ngranjing mulihan, tur ngajak ipun nginep irika awengi. Benjangipun Dane Petrus makinkin raris mamargi sareng anake punika, tur wenten makudang-kudang semeton saking kota Yope sane nyarengin dane. 24 Sasampune mamargi arahina, Dane Petrus miwah anake sane nyarengin dane rauh ring kota Kaisarea. Irika Dane Kornelius sampun nyantosang sareng ring kulawargan danene miwah parasawitran danene, sane sampun pada kaundang mangda rauh. 25 Rikala Dane Petrus ngranjing, Dane Kornelius raris rauh mendak dane. Dane tumuli ngaadpada ring ajeng Dane Petrus tur nyumbah dane. 26 Nanging Dane Petrus ngedetin dane mangda ngadeg, saha mabaos sapuniki: "Rarisang ngadeg, santukan tiang puniki taler wantah manusa pada." 27 Sambilang dane mabaos sareng Dane Kornelius, dane ngrarisang ngranjing ngajeroang. Irika panggihin dane anak akeh pada mapunduh. 28 Tumuli dane mabaos ring anake akeh punika, sapuniki: "Ragane ngraga sampun tatas uning, mungguing manut agamannyane, anak Yahudine tan kalugra magubugan wiadin ngranjing ring umah anak sane boya Yahudi. Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nyinahang ring tiang, mungguing tiang tan patut ngwastanin anake lianan cemer wiadin leteh. 29 Punika awinanipun, rikala utusan ragane rauh ring tiang, tiang tan wenten kapialang ngrauhin ragane. Sane mangkin tiang nunasang ring ragane, punapi mawinan ragane ngarsayang mangda tiang rauh mriki?" 30 Dane Kornelius raris matur, kadi asapuniki: "Ditigang rahina sane sampun lintang, sawatara kali mangkin, inggih punika jam tiga sore, tiang sedekan ngastawa ring pondok tiange iriki. Tan pararapan jeg wenten anak lanang mabusana sarwa dumilah ngadeg ring arepan tiange, 31 saha ngandika sapuniki: 'Ih Kornelius! Ida Sang Hyang Widi Wasa suba mireng pangastawan kitane tur Ida suba ngaksi pakardin kitane ane melah. 32 Kemaja utus anak ka kota Yope, ngalih anak ane madan Simon Petrus. Ia madunungan sig umah Simone ane dadi tukang samak kulit, ane mumah di pasisi.' 33 Punika awinanipun tiang digelis ngutus anak rauh ring ragane, tur ragane sampun ledang rauh. Sane mangkin tiang sareng sami sampun mapunduh iriki ring ajeng Ida Sang Hyang Widi Wasa ngati-ati praya miragiang paindikan sane kapituduhang antuk Ida Sang Panembahan ring ragane, sane patut rauhang ragane ring tiang sareng sami." 34 Dane Petrus raris ngawitin mabaos, sapuniki: "Sane mangkin tiang tatas uning, sujatinipun Ida Sang Hyang Widi Wasa nenten mamina-minayang manusane. 35 Sapasiraja, yadian bangsa napija sane astiti bakti ring Ida, tur nglaksanayang paindikan sane patut, anake punika kaledangin antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. 36 Ragane pada uning, mungguing sabda sane paicayang Ida ring bangsa Israel punika, inggih punika sabda sane nuturang indik karahayuan sajeroning Ida Hyang Yesus Kristus, sane dados Panembahan manusane makasami. 37 Ragane sampun pada uning ring saluiring paindikan sane sampun mabukti ring sakuub jagat Yudea, ngawit saking wewengkon Galilea, sasampune wenten lelukatan sane kapidartayang antuk Dane Yohanes. 38 Ragane sampun pada uning ring indik Ida Hyang Yesus saking kota Nasaret, sane sampun kaselik tur kalugrain Roh miwah kawisesan antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ida sampun lunga nglelana, mapakardi ayu tur nyegerang sawatek anake sane kareh antuk kakuasaan Ratun Setane, santukan Ida kahyangin antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. 39 Tiang sareng sami makasaksi pabuat saluiring paindikan sane kardi Ida ring jagat Yudea wiadin ring kota Yerusalem. Anak Yahudine nyedayang Ida, malantaran mentang tur macek Ida ring salibe. 40 Nanging ring rahina sane kaping tiganipun, Ida Sang Hyang Widi Wasa nangiang Ida saking pantaran anake padem, tur Ida kalugrain makantenang raga, 41 boyaja ring sakancan jadmane, nanging wantah ring tiang miwah sisian Idane sane lianan sane kaselik dados saksi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Sasampune Ida nyeneng saking pantaran anake padem, tiang sareng sami ngiring Ida marayunan. 42 Ida raris mapaica pituduh ring tiang mangda midartayang Orti Rahayune ring sakancan bangsane sami, tur nyaksiang mungguing Ida punika sane kapastiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa dados Hakim jaga nepasin jadmane sane urip miwah sane padem. 43 Sawatek nabine sami pada maosang indik Idane, mungguing sakancan anake sane pracaya ring Ida, jaga polih pangampuraning dosa malantaran kawisesan parab Idane." 44 Risedek Dane Petrus kantun iteh mabaos, irika Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa nurunin sawatek anake sane miragiang pidartane punika. 45 Sakancan anak Yahudine sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, sane nyarengin Dane Petrus saking kota Yope, sami pada angob ring indik Ida Sang Hyang Widi Wasa taler sampun maicayang sih pasuecan Idane, inggih punika Roh Idane ring bangsane sane boya Yahudi. 46 Santukan ipun sami pada miragi anake punika pada mabaos nganggen basa sane tawah-tawah tur muji kagungan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dane Petrus tumuli mabaos sapuniki: 47 "Anake puniki sami sampun pada nampi Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, pateh sakadi iraga. Duaning asapunika, punapike wenten anak kaberatan yening anake puniki sami kalukat antuk toya?" 48 Irika dane raris ngandikayang mangda anake punika sami pada kalukat, masrana parab Ida Hyang Yesus Kristus. Wus punika Dane Petrus, katurin mangda kayun makolem irika makudang-kudang rahina.

Pamargin Parautusan 11

1 Parautusane miwah parasemeton ring sakuubing tanah Yudea sami pada mireng, mungguing bangsa-bangsane sane boya Yahudi taler sampun nampi sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 2 Rikala Dane Petrus rauh ring kota Yerusalem, parasemeton sane ngapti mangda anake sane boya Yahudi taler kasunat, nenten matutang pamargin Dane Petrus, saha sapuniki baosnyane: 3 "Semeton sampun matamiu ring umah anak sane boya Yahudi, tur majengan sareng-sareng ring anake punika!" 4 Duaning asapunika, Dane Petrus raris nartayang saurah-arih indike punika saking pangawit, sapuniki: 5 "Risedek tiang ngastawa ring kota Yope, tiang polih sipta jati saking Ida Sang Hyang Widi Wasa. Inggih punika tiang ngeton barang marupa sakadi wastra lumbang makebat tur mategul sabilang bucu, tedun saking langite, raris tumiba ring arepan tiange. 6 Wau pedasin tiang, irika panggihin tiang sarwa buron sane masuku patpat miwah sato alas, soroh buron sane ngrayang miwah paksi. 7 Tumuli wenten sabda piragi tiang, sapuniki: 'Ih Petrus, bangunja! Tampah tur daarja!' 8 Nanging tiang matur sapuniki: 'Nawegang Ratu Panembahan, titiang nenten pisan sairing. Titiang durung naenin nunas tetedaan sane leteh wiadin cemer.' 9 Sang Sabda malih ngandika saking langite sapuniki: 'Edaja ngorahang cemer barang ane suba kasuciang baan Ida Sang Hyang Widi Wasa.' 10 Kantos ping tiga sabdane punika mawali-wali ngandika kadi asapunika. Pamuputipun barange punika sami malih mawali ka langite. 11 Duk punika ugi wenten anak sareng tetiga, inggih punika utusan saking kota Kaisarea, rauh ring genah tiange madunungan. 12 Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa masabda ring tiang, mangda sampunang tiang bingbang jaga nyarengin utusane punika. Semetone sareng nemnem sane saking kota Yope puniki, taler nyarengin tiang ka kota Kaisarea. Irika tiang sareng sami ngranjing ring jeroan Dane Kornelius. 13 Dane Kornelius nyritayang ring tiang sareng sami, indik danene sampun ngantenang sang malaekat nyeleg ring jeroan danene. Tur malaekate punika ngandika ring dane, sapuniki: 'Kemaja utus anak ka kota Yope, buat ngalih anak ane madan Simon Petrus! 14 Ia lakar midartayang teken kita, unduk sabda ane lakar ngrahayuang kita muah sakulawargan kitane.' 15 Raris ritatkala tiang ngawitin mapidarta, Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa tumurun ring anake punika sami, pateh sakadi nurunin iraga duk purwakaning pasamuane. 16 Irika tiang eling ring pangandikan Ida Sang Panembahan, sane sapuniki: 'Dane Yohanes nglukat baan yeh, nanging cening bakal kalukat baan Roh Suci.' 17 Sane mangkin sampun sinah Ida Sang Hyang Widi Wasa maicayang paica sane pateh arepa ring bangsane sane boya Yahudi, sakadi paican Idane ring iraga, duke iraga pracaya ring Ida Hyang Yesus Kristus. Duaning asapunika doh para tiang mrasidayang nyadelin Ida Sang Hyang Widi Wasa!" 18 Sasampune parasemetone punika miragi indike punika, ipun pada suka rena, tumuli ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa, sapuniki: "Dadosipun Ida Sang Hyang Widi Wasa taler sampun maicayang sela ring bangsa-bangsane sane boya Yahudi, buat ngesehin pepineh muah ngutang dosa-dosannyane, mangda ipun pada molih urip!" 19 Sasampun Dane Stepanus kasedayang, parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa sambeh pablesat, santukan katempuh antuk sangsara. Wenten sane ngantos rauh ring wewengkon Penisia, Pulo Siprus miwah kota Antiokia, nanging Orti Rahayune punika pidartayang ipun wantah ring anak Yahudine kewanten. 20 Nanging wenten makudang-kudang anak sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, uedan Pulo Siprus miwah kota Kirene, rauh ring kota Antiokia. Anake punika taler mabebaosan ring anak sane boya bangsa Yahudi, tur midartayang Orti Rahayu indik Ida Hyang Yesus. 21 Kawisesan Ida Sang Panembahan nglingganin ipun, mawinan akeh pisan anak sane pracaya tur mabakti ring Ida Sang Panembahan. 22 Gatra ngeniang paindikane punika kapiragi olih pasamuane ring kota Yerusalem, punika awinanipun pasamuane irika raris ngutus Dane Barnabas ka kota Antiokia. 23 Sasampune Dane Barnabas rauh irika, dane liang pisan manggihin sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa, katiba ring pasamuane irika. Dane raris mituturin pasamuane mangda pageh tur satia tuu ring Ida Sang Panembahan. 24 Dane Barnabas punika mula anak jati sadu tur pracaya ring Ida Hyang Yesus, samaliha kabekin olih Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. Irika akeh anake pada pracaya ring Ida Sang Panembahan. 25 Dane Barnabas tumuli ka kota Tarsus ngrereh Dane Saulus. 26 Sasampune kapangguh, dane raris kajak ka kota Antiokia. Irika sang kalih jenek ring pantaran pasamuane ngantos ataun suenipun, sambilang dane ngurukang anake akeh. Ring kota Antiokia pangawitipun parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa kawastanin: Anak Kristen. 27 Daweg punika wenten makudang-kudang nabi rauh saking kota Yerusalem ka kota Antiokia. 28 Sinalih tunggil nabine punika mapesengan Nabi Agabus. Malantaran pawisik Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, dane raris ngwarahang, mungguing jaga wenten sayah ageng nempuh jagate makasami. (Indike punika sawiakti kasidan duk panyeneng Sang Nata Ratu Klaudius.) 29 Pasamuane raris sararem, jaga munduhang padana, manut sasida-sidaan ipun suang-suang buat kanggen nulungin semeton sane wenten ring tanah Yudea. 30 Paindikane punika raris kalaksanayang, tur jinah padana punika kabakta antuk Dane Barnabas miwah Dane Saulus, kapatampiang ring parapanglingsir pasamuane ring wewengkon Yudea.

Pamargin Parautusan 12

1 Duk masane punika Sang Prabu Herodes ngawitin nyangsarain makudang-kudang warga pasamuane. 2 Ida ngandikayang munggal Dane Yakobus semeton Dane Yohanes antuk pedang. 3 Tatkala ida wikan, mungguing indike punika ngranayang liang manah anak Yahudine, ida tumuli ngrarisang indike punika, raris ngejuk Dane Petrus. (Duk punika nuju Rerainan Roti Tan Paragi.) 4 Sasampune Dane Petrus kejuk, dane raris kapangkeng tur kaserahang mangda kagebag olih prajurit petang regu. Sane aregu, katah prajuritipun wenten petang diri. Sang prabu mapakayunan jaga nepasin dane ring arepan anake katah, sasampun usan Rerainan Paskahe. 5 Kadi asapunika Dane Petrus kagenahang ring pangkenge, nanging pasamuane tansah teleb ngastawayang dane ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. 6 Wengine, sadurung Sang Prabu Herodes jagi nepasin Dane Petrus ring arepan anake akeh, Dane Petrus sane kategul antuk ante kekalih, sirep kapit antuk prajurit kekalih, sane ngebag dane. Sajaba punika, taler wenten pajagaan sane majaga ring korin pangkenge. 7 Tan dumade jeg wenten malaekat Ida Sang Panembahan nyeleg irika, tur kamar pangkenge kasinarin antuk galang. Malaekate punika ngedig palan Dane Petrus, nanginin dane, sarwi ngandika sapuniki: "Bangunja enggalang!" Duk punika antene jeg keles saking tangan danene. 8 Malaekate punika raris ngandika: "Tekekang sabuke muah saluk sepatun kitane." Dane Petrus sairing ring pangandikan malaekate punika. Sang malaekat malih ngandika: "Salukja jubah kitane, tur maija tututin manira." 9 Dane Petrus tumuli ngiringang malaekate punika medal saking pangkenge. Dane tan uning mungguing paindikan sane kamargiang antuk sang malaekat punika sujatinipun paindikan sane sujati nyekala. Pitaenang dane ragan danene nyumpena. 10 Sasampune sang kalih nglintangin genah pajagaan sane kaping pisan miwah sane kaping kalih, pamuputipun sang kalih rauh ring kori besine, inggih punika pamedale sane marep ka kota. Tan pararapan lawang korine punika mampakan, tur sang kalih raris medal. Sasampune rauh ring jaba, sang kalih raris mamargi kantos rauh ring tanggun margine, irika sang malaekat tan pararapan jeg malecat saking ajeng Dane Petrus. 11 Irika Dane Petrus wau eling ring raga, tumuli dane mabaos sapuniki: "Jani mara idewek pedas nawang, Ida Sang Panembahan ngutus malaekat Idane, tur Ida ngluputang idewek uli kakuasan Herodese muah uli sakancan paundukane ane edotanga baan anak Yahudine." 12 Sasampun dane makayunin paindikane punika, dane raris lunga ka jeroan Dane Maria, biang Dane Yohanes Markus. Akeh anake mapunduh sedekan ngastawa irika. 13 Dane Petrus nogdog lawang korine, raris kajagjagin antuk satunggiling panyeroan sane mawasta Rode. 14 Ipun pedas ring pangandikan Dane Petrus, duaning asapunika kabatek antuk liang manahipune kantos tan durus ipun ngampakang kori, nanging malaib mawali nguningayang, mungguing Dane Petrus wenten ring jaba. 15 Anake akeh punika mabaos ring ipun sapuniki: "Ne te nyai buduh!" Nanging ipun kukuh nguningayang, mungguing paindikane punika mula sawiakti sapunika. Anake akeh raris masaur sapuniki: "Ento suba malaekat Dane Petrus." 16 Daweg punika Dane Petrus terus nogdog korine tan papegatan. Pamuputipun anake akeh punika tumuli ngampakang lawange, tur rikala anake akeh manggihin Dane Petrus, raris sami pada angob. 17 Dane Petrus ngwangsitin anake akeh punika antuk tangan, mangda sampunang uyut. Irika Dane Petrus tumuli nuturang ring ipun sareng sami, indik danene sampun kamedalang saking pangkenge antuk Ida Sang Panembahan. Dane mabesen ring anake akeh punika, sapuniki: "Uningayangja indike puniki ring semeton Yakobus miwah parasemeton sane lianan." Wusan punika dane raris makaon saking irika, ngungsi genah sane lianan. 18 Benjangipun pasemengan, prajurite sami pada ewa, nakenang Dane Petrus. 19 Sang Prabu Herodes mrentahang mangda Dane Petrus kaserepang, nanging nenten kakeniang. Duaning punika ida raris mrentahang mangda pajagaane katetes tur katiwakin danda pati. Wusan punika Sang Prabu Herodes makaon saking wewengkon Yudea, lunga ka kota Kaisarea tur irika ida jenek malinggih. 20 Sang Prabu Herodes kalintang duka ring rakyat kota Tirus miwah kota Sidone. Rakyat kota Tirus miwah kota Sidone punika raris pada saadung jaga nangkil sinarengan ring Sang Prabu Herodes. Pinih riin ipun sareng sami nglelunyuhin Dane Blastus, prakangge ring purin ida sang prabu. Wus punika ipun raris nangkil ring Sang Prabu Herodes, nyadia nunas dame, santukan jagatipune polih pangan kinum saking jagat ida sang prabu. 21 Ring rahina sane sampun kapastiang, Sang Prabu Herodes ngrangsuk busana kagungan idane, tur malinggih ring singasanane, sarwi mapidarta ring jadmane akeh punika. 22 Irika anake akeh punika masuryak sapuniki: "Puniki boyaja manusa sane mabaos, nanging dewa sane masabda!" 23 Duk punika ugi malaekat Ida Sang Panembahan raris nglempag Sang Prabu Herodes santukan ida nenten ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa. Irika ida seda teda uled. 24 Duk punika sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa sayan sumebar tur sayan akeh anake miragiang tur pracaya ring Ida Hyang Yesus. 25 Sasampune Dane Barnabas miwah Dane Saulus muputang pakaryan miwah ayah-ayahan danene, dane raris mawali saking Yerusalem, tur ngajak Dane Yohanes Markus.

Pamargin Parautusan 13

1 Duk punika ring pasamuan kota Antiokia wenten makudang-kudang nabi miwah guru, inggih punika Dane Barnabas, Dane Simeon (sane kapesengin I Selem), Dane Lukius (uedan kota Kirene) miwah Menahem (sane pecak kapatiningin ring purin Sang Prabu Herodes) miwah Dane Saulus. 2 Rikala pasamuane pada ngaturang bakti ring Ida Sang Panembahan, maduluran mapuasa, tumuli wenten sabdan Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa ring pasamuane sapuniki: "Anehangja Barnabas muah Saulus dadiang kekeran Ulun, ia lakar pategenin Ulun gegaen ane suba pastiang Ulun buat ia ajaka dadua." 3 Pasamuane tumuli mapuasa miwah ngastawa, tur sasampun sang kalih kaungkulin antuk tangan, raris sang kalih kutus mangda lunga. 4 Saking pituduh Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa, Dane Barnabas miwah Dane Saulus raris mamargi ngungsi kota Seleukia, tur saking irika sang kalih raris malayar ka Pulo Siprus. 5 Ritatkala dane rauh ring kota Salamis, dane raris midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring perhyangan anak Yahudine. Dane taler ngajak Yohanes Markus buat nulungin dane sajeroning pakaryane punika. 6 Dane nglelana ring pulone punika kantos rauh ka kota Papos. Irika dane kapanggih ring anak Yahudi adiri, sane mawasta Baryesus. Anak Yahudine puniki ngadokang pangiwa tur dot mamanah dados nabi. 7 Ipun dados sawitran Dane Sergius Paulus, anak sane pradnyan, sane madeg dados gubernur ring pulone punika. Sang gubernur tumuli ngandikayang mangda Dane Barnabas miwah Dane Saulus nangkil ring dane, santukan dane mapakayunan mirengang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 8 Nanging sang kalih katungkasin antuk Elimas, (kadi asapunika wastanipune turah basa Yunani) sane ngadokang pangiwa punika, tur ipun ngusahayang pisan jaga malikang pakayunan sang gubernure mangda sampunang pracaya ring sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 9 Nanging Dane Saulus sane taler mapesengan Paulus, kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dane tumuli mandreng Elimas, sane ngadokang pangiwa punika, 10 raris mabaos sapuniki: "Ragane mula tuah pianak Ratun Setan! Ragane dadi musuh sakancan ane patut, ragane bek misi pangindrajala muah kacorahan mlagendah. Buina ragane tusing suud-suud madingang kasujatian Ida Sang Panembahan dadiang ragane paundukan ane bobab. 11 Ane jani tangan kakuasaan Ida Sang Hyang Widi Wasa bakal nibenin ragane. Ragane bakal buta tur makudang-kudang dina ragane tusing lakar ningalin." Pramangkin Elimas marasa paningalanipune kadi saputan tur ngraris tan manggihin punapa-punapi. Irika ipun pati gabag ngrereh anak jagi kaidihin tulung buat nandan ipun. 12 Rikala ngaksi paindikane asapunika, sang gubernur raris pracaya ring Ida Sang Panembahan. Dane kalintang angob ring paurukan indik Ida Sang Panembahan. 13 Dane Paulus sareng parasawitran danene raris malayar kesah saking kota Papos ngungsi ka kota Perga ring wewengkon Pampilia. Irika Dane Yohanes Markus nilar Dane Saulus miwah Barnabas mawali ka kota Yerusalem. 14 Saking kota Perga dane nglanturang pamargi ngantos rauh ring kota Antiokia wewengkon Pisidia. Ring rahina Sabate dane ngranjing ka perhyangan anak Yahudine tumuli malinggih irika. 15 Sasampun Pidabdab Torate miwah Cakepan Paranabine puput kawacen, parapamangkun perhyangane irika raris ngandikain anak mangda matur ring Dane Paulus sapuniki: "Inggih semeton, yening wenten pitutur sane ngranayang gargita manah parasemetone iriki, tiang nunas mangda semeton ledang ngandikayang." 16 Dane Paulus tumuli ngadeg tur ngwangsitin antuk tangannyane. Raris dane ngawitin mabaos, sapuniki: "Inggih semeton bangsa Israel miwah semeton sane boya Yahudi sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, pirengangja atur tiange puniki! 17 Panembahan bangsa Israele puniki sampun milih paraleluur iragane, tur Ida nadosang dane bangsa sane ageng daweg dane numpang wenten ring jagat Mesir. Malantaran kakuasaan sane agung Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nuntun dane sami medal saking jagat Mesire punika. 18 Tur petang dasa taun suenipun Ida sabar marep ring parisolah danene daweg ring tegal melakange. 19 Sasampun Ida ngaonang bangsa-bangsane pepitu sane wenten ring tanah Kanaan, Ida tumuli ngedumang tanahe punika ring dane, makadados cecatun danene, 20 kantos sawatara wenten samas seket taun suenipun. Wusan punika Ida mapaica hakim-hakim ring dane, kantos rauh ring masan panyeneng dane Nabi Samuel. 21 Tur ritatkala paraleluur iragane mapinunas mangda madue prabu, Ida Sang Hyang Widi Wasa maicayang Ida Saul okan Dane Kis, saking katurunan Benyamin. Ida sane madeg dados prabu petang dasa taun suenipun. 22 Sasampune Ida Saul kasurudang lungguh, Ida Sang Hyang Widi Wasa raris ngadegang Ida Daud dados sang prabun leluur iragane sareng sami. Sapuniki sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, ngeniang indik Ida Daud: 'Ulun suba maan anak madan Daud pianak Isaine, anak ane ledangin Ulun, ane lakar nglaksanayang saananing ane uduhang Ulun teken ia.' 23 Ida Hyang Yesus punika sentanan Sang Prabu Daud, sane sampun kadegang dados Juru Rahayun bangsa Israele antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, sakadi sane sampun janjiang Ida. 24 Sadurung Ida Hyang Yesus ngawitin pakaryan Idane, Dane Yohanes sampun midartayang ring sawatek bangsa Israele, mangda ipun sami pada ngesehin pepinehnyane, tur mangda ipun pada kalukat. 25 Rikala Dane Yohanes makire muputang pakaryan danene, dane mabaos ring anake akeh, sapuniki: 'Sapasirake pitaenang ragane tiang puniki? Tiang puniki boya anak sane ajap-ajap ragane. Nanging pedasinja! Ida jaga rauh ungkuran ring tiang; kadi rasa jaga ngembusin sepatun Idane kewanten tiang nenten purun.' 26 Inggih parasemeton tiange, parasentanan Dane Abraham miwah sawatek bangsa sane boya Yahudi, sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, mungguing Orti Rahayune punika sampun karauhang ring iraga. 27 Santukan sakancan anak sane wenten ring kota Yerusalem miwah parapamimpinnyane nenten uning, mungguing Ida punika Sang Juru Rahayu, maliha ipun sami pada nenten ngresep ring sabdan nabine sane kawacen nyabran rahina Sabat. Nanging yadiastun kadi asapunika, ipun pada negepin sabdan paranabine punika, malantaran ipun nibakang danda pati ring Ida Hyang Yesus. 28 Nanging yadiastun nenten polih jalaran buat nibakang danda pati ring Ida, ipun sami pada mapinunas ring Dane Pilatus mangda Ida kasedayang. 29 Maliha sasampune ipun sami pada nglaksanayang saluiring paindikan sane kasuratang ring Cakepan Sucine, ngeniang indik Ida Hyang Yesus, Ida raris katedunang saking salibe tumuli kapendem. 30 Nanging Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida saking pantaran anake padem, 31 tur makudang-kudang rahina suenipun Ida makantenang raga ring anake sane sampun ngiring Ida saking wewengkon Galilea ka kota Yerusalem. Sane mangkin anake punika sami pada dados saksin Idane marep ring bangsa Israel. 32 Tur sane mangkin tiang ngortiang Orti Rahayune puniki ring semeton sinamian, inggih punika indik janji sane sampun kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, ring paraleluur iragane, mangkin sampun tegepang Ida ring iraga, parakaturunan danene, malantaran Ida nangiang Ida Hyang Yesus saking pantaran anake padem. Sakadi sane kasurat ring Cakepan Kidunge sane kaping kalih, kadi asapuniki: Cening mula Putran Ulun. Didinane jani Ulun dadi Ajin ceninge.' 34 Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nangiang Ida saking pantaran anake padem tur Ida tan pacang kabanggayang nemu winasa. Indike punika kasinahang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, sajeroning sabdan Idane sane sapuniki: Ulun bakal maicayang teken cening merta ane suci tur anyar, ane suba janjiang Ulun teken Daud.' 35 Sakadi sabdan Idane ring Cakepan Kidunge sane lianan, sapuniki: Palungguh IRatu nenten jaga manggayang parekan druene sane astiti bakti jaga nemu winasa.' 36 Mungguing Ida Sang Prabu Daud sampun ngiring pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa duk masa panyeneng idane, tur wus punika ida raris seda, tur kapendem ring samping paraleluur idane, tur ida sampun winasa. 37 Nanging Ida Hyang Yesus sane katangiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa saking pantaran anake padem punika nenten kadi asapunika. 38 Inggih parasemeton tiange, semeton sareng sami patut taler tatas uning, wantah malantaran Ida Hyang Yesus pangampuran dosa punika kapidartayang ring semeton. Maliha wantah sajeroning Ida kewanten asing-asing anak sane pracaya ring Ida, prasida bebas saking sakancan dosannyane. Indike punika tan prasida pangguh semeton ring Pidabdab Torat Dane Musane. 40 Duaning asapunika, pada yatnaja, mangda paindikane sane kasabdayang antuk paranabine sampunang nibenin parasemeton, inggih punika: 41 'Ih sawatek anak ane demen nganistayang! Pada makesiab tur matija kita. Sawireh, dimasan kitane jani, Ulun nglaksanayang gegaen ane tusing lakar pracayain kita, yadiastun lakar ada anak ane nuturang teken kita.'" 42 Ritatkala Dane Paulus miwah Barnabas medal saking perhyangane punika, dane katurin antuk anake akeh, mangda ledang malih midartayang paindikane punika ring ipun sareng sami ring rahina Sabate sane jaga rauh. 43 Sasampun anake usan mabakti, akeh anak Yahudi miwah anak sane boya Yahudi, nanging ipun magama Yahudi, pada ngiringang Dane Paulus miwah Barnabas. Sang kalih nguruk tur mituturin ipun, mangda ipun sami pada pageh urip sajeroning sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 44 Ring rahina Sabate sane pungkuran, sawatek anake sane ring kotane punika pada rauh miragiang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 45 Rikala sakancan anak Yahudine manggihin anake katah punika, ipun sami iri ati tan sipi, tur nungkasin sane kabaosang antuk Dane Paulus tur nganistayang dane. 46 Nanging Dane Paulus miwah Barnabas sumingkin wanen mabaos, sapuniki: "Sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa kapingarep mula patut kapidartayang ring parasemeton. Nanging santukan semeton nulak sabdane punika, tur semeton marasa nenten pantes jaga muponin urip langgeng, duaning punika tiang jaga nilar semeton, tur jaga ngrauhin parabangsane sane boya Yahudi. 47 Santukan sapuniki pituduh Ida Sang Panembahan ring tiang: Ulun suba netepang kita dadi suluh pabuat bangsa-bangsane ane tidong Yahudi muah dadi jalaran karahayuane buat gumine makejang.'" 48 Rikala parabangsane sane boya Yahudi miragi paindikane punika, ipun sami pada gargita tur ngluihang sabdan Ida Sang Panembahan. Maliha anake sane sampun kapastiang muponin urip langgeng, sami pada pracaya. 49 Sabdan Ida Sang Panembahan tumuli sumebar milehan ring wewengkon jagate irika. 50 Nanging anak Yahudine raris ngoles parapangageng jagate irika miwah anak istri sane sulinggih saking pantaran bangsa-bangsane sane boya Yahudi, sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dane makasami pada ngawinang Dane Paulus miwah Barnabas nandang sangsara, tur katundung mangda makaon saking wewengkonnyane. 51 Sang kalih tumuli ngetebang buke saking tlapakan cokor danene, pinaka dados upasaksi marep ring jadmane irika. Dane raris mamargi ka kota Ikonium. 52 Pasamuane ring kota Antiokia sami pada kabekin antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah kaliangan.

Pamargin Parautusan 14

1 Ring kota Ikonium Dane Paulus miwah Barnabas ngranjing ka perhyangan anak Yahudine, tur irika dane midartayang sabdan Ida Sang Panembahan sabecik-becikipun, kantos akeh anak Yahudine miwah anak boya Yahudi pracaya ring Ida Hyang Yesus. 2 Nanging anak Yahudine sane nenten nyak pracaya, ipun raris ngoles sakancan anake sane boya Yahudi punika, tur malikang pepinehnyane, mangdane ipun geting ring parasemeton sane sampun ngiring Ida Hyang Yesus. 3 Dane Paulus miwah Barnabas sada sue jenek irika, tur dane wanen pisan midartayang indik Ida Sang Panembahan. Pidartan danene indik sih pasuecan Idane, kapituiang olih Ida Sang Panembahan, malantaran Ida maicayang kakuasaan ring dane buat ngadakang praciri miwah katawahan. 4 Anake katah sane ring kotane punika tumuli maroang-roangan, wenten sane maroang ring anak Yahudi, wenten sane maroang ring parautusan Ida Hyang Yesus. 5 Irika anake sane boya Yahudi miwah anak Yahudine, kasarengin antuk parapamimpinnyane, ngrincikang daya jaga nyangsarain miwah jaga nimpugin parautusane punika antuk batu. 6 Ritatkala parautusane tangeh ring paindikane punika, dane raris magingsir ka kota Listra miwah kota Derbe, inggih punika kota-kota ring wewengkon Likaonia miwah ring wewengkon saider kota-kotane punika. 7 Irika dane midartayang Orti Rahayu. 8 Ring kota Listra wenten anak sane buntut ipun lemet, ipun rumpuh ngawit saking wau lekad, tur nenten naenin nyidayang mamargi. 9 Ipun negak miragiang Dane Paulus mabaos. Dane Paulus ngaksi mungguing anake punika pracaya ring Ida Hyang Yesus nyidayang kasegerang, punika awinanipun dane raris mandreng anake punika, 10 sarwi ngandika sada jangih, sapuniki: "Bangunja majujuk apanga jegjeg!" Anake punika raris magebras bangun, tumuli mamargi irika milehan. 11 Rikala anake akeh punika ngantenang paindikan sane kalaksanayang antuk Dane Paulus punika, ipun sami raris pada jerit-jerit nganggen basa Likaonia, sapuniki: "Paradewane suba nyekala marupa manusa tur suba ngrauhin iraga." 12 Dane Barnabas tumuli kaparabin Seus miwah Dane Paulus kaparabin Hermes, santukan dane sane mapidarta. 13 Pamangkun Dewa Seuse, sane perhyangannyane wenten ring jabaan kotane, rauh makta lembu muani miwah sekar ka pemedal kotane. Irika pamangku punika miwah anake akeh mapakayun jaga ngaturang aturan ring parautusan Ida Hyang Yesus. 14 Riwau Dane Barnabas miwah Paulus mireng paindikan sane jaga kalaksanayang antuk anake akeh punika, sang kalih raris nguek panganggennyane tumuli malaib ka tengah-tengah anake katah punika, saha jerit-jerit sapuniki: 15 "Inggih ida dane sareng sami, napi awinan ragane mapakardi kadi asapuniki? Tiang sareng kalih puniki wantah manusa pada, pateh sakadi ragane. Sane mangkin tiang iriki misadia nglumbrahang Orti Rahayu mangdane ida dane sareng sami pada ngutang paindikan sane tan paguna puniki, tumuli mawali astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa sane jumeneng langgeng, sane ngardi akasa, jagat, segara miwah sadagingipun makasami. 16 Duke nguni Ida manggayang parabangsane sami pada ninutin pamarginnyane suang-suang. 17 Nanging yadiastu kadi asapunika Ida setata nyinahang ragan Idane, malantaran paindikan-paindikan sane becik sane kardi Ida, inggih punika: Ida nurunang sabeh saking langite miwah maicayang masan mupu sane becik ring ragane. Ida mapaica pangan kinum miwah kaliangan ring ragane." 18 Yadiastu parautusane punika mabaos kadi asapunika, nanging dane tan mrasidayang nawengin anake akeh sane jaga ngaturang aturan ring dane. 19 Duk punika wenten makudang-kudang anak Yahudi rauh saking kota Antiokia wewengkon Pisidia miwah kota Ikonium. Ipun ngoles anake akeh ngantos sami pada maroang ring ipun. Irika ipun sareng sami ngencurin Dane Paulus antuk batu, tumuli kapaid kabakta ka jabaan kotane, santukan pitaenang ipun dane sampun seda. 20 Nanging ritatkala anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus ngiter dane, dane raris matangi tur mawali ngranjing ka kota. Benjangipun dane miwah Dane Barnabas mamargi ka kota Derbe. 21 Ring kota Derbe Dane Paulus miwah Dane Barnabas midartayang Orti Rahayu tur makeh dane polih sisia irika. Wus punika dane raris mawali ka kota Listra, ngraris ka kota Ikonium miwah ka kota Antiokia wewengkon Pisidia. 22 Irika dane mituturin pasamuane mangda ipun pageh tur enteg manahnyane sajeroning kapracayan. Sapuniki pitutur danene: "Buat ngranjing dados kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa, iraga tan pariwangde jaga nandang sangsara." 23 Ring sabilang pasamuan, parautusan Ida Hyang Yesus ngadegang panglingsir buat pasamuane punika. Malantaran ngastawa miwah mapuasa parautusane punika ngaturang parapanglingsire punika ring Ida Sang Panembahan, sane maraga pancer kapracayan danene. 24 Sasampune nylajah wewengkon Pisidia, dane raris rauh ring wewengkon Pampilia. 25 Irika dane midartayang Orti Rahayu punika ring kota Perga tur wusan punika dane raris mamargi ka kota Atalia. 26 Saking irika dane malayar ka kota Antiokia, genah dane pecak kasuksrahang ring sajeroning sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa, buat negen pakaryan sane sampun puputang dane punika. 27 Tatkala dane rauh ring kota Antiokia, dane raris munduhang pasamuane. Irika dane nuturang ring pasamuane sapariindik sane sampun kakardi olih Ida Sang Hyang Widi Wasa malantaran dane miwah indik Ida sampun makbak margi buat bangsa-bangsane sane boya Yahudi mangdane ipun pracaya ring Ida Hyang Yesus. 28 Irika dane jenek ngantos sue sareng-sareng ring pasamuane.

Pamargin Parautusan 15

1 Duk punika wenten makudang-kudang anak rauh saking wewengkon Yudea ka kota Antiokia, raris ngurukang ring semeton pasamuane irika, sapuniki: "Yening semeton nenten kasunat manut tata cara sane kamanggehang olih Pidabdab Torat Dane Musa, semeton tan pacang polih rahayu." 2 Nanging Dane Paulus miwah Barnabas banget pisan nungkasin paurukan anake punika. Duaning punika pasamuane irika raris sararem ngutus Dane Paulus miwah Barnabas kasarengin antuk makudang-kudang semeton saking kota Antiokia, mangda tangkil ring parautusan Ida Hyang Yesus miwah ring parapanglingsire ring kota Yerusalem buat nunasang paindikane punika. 3 Dane sareng sami tumuli kaateh antuk pasamuane ngantos rauh ring jabaan kotane. Dane mamargi nglintang ring wewengkon Penisia miwah ring wewengkon Samaria. Ring wewengkon kota-kota punika dane pada nuturang indik parabangsane sane boya Yahudi sampun ngesehin pepineh tur ngutang dosa-dosannyane raris mabakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Paindikane punika ngawinang parasemetone irika sami liang pisan. 4 Ritatkala dane rauh ring kota Yerusalem, dane katampi antuk pasamuane, parautusan Ida Hyang Yesus miwah parapanglingsire. Dane tumuli nartayang saluiring paindikan sane sampun kakardi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa malantaran pakaryan danene. 5 Nanging wenten makudang-kudang anak saking golongan Parisi sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, rauh tur mabaos sapuniki: "Sawatek anake sane boya Yahudi, ipun patut kasunat, tur ipun patut satinut ring pituduh Pidabdab Torat Nabi Musane." 6 Parautusan Ida Hyang Yesus miwah panglingsire raris ngwentenang paruman agung buat nimbangang paindikane punika. 7 Sasampune sue matetimbangan, Dane Petrus raris ngadeg tur mabaos sapuniki: "Inggih parasemeton sinamian. Semeton wikan mungguing saking pangawit Ida Sang Hyang Widi Wasa milih tiang saking pantaran semetone, buat jaga midartayang Orti Rahayu punika ring bangsa-bangsane sane boya Yahudi, mangdane ipun miragi tur pracaya ring Ida Hyang Yesus. 8 Samaliha Ida Sang Hyang Widi Wasa sane wikan ring daging pepineh manusane, sampun nyinahang sih pasuecan Idane ring bangsa-bangsane sane boya Yahudi punika, malantaran Ida maicayang Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa ring ipun, pateh sakadi ring iraga. 9 Ida nenten pisan minayang ipun ring iraga. Ida nyuciang pepinehipune, malantaran ipun pada pracaya ring Ida Hyang Yesus. 10 Duaning asapunika, punapi awinanipun sane mangkin semeton mapakayun jaga mintonin Ida Sang Hyang Widi Wasa, malantaran semeton maicayang tetegenan ring anak sane pracaya, inggih punika tetegenan sane tan sida antuka negen olih paraleluur iragane, wiadin olih iraga sareng sami? 11 Sampunangja sapunika! Iraga pracaya tur karahayuang malantaran sih pasuecan Ida Hyang Yesus. Kadi asapunika taler ipun." 12 Sawatek sane parum irika sami pada meneng, tumuli miragiang tutur Dane Barnabas miwah Paulus, ngeniang indik sakancan katawahan miwah praciri sane sampun kaadakang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa ring pantaran bangsa-bangsane sane boya Yahudi, malantaran pakaryan danene. 13 Sasampune sang kalih puput mabaos, Dane Yakobus raris mabaos sapuniki: "Inggih parasemeton pirengangja atur tiange! 14 Iwau Dane Simon sampun nyritayang indik Ida Sang Hyang Widi Wasa saking pangawit sampun nyinahang sih pasuecan Idane ring bangsa-bangsane sane boya Yahudi, malantaran Ida nyelik kaula saking pantaran bangsa-bangsane punika dados padruen Idane. 15 Indike punika adung pisan ring pangandikan paranabine, sakadi sane sinurat sapuniki: 16 'Pangandikan Ida Sang Panembahan: Dimani wekas Ulun bakal buin malipetan, tur Ulun bakal nyujukang umah Daude ane suba uug. Uug-uugane ento lakar benahin Ulun. 17 Apanga sakancan anake ane lenan lakar ngulati Ida Sang Panembahan muah sawatek bangsane ane tidong Yahudi, ane suba selik Ulun dadi kaulan Ulun. 18 Aketo sabdan Ida Sang Panembahan, ane suba kasinahang uli pangawit.'" 19 Sapanglanturipun Dane Yakobus mabaos sapuniki: "Kamanah antuk tiang, tan patut iraga makewehin parabangsane sane boya Yahudi sane mawali astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. 20 Nanging, iraga patut nulis surat, mituturin ipun, mangda ipun sampunang naar dedaaran sane cemer, inggih punika surudan paradewane. Samaliha mangda ipun ngeret budi marep ring solahe sane cabul-cabul miwah sampunang naar ulam sane kawitnya saking buron padem tan ulihan matampah miwah sampunang naar getih. 21 Santukan Pidabdab Torat Dane Musa sampun saking nguni kawacen sabilang rahina Sabat ring perhyangan, tur rauh mangkin kapidartayang ring sakancan kotane." 22 Sasampune punika parautusane miwah parapanglingsire kasarengin antuk pasamuane makasami, raris sararem milih makudang-kudang anak saking pantaran pasamuane, jaga kutus ka kota Antiokia buat nyarengin Dane Paulus miwah Barnabas. Dane sareng sami milih Yudas, sane kapesengin Barsabas miwah Silas. Sang kalih puniki mula kajiang antuk parasemetone irika. 23 Sang kalih raris kaserahin surat sane asapuniki daging ipun: "Saking tiang, iparautusan, parapanglingsir miwah parasemeton ragane makasami ngaturang pangayu bagia ring parasemeton sami sane kawitnyane saking bangsa-bangsa boya Yahudi, sane wenten ring kota Antiokia wewengkon Siria miwah wewengkon Kilikia. 24 Tiang sampun miragi, mungguing wenten makudang-kudang anak saking pantaran tiange, sane sampun makewuhin semeton, saha ngranayang semeton pada bingung malantaran paurukanipune. Sujatinipun tiang tan pisan wenten nguduhang ipun buat ngurukang paindikane punika. 25 Punika awinan tiang sareng sami raris paum, tumuli sararem milih makudang-kudang utusan buat ngrauhin semeton. Parautusane punika jaga rauh sinarengan ring Barnabas miwah Paulus, timpal iragane sane sayang, 26 sane sampun ngetohang uripnyane buat ngayahin Panembahan iragane Ida Hyang Yesus Kristus. 27 Tiang ngutus Yudas miwah Silas, sane jaga nlehtehang, paindikan sane munggah ring surate puniki. 28 Santukan Ida Sang Hyang Roh Suci miwah tiang sareng sami sampun pada adung, tan jaga mabaatin semeton antuk tetegenan sane lianan, sajawining paindikan sane perlu puniki: 29 sampunangja semeton ngajeng surudan, rah miwah ulam sane kawitnya saking buron sane padem tan malantaran katampah; tur semeton patut ngeret budi marep ring parisolahe sane cabul-cabul. Yening semeton nglaksanayang paindikan sane kadi asapunika, semeton malaksana becik. Inggih puput rauh iriki, dumadakja sami pada rahajeng." 30 Sang kalih raris mapamit, tumuli mamargi ka kota Antiokia. Irika dane nyangkepang pasamuane, tur nyerahang surate punika. 31 Sasampun pasamuane ngwacen surate punika, ipun sami pada liang santukan daging surate punika nglipurang ipun sareng sami. 32 Dane Yudas miwah Silas, sane taler maraga nabi, sue mituturin lan ngentegang manah parasemetone irika. 33 Sasampune dane jenek irika makudang-kudang rahina, sang kalih raris katurin mamargi saha rahayu, buat mawali ring sang sane sampun ngutus dane. 34 Nanging Dane Silas mapakayun jaga jenek irika. 35 Dane Paulus miwah Barnabas sada sue jenek ring kota Antiokia. Irika akeh wenten anak lian sane nyarengin dane nguruk miwah midartayang sabdan Ida Sang Panembahan. 36 Sasampune maletan sada sue, Dane Paulus raris mabaos ring Dane Barnabas, sapuniki: "Ngiringja iraga mawali malih nelokin semeton-semeton iragane ring kota-kotane sane pecak genah iragane midartayang sabdan Ida Sang Panembahan, mangdane iraga uning kadi asapunapi kawentenannyane." 37 Dane Barnabas mapakayunan jaga ngajak Dane Yohanes Markus, 38 nanging manut tetimbangan Dane Paulus nenten patut dane kajak, santukan sane riin dane sampun tan kayun nyarengin sang kalih ring wewengkon Pampilia. 39 Indike punika ngranayang tungkas banget pisan ring pantaran sang kalih. Dane Barnabas raris ngajak Dane Markus, malayar ka Pulo Siprus. 40 Nanging Dane Paulus raris ngajak Dane Silas. Sasampune dane katurang ring sajeroning sih pasuecan Ida Sang Panembahan olih parasemetone, dane raris kesah saking irika. 41 Dane mamargi nylajah jagat Siria miwah Kilikia, ngukuhang pasamuan-pasamuane irika.

Pamargin Parautusan 16

1 Dane Paulus nglanturang pamargi ngantos rauh ring kota Derbe miwah kota Listra. Irika wenten satunggiling anak pracaya ring Ida Hyang Yesus mapesengan Timotius. Biang danene anak Yahudi, taler sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, nanging ajin danene anak Yunani. 2 Parasemeton ring kota Listra miwah ring kota Ikonium makasami maosang, mungguing Timotius punika anak sane becik parisolahnyane. 3 Dane Paulus mapakayunan ngajak Timotius lunga nyarengin dane. Irika dane raris ngandikayang mangda Dane Timotius kasunat, santukan sawatek anak Yahudi sane wenten ring kota Listra miwah kota Ikonium sami pada uning, mungguing ajin Timotiuse punika anak Yunani. 4 Sajeroning pamargin danene nylajah kota-kota, dane muat kaputusan-kaputusan sane sampun kararemin antuk parautusan Ida Hyang Yesus miwah parapanglingsire ring kota Yerusalem. Kaputusan-kaputusan punika karauhang ring pasamuan-pasamuane, tur kadulurin piteket mangda pasamuane ninutin kaputusane punika. 5 Kenginan antuk punika kapracayan pasamuane kakukuhang tur sayan sue pasamuane sayan maweweh akehnyane. 6 Dane mamargi nylajah wewengkon Prigia miwah Galatia, santukan Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa nenten nglugrain dane midartayang Orti Rahayu ring wewengkon Asia. 7 Rikala dane rauh ring tepi siring tanah Misiane, dane ngindayang jaga ngranjing ka wewengkon Bitiniane, nanging tan kalugrain antuk Roh Ida Hyang Yesus. 8 Punika awinan dane raris mamargi nglintang ring wewengkon Misia tur ngungsi ka kota Troas. 9 Ring wengi punika Dane Paulus polih sipta jati, inggih punika dane nyingakin wenten anak Makedonia, majujuk ring tepi siring jagat Makedoniane tur mapinunas sapuniki: "Rarisangja rauh mriki nulungin tiang!" 10 Sasampune Dane Paulus polih sipta jati punika, digelis tiang sareng sami makinkin jaga ngungsi ka wewengkon Makedonia. Santukan sampun pasti antuk tiang sareng sami, mungguing Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun ngesengin tiang buat midartayang Orti Rahayu punika ring jadmane irika. 11 Tiang sareng sami kesah saking kota Troas, raris malayar ka Pulo Samotrake, tur benjangipun tiang rauh ring kota Neapolis. 12 Saking irika tiang ka kota Pilipi, inggih punika kota sane penting ring wewidangan Makedonia. Kota punika kotan anak Roma. Irika tiang jenek makudang-kudang rahina suenipun. 13 Ring rahina Sabate tiang medal saking kota. Tiang mamargi nuluh sisin tukad, santukan sampun pitaenang tiang mungguing irika wenten genah mabakti buat anak Yahudi. Sasampune kapanggih, tiang raris negak tur mabaos ring paraeluh-eluhe sane mapunduh irika. 14 Saking pantaran anake sane miragiang baos tiange, wenten anak eluh adiri sane mawasta Lidia, saking kota Tiatira, geginanipune madagang wastra ungu. Ipun mula anak eluh sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ida Sang Panembahan raris nutdut manahipune buat nelebang baos Dane Paulus. 15 Ipun miwah sakulawarganipune sami raris kalukat. Wusan punika ipun raris ngundang tiang sareng sami, sapuniki baosipune: "Yening manut pamanggih semeton sareng sami, mungguing tiang puniki sujati pracaya ring Ida Sang Panembahan, ngiringja makolem ring umah tiange!" Tur banget pisan pangedihipune mangda tiang sareng sami mrika. 16 Sedek rahina anu, rikala tiang mamargi ka genahe mabakti punika, tiang macunduk ring satunggiling panyeroan sane karangsukan setan sane ngawinang ipun mrasidayang nenung. Malantaran tenungipune punika, ipun akeh ngrauhang jinah pabuat parapamekelipune. 17 Panyeroane punika nututin Dane Paulus miwah tiang sareng sami saha gelur-gelur sapuniki: "Anake ene parekan Ida Sang Hyang Widi Wasa Ane Maha Luur! Ia midartayang teken jerone, paundukan ane ngranayang jerone rahayu." 18 Ngantos makudang-kudang rahina suennya ipun malaksana kadi asapunika. Indike punika ngawinang Dane Paulus duka pisan, tumuli dane matolihan tur mabaos ring setane punika, sapuniki: "Malantaran parab Ida Hyang Yesus Kristus, kai nunden iba pesu uli anake eluh ento!" Duk punika ugi setane punika medal saking anake eluh punika. 19 Rikala parapamekelne tangeh, mungguing malantaran punika ipun tan malih jagi mrasidayang polih jinah, ipun raris ngejuk Dane Paulus miwah Dane Silas, tumuli kapaid ka genah anake paum, jaga katangkilang ring ajeng parapangageng kotane. 20 Sasampune rauh irika, sang kalih tumuli katurang ring parapangageng kotane, sapuniki aturnyane: "Jadmane puniki jadma Yahudi tur ipun ngawinang iur kotan iragane. 21 Ipun ngurukang adat istiadat sane tungkas ring pidabdab iragane. Iraga puniki anak Roma, tur nenten wenang nampi wiadin ninutin adat istiadat anake puniki." 22 Jadmane katah punika taler sareng ngrejeng Dane Paulus miwah Dane Silas. Irika parapangageng kotane nguek panganggen sang kalih, tur ngandikayang mangda sang kalih kapecutin. 23 Sasampune sang kalih kapecutin ping kuda-kuda, sang kalih tumuli kapangkeng tur pangageng pangkenge kapangandikain mangda sampunang tuleman nyaga sang kalih. 24 Satinut ring prentahe punika, pangageng pangkenge raris ngranjingang sang kalih ka kamar pangkenge sane paling di tengah, tur cokor danene kablagbag. 25 Sawatara tengah wengi Dane Paulus miwah Silas raris ngastawa tur makidung muji Ida Sang Hyang Widi Wasa. Nara pidanane sane lianan sami pada miragiang dane. 26 Tan dumade jeg wenten linuh ageng pisan, ngantos dasar pangkenge punika magejeran. Duk punika ugi jelanan-jelanan pangkenge makasami mampakan, tur ante miwah blagbage pada keles saking nara pidanane sami. 27 Pangageng pangkenge tumuli matangi, tur rikala dane nyingakin jelanan-jelanan pangkenge mampakan, pitaenang dane paranara pidanane sami sampun minggat. Irika dane raris ngaud klewang, mapakayunan nyuduk raga. 28 Nanging Dane Paulus raris nyerit banget pisan, sapuniki: "Sampunangja nyengkalen raga! Tiang sareng sami kantun iriki!" 29 Irika pangageng pangkenge raris ngandikayang anak ngrereh sundih, dane raris malaib ka tengah tur ngejer makakeb ring cokor Dane Paulus miwah Silas. 30 Wus punika dane raris ngatehang Dane Paulus miwah Silas medal, sarwi dane mataken sapuniki: "Ih jero, punapike sane patut laksanayang tiang, mangdane tiang polih rahayu?" 31 Dane Paulus miwah Silas masaur sapuniki: "Pracayaja ring Ida Hyang Yesus, janten ragane pacang rahayu, inggih punika ragane miwah sakulawargan ragane." 32 Wusan punika sang kalih tumuli midartayang sabdan Ida Sang Panembahan ring pangageng pangkenge punika miwah ring anake lianan sane wenten ring jeroan danene. 33 Daweg punika ugi pangageng pangkenge punika raris ngambil sang kalih, tur nyutsutin kanin-kanin danene. Duk punika taler pangageng pangkenge miwah sakulawargan danene sami kalukat. 34 Dane raris ngiringang Dane Paulus miwah Silas ka jeroan danene, tur irika sang kalih katamiu. Dane miwah sakulawargan danene sami pada liang, santukan sane mangkin dane pracaya ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. 35 Benjang semengipun parapangageng kotane ngutus prakangge ngrauhin pangageng pangkenge punika tur kapangandikain sapuniki: "Bebasangja anake ane dadua ento!" 36 Duaning punika pangageng pangkenge raris ngrauhang indike punika ring Dane Paulus, sapuniki: "Parapangageng kotane sampun ngandikayang mangda ragane miwah Silas kabebasang. Durusang mangkin medal, tur mamargija mangda rahayu." 37 Nanging Dane Paulus raris mabaos ring prakanggene punika sapuniki: "Tiang puniki tan wenten iwang punapa-punapi; nanging tiang sampun kapecutin ring arep anake akeh, tur kacelepang ka pangkenge, yadiastun tiang puniki warga negara Roma! Tur sane mangkin tiang kapangandikain medal saking silib! Tan pisan patut kadi asapunika. Parapangageng kotane punika patutipun rauh mriki mebasang tiang." 38 Paraprakanggene punika raris nguningayang baos Dane Paulus punika ring parapangageng kotane. Wau dane miragi mungguing Dane Paulus miwah Silas punika warga negara Roma, dane sami pada ajerih. 39 Duaning punika dane sami raris nunas ampura ring Dane Paulus miwah Silas. Wus punika dane raris ngatehang Dane Paulus miwah Silas medal saking pangkenge, tur mapinunas ring sang kalih mangda makaon saking kotane punika. 40 Dane Paulus miwah Silas raris medal saking pangkenge tumuli mamargi ngungsi ka umah Lidiane. Irika dane kapanggih ring parasemeton sane wenten irika. Sasampune dane mapaica panglipur ring parasemetone punika, sang kalih tumuli mamargi kesah saking irika.

Pamargin Parautusan 17

1 Dane Paulus miwah Dane Silas mamargi nglintang ring kota-kota Ampipolis miwah Apolonia kantos rauh ring kota Tesalonika. Ring kota Tesalonika wenten satunggiling perhyangan anak Yahudi. 2 Dane Paulus raris ngranjing ka perhyangane punika sakadi kabiasaan danene. Irika dane marerasan sareng anake akeh ngeniang daging Cakepan Sucine, neren ngantos tigang rahina Sabat suenipun. 3 Dane nerangang tur muktiang ring anake akeh irika, mungguing Sang Prabu Sane Sampun Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa punika, patut nandang sangsara seda, nanging Ida nyeneng malih saking pantaran anake padem. Sapuniki baos Dane Paulus: "Ida Hyang Yesus sane tuturang tiang ring ragane puniki, tan tios wantah Ida Sang Prabu Sane Sampun Kajanjiang punika." 4 Makudang-kudang anak saking pantaran anake punika wenten sane pracaya ring Ida Hyang Yesus raris matunggilan ring Dane Paulus miwah Silas. Maliha akeh taler wenten anak Yunani sane nyungsung Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah paraistri sane sulinggih pada pracaya ring Ida Hyang Yesus raris matunggilan ring parautusan Ida Hyang Yesus. 5 Nanging sakancan anak Yahudine sami pada iri ati, tumuli ipun munduhang soroh wong dura cara sane wenten ring margi-margine. Ipun sami ngadakang iur ring kotane punika tur ngrejeng umah Yasone, misadia ngrereh Dane Paulus miwah Silas jaga kabakta medal ka arepan anake akeh punika. 6 Nanging rikala Dane Paulus miwah Silas nenten keniang ipun irika, anake punika raris maid Yason miwah makudang-kudang semeton tiosan, katurang ka ajeng pangageng kotane irika. Anake punika raris pada pagelur sapuniki: "Jadmane sane sampun ngae iur ring jagate sami, sane mangkin ipun sampun rauh ring kotan iragane. 7 Tur Yason sampun nampi anake punika madunungan ring umahipune. Ipun sami pada nungkasin uger-uger Ida Sang Nata Ratu malantaran ipun maosang, mungguing wenten sang prabu lianan, sane maparab Yesus." 8 Malantaran baos anake punika, anake akeh miwah parapangageng kotane sami pada bingung. 9 Parapangageng kotane ngandikayang mangda Yason miwah semeton-semeton sane lianan pada naur jinah tanggungan, manut sakadi sane sampun kapastiang. Sasampune ipun naur, wau ipun kabebasang. 10 Sasampune wengi, digelis parasemetone irika mapinunas ring Dane Paulus miwah Dane Silas mangda dane mamargi ka kota Berea. Sarauh danene irika, dane raris ngranjing ka perhyangan anak Yahudine. 11 Anak Yahudine ring kota Berea pepinehipune becikan bandingang ring anak Yahudine sane ring kota Tesalonika. Ipun sami pada geleng miragiang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur nyabran rahina ipun ngulik Cakepan Suci, mangdane ipun tatas uning, punapike tutur Dane Paulus punika sawiakti manut ring kecap Cakepan Sucine punika. 12 Saking pantaran anake punika, akeh sane pada pracaya ring Ida Hyang Yesus. Samaliha akeh taler paraistri sane sulinggih miwah paralanang bangsa Yahudine sane pada pracaya ring Ida Hyang Yesus. 13 Nanging rikala sawatek anak Yahudine sane ring kota Tesalonika miragi mungguing Dane Paulus taler midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring kota Berea, ipun raris pada rauh mrika tumuli ngoles tur ngawinang bingung pepineh anake akeh. 14 Parasemetone irika raris ngaturin Dane Paulus mangda digelis lunga ka pasisi, nanging Dane Silas miwah Timotius kantun jenek ring kota Berea. 15 Anake sane ngiringang Dane Paulus punika nyarengin dane ngantos rauh ring kota Atena. Sasampune rauh irika anake sane ngiringang punika raris mawali tur makta pabesen Dane Paulus, mangda Dane Silas miwah Dane Timotius digelis ngrauhin dane. 16 Risedek Dane Paulus nyantosang Dane Silas miwah Timotius ring kota Atena, pakayunan danene kalintang kosekan manggihin kotane punika bek madaging arca. 17 Punika awinanipun dane marerasan ring perhyangan anak Yahudine sareng paraanak Yahudi miwah anak boya Yahudi sane astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Kadi asapunika taler nyabran rahina dane marerasan ring pasare sareng anak sane panggihin dane irika. 18 Irika taler wenten guru golongan Epikuros miwah golongan Stoa saling alap bebaos sareng dane. Wenten sane mabaos sapuniki: "Apa lakar orahanga teken jlemane ane buka kedis becicane ene?" Wenten malih sane lianan mabaos sapuniki: "Ulesne ia ngaba peplajahan unduk dewa uli dura negara." Ipun mabaos kadi asapunika santukan Dane Paulus midartayang Orti Rahayu indik Ida Hyang Yesus miwah indik nyeneng Idane saking pantaran anake padem. 19 Punika awinannya Dane Paulus raris kajak ka ajeng pasangkepan Majelis Areopaguse, tur ipun mapangedih kadi asapuniki: "Tiang sareng sami dot mamanah uning ring peplajahan sane anyar sane dartayang ragane puniki. 20 Wenten makudang-kudang paindikan sane baosang ragane minab sakadi tawah rasanipun piragi tiang. Punika awinan tiang dot mamanah uning ring daging peplajahane punika." ( 21 Santukan sawatek jadma kota Atenane miwah wong dura negara sane magenah irika sami pada lila ngutang pakaryannyane buat maosang wiadin miragiang paindikan-paindikan sane anyar.) 22 Dane Paulus raris ngadeg ring ajeng Majelis Areopaguse, saha mabaos sapuniki: "Inggih ida dane parawargan kota Atena! Ring saluiring paindikan, ragane panggihin tiang anteng pisan mayadnya ring paradewa. 23 Santukan rikala tiang malali ring kotan ragane tur nelokin genah-genah ragane mayadnya, irika wenten panggihin tiang palinggih sane madaging tetulisan sapuniki: 'Katur ring dewa sane tan kuningin.' Kenginan dewa sane tan uningin ragane, nanging sungsung ragane, dewane punika sane mangkin pacang uningang tiang ring ragane. 24 Ida Sang Hyang Widi Wasa sane ngardi jagat miwah sadaging ipun makasami, Ida sane maraga Panembahan akasa miwah jagat, Ida nenten malingga ring palinggih-palinggih sane kakardi antuk imanusa. 25 Ida taler nenten mamuatang mangda kayahin antuk manusa. Santukan Ida ngraga tan kakirangan punapa-punapi, samaliha Ida sane mapaica urip miwah angkihan miwah paindikan-paindikan sane lianan ring manusane sami. 26 Malantaran saking jadma adiri Ida ngadakang bangsa-bangsane miwah manusane sami, buat ngebekin jagate puniki. Ida sampun mastiang masa pabuat bangsane punika miwah wates pagenahan sane jaga genahin ipun. 27 Ida ngardi paindikane punika, mangda imanusa ngulati Ida, tur dumadakja mangda kapanggih tur karasa antuk ipun, yadiastun sujatinipun Ida punika nentenja doh saking iraga suang-suang. 28 Santukan iraga puniki urip, mamargi miwah makarya wantah sajeroning Ida, sakadi sane sampun kabaosang taler olih parapujanggan ragane, kadi asapuniki: Santukan iraga puniki sentanan Ida Sang Hyang Widi Wasa.' 29 Sawetning iraga dados sentanan Ida Sang Hyang Widi Wasa, punika awinanipun sampunang iraga mitaenang mungguing kawentenan Idane punika pateh ring arca sane kakardi antuk mas, perak wiadin batu sane karupayang antuk kaduegan imanusa. 30 Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun nenten ngelingang malih masan kanambetan manusane sane sampun lintang, nanging sane mangkin Ida mapaica pituduh ring manusane makasami, ring dijaja ipun magenah, mangda ipun ngesehin pepineh tur ngutang laksanannyane sane corah. 31 Santukan Ida sampun mastiang rahina, buat jaga nepasin jagate makasami saha adil, malantaran Anak adiri sane sampun selik Ida. Anake punika sampun tangiang Ida saking pantaran anake padem, pinaka dados bukti ngeniang paindikane punika buat anake makasami." 32 Rikala pasangkepan punika miragi Dane Paulus maosang indik anak urip saking pantaran anake padem, raris wenten anak sane minjulin miwah wenten sane lianan mabaos sapuniki: "Benjangan kewanten tiang malih miragiang ragane maosang indike punika." 33 Irika Dane Paulus raris medal saking pasangkepane punika. 34 Wenten makudang-kudang anak matunggilan ring dane tur pracaya ring Ida Hyang Yesus. Ring pantaran anake punika, wenten anggota Majelis Areopaguse sane mapesengan Dionesius miwah anak eluh sane mawasta Damaris, maliha wenten taler makudang-kudang anak lianan.

Pamargin Parautusan 18

1 Wusan punika Dane Paulus raris kesah saking kota Atena, tumuli mamargi ka kota Korintus. 2 Irika dane kacunduk ring anak Yahudi adiri sane mawasta Akwila, jadma uedan wewengkon Pontus. Ipun wau rauh saking jagat Italia, sareng somahipune Priskila, santukan Ida Sang Nata Ratu Klaudius sampun ngwedalang prentah, mangda sawatek jadma Yahudine magingsir saking kota Roma. Dane Paulus tumuli simpang ka umahnyane. 3 Dane Paulus raris madunungan irika tur makarya sareng-sareng ring Akwila miwah Priskila, santukan geginan danene pateh, inggih punika dados tukang kemah. 4 Nyabran rahina Sabat Dane Paulus mabebaosan ring perhyangan anak Yahudine. Dane ngusahayang mangdane anak Yahudine miwah anak Yunanine prasida pracaya ring Ida Hyang Yesus. 5 Sasampune Dane Silas miwah Timotius rauh saking jagat Makedonia, irika Dane Paulus mrasidayang ngilis midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa, nyaksiang ring anak Yahudine, mungguing Ida Hyang Yesus punika maraga Sang Prabu Sane Sampun Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa punika. 6 Rikala anake punika nungkasin tur nemah misuh dane, dane tumuli ngampigang buke saking panganggen danene, sarwi mabaos sapuniki: "Yen ragane nemu sengkala, ragane padidi patut negen sengkalane ento. Tiang tusing milu bareng negen. Ngawit uli jani tiang lakar ngalih bangsane ane tidong Yahudi." 7 Dane raris nilar anake punika tumuli madunungan ring umah satunggiling anak boya Yahudi, sane mawasta Titius Yustus. Anake punika astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur umahipune nampek saking perhyangan anak Yahudine. 8 Dane Krispus, kelihan perhyangane punika miwah sakulawargan danene sami pracaya ring Ida Sang Panembahan. Maliha akeh anak lianan sane wenten ring kota Korintus, sasampune miragiang pidartan Dane Paulus, ipun pracaya ring Ida Hyang Yesus tur kalukat. 9 Sedek rahina anu, nuju wengi Dane Paulus polih sipta jati. Sajeroning sipta jati punika Ida Sang Panembahan masabda ring dane sapuniki: "Edaja kita takut! Tur edaja suud-suud midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 10 Sawireh Ulun ngabih kita. Tusing ada anak lakar nyidayang mencanen kita, sawireh liu kaulan Ulun di kotane ene." 11 Punika awinanipun Dane Paulus jenek irika kantos atiban tengah suenipun ngurukang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring jadmane irika. 12 Sasampune Galio madeg gubernur ring wewengkon tanah Akaya, sakancan anak Yahudine sararem ngejuk Dane Paulus. Dane tumuli katurang ring ajeng pangadilane. 13 Sapuniki atur anake punika: "Jadmane puniki tansah ngoles anak, mangdane anake astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, nganggen tata cara sane tungkas ring daging Pidabdab Torate!" 14 Riwau Dane Paulus jaga matur, gelisan Dane Galio ngandika ring anak Yahudine sapuniki: "Ih sawatek anak Yahudi, yening ada paundukan ane tan patut wiadin unduk kacorahan ane aturang jerone, ento patut padingehang tiang. 15 Nanging sawireh ene unduk kruna wiadin adan muah unduk pidabdab jerone niri, jerone niri ane patutne mragatang. Tiang tusing nyak nepasin paundukan-paundukan ane buka keto." 16 Raris dane nundung anake punika mangda medal saking genah pangadilane. 17 Anake punika raris ngrejeng Sostenes sane dados kelihan perhyangan, tumuli katigtig ring genah pangadilane punika. Nanging indike punika nenten kalinguang antuk Dane Galio. 18 Dane Paulus kantun jenek makudang-kudang rahina ring kota Korintus. Sasampune punika, dane raris mapamit ring pasamuane irika jaga malayar ka jagat Siria, kasarengin antuk Priskila miwah Akwila. Sadurunge dane malayar, dane nyukur rambut danene ring kota Kengkrea, santukan dane sampun masesangi. 19 Dane sareng tiga raris rauh ring kota Epesus tur Priskila miwah Akwila nikayang dane mangda jenek irika. Dane Paulus raris ngranjing ka perhyangan anak Yahudine tur marerasan sareng sakancan anak Yahudine. 20 Anake punika mapinunas ring Dane Paulus, mangdane dane kayun sada sue jenek irika, nanging dane tan kayun. 21 Dane tumuli mapamit, tur mabaos sapuniki: "Yening wenten pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa, sinah tiang jaga mawali malih mriki." Dane raris malayar saking kota Epesus. 22 Sasampune dane rauh ring kota Kaisarea, raris dane lunga ka kota Yerusalem, tur ngaturang pangayu bagia ring pasamuane irika. Wus punika dane tumuli lunga ka kota Antiokia. 23 Sasampun dane masandekan makudang-kudang rahina irika, dane raris kesah saking irika. Dane mamargi nylajah jagat Galatia miwah Prigia, buat ngentegang manah sakancan anake sane pracaya ring Ida Hyang Yesus. 24 Wenten anak Yahudi adiri uedan Aleksandria, mapesengan Apolos rauh ring kota Epesus. Dane kalintang pascad mabebaosan, maliha weruh ring daging Cakepan Sucine. 25 Dane sampun mlajah indik Ida Sang Panembahan. Dane nyantep pisan midartayang tur seken pisan antuka ngurukang indik Ida Hyang Yesus. Nangingke dane wantah uning ring indik lelukatan Dane Yohanes kewanten. 26 Dane wanen pisan nguruk ring perhyangan anak Yahudine. Rikala Priskila miwah Akwila miragiang paurukan danene, sang kalih raris ngajak dane ka umahnyane. Irika sang kalih malih nyekenang nerangang ring Dane Apolos, indik Margi sane kapatujuhin antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. 27 Dane Apolos mapakayunan jaga malayar ka tanah Yunani. Punika awinan pasamuane ring Epesus raris nulungin dane, malantaran ngirim surat ring parasemeton ring tanah Akaya, mangdane parasemeton irika ledang nampi rauh danene. Sasampune dane rauh irika, malantaran sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa, dane kalintang maguna pabuat parasemeton sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus. 28 Santukan dane tan maren ngaonang anak Yahudine sajeroning marerasan ring arepan anake akeh, malantaran dane muktiang antuk kecap Cakepan Suci, mungguing Ida Hyang Yesus punika maraga Sang Prabu Sane Sampun Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa.

Pamargin Parautusan 19

1 Risedek Dane Apolos kantun ring kota Korintus, Dane Paulus sampun mamargi nylajah wewidangan pagunungan jagate irika, raris rauh ring kota Epesus. Irika dane kapanggih ring makudang-kudang anak sane pracaya ring Ida Hyang Yesus. 2 Dane tumuli mataken ring anake puniki: "Rikala semeton ngangken pracaya ring Ida Hyang Yesus, punapike semeton sampun nrima Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa?" Pasaur anake punika: "Tiang durung naenin miragi indik wenten Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa." 3 Dane Paulus malih mataken: "Yening kadi asapunika, lelukatan sane encenke sane sampun trima semeton?" Pasaur anake punika: "Sane tampi tiang, inggih punika lelukatan sane kamargiang antuk Dane Yohanes." 4 Dane Paulus raris mabaos sapuniki: "Lelukatan Dane Yohanes punika pabuat anake sane ngesehin pepinehnyane saha ngutang dosa-dosanipune, samaliha Dane Yohanes taler mapidarta ring bangsa Israel mangda ipun pada pracaya ring Ida, sane rauh ungkuran ring dane, inggih punika Ida Hyang Yesus." 5 Sasampune anake punika miragi paindikane punika, raris ipun pada kalukat dados pangiring Ida Hyang Yesus. 6 Irika Dane Paulus ngungkulang tangan danene ring anake punika tumuli Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa nurunin ipun sinamian. Ipun raris pada mabaos nganggen basa sane tawah-tawah tur midartayang sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 7 Ipun Sareng sami wenten sawatara roras diri akehnyane. 8 Kantos tigang sasih suennya Dane Paulus tan maren ngranjing ka perhyangan anak Yahudine, tur dane tan pisan rumasa ajerih ngurukang irika. Malantaran paurukan danene punika, dane ngusahayang mangda anake punika prasida dados parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 9 Nanging wenten makudang-kudang anak sane punggung pisan. Anake punika nenten nyak pracaya ring Ida Hyang Yesus, tur ring arepan anake akeh ipun nganistayang Margi sane kapatujuhang antuk Ida Sang Panembahan. Punika awinan Dane Paulus raris nilar anake punika, tumuli nganehang raga masarengan ring parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Raris nyabran rahina dane marerasan ring sekolah Tiranus. 10 Indike punika laksanayang dane kalih taun suenipun, kantos sawatek anak sane magenah ring wewengkon Asia, anak Yahudi wiadin anak Yunani makasami sampun miragi sabdan Ida Sang Panembahan. 11 Malantaran Dane Paulus, Ida Sang Hyang Widi Wasa ngadakang praciri sane tawah-tawah. 12 Kantos wenten anak makta saputangan miwah wastra sane pecak kanggen antuk Dane Paulus, kagenahang ring anake sakit-sakit, raris anake punika seger, tur soroh setane pada makaon saking anake punika. 13 Wenten makudang-kudang balian Yahudi sane malianin milehan tur nundung setan. Dane ngindayang nundung setane punika masrana nyambat parab Ida Hyang Yesus, sapuniki baos danene marep ring setane punika: "Kai mrentah iba masrana parab Ida Hyang Yesus, ane kapidartayang olih Dane Paulus." 14 Parabaliane sane nglaksanayang paindikane punika sareng pepitu akehnyane, inggih punika okan pangageng panditan anak Yahudine, sane mapesengan Skewa. 15 Nanging setane punika mabaos ring dane sapuniki: "Ida Hyang Yesus tawang tiang, Paulus masih suba tawang tiang, nanging ragane ene enyen?" 16 Anake sane karangsukan setan punika tumuli nyagrep tur nguyak baliane makapepitu punika. Baliane punika kaon, raris malaib saking umah anake punika babak belur tur malalung. 17 Sawatek anak Yahudi miwah anak sane boya Yahudi sane wenten ring kota Epesus miragi indike punika. Ipun sami pada kaliput antuk manah ajerih, mawinan parab Ida Hyang Yesus sayan kaluihang. 18 Saking pantaran warga pasamuane irika, akeh sane rauh ngangkenin tur merberang paindikan-paindikan sane sampun laksanayang ipun ring arepan anake akeh. 19 Akeh saking pantaran anake sane pecak ngadokang pangiwa, raris munduhang tur nunjel cakepanipune ring arepan anake makasami. Yening cakepan-cakepane punika kargayang, sawatara mapangarga seket tali jinah perak. 20 Malantaran antuk pamargi sane mawisesa puniki, sabdan Ida Sang Panembahan sayan sumebar tur sayan maweweh kukuh. 21 Sasampune punika Dane Paulus raris mapakayunan mamargi nylajah jagat Makedonia miwah Akayane, tur ngraris ka kota Yerusalem. Sapuniki baos danene: "Sasampune tiang mrika tiang taler pacang ka kota Roma." 22 Duaning punika dane raris ngutus pembantun danene kekalih, inggih punika Timotius miwah Erastus, mamargi riinan ka jagat Makedonia, nanging dane ngraga kantun jenek malih makudang-kudang rahina ring wewengkon Asia. 23 Kacrita daweg punika raris wetu iur ageng ring kota Epesus, malarapan Margi sane kapatujuhang antuk Ida Sang Panembahan. 24 Irika wenten pande mas adiri, mawasta Demetrius, sane makarya pepindan-pepindan palinggih Dewi Artemis, sane malakar antuk perak. Geginanipune punika ngrauhang pikolih akeh pisan pabuat paratukangipune. 25 Demetrius tumuli munduhang tukang-tukangipune makasami miwah anake sane lianan sane geginannyane pateh sakadi ipun. Irika ipun mabaos ring anake punika sapuniki: "Inggih parasemeton, semeton sami sampun pada uning, mungguing pangupa jiwan iragane kawitipun saking pakaryane puniki. 26 Sane mangkin parasemeton sami sampun manggihin tur mireng, paindikan sane kapidartayang antuk Paulus. Ipun maosang mungguing arca-arcane sane kakardi antuk imanusa, punika boya dewa. Indike punika ngawinang akeh anake iriki ring kota Epesus miwah sumasat ring sakuubing jagat Asiane, sane sampun ngesehin pepinehnyane, tur ngega ring baosipune. 27 Dadosipun sinah jaga wenten baya, mungguing pakaryan iragane puniki jaga kanistayang, taler jagi wenten baya, mungguing palinggih Dewi Artemis sane agung jaga tan wenten pikenohipun. Tur kagungan Dewi Artemise, inggih punika dewi sane kasungsung antuk anake ring wewengkon Asia miwah ring satungkabing rat, jaga sirna!" 28 Riwau anake akeh punika miragi baos kadi asapunika, ipun sami pada brangti tumuli gelur-gelur sapuniki: "Mula agung Dewi Artemis, dewan anak Epesuse!" 29 Iure punika raris nglikub sadaging kotane sami. Anake akeh punika raris ngrejeng tur ngejuk Gayus miwah Aristarkus, tur kapaid ka wantilane. Sang kalih punika anak wewengkon Makedonia sane nyarengin Paulus sajeroning pamargin danene. 30 Dane Paulus mapakayunan ngarepin anake akeh punika, nanging dane kacadelin antuk parasisian danene. 31 Wenten makudang-kudang pangageng jagate irika, sane dados sawitran Dane Paulus, taler ngutus anak buat miteketin Dane Paulus, mangda sampunang dane ngranjing ka wantilane punika. 32 Duk punika anake akeh sane mapunduh ring wantilane punika sami pada uyut gelur-gelur, wenten sane maosang sapuniki, wenten sane majarang sapunika, santukan akehan ipun pada tan uning, napi awinannya mapunduh irika. 33 Wenten makudang-kudang anak sane mitaenang mungguing Aleksander uning ring paindikane punika, santukan ipun kadongsokang antuk anak Yahudine ka tengah anake akeh punika. Ipun raris ngwangsitin anake akeh punika mangda mendep, ipun tumuli mapidarta ring arep anake akeh punika mungguing boya ipun sane ngawinang iure punika. 34 Nanging rikala anake akeh punika uning, mungguing Aleksander punika anak Yahudi, ipun sareng sami raris mabriuk gelur-gelur, sawatara kalih jam suenipun kadi asapuniki: "Mula agung Dewi Artemis dewan anak Epesuse." 35 Pamuputipun sekretaris daerahe irika raris nentremang anake akeh punika. Sapuniki baos danene: "Ih anak Epesus! Makasami anake sampun pada uning, mungguing kota Epesus puniki dados panyungsung palinggih Dewi Artemis sane agung, miwah arca suci sane tumurun saking langite punika. 36 Indike punika tan wenten anak sane pacang moyanin. Duaning asapunika jerone patut tentrem tur sampunang kaderopon malaksana. 37 Sane mangkin jerone sampun maid anake puniki, yadiastun ipun tan ngrampok palinggihe punika, wiadin nganistayang dewan iragane. 38 Yening Demetrius miwah tukang-tukangipune madue wicara marep ring anak lianan, iriki wenten pangadilan miwah sang rumaos. Irika patutipun sang mawicara nunas tetepasan. 39 Nanging yening wenten paindikan lianan sane apti jerone, indike punika patut kabaosang ring paruman rakyate sane resmi. 40 Santukan wenten baya, mungguing iraga jagi kadalih ngadakang iur ring rahinane puniki. Samaliha tan wenten paindikan sane jaga mrasidayang kanggen bukti buat matutang dewek, ngeniang ring iure puniki." 41 Sasampune dane mabaos kadi asapunika, dane raris mudalang anake akeh punika.

Pamargin Parautusan 20

1 Sasampune wusan kaributane punika, Dane Paulus raris munduhang warga pasamuane. Irika dane mituturin buat ngukuhang manahipune sareng sami, sambilang dane mapamit, tumuli mamargi lunga ka jagat Makedonia. 2 Dane nylajah jagate irika tur akeh dane mapitutur ring warga pasamuane sane wenten irika buat ngukuhang kapracayanipune. Pamuputipun dane rauh ring jagat Akaya. 3 Sasampune tigang sasih suen danene irika, dane raris mapakayunan jaga malayar ka jagat Siria. Nanging duk punika anak Yahudine sampun pacuk paiguman jaga nyedayang dane. Duaning asapunika dane mapakayunan jaga mawali nglintang ring jagat Makedonia. 4 Dane kasarengin antuk Sopater, pianak I Pirus sane saking kota Berea. Maliha Aristarkus miwah Sekundus, makakalih saking kota Tesalonika, Gayus saking kota Derbe, Timotius, Tikikus miwah Tropimus saking jagat Asia. 5 Sane nyarengin Dane Paulus punika mamargi riinan tur nyantosang tiang miwah Dane Paulus ring kota Troas. 6 Sasampun lintang Rerainan Roti Tan Paragine, tiang malayar saking kota Pilipi, tur sasampun petang rahina suenipun malayar, tiang rauh ring kota Troas tur kapanggih ring ipun sareng sami. Irika tiang sareng sami jenek pitung rahina suenipun. 7 Ring rahina Saniscara wengine, tiang sareng sami mapunduh buat nunas bujana suci. Dane Paulus mabebaosan ring parawarga pasamuane irika, tur bebaosan danene punika ngraris kantos tengah wengi, santukan benjang semengipun dane jaga mapamit saking irika. 8 Ring lotenge genah tiange mapunduh, akeh wenten lampu. 9 Wenten anak truna mawasta Eutikus, ipun negak ring jendelane. Santukan Dane Paulus nglantur mabebaosan, kantos Eutikus kiap nguyuk-uyuk, pamuputnyane ipun pules leplep, raris labuh saking lotenge sane tingkat kaping tiga. Ipun raris kambil antuk parasemetone, nanging ipun kadapetang sampun padem. 10 Dane Paulus raris tedun, tumuli ngakebin Eutikus, sarwi dane mabaos sapuniki: "Sampunangja gresiuh, ipun kari urip." 11 Wusan punika dane raris mawali ka loteng, tumuli nyacarang roti raris majengan. Sasampune sue mabebaosan ring parasemetone irika, ngantos galang kangin Dane Paulus raris mapamit. 12 Irika parasemetone raris ngateh anake truna punika budal ka umahnyane santukan ipun sampun urip. Mawinan parasemetone irika sami pada marasa polih panglipur. 13 Tiang sareng sami ngriinin munggah ka kapale raris malayar ka kota Asos. Irika Dane Paulus jagi munggah ka kapale. Dane sampun maosang indike punika ring tiang, santukan dane jaga madaat mrika. 14 Sasampune kapanggih ring kota Asos, tiang raris ngaturin dane mangda munggah ka kapale, tur ngrarisang malayar ka kota Metilene. 15 Saking irika tiang sareng sami ngraris malayar tur benjangipun tiang rauh beneng ring arepan Pulo Kiose. Benjangipun tiang rauh ring Pulo Samos, tur malih kalih rahinanipun tiang rauh ring kota Miletus. 16 Dane Paulus sampun mastiang tan jaga simpang ring kota Epesus, mangda sampunang bes sue dane ring jagat Asia. Dane gegison mangda gelis rauh ring kota Yerusalem. Maliha yen kapo mrasidayang mangda ring Rerainan Pentakostane dane sampun rauh irika. 17 Saking kota Miletus Dane Paulus ngutus anak ka kota Epesus, nunas mangda parapanglingsir pasamuane rauh ka kota Miletus matemu ring dane irika. 18 Sasampun parapanglingsire punika pada rauh, Dane Paulus raris mabaos, sapuniki: "Parasemeton sinamian sampun pada uning, ngeniang ring laksanan tiange ring pantaran parasemetone, ngawit saking wau tiang rauh ring wewengkon Asia puniki. 19 Antuk manah dreda bakti tiang sampun ngaturang ayah ring Ida Sang Panembahan. Tur sajeroning nglaksanayang pakaryan tiange punika, tiang tansah mespes yeh mata tur tan mari katempuh antuk gegodan. Santukan anak Yahudine punika setata mamanah ngamademang tiang. 20 Semeton uning, mungguing tiang tan naenin nglemenahang paindikan sane mapikenoh pabuat semeton, sakadi sane sampun pidartayang miwah urukang tiang ring semeton ring arepan anake akeh, wiadin ring pumahan parasemetone. 21 Marep ring anak Yahudi miwah ring anak sane boya Yahudi tiang tansah mapidarta mangda ipun pada ngesehin pepinehnyane, ngutang dosa-dosanipune, saha mawali ka ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur pracaya ring Panembahan iragane Ida Hyang Yesus. 22 Sane mangkin, santukan tiang satinut ring pakarsan Ida Sang Hyang Roh Suci, tiang jaga ka kota Yerusalem, nanging tiang tan pisan uning, punapi sane jagi nibenin dewek tiange irika. 23 Tiang wantah uning, mungguing ring sabilang kota, Ida Sang Hyang Roh Suci sampun miteketin tiang, mungguing tiang pacang kacadang antuk pangkeng miwah kamewehan. 24 Nanging urip tiange puniki sampun rasayang tiang tan maji buat tiang, mangdane tiang nyidayang nyampurnayang pakaryan tiange miwah muputang pakaryan sane kapirasayang antuk Ida Hyang Yesus ring tiang, buat nglumbrahang Orti Rahayu indik sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 25 Tiang sampun ngrauhin semeton sareng sami, midartayang indik dados kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Tur sane mangkin tiang marasa, mungguing semeton tan pacang naenin malih kapanggih ring tiang. 26 Duaning punika ring rahinane mangkin maduluran manah sane ening tiang nguningayang ring semeton sapuniki: 'Yening wenten anak saking pantaran semetone sane pacang nemu sengkala, paindikane punika boya dados tetegenan tiange.' 27 Santukan tiang tan naenin lemenah midartayang saluiring pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa ring semeton. 28 Becikang miara ragan semetone miwah pasamuane sane sampun kapisarayang ring semeton antuk Roh Ida Sang Hyang Widi Wasa. Becikang ngamong pasamuan druen Ida Sang Hyang Widi Wasa, inggih punika pasamuan sane kawangun dados druen Idane ngraga malantaran sedan Putran Idane. 29 Tiang uning, mungguing sasampun tiang makaon saking iriki, jaga wenten asu ajag sane galak ngranjing ring pantaran semetone, tur ipun tan jagi madalem ingon-ingone punika. 30 Jaga wenten masanipun, wetu makudang-kudang anak saking pantaran semetone pacang maosang paindikan-paindikan sane bobab, buat ngoles warga pasamuane mangda nyak ninutin ipun. 31 Duaning asapunika pada yatna tur elingangja, rahina wengi tiang mespes yeh mata mituturin semeton suang-suang kantos tigang taun suenipun. 32 Sane mangkin semeton aturang tiang ring Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah ring sabda sih pasuecan Idane. Ida kuasa ngwangun semeton tur mapaica merta, inggih punika merta sane sampun kasediaang pabuat kaulan Idane makasami. 33 Tiang tan naenin ngedotang perak wiadin mas wiadin pangangge saking anak lian. 34 Semeton ngraga sami pada uning, mungguing tiang sampun makarya antuk liman tiange puniki, buat nyukupang saluiring kaperluan tiange miwah timpal-timpal tiange. 35 Ring saluiring paindikan, tiang sampun ngaturin semeton tetuladan, mungguing malantaran antuk matuyuhin raga, iraga patut nulungin anake sane katunan. Tur elingangja sabda sane sampun kasabdayang antuk Ida Hyang Yesus sapuniki: 'Luih bagia anake ane makidihang bandingang teken anake ane nampi.'" 36 Sasampune Dane Paulus puput mabaos, dane raris sumungkem ngastawa sareng-sareng ring parapanglingsir pasamuane punika sami. 37 Parapanglingsire punika raris pada ngelut tur ngaras Dane Paulus, sambilang ipun ngeling sigsigan. 38 Ipun kalintang sedih santukan Dane Paulus maosang, mungguing ipun tan jaga naenin malih kapanggih ring dane. Irika raris parapanglingsire ngiringang Dane Paulus ka kapale.

Pamargin Parautusan 21

1 Tiang sareng sami tumuli mapamit ring parapanglingsire, tur kesah saking irika. Tiang ngraris malayar ka Pulo Kos, tur benjangipun tiang rauh ring Pulo Rodos. Saking irika tiang ngungsi ka kota Patara. 2 Irika tiang sareng sami polih kapal sane jaga malayar ka wewengkon Penisia. Duaning punika tiang raris munggah ka kapale punika, raris malayar. 3 Tiang malayar tan doh saking Pulo Siprus, ngantos tiang mrasidayang ngeton Pulo Sipruse ring kiwa, nanging tiang ngraris malayar nglintangin pulone punika, ngungsi ka jagat Siria. Tiang malabuh ring kota Tirus, santukan irika kapale jaga nedunang muatan. 4 Irika tiang nelokin makudang-kudang semeton sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, tur tiang masandekan irika pitung rahina suenipun. Malantaran pawisik Ida Sang Hyang Roh Suci, parasemetone irika mapakeling Dane Paulus, mangda sampunang dane lunga ka kota Yerusalem. 5 Nanging sasampune tutug pitung rahina, tiang raris mapamit tur nglanturang pamargin tiange. Parasemetone punika makasami sareng pianak somahipune, ngatehang tiang ka jabaan kotane. Ring pasisi tiang sareng sami raris matedoh tur ngastawa. 6 Sasampune tiang mapamit ring semetone punika, tiang raris munggah ka kapale, tur ipun pada mamargi mawali budal. 7 Tiang nglanturang pamargin tiange, malayar saking kota Tirus ka kota Ptolemais. Tiang malayar wantah rauh irika kewanten. Irika tiang nelokin parakaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa raris tiang masandekan irika arahina. 8 Benjangne tiang kesah saking irika, raris rauh ring kota Kaisarea. Tiang raris ngojog jeroan guru Injile sane mapesengan Pilipus, tur madunungan irika. Dane puniki salah tunggal saking pantaran anake pitung diri sane pecak kapilih ring kota Yerusalem. 9 Dane madue oka daa sane polih panugrahan buat ngwedar sabdan Ida Sang Hyang Widi Wasa. 10 Sasampune makudang-kudang rahina tiang irika, raris wenten nabi mapesengan Agabus rauh saking wewengkon Yudea. 11 Dane maranin tiang, tumuli ngambil sabuk Dane Paulus, kanggen negul cokor miwah tangan danene ngraga sarwi ngandika sapuniki: "Sapuniki sabdan Ida Sang Hyang Roh Suci: Anake ane ngelahang sabuke ene lakar kategul buka kene di kota Yerusalem baan anak Yahudine tur ia bakal kaserahang sig kakuasaan bangsane ane tidong Yahudi." 12 Wau tiang miragi indike punika, tiang miwah parasemetone sane lianan sane wenten irika mapinunas ring Dane Paulus, mangda sampunang dane lunga ka kota Yerusalem. 13 Nanging pasaur danene, sapuniki: "Napi awinan parasemeton nangis, tur malantaran punika parasemeton mapakayunan jaga ngenyagang manah tiange? Tiang nyadia pisan, boyaja wantah kategul ring kota Yerusalem, nanging taler nyadia padem irika, pabuat parab Ida Hyang Yesus." 14 Tiang sareng sami nenten mrasidayang malikang pakayunan danene, duaning punika tiang suksrah tur mabaos sapuniki: "Pakarsan Ida Sang Panembahan prasidaja mamargi!" 15 Sasampune maletan makudang-kudang rahina ring kota Kaisarea, tiang raris nabdabang bebaktaan tiange, tumuli mamargi ka kota Yerusalem. 16 Wenten makudang-kudang warga pasamuan saking kota Kaisarea taler nyarengin tiang. Ipun ngateh tiang ka umah anak sane mawasta Manason, anak saking Pulo Siprus sane sampun sue pracaya ring Ida Hyang Yesus. Irika tiang jaga madunungan. 17 Rikala tiang rauh ring kota Yerusalem, warga pasamuane sami pada liang nampi rauh tiange sareng sami. 18 Benjangipun Dane Paulus sareng tiang ngrauhin Dane Yakobus, tur parapanglingsir pasamuane makasami sampun wenten irika. 19 Dane Paulus ngaturang pangayu bagia ring parapanglingsir pasamuane. Dane tumuli nartayang saurah-arih paindikan sane sampun kakardi antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa malantaran pakaryan danene ring pantaran bangsane sane boya Yahudi. 20 Sasampune mireng indike punika, parapanglingsire sami ngluihang Ida Sang Hyang Widi Wasa. Wus punika dane raris mabaos ring Dane Paulus, sapuniki: "Inggih semeton, wenten panyiuan anak Yahudi sane sampun pada pracaya ring Ida Hyang Yesus tur ipun sami pada pageh satinut ring Pidabdab Torate. 21 Anake punika sampun miragi ring pariindikan semetone, mungguing semeton sampun nguruk bangsan iragane sane wenten ring pantaran bangsane sane boya Yahudi, mangdane ipun ngutang Pidabdab Torat Nabi Musane. Tur semeton nombahang ipun nyunat pianak-pianakipune wiadin ninutin adat istiadat bangsan iragane. 22 Anake punika sinah sampun miragi, mungguing semeton sampun rauh. Duaning asapunika, mangkin sapunapi antuk? 23 Sane mangkin becikan laksanayangja paindikan sane uningayang tiang ring semeton. Iriki wenten semeton sareng patpat sane madue sesangi. 24 Ajakja ipun sareng-sareng ngamargiang upakara pabresihan tur tanggungja prabeanipune, mangdane ipun nyidayang nyukur bokipune. Malantaran punika anake makasami jaga uning, mungguing saluiring paindikan sane sampun piragi ipun ngeniang indik semeton punika nenten wiakti sakadi asapunika, santukan semeton kari manggeh malaksana satinut ring Pidabdab Torat Nabi Musane. 25 Nanging pabuat parabangsane sane boya Yahudi, sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, tiang sampun ngirimang surat, madaging pitutur-pitutur tiange sareng sami, inggih punika: 'Ipun tan patut nunas surudan, rah wiadin buron sane padem tan ulihan katampah miwah ngedohang deweknya saking paindikan-paindikan sane cabul.'" 26 Benjangipun Dane Paulus ngajak anake makapatpat punika ngamargiang upakara pabresihan sinarengan ring dane. Dane raris ngranjing ka Perhyangan Agung, buat nguningayang, malih pidan pabresihane punika jaga puput miwah malih pidan aturan pabuat dane suang-suang pacang katurang. 27 Rikala waneng sane pitung rahina punika makire telas, wenten makudang-kudang anak Yahudi sane rauh saking jagat Asia, manggihin Dane Paulus ring Perhyangan Agung. Anake punika raris ngoles rakyate tur ngejuk Dane Paulus. 28 Anake punika jerit-jerit sapuniki: "Inggih parasemeton Israel, mrikija tulungin! Puniki sampun jadmane sane nglelana milehan ngurukang anake makasami mangda nglawan bangsa Israel, tur nungkasin Pidabdab Torat Nabi Musane miwah Perhyangan Agunge puniki. Sane mangkin ipun taler ngajak makudang-kudang anak boya Yahudi ngranjing ka Perhyangan Agung tur ngletehin genahe sane suci puniki." ( 29 Ipun mabaos kadi asapunika, santukan ipun sampun manggihin Tropimus sane saking kota Epesus sareng-sareng ring Dane Paulus ring kota, tur ipun mitaenang mungguing Dane Paulus sampun ngajak ipun ngranjing ka Perhyangan Agung.) 30 Irika kotane iur makaileh, rakyate sami rauh pagrunyung raris ngejuk Dane Paulus, kapaid medal saking Perhyangan Agung. Duk punika ugi korin Perhyangan Agunge makasami kaunebang. 31 Rikala anake akeh punika mamanah nyedayang Dane Paulus, raris wenten anak nguningayang ring komandan pasukan Romane, mungguing sadaging kota Yerusalem sami pada iur. 32 Duk punika ugi komandane punika kairing antuk makudang-kudang prawira miwah prajurit ngarepang maranin anake akeh punika. Rikala anake akeh punika ngantenang komandan miwah prajurit-prajurite punika rauh, ipun tumuli wusan nigtig Dane Paulus. 33 Komandane punika tumuli nganampekin Dane Paulus, raris ngisiang dane, tur mrentahang mangda dane kategul antuk ante kekalih. Wus punika komandane raris mataken sapuniki: "Sirake jadmane puniki miwah napike sane sampun laksanayang ipun?" 34 Ring pantaran anake akeh punika wenten sane ngelur sapuniki, wenten sane sapunika. Kadi asapunika ageng iure, ngantos sang komandan nenten mrasidayang tatas uning napi sujatinipun sane sampun mamargi irika. Punika awinanipun dane raris mrentahang pasukan danene mangda ngajak Dane Paulus ngranjing ka markas. 35 Nanging wau rauh ring undag markase, anake akeh punika nangsek mamanah ngrejek. Punika awinanipun Dane Paulus kagosong antuk paraprajurite. 36 Anake akeh punika makasami rauh nguber dane, sambilang ipun jerit-jerit sapuniki: "Pademang ipun!" 37 Tatkala prajurit-prajurit punika jaga ngajak Dane Paulus ngranjing ka markas, dane matur ring komandane sapuniki: "Punapike dados titiang matur akidik ring ragane?" Sang komandan raris mataken: "Dadi bisa ragane ngomong basa Yunani? 38 Dadinne ragane ene tidongja anak Mesir ane mara-mara ene ngadakang pembrontakan, ane mimpin anak masanjata petang tali liunne, laut nyingkir ka tengah tegal melakange?" 39 Dane Paulus raris masaur sapuniki: "Titiang puniki jadma Yahudi, uedan kota Tarsus sane ring jagat Kilikia, warga kota saking satunggiling kota sane penting. Lugrainja titiang mabaos ring anake akeh punika." 40 Sang komandan raris nglugrain dane. Duaning punika Dane Paulus raris ngadeg ring undage tur ngwangsitin anake akeh punika antuk tangan. Sasampune anake akeh punika meneng, Dane Paulus raris mabaos ring ipun nganggen basa Ibrani, sapuniki:

Pamargin Parautusan 22

1 "Inggih parasemeton miwah paralingsir-lingsire sinamian. Indayang pirengang atur tiange, sane pinaka anggen tiang ngwekasang dewek tiange." 2 Ritatkala anake akeh miragi dane mabaos nganggen basa Ibrani, anake punika sayan mepepan. Dane Paulus raris nglanturang baos danene: 3 "Tiang puniki jadma Yahudi, uedan kota Tarsus wewengkon Kilikia, nanging tiang kelih iriki ring kota Yerusalem tur maguru ring Dane Gamaliel. Tiang kuruk indik Pidabdab Torat leluur iragane, tur tiang tan pisan kalugra lempas saking paurukane punika. Samaliha tiang taler kalintang astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, pateh sakadi ragane sami sane wenten iriki ring rahinane mangkin. 4 Tiang sampun nyangsarain kantos padem, anake sane ninutin Margi sane kapatujuhin antuk Ida Sang Panembahan punika. Luh muani sami ejuk tiang tur serahang tiang ka pangkenge. 5 Ida Sang Pandita Agung miwah paraanggota Majelis Agamane nyidayang muktiang, mungguing atur tiange puniki nenten bobab. Tiang polih surat kuasa saking ida dane pabuat parasemeton Yahudine ring kota Damsik, punika awinan tiang raris mrika buat ngejuk anake punika, jaga makta ipun mategul ka kota Yerusalem, mangdane kukum." 6 "Daweg tiange mamargi ka kota Damsik, riwau tiang nampek ring kotane punika, sawatara tengai tepet, jeg wenten sinar galang-gumilang saking langite makebiar ngiter tiang. 7 Tiang bah ka tanahe, tur tiang miragi sabda sapuniki: 'Saulus, Saulus! Ngudiang dadi kita nyangsarain Ulun?' 8 Tiang raris mataken: 'Inggih Ratu Panembahan, IRatu puniki sapasira?' Ida malih masabda sapuniki: 'Ulun ene Yesus uli kota Nasaret, ane sangsarain kita.' 9 Anake sane ajak tiang, taler manggihin sinar galange punika, nanging ipun tan miragi sabda sane sampun piragi tiang punika. 10 Tiang malih nunasang: 'Inggih Ratu Panembahan punapike sane patut laksanain titiang?' Ida Sang Panembahan masabda ring tiang sapuniki: 'Bangunja tur kemaja ka kota Damsik. Ditu kita lakar korahin saluiring paundukan ane patut laksanayang kita, ane suba kapastiang baan Ida Sang Hyang Widi Wasa.' 11 Sinar galange punika ngawinang tiang buta, duaning punika tiang raris kadandan antuk timpal-timpal tiange ka kota Damsik. 12 Irika wenten anak mawasta Ananias, anak sane sadu tur satinut ring sadaging Pidabdab Torat iragane, samaliha ipun kajiang pisan antuk sawatek anak Yahudine sane wenten ring kota Damsik. 13 Ipun ngrauhin tiang tur majujuk ring samping tiange, sinambi mabaos sapuniki: 'Ih semeton Saulus, kedatangja paningalane tur tingalinja!' Duk punika ugi tiang malih nyidayang ngeton, raris tiang nganengneng ipun. 14 Ipun raris mabaos sapuniki: 'Panembahan leluur iragane sampun nyelik semeton, mangdane semeton uning ring pakarsan Idane, tur ngantenang Ida Hyang Yesus, parekan Ida Sang Hyang Widi Wasa sane sujati, saha miragi sabdan Idane ngraga. 15 Santukan semeton jaga dados saksin Idane, buat nuturang indik sane sampun panggihin miwah pireng semeton, ring jadmane makasami. 16 Sane mangkin napi malih sane antosang semeton? Bangun tur malukatja, mangda dosa-dosan semetone kabrastayang maduluran nyambat parab Idane.'" 17 "Sasampune tiang mawali ka kota Yerusalem, risedek tiang ngastawa ring Perhyangan Agung, irika tiang polih sipta jati. 18 Tiang ngeton Ida Sang Panembahan, Ida masabda ring tiang, sapuniki: 'Enggalangja magedi uli kota Yerusalem! Sawireh anake dini tusing lakar tampi teken raos kitane ane nyaksiang unduk Ulune.' 19 Tiang raris matur: 'Inggih Ratu Panembahan, anake iriki sami pada uning, mungguing titiang puniki jadma sane sampun ka perhyangan-perhyanganipune, ngejuk tur nigtig sakancan anake sane pracaya ring IRatu. 20 Samaliha rikala saksin Palungguh IRatu kapademang, inggih punika Stepanus, titiang newek taler wenten irika. Titiang taler adung ring indikipune kapademang, tur titiang sane nongosin panganggen sawatek anake sane ngamademang ipun.' 21 Ida Sang Panembahan masabda malih ring tiang sapuniki: 'Kema majalan, sawireh Ulun lakar nunden kita luas joh buat nekain bangsa-bangsane sane tidong Yahudi.'" 22 Wantah rauh irika rakyate miragiang baos Dane Paulus, nanging sasampune punika rakyate raris jerit-jerit sapuniki: "Sirnayang ipun! Pademang ipun! Ipun nenten patut murip!" 23 Rakyate punika terus jerit-jerit saha ngentung-ngentungang panganggenipune miwah nyambeh-nyambehang abu marep menek. 24 Komandan pasukane raris malih mrentahang prajurite mangda ngajak Dane Paulus ngranjing ka markas tur mangda irika Dane Paulus katetes tur katigtig, pangaptinipun mangda dane uning, napi awinan anak Yahudine jerit-jerit kadi asapunika marep ring Dane Paulus. 25 Nanging wau Dane Paulus kategul jaga katigtig, dane raris mabaos ring prawirane sane jaga nigtig dane, sapuniki: "Punapike ragane wenang nigtig warga negara Roma, sane durung katepasin iwang patutipun?" 26 Wau prawirane punika miragi indike punika dane raris nguningayang ring sang komandan tur nunasang ring dane sapuniki: "Bapak, sapunapi antuk mangkin? Santukan jadma puniki warga negara Roma." 27 Irika komandane punika raris nganampekin Dane Paulus tur mataken sapuniki: "Tegarangja orahang teken tiang, apake ragane ene saja warga negara Roma?" Pasaur Dane Paulus: "Inggih sawiakti kadi asapunika!" 28 Sang komandan raris ngandika: "Tiang dadi warga negara Roma, ulihan tiang mayah prabea liu pesan." Pasaur Dane Paulus: "Nanging titiang puniki mula warga negara Roma saking palekadan titiange." 29 Anake sane jaga nigtig Dane Paulus, jeg gelis makaon saking irika; tur sang komandan taler jejeh rikala dane uning mungguing Dane Paulus sane sampun tegul dane punika, warga negara Roma. 30 Sang komandan mapakayun mangda tatas uning ring paindikan-paindikan sane kadalihang olih anak Yahudine marep ring Dane Paulus. Punika awinan benjangipun dane mrentahang ngembus anten Dane Paulus, saha ngaturin parapangageng panditane miwah Majelis Agamane mangda paum. Irika sang komandan ngatehang Dane Paulus saking markas ka ajeng Majelise punika.

Pamargin Parautusan 23

1 Dane Paulus nganengneng paraanggota Majelis Agamane punika, sarwi matur sapuniki: "Inggih parasemeton! Rauh ring rahinane puniki saluiring sane laksanayang tiang ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, puniki madasar antuk manah sane suci nirmala." 2 Irika Sang Pandita Agung Ananias mrentahang anake sane majujuk ring samping Dane Paulus, mangda namplak cangkem danene. 3 Dane Paulus raris mabaos ring dane sapuniki: "Ida Sang Hyang Widi Wasa jagi namplak ragane, ih tembok malabur putih! Sane mangkin ragane malinggih iriki jagi nepasin tiang satinut ring Pidabdab Torate, nanging ragane ngraga mamurug Pidabdab Torate punika, malantaran ragane mrentahang anak namplak tiang!" 4 Anake ring samping Dane Pauluse raris mabaos ring dane sapuniki: "Ragane nganistayang Pandita Agung Ida Sang Hyang Widi Wasa!" 5 Dane Paulus raris masaur: "Inggih parasemeton, tiang tan uning, mungguing dane punika maraga Pandita Agung. Santukan wenten kecap Cakepan Sucine, sapuniki: 'Edaja ragane nganistayang pamimpin bangsan ragane.'" 6 Rikala Dane Paulus uning mungguing ring pantaran anake sane paum punika wenten abagian golongan Saduki miwah sane lianan malih golongan Parisi, raris dane mabaos jangih ring ajeng Majelis Agamane sapuniki: "Inggih parasemeton! Tiang puniki golongan Parisi, pianak anak Parisi. Tiang katangkilang ring ajeng Majelis Agamane puniki malantaran tiang ngajap-ajap mungguing anake sane padem pacang murip malih!" 7 Riwau Dane mabaos kadi asapunika, raris wetu pasogsag ring pantaran anak golongan Parisine, nglawan anak golongan Sadukine, tur anake sane paum punika raris palas dados kekalih. ( 8 Santukan golongan Sadukine maosang, mungguing jadmane padem tan pacang murip malih, tur tan wenten malaekat wiadin roh. Nanging anak golongan Parisine ngega ring paindikane makatetiga punika.) 9 Pasogsage punika sayan mangetang, tur makudang-kudang guru agama saking golongan Parisi raris matangi saha matur, kadi asapuniki: "Tan wenten kiwangan sane panggihin tiang ring jadmane puniki. Menawi sawiakti wenten roh wiadin malaekat sane mabaos ring ipun!" 10 Pasogsage punika dados banget pisan, kantos komandan pasukane rumasa jejeh, yening anake akeh punika jaga mesbes Dane Paulus. Punika awinan dane raris mrentahang prajurite mangda maranin anake akeh tur ngambil Dane Paulus saking pantaran anake akeh punika, mangda kajak ngranjing ka markas. 11 Ring wengine punika Ida Sang Panembahan raris ngadeg ring samping Dane Paulus tur ngandika sapuniki: "Entegangja keneh kitane! Kita suba nyaksiang Ulun dini di kota Yerusalem, tur aketo masih kita patut nyaksiang unduk Ulune di kota Roma." 12 Benjang semengipun anak Yahudine raris mapiguman, ngrincikang pangindrajala. Ipun sami masumpah tan jagi mangan nginum, sadurung ipun nyidayang nyedayang Dane Paulus. 13 Anake sane ngrincikang pangindrajala punika langkung ring petang dasa diri akehipun. 14 Wus punika ipun raris nangkil ring ajeng pangageng panditane miwah ring parapanglingsire, sapuniki aturipune: "Titiang sareng sami sampun masumpah, tan jaga nunas wiadin nginum, sadurung titiang nyidayang mademang Paulus. 15 Duaning punika, sane mangkin titiang nunas mangda guru sareng Majelis Agamane ledang ngarsayang ring komandane punika, mangda Paulus malih katangkilang ring ajeng Majelis Agamane. Uningayang mungguing Majelise mapakayunan jaga netes ipun saha becik. Nanging sadurung rauh iriki, titiang sareng sami sampun sedia jaga mademang ipun." 16 Nanging rerincikane punika kapiragi antuk keponakan Dane Pauluse sane ulihan istri, punika awinannya ipun raris ngranjing ka markas nguningayang indike punika ring Dane Paulus. 17 Sasampune asapunika Dane Paulus raris ngandikain satunggiling prawirane irika tur mabaos ring dane sapuniki: "Ajakja anake truna puniki nangkil ring ajeng sang komandan, santukan wenten paindikan sane jaga uningang ipun ring dane." 18 Prawirane raris ngajak anake truna punika nangkil ring ajeng sang komandan, tur matur sapuniki: "Tahanan sane mawasta Paulus punika ngedih ring titiang mangda titiang ngajak anake truna puniki nangkil ring ajeng bapak, santukan wenten paindikan sane jaga uningang ipun ring bapak." 19 Sang komandan raris nandan liman anake truna punika, kajak makaon saking irika, tur sasampune dane padaduanan, dane raris mataken ring ipun sapuniki: "Apa ane lakar orahang cening teken tiang?" 20 Anake truna punika raris matur sapuniki: "Sawatek anak Yahudine sampun igum jaga nunas ring bapak mangda bapak nangkilang malih Paulus ring ajeng Majelis Agamane ring rahinane benjang. Kabaosang, mungguing Majelis Agamane punika malih muatang jaga netes Paulus saha becik-becik. 21 Nanging sampunang pisan linggihina pinunasnyane punika. Santukan sampun wenten langkungan ring petang dasa diri jadma sane sayaga nyadang Paulus. Anake punika sampun masumpah tan jagi nunas wiadin nginum sadurung ipun ngamademang Paulus. Sane mangkin ipun sareng sami pada sregep, wantah kantun nyantosang kaputusan bapak kewanten." 22 Sang komandan raris ngandika sapuniki: "Eda pesan nyambat teken nyen-nyen, unduk ceninge suba ngorahang unduke ene teken tiang." Dane raris ngandikayang anake truna punika budal. 23 Sasampune punika sang komandan raris ngandikain prawiran danene kekalih, tur kapangandikain sapuniki: "Sediaangja prajurit satak diri buat lakar ka kota Kaisarea muah prajurit ane majaranan pitung dasa muah juru panah satak diri. Ento makejang apang suba sregep tur sedia majalan pukul sia di petenge jani. 24 Sediaang masih jaran makudang-kudang ukud ane lakar tegakina baan Paulus, tur ajak ia apang rahayu nangkil ka ajeng Sang Gubernur Peliks." 25 Irika sang komandan raris nulis surat, sane dagingipun kadi asapuniki: 26 "Titiang Klaudius Lisias ngaturang pangayu bagia ring palungguh iratu, Sang Gubernur Peliks. 27 Pidagingan, jadma Yahudine sampun ngejuk jadmane puniki, tur jagi kapademang. Titiang miragi mungguing jadmane puniki warga negara Roma, duaning punika titiang sareng prajurit-prajurit titiange maranin anake akeh punika, tur ngluputang jadmane puniki. 28 Titiang mamanah uning, punapi sane dados dedalihan anake akeh punika marep ring jadmane puniki, punika awinan titiang nangkilang ipun ring ajeng Majelis Agamanipune. 29 Irika raris sinah antuk titiang, mungguing jadmane puniki tan wenten pisan nglaksanayang paindikan sane ngawinang ipun patut ngemasin padem wiadin kapangkeng. Ipun wantah kadalih ngeniang ring paindikan-paindikan sane munggah ring Pidabdab Toratipune. 30 Ritatkala titiang polih laporan, mungguing anak Yahudine ngrincikang jaga ngamademang jadmane puniki, titiang raris ngaturang jadmane puniki ring ajeng palungguh iratu. Titiang sampun mrentahang ring mesehipune, mangda ipun nalih jadmane puniki ring ajeng palungguh iratu." 31 Paraprajurite sami pada sairing ring prentahe punika. Ring wengi punika ugi Dane Paulus kabakta ngantos rauh ring kota Antipatris. 32 Benjangipun paraprajurite sane nunggang kuda nglanturang pamargi ngajak Dane Paulus, nanging prajurite sane lianan mawali ka markas. 33 Sasampune rauh ring kota Kaisarea, prajurite raris ngaturang surate punika miwah Dane Paulus ring ajeng sang gubernur. 34 Sang gubernur tumuli ngwacen surate punika tur mataken ring Dane Paulus, saking wewengkon napi kawit danene. Riwau sang gubernur tatas uning, mungguing kawit danene saking jagat Kilikia, 35 sang gubernur raris ngandika sapuniki: "Kayang anake ane nalih ragane teka, ditu tiang lakar nureksain wicaran ragane." Sasampune punika dane raris mrentahang mangda Dane Paulus katahan tur kajaga ring genah sane pecak dados purin Sang Prabu Herodes.

Pamargin Parautusan 24

1 Sasampune maletan limang rahina, Sang Pandita Agung Ananias raris lunga ka kota Kaisarea kairing antuk makudang-kudang panglingsir anak Yahudine miwah pangacara adiri, sane mawasta Tertulus. Dane sareng sami nangkil ring ajeng sang gubernur tur ngaturang dedalihan danene marep ring Dane Paulus. 2 Tertulus raris kapangandikayang tangkil, tur ngawitin ngaturang panalihipune marep ring Dane Paulus, kadi asapuniki: "Inggih Ratu Gubernur Peliks, malantaran kawicaksanaan palungguh iratu ngamong jagat, bangsan titiange tan maren muponin kerta raharja. Samaliha akeh malih paindikan-paindikan sane ngawinang kabecikan bangsan titiange sane sampun kalaksanayang rauh mangkin. 3 Saluiring paindikane punika ring dija jua tansah tampi titiang antuk manah sane kalangkung suksma pamantuka ring ajeng palungguh iratu. 4 Mangda titiang sampunang banget makewuhin palungguh iratu, titiang nunas ica mangda palungguh iratu ledang ugi miarsayang atur titiange sane amatra puniki. 5 Inggih punika, jadmane puniki kapanggih antuk titiang tansah dados pangrubeda sane makewehin pisan. Ipun ngawinang iur ring pantaran jadma Yahudine, ring sakuub jagate sami, tur ipun dados golongan Nasrani. 6 Ipun taler ngindayang ngletehin Perhyangan Agunge, punika awinan titiang raris ngejuk ipun. Titiang mamanah nepasin ipun satinut ring Pidabdab Torat titiange. 7 Nanging Sang Komandan Lisias raris rauh tur mamaksa ngambil jadmane puniki. 8 Sasampune punika dane raris mrentahang, sapasiraja sane jaga nalih jadmane puniki, ipun mangda nangkil ring ajeng palungguh iratu. Sane mangkin yen palungguh iratu ledang netes jadmane puniki, palungguh iratu jaga uning ring saluiring paindikan sane dalihang titiang marep ring ipun." 9 Anak Yahudine sami pada ngawiaktiang dedalihane punika, tur nguningayang mungguing wiakti kadi asapunika. 10 Sang gubernur raris mapaica wangsit mangda Dane Paulus mabaos. Irika Dane Paulus raris matur, sapuniki: "Titiang uning mungguing palungguh iratu sampun sue pisan madeg dados hakim pabuat bangsane puniki. Punika awinan titiang rumasa bagia pisan santukan prasida ngwekasang dewek titiange ring ajeng palungguh iratu. 11 Yening palungguh iratu mitetesin, palungguh iratu pacang prasida wikan, mungguing nenten lintang saking roras rahina sane sampun langkung, titiang munggah ka kota Yerusalem nyadia mabakti. 12 Sakancan anak Yahudine puniki durung naenin manggihin titiang masogsag ngajak sira-sira, napi malih ngawinang rakyate iur, yadian ring Perhyangan Agung, yadian ring perhyangan-perhyangane tiosan miwah ring genah-genah sane lianan, ring kotane punika. 13 Ipun sareng sami tan mrasidayang ngaturang bukti ring palungguh iratu, ngeniang dewek titiange. 14 Titiang mariangken ring ajeng palungguh iratu, mungguing titiang astiti bakti ring Widin leluur titiange, majalaran ninutin Margi sane baosang ipun iwang. Nanging titiang taler pracaya ring saluiring paindikan sane sinurat ring Cakepan Torat Nabi Musane miwah ring Cakepan Paranabine. 15 Titiang taler maderbe pangajap-ajap sane pateh ring ipun pamantuka ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, inggih punika, mungguing sakancan manusane sane becik miwah sane kaon, jaga kauripang saking pantaran anake padem. 16 Punika awinan titiang tansah ngusahayang dewek titiange mangda titiang prasida molih manah sane ening nirmala ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah ring arepan manusane. 17 Sasampune titiang matilar saking kota Yerusalem makudang-kudang taun suenipun, titiang raris malih mawali mrika tur makta jinah sumbangan pabuat bangsan titiange miwah jaga maturan ring Perhyangan Agung. 18 Risedek titiang ngaturang aturan, tur sasampune titiang muputang upakara pabresihan titiange, irika titiang panggihin ipun ring Perhyangan Agung. Maliha duk punika titiang irika wantah sareng akidik tur tan wenten iur. 19 Nanging irika wenten makudang-kudang anak Yahudi saking wewengkon Asia. Patutipun anake punika sane rauh nangkil ring ajeng palungguh iratu, tur ngaturang dedalihanipune, yening ipun maderbe dedalihan marep ring titiang. 20 Sane mangkin indayang nikayang jadmane sane pada nangkil puniki, mangda ipun nguningayang indik kiwangan sane keniang ipun ring dewek titiange, ritatkala titiang katangkilang ring ajeng Majelis Agamane. 21 Sajawining wenten paindikan asiki, inggih punika paindikan sane ucapang titiang rikala titiang wenten ring pantaranipune sami, sane kadi asapuniki: 'Ring rahinane puniki ragane nepasin tiang, malantaran tiang pracaya mungguing jadmane padem pacang kauripang malih.'" 22 Irika Gubernur Peliks, sane sampun wikan ring Margine punika, raris muputang parumane. Dane raris ngandika ring anake akeh sapuniki: "Kayang Komandan Lisiase teka, ditu tiang lakar mutusang prakaran ragane." 23 Dane mrentahang prawirane sane nyaga Dane Paulus mangda tetep nyaga dane, nanging mangda Dane Paulus kicen kabebasan, tur mangda parasawitran danene taler kicen sela buat ngayahin dane. 24 Maletan makudang-kudang rahina, Gubernur Peliks raris rauh kasarengin antuk Drusila rabin danene. Rabin danene punika anak Yahudi. Dane ngandikayang mangda Dane Paulus katangkilang ring ajeng danene. Irika dane mirengang Dane Paulus nartayang indik kapracayan ring Ida Sang Kristus Yesus. 25 Nanging wau Dane Paulus maosang indik kapatutan, indik ngeret indria, indik Rahina Pangadilane sane pacang rauh, Gubernur Peliks raris rumasa resres ring kayun, tumuli dane ngandika sapuniki: "Jani ragane dadi suba magedi malu. Yen tiang ngelah sela, ragane lakar buin kaukin tiang." 26 Duk punika sujatinne Gubernur Peliks ngajap-ajap mangda Dane Paulus ngaturang jinah ring dane. Punika awinane dane sering ngandikain Dane Paulus tur mabebaosan ring dane. 27 Nanging sasampune kalih taun, Gubernur Peliks raris kagentosin antuk Gubernur Perkius Pestus. Gubernur Peliks mapakayunan ngalap manah anak Yahudine, punika awinane Dane Paulus kabanggayang ring pangkeng.

Pamargin Parautusan 25

1 Sasampun maletan tigang rahina Gubernur Pestus rauh ring wewengkone punika, dane raris lunga saking kota Kaisarea ka kota Yerusalem. 2 Irika parapangageng panditane miwah parapanglingsir anak Yahudine sami pada nangkil ring dane, ngaturang wicarannyane marep ring Dane Paulus. Dane mapinunas ring Gubernur Pestus, 3 mangda dane asung lugraha ngandikayang Dane Paulus ka Yerusalem. Santukan anake punika sampun ngrincikang jaga nyedayang Dane Paulus ring margi. 4 Gubernur Pestus raris ngandika: "Paulus kari mapangkeng ring kota Kaisarea, tur tiang pacang gelis mawali mrika. 5 Becikan parapamimpin ragane sareng-sareng ring tiang ka kota Kaisarea, tur irika ragane nalih anake punika yening wenten pamarginipune sane iwang." 6 Wenten sawatara akutus wiadin adasa rahina suenne Gubernur Pestus makolem ring kota Yerusalem. Sasampune punika dane raris mawali ka kota Kaisarea. Benjangne dane raris ngwentenang sidang pangadilan, tur mrentahang mangda Dane Paulus katangkilang ring ajeng danene. 7 Sasampune Dane Paulus rauh irika, sakancan anak Yahudine sane sampun rauh saking kota Yerusalem sami pada majujuk ngiter dane, saha ngaturang dedalihanipune sane abot-abot marep ring Dane Paulus, nangingke ipun tan mrasidayang muktiang dedalihanipune punika. 8 Kala irika Dane Paulus ngwekasang ragan danene kadi asapuniki: "Titiang tan pisan maderbe iwang marep ring Pidabdab Torat anak Yahudine miwah marep ring Perhyangan Agunge miwah pamantuka ring Sang Nata Ratu ring Roma." 9 Gubernur Pestus mapakayunan ngalap manah anak Yahudine, punika awinane dane raris ngandika ring Dane Paulus sapuniki: "Apake ragane nyak ka kota Yerusalem, tur ditu wicaran ragane lakar katepasin di arepan tiange?" 10 Dane Paulus raris matur sapuniki: "Sane mangkin titiang katangkilang ring ajeng pangadilan Ida Sang Nata Ratu. Irika patutne titiang katepasin. Sakadi palungguh iratu sampun sauninga, titiang tan pisan wenten iwang marep ring anak Yahudine. 11 Yening titiang malaksana iwang tur sampun nglaksanayang paindikan sane patut masin titiang padem, titiang nenten pisan pacang makelid. Nanging yening dedalihan sane katibakang ring titiang punika nenten wiakti, tan wenten anak sane wenang nyerahang titiang ring anake punika. Titiang nunas mangda katepasin antuk Ida Sang Nata Ratu." 12 Sasampune marerembugan sareng ring parapangabih danene, irika Gubernur Pestus raris ngandika sapuniki: "Sawireh ragane nunas katepasin baan Ida Sang Nata Ratu, ento kranane ragane patut katangkilang di ajeng Ida Sang Nata Ratu." 13 Maletan makudang-kudang rahina, raris rauh Sang Prabu Agripa miwah Bernike semeton idane ring kota Kaisarea, jaga ngaturang pangayu bagia ring Gubernur Pestus. 14 Sasampune wenten makudang-kudang rahina suenne sang kalih irika, Gubernur Pestus raris nartayang sapariindikan Dane Paulus ring Ida Sang Prabu Agripa sapuniki: "Iriki wenten tahanan adiri tetinggalan Dane Peliks. 15 Daweg tiange ka kota Yerusalem, parapangageng panditane miwah parapanglingsir anak Yahudine ngaturang dedalihan marep ring anake punika, tur mapinunas ring tiang, mangdane tiang nyisipang ipun. 16 Nanging tiang nerangang ring paraanak Yahudine punika, mungguing manut kabiasaan anak Romane, tan dados nyerahang anak sane wau kadalih ngamargiang kacorahan, sadurung anake punika polih ngwekasang dewekipune ring arepan sang sane nalih, ngeniang ring dedalihane punika. 17 Rikala anak Yahudine punika rauh iriki, benjangne digelis tiang ngwentenang sidang pangadilan, tur mrentahang mangda anake punika katangkilang. 18 Paramesehipune sami pada bangun ngiter ipun, nanging nenten ngaturang dedalihan indik kacorahan, sakadi sane pitaenang tiang. 19 Sakancan anak Yahudine punika sami matembung bebaos ring jadmane punika ngeniang indik agamanipune niri miwah indik satunggiling anak sane mawasta Yesus, sane sampun padem, nanging Paulus maosang tur ngawiaktiang anake punika murip malih. 20 Santukan tiang marasa bingbang sapunapi patutipun antuk tiang netes paindikane punika, punika awinan tiang mataken ring Paulus punapi ipun nyak ka kota Yerusalem tur jaga katepasin irika ngeniang indik wicarane punika. 21 Nanging Paulus mapinunas munggah banding, tur mapinunas mangda ipun tetep kantun katahan, kantos wicaranipune katepasin antuk Ida Sang Nata Ratu. Punika awinane tiang mrentahang mangda ipun tetep kantun katahan, ngantos rauh masanipun tiang nyidayang ngaturang ipun ring ajeng Ida Sang Nata Ratu." 22 Sang Prabu Agripa raris matur ring Gubernur Pestus sapuniki: "Tiang taler meled miragiang baos jadmane punika." Pasaur Gubernur Pestus: "Sang prabu jaga mrasidayang mireng aturipune ring rahinane benjang." 23 Benjangne Sang Prabu Agripa miwah Bernike semeton idane, ngranjing ka genah pangadilane, kadulurin antuk upakara kagungan idane, tur kairing antuk parapangageng prajurite miwah parapamimpin rakyate ring kotane punika. Gubernur Pestus raris mrentahang mangda Paulus katangkilang. 24 Irika Gubernur Pestus raris ngandika sapuniki: "Inggih Sang Prabu Agripa miwah ida dane sami sane wenten sareng-sareng iriki. Cingakinja jadmane puniki, sane kadalih antuk jadma Yahudine sane wenten iriki miwah sane wenten ring kota Yerusalem. Anak Yahudine punika suryak-suryak mapinunas ring tiang, mungguing jadmane puniki tan patut malih kicen murip. 25 Nanging tiang tan wenten ngeniang pamarginipune sane iwang, sane patut ngawinang ipun ngemasin padem. Nanging santukan ipun mapinunas mangda katepasin antuk Ida Sang Nata Ratu, punika awinane tiang raris ngaturang ipun ring ajeng Ida Sang Nata Ratu. 26 Sakewanten tan wenten paindikan sane pasti ngeniang jadmane puniki, sane jaga uningang tiang ring Ida Sang Nata Ratu. Punika awinane tiang nangkilang jadmane puniki ring ajeng ragane sareng sami, minakadinipun pisan ring ajeng Sang Prabu Agripa. Mangdane sasampune wicaranipune katureksain, tiang prasida polih paindikan, sane patut uningang tiang ring Ida Sang Nata Ratu. 27 Santukan kamanah antuk tiang, tan patut ngaturang anak sane sajeroning tahanan, yan tan nguningang dedalihan sane terang marep ring anake punika."

Pamargin Parautusan 26

1 Sang Prabu Agripa raris ngandika ring Dane Paulus, sapuniki: "Ragane jani kalugra ngwekasang sapariunduk ragane." Irika Dane Paulus tumuli mawangsit antuk tangan danene tur ngwekasang sapariindik danene sapuniki: 2 "Inggih Ratu Sang Prabu Agripa! Titiang marasa bagia pisan, santukan ring rahinane puniki titiang kalugra nguningayang sapariindik titiange ring ajeng palungguh iratu, ngeniang saluiring paindikan sane kadalihang ring titiang antuk jadma Yahudine. 3 Pamekasipun pisan, santukan palungguh iratu sampun tatas uning ring adat istiadat miwah paindikan-paindikan anak Yahudine. Duaning asapunika, titiang mapinunas mangda iratu ledangja miarsayang atur titiange. 4 Sawatek jadma Yahudine sami sampun pada uning ring pariindik urip titiange, ngawit saking titiang kantun muda. Santukan saking pangawit titiang urip ring pantaran bangsan titiange ring kota Yerusalem. 5 Yening wantah ipun nyak, ipun mrasidayang nyaksiang, mungguing pangawit pisan titiang sampun dados warga golongan Parisi, inggih punika golongan sane teleb pisan nglaksanayang agaman titiange. 6 Sane mangkin titiang katangkilang iriki ring ajeng pangadilane, malantaran titiang ngajap-ajap prajanjian sane kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa ring paraleluur titiange. 7 Inggih punika prajanjian sane kaajap-ajap antuk suku bangsan titiange makaroras rikalaning ipun ngamargiang pangastiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa rahina wengi. Inggih Ratu Sang Prabu Agripa, malantaran pangajap-ajape punika, titiang kadalih antuk jadma Yahudine. 8 Inggih parasemeton anak Yahudi, napi awinan ragane tan pracaya yening Ida Sang Hyang Widi Wasa mrasidayang nangiang anake sane sampun padem? 9 Titiang newek sampun naenin maderbe pepineh, yadian ulihan asapunapija, patut nglawan Ida Hyang Yesus sane saking Nasaret punika. 10 Kadi asapunika paindikan sane sampun laksanayang titiang ring Yerusalem. Titiang polih wewenang saking parapangageng panditane tur akeh kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa pangkeng titiang, tur ritatkala ipun pada kadanda pati, titiang taler saadung ring paindikane punika. 11 Titiang sampun sering nyangsaren paraanake punika ring perhyangan anak Yahudine, tur ngusahayang mangda ipun nilas kapracayanipune ring Ida Hyang Yesus punika. Titiang geting pisan ring ipun sami, ngantos titiang mamargi ka kota-kotane sane lianan, misadia nyangsaren ipun sami." 12 "Malantaran misadia jaga nyangsaren ipun sami, titiang raris mamargi ka kota Damsik. Titiang mamuat wewenang miwah surat prentah saking parapangageng panditane. 13 Inggih Ratu Sang Prabu Agripa! Sedeng tengai tepeta pisan rikala titiang kantun ring margi, tan dumade titiang ngeton sinar galang-gumilang sane galangan ring sinar suryane turun saking langite ngiter titiang miwah anake sane mamargi nyarengin titiang. 14 Titiang sareng sami bah ka tanahe, tur titiang miragi sabda nganggen basa Ibrani, katiba ring titiang newek sapuniki: 'Ih Saulus, Saulus, kenken dadi kita nyangsaren Ulun? Kita nyakitin dewek kitane padidi majalaran kita ngajet kuri, buka sampine ngajet pangigin tenggala.' 15 Titiang raris mataken sapuniki: 'Duh Panembahan, sapasirake IRatu?' Ida Sang Panembahan raris masaur sapuniki: 'Ulun ene Yesus, ane sangsarain kita. 16 Nanging ane jani lautang bangun tur majujukja. Ulun suba ngedengang raga teken kita, buat nyelik kita lakar dadi parekan Ulune. Kita patut nuturang teken anake lenan unduk Ulune ane suba tingalin kita didinane ene, muah unduk ane lakar edengang Ulun teken kita manian. 17 Ulun lakar nganehang kita uli pantaran bangsa Israele muah uli bangsane ane tidong Israel. Tur Ulun lakar ngutus kita maranin bangsa-bangsane ento. 18 Kita patut nyedangang paningalan bangsa-bangsane ento, tur lakar malikang ia uli di petenge ngungsi ka galange muah uli kakuasan Ratun Setane ka sajeroning rehrehan Ida Sang Hyang Widi Wasa, apanga malantaran pracaya teken Ulun, ia lakar maan pangampura buat dosa-dosannyane, tur nampi tegaknyane di pantaran bangsa seselikan Ida Sang Hyang Widi Wasa.'" 19 "Inggih Ratu Sang Prabu Agripa! Punika awinanipun titiang nenten pisan purun piwal ring sipta jati sane sampun trima titiang saking suarga. 20 Pangawitipun pisan titiang mapidarta ring kota Damsik miwah ring kota Yerusalem, tur sapanglanturipun ring sakuub jagat Yudeane miwah ring pantaran bangsane sane boya Yahudi. Inggih punika, jadmane sami patut ngesehin pepineh tur ngutang dosa-dosannyane raris astiti bakti ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, saha nglaksanayang paindikan-paindikan sane muktiang ipun sampun meseh pepineh tur ngutang dosa-dosanipune. 21 Paindikane punika sane ngawinang anak Yahudine ngejuk titiang ring Perhyangan Agung, saha mamanah jaga ngamademang titiang. 22 Nanging rauh ring rahinane mangkin titiang sampun kasuecanin antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, tur sane mangkin titiang nangkil iriki ngaturang kasaksian dewek titiange ring ajeng anake sami, agung alit. Paindikan sane uningayang titiang puniki, tan bina ring paindikan sane sampun kapangandikayang antuk paranabine miwah Nabi Musa duke nguni, inggih punika: 23 Mungguing Sang Prabu Sane Sampun Kajanjiang punika patut nandang sangsara ngantos seda tur dados anak sane pangawit jaga murip malih saking pantaran anake padem. Ida raris nglumbrahang galang karahayuan ring bangsa Yahudi miwah ring bangsane sane boya Yahudi." 24 Riwau kadi asapunika Dane Paulus ngwekasang sapariindik danene, Gubernur Pestus raris ngandika sada bangras, kadi asapuniki: "Ih Paulus ragane ene buduh! Karirihan ragane ene bes lebihan, ento ngranayang ragane buduh!" 25 Dane Paulus raris masaur sapuniki: "Inggih Ratu Gubernur Pestus, titiang boyaja buduh. Titiang nguningayang paindikan sane sujati antuk manah tegteg. 26 Inggih Ratu Sang Prabu Agripa! Titiang prasida purun prasangga matur ring palungguh iratu, santukan iratu pawikan ring paindikane punika. Kamanah antuk titiang, palungguh iratu sampun mireng sakancan paindikane punika, santukan paindikane punika mamargi boyaja ring genah sane doh tur sepi. 27 Inggih ratu Sang Prabu Agripa! Punapike iratu pracaya ring nabi-nabi? Titiang uning mungguing iratu pracaya!" 28 Sang Prabu Agripa tumuli ngandika ring Dane Paulus sapuniki: "Das-dasan ragane nadiang tiang anak Kristen." 29 Dane Paulus raris masaur sapuniki: "Pangastawan titiange ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, yen bilih dados, gelis wiadin tan gelis, mangda iratu miwah anake sane lianan sane mireng atur titiange ring rahina puniki jaga dados pateh sakadi titiang, nanging boyaja pateh maante." 30 Sasampune punika sang gubernur, Sang Prabu Agripa miwah semeton idane Bernike miwah anake sane lianan sami pada matangi. 31 Sasampune makaon saking irika ida dane raris pada mabaos ring pantarannyane sapuniki: "Jadmane puniki tan pisan wenten nglaksanayang paindikan sane patut masin ipun padem wiadin mapangkeng." 32 Sang Prabu Agripa raris mabaos ring Gubernur Pestus, sapuniki: "Jadmane puniki yan ipun tan nunas tetepasan Ida Sang Nata Ratu, sujatinne ipun sampun dados kabebasang."

Pamargin Parautusan 27

1 Sasampune wenten kaputusan mungguing tiang sareng sami jagi malayar ka jagat Italia, Dane Paulus miwah paratahanane sane lianan raris kaserahang ring satunggiling prawira sane mapesengan Yulius, inggih punika prawira pasukan Sang Nata Ratu. 2 Tiang sareng sami raris munggah ka kapale sane saking Adramitium, sane sampun sedia jaga malayar ka pelabuhan-pelabuhane, ring pasisin jagat Asiane. Tiang sareng sami raris malayar. Aristarkus, jadma Makedonia sane saking kota Tesalonika taler nyarengin tiang. 3 Benjangne tiang sareng sami malabuh ring Sidon. Dane Yulius kalintang becik pakayunane marep ring Dane Paulus, tur dane kawehin sela buat nelokin parasawitran danene irika, mangdane parasawitran danene punika nyidayang nulungin kaperluan Dane Paulus. 4 Saking irika tiang sareng sami nglanturang malayar, nanging santukan pamargin kapale mapas angin, tiang raris malayar nuluh pasisin Pulo Sipruse. 5 Wus punika tiang malayar ring segara sane wenten ring arepan kota Kilikia miwah Pampiliane tumuli rauh ring Mira, ring wewengkon jagat Likiane. 6 Irika sang prawira polih kapal sane saking Aleksandria sane jagi malayar ka Italia. Tiang sareng sami raris kunggahang ring kapale punika. 7 Makudang-kudang rahina suenipun tiang malayar alon-alon, tur sasampune nempuh kamewehan sane ageng, pamuputipun tiang mrasidayang nganampekin kota Knidus. Pamargin kapale kantun kewanten mapas angin, kantos kapale tan mrasidayang nglantur. Punika awinane tiang raris malayar nuluh pasisin Pulo Kretane, nglintangin Tanjung Salmone. 8 Tiang tetep malayar nampek ka pasisi, tur sasampune nempuh kamewehan sane ageng buat nglintangin tanjunge punika, tiang raris rauh ring genah sane mawasta Pelabuhan Indah, nampek saking kota Lasea. 9 Sada sue tiang masandekan irika, santukan sampun baya pisan yan pacang nglanturang malayar, samaliha masan anake mapuasa sampun lintang. Punika awinan Dane Paulus raris mapakeling ring anake sami, sapuniki: 10 "Inggih parasemeton, kamanah antuk tiang pamargin iragane ngawit saking iriki tur sapanglanturipun jaga katempuh antuk baya sane ageng. Boya wantah ngeniang muatane kewanten, nanging taler baya pabuat kapale miwah urip iragane sareng sami." 11 Nanging prawiran pasukane punika langkung andel ring baos juru mudi miwah juragan kapale, tur tan ngrengayang baos Dane Paulus. 12 Santukan pelabuhane irika nenten becik buat masandekan rikalaning masan dingin, punika awinan akehan anake sane ring kapale punika nyadia jagi nglanturang malayar, tur yen bilih mrasidayang mangda rauh ring Peniks, raris masandekan irika kantos lintang masan dingine. Kota Peniks punika satunggiling pelabuhan ring Pulo Kreta, sane marep kaler kauh miwah kelod kauh. 13 Duk punika wenten angin ngasirsir rauh saking kelod. Anake pada mitaenang mungguing ipun jaga mrasidayang nglaksanayang rencananipune, punika awinane ipun raris ngangkat jangkar, tumuli malayar nuluh pasisin Pulo Kretane. 14 Nanging tan asue raris wenten angin linus, sane kawastanin angin "Kaja Kangin", rauh saking pulone punika. 15 Kapale punika katempuh antuk angine punika, kantos tan mrasidayang maju mapas angin. Punika awinane tiang sareng sami raris nyerah tur manggayang kapale ampehang angin. 16 Tiang anyud kantos rauh ring satunggiling pulo sane alit, sane mawasta Kauda. Sasampune nempuh kakewehan sane ageng, irika tiang raris mrasidayang nabdabang sekocin kapale. 17 Sekocine kunggahang ka kapale, tumuli ipun sareng sami nglilit awak kapale antuk tali. Ipun jejeh jaga kampih ring gili biase sane nampek ring pasisin jagat Libiane. Punika awinan layare raris kagulung, tur manggayang kapale ampehang angin. 18 Santukan angin linuse tan rered-rered, punika awinan benjangne anake sami pada ngawitin ngentungang muatan kapale ka segarane. 19 Malih kalih rahinane ipun sareng sami pada ngentungang prabot-prabot kapale. 20 Makudang-kudang rahina suenipun tiang nenten mrasidayang manggihin surya wiadin bintang tur angine tan maren mampeh baret pisan. Pamuputipun tiang sareng sami sampun marasa telas manahe jaga mangguh rahayu. 21 Sasampune makudang-kudang rahina anake punika nenten madaar, Dane Paulus raris ngadeg ring arepan anake punika tur mabaos sapuniki: "Inggih parasemeton, yen parasemeton ngidepang pitutur tiange, mangda sampunang malayar saking Pulo Kreta, sinah iraga tan katempuh antuk sengkala miwah kapocolan sakadi mangkin. 22 Nanging sane mangkin tiang nunas ring parasemeton, entegangja kayun parasemetone. Santukan tan wenten saking pantaran parasemetone sane jaga padem, sajabaning kapale puniki kewanten sane jagi ical. 23 Santukan dibi sande wenten malaekat Ida Sang Hyang Widi Wasa, inggih punika Widi sane nruenang tiang miwah sane sungsung tiang, ngrauhin tiang. 24 Malaekate punika ngandika ring tiang sapuniki: 'Ih Paulus edaja takut! Kita tan urungan lakar nangkil di ajeng Sang Nata Ratu. Buina malantaran sih pasuecan Idane, Ida Sang Hyang Widi Wasa suba maicayang teken kita jiwan sawatek anake ane malayar bareng-bareng ajak kita.' 25 Duaning punika parasemeton, entegangja pakayunan semetone. Santukan tiang pracaya ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, mungguing paindikane punika makasami pacang kasidan, sakadi sane sampun kasabdayang ring tiang. 26 Nanging iraga pacang kampih ring satunggilang pulo." 27 Ngantos patbelas rahina suenipun, tiang kantun anyud ampehang angin ring Segara Tengah. Sawatara wenten tengah wengi parakelasin kapale mitaenang mungguing ipun sampun nampek ka pasisi. 28 Raris ipun nyugjugin dalem toyane, tur keniang ipun dalem toyane irika kalih dasa depa. Sasampune malayar malih akedik, dalem toyane malih kajugjugin tur keniang ipun limolas depa. 29 Ipun sami ajerih mungguing kapale jaga kandas ring batu kaange, punika awinan ipun raris mulang jangkar patpat akehipun ring tebenan kapale, tur sami pada ngajap-ajap mangda gelisja tatas rahina. 30 Parakelasin kapale ngindayang jaga malaib ninggal kapale punika. Ipun nedunang sekocin kapale ka segarane tur mapi-mapi jaga mulang jangkar ring luanan kapale. 31 Nanging Dane Paulus mabaos ring prawira pasukane miwah ring paraprajurite, sapuniki: "Yen parakelasin kapale tan nyak nongos ring kapale, ragane sareng sami tan pacang rahayu." 32 Irika prajurite raris ngetep talin sekocine punika, tur sekocine kabanggayang anyud. 33 Rikala sampun makire tatas rahina, Dane Paulus raris ngajakin anake makasami mangda madaar, sapuniki baos danene: "Sane mangkin sampun patbelas rahina suen semetone nyantosang, tur amunika suennyane semeton nanang seduk tan ngajengang napi-napi. 34 Duaning punika sane mangkin tiang nunas semeton mangda ngajengang akidik, santukan punika perlu pabuat karahayuan semetone. Santukan tan wenten jaga ical, yadiastun bok semetone akatih." 35 Sasampune mabaos kadi asapunika Dane Paulus raris ngambil roti makudang-kudang bungkul, tumuli ngaturang panyuksma ring Ida Sang Hyang Widi Wasa ring arepan anake sami. Rotine punika tumuli kebes-kebes dane, raris dane majengan. 36 Anake sami raris pada degdeg manahnyane, tumuli suang-suang taler pada madaar. 37 Ring kapale punika wenten ajak tiang sareng satak pitung dasa nem diri akehipun. 38 Sasampune pada wareg madaar, ipun sareng sami raris ngentungang muatan gandume ka segarane, mangda kapale dados inganan. 39 Sasampune tatas rahina parakelasin kapale raris manggihin teluk sane dangsah pasisinipune nanging ipun nenten tatas uning ring daatane punika. Punika awinan, yan mrasidayang ipun mamanah ngampihang kapale irika. 40 Irika ipun raris ngetep talin jangkare, tur jangkare kabanggayang ring segarane. Duk punika taler ipun raris ngembusin talin kapale. Wusan punika ipun raris ngeberang layar kapale sane ring luanan mangdane kapale prasida ampehang angin ka pasisi. 41 Nanging kapale punika raris nylocor ka gili-gili biase tur kampih irika. Luanan kapale nganceng, tan nyidayang makrisikan miwah tebenannyane benyah katempuh antuk ombak sane ageng. 42 Irika paraprajurite raris ngrencanayang jaga mademang paratahanane makasami, mangda sampunang wenten sane nglangi raris malaib. 43 Nanging prawiran pasukane punika mapakayunan ngluputang Dane Paulus, punika duaning dane tan nglugrain paraprajurite nglaksanayang paindikane punika. Dane raris mrentahang sawatek anake sane uning nglangi, mangda macebur riinan tur nglangi ka pasisi. 44 Sane lianan mangda nutug nglangi nganggen papan wiadin kepeh-kepehan kapale. Kadi asapunika indik tiange sareng sami pada rahayu rauh ring pasisi.

Pamargin Parautusan 28

1 Sasampune tiang sareng sami pada rahayu rauh ring pasisi, irika wau tiang uning mungguing pulone punika mawasta Malta. 2 Jadmane ring pulone punika sami pada becik pisan manahnyane ring tiang sareng sami. Duk punika raris sabeh tur dingin pisan, punika awinan jadmane irika raris ngendihang geni tur ngajak tiang sareng sami ngidu irika. 3 Dane Paulus raris munduhang carang-carang taru, tur rikala carang-carang tarune punika pulang dane ring genine, kabatek antuk panes genine punika, jeg wenten ula medal saking genine, tur nyotot tangan Dane Paulus kantos nganceng ring tangan danene. 4 Jadmane ring pulone punika ngantenang ula punika nganceng ring tangan Dane Paulus, ipun raris pada mabaos ring timpalnyane sapuniki: "Anake ene sinah ia tukang ngamatiang jlema. Yadiapin ia luput uli bayane di pasihe, nanging Dewi Kadilane tusing nglugrain ia enu idup." 5 Nanging Dane Paulus raris ngatepesang ulane punika ka genine, samaliha dane tan pisan mataanan. 6 Anake punika mitaenang Dane Paulus jaga beseh wiadin jagi bah tur seda pramangkin. Nanging sasampune ipun sue nyantosang, tur ipun tan ngantenang paindikan-paindikan sane tawah nibenin ragan Dane Paulus, irika raris mabalik panyengguhipune, tur mabaos sapuniki: "Anake ene dewa!" 7 Tan doh saking irika wenten tanah tegal druen Sang Gubernur Publius, sane mrentah pulone punika. Dane punika ledang nampi tiang sareng sami saha becik, tur irika tiang sareng sami dados tamiun danene tigang rahina suenipun. 8 Duk punika ajin Dane Publius sedekan sungkan panes miwah mejen merem ring pameremane. Dane Paulus raris ngranjing ka pamereman sang sungkan. Dane tumuli ngastawa miwah ngusud prabun sang sungkan, tur pramangkin sang sungkan kenak. 9 Sasampune punika, sawatek anake sakit sane lianan sane wenten ring pulone punika sami rauh tur kasegerang. 10 Jadmane ring pulone punika ngwehin tiang magenepan, tur rikala tiang jaga malayar, ipun maktaang tiang ka kapale saluiring sane perluang tiang sajeroning pamargi. 11 Sasampune maletan tigang sasih, tiang raris malayar saking irika numpang kapal saking Aleksandria sane mawasta "Dewa Kembar". Kapale iwau malabuh ring pulone punika kantos lintang masan dingine. 12 Tiang raris rauh ring kota Sirakusa tur masandekan irika tigang rahina suenipun. 13 Saking irika tiang nglanturang malayar tur rauh ring kota Regium. Benjangne angine mampeh rauh saking kelod, tur sajeroning kalih rahina tiang raris rauh ring kota Putioli. 14 Irika tiang kapanggih ring makudang-kudang semeton sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, tur wenten pangedihnyane mangda tiang masandekan irika pitung rahina suenipun. Wus punika tiang raris mamargi ka kota Roma. 15 Parasemeton pasamuane ring kota Roma sampun miragi ring paindikan tiange, punika awinane parasemetone irika mapagin tiang rauh ring Pasar Apius miwah Pasanggarahan Tiga. Rikala Dane Paulus nyingak parasemetone punika, dane raris ngaturang panyuksma ring Ida Sang Hyang Widi Wasa tur kalintang purna pakayunan danene. 16 Rikala tiang rauh ring kota Roma, Dane Paulus kalugra ngrereh dunungan ngraga, kasarengin antuk prajurit adiri sane nyaga dane. 17 Sasampune maletan tigang rahina, Dane Paulus raris marumang parapamimpin anak Yahudine sane wenten irika. Sasampune sami pada rauh, Dane Paulus raris matur ring dane sapuniki: "Inggih parasemeton! Yadiastun tiang tan wenten ngardi paindikan sane iwang marep ring bangsan iragane wiadin marep ring adat istiadat sane sampun tampi iraga saking leluur iragane, nanging tiang sampun kejuk ring kota Yerusalem tur kaserahang ring anak Romane. 18 Anak Romane raris netes tiang tur mamanah jaga mebasang tiang, santukan tan wenten keniang ipun kiwangan, sane ngawinang tiang patut ngemasin padem. 19 Nanging rikala anak Yahudine nulak indike punika, tiang tan nyidayang makelid. Punika awinan tiang nunas tetepasan Ida Sang Nata Ratu, yadiastun tiang tan maderbe wicara marep ring bangsan tiange. 20 Punika awinanipun tiang mapinunas, mangda mrasidayang matemu tur mabebaosan ring parasemeton, santukan tiang maante puniki malantaran Ida sane kaajap-ajap antuk bangsa Israele." 21 Parapanglingsire punika raris mabaos ring dane sapuniki: "Tiang tan wenten nrima surat saking Yudea ngeniang indik semetone, taler tan wenten semeton sane rauh makta kabar saking irika, wiadin sane maosang sane tan patut marep ring semeton. 22 Nanging tiang meled uning ring daging pakayunan semetone, santukan tiang miragi mungguing ring dija-dija anake sami pada tungkas marep ring agem-ageman sane agem semeton punika." 23 Dane raris mastiang satunggiling rahina buat pacang matemu malih ring Dane Paulus. Ring rahinane punika raris sareng akeh pisan dane rauh ring dunungan Dane Paulus. Saking semeng kantos wengi Dane Paulus nerangang tur ngaturang ring dane Orti Rahayu indik dados kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dane Paulus ngusahayang mangda dane sareng sami pada pracaya ring Ida Hyang Yesus, malantaran dane ngetus daging Cakepan Torat Nabi Musane miwah Cakepan Paranabine. 24 Malantaran baos danene punika raris wenten makudang-kudang anak saking pantaran anake punika sane pracaya ring Ida Hyang Yesus, nanging wenten taler sane nenten. 25 Patemuane punika raris buyar tur tan wenten parareman ring pantarannyane. Nanging Dane Paulus raris mabaos sapuniki: "Madaging pisan sabdan Ida Sang Hyang Roh Suci malantaran dane Nabi Yesaya sane katiba ring paraleluur iragane kadi asapuniki: 26 'Kemaja orahang teken bangsane ene, kene: Kita lakar ningeh muah madingehang, nanging tusing ngresep. Kita lakar ngiwasin muah medasin, nanging tusing nepukin. 27 Sawireh pepineh bangsane ene suba katos cara batu, kupingnyane suba tebel, tur matannyane suba ngidem, apanga eda ia nepukin aji matanne muah ningeh aji kupingne muah ngresep aji pepinehne, laut ia mabalik mabakti teken Ulun tur ia segerang Ulun.'" 28 Dane Paulus raris muputang baos danene sapuniki: "Duaning punika semeton patut uning, mungguing Orti Rahayun Ida Sang Hyang Widi Wasa indik karahayuane sampun karauhang ring bangsa-bangsane sane boya Yahudi, tur bangsa-bangsane punika jaga miragiang." 29 Sasampune Dane Paulus mabaos kadi asapunika, paraanak Yahudine raris pada makaon saking irika, tur masogsag ring pantarannyane niri. 30 Kalih taun suenipun Dane Paulus madunungan ring umah sane kasewa antuk dane ngraga. Irika dane setata nampi sawatek anake sane rauh nelokin dane. 31 Dane wanen tur bebas pisan midartayang indik dados kaulan Ida Sang Hyang Widi Wasa miwah ngurukang indik Ida Hyang Yesus Kristus.





AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE